Featured – Page 264 – Dielli

SHBA, NUMRI I VIKTIMAVE NGA COVID-19 IA KALON VIKTIMAVE TË 11 SHTATORIT 2001

March 31, 2020 by dgreca

New York,31 Mars 2020-/ Numri i vdekjeve të koronavirusit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ka shkuar në 3.376, sipas agjencive shëndetësore të shtetit dhe të qarqeve – më shumë se numri i njerëzve që vdiqën në sulmet terroriste të 11 shtatorit 2001.

Në sulmet e 11 shtatorit 2001 humbën jetën rreth 3 mijë persona. Viktimat që humbën jetën në kullat binjake në New York arritën shifrën 2,752, mes tyre 343 zjarrfikës dhe 60 policë. Pjesa më e madhe e viktimave ishin civil të 70 kombësive të ndryshme.

Vdekja e parë e lidhur me koronavirusin amerikan u raportua më 29 shkurt 2020 në shtetin Uashingtonit. Numri i vdekjeve në rrafshin kombtar ka vazhduar të rritet, edhe pse shtetet dhe bashkitë po aplikojnë rregulla të forta dhe po zbatojnë masa të rrepta për distancimin social në përpjekje për të frenuar përhapjen e virusit.

Zyrtarët shëndetësorë kanë paralajmëruar se virusi mund të vrasë nga 100.000 deri në 200,000 njerëz në Amerikë, madje edhe “nëse i bëjmë gjërat, pothuajse perfekt. “

Në 24 orët e fundit Spanja duket më e dëmtuara nga virusi vdekjeprurës. Spanja raportoi 849 vdekje të reja ditën e martë, periudha më e keqe kjo 24-orëshe, ndërsa në shkallë vendi shifra e viktimave ka shkuar në 8.118. Italia, e cila ka një lloj zbutje në 24 orëshin e fundit deri më tani në total ka raportuar një numër më të lartë kombëtar të vdekjeve në të gjithë Botën, me më shumë se 11.500.

Numri i konfirmuar i infeksioneve në të gjithë botën vazhdon të rritet, duke arritur deri të Martën në 809,608 dhe me 39.545 viktima, siç u raportua të Martën me 31 Mars.

Zyrtarët e Shëndetit të Sh.B.A kanë paralajmëruar amerikanët që të jenë të vetdijshëm për përkeqsimin e situatës para se kjo betejë të arrijë fundin.

Deborah Birx, koordinatorja e koronavirusit në Shtëpisë e Bardhë, i tha Televizionit NBC News të hënën se rreth 200,000 amerikanë mund të vdisnin në pandemi edhe… “nëse i bëjmë gjërat mirë, pothuajse në mënyrë të përsosur”.

Presidenti Trump deklaroi të Dielën se udhëzimet federale për të vazhduar distancimin shoqëror do të vazhdojnë deri në fund të prillit,edhe pse ai më parë tha se shpresonte që vendi të funksiononte si zakonisht deri në Pashkë, me 12 Prill. Ai tha se tani pret që vdekjet e lidhura me koronavirusin të arrijnë kulmin në keto dy javë.

Përgatit:Dalip Greca

USNS Comfort ankorohet në New York

March 30, 2020 by dgreca

– Turmat injorojnë rregullat e ruajtjes së distancës sociale për të parë USNS Comfort, që mbërriti në Pier 90 në Manhattan në orën 10:42 am, De Blasio paralajmëroi gjobë me $500.00 për ata që nuk ruajnë distancën 6 feet.

Anija spitalore USNS Comfort mbërriti në New York të hënën në mëngjes për të ndihmuar në luftën kundër koronavirusit.

Anija e dërguar të Shtunën nga Presidenti Trump nga Stacioni Detar Norfolk në Virxhinia, mbërriti në Pier 90 të Manhattan në 10:42 të paradites të sotme dhe turmat kureshtare u vërsulën për të parë nga afër pa respektuar distancat e rekomanduara nga ekzekutivi.

Anija ka një kapacitet prej 1.000 shtretërve dhe për këtë situatë është shumë e nevojshme, pasi infeksioni i COVID-19 vazhdon të tendosë kapacitetet e spitaleve.

Guvernatori Andrew Cuomo paralajmëroi ardhjen e përforcimeve, duke përcjellë një video të xhiruar nga një anije e Policisë së Shtetit në Nju Jork, që shoqëronte Komfortin prej 70,000 tonësh.

” USNS Comfort sjell në Nju Jork 1.000 shtretër spitalorë aq shumë të nevojshëm”, ka thënë Cuomo.

Comfort është i pajisur me 12 salla operative dhe ka një staf të plotë mjekësh, infermierësh dhe specialistësh mjekësorë.

Sipas komenteve pritet që Comfort të trajtojë pacientët me lëndime dhe sëmundje të tjera, duke çliruar shtretërit spitalorë të qytetit për ata që kanë më shumë nevojë për to.

Cuomo ka thënë se NYC do të kërkojë të paktën 140,000 shtretër spitalore.

Guvernatori ka urdhëruar spitalet në mbarë vendin që të rrisin kapacitetet e tyre për një minimum prej 50 përqind, ndërkohë që qeveria federale ka ndihmuar me Javits Center, që ka një kapacitet me 1 mijë shtretër.

Ndërkohë, një organizatë e ndihmës ungjillore e krishterë të Dielën ngriti tendën e parë në kuadër të 14 të tillave që do të përbëjnë spitalin fushor në lëndinën Lindore të Central Parkut, me kapacitet 68 shtretër.

Turmat injorojnë rregullat e ruajtjes së distancës sociale për të parë USNS Comfort, De Blasio paralajmëroi gjobë me $500.00

Turmat injoruan rregullat e mbajtjes së distancës sociale të Nju Jorkut dhe mbushën anën perëndimore të Manhattan të hënën, 30 Mars, për të parë anijen spitalore të marinës amerikane, që ka mbërritur për të dhënë ndihmën e nevojshme për koronavirusin.

Njerëzit qëndronin krah për krah, madje bënin edhe fotografi pranë USNS Comfort ndërsa u tërhoqën në Pier 90 pranë Rrugës West 50 rreth orës 10:40 të mëngjesit. Disa tundnin flamuj amerikanë dhe të tjerë u afruan ngjitur me njëri tjetrin pranë skelës.

Të paktën një duzinë policësh të NYPD qëndronin pranë dhe fillimisht nuk i shpërndanë kalimtarët, duke i lënë kureshtarët të bënin fotografi.

Nga ana e tij kryebashkiaku ka paralajmëruar se shkelja e rregullave do të ndëshkohet. De Blasio ka thënë se Njujrokezët që injorojnë urdhrat nga zyrtarët e qytetit për të ruajtë distancën 6 feet mund të përballen me një gjobë prej 500 dollarësh.

“Qëllimi është vetëm t’i bëjmë njerëzit që të respektojnë sigurinë e tyre dhe sigurinë e të gjithëve,” tha de Blasio për NY1 të hënën në mëngjes.

Spitali lundrues u dërgua në Nju Jork për të lehtësuar spitalet e tejmbushur nga pacientë të prekur COVID-19. Më shumë se 1.000 njerëz në shtet kanë vdekur nga virusi, tha guvernatori Andrew Cuomo të hënën nga Spitali Javits Center, i cili tani është duke u përdorur si një spital fushor.

Cuomo përshëndeti USNS Comfort në një mesazh të hënën në mëngjes, duke shkruar se ardhja e anijes “do të mbahet mend”. “Kapaciteti spitalor që shtojmë tani do të shpëtojë jetë,” shkruajti guvernatori, duke shtuar: “Zoti e bekoftë New York-un”. USNS Comfort ëhsët para në New York për herë të fundit me rastin 11 shtatorit tragjik. Më pas Cuomo dha një konferencë shtypi.

Përgatiti:Dalip Greca

DR. DETINA ZALLI MD: VAKSINA KUNDËR COVID-19 ËSHTË NË FAZËN EKSPERIMENTALE

March 28, 2020 by dgreca

FLET PËR DIELLIN SHKENCËTARJA SHQIPTARE QË ËSHTË E PËRFSHIRË NË EKSPERIMENTIMIN E VAKSINËS KUNDËR CORONAVIRUSIT, DR. DETINA ZALLI MD, LIGJËRUSE NË UNIVERSITETIN E OXFORDIT-/

Shkencëtarët po testojnë 69 ilaçe kundra koronavirusit./

Janë 3 prova klinike, ku do të ketë qindra pacientë që do të testohen /dhe do të ndiqen për një vit. A zhvillojnë simptoma të tjera? Si e prekin sistemin imunitar? A zhvillojnë antitrupa? etj.

NGA DALIP GRECA

Para 7 vitesh gazeta Dielli i uronte mirëseardhjen në Harvard Detina Zallit, përmes një interviste, ku u shpalos historia e veçantë e dy motrave binjake 11 vjeçare, Detinës dhe Argitës, të cilave bashkë me prindërit, kundrejt pagesës me para të marra borxh, u qe premtuar udhëtimi drejtë ëndrrës britanike me avion, por përfunuan në maune, dhe fati i ndihmoi për të mbërritur në qytetin-port Folkestone në Jug të Anglisë. Ishte viti 1999. Dielli tregonte kapërcimin e vështirësive të familjes dhe të dy motrave të cilat duke triumfuar edhe mbi racizimin ndaj emigrantëve arritën që të shkëlqenin në shkollat britanike dhe po çanin shtigjeve të shkencës. Detina kaloi 4 vjet e gjysëm në Harvard. Po ç’ndodhi gajtë atyre katër viteve e gjysëm e më pas në jetën e Detinës? Si është e përfshirë ajo sot në grupin shkencor për vaksinën kundër COVID-19, ç’mendon për Koronovirusin, për kalimin e vaksinës nga eksperimenti në prodhim e përdorim? Lexojeni të plotë intervistën e dhënë enkas, shoqëruar me nëj mesazh shumë të ngrohtë.

DIELLI: Përshëndetje Dr. Zalli. Ra ky Coronavirus dhe u pamë sërish virtualisht 7 vjet pas intervistës së parë me gazetën DIELLI, Çfarë mund të thotë rreth panepidemisë të COVID- 19 shkenctarja Detina Zalli në këtë situatë ankthi ku njerëzimi pret me padurim lajmin e vaksinës shpëtuse prej Coronavirusit?

Dr. Detina ZALLI-COVID-19 është pjesë e një virusi të cilët bëjnë pjesë në familjen korona. Këto viruse janë të mbështjellura me proteina të jashtme të ngjashme me kurorën prandaj quhet dhe koronaviurs. Janë pikërisht këto korona që e mbrojnë virusin në një farë mënyre dhe bëjnë që virusi të qëndrojë i paprekur në pikat mukozale në ajër dhe në sipërfaqe për disa ditë. Kjo është edhe arsyeja pse janë të rrezikshëm.

Si përmenda ka shumë viruse të tilla, por që ndryshojnë dukshëm në virulencë dhe përfshijnë ftohjen e zakonshme, gripin, poliomielitin, fruthin, hepatitin C / E, virusin Ebola.

DIELLI:- Njerzimi po pret me ankth vaksinën.Kur mendoni se do ta kemi vaksinën e parë?

Dr. Detina ZALLI- Në fakt, Vaksina e parë ka filluar fazën e provave klinike nga kompania Moderna në Boston, por duhet kohë për të kaluar nga faza eksperimentale në fazën e prodhimit për përdorim tek njerëzit. Gjithëmonë duhet marrë në konsideratë kushti nëse del me sukses faza eksperimentale.

Dielli: Duke qenë pjesë e eksperimtetit, nuk mund të parashikoni një afat kohor?

Dr. Detina ZALLI- Natyrisht një parashikim edhe mund të bëhet. Mendohet rreth 14-18 muaj.Jo sepse nuk duam ta përshpejtojmë procesin, por sepse eksperienca tregon se nëqoftëse vaksina nuk është e verifikuar mirë, mund të bëjë më shumë dëme sesa efekte kuruse. Duhet verifikuar se këta pacientë që po marrin doza të ndryshme vaksinimi të pergjigjen e të reagojnë mirë kundrejt vaksinës. Të krijojnë antitrupa kundër proteinës spike që ndodhet në virus dhe që infekton qelizat.

DIELLI: Konkretisht si do të do kryhet faza eksperimentale, në sa pacientë do të eksperimentohet, çfarë do të vëzhgohet?

Dr. Detina ZALLI- Janë 3 prova klinike, ku do të ketë qindra pacientë që do të testohen dhe do të ndiqen për një vit. A zhvillojnë simptoma të tjera? Si e prekin sistemin imunitar? A zhvillojnë antitrupa? etj….Vaksina duhet të jetë e vleshme për të gjithë moshat, fëmijët, të moshuarit, personat që mund të vuajnë nga sëmundje të tjera për shembull, diabeti etj. Nuk është e lehtë ti shpejtosh të gjitha fazat. Por çdokush po bënë të pamundurën. Të gjithë duam të njëjtën gjë.

Në qoftë se nxitojmë vaksina mund të mos jetë efikase për asnjë grup moshash. Dhe mund të infektojë dhe vrasi njerëz. Asnjë nuk do ketë. Theksoj të gjithë duam të njëjtën gjë dhe shkencëntarët po luftojnë duke bashkëpunuar me njeri tjetrin kundra virusit.

DIELLI: COVID-19 – PSE KAQ I RREZIKSHEM NE KRAHASIM ME VIRUSET E TJERE

Dr. Detina ZALLI- Mendoj edhe për këto arsye: 1- Simptomat shfaqen më vonë sesa SARS- që do të thotë që njerëzit shpesh ua kalojnë të tjerëve edhe para se ta dinë se e kanë.

2- Aktivizohet shumë lehtë nga enizma FURIN që gjendet në shumë indet tona.

DIELLI: Kemi dëgjuar se në pritje të vaksinës po rekomandohen disa ilaçe kundër koronavirusit. Çfarë mendojnë shkencëtarët?

Dr. Detina ZALLI- Shkencëtarët po testojnë 69 ilaçe kundra koronavirusit.

DIELLI- Mendoni se njerzimi u ndodh i papërgatitur përballë kësaj beteje me armikun e padukshëm dhe të panjohur apo e nënvleftësoi?

Dr. Detina ZALLI- Mendoj se shkencën dhe mjekësinë e ka gjetur të papërgatitur. Zakonisht si shkencëtarë nuk i nënvloerësojmë viruset, aq më tepër ata të panjohurat, për të cilët nuk ka ende një kurë. Megjithatë dua të theksoj që jemi të gjithë të mbledhur së bashku duke kooperuar me njeri tjetrin dhe duke ndarë të gjitha informacionet në mënyrë që të gjejmë një kurë, një vaksinë. Shkenca po përparon. Si kam përmendur në intervista të tjera ka me shumë se 45 vaksina me të cilët po punohet. Vaksina e parë që po provohet në Phase I clinical trial është në Seattle, ku janë injektuar 4 indivdët e parë gjatë javës së kauar. Ka shpresë. Jam e sigurt që do e fitojmë edhe ketë betejë, por që duhet kohë. Edhe shkenctarët edhe mjekët kanë nevojë për kohë.

DIELLI- Si ka vepruar Dr. Detina Zalli nga momenti i shfaqjes së Panepidemisë deri në këto momente? – Shihni dritë në fund të tunelit? – Sa e gjatë mund të jetë beteja? – A ka raste të rikthimit të virusit pas shërimit tek pacientet? – Mendoni se kjo Panepidemi do të ndryshojë mënyrën e jetesës së qytetarëve?

Dr. Detina ZALLI- Unë jam duke punuar me një grup të mrekullueshëm shkencëtarësh në Universitetet dhe laboratorët më të mirë në botë si MIT dhe Harvard , jemi duke bërë research të detajuar bazuar në gjetjet e fundit laboratorike në mënyrë që të edukojmë shkencëtarët. Qëllimi jonë është të edukojmë sa më shumë kërkues shkencorë që po merren me zhvillimin e vaksinave, apo zhvillimin e testeve të shpjeta diagnostikuse apo trajtime efektive, duke i dhënë rekomandime të sakta mbështetur nga fakte dhe burime të shëndosha shkencore dhe mjekësore. Patjetër shikoj dritë në fund të tunelit. Jam e sigurt që shkenca do përparojë si po e tregon nga faktet e fundit (zhvillimi i vaksinave apo ilacave antivirale) por që do kohë.

Bazuar në faktet shkencore nuk mund të them me bindje të plotë që virusi nuk do kthehet përsëri tek pacientët e shëruar (që kanë kaluar virusin) sepse ende po zhvillohen shumë teste dhe kërkime për këtë por mund të them që ngjasitë më të mëdha janë që të mos kthehet duke patur parasysh që trupi i njeriut krijone antitrupa kundër virusit (në këtë rast kundër Sar-Cov2 që shkakton COVID-19) dhe që teorikisht duhet ta eliminojë menjëherë virusin në qoftë se e takon për herë të dytë.

Mendoj që kjo panepidemi do ti bëjë njerëzit më të ndjeshëm, dhe do të vlerësojnë më shumë jetën dhe marrëdhëniet me njeri tjetrin. Në të nëjjtin kohë do ti hapi horizontin, do kuptojnë që jo të gjitha gjërat janë të kontrollueshme dhe nuk i kontrollojmë dot. Gjithashtu do vlerësojnë që përgjegjësia (Të qëndrosh brenda për tu mbrojtur nga virusi) ndonjëherë është më e rëndësishme sesa liria (e të dalit jashtë). Patjetër që të gjithë do kalojnë në një farë mënyre krize ekonomike, dhe gjërat per shumë individë mund të jenë më të vështira, por që thelbi kryesor që të gjithë njerëzit po kalojnë është rëndësia e jetës, dashuria për jetën, dhe për njeri tjetrin.

DIELLI- Dr. Detina, gazeta Dielli, më e vjetra e botës shqiptare, që sapo ka festuar 111 vjetorin e numrit të parë, ka pasë nderin t’ju intervistojë para 7 vitesh, kur ju erdhët për doktoraturën në Harvard. A mundeni ta plotësoni atë intervistë me sa te mundeni? – Ç’ndodhi në ato 4 vite e gjysem që ju kaluat në Harvard? A mund të përshkruani aktivitetin tuaj të plotë atje?

Dr.Detina Zalli-Në Harvard kalova një periudhë shumë të bukur të jetës time, ku nuk u zhvillova vetëm si shkencëtarë apo pedagogë por edhe si një udhëheqëse. Bashkëpunimi me kolegët më rriti profesionalisht dhe personalisht. Ishim tamam si një familje të rrethuar nga kurioziteti dhe të uritur për njohuri. Në Harvard publikova dy gazeta të rëndësishme shkencore si edhe i drejtova shumë kurse në fushën e biologjisë mjekësore dhe biokimisë për mjekët, studentët e doktoraturës, si edhe për undergraduate students. Punova me shkencëtarët më të mirë të botës (mund të them) të cilët më inspiruan dhe mbështetën duke parë pasionin tim për pedagogji dhe urinë për njohuri.

E inspiruar nga ish Presidenti i Amerikës Obama, u bëra pjesë edhe në Harvard Graduate Government, ku pata fatin të njihja shumë mendje të ndritura dhe u përfshiva në drejtimin e eventeve më të rëndësishme si për shembull Harvard Leadership Conference, apo isha drejtuese e Harvard Lecture That Last. Mbase momenti më krenar ka qenë zhvillimi i eventit në Univiersitetin e Harvardit për librin tonë “Good Morning Hope” që do të publikohet në 2021, në të cilën së bashku me motrën binjake, Argita Zalli, treguam historinë e jetës tonë e cila u prit me duartrokitje. (Ishte një event i vecantë sepse zakonisht universiteti i Harvard nuk bën evente dedikuar dy personave.

DIELLI: Ç’ndodhi pas Harvardit?

Dr. Detina ZALLI-Pas Harvardit u riktheva në Londër afër familjes time, ku punova si pedagoge në fushën e biomjekësisë. Pjesa e punës time ishte të udhëtoja në Azi. Ka qenë një eksperiencë shumë e bukur dhe e veçantë sepse u takova me kultura të ndryshme të cilët më kanë zhvilluar personalisht.

DIELLI: A ka ndryshuar statusi juaj familjar?

Dr. Detina ZALLI- Nga ana personale, kam gjetur njeriun e zemres, bashkeshortin tim Toni, dhe jam bere mami i dy femijeve te mrekullueshem, Destini dhe Dielli, te cilet me kane ndryshuar jeten duke me dhuruar akoma me shume dashuri, inspirim. Tani çdo gje qe bej eshte per ata (perveçse normalisht per prinderit e mi qe jane gjithçkaja e jetes time).

DIELLI: Diçka rreth rolit tuaj si Ligjëruese në Universitetin e Oksfordit?

Dr. Detina ZALLI– Jam duke punuar me profesorë të shkëlqyer që më inkurajojnë çdo ditë dhe që më japin mundësinë të udhëheq. Jam shumë e apasiunuar pas punës time, dhe tani jemi duke udhëhequr një kurs designed për profesionalistët e fushës shkencore dhe mjekësore, si mjek, shkencëtarë, kirurg për tu mësuar më shumë reth shkencës së kancerit dhe zhvillimit të ilaçeve.

DIELLI: Jeni bërë figurë e njohur shkencore dhe publike, keni vizitiuar botën, ndërkohë që ju nuk i keni shkëputur lidhjet me vendlindjen. Ç’mund të thonë për këtë, çfarë ju mbanë lidhur?

Dr. Detina ZALLI- Shqipëria është vendi më i dashur e cila më ka mbështetur, rritur (megjithëse me sakrifica), më ka mësuar mësuar të dua dhe të respektoj të tjerët. Për mua është mëse normale të kem lidhje jashtëzakonisht të afërta me shqipërinë. Ndihem shumë shqiptare. Këtë më kanë transmetuar prindërit e mi të cilët vazhdojnë të më mbështesin dhe sakrifikojnë aq shumë, dhe që më kanë folur me aq dashuri për Shqipërinë. Këtë e shikoj tek njerëzit ,shqiptarët, respekti, dashuria dhe mbështetja e tyre që nuk i krahasoj me asnjë gjë në botë. Mendoj që pasuria ime më e madhe ka qenë mundësia për ti parë këto gjëra dhe për ti vlerësuar akoma më shumë.

DIELLI: Vendlindjen tuaj, Patosin, nga ku ju u larguat fshehurazi, po Bubullimën e gjyshërve, a i keni vizituar?

Dr. Detina ZALLI- Shpesh herë ku shkoj në Shqipëri mundohem të shkoj edhe në Patos (vendi ku kam lindur) megjithëse nuk kam më shtëpi atje, apo Bubullimë (ku janë gjyshërit e mi). Verës së kaluar kalova 2 javë në Bubullimë ku kalova shumë kohë me të afërmit e mi, apo njerëzit që gjendeshin aty (komshinjtë e lagjes). Bisedova me të gjithë dhe kalova shumë bukur. Në ato momente kupton vërtet që suksesi më i madh, pasuria më e çmuar, janë lidhjet njerëzore, dashuria dhe respekti që të rrethon, modestia dhe humaniteti.

DIELLI: – Një mesazh për lexuesit e DIELLIT në formën e këshillave?

Dr. Detina ZALLI– Dua tu them që të mos ndihen kurrë të moshuar (çfarë do moshe të kenë) për të patur një qëllim të ri ose për të ëndërruar një ëndërr të re. Këshillat e tjera janë thënë përmes intevistës.

DIELLI: -Shumë faleminderit Dr. Detina. E vlërsoj shumë që edhe pse shumë e mbingarkuar ju gjetët sërish kohë që t’ia kushtonit intervistës me gazetën DIELLI!

Detina ZALLI: Ju lutem, nuk ka nevojë për falenderime. Ju keni qenë të parët që më keni intervistuar në Harvard dhe prindërit më kanë mësuar çdo të thotë respekti, apo mirënjohja, kështu që e ndiej të detyrueshme moralisht t’ju përgjigjesha. Ishte kënaqësi që biseduam!

DR. GENTIAN TOSHKËZI MD, ASISTENT PROFESOR: BETEJA ME COVID-19 DO TË JETË E GJATË

March 27, 2020 by dgreca

Bisedë e kryeredaktorit të Gazetës Dielli, Dalip Greca me Dr. Gentian Toshkezi MD,Neurokirurg, Assistent Professor në Departamentin e Neurokirurgjisë në Thomas Jefferson University Hospital- Philadelphia PA-

Ne SHBA ka 3 studime me përdorimin e 2 vaksinave, që kanë filluar në pacientë, dhë një e tretë nis në prill me testime në njerëz. Do të duhet një kohë relativisht disa mujore për të parë nëse këto vaksina janë efikase dhe janë të sigurta, pa efekte anësore…

Dr.Gentian Toshkëzi është ndër ata mjekë shqiptar, që falë vullnetit dhe pasionit, ka arritë suksese të shkëlqyera gjatë karruierës së tij në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ai është Assistent Profesor në Thomas Jefferson University në Philadelphia, ku jo vetëm operon pacientë me sëmundje të ndryshme në kokë dhe shtyllë kurrizore, por edhe trajnon brezin e ri të specilizantëve dhe studentët; është i angazhuar në punë kërkimore shkencore me studimin dhe zhvillimin e teknikave neurokirurgjikale më bashkohore, dhe botime të shumta në revista dhe kapituj librash për specialitetin e neurokirurgjisë.Shpesh herë ai ftohet në konferenca kombëtare dhe jashtë Amerikës për të mbajtur leksione, siç ishte rasti i fundit në Paris, ku u ftua nga Shoqata e neurokirugëve të Francës. Unë u lidha me dr. Gentian Toshkëzin dhe iu luta për një bisedë për gazetën Dielli. Ai pranoi me kënaqësi. Ndiqeni bisedën:

Dielli: Doktor, a jeni Ju të përfshirë në betejën kundër Panepidemisë të COVID-19 dhe në ç’formë?

Dr.Toshkëzi- Po jam pjesë e betejës.Që prej më shumë se dy javësh kam ndërprerë operacionet elective jo urgjente në bazë të rekomandimeve që kemi marrë për të suportuar luftën kundër COVID19 :

Për të ulur riskun e infektimit dhe të komplikacioneve postoperatore te pacientët
Për të ruajtur pajisjet që përdorim në operacion maska syze mbrojtëse apo veshje mbrojtëse dhe ti kalojmë në përdorim të staffit që ka kontakt të drejpërdrejt me të sëmurin
3- menaxhoj pacientët në ICU ku tashmë është kthyer në një pavion me të sëmurë COVID
-Si pjesë e stafit mjekësor jemi në gadishmëri për të plotësuar nevojat për të përballuar fluksin e të sëmurëve me covid nëse do ketë pakësim të mjekëve nga prekja e COVID ose rritje e fluksit të pacientëve përtej kapaciteteve normale.

Dielli – Si është një ditë pune juaja? Çfarë ka ndryshuar tani në kushtet e krijuara të krizës.

Dr.Toshkëzi- Të hënë, të marte, dhe të enjten zakonisht operoj. Dita fillon me vizitën në pavion të pacientëve të shtruar përpara orës 7 të mëngjesit dhe në 7:30 filloj operacionet që mund të jenë 2-3 në ditë dhe me kohëzgjatje të ndryshme. Ditën e mërkurë dhe të premte shoh pacientë në zyrë me një skexhëll të paracaktuar duke filluar nga ora 8 e mëngjesit, deri në 5 mbasdite. Përveç këtyre kam një serë mbledhjesh takime me administratën, apo përfaqësues të industris së healthcare me një program që paracaktohet nga stafi i zyrës time ku kam 3 assitente dhe sekretaren. Më shumë se 10 ditë në muaj jam ON call për urgjenca neurokirurgjikale.

Çfarë ka ndryshuar me panepideminë e COVID 19? Shumë gjëra kanë ndryshuar:

Pezullimi dhe shtyrja e gjithë operacioneve elective deri në 14 prill ose edhe më shumë në varësi të udhëzimeve
Për të mbrojtur dhe mos ekspozuar pacientët në ditën që i shoh në zyrë kam kaluar në sistemin telehealth kur vizitat bëhen në mënyrë virtuale nëpërmjet kameras dhe kompjuterave me lidhje online.
Përdorim masa ekstreme të mbrojtjes nga çdo pacient për të evituar ekspozim të mundshëm me COVID 19, maska mbrojtëse sapo hyhet në spital.
Në PA ka deri sot 1700 raste me 16 vdekje, në Philadelphia kemi 475. Ka shume raste të shtruara që presin konfirmimin.
Pacientët me symptoma janë të udhëzuar të kontaktojnë mjekun e tyre me tel ose telehealth ose të shkojnë në ER ku që në hyrjen e spitalit bëhet screening për symptoma të dyshuara dhe më pas bëhet testimi qoftë në ER ose në qendrat e testimit COVID që janë 20 në total përfshirë edhe qendrat Drive-through konfirmimi merret për 72 orë. Pacientët me symptoma si vështirësi në frymëmarrje apo me probleme të shumta shtrohen në spital dhe vendosen në izolim deri në konfirmim të testit.

Dielli: Siç shihet nga grafiku 24 orësh ka një rritje të dukshme të të infektuarëve. Si janë parashikimet për të ardhmen?

Dr.Toshkëzi- Ka një rritje eksponenciale të të infektuarve që do vazhdoj në rritje në ditët apo javët e ardhshme. Numri do vijë në rritje dhe qëllimi është të ngadalsojmë përhapjen që ti japim mundësi sistemit mjekësor në kapacitete që ka të përballojë një fluks në rritje gradule të pacientëve pa e bllokuar sistemin në tërësi me një numër që mund të dalë jashtë kontrollit dhe jashtë mundësive e kapaciteteve në shtretër pajisje apo staf mjekësor.

Dielli: Çfarë do të thoshit për natyrën e virusit?

Dr.Toshkëzi- Është një virus që ende nuk njihet mirë dhe ka rezistencë të madhe me përhapjë të fshehtë me rritje eksponenciale. Shumë pikëpyetje për natyrën e virusit nuk kanë akoma përgjigje të bazuar në fakte apo të dhëna të sakta.

Dielli: Mendoni se do të jetë një betejë afatgjatë? Flitet për kombinime ilaeçesh, flitet për kërkime shkencore për vaksinën, mendoni se njerëzimi do ta ketë shpejt vaksinën?

Dr.Toshkëzi- Besoj se do të jetë një betejë disa mujore dhe virusi do të jetë i pranishëm në formë indolente për tu rishfaqur sërish në forma të tjera. Ndërkohë që jemi në fazën ku bota është e sulmuar reagimi i parë është strehimi dhe mbijetesa po punohet për kundërsulm ndaj COVID 19 kjo nënkupton që janë ndërkohë në testim disa lloj trajtimesh që dhe pritet të shohim rezultate për të kuptuar më mirë cila strategji është më efikase dhe për këtë do duhet një kohë për të parë nëse këto terapi që po përdorim sot japin ose jo rezultat me një numër pacientësh dhe krahasime midis grupeve të testimit. Jemi në fazën e përdorimit të trajtimeve krysisht supportive dhe përdorim të medikamenteve në kushtet e “Compasionate Use’ kur i përdorim pasi nuk kemi studime të mirëfillta që të tregojnë se janë efikase.

Psh Hydroxichloroquina Azythromycin, Antiviralet, përdorimi i plazmës së personave të infektuar. Ndërkohë ka 3 studime me përdorimin e 2 vaksinave, që kanë filluar në pacientë në Amerikë, dhë një e tretë nis në prill me testime në njerëz. Do të duhet një kohë relativisht disa mujore për të parë nëse këto vaksina janë efikase dhe janë të sigurta, pa efekte anësore, dhe me marrjen e rezultateve do jemi në gjendje të themi nëse kemi një vaksine dhe sa e sukseshme do të jetë.

Dielli: A vihen re shqetësimet e Nju Jorkut në Pensilavani: Si mungesa e ventilatorëve, e shtretërve, pajisjeve mbrojtëse etj?

Dr.Toshkëzi- Ka një shqetesim për pamjaftueshmëri në pajisje duke përfshirë maska, veshje mbrojtëse, ventilatorë,apo edhe shtretër por duke qen se deri tani numri i të infektuarëve në PA është në përputhje me kapacitetet mjekësore deri tani është menaxhuar por po kërkohen zgjidhje për numrin në rritje të infektuarve. Mendohet që një spital i madh në Phialdelphia që u mbyll para disa muajve do të rihapet vetëm për të sëmurët e COVID 19. Masat izoluese në Philadelphia u morën një javë para NYC dhe kjo bëri një ngadalsim të përhapjes së infektimit.

Dielli: A keni informacion për bashkatdhetarët tanë atje, a ka të prekur prej tyre?

Deri më sot nuk kemi të dhëna për bashkatdhetarë të sëmurë por nuk përjashtohet mundësia.

Dielli: Dr. Toshkëzi, duke qenë se ky është kontakti i parë i lexuesëve të gazetës Dielli me Ju, a mund të na informoni se si ka shkuar karriera juaj në ShBA? Çfarë do të veçonit?

Dr.Toshkëzi- Karriera ime në USA nisi me vështirësitë që vetë emigracioni paraqet duke nisur nga zero. Unë mbarova Fakultetin e mjeksisë në Tiranë me medalje të artë mesatare 10 që mu akordua nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë në atë kohë Z. Mejdani. Duke qenë mjek me diplomë shqiptare iu nënshtrova testeve standarte në USA. Specialiteti i Neurokirurgjisë ka një kërkesë të madhe dhe numër shumë të kufizuar të vendeve për tu trajnuar kështu që përzgjedhja ishte shumë rigoroze. Falë punës disa vjeçare dhe përkushtimit arrita të përzgjidhem dhe trajnohem në State University of New York në departamentin e neurokirurgjisë për 7 vjet duke qenë chief resident.

Vështirësitë kanë qenë të shumta dhe vetëm pasioni, këmbëngulja dhe besimi në vetvete janë kyçi i suksesit,si për këdo. Vështirësitë na bëjnë të vlerësojmë më shumë atë që kemi arritur,

Dielli: Ju keni arritur deri në gradën e Asistent Profesor. Çdo të thotë kjo për Ju?

Dr.Toshkëzi- Tani jam Assistant Profesor në Thomas Jefferson University në Philadelphia, ku jo vetëm operoj pacientë me sëmundje të ndryshme në kokë dhe shtyllë kurrizore, por edhe trajnoj brezin e ri specilizantë dhe studentë, po ashtu jam i angazhuar në punë kërkimore shkencore me studimin dhe zhvillimin e teknikave neurokirurgjikale më bashkohore, sikurse dhe botime të shumta në revista dhe kapituj librash për specialitetin tim. Jam gjithashtu shpesh i ftuar në konferenca kombëtare dhe jashtë Amerikës për të mbajtur leksione.

Dielli: Kur dhe ku ka qene hera e fundit që jeni ftuar jashtë SHBA?

Dr.Toshkëzi- -Para pak kohësh isha i ftuar të jepja një leksion në Paris në konferencën e shoqatës franceze të neurokirurgjisë.

Dielli: Ju ka rastisur që të keni pacientë shqiptarë?

Dr.Toshkëzi- Po kam pasur shumë pacientë shqiptarë nga NY, NJ dhe Philladelphia, madje edhe nga shtete të tjera, dhe jam krenar që më jepet mundësia edhe këtu ti shërbej dhe mbështes bashkeatdhetarët dhe konunitetin tonë.

Dielli–Çfarë këshillash do të përcillni për bashkatdhetarët për situatën që po kalojmë përmes gazetës DIELLI?

Dr.Toshkëzi- Këshilla?- Te mbajnë një regjim të shëndetshëm dhe të kufizojnë kontaktet për të ruajtur veten e tyre të afërmit dhe miqtë!

Dielli: Faleminderit Dr.Toshkëzi që gjetët kohë të për t’iu përgjigjur pyetjeve të gazetës Dielli!

Dr.Toshkëzi- Kënaqësia ishte imja.

Pse Nju Jorku është kaq shumē i infektuar me COVID-19?!

March 26, 2020 by dgreca

Nga Ilir Bulku/Inxhinier civil/

Sot, 25 mars 2020, Guvernatori i New York z. Andrew Cuomo në përditësimin e situatës mbi coronavirus pandemi i dha përgjigje pyetjes së vet se pse Nju Jork ka 15 herë më shume të infektuar se Kalifornia .  Ai përmendi edhe disa arsye të cilat qëndrojnë por anashkaloi njërën që është thelbësore; higjena. Ndersa po lyeja me bojë hidromat një faqe muri të dhomës së gjumit të apartamentit me rent (qera)ku jetoj këtu në New York m’u kujtuan kohët kur çdo vit nga dita e verës deri në Shën Gjergj nënat dhe motrat tona lyenin shtëpitë dhe rrugicat me gëlqere. Nuk ishte thjesht bardhësi por edhe dezifektim i mjedisit ku banojmë me mënyrën origjinale e tradicionale për shekuj të tere. Kjo traditë vazhdon të ruhet edhe sot në lagjet dhe fshatrat e Dibrës dhe më gjere në Shqiperi. Le të kthehemi te degjesa e Guvernatorit Cuomo. Në vitin 2004 erdha ne New York me vize turistike. Kohen më të madhe ne shqiptaret e kalonim nëpër kafet e Italianeve në lagjet e Bensonhurts dhe Dyker hights në Brooklyn. Në ate kohe të gjitha Avenue dhe streetet kishin një bukuri te papare të dekoruara me lulet natyrale neper saksi shumengjyreshe në hyrjet e çdo shtepie dhe pallati perfshire edhe trotuaret në pjeset e pemeve. Pasterti dhe rregull i pa shkelur. Për ne Shqiptaret ishte nje afrimitet që italianet e Amerikes na ofronin si komshinj me të njejten perkujdesje si në atdheun e tyre në Itali. Vite më vonë erdha me familjen në vitin 2010 falë një llotarie emigrimi dhe vendosa të banoj në Brooklyn në një nga lagjet që i njihja më parë .Diçka ndryshonte , nuk ishte si dikur, shumë gjera nuk ishin si 6 vjet me parë, një transformim që ndjehet edhe nëpër rrugët , banorët , dyqanet, kafenetë, etj.Tani kam 9 vjet që jetoj në një pallat me rreth 32 familje. Lulet në avenue dhe street jane shume të rralla. Pastertia vlen per të deshiruar,shtepite dyqanet bizneset e italianeve dhe të tjera që shiten ,blihen në pergjithesi nga komuniteti kinez. Në 9 vite nuk kam parë që hyrja dhe shkallet e pallatit ku banoj të lahen ndonjere të pakten me uje. Kudo ku kam qene në Bronx, Quins,Brooklyn Staten Island dhe në Manhattan kam konstatur që pastertia dhe respektimi i rregullave higjeno -sanitare është në nivelin me të ulet. Ndaj me bindjen time dhe me argumente të pafund mund ti them Z. Guvernator Cuomo , z DeBlassio dhe Z.President Trumph se mumgesa e higjenës është arsyja që infeksioni në New York eshte 15 here më i madh se në Kaliforni dhe sa 50% e infeksionit ne USA.
Sygjerimi i një masë imediate që mund të ndermerte së pari Z. Major DeBlassio e të gjithë nivelet deri tek ne qytetarët besoj se do të ishte vlerë dhe kontribut i përbashkët. Në kushtet e qendrimit në shtëpi te familjareve ( une jam Inxhinier ne profesion dhe nuk e kam idenë nëse shkelet ndonje e drejte e njeriut) studenteve, punetoreve te ndryshem të pergatitet urgjent një pakete ndihme sanitare për çdo familje që jeton me rent në apartamente të NYC e me gjere, nepermjet së ciles familjaret të lyejne vete siperfaqet e banimit. Pronaret te lyejne e te pastrojne ambientet e perbashketa deri ne trotuaret e jashtme. Kjo pakete e përbërë nga disa galon boje ,mjete të thjeshta per lyerje që mund të shkojë deri ne 600$ mund t’ju zbritet nga renta e muajit, i paraprin një sërë aspektesh të tjera ku përveç higjenës ndjehet prezenca e çdo kontributi njerëzor që në këto ditë është imediat duke e bërë më interaktive dhe me vlerë jetën pasive dhe të izoluar të ditëve që na presin.