Featured – Page 798 – Dielli

REABILITOHET ENVER HOXHA

December 8, 2013 by dgreca

Menduam se u rrëzua më 1990…..….Por u ringjallë më 2013/

Nga Frank Shkreli/

Thonë se është pjesë e historisë, andaj si i tillë duhet të respektohet, madje edhe në ceremoni zyrtare, siç ndodhi me vendosjen e portretit të diktatorit komunist shqiptar, siç duket në fotografi, pas kryeministrit, në ceremoninë zyrtare të përkujtimit të 29 Nëntorit. Në vend që Enver Hoxha dhe regjimi i tij gjakatar të akuzohen për krime politike dhe abuzime ndaj popullit të vet, portreti i Enver Hoxhës, i cili që konsiderohet si njëri prej diktatorëve më të mëdhej të Europës dhe të botës shpaloset, për herë të parë pas rënjes së komunizmit në Shqipëri, gjatë një ceremonie të sanksionuar zyrtarisht nga qeveria shqiptare.

Nuk duhej të ndodhte një gjë e tillë! Pse ndodhi këjo, kush e vendosi dhe kush e miratoi praninë e portretit të diktatorit? Asnjë njëri nuk ka dhënë ndonjë përgjigje zyrtare, as qeveria as ndonjë zëdhënës i saj. Por analistë kanë mbrojtur këtë masë, duke komentuar aty këtu se pse mos të vendoset portreti i Enver Hoxhës, pasi ai është pjesë e historisë shqiptare dhe si i tillë porteti i tij e ka vendin dhe meriton të vendoset në një ceremoni shtetërore siç ishte ajo e 29 Nëntorit.

Fatkeqsisht, është e vërtetë se Enver Hoxha është pjesë e historisë shqiptare, por ky fakt nuk justifikon glorifikimin e tij duke ngritur portretin e tij gjatë një ceremonie që synonte nderimin dhe kujtimin e sakrificave të dëshmorëve të kombit. Unë nuk sugjeroj që Enver Hoxha të fshihet nga historia. Përkundrazi, ai është pjesë e historisë, andaj si pjesë e historisë që ai është, Enver Hoxha nuk duhet të harrohet kurrë por të kujtohet si njëri prej diktatorëve më të njohur të botës për tmerret dhe krimet e regjimit të tij kundër një popullësie të pafajshme. Historia shqiptare nuk e zgjodhi atë. Ai iu imponua historisë shqiptare nga agjentët sllavo-komunistë. Këtë gjë nuk e meritonte kombi shqiptar, dhe as historia shqiptare nuk e meritonte Enver Hoxhën. Për më tepër, as Shqipëria e sotëme nuk e meriton portretin e tij. Enver Hoxha duhet të mbahet mend si dishepulli më i devotshëm i Stalinit, diktatorit, i cili vrau e preu, burgosi dhe dërgoi miliona njerëz të pafajshëm në kampet e përqëndrimit duke krijuar një gjenocid të vërtetë në ish Bashkimin Sovjetik dhe në Europën Lindore, njësoj si Hitleri, mos më shumë. Enver Hoxha vrau e internoi me mijëra familje shqiptare, që nuk ishin dakort me sistemin e komunist që ai i imponoi vendit dhe kombit, por ai njëkohësisht spastroi me dhunë edhe radhët e Partisë Komuniste, disa nga më të afërmit e tij ideologjikisht, përfshirë edhe zhdukjen e ajkës intelektuale të vendit, të kohës së tij. Është e vërtetë se ai nuk vrau e preu sa Hitleri dhe Stalini, jo se nuk ishte i aftë moralisht të bënte një gjë të tillë, por sepse nuk kishte as miliona shqiptarë për të vrarë dhe as hapësirën gjeografike për të bërë krime të tilla, jo se nuk kishte vullnetin dhe dëshirën për të zhdukur ata që ai i konsideronte armiqë të tij dhe të sistemit komunist që ai përfaqsonte, qofshin qenë ata edhe me miliona në numër.

Krimet e Enver Hoxhës dhe regjimit të tij komunist duhet të jenë patjetër pjesë e historisë, ashtu siç janë krimet e nazismit, komunizmit dhe krimet e të gjithë diktatorëve anë e mbanë botës, me qëllim që ato regjime dhe krimet e tyre kundër njerëzimit, të mbahen mend për personifikimin e vërtetë të natyrës së të keqes dhe që krimet e tyre të mos harrohen kurrë nga brezat e tanishëm dhe të ardhëshëm. Enver Hoxha dhe regjimi i tij duhet të kujtohen në histori për aleancat e tija ideologjike me armiqët, historikisht, më të mëdhej të kombit shqiptar, të cilët nuk ia donin të mirën shqiptarëve as atëherë as sot, duke filluar nga lidhjet e ngushta të Enver Hoxhës dhe të komunistëve shqiptarë me sllavo-komunistët e Titos, të cilët në të vërtetë e krijuan Partinë Komuniste Shqiptare, këtë pjellë të huaj sllavo-aziatike. Pastaj, historia duhet t’i njohë Enver Hoxhës ”meritën” e madhe fatzezë për kombin shqiptar, edhe për lidhjet e tija të ngushta me diktatorët më të egër që ka njohur shekulli i kaluar: lidhjet e tija me Stalinin dhe eventualisht aleancën me Mao tse Tungun e Kinës së kuqe që, si rrjedhim, çoi një spastrim të kulturës dhe traditave shekullore shqiptare, përfshirë edhe zhdukjen e të drejtës për të ushtruar lirshëm besimin, ndërkohë që mori vendimin absurd duke shpallur Shqipërinë vendin e parë ateist në botë. Më në fund, ai u prish me të gjithë këta ndonëse të gjithë ata i kishin parë gënjeshtrat e sistemit të tyre, dhe të cilët sipas Enverit kishin devijuar nga rruga e drejtë e marksizëm leninizmit dhe e deklaron veten si i vetmi marksist leninist i vërtetë në botë.

Aty nga fillimi i 70-ave, Enverit nuk i kishte mbetur mik në tokë, iu shuanë flakët e revolucionit ndërkombëtar, u ndërprenë aleancat ideologjike dhe mbeti i vetëm duke ushtruar, në emër të “komunizmit të vërtetë” shtypje e mizori mbi popullin shqiptar pa kurrfarë ndëshkimi nga askush. Me fjalimet e tija ai sugjeronte se ishte një zë i diskredituar — brenda dhe jashtë vendit — që i fliste vetvetes në errësirën shpirtërore dhe morale që kishte kapluar jo vetëm atë personalisht dhe regjimin e tij, por fatkeqsisht edhe të gjithë Shqipërinë. Si burrë shteti që ishte, ai fliste haptasi për përdorimin e dhunës për të likuiduar armiqtë e modelit të tij komunist, sidomos brenda vendit, gjë që e realizoi me shumë sukses dhe i shpalli luftë të gjithë botës. Realiteti ishte Enveri kudo, kurdoherë dhe për gjithmonë.

Enver Hoxha duhet të jetë pjesë e historisë shqiptare, jo për tu venë në piedestal, por për tu studjuar nga hostorianët e pa-anshëm me qëllim për të zbuluar të vërtetën e mizorive të regjimit të tij. Sa familje shqiptare të ashtuquajtura “të prekura” njohim secili prej nesh, që në një mënyrë ose në një tjetër, vuajnë edhe sot e kësaj dite, brez pas brezi, pasojat e atij sistemi, si brenda ashtu edhe jashtë Shqipërisë. Enver Hoxha dhe regjimi tij duhet të njihen dhe të studjohen nga historia me qëllim që krimet e tij kundër njerëzimit të zbulohen dhe të dokumentohen me shpresë që të mos përsëritën më. Shpalosja e portretit të Enver Hoxhës në atë tubim zyrtar në Tiranë ishte një shuplakë ndaj viktimave të komunizmit dhe familjeve të tyre në Shqipëri dhe kudo të përhapur nepër botë. Ishte një glorifikim dhe justifikim i paturpshëm i krimeve të regjimit të Hoxhës.

Në vend që Tirana zyrtare të riabilitojë figurën e Enver Hoxhës, të hapë dosjet që shqiptarët dhe bota të shohin krimet e regjimit të tij! Për ndryshe, siç ka thënë edhe fituesi i Çmimit Nobel, Elie Wiezel, “Cila është alternativa? Për të mos thënë të vërtetën? Të lejohet që e vërteta të zhduket? Të lejohet që e vërteta të zhduket së bashku me viktimat?” Siç duket, ky ishte qëllimi i atyre që shpalosën portretin e Enver Hoxhës më 29 Nëntor. Shpalosja e portretit të Enver Hoxhës më 29 Nëntor ishte në të vërtetë një kurorëzim i mos veprimit të politikës shqiptare të këtyre 20-viteve të kaluara, e cila ka refuzuar të hap dosjet, ka heshtur ose aktivisht ka mohuar dhe përgnjeshtruar të vërtetën mbi krimet e regjimit të Enver Hoxhës si dhe të vërtetën mbi vrasjet dhe zhdukjen e mijërave viktimave të këtij regjimi, fati as varrezat e të cilëve nuk dihen as sot.

Megjithëse fjala gjenocid qe përdorur fillimisht për krimet që kanë ndodhur në kampet naziste të përqëndrimit për të përshkruar masakrat naziste dhe Gulagun komunist sovjetik, përcaktimi i kësaj fjale i referohet edhe akteve që regjime të ndryshme komuniste, përfshirë regjimin enverist, kanë ndërmarrë gjatë qeverisjes së tyre, sipas Organizatës së Kombeve të Bashkuara, ”Me qëllim për të zhdukur pjesërisht ose në terësi, një grup nacional, etnik, racial ose fetar”, e që sipas OKB-së përfshinë edhe dëmet mendore dhe kufizimet e ndryshme ndaj lirisë dhe dinjitetit njerëzor. Quaje si të duash, luftë klasash ose gjenocid, këjo ësht historia e komunizmit jo vetëm në Shqipëri por kudo në botë. Andaj, Enver Hoxha si përfaqsuesi kryesor i këtij regjimi, do e s’do, është pjesë e kësaj historie të tmerrshme të kombit shqiptar, por këjo nuk justifikon që portreti i diktatorit Hoxha të shpaloset gjatë një ceremonie zyrtare, të sponsorizuar nga qeveria e sotëme shqiptare, për herë të parë të këtyre 20 e sa vjet pas rënjes së komunizmit. Duke gjykuar nga heshtja zyrtare e Tiranës, duket se vendimi për ngritjen e portretit të Enverit është marrë me aprovimin e plotë të udhëheqjes më të lartë të qeverisë shqiptare.

Ke donte të kënaqte qeveria duke lejuar një spektakël të tillë më 29 Nëntor? Është për tu habitur për arrogancën e heshtjes që pasoi këtë vendim, megjith kërkesat nga organizata të përndjekurish dhe nga media për një shpjegim zyrtar të shpalosje ssë portretit të diktatorit. Askush nuk ndjenë asnjë përgjegjësi për të shpjeguar arsyet e marrjes së vendimit për vendosjen e portretit të dikatorit në një ceremoni të tillë dhe në një vend publik, për herë të parë në dy dekadat e fundit të Shqipërisë post-komuniste. Me këtë heshtje, pa-përgjegjësia institucionale ka arritur kulmin!

Ndryshe nga Kuvendi i Shqipërisë, Parlamenti europian ka miratuar një numër rezolutash dhe deklaratash për të kujtuar dhe nderuar viktimat e komunizmit dhe ka caktuar 23 Gushtin si ditën për të kujtuar me, “dinjitet dhe pa-anëshmëri”, të gjitha viktimat e regjimeve totalitare dhe autoritare. Për ata që mund të kenë harruar natyrën e vërtetë të komunizmit, Komisionerja për Drejtësi e Bashkimit Europian, Viviane Reding ka thënë se, “Regjimet totalitare përfaqësojnë mohimin e dinjitetit njerëzor si dhe shkeljen e të gjitha të drejtave themelore të shoqërive tona, të ndërtuara në bazë të demokracisë dhe të respektit për rendin dhe ligjin. Ne jemi të detyruar që viktimave të këtyre krimeve, si dhe familjeve të tyre t’u ofrojmë simpatinë, mirëkuptimin dhe të jemi të vetdijshëm dhe të ndërgjegjëshëm ndaj vuajtjeve të tyre. Çdo viktimë e cilit do regjim totalitar ka të njëjtin dinjitet njerëzor dhe si e tillë meriton prej nesh drejtësi, kujtesë dhe njohje të vuajtjeve të tyre”.Të nderuar pushtetarë të qeverisë dhe të Kuvendit shqiptar: Ju e shpalosët zyrtarisht portretin e Enver Hoxhës, po kur do të kujtoni dhe të “nderoni me pa-anëshmëri” edhe viktimat e pafajshme të regjimit të tij?

Menduam se u rrëzua më 1990…..….Por u ringjallë më 2013

Azem Hajdari 10 ditë para vrasjes

December 8, 2013 by dgreca

-Zoti Azem, çfarë posti keni në Parlamentin e Shqipërisë?*

Në Parlamentin e Shqipërisë kam postin e kryetarit të Mbrojtjes, ndërsa në Partinë Demokratike jam anëtar i Kryesisë së PD dhe kryetar i Komisionit të Sigurisë Publike në Parti.

-Më intereson në rast të një konflikti si do të reagojë opozita dhe pozita shqiptare?

E para, për t’iu përgjigjur kësaj pyetje duhet të analizohen disa elementë konkretë, të cilët të çojnë me konkluzionin e saktë se a shërben kjo periudhë e daljes se krizës në sipërfaqe si periudha për t’u ndërgjegjësuar shqiptarët në trojet e tyre në Kosovë, në trojet e tyre në Shqipëri dhe Maqedoni dhe shqiptarët kudo në mërgim, se Milosheviçi përbën të keqen më të madhe të shqiptarëve dhe se regjimi serb do të përdorë të gjitha mundësitë, të gjitha mjetet politike dhe ushtarake, të gjitha filitë, të gjitha miqësitë për ta shkatërruar Kosovën, e cila ka qenë historikisht vatra e shqiptarizmit, vatra e patriotizmit dhe gjysma e kombit shqiptar.

Dhe unë mendoj që konkluzioni që është në kokën time dhe tërë shqiptarëve është i tillë. Të gjithë shqiptarët duhet të reagojnë si komb për të mbrojtur trashëgiminë e tyre, për të mbrojtur genin e tyre, për të mbrojtur vatrat e tyre, për të mbrojtur gjuhën e tyre dhe për të mbrojtur të ardhmen e tyre. Dhe jam plotësisht i bindur se, nëse Milosheviçi nuk do ta pranojë dialogun, nëse Milosheviçi do të zgjedhë betejën, do të zgjedhë luftën për të përsëritur luftën, ngjarjet e dhimbshme të Bosnjës, shqiptarët duhet të dalin nga pozitat neutrale dhe këtu e kam fjalën për shtetin amë. Shteti amë duhet të dalë nga dilema në alternativë. Kush është alternativë? Alternativa është se çdo germë dhe e shqiptarëve në Kosovë është e barasvlefshme me gjithë peshën specifike që kanë trojet e shqiptarëve në tërë hapësirën e tyre ku jetojnë shqiptarë. Se çdo qytetar në Kosovë, nga pikëpamja e qëndresës duhet të jetë i barabartë me qëndresën që do të adoptojë kombi shqiptar për vetëmbrojtje ndaj dhunës dhe reagimeve të Milosheviçit.

-Ti the shteti shqiptar duhet pikërisht këtu. Fatos Nanos është krejt si Milosheviçi, deklaratat e tij konfuze rreth Kosovës janë se ai vetë nuk i kupton të bindin se, shteti shqiptar do të reagojë ashtu siç duhet të reagonte?

Duke analizuar momente historike që nga ’12, ‘16, ‘18, ’19, ‘23, ‘44, ‘48 dhe ‘98 gjithmonë vemë re se shqiptarët në momente historike për ngjarje që kanë përbërë rëndësi të veçantë për kombin kanë pasur në krye qeveri filish ose qeveri, të cilat nuk kanë ditur të kalkulojnë mbi interesa kombëtare. Pra, nuk është rasti i parë që kombi ka ditur të reagojë pavarësisht se, qeveritë nuk kanë ditur të bëjnë retrospektivën e interesave kombëtare. Kreta ishte një takim i mbyllur pa praninë e komunitetit europian dhe pa praninë e SHBA, pra, ishte një formulë e re transballkanike e sponsorizuar nga qarqet nacionaliste serbe dhe greke, për të inciuar lëvizje të tilla rajonale në favor te nacionalizmave primitive ballkanike. Dhe qeveria shqiptare ra në këtë grackë dhe nuk ndoqi politikën, e cila ishte e trashëguar pas hapjes së Shqipërisë, çështjes kombëtare shqiptare. Por në ecurine e ngjarjeve ne vëmë re se, qeveria shqiptare po ndërron dhe opsionet dhe partnerët.

Partnerët jetikë të Shqipërisë pas hapjes së Shqipërisë dhe pas Luftës së Ftohtë janë Komuniteti Europian, BE dhe SHBA. Pra, Kosova hyn në interesa vitale të SHBA dhe shqiptarëve dhe të Komunitetit Europian dhe të politikave të zgjerimit euroatlantik dhe europian dhe nuk mund të hyjë kurrë në çështje të brendshme të Serbisë ose të çështjeve të boshtit Athinë-Beograd. Pra, dështimi i qeverisë shqiptare ose ngritja e presionit nga poshtë lart, afrimi i qeverisë shqiptarë siç vihet re në këto ditë tek opsionet ndërkombëtare dhe kryesisht tek SHBA për çështjen kombëtare, tregon qartë se qëndrimi një komb një qëndrim dhe krijimi i një klani preventiv për të qendruar ndaj çështjes kombëtare e detyron qeverinë shqiptare të mbajë opsione pozitive, ose nëse jo, kjo qeveri bie dhe kombi vazhdon tendencën e tij pozitive për pavarësinë e Kosovës dhe për ecurinë e mëtejshme të qendrimeve dhe mendimeve strategjike që ka kombi shqiptar.

-Ta merr mendja se gjeneralët dhe ushtarët shqiptarë do të rrinë duarkryq, nëse masakrohet populli shqiptar i Kosovës, a do të ndërhyjë ushtria shqiptare për të shpëtuar vëllezërit në Kosovë?

Ajo çfarë po ndodh në Kosovë duhet të jetë e qartë se po ndodh edhe në Shqipëri. E dyta, ajo po ndodh në zemrën e popullit shqiptar, aty ku kanë pasur zanafillën të gjitha lëvizjet kombëtare dhe patriotike që kanë çuar në rrëzimin e shumë krajlëve e shumë kryeministrave dhe perandorisë. Pra, Drenica është e identifikuar në historinë kombëtare shqiptare nga të gjithë historianët, albanologët, politikanët, sociologët, si zemra e kombit.

Pra, kjo ka qenë arsyeja që drama e përjetuar në Drenicë, tragjedia e përjetuar në Drenicë, është përjetuar si gjëmë mbarëkombëtare dhe ishte apeli i Drenicës, qëndresa e Drenicës, patriotizmi i Drenicës, ajo që i bëri shqiptarët t’i bëjnë thirrje vetes dhe të bëjnë analizat historike për të arritur në konkluzionin, një komb një qëndrim. Nëse tani Milosheviçi nuk pranon opsionet e bisedimeve politike mes palës shqiptare të zgjedhur legjitimisht, palët shqiptare kanë parasysh këtu opsionet politike në Shqipëri, në Kosovë, faktorët politikë në Kosovë, faktorët e studentëve në Kosovë dhe faktorë të tjerë anësorë, por që janë përcaktues, nuk pranon Milosheviçi ose mundohet të vërë dorë në sindromin psikologjik të përçarjes së shqiptarëve dhe zgjidh betejën. Unë padyshim jam plotësisht i bindur, se shqiptarët do të shfrytëzojnë të gjitha hapësirat dhe hapësirën e shtetit amë për t’u mbrojtur në Kosovë, për ta konsideruar vetëmbrojtjen e tyre si akt sublim për vetëmbrojtjen kombëtare.

-Tani një pyetje që del jashtë kësaj teme, është shkarkuar kryetari i Gjykatës Kushtetuese në Shqipëri. Unë shoh p.sh., që është padyshim ngjarja më e madhe brenda shtetit shqiptar, por që kjo nuk është pasqyruar në TV shtetëror, dmth nuk është organizuar debat, po të shkarkohej kryetari i Gjykatës Kushtetuese në Suedi ose në Francë do të bëhej skandal. Si e komenton ti këtë shkarkim dhe për masmediat në Shqipëri dhe TV shtetëror, cili është mendimi juaj?

Unë mendoj, që të ardhurit në pushtet revolucionarët nuk kanë mundësi kurrë të kthehen në institucionalë. Ka një dallim shumë të madh mes frymave revolucionare dhe frymës institucionale. Ata erdhën dhe gjetën institucione, pavarësisht se shkatërruan shumë institucione në kohën e rebelimit. Me ardhjen e tyre në pushtet, ata ngatërrojnë drejtësinë që ka forca në vetvete me forcën që ka drejtësia me vetveten. Dhe duke u nisur nga logjika e drejtësisë së forcës, ata shkatërrojnë institucionet kombëtare, institucione të ndërtuara pas riardhjes së demokracisë në pushtet dhe pas vendosjes së sistemit të pluralizmit dhe pluripartitizmit pas 50 vitesh në Shqipëri. Shkarkimi i kryetarit të Gjykatës Kushtetuese në Shqipëri për mendimin tim është bërë për dy arsye: E para, që qeveria shqiptare t’i japë një mesazh Milosheviçit, se kosovarët në Shqipëri pavarësisht që nuk janë nën dhunën tënde, janë nën dhunën e pasuesve të politikave të Milosheviçit në Shqipëri. Dhe e dyta, se institucionet në Shqipëri mund të shkatërrohen si rezultat i aplikimit të politikave revolucionare, të politikave, të cilat kanë për qëllim ndjelljen e panikut në popullsinë shqiptare dhe të adoptimit të psikologjisë së frikës. Pra, Partia Komuniste gjithmonë ka pasur parasysh hiqi kulaçin këtij populli dhe shtoi kërbaçin. Dhe kjo është teoria që merr partia që është në pushtet. Pse? Pse Rustem Gjata?

E para, dyshohet për dy kategori, nuk mund të ketë agjentë të dyshuar dhe agjentë vullnetarë, të paktën në të gjithë literaturën e inteligjencës që unë njoh dhe ka mbaruar disa shkolla dhe jam konsultuar me një literaturë, tepër të madhe për këtë problem për faktin se, kam drejtuar Komisionin parlamentar të Mbrojtjes, Rendit dhe SHIK-ut prej 6 vitesh dhe besoj se, hyn tek personat e kualifikuar nga pikëpamja teknike dhe juridike për të njohur zbulimin inteligjent në Shqipëri ose të ashtuquajturën Policinë Sekrete në bazë të konceptit lindor, dhe e dyta, aplikimi i një të drejte ose ushtrimi i një të drejte nga Parlamenti që nuk i takon në kompetencat e tij kushtetuese përbën një precedent negativ, i cili është realizuar në Shqipëri edhe në vitin 1948.

Pra, ky Parlament, kjo mazhoracë, duke mos njohur teorinë e ndarjes së pushteteve dhe teorinë e ekuilibrave të pushteteve, i jep vetes atributet si legjislativ pa i futur këto në ligj për të goditur institucionet dhe persona. Në rastin konkret, Partia Demokratike do ta mbrojë institucionin dhe do t’i kërkojë personit Rustem Gjata, një nga njerëzit më me personalitet të fushën e jurisprudencës në Shqipëri, që të shfrytëzojë të gjitha procedurat e njohura për të aplikuar mbrojtjen e tij si në Gjykatën e Apelit, ashtu edhe në Gjykatën e Kasacionit, ashtu edhe në Gjykatën Kushtetuese. Por, gjithsesi në memorien kombëtare veprimi i Parlamentit dhe në memorien e OSBE është regjistruar si një akt antikushtetues, i cili godet institucionet dhe personat nën frymën e drejtësisë së forcës, nën frymën marksiste-leniniste të qeverisjes së vendit.

– Dua të të bëj një pyetje shumë personale, jashtë funksioneve të tua. Tani po të drejtohem si Azem Hajdari, si njeri. A të ka zhgënjyer morali i dyfishtë i shumë miqve, i shumë shokëve, i shumë njerëzve që nën flamurin e demokracisë në Shqipëri kanë qenë tradhtarët dhe persekutorët më të mëdhenj të demokracisë?

Kur hyn në politikë duhet të kesh parasysh disa rregulla dhe ç’është e vërteta nuk është se shumë persona nuk kanë shfrytëzuar pozitat e mia ose qenien time për t’u bërë të njohur. Por, në momentin që njohja ka kaluar në kahun tim këta persona, për ta thënë të drejtën, kanë kaluar përsëri në anonimat. Po t’i përmbahemi formulës së Sokratit se sa më shumë zgjerohen rrathët e njohjes, aq më shumë zgjerohen të panjohurat, kjo do të thotë se kjo nuk është, nuk mund të na ndodhë edhe në të ardhmen, por ajo çfarë ka qenë për mua kryesore është ruajtja e vendosur për dy ose tre probleme. Besimi që unë e kam të kultivuar që fëmijë, besimi te Zoti, e para.

Respektimi i familjes dhe ndërtimi i saj si një familje solide dhe e treta, dashuria e madhe për Shqipërinë dhe për kombin tim. Dhe duke u mbështetur kryesisht te këto tre shtylla kryesore, kam arritur që në politikën shqiptare, ndonëse shpeshherë kam përballuar shira, dhe pse jo edhe shtërngata, të jem njeriu, i cili të ridalë nga akuzat, grackat ose kalandrat, të cilat janë pjesë e determinizmit të vjetër politik. Mund të ketë ndikuar edhe mosrritja në oborre, mosrritja në oborre të pushtetit, por kjo ka ndikuar përkohësisht. Pas shtatë vjetëve në politikë, unë mendoj që ekziston eksperienca, por megjithatë unë dua të kthehem edhe një herë për ta përdorur këtë eksperiencë ose për të përdorur vizionin tim politik, ose vizionin e programit tim politik në favor të politikave kombëtare. Në Shqipëri është ndërruar pushteti dhe jo shteti dhe fakti që këtu është ndërruar pushteti dhe sistemi nuk mund të aplikojmë njerëz, metoda, plane, qëllime, të cilat bien ndesh me frymën demokratike. Dhe e dyta, në Kosovë nuk luftohet për pushtet, në Kosovë luftohet për element shtetformues, për krijimin e mundësive vetëqeverisje, duke shkëputur shqiptarët e Kosovës nga pushtimi serb, nga pushtimi i padrejtë serb, po t’i referohemi të gjitha dokumentacioneve diplomatike, politike dhe historike, që sot historiografia shqiptare ka në dispozicion. Dhe duke pasur parasysh dhe këto dy kolona politike, unë mendoj që fantazia jonë është brenda konceptit tonë shtetformues.

Pra, Shqipëria duhet patjetër të forcohet në favor të pozitave në Kosovë dhe të fitores së pavarësisë së popullit të Kosovës, por edhe nëse Shqipëria do të ishte e fortë duhet të vetësakrifikohet në favor të fitores së pavarësisë në Kosovë. Pra, nuk është e thënë që një Shqipëri e fortë, patjetër do të sjellë step by step zhvillimin e çështjes kombëtare, është e thënë se një Shqipëri nëse forcohet në funksion të zhvillimeve dhe zgjidhjes së çështjes kombëtare në çdo moment duhet të dijë të bëjë miq, por edhe në çdo moment duhet të identifikojë kundërshtarët dhe miqtë e kundërshtarëve që të aplikojë politikat e veta gravitacionale, si nga pikëpamja demografike, ashtu edhe nga pikëpamja gjeopolitike në favor të politikave kombëtare dhe në favor të zgjidhjes së çështjes kombëtare.

Pra, politikanët duhet t’i bëjnë thirrje vetes, nëse mendojnë se duhet të bëjnë politika, këto politika duhet t’i bëjnë dhe t’i aplikojnë në favor të çështjes kombëtare shqiptare. Dalja nga këto shina për mendimin tim të bën ose të kthen në një njeri, i cili shumë shpejt do të jetë një ish dhe në raport ose në funksion me çështjen kombëtare do të jetë një ish-i padëshiruar. Edhe nga pikëpamja e analizës që mund t’i bëjmë vetvetes ose monologjeve që mund të ushtrosh brenda vetvetes, por edhe nga pikëpamja e analizës që mund të bëjë historia ose forcat politike që do të qeverisin Shqipërinë në kushtet e fitores së opsioneve kombëtare.

*Kjo interviste eshte dhene 10 dite para vrasjes se heroit te Demokracise, Azem Hajdari

PD feston 8 dhjetorin- BASHA: KJO ESHTE DITA JOTE RINI!

December 8, 2013 by dgreca

Dite te rendesishme per gjithe vendin e ka quajtur kreu i PD-se, Lulzim Basha 8 dhjetorin, duke folur ne aktivitetin ne nder te kesaj dite titulluar “Festojme lirine”.

“Perballja e pare e studenteve kryengrites me regjimin ndodhi shpejt, dhuna policore shpertheu egersisht mbi ta, moren plage por nuk u thyen, se ishin ndryshimi i madh, tjeter gje u thye perballe guximit dhe trimerise, hegjemonia gjysmeshekullore e diktatures”- tha Basha.
Sipas tij ne krahun e studenteve liberatore dhe bashke me intelektualet qe iu bashkuan po lindtte epoka e re.
“Ajo nate e bardhe nxori ne krye Azem Hajdarin, prijesin e levizjes studentore, te tjere trima e trimeresha qe koha i ka shenuar me emer e mbiemer si luftetare te permbysjes se madhe”- tha Basha.
Ai ka kujtuar se sot e gjithe diten deshira e bashkimit te shqiptareve rrethe vlerave te lirise eshte nje enderr rinore akoma per t’u permbushur.
Partia Demokratike feston sot 23-vjetorin e themelimit të saj dhe 23 vjetorin e vendosjes së pluralizmit në Shqipëri.
Ne një aktivitet në Pallatin “Asllan Rusi” në Tiranë nën moton “Festojmë lirinë” jane mbledhur te rinj te shumte qe nen tingujt e muzikes perkujtojne nje dite te rendesishme.
Ne te eshte i pranishem edhe kreu i PD-se, Lulzim Basha, shoqeruar edhe nga bashkeshortja e tij dhe ish kryetari Sali Berisha, pritur me brohoritje nga te pranishmit.
I ftuar ne kete aktivitet, djali i Azem Hajdarit, Kiri Hajdari ka deklaruar mes emocionesh se ndihet krenar cdo date 8 dhjetor.

Fjala e plotë e kreut të PD Lulzim Basha:

Të dashur të rinj, të reja të Tiranës dhe mbarë Shqipërisë!

Të dashur dhjetoriste e dhjetoristë, të dashur bashkëqytetarë shqiptarë kudo ku jeni!

Sot është dita juaj, në kalendarin e festave zyrtare të Shqipërsë. Sot është dita jote, rini! Është dita e rinisë për të gjithë shqiptarët!

Është dita e rinisë, dita e lirisë. Çfarë binomi i mrekullueshëm, i pandashëm!

E ka Shqipëria jonë, e ka dhe do ta ketë gjithmonë demokracia jonë e re sepse liria erdhi në Shqipëri me besimin dhe shenjën e rinisë dhe me besimin se shenjën tuaj do e çojmë përpara.

Të dashur miq!

Në këtë ditë, mendimet, përfytyrimet tona, kureshtja, nderimi dhe adhurimi ynë rikthehen te ajo natë e vonë e të shtunës së 8 dhjetorit 1990, në qytetin “Studenti”, ku u ndez shkëndija e parë e lëvizjes demokratike që ndryshoi përgjithmonë historinë e Shqipërisë.

Në dritën e dëshmive të asaj nate që depërtuan terrin, arritën të çajnë rrethimin e shumëfishtë të censurës dhe terrorit policor të kohës, kujtojmë sot daljen e vrullshme të studentëve nga godinat, duke thirrur njëri tjetrin, grumbullimin e tyre në errësirë, ngjizjen në atë bashkim të ndjenjës kryengritëse, shpërthimin për herë të parë në gjuhën shqipe nga goja e atyre të rinjve e të rejave, të fjalëve liri-demokraci, nisjen pa komandë të atyre djemve dhe vajzave drejt qytetit, qendrës së tij poshtë, nisje kuptimplotë, nisje historike, që tregonte zgjimin dhe drejtimin e ri të epokës së re të shqiptarëve, kuptimin e ri të angazhimit, që ishte dhe është jo pritja por veprimi, që ishte dhe është jo mbyllja por dalja, jo ikja por përballja.

Përballja e parë e studentëve kryengritës me regjimin ndodhi shpejt, pranë rrugës së “Elbasanit”. Dhuna policore shpërtheu egërsisht mbi ta. Morën plagë, por nuk u thyen. Nuk u thyen sepse ishin ndryshimi i madh, e nesërmja krejt e re e atdheut dhe kombit shqiptar. Tjetër gjë u thye para tyre. Përballë guximit dhe trimërisë së tyre u thye një herë e përgjithmonë hegjemonia gjysmëshekullore e diktaturës. Ajo nuk do të ishte kurrë më sunduese dhe shtypëse e gjithëpushtetshme e shqiptarëve. Po perëndonte përgjithmonë, në të shkuarën e keqe e të pakthyeshme të mizorive të saj.

Ndërkohë, në krahun e studentëve liberatorë po lindte bashkë me ta dhe intelektualët që iu bashkuan, epoka e re e pluralizmit politik, e lirive dhe të drejtave njerëzore, e Shqipërisë europiane, e kombit të njerëzve të lirë.

Ajo natë vërtetë e bardhë nxori në historinë e Shqipërisë, nxorri në krye studentët e vijës së parë, nxori Azem Hajdarin, prijësin e lëvizjes studentore, kryeheroin e lëvizjes studentore. Nxori të tjerë trima dhe trimëresha që koha i ka shënuar me emër dhe mbiemër, si luftëtarë të përmbysjes së madhe demokratike. Sot, i kujtojmë me nderim, një për një, pa dallim të gjithë vajzat dhe djemtë e dhjetorit të paharrueshëm 1990.

Por dita e rinisë nuk është thjesht një histori, nuk është thjesht një e kaluar. Është para së gjithash aktualitet dhe ardhmëri, është sërish ëndërr në gjoksin e çdo të riu e të reje shqiptare. Duke festuar 8 dhjetorin, rinia shqiptare krenohet me veprën e brezit të mëparshëm dhe njëkohësisht takohet me të ardhmen.

A nuk është ëndrra e Shqipërisë europiane, e cila ngriti në këmbë studentët, njëzet e tre vjet më parë, që mbetet jo vetëm ëndrra më e bukur dhe më përbashkuese e brezave, por edhe më frymëzuesja e rinisë së sotme!?

Po bëjmë e do të bëjmë gjithçka për statusin, edhe përkundrejt atyre që nuk po bëjnë asgjë për statusin, sepse statusi jeni ju, është rinia.

A nuk është sot e gjithë ditën dëshira e bashkimit të gjithë shqiptarëve rreth vlerave të lirisë, demokracisë dhe dinjitetit individual, një ëndërr rinore për tu përmbushur!?

A nuk është vizioni i një demokracie të shëndoshë, të ngritur mbi themelet e zgjedhjeve të lira dhe mbi parimin e sundimit të ligjit, misioni i kësaj rinie të fortë e “vullkanike”.

Ja, përse 8 dhjetori, festa e rinisë dhe e lirisë, është një apel dhe një premtim për të ardhmen e çdo shqiptari!

Ju të dashur të reja e të rinj të qytetit e vendit tim! Ju paralajmëruat erën e re të ndryshimit në protestat e muajit nëntor, ku shumë prej jush morët pjesë me “Jo”-të e shkruara në faqe, në pëllëmbët e duarve tuaja që ishin “jo”-të më bukura, të dlira por edhe më të fuqishme që ka njohur tranzicioni demokratik, që ishin pikësëpari një refuzim dhe kundërshtim i prerë e i fortë por edhe shumë shpresëdhënës i shpërfilljes, i injorimit të opinionit publik, i personalizimit të funksioneve shtetërore, i megalomanisë dhe arbitraritetit politik, i mungesës së transparencës dhe llogari-dhënies, i shitblerjes së shëmtuar të votës, i dhunimit të zgjedhjeve me paratë e pista të trafiqeve, korrupsionit dhe krimit të organizuar, i legalizimit të dhunshëm të mediokritetit, paditurisë, injorancës dhe gjithë të këqijave të tjera që prodhon paligjshmëria.

Në këtë 8 dhjetor, brezi i ri vjen edhe me këtë “Jo” të fortë, që në bindjen time është një “Po” e madhe, e fuqishme dhe një garanci e re për Shqipërinë e lirive, për Shqipërinë e zhvilluar dhe demokratike, për Shqipërinë europiane dhe pjesë e gjithë Europës së bashkuar.

Ja, pra përse sot festojmë! Jo vetëm nderojmë rininë e viteve nëntëdhjetë që hapi rrugën, por më shumë se kaq! “Gjenerata e lirisë”, për të cituar kryetarin historik të forcës politike që lindi nga studentët e dhjetorit, Sali Berishën, gjenerata e lirisë më shumë se kushdo tjetër është është shpresa dhe garancia, shpirti dhe forca, fytyra dhe dinjiteti i Shqipërisë moderne dhe europiane.

Jam i bindur se Shqipërisë do t’i shndërrisë përsëri fati, me rininë e saj të mrekullueshme.

Gëzuar 8 dhjetorin, ditën e rinisë, festën e lirisë!

Nder përjetë, studentëve liberatorë!

Zoti e bekoftë rininë e Shqipërisë, Zoti ju bekoftë ju!

Zoti e bekoftë Shqipërinë!

PD feston 8 dhjetorin, Basha: Jo thjesht histori, por aktualitet. Endërr në gjoksin e çdo të riu

Fjala e plotë e kreut të PD Lulzim Basha:

Të dashur të rinj, të reja të Tiranës dhe mbarë Shqipërisë!

Të dashur dhjetoriste e dhjetoristë, të dashur bashkëqytetarë shqiptarë kudo ku jeni!

Sot është dita juaj, në kalendarin e festave zyrtare të Shqipërsë. Sot është dita jote, rini! Është dita e rinisë për të gjithë shqiptarët!

Është dita e rinisë, dita e lirisë. Çfarë binomi i mrekullueshëm, i pandashëm!

E ka Shqipëria jonë, e ka dhe do ta ketë gjithmonë demokracia jonë e re sepse liria erdhi në Shqipëri me besimin dhe shenjën e rinisë dhe me besimin se shenjën tuaj do e çojmë përpara.

Të dashur miq!

Po bëjmë e do të bëjmë gjithçka për statusin, edhe përkundrejt atyre që nuk po bëjnë asgjë për statusin, sepse statusi jeni ju, është rinia.

A nuk është sot e gjithë ditën dëshira e bashkimit të gjithë shqiptarëve rreth vlerave të lirisë, demokracisë dhe dinjitetit individual, një ëndërr rinore për tu përmbushur!?

A nuk është vizioni i një demokracie të shëndoshë, të ngritur mbi themelet e zgjedhjeve të lira dhe mbi parimin e sundimit të ligjit, misioni i kësaj rinie të fortë e “vullkanike”.

Ja, përse 8 dhjetori, festa e rinisë dhe e lirisë, është një apel dhe një premtim për të ardhmen e çdo shqiptari!

Jam i bindur se Shqipërisë do t’i shndërrisë përsëri fati, me rininë e saj të mrekullueshme.

Gëzuar 8 dhjetorin, ditën e rinisë, festën e lirisë!

Nder përjetë, studentëve liberatorë!

Zoti e bekoftë rininë e Shqipërisë, Zoti ju bekoftë ju!

Zoti e bekoftë Shqipërinë!

Berisha: Nder Azemit, prijësit të lirisë dhe studentëve liberatorë që sollën këtë ditë

December 8, 2013 by dgreca

Ish-kryeministri Sali Berisha ka ndare me miqte dhe ndjekesit e tij ne Facebook urimet per 8 dhjetorin, duke e quajtur ate dite te lirive dhe dinjitetit.

“Gezuar 8 Dhjetorin, ditelindjen tone te dyte, diten e lirive dhe dinjitetit tone! Nder perjete Azem Hajdarit, prijesit te lirise. Azem ti je gjalle!! Nder perjete studenteve liberator qe sollen kete dite! sb”-shkruan Berisha ne profilin e tij ne Facebook.

XHEMAL LAÇI, BESNIK I FAMILJES MBRETËRORE

December 8, 2013 by dgreca

Shkruan:Eugen SHEHU/

Plejada e shquar e mbretërorëve shqiptarë, do të ishte e mangët nëse do të mungonte një burrë,ashtu siç mund të quhen të mangëta supet e malit kur mungojnë drurët.Vitet e jetës së tij,sot quhen të ndritura sepse mbi to,bie drita e mirënjohjes së madhe jo vetëm e familjes mbretërore por e krejt shqiptarëve të viseve etnike,ajo mund të mbyllet vetëm fizikisht,ndërsa jetëgjatëtësia morale i kapërcen kufijtë e shekujve.

Xhemla Laçi,lindi më 17 gusht 1912,në kullën e madhe të Laçajve,në Pukë.Lindi në ate djep të lashtë trimërie dhe u përkund prej ninullave trimërore pukjane,të cilat,nga viti në vit,pasuroheshin me ngjarje të reja,me beteja e ngadhnjime të reja,në luftën kundër ushtrive osmane.Mësimet e para i mori në vendlindje.Në vitet 1919-1925,në Pukë u kryen transformime të mëdha,sidomos në rrafsh të zhvillimit të arësimit kombëtar.Burrat trima të malësisë së Pukës, e parandjenë se konsolidimi i shtetit shqiptar,tanimë donte pak trimëri e shumë dije.Ata nuk kursyen as për çeljen e shkollave dhe as për dërgimin e fëmijëve të tyre,nëpër shkolla të tjera.Xhemal Laçi,u shqua që në vitet e para të shkollës në Pukë,për një dashuri të pakufishme për dijet.Në vitin 1927,mbasi ka mbaruar me rezulltate të larta programet shkollore të asaj moshe,me ndihmën e pakursyer të prindërve merr rrugën e Tiranës,për të vazhduar më tej,në gjimnazin e shtetit,ç’prej vitit 1928 e deri më 1932,ai djal me shtat të imët,por me një vështrim gati melankolik të syve,do të brymosej sa me atdhetarinë e falur të mësuesve të vet,aq edhe me respektin e nderimin për monarkinë shqiptare.Tepër i pjekur në mendimet e veta,gjimnazisti Laçi,do të binte sidomos në sy të trupit pedagogjik.Veçmas,atdhetari i shquar Mihal Zallari,do t’i jepte udhën e duhur kureshtjeve dhe ideve të djalit pukjan për monarkinë shqiptare.Vite më vonë,në biseda miqësh,vetë Xhemal Laçi do të kujtonte se profesori i shquar Mihal Zallari,pat influencë tej mase në formimin atdhetar të krejt atij brezi nxënësish në gjimnazin e Tiranës.Me mbarimin e gjimnazit shtetërorë,ngase rezulltatet në mësime të Xhemalit janë shumë të larta,atij i akordohet prej shtetit shqiptar një bursë e plotë,për të vazhduar studimet e larta në Itali.Parapëlqen Akademinë Ushtarake të Romës ku edhe studion plotë dëshirë,me shpresën e madhe që një ditë,do të jetë oficer i aftë në Ushtrinë Kombëtare Shqiptare.Vitet e gjatë të studimeve në Itali,nuk do të largonin aspak mallin e Xhemalit për pukën,përkundrazi,do të ndiznin më shumë zjarrin e tij.Në shoqërinë e akademistëve të tjerë,si Preng Previzi,Xhemal Aranitasi,Dilaver Dine etj,biri i Pukës do të përmendete kurdoherë me mall për vendlindjen,ku më tepër se këngë dasmash a mortit,ishin kënduar ato të besës së burrit,Xhemal Laçi,donte të ishte burrë,si i këngëve me çifteli të Pukës.Në marsin e vitit 1939,ndërsa ndiqte studimet pasuniversitare në akademinë e lartë ushtarake,Xhemal Laçi,parandjeu diçka të ligë për vendlindjen e tij,Pukën e krejt Shqipërinë.

“Në një mbrëmje me stduentët shqiptarë,Xhemali i vëmendshëm arriti të mësojë se pas dy-tri javësh,do të realizohej bashkimi vëllezërore i gjoja dy vendeve Italisë dhe Shqipërisë.Që ate natë,largohet nga garnizoni ku bënte jetën ushtarake dhe me dokumente që fshihnin identitetin e tij,mundi të hynte në konsullatën shqiptare të Barit dhe t’i bënte të ditur konsullit,këtë plan armiqsorë… “.( Gazeta “ Atdheu “ – Tiranë , 28 maj 1994 ).

Menjëherë pas këtij akti,i bindur se nuk do të kishte vend në bangat e akademisë ushtarake,Xhemal Laçi kthhet në Shqipëri.Fundmarsi i vitit 1939,ishte tejet i trishtueshëm për shqiptarët.Ndonëse shumë prej tyre i besonin mbretit të tyre,të tjerët,të molepsur prej propagandave antikombëtare,përhapnin mes vete shpifjen e ndyrë se Mbreti po e shet Shqipërinë.Për ta ishin krejt të panjohura veprimet dhe demarshet politiko-ekonomike për 10 vjet me radhë të italianëve,të cilët gjetën barrikadë të fuqishme tek mençuria dhe pjekuria e Mbretit të Shqiptarëve.Ata nuk mund të dinin sigurisht se vite më parë,që në ditët e para të marrjes së funksionit të ministrit të jashtëm të Italisë,Konti Ciano,shkruante në memoriet e veta ; “Në këtë vend ne duhet të krijojmë pika të qëndrueshme të ndikimit italian.Kushedi se çfarë na pregadit e ardhmja ? Duhet të jemi të gatshëm të kapim fort,rastet që na paraqiten… Kësaj radhe ne nuk do të tërhiqemi siç bëmë në vitin 1920.Në jugun tonë,kemi asimiluar disa qindra mijëra shqiptarë.Përse të mos ndodhë një gjë e tillë edhe në anën tjetër të Adriatikut ?”( Ciano,” Ciano’s Hidden Diary “ faqe 4 ).

Në Durrës dhe Tiranë,Xhemal Laçi takohet me nacionalistë të tjerë shqiptarë ku bënin me dije ate mbi sulmin e mundshëm italian.Më tej,ai shkon në Pukë,ky dy-tri ditët e para u shmall me të afërmit e më pas nisi të organizojë çetat vullnetare të vendlindjes,për të pritur me luftë okupatorin.Në ditët e para të prillit 1939,falë njohurive të marra në akademinë e lartë ushtarake,Xhemali mundi të organizojë disa forca edhe në qytetin e Shëngjinit,prej nga do të zbarkonin italianët.Gjithsesi,7 prilli u quajt ditë zie për shqiptarët,ngase ata u sulmuan prej 40 mijë ushtarëve fashistë italian të armatosur rëndë të shoqëruar dhe me aeroplanë bombardues.

Me okupimin e shtetit amë prej Italisë fashiste,Xhemal laçi shkon në Tiranë.Miqtë e tij e këshillojnë që ai të shkojë sërisht në itali,dhe pasi të mbarojë plotësiht studimet,të kthehet në atdhe ku mund të jetë më i dobishëm në radhët e ushtrisë italiane.Natyrisht,për Xhemalin ishte e qartë se rezistenca e mëtejshme me armë në dorë,kundër fashistëve italian,s’ishte gjë tjetër,veçse djegie dhe shkatërim i plotë i vendit të vet.Duke folur me autoritete e larta ushtarake në Durrës,se kish vajtur në shtëpi,kinse për të parë prindërit e sëmurë,i hipi vaporit dhe u kthye sërish në Romë.Tashmë rrugët e gjëra e plot drita,bulevardet madhështore të Romës,nuk do t’i hynin në sy studentit nga Puka.Ai diplomohet shkëlqyeshëm dhe e para gjë që u thotë ushtarakëve të lartë të akademisë,ishte që ta linin të shërbente në radhët e ushtrisë shqiptare.Në fund të vitit 1940,Xhemal Laçi shkon në Shqipëri dhe bashkohet me fatin e dhjetra bashkëkombasve të vet,të cilët ndonëse patën ëndërruar të shërbenin në ushtrinë kombëtare shqiptare,komandoheshin tanimë nga oficerë italianë.Që në fillim të karierës ushtarake Xhemal Laçi shprehu pakënaqësinë e tij ndaj oficerëve komandues italian,të cilët “bajnë edhe zollume të kota sepse nuk i njofin karakterin e shqiptarëve”. Ai vendoset në detyrë në garnizonin italian të Shkodrës dhe që në muajt e parë,shquhet për frymën antiitaliane,thirret edhe në komandën e garnizonit por nuk pranon të spjegohet lidhur me ngjarjet e ngritjes së flamurit kuqezi më 28 nëndor të vitit 1942,pothuaj në të gjitha shkollat e qytetit.Në shoqërinë e oficerit tjetër të këtij garnizoni Fuad Dibra,Xhemal Laçi do të rrëfente se përpara idealit të shenjtë të Shqipërisë Etnike,nuk kishin vlerë shkollat e hierarkisë ushtarake.Sipas një plani të fshehtë me Fuad Dibrën, Xhemali dezerton nga radhët e ushtrisë italiane kur ishin me detyrë në Ulqin.Një pjesmarrës i Luftës së Reçit,tregon ; “Në fund të gushtit 1943,ne një grup ballistësh të rinj,ndodheshim në Bjeshkët e Domnit.Aty kishin ardhur thuajse të gjithë oficerët dhe ushtarët shqiptarë të garnizonit të Ulqinit, nën komandën e kolonel Fuad Dibrës.Ky komandant së bashku me Faik Qukun,kohë më parë kishin organizuar edhe oficerët :Sabahudin Resulin,Ram Vojvoda,Bilbil Hajni,Xhemal Laçi dhe Dilaver Dine,dezertimin nga ushtria dhe komanda italiane”.(M.Quku,”Një vështrim i ri mbi luftën e Reçit” – Shkodër 2001, faqe 50-51 ).

Menjeherë pas epopesë së Reçit,Xhemal Laçi shkon në vendlindje,i bindur se duhej të jetonte në legalitet të plotë.Kariera ushtarke e tij,tanimë kishte marrë udhë tjetër.Ndërsa italianët e patën dënuar me vdekje në mungesë,ishin çetat mbretërore dhe nacionaliste të Pukës,të cilat prisnin jo vetëm kulturën ushtarake të birit të tyre,por sidomos urtësinë në gjykimin e situatave.E para portë që u çel në Pukë,për Xhelalin ishte ajo e Abdullah Salihut, e këtij nacionalisti të shquar,kullat e të cilit ishin djegur katër herë nga serbët,malazezët e italianët,madje duke parë atdhetarin e kulluar dhe besën e dhënë të birit të Pukës,ishin me dhjetra e dhjetra,kullat e Pukës,të cilat hapën dyert dhe zemrat për birin e tyre.Prishja dhe shpërfillja e Mbledhjes së Mukjes më 1 gusht 1943, nga komunistët e Tiranës të dirigjuara nga Beogradi,u shoqëruan me një lëvizje të fuqishme nacionaliste dhe antikomuniste.Kuvendi i Lurës më 4 shtator 1943,më pas ai i Lumës 10 shtator 1943,demaskuan qëndrimin antikombëtar të klikës komuniste të Tiranës.Në këto kushte,Xhemal Laçi punoi intenzivisht edhe për një kuvend në Pukë,ku do të lidhje besa për të luftuar deri në fund okupatorin.Plot tri javë ,ditën dhe natën,fjetur e pafjetur,biri i Pukës,shkeli me këmbë edhe kullat më të largëta të vendlindjes së tij,duke agjituar për bashkimin e krejt pukjanëve si kundër italianëve ashtu edhe kundër sllavokomunistëve.Kësisoj në vendin e quajtur Kabash,në thellësi të Pukës,me nismën direkte të Xhemal Laçit dhe Abdullah Salihut,me tre tetor 1943 u zhvillua një tubim madhor,me pjesmarrjen e rreth 500 luftëtarëve të atyre anëve.E veçanta e këtij tubimi,kuptohet që nuk është pjesmarrja kaq e madhe,por fakti që aty muarën pjesë atdhetarë pa dallim feje dhe ideje.Në këtë kuvend burrash,shkuan edhe myslimanë edhe katolikë edhe bajraktarë edhe ballistë dhe mbretërorë por edhe komunistë.Kabashi,në thelb,donte të ripërtëriste Mukjen,duke dashur të lidhte besën midis “të vegjëlve” të popullit.Aty u shpreh qartë dhe hapur se Shqipëria martire,ndodhej e rrezikuar sa nga fashizmi aq edhe nga komunizmi.Pa dashur të hyjë në idetë e kuvendit historik të Kabashit,unë dua të sjell në këto radhë vetëm dy pasazhe të fundit të fjalës së Xhemal Laçit.Pos të tjerave,në këtë fjalë,burri i mençur i Pukës do të thoshte ; “Na duem me vendos sot ligjet e kanunit shqiptar pse po i shofim italianët që duan me na shlye të tanëve.Por na,nuk shohim as ndonjë shpresë tek idetë komuniste,të cilët,duan me na ba vllazën me armiqtë tanë të përjetshëm.Nëse serbët na japin Kosovën dhe Maqedoninë shqiptare,une vet kam me i nderue,por kur ata na therrin vllaznit tanë atje,na s’mundena me i ba miq askurrë,se do ishte turp i madh”.

Pas kuvendit madhorë të Kabashit,vednimet e të cilit “jetuan” deri në janarin e vitit 1945,kapiten Xhemal Laçi,në shoqërinë e shenjtë me legjendarin Abaz Kupi,merr përgjegjsi të reja mbi supe.Ai është ndër nismëtarët për mbajtjen e Kongresit të Parë të Partisë Lëvizja e Legalitetit dhe me pjekurinë që e karakterizonte,ndikon fuqishëm në propagandimin e ideve dhe detyrave të shtruara nga ky kongres.Tashmë fjala e kapiten Xhemal Laçit,dëgjohet me vëmendje dhe rreth tij burrat e Pukës kanë ç’të mësojnë mbi parimet morale të lëvizjes mbretërore.Tashmë,në rolin e ushtarit shembullorë të Kombit e Mbretit,Xhemal Laçi,viret sa në shënjestër të italianëve,aq edhe të gjermanëve dhe komunistëve.I matur,tejet i guximshëm,në pranverën e vitit 1944,së bashku me Abdullah Salihun,Rehit Meçen dhe Pashk Currin,kapiten Xhemal Laçi,ja nis punës në krejt malësinë e Pukës,për të ngritur aty degën e Partisë Lëvizja e Legalitetit.Ndënëse baza e tij e përhershme ishte lagjja Meçaj e Kabashit,kur kjo lagje u bombardua nga forcat gjermane,kapiten Xhemal Laçi,shkoi në disa shtëpi të veçuara,një orë larg fshatit Kabash.Në këto kulla u zhvendos shtabi luftarak i udhëhequr nga trimi i Pukës,prej nga merrnin urdhërat dhe porositë krejt formacionet legaliste të Pukës e deri ato të Fushë-Arëzit.Është për t’u nënvizuar fakti se çetat mbretërore të këtyre trevave,ndonëse të rregullta dhe të armatosura mjaft mirë nuk u përballën asnjëherë me dy tri çeta nacionalçlirimtarësh,falë porosisë së prerë të Xhemal Laçit ; “Jo luftë me vllaznit tanë !”.Pas dy muajsh veprimtari intensive,duke punuar pothuajse në sy të komandës gjermane të vendosur në Pukë,më 4 prill 1944,në restoranin e Abdullah Salihut,u krijua dega e Partisë Lëvizja e Legalitetit për këtë zonë.Rreth 80 burra përfaqsues të fshatrave përreth,u njohën aty me statutin,idetë dhe detyrat e Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit.Kapiten Xhemal Laçi,duke folur mbi situatat e brendshme u ndal sidomos në lëvizjen komuniste e cila,duke zhvilluar një propagandë tejet të gënjeshtërt,”po don me rrënue shpirtrat e shenjt të shqiptarëve”.Megjithatë, edhe në këtë kuvend,Xhemal Laçi u kumtoi burrave të lirisë,se gryka e pushkës e ushtarit mbretëror,asnjëherë nuk kthehet nga vëllau,edhe kur ky është i mbushur me mëkate detyra e ushtarit mbretëror,është të mborjë kufijtë etnike të Shqipërisë.Por ky qëndrim i matur i mbretërorëve shqiptarë,do të pasohej nga një luftë e ashpër vëllavrasëse e ideuar në Beograd dhe e zbatuar në malet e Shqipërisë.Kështu në 1 qershor të vitit 1944,gjenerali i vetshpallur Enver Hoxha,në një telegram dërguar shtabit të Divizionit të Parë Sulmues,pos të tjerave porosit : “I caktojmë Divizionit të Parë Sulmues,detyrën që të marrshojë drejt Shqipërisë së Mesme dhe asaj të veriut,me objektivat:

1-Të godasë forcat e armikut

2-Të shkatërroje rrugët e komunikacionit

3-Të godase dhe likuidojë Bazin e Canit,Legalitetin dhe forcat e ndryshme të reaksionit”.

( Arkivi Qendror i shtetit – Tiranë. Fondi 41, dosja 53 , fleta 4 ).

Në qershor korrik të vitit 1944,kapiten Xhemal Laçi,bashkëpunon ngushtë me forcat mbretërore të udhëhequra prej Abaz Kupit.Më pas me porosi të Abaz Kupit, e shpërndanë shtabin luftarak në Kabash,duke mos dashur që në thellësitë e Pukës,të fillojë vëllavrasja.Pas tërë kësaj veprimtarie,qëndrimi i Xhemal Laçit në vendlindje do të ishte shumë i vështirë.Në dokumentat gjarmane të Luftës së dytë Botërore,enkas në ato për Shqipërinë,ndodhet ende një urdhër aresti i komandës gjermane në Pukë për kapitenin Laçi,me motivacionin se “ka lidhur besën e luftëtarëve të Pukës,për të luftuar okupatorin”.Po ashtu,në traktatet që Partia komuniste shqiptare,shpërndante në Pukë,në korrikun e vitit 1944,përmendej edhe emri i “tradhëtarit”Xhemal laçi,kësisoj me ndihmën e disa miqve të tij,shkon në Shkodër dhe prej aty merr rrugën e dhimbshme të mërgimit.

Në Itali,vendoset së pari në kamptet e refugjatëve shqiptarë e më pas duke qenë një akademist i njohur në rrethet ushtarake italiane,merr një punë për të mbajtur frymën gjallë.Dalëngadalë,në 3-4 vjet,punon rreth një libri mbi fatet e shqiptarëve dhe sidomos mbi tragjedinë e mbrame të tyre,sundimin sllavokomunist.E boton këtë libër në Itali,më 1948,duke shfaqur hapur antikomunizmin e tij.Ndërkaq Tirana zyrtare e kish shpallur kriminel lufte dhe pat arshivuar një listë të tërë “kriminelësh” pranë qeverisë italiane,ku pos të tjerave kërkonte ndihmë për rikthimin e tyre në Shqipërinë komuniste diktatoriale,kinse të jepnin “llogari përpara popullit”.Në të vërtetë,qeveria italiane e atyre viteve, e uzurpuar prej komunistëve,bëri disa demarshe për kthimin e nacionalistëve shqiptarë në atdheun e tyre.Por ishin mekanizmat evropiano-perëndimore që e ndaluan një gjë të tillë,duke marrë në mbrojtje refugjatët politikë të Shqipërisë.E vërteta është se pas daljes në dritë të librit,jeta e Xhemal Laçit këcënohej së tepërmi,ndaj ai largohet për një vit në Siri.Ndërsa në verën e vitit 1949,me porosi të Abaz Kupit shkon në Romë dhe merr pjesë në krijimin e Komitetit “Shqipëria e Lirë”.Në radhët e këtij Komiteti,ndonëse kurdoherë pati mosmarrveshje midis shqiptarëve,kapiten Xhemal Laçi,përfaqsoi denjësisht aspiratat dhe alternativat e Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit.Më pas shkon në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe krahas punës për jetesë,mban lidhje të forta me atdheun e vet,nëpërmjet nacionalistëve shqiptarë që jo rallë dërgoheshin në Shqipëri me misione të ndryshme atnikomuniste.

Vdekja e Mbretit Zog,në prillin e vitit 1961,do ta trishtonte kapitenin trim të Pukës.Ai merr pjesë në ceremonin mortore dhe që nga ai moment,qëndron me përkushtimin pranë Mbretit të shqiptarëve,Leka i Parë,trashëgimtari legjitim i Fronit Mbretërorë.Për 15 vite me radhë,kudo ku jetoi familja mbretërore,Xhemal Laçi ( tashmë kolonel i obarrit mbretërore) kreu funksione të rëndësishme.Guximtar por edhe i pjekur në çdo moment,biri i Pukës,do të bënte që familja mbretërore dhe sidomos Mbreti Leka i Parë,të ndiheshin të sigurtë përballë rreziqeve të panumërta që dilnin.Në fund të viteve 60-ta,Mbreti Leka i Parë, e dekoron kolonel Xhemal Laçin,me urdhërin më të lartë ; “Oficer i Madh i Urdhërit Skenderbeu “.Në nëtorin e vitit 1975,kolonel Xhemal Laçi,emërohet në funksionin e përfaqsuesit të Naltmadhërisë së Tij,Leka i parë,në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.Aty pos të tjerave,mbretërori i shquar do të merrte në duar organizimin,financimin dhe botimin e gazetës “Atdheu” si zëdhënëse e aspiratave dhe ideve demokratike të Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit.Por krejt dëgjuesit e viteve 70,do të mbetet i paharruar zëri i Xhemal Laçit,në valët e radios “Zëri i Amerikës”.Nëpërmjet këtyre valëve të radios demokratike,biri i Pukës,demaskoi fuqishëm dhunën komuniste në Shqipëri,klikën komuniste të Tiranës dhe përpjekjet e tyre për ta fshehur mjerimin e paskajshëm të shqiptarëve.Nga ana tjetër,ai u shndrrua në interpret të mbajtjes,të të drejtave të shqiptarëve në Çamëri,Kosovë e Maqedoninë Shqiptare.Në saje të veprimtarisë së shquar antikomuniste,emri i kolonel Xhemal Laçit,bëhet popullor në krejt rrethet nacionaliste shqiptare në Amerikë.Veçmas,anëtarët dhe simpatizantët e Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit,repsektojnë fjalën e tij,guximin e tij,përkushtimin e madh në kryerjen e detyrave dhe urdhërave mbretërore.Por edhe shteti amerikan nuk qëndroi indiferent.Më 14 qershor 1979,ai dekorohet me dekoratën e lartë “Merita e Lirisë” dhënë prej Legjionit Amerikan.Në fjalën përshëndetëse,ndonëse 67 vjeçar,Xhemal Laçi u kumtoi të pranishmëve në sallë,shqiptarë dhe amerikanë,se “do të jetoj deri në fund me shpresën për një Shqipëri të liruar nga diktatura”.Dhe Zoti e plotsoi dëshirën e madhe të këtij antikomunisti të pashoq.Në gusht të vitit 1992,kolonel Xhemal Laçi,u kthye në atdhe,në shtetin amë,me një shkëlqim të rallë në sy.Ishte 80 vjeç dhe shumë gjëra i ishin zbehur, vetëm dashuria për vendlindjen,jo.Birin e Pukës e presin me mallëngjim prej Shkodre,në Pukë,Laç e Krujë.E rrethojnë me dashuri siç mund të rrethohet vëllai i larguar për decenie me radhë.Por sëmundja dalëngadalë bënte të veten.Kur dikush e këshilloi kolonelin që të shkonte në Amerikë,pse atje kujdesi i mjekëve do të ishte më i madh,me buzëqeshje i lumtur duke u thënë se kish pritur me vite,të vinte në atdhe ku vdekja se frigonte aspak dhe nëse do ta merrte.

Më 27 korrik 1994,pushoi së rrahuri përgjithmonë zemra e kolonel Xhemal Laçit.Me qindra bashkëkombas e përcuallën kolonelin mbretëror,ndërsa Leka i Parë,Mbret i Shqiptarëve,në telegramin e dërguar,pos të tjerave i kumtonte ; “Xhemal laçi,si figurë udhëheqëse e ndritur e Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit, e luftës kundër okupatorit dhe mëshiruesi i ndjenjave më të pastra kombëtare do të mbetet në memndjen e zemrën time si pjestar i denjë i OKLL,si mik i familjes mbretërore shqiptare”.

Xhemal Laçi mbyllte jetën,por i ngelte vepra,tek e fundit,dheu i tadheut të vet u bë shtrati më i ngrohet se një vendi të tjetër.

Bern-Zvicër