• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

GJUHË SHQIPE, HISTORI DHE IDENTITET KOMBËTAR NË SHKOLLAT SHQIPE TË ZVICRËS

August 6, 2024 by s p

Nexhat Maloku, mësimdhënës dhe i angazhuar në detyra të ndryshme në Lidhjen e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Zvicër (LAPSH), përkthyes dhe ndërmjetësues ndërkulturor në fushën e arsimit në Zvicër, udhëheqës i kusit të gjuhës shqipe për të rritur për të huajtë në Shkollën e Lartë të Udhëtimeve në Zürich, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Zvicër, nëpërmjet mësimit të gjuhës, historisë, traditës e kulturës shqiptare dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore. Me mësuesin Nexhat Maloku bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I SHKOLLË SHQIPE TË MËSIMIT PLOTËSUES NË ZVICËR

Shkolla shqipe e mësimit plotësues në Zvicër lindi si nevojë e domosdoshme për mësimin, ruajtjen, kultivimin dhe zgjerimin e njohurive të gjuhës shqipe dhe forcimin e identitetit kombëtar të nxënësve shqiptarë në Zvicër. Fundi i viteve 80-të u përshkua me një dëbim masiv të shqiptarëve nga Kosova dhe viset tjera, i cili ushtrohej nga sistemi represiv i Serbisë gjegjësisht i Jugosllavisë. Me mijëra familje gjetën strehim nëpër shtete të ndryshme të Evropës Perëndimore. Edhe në Zvicër u vendos një numër i madh i shqiptarëve nga Kosova dhe viset tjera shqiptare. Për dallim prej gjeneratave të mëhershme të emigrantëve, të cilët zakonisht ishin punëtorë që kishin emigruar në mënyrë individuale, tani po emigronin familje të tëra. Në klasat e shkollave nëpër kantonet e Zvicrës gjithnjë e më shumë po shtohej numri i fëmijëve shqiptarë. Shtimi i numrit të nxënësve, lindi nevojën e organizimit të mësimit plotësues në gjuhën shqipe, jashtë juridiksionit të Jugosllavisë së atëhershme. Hapja e klasave të para me mësim në gjuhën shqipe u shoqërua me vështirësi të ndryshme. Aktivistët e shoqatave ekzistuese, bashkë me mësimdhënësit e përfaqësuesit e partive të sapoformuara duhej të shkonin nëpër lokalitetet ku banonin shqiptarët, të regjistronin nxënësit, t’i bindnin prindërit për rëndësinë e vijimit të mësimit plotësues nga fëmijët e tyre, ngase kishte paqartësi të ndryshme lidhur me këtë mësim. Duhej lidhur kontaktet me institucionet shkollore zvicerane për të paraqitur qëllimin e organizimit të këtij mësimi në mënyrë të pavarur dhe për të marrë klasat në shfrytëzim. Në anën tjetër, elementë të ndryshëm të lidhur me ambasadën jugosllave, bënin çmos që të pengonin organizimin e mësimit plotësues në Gjuhën shqipe. Por këmbëngulja e aktivistëve, e përfaqësuesve të partive e shoqatave të ndryshme bëri që gjithnjë e më shumë prindër t’i regjistronin fëmijët e tyre në shkollën shqipe. Formimi i Këshillit të Arsimtarëve Shqiptarë në janar të 1991 dhe tre muaj më vonë i Këshillit të Prindërve Shqiptarë, në prill 1991, i dha një përkrahje të fuqishme organizimit më të mirë të shkollës shqipe në Zvicër, ngase të dy shoqatat çështje primare kishin organizimin sa më të suksesshëm të mësimit në gjuhën shqipe. Formimi i Qeverisë së Kosovës në egzil, e në kuadër të saj krijimi i Ministrisë së Arsimit i dha një mbështetje të vazhdueshme përpjekjeve për organizimin më të mirë të mësimit në gjuhën shqipe. Në kuadër të kësaj ministrie kontributin e tyre e dhanë ministri dr. Muhamet Bicaj dhe koordinatori i kësaj ministrie për shkollat shqipe në diasporë prof. Meriman Braha, i cili me angazhimin e tij të vazhdueshëm u bë një shtyllë e fortë në funksionimin e shkollës shqipe jo vetëm në Zvicër por edhe në vendet tjera. Gjatë vitit shkollor 1990/91, në disa kantone të Zvicrës u hapën klasat e para të shkollës shqipe të mësimit plotësues. Klasa e parë e shkollës shqipe të pavarur e mësimit plotësues konsiderohet ajo në Glarus, më 20 shtator 1990, në të cilën filloi të punonte mësuesja Drita Krasniqi, për të vazhduar gjatë muajve në vijim me hapjen e klasave në Illnau, Dielsdorf e Glattbrugg të kantonit të Cyrihut, në Biel të kantonit të Bernës, në Sion të kantonit të Valis-it e në kantone të tjera. Gjatë atij viti shkollor disa qindra nxënës i ndoqën mësimet e para në gjuhën shqipe.

INSTITUCIONET ARSIMORE ZVICERANE E MIRËPRITËN ORGANIZIMIN E MËSIMIT PLOTËSUES NË GJUHËN SHQIPE

Institucionet arsimore zvicerane e mirëpritën organizimin e mësimit plotësues në gjuhën shqipe, duke e mundësuar mbajtjen e mësimit në objektet shkollore edhe pse fillimisht ende nuk ishim njohur zyrtarisht si bartës të këtij mësimi. Duke parë angazhimin dhe seriozitetin e komunitetit shqiptar në Zvicër, bashkëpunimi me institucionet zvicerane vazhdoi të forcohej gjithnjë e më shumë. Gjatë viteve në vazhdim numri i nxënësve shqiptarë të cilët vijonin në mësimin e gjuhës shqipe po shtohej gjithnjë e më shumë. Në këtë periudhë u angazhuan mësuese e mësues të cilët jetonin në Zvicër. Ata edhe pse me një përkrahje simbolike financiare, e cila bëhej nga prindërit e fëmijëve që vijonin mësimin, vazhduan me shumë vullnet të organizonin e mbanin mësimin në objektet shkollore nëpër lokalitetet e ndryshme në Zvicër. Mungesa e teksteve të përshtatshme për mësimin me grupmosha të ndryshme dhe në kushtet e emigrimit, krijonte vështirësi plotësuese për një mësimdhënie të suksesshme. Pasi që Lidhja e Arsimtarëve Shqiptarë dhe Lidhja e Prindërve Shqiptarë kishin një qëllim të përbashkët, organizimin dhe mbajtjen e mësimit plotësues në gjuhën shqipe, u zhvilluan takime dhe konsulta mes këtyre subjekteve dhe përfaqësuesve të qeverisë në egzil për të bashkërenduar aktivitetet për një organizim më të suksesshëm në periudhën e ardhshme. Fryt i këtyre takimeve ishte bashkimi i këtyre subjekteve në një organizëm, në Lidhjen e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë “Naim Frashëri” Zvicër, në kuvendin konstituiv në Zofingen më 26 mars 1995. Pas dorëzimit të kërkesës së LAPSH-së për njohjen e saj tek organet zvicerane, EKA dhe EDK e pranuan zyrtarisht Lidhjen më 30 tetor 1995, si bartëse e mësimit plotësues. Njohja e LAPSH-së i dha një hov të ri hapjes së klasave në gjuhën shqipe, ku gjatë vitit shkollor 1996/97 mësimin e ndoqën 6295 nxënës. LAPSH edhe pse ishte në një gjendje të mjerueshme financiare, megjithatë kontribuoi në fondin e 3% të Qeverisë së Kosovës në egzil, pastaj në fondin “Vendlindja thërret”, u solidarizua me Universitetin e Tetovës ku mblodhi një shumë të konsiderueshme të hollash, ndihmoi aksionin për Drenicën etj. Gjatë kësaj kohe, LAPSH ishte angazhuar edhe në demonstratat e ndryshme që mbaheshin në Zvicër e shtete të tjera të Evropës, të cilat kishin për qëllim që tek opinioni zviceran dhe evropian të paraqesin terrorin e Serbisë në Kosovë. LAPSH, falë punës këmbëngulëse për sensibilizimin e opinionit zviceran dhe bashkëpunimit me mësimdhënësit zviceranë, ndikoi që disa kantone të përkrahin për një periudhë pjesërisht edhe mësimin plotësues në gjuhën shqipe, siç ishin kantoni i Bern-ës, i Schwiz-it, i Zug-ut, i Gjeneve-s, Turgau-t dhe i Cyrihut. Gjithashtu edhe Shoqata e Mësuesve Zviceranë ndihmoi me një shumë simbolike mësimdhënësit në Kosovë. Pas përfundimit të luftës në Kosovë u kthyen një numër i madh i familjeve të cilat ishin strehuar përkohësisht në Zvicër e me ta edhe shumë nxënës/-e që kishin ndjekur mësimin në gjuhën shqipe. Gjatë dekadës së parë të viteve 2000 ndodhi një rënie e numrit të nxënësve që ndjeknin shkollën shqipe për disa arsye. Deri më tani janë bërë përpjekje të ndryshme që mësimi plotësues të institucionalizohet nga ana e shtetit të Kosovës e gjithashtu janë dërguar projekte tek institucionet zvicerane që Zvicra të marrë përsipër financimin e mësimit, por ende nuk është arritur ky qëllim. Në vitin e kaluar shkollor mësimin plotësues në Zvicër e kanë ndjekur rreth 2000 nxënës. Angazhimi im në shkollën shqipe të mësimit plotësues në Zvicër ka filluar prej vitit 1993 e deri më sot. Në këtë periudhë mbi 30-vjeçare përpos mësimdhënies kam kryer detyra të ndryshme, duke filluar si kryetar i LAPSH për kantonin e Cyrihut e pastaj si koordinator si dhe kam udhëhequr LAPSh-në në nivel të Zvicrës në tri mandate.

KURRIKULA MËSIMORE, BASHKËPUNIMI ME PRINDËRIT E KOMUNITETIN SHQIPTAR

Ne përdorim kurrikulën e mësimit plotësues të gjuhës shqipe dhe të kulturës shqiptare në diasporë e në mërgatë e miratuar nga dy ministritë e arsimit, e Kosovës dhe e Shqipërisë, në vitin 2018, të cilën e përdorin mësuesit kudo në mërgatë. Në bazë të kësaj kurrikule janë hartuar edhe tekstet mësimore të cilat u shpërndahen falas nxënësve. Me gjithë përpjekjet që bëhen në shtete të ndryshme nga mësuesit/-et në mënyrë që sa më shumë nxënës të ndjekin mësimin plotësues në gjuhën shqipe, rezultatet janë tejet simbolike krahasuar me numrin e madh të fëmijëve të cilët jetojnë në diasporë. Vijimi aq i vogël i mësimit të gjuhës hsqipe nga ana e fëmijëve lidhet me faktorë të ndyshëm, duke filluar nga mungesa e institucionalizimit të këtij mësimi nga ana e shteteve tona, pastaj angazhimi i fëmijëve nëpër aktivitete të tjera jashtëshkollore e deri te vullneti jo i fortë i prindërve për t’i lajmëruar fëmijët e tyre në shkollën shqipe. Shpesh dëgjojmë mendime nga ana e prindërve se nëse fëmijët ndjekin edhe mësimin në gjuhën shqipe, atëherë do të kenë vështirësi për ta mësuar gjuhën e vendit ku jetojnë, por hulumtimet e ndryshme shkencore kanë vërtetuar se fëmijët të cilët e mësojnë gjuhën e tyre amtare, kanë sukses më të mirë në shkollë se sa ata të cilët nuk e ndjekin këtë mësim. Ne vazhdimisht u bëjmë thirrje prindërve që t’i dërgojnë fëmijët e tyre në mësimin shqip, ngase kështu ata ua krijojnë fëmijëve të tyre një mundësi të jashtëzakonshme që ata të mësojnë gjuhën shqipe t’i zgjerojnë njohuritë e tyre për historinë, gjeografinë e kulturën shqiptare si dhe të integrohen në mënyrë pozitive në shoqërinë e vendit pritës. Mësimi në gjuhën shqipe forcon identitetin e shëndoshë kombëtar të fëmijëve shqiptarë dhe forcon lidhjen me vendin e prejardhjes së tyre. Nga përvoja ime mbi 30-vjeçare në mësimdhënie mund të konstatoj lirisht se fëmijët të cilët e ndjekin rregullisht mësimin shqip deri në përfundimin e shkollës fillore arrijnë një nivel shumë të mirë të zotërimit të gjuhës shqipe, nivel ky i cili ua hap atyre mundësitë për të vazhduar në mënyrë të pavarur të merren me gjuhën, historinë e kulturën shqiptare në një nivel më të lartë.

MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE NË ZVICËR

Nëpërmjet të mësimit plotësues në gjuhën shqipe, unë përpiqem që nxënësit shqiptarë të kenë një formim të shëndoshë kombëtar, në mënyrë që ata të mos harrojnë gjuhën dhe prejardhjen e tyre. Jo vetëm në orët mësimore jepen përmbajtje që kanë për qëllim ruajtjen e identitetit kombëtar, por kjo bëhet edhe nëpërmjet të aktiviteteve të ndryshme jashtëshkollore, si shënimit të datave të rëndësishme të historisë sonë. Fëmijët të cilët rriten në mërgim nganjëherë ndeshen me problemin e identitetit të tyre dhe e kanë të vështirë të shpërfaqin hapur prejardhjen e tyre, jo duke u lavdëruar, por thjeshtë duke qenë shqiptar, që jetojnë në një vend pritës, ku kanë lindur ose kanë emigruar. Në këtë prizëm është me shumë rëndësi që tek të rinjtë tanë të forcohet kompetenca ndërkulturore, pra aftësia për të ndërvepruar në një mjedis ku ndeshen kultura e identitete të ndryshme. Pikërisht në mësimin plotësues forcimi i kësaj kompetence është njëra ndër çështjet kryesore të cilën e vlerësojnë edhe institucionet arsimore zvicerane.

ZVICRA E KA NJOHUR ZYRTARISHT MËSIMIN PLOTËSUES NË GJUHËN SHQIPE EDHE NË KOHËN KUR KOSOVA ENDE NUK ISHTE SHTET

Siç u theksua edhe më lart, Zvicra e ka njohur zyrtarisht mësimin plotësues në gjuhën shqipe edhe në kohën kur Kosova ende nuk ishte shtet, sepse tek LAPSH-ja ka parë angazhimin konstruktiv të mësimdhënësve dhe seriozitetin në fushën e bashkëpunimit me palën zvicerane. Mësuesit zviceranë i informojnë prindërit për mundësinë që kanë për t’i regjistruar fëmijët e tyre në mësimin shqip dhe gjithashtu në takimet me prindërit shqiptarë theksojnë rëndësinë e mësimit në gjuhën amtare. Gjithashtu ne kemi një bashkëpunim të ngushtë me Drejtorinë e Arsimit të kantonit të Cyrihut dhe Shkollën e Lartë Pedagogjike të Cyrihut e cila ofron kurse të veçanta për mësimdhënësit të cilët janë të angazhuar në mësimin plotësues në gjuhë të ndyshme. Shkolla e Lartë Pedagogjike ka përkrahur fort LAPSH-në dhe mësimin shqip në përgjithësi. Në vitin 2012 në bashkëpunim me Shkollën Lartë Pedagogjike të Cyrihut u botuan 19 tekste shkollore për nxënësit që nga kopshti parashkollor e deri në klasën e nëntë. Gjithashtu u përgatit një uebfaqe me materiale të ndryshme didaktike (www.mylanguageheritage,com/sq) si dhe u përkthyen shtatë tekste didaktike të shkruara nga profesionistë të kësaj fushe nga vende të ndryshme të Evropës Perëndimore. Nga pala zvicerane ende mungon përkrahja financiare edhe pse janë bërë përpjekje në këtë drejtim që Zvicra të marrë përsipër financimin e mësimit të gjuhës dhe kulturës së atdheut për të gjitha gjuhët e njohura nga pala zvicerane. Një bashkëpunim i ngushtë i LAPSH-së është zhvilluar gjatë këtyre tri dekadave me shoqatat e ndryshme shqiptare që veprojnë në Zvicër, ngase shoqata jonë është një institucion apartiak i cili kultivon kontakte të shëndosha që shkojnë në të mirë të të gjithë komunitetit shqiptar në Zvicër. Natyrisht edhe shoqatat shqiptare e poashtu edhe mediat shqipe në Zvicër e përkrahin shkollën shqipe, ngase janë të vetëdijshme për rëndësinë që ka mësimi i gjuhës amtare tek fëmijët shqiptarë. Kur organizohen manifestime të ndryshme, shpesh ato zhvillohen në bashkëpunim me shoqata të ndryshme kulturore, duke përquar një mesazh të rëndësishëm tek komuniteti shqiptar për rëndësinë e dërgimit të fëmijëve të tyre në mësimin shqip. Përkrahje në këtë drejtim jepet edhe nga ambasadat e konsullatat e shteteve tona në Zvicër.

MËSIMDHËNIE PËRMES TEKNOLOGJISË, VËSHTIRËSITË NË MËSIMDHËNIE ME FËMIJËT ME DY GJUHËSI

Mësimi plotësues në gjuhën shqipe është shumë specifik dhe kërkohen aftësi të veçanta të mësuesve për të arritur sukses ngase në klasat e mësimit shqip kam nxënës me aftësi të ndryshme gjuhësore, nxënës me mosha të ndryshme nga klasa e parë e deri në të nëntën, me sfond të ndryshëm social etj. Këtu kërkohet që mësimi të individualizohet sa më shumë që të jetë e mundur ngase ka nivele të ndryshme brenda një klase dhe nuk është e mundur që të gjithë nxënësit të kenë një temë me përmbajtje të njëjtë. Pra duhet përgatitur materiale didaktike të cilat janë të përshtatshme për nivelin gjuhësor të nxënësve. Një sfidë plotësuese në vitet e fundit krijojnë nxënësit nga familjet e përziera, ngase niveli i njohjes së gjuhës shqipe tek ta lë shumë për të dëshiruar. Në mësimin e gjuhës shqipe natyrisht se shfrytëzojmë programe të ndryshme teknologjike. Periudha e covidit përpos që solli vështirësi të mëdha na krijoi edhe shansin për ta përdorur më shumë teknologjinë në këtë fushë. Për fat të mirë një numër shkollash në kantonin e Cyrihut na e mundësojnë kyqjen në internet në klasat ku zhvillojmë mësimin.

EFEKTI QË KA PASUR TE FËMIJËT NË RRITJEN E NDJENJËS PATRIOTIKE MËSIMI I GJUHËS SHQIPE

Nxënësit që kanë përfunduar mësimin plotësues në gjuhën shqipe kanë pasur mundësinë që të njihen me historinë e kulturën shqiptare. Nëpërmjet të zgjedhjes së temave të ndryshme nga e kaluara jonë, ata kanë marrë njohuri të rëndësishme mbi përpjekjet e kombit shqiptar për të fituar lirinë. Tek nxënësit është forcuar ndjenja patriotike sa më shumë që ata janë njohur me të kaluarën tonë. Natyrisht këtu kam pasur kujdes që ata të edukohen me ndjenja të shëndosha patriotike.

SEMINARI I XVII MBARËKOMBËTAR I PRISHTINËS

Seminari i XVII mbarëkombëtar me temën “Metodologji të mësimdhënies së gjuhës shqipe dhe të kulturës shqiptare në diasporë e në mërgatë” kësaj radhe u mbajt në Prishtinë, në të cilin, përpos organizatorëve dhe përfaqësuesve të shteteve tona, morën pjesë një numër i konsiderueshëm i mësimdhënësve të cilët punojnë në shtetet e ndryshme të botës. Ky seminar tashmë tradicional i cili organizohet nga institucionet e dy shteteve tona, është një mundësi e mirë për të shkëmbyer përvojat tona dhe për të përfituar nga njëri-tjetri. Unë kam marrë pjesë në shumicën e seminareve dhe zakonisht jam prezantuar me tema nga fusha e didaktikës. Kësaj radhe në seancën plenare të ditës së tretë të seminarit, në cilësinë e bashkëpunëtorit të IPE-së (International Projects in Education) të Shkollës së Lartë Pedagogjike të Cyrihut, prezantova temën “Bashkëpunimi me institucionet arsimore dhe mësuesit zviceranë faktor i rëndësishëm i njohjes së mësimit plotësues në gjuhën shqipe”. E paraqita këtë temë për të theksuar në njërën anë rëndësinë e bashkëpunimit me instirucionet e vendeve pritëse dhe në anën tjetër për të përfituar nga shembujt e ndryshëm të bashkëpunimit, për të parë mundësinë se cilat forma të bashkëpunimit janë të mundshme në shtetet e ndryshme ku punojnë mësimdhënësit. Në paraqitjen time shpalosa një mori shembujsh të bashkëpunimit për më se tri dakada dhe theksova disa ide se si mund të forcohet ky bashkëpunim në të ardhmen, gjithnjë duke pasur parasysh se kushtet ndryshojnë prej një shteti në shtetin tjetër.

KUSH ËSHTË MËSUESI NEXHAT MALOKU?

Nexhat Maloku vjen nga komuna e Gjilanit, ku ka kryer shkollimin fillor dhe të mesëm. Pastaj ka studiuar në Universitetin e Prishtinës në degën e Letërsisë dhe gjuhës shqipe, të cilën e ka kryer në afatin e paraparë. Pas përfundimit të fakultetit ka regjistuar magjistraturën të cilën e ka kryer me sukses duke mbrojtur temën “Krijues shqiptarë në Zvicër 1981-2010”. Në periudha të ndryshme kohore është burgosur tri herë për shkak të angazhimit në lëvizjen kombëtare. Në vitin 1991 ka emigruar në Zvicër. Prej vitit 1993 e deri më tash punon mësues në shkollën shqipe të mësimit plotësues në kantonin e Cyrihut. Gjatë kësaj periudhe, përpos mësimdhënies është angazhuar edhe në detyra të ndryshme në Lidhjen e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Zvicër (LAPSH) fillimisht në cilësinë e kryetarit e pastaj të koordinatorit në kantonin e Cyrihut si dhe ka udhëhequr LAPSH-në në nivel të Zvicrës në tri mandate. Ka udhëhequr kursin e gjuhës shqipe për të rritur për të huajtë në Shkollën e Lartë të Udhëtimeve në Zürich, është angazhuar si përkthyes dhe ndërmjetësues ndërkulturor në fushën e arsimit në Zvicër. Në Shkollën e Lartë për Punë Sociale në Cyrih ka përfunduar me sukses një studim në fushën e mediacionit ku është certifikuar si mediator. Ka bashkëpunuar me Drejtorinë e Arsimit të kantonit të Cyrihut si koordinator i LAPSH-së për kantonin e Cyrihut. Në një mandat ka qenë përfaqësues i komunitetit shqiptar në Këshillin për të Huajtë në qytetin e Cyrihut. Ka udhëhequr seminare të ndryshme për mësimdhënësit e mësimit plotësues të gjuhës shqipe në Zvicër, Gjermani, Angli, Suedi, Belgjikë, Itali e Greqi. Nga viti 2000 e deri më 2008 ka udhëqur projektin e financuar nga Zvicra “Në hap me kohën” në tri komuna të Kosovës, në Gjilan, Viti dhe Dardanë (Kamenicë) në të cilin kanë marrë pjesë mbi 1700 mësimdhënës dhe janë realizuar mbi 40 projekte të vogla në fushën e infrastrukturës nëpër shkolla. Ka qenë për një periudhë bashkëpunëtor i organizatës HEKS të Zvicrës. Nga viti 1997 e deri më tani është bashkëpunëtor në disa projekte i SHkollës së Lartë Pedagogjike të Cyrihut. Është udhëheqës i qëndrimeve studimore të mësuesve zviceranë në Kosovë, Shqipëri e Maqedoninë Veriore dhe i mësuesve nga Kosova në Zvicër. Është bashkautor i teksteve për mësimin plotësues në gjuhën shqipe në diasporë. Është paraqitur me prezantime në seminare të ndryshme dhe në shkollat zvicerane e institucionet e ndryshme arsimore. Ka përkthyer dokumente të ndryshme të fushës arsimore si dhe një numër librash për fëmijë e poashtu edhe gjashtë tekstet didaktike për mësimin në gjuhën e prejardhjes. Është autor i publikimeve mbi mësimin plotësues të botuara në Zvicër e Kosovë. Është bashkëkoordinator i botimit të librit jubilar “30 vjet shkollës shqie e mësimit plotësues në Zvicër”, etj. Është nderuar me mirënjohje të ndryshme, si mësues i dalluar në vitin 1995 nga qeveria në egzil e Republikës së Kosovës dhe më vonë nga Ministria e Arsimit e Kosovës, si dhe disa herë nga LAPSH-ja për angazhimin në kuadër të saj. Është vlerësuar nga kryetari i qytetit të Cyrihut për punën në kuadër të Këshillit për të Huajtë të qytetit të Cyrihut. Është nderuar me mirënjohje nga një numër shkollash në komunën e Gjilanit, Vitisë dhe Dardanës gjatë periudhës së realizimit të projektit “Në hap me kohën”. Është nderuar me mirënjohje nga shkolla “Hasan Prishtina” e Prishtinës për kontributin e dhënë si mësues për një periudhë dhe për bashkëpunimin mes mësuesve zviceranë dhe atyre kosovarë etj.

Filed Under: Featured

KRYETARI I BASHKISË PUKË Z.RROK DODAJ VIZITOI VATRËN

July 27, 2024 by s p

Sokol Paja/

New York, 27 Korrik 2024 – Kryetari i Bashkisë Pukë z.Rrok Dodaj zhvilloi një vizitë zyrtare në Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra. Ai u prit nga kryetari i Vatrës Dr. Elmi Berisha, anëtari i Këshillit të Vatrës z.Dritan Haxhia dhe editori i Diellit. Në fjalën e mirëseardhjes z.Berisha përgëzoi z.Dodaj për lidershipin dhe transformimet në zonën e Pukës dhe u ndal te kontributi historik i Federatës Vatra në dobi të çështjes kombëtare, lobimin në Uashington, angazhimin për të drejtat e shqiptarëve në trojet etnike, bashkëpunimin institucional me shtetin e Kosovës e Shqipërisë, zhvillimin e komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe vizioni për zhvillimin e Vatrës. Kryebashkiaku i Pukës z.Dodaj në fjalën e tij theksoi se Vatra që nga koha e pavarësisë iu gjend afër çështjes kombëtare, Vatra nxori në pah vlerat më të mira të kombit tonë ato të lirisë e demokracisë. Kryebashkiaku Dodaj foli ndër të tjera edhe rreth projekteve zhvillimore të Bashkisë së Pukës ku ndër më të rëndësishmit është turizmi, shkolla e Migjenit dhe rreth vlerave artistike, kulturore e kombëtare të trevës së Pukës. Anëtari i Këshillit të Vatrës z.Dritan Haxhia përgëzoi kryetarin Z.Dodaj për fushatën, menaxhimin dhe administrimin në Bashkinë e Pukës. Takimi vazhdoi me biseda miqësore rreth bashkëpunimit të vazhdueshëm në të ardhmen.

Filed Under: Featured

Simon Qafa rrëfen kujtimet me Profesor Ernest Koliqin, Papa Palin VI e takimin me Nënë Terezën

July 23, 2024 by s p

Sokol Paja/

Simon Qafa, aktivist i shquar i çështjes kombëtare e komunitetit shqiptar në mërgatën e Amerikës, vatran e atdhetar i spikatur, në një rrëfim emocional për gazetën “Dielli” të Vatrës në New York, rrëfen kujtimet dhe mbresat e pa shlyeshme në memorien e tij me Profesor Ernest Koliqin, Papa Palin VI e takimin me Nënë Terezën në Vatikan. Rrëfimet personale dhe eksperiencat e jashtëzakonshme me personalitete të veçanta kombëtare e botërore janë kontribut për shoqërinë, historinë dhe brezat pasardhës. “Kam qenë seminarist i ri në Romë kur Dom Prek Ndrevashaj me prezantoi me Profesor Ernest Koliqin. Atë e kisha parë në vitin 1968 kur refugjatët nga San Biaggio dhe Atina, ishin tuj prit me emigrue në Amerikë, ishin te ftuar me marrë pjesë në Vatikan dhe tek Shtatorja e Gjergj Kastriotit në Piazza Albania” kujton Simon Qafa. Kur unë u regjistrova në Seminar me ra mu tokue me Profesorin dhe me ndejt me të disa herë pasi në atë kohë në Romë ishin Profesor Koliqi, Kapidani Mirditës Nue Gjomarkaj, Ismaili Verlaci, Don Prenk Ndrevashaj, Pater Daniel Gjeçaj, Dom Gjeto Radi, dhe disa herë kishim kënaqësi kur na vizitonte Dom Zef Oroshi nga New Yorku dhe Profesor Martin Camaj nga Gjermania” rrëfen z.Qafa për Diellin e Vatrës. Ishte një kohë e vështirë për Shqipërinë e shqiptarët nën terrorin komunist, e elita intelektuale ishte arratisur jashtë vendit. Simoni vazhdon rrëfimin e tij në detaje “si një seminarist i ri ishte kënaqësi me ndejt në nji tavolinë me këta gjiganta, veç me i ndigjue bisedat e tyre jo zyrtare por në mes shoqnisë që kishin njëri për tjetrin. Ah sa mëkat që nuk kishim celular në atë kohë me regjistrue këto takime. Sa pasuri e madhe do ishte” shprehet z.Qafa. Profesor Koliqi ishte një njeri ma i thjeshti dhe i pervujtëri që unë kam njoftë ne jetën time, kujton Simon Qafa teksa shton se Profesor Koliqi nuk kishte mëndje të madhe por ishte shumë i thjeshtë, sikurse mos me dit njeriu se kush ishte Koliqi i vërtetë, do kishte mendue se ky është nji katunar” arsyeton z.Qafa. Profesor Koliqi kishte një miqësi të madhe me Papa Palin e VI, sepse kanë qenë miq të ngushtë nga koha kur Papa Pali VI ishte Kardinal në Romë, rrëfet Simoni. Më tej ai kujton: “Për Papen edhe unë fitova një respekt të veçantë dhe të madh për të sepse ai kishte një dhimbje të madhe në zemër për shqyptarët dhe vuajtjet e tyre ndër komunizëm, për persekutimin e klerikëve dhe për kishën e persekutueme shqyptare, shprehet z.Qafa për Diellin e Vatrës. Ai tregon të veçantat e thjeshtësinë e Atit të Shenjtë. Papa Pali kishte një zakon të veçantë, ai shpesh shkonte me hangër darkë me seminarista nëpër seminare të ndryshme. Seminari im, kujton Simon Qafa, ka qenë mbrenda Vatikanit dhe nje ditë kur u ulëm na seminaristat me ngranë, befas futet mbrenda edhe Papa Pali VI. Ati shpirtëror i imi një prift i ri Don Angelo Comastri, mandej që u ba Kardinal dhe ma vonë Vikari Vatikanit e miku i ngushtë i Nënës Terezë me prezentoi me Papën. Mu dridhen gjujtë kur ja putha unazën, shprehet i emocionuar Simoni. Atë Comastri i tha: “Ati Shenjtë, ky është nji seminarist shqyptar nga Shqypnia e persekutueme. Më bekoi Papa dhe më tha “me trego pak historinë tande si erdhe në Romë dhe me trego pak se çpo ndodhë në at tokë shënjtë” pak o shumë atë çfarë i tregova unë kishte ndigjue edhe nga Profesor Koliqi, kujton me nostalgji bisedën me Atin e Shenjtë. Z.Qafa vazhdon rrëfimin e tij: “Miku im Atë Comastri në disa vizita të miat në Romë një ditë më tha “Simon kur me tregojshe se çpo hjek Shqypnia nga komunizmi, mendojsha se po tregon fantazina por mbas përmbysjes së komunizmit e kuptova që vuajtjet paskan qenë 1,000 herë ma të tmerrshme, dëshmon z.Qafa. Atë Comastri më ka prezentue për të parën herë, ditë që njofta Nanën Tereze më 6 Janar 1971 në sheshin e Shen Pjetrit kur Nana Terezë ishte e ftueme nga Papa Pali VI për një dekoratë. Me humor Simon Qafa tregon dhe momente gazmore mes miqve të tij: “Nji të shtunde shkova tek banesa e Dom Prek Ndrevashës dhe mas sa minutash krisi telefoni. “Alo” a “Profesor si je” “nuk muj me ardhe sonte për darkë se më ka ardhë një cub Mirdite dhe dua ta çoj jashtë për darkë në Trattoria Frascati” “a po vjen?” Mandej një e qeshme e madhe nga Don Preka. “Ani pra se po vijmë ” E pyeta Dom Preken, tregon Simoni se “Çka të tha profesori që qeshe aq fort? Don Preka më tregoi: “Më tha se kishte përgaditë do pilaf me vokabular dhe më ftoj në darkë, por kur i tregova që kishe ardhe ti, me tha “merre cubin me vedi, por më nep nja gjysë orë afat sa ti mshefi lugët e pirujtë se mi vjedh cubi Mirditës” rrëfen me humor Simon Qafa. Kisha nji respekt të madh për Profesor Koliqin. Në Janar të vitit 1975, shkuam në vorrimin e profesorit në Romë nga Detroiti, unë dhe Don Prek Ndrevashaj kurse nga New Yorku Gjon Gjinaj. Aty më priti Gjek Gjelaj që atë kohë ishte me rezidencë në Romë mbas largimit nga Propaganda Fide, kujton Simn Qafa. Dëshira ime? Kisha me dëshirue që çdo shqyptar i ri ose i vjetër ta kishte njoftë Profesor Koliqin personalisht, mbyll rrëfimin e tij emocional e shumë intim Simon Qafa mbi kujtimet e jetës së tij si seminarist në Romë, në bashkëveprim me personalitetet më të shquara shqiptare të shekullit të kaluar.

Filed Under: Featured Tagged With: Sokol Paja

VATRANI ANTON RAJA NDEROHET NË TIRANË NË SPEKTAKLIN “SHËN TEREZA SHQIPTARJA E GJITHË BOTËS”

July 6, 2024 by s p

Sokol Paja/

Veprimtari i çështjes kombëtare në mërgatën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, vatrani z.Anton Raja u nderua në Tiranë në spektaklin “Shën Tereza, shqiptarja e gjithë botës” organizuar nga Qendra Guga Production me mbështetjene Tv Klan Plus në nderim të veprës së shkëlqyer të patriotëve tanë të mërgatës. Ai u nderua krahas shumë personaliteteve shqiptare që veprojnë jashtë atdheut. Në fjalën falenderuese z.Raja u shpreh: “Me lejoni të shpreh mirënjohjen time të thellë për ndarjen e kësaj njohjeje të veçantë. Jam thellësisht i prekur nga vlerësimi juaj dhe kjo më jep një motivim të shtuar për të vazhduar të jap më të mirën time. Mirënjohja juaj është një nder i madh për mua dhe një kujtesë e rëndësishme se puna ime vlerësohet. Faleminderit shumë për këtë njohje dhe për mbështetjen tuaj të vazhdueshme” përfundoi z.Raja.

Kush është Anton Raja?

Ai ka lindur në Podujevë, Kosovë më 23 Maj 1956. Në vitin 1969 largohet familjarisht nga Kosova për në Itali dhe dhe në vitin 1972 zhvendoset familjarisht në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Z.Raja shquhet për shpirtin e tij human e fisnik ku ka ndihmuar familjet në nevojë, invalidë të luftës së Kosovës, institucionet fetare e kulturore apo individë të ndryshëm në vështirësi ekonomike. Z.Raja ndihmoi në mbledhjen e fondeve për UÇK-në para e gjatë luftës e ndihmoi financiarisht të prekur nga lufta. Z.Raja është sipërmarrës i suksesshëm, inovator, atdhetar e besimtar i devotshëm. Në New York prej më shumë se 10 vitesh ka formuar Shoqatën e Golfit ku të gjitha të ardhurat nga turnetë ia dhuron katedrales së Prishtinës Nënë Tereza. Z.Raja është ndër mërgimtarët më aktivë në shërbim të komunitetit shqiptar e çështjes kombëtare në mërgatën e Amerikës duke marrë pjesë në të gjitha protestat pro kombit shqiptar në New York, Uashington, në ndërkombëtarizimin e çështjes kombëtare në Amerikë. Z.Raja është aktiv në të gjitha ngjarjet patriotike e komunitare të mërgatës shqiptare duke udhëhequr aktivitetet kulturore, sociale e patriotike. Z.Raja në dekadën e fundit ka qenë ndër protagonistët kryesorë të Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra dhe veprimtarisë së saj patriotike.

Z.Anton Raja është emër i nderuar në mërgatën shqiptare të Amerikës dhe pjesë e shkëlqyer e trashëgimisë materiale, shpirtërore e atdhetare në komunitetin shqiptar të mërguar përtej Atlantikut.

Filed Under: Featured

VATRA PËRKUJTOI 80 VJETORIN E GJENOCIDIT GREK MBI SHQIPTARËT E ÇAMËRISË

June 29, 2024 by s p

Sokol Paja/

New York, 29 qershor 2024- Federata Pan-Shqiptare e Amerikës “Vatra” përkujtoi në Selinë Qëndrore në New York 80 vjetorin e gjenocidit grek mbi shqiptarët e Çamërisë. Në fjalën e hapjes Sekretari i Vatrës Dr. Pashko Camaj theksoi se gjenocidi grek mbi shqiptarët e pafajshëm të Çamërisë ishte një ndër ngjarjet më të tmerrshme të ndodhura ndaj popullsisë shqiptare. Në kumtesën e Ndriçim Kullës lexuar nga Nancy Kajo u tha se: “Zhdukja me çdo kusht e minoritetit shqiptar të çamërisë u bë një nga detyrat më të rëndësishme të grekërve për të realizuar të ashtuquajturën “Ide të madhe” të tyre, edhe pse ishte një detyrë agresive dhe kishte në thelb kryerjen e një akti çnjerëzor. Grabitjet e dhunshme të pasurisë së shqiptarëve, stimulimi i grekërve për t’u vendosur në fshatrat me popullsi çame dhe për të ndryshuar strukturën e përbërjes së popullsisë dhe shfrytëzimi arbitrar i pasurisë së tyre ishin veprime të përditshme që u bënë gjithmonë me urdhëra të qeveritarëve të Athinës veprime këto të stilit fashist”. Alket Veliu

Drejtues i Fondacionit Çamëria “Hasan Tahsini” në kumtesën e dërguar për këtë përkujtimore lexuar nga editori i Diellit shprehet se: “Masakrat dhe spastrimi etnik, duke dëbuar dhe shpërngulur me dhunë popullsinë shqiptare myslimane të Çamërisë, përbëjnë një ngjarje tragjike që ka lënë gjurmë të thella në historinë e kombit tonë. Kanë ndodhur krime monstruoze, që kapërcejnë çdo lloj imagjinate kriminale, krime të cilat kanë mbetur pa u ndëshkuar dhe, akoma më keq, as nuk pranohen nga pasardhësit e ekzekutorëve të këtyre krimeve” thuhet ndër të tjera në kumtesën e z.Veliu. Patrioti i shquar çam Ahmet Xhafo në fjalën përshëndetëse të dërguar për këtë takim shprehet se gjenocidi grek ishte “një krim që ndodhi mu në zemër të qytetërimit europian e askush nuk reagon, fatkeqësisht as shteti shqiptar. Shteti grek vodhi e sekuestroi me dhunë pasuritë, tokat, bizneset, bagëtitë, e shtëpitë e shqiptarëve. Ende sot asnjë falje, asnjë kompensim, as asgjë, vetëm harresë, por shqiptarët e Çamërisë nuk do të harrojnë përjetë”. Aktivisti i çështjes kombëtare Bashkim Shehu e cilësoi gjenocidin ndaj shqiptarëve të Çamërisë si një ndër ditët më dhimbshme të historisë sonë kombëtare dhe se shqiptarët nga Amerika duhet të punojnë për çështjençame. Poeti Mhill Velaj përgëzoi Vatrën për aktivitetet patriotike, apeloi që shqiptarëve të Çamërisë tu garantohen të gjitha të drejtat e mohuara shekullore dhe shprehu ngushëllime për humbjen e mikut të madh të Vatrës, Diellit e shqiptarëve të Amerikës Atë Antonio Bellusci. Pjetër Marku nga akademia “Mirdita” i bëri apel politikës shqiptare që të mos e harrojë kurrë çështjen çame. Në përfundim të përkujtimores, patrioti nga Kosova Toni Musaj shtroi një koktail për të pranishmit.

Filed Under: Featured

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • …
  • 900
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!
  • Veprimtaria atdhetare e Isa Boletinit në shërbim të çështjes kombëtare
  • FLAMURI I SKËNDERBEUT
  • Këngët e dasmës dhe rituali i tyre te “Bleta shqiptare” e Thimi Mitkos
  • Trashëgimia shqiptare meriton më shumë se sa emërtimet simbolike të rrugëve në New York
  • “Unbreakable and other short stories”
  • ÇËSHTJA SHQIPTARE NË MAQEDONINË E VERIUT NUK TRAJTOHET SI PARTNERITET KONSTITUIV, POR SI PROBLEM PËR T’U ADMINISTRUAR
  • Dr. Evia Nano hosts Albanian American author, Dearta Logu Fusaro
  • DR IBRAHIM RUGOVA – PRESIDENTI I PARË HISTORIK I DARDANISË
  • Krijohet Albanian American Gastrointestinal Association (AAGA)
  • Prof. Rifat Latifi zgjidhet drejtor i Qendrës për Kërkime, Simulime dhe Trajnime të Avancuara Kirurgjike dhe Mjekësore të Kosovës (QKSTK) në Universitetin e Prishtinës

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT