Featured – Page 871 – Dielli

VATRA-Washington D.C. Branch

April 24, 2013 by dgreca

By Edward Bucaj/

On April 22, 2013 Vatra members from the Washington D.C. Branch held a meeting at the Albanian owned and operated Euro Bistro and Grille in Alexandria, VA. The purpose of the meeting was primarily to elect two delegates to participate in voting at the upcoming general assembly. The meeting attendees discussed ideas for increasing Vatra membership, expanding Dielli subscriptions, and sponsoring culturally rich events. The participants committed to contributing articles and other material to Dielli’s editor in order to better inform readers of the branch’s activities. In addition, the DC Branch welcomed several new Vatra members including the Euro Bistro’s proprietor. The new members had the opportunity to learn about the DC Branch’s most recent accomplishments including its historic inauguration. It was decided that the branch could communicate most effectively via email. At the close of the meeting, the members agreed to meet after the general assembly to convey the results of the elections and the implications of new amendments.

“CA ÇIFLIGARË”, QË MËTOJNË T’I DALIN ZOT NJË HISTORIE TË LAVDËRUAR

April 23, 2013 by dgreca

Shkruan: Fadil LUSHI/

Mbaj mend vitet e gjashtëdhjeta kur atdhetarët a ikonat e ndërgjegjes kombëtare ktheheshin në Tetovë dhe përreth saj nga kazamatet “PETROVA RUPA” të Goli Otokut famëkeq. Para se të vazhdojmë ndërtimin e këtij paragrafi, le të themi se ne nuk do të bëjmë avokatinë e historisë së tyre, por edhe as që do mëtojmë t’i shtojmë a t’i heqim as një të vetme pikë a presje. Nuk do e bëjmë sepse na mungon teseri…, thjeshtë neve na mbetet ta lexojmë drejt dhe pa shtrembërime, në një kohë krejt tjetër fare. Kjo histori e kthimit ndalon në vendlindjen e tyre. Përveç familjarëve, ata nuk i priste asnjeri, nga frika se mos vallë nga pushtetarët e atëhershëm do të etiketoheshin si mbështetësit e tyre. Ata dukeshin si njerëz të humbur në hapësirë dhe në kohë, me zemra të thyera për rininë e humbur dhe të papërjetuar…, kalorës me mendje të “mashtruar” e të kllapitur. Komunikimi i tyre i cunguar të krijonte përshtypjen se ishin “jabanxhi” në familjet e tyre, në lagjen a në kasabanë e tyre. Kishte fare pak njerëz që i përshëndesnin…, po edhe ata që kishin “guximin” ta bëjnë atë, detyroheshin ta mbanin mënjanë kokën dhe shikimin, ndërkaq buzëqeshjet për ta ishin të ulëta, madje edhe të fshehura…, megjithatë ata kurrën e kurrës nuk lejuan që në hidhërimin e tyre të marrin pjesë njerëzit që nuk i përkrahën, që nuk i përshëndetën dhe që nuk thanë asnjë fjalë për ta.

Ata që janë dëshmitarë të gjallë të asaj vakie, sot mund të thonë se historia e tyre, gjegjësisht “gramatika e retrospektivës së tyre politike”, ishte sa e lavdishme po aq edhe atdhetare, andaj sot e gjithë ditën e Perëndisë, pasardhësit e tyre nuk kanë nevojë për solidarësi morale, për solidarësi materiale (ndonëse ca kalorës të vonuar të çështjes kombëtare a më mirë të themi ca që u është ndalur ora, pandehën ta margjinalizojnë e ta materializojnë pandershmërisht) dhe as për solidarësi ideologjike. Sot historia e tyre nuk mund të pjesëtohet a të shumëzohet…, nuk mund të harrohet a të nëpërkëmbet, nuk mund të hiqen nga mbamendja jonë kolektive emrat si: shipkovicasi Sadudin Abdullah Gjura, tetovarët: Vehbi Ahmet Lushi, Raif Ali Maleziu, Qerim Ramadan Arifi, Ismail Said Saidi, Sabri Ruzhdi Ramizi, Mehmetriza Gega, Rafi Halili dhe shumë e shumë të tjerë atdhetarë (u kërkojmë ndjesë familjarëve të atyre që nuk i përmendëm në këtë shkrim).

Dikur edhe ata kishin të “drejtën e votës së tyre”, një votë që kishte një ngjyrë, një mesazh, një urdhëresë…, thjeshtë ishte votë jovullnetare…, një votë që e numëronte kush tjetër, pos diktatorit…, ai që ua mori “masën e samarxhiut”. (Kur jemi te vota jonë e sotme, Fjalori i gjuhës së sotme shqipe për këtë nocion e jep këtë shpjegim: E drejta e secilit për të shfaqur mendimin në kohën e zgjedhjeve ose kur vendoset një çështje bashkërisht në një organizatë politike, shtetërore a shoqërore; shprehja e mendimit a e vullnetit nga secili për të zgjedhur dikë në një organ…, ose për të vendosur për një çështje…,votë vendimore-deliberative, votë këshillimore-konsultative). Ti, i nderuar lexues imi i paanshëm, pa më thuaj se ç’dallim ka vota e sotme me atë të atdhetarëve!?

Sot edhe pas pesë a gjashtë dekadash, asnjeri nuk ka të drejtë morale që ndaj historisë së tyre të ketë botëkuptim, qëndrim a edhe sjellje çifligare…, asnjeri nuk ka të drejtë që historisë së tyre t’i bëjë “gojëtari të rreme”, nuk ka të drejtë që këtë histori ta riprodhojë (për hesapet e veta), ta abuzojë dhe në instancë të fundit edhe ta shtrembërojë. Mos vallë sot, pas pesë a gjashtë dekadash, këta emra që i përmendëm më lart, nuk janë shembuj të mjaftueshëm për një të kaluar tonën të dhimbshme…, mos vallë këta emra të atdhetarëve që i përmendëm më lart, nuk flasin diç më shumë për atë se si duhet të duket morali ynë kolektiv…, mos vallë këta emra nuk janë trashëgimi jona kolektive…, mos vallë bijtë, bijat dhe nipërit e tyre nuk duhet t’u referohen këtyre emrave. Mos vallë emrat në fjalë, nuk mund ta ndërtojnë atë kështjellën e pamposhtur të çështjes kombëtare. Mos vallë shqiptarët që frymojnë këtej pari trojeve të tyre autoktone, duhet të vazhdojnë që të mos i vlerësojnë virtytet e njëri-tjetrit…, pse gjithsecili mëton të hetojë a të zbulojë dobësitë e njëri-tjetrit, pse gjithsecili vazhdon ta “ushqejë” mosdurimin ndërvëllazëror, pse vazhdojnë ta harrojmë trashëgiminë po edhe retrospektivën e vuajtjeve shekullore.

Sot, një miku im i nderuar me profesion historian, më thotë se ne shqiptarët ishin të parët banorë të Gadishullit Ilirik, por fatkeqësisht qemë të fundit që shpëtuam nga sundimi a pushtimi i Perandorisë Otomane, ne shqiptarët ishim të fundit që shpëtuam nga diktatura dhe të fundit që e shembëm atë, ne jemi të fundit që ende rrugëtojmë atë “tranzicionin politik” të stërgjatë dhe të bezdisshëm… Ky miku im kosovar, që është më i mençur se unë, vazhdon të më thotë se “ju shqiptarët e Maqedonisë, jeni të fundit që ndërtuat a shpallët atë demokracinë parlamentare me ortakëri, të sakatosur dhe me paterica”!?

Ky “kosovari” im i nderuar, nuk pandeh të thotë se “… ju shqiptarët e Maqedonisë”, njëri-tjetrin e konceptoni vetëm si VOTA…, ju, edhe pas dy dekadash, ato vota i shikoni si tufë dhensh që e kanë humbur rrugën…, si qengja që nuk nuhatin erën e nënave të tyre…, si foshnjat të cilat nuk thithin qumështin e nënave të tyre biologjike…, si jetimë që jetoni në një lëkurë, në jetimoret e shtetit që u ka lënë pas dore…, si njerëz që ju është ndaluar t’i referoheni trashëgimisë suaj politike, kulturore, territoriale, arsimore…, që ju është marrë e drejta e të dalit zot pronës suaj intelektuale…, investimit shpirtëror e të tjera investime, qofshin ato individuale a kolektive…, juve që u kontestohet e drejta e të qenit aristokrat sa i përket bërjes së gjyqit moral. Dhe, pas dy dekadash, ju shqiptarët e hapësirës së Maqedonisë nuk keni “takatin” që të divorcoheni nga ai fjalori juaj fyes…, nuk divorcoheni dot “kollaj” nga urrejtja juaj e tërbuar dhe patologjike…, nuk mëtoni që edhe pas dy dekadash ta mësoni atë tabelën e shumëzimit politik, shumëzimin e vlerave, tabelën e ndërgjegjes kombëtare, atë tabelën e klasifikimit të vlerave…, ju, si duket, o keni flakur, o keni humbur atë tabelë nderi ku dikur kishit vendosur emrat dhe fotografitë e atdhetarëve që u nënvizuan në krye të këtij shkrimi”!? Pra sot, pas pesë e gjashtë dekadash, ne shqiptarët e Maqedonisë, “me një sy të verbër, me një vesh të shurdhër si dhe me një mendje të hallakatur”, nuk arrijmë dot të ndërgjegjësohemi sa i përket pështjellimit politik që na ka zaptuar. “Ndoshta kohërat e komunizmit ishin më të mira për solidaritetin kolektiv, për unitetin ndërshqiptar, për mendimit unik etj., etj.”!?

“Fatmirësisht”, që evropianët nuk dinë ta lexojnë, nuk dinë ta shkruajnë e ta flasin gjuhën shqipe, sepse po ta dinin këtë, atëherë me plotë të drejtë do ta parashtronin pyetjen se ç’kërkojnë shqiptarët.

MYSAFIRË NGA KOSOVA NË SHTËPINË E VATRËS

April 22, 2013 by dgreca

Një grup vizitorësh nga Kosova ishin mysafirë në Shtëpinë e Vatrës, të premten me 19 prill 2013. Departamenti i Shtetit, që i kishte ftuar për marrje përvoje në luftën kundër korrupsionit, në axhendën e vizitave kishte përcaktuar edhe një vizitë në Vatër, si për shumë nga grupete vizitorëve që vijnë nga trojet amtare në SHBA.

Grupi i mysafirëve përbëhej nga Major Emin Beqiri, Skënder Haziri, Dardan Nuhiu dhe Rahim Rama. Grupi shoqërohej nga z. Agron Alibali.

Mysafirët u pritën në Vatër nga kryetari i saj dr. Gjon Buçaj, zv/kryetari Agim Rexhaj, anëtari i këshillit Zef Balaj dhe editori Dalip Greca.

Dr. Gjon Buçaj u uroi mirësardhjen mysafirëve dhe i njohu ata me veprimtarinë dhe historikun e Vatrës. Ai u ndal edhe në qëndrimet e Vatrës për zhvillimet në hapësirat shqiptare, në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni, Mal të Zi, Luginën e Preshevës e Çamëri.

Më pas dr. Buçaj u prezantoi mysafirëve edhe përgatitjet që po bën Vatra për Kuvendin e saj, që do të mblidhet me 27 prill.

Në emër të mysafirëve përshëndeti z. Rahim Rama. Ai informoi se ata kishin mësuar shumë nag viziat në ShBA, duke fituar përvojë konkrete në luftën kundër korrupsionit. Ata vinin në Vatër nga shteti i Arizonës dhe se kishin vizituar shumë shtete, por nuk mund të rrinin pa ardhur në Vatër.

Mysafirët i përshëndeti edhe zv/kryetari i Vatrës, z. Agim Rexhaj.

Më pas editori i Diellit, Dalip Greca, i shoqëroi në bibliotekën e Vatrës dhe në arkivin e saj, duke u përshkuar shkurtimisht përmes dokumentave, eksponateve dhe fotove, rrugën 101 vjeçare të Vatrës.

KRIJOHET EDHE DEGA E RE NË NEWBURGH,NY

April 22, 2013 by dgreca

NE FOTO; Mbledhja e fundit e Keshillit Drejtues, ku u diskutuan problemet qe kane te bejne me Kuvendin dhe u prezantua dega e re e Newburgh/

Më e fundit degë e ngritur në prag të Kuvendit të Federatës Panshqiptare të Amerikës”VATRA”, është ajo që u riorganizua me inisativë të dr. Nexhat Kaliqit dhe biznesmenit Sylë Ramosaj në Newburgh, New York.të shtunën me 20 prill, në mbledhjen e fundit para Kuvendit të Këshillit Drejtues të Vatrës, këtë degë të re e prazantoi Sylë Ramosaj. Ai informoi Këshillin për organizimin e degës, e cila po ashtu, si dy degët e krijuara së fundi, ajo e Westchester South dhe Queens ka 40 anëtarë. Ramosaj ka dorëzuar listat e anëtarësimit, adresat dhe pagesat e anëtarësisë për vitin 2013.

Kryetari i Vatrës, dr. Gjon Bucaj, i përgëzoi organizatorët e degës dhe u uroj atyre mirëseardhjen në Vatër në prag të Kuvendit të saj, që mblidhet me 27 prill 2013, ora 10 paradite, në Royal Regency, Yonkers, New York.

Poeti “rebel”, Pano Taçi

April 22, 2013 by dgreca

Nga Reshat KRIPA/

Sipas mitologjisë Feniksi ishte një shpend përrallor që kur mbushte moshen 500 vjçare bënte çerdhen, e shtronte me bimë aromatike dhe vdiste mbi të. Nga hiri i tij ai rilindte përsëri dhe ushqehej po me bimë aromatike. Ndaj sot, me përurimin që i bëjmë librit me poezi “Muzgu vjen papritur” të Pano Taçit, e kemi atë përsëri midis nesh, të rilindur si Feniksi, pasi poetët nuk vdesin kurrë. Ata rrojnë nëpërmjet vargjeve të tyre.. Dhe poeti shkruan:

Tërë jetën ç’jam përpjekur,

si t’ia zbus shpirtit hallin.

Për ç’premtova duke vdekur,

them se vargjet me ringjallin.

Për ç’jap shpirtin zemërmekur,

N’atë varr ku do më kallin,

për ç’këndova duke vdekur,

them se këngët më ringjallin.

Ndaj sot e kemi përsëri të ringjallur bohemin e fundit apo poetin rebel, siç e kanë quajtur miqtë e tij. Pano Taçi i përket atyre poetëve që kishin një pasion, një dëshirë të madhe për të shkruar. Donin të shkruanin atë që mendonin, atë që ëndërronin. Por për fatin e tyre të keq, kishin lindur në një epokë të gabuar. Jetonin në një epokë kur nuk mund të shprehnin atë që u buronte nga zemra e tyre. Nuk mund të shprehnin mendimet e tyre të lira, ndjenjat e shpirtrave të tyre të pastër. Jetonin në një epokë, ku sistemi totalitar politik mbyste mendimin e lirë që në lindjen e tij. Për t’ia arritur kësaj, ai kishte shpikur një formulë po kaq totalitare të letërsisë dhe artit, për t’ia kundërvënë mendimit të lirë, formulën e të ashtuquajturit “realizëm socialist“, një formulë absurde që ndrydhi talentet e mëdha dhe u hapi rrugën veprave standarte që në më të shumtën e rasteve nuk kishin asnjë vlerë.

Megjithatë talentet e mëdha i rezistuan, çuditërisht, shtrëngimeve në format nga më të ndryshmet. Ata më stoikët pranuan më mirë plumbat në gjokset e tyre se sa lirinë e dhunuar. Të tjerë provuan prangat e hekurta në vend të nënshtrimit. Ata nuk bënë kurrë art të imponuar, duke marrë me vete edhe pasojat. Arti i tyre kishte brenda vetes të koncentruar një kod të brendshëm të demokracisë, lirisë dhe bukurisë njerëzore. Brenda veprave të tyre, nëpërmjet alegorizimeve apo formave të tjera artistike indirekte, jepeshin mesazhe të qarta të domosdoshmërisë së mendimit të lirë. Këto vepra autori i lexonte dhe rilexonte me vete, pa guxuar t’ia trgonte njeriu, me përjashtim ndoshta ndonjë miku shunë besnik. Ato ishin shkruar nëpër qelitë e errëta të burgjeve apo kasollet ku jetonin të izoluar nga bota e madhe. Në to shkruhej për atdheun e robëruar, për lirinë, për dashurinë. Shkruhej për dhimbjen, për mallin, për shpresën, për gjithçka. Në shkrimet e tyre sundonte besimi për të ardhmen, edhe atëhere kur shumëkush e kishte humbur atë. Këto shkrime mbetën të panjohura për adhuruesit e letërsisë së vërtetë. Me to kënaqej vetëm autori i tyre dhe prisnin një ditë “Me shpërthy dhe me u këndu pa frikë e pa zori“. Autorët e këtyre shkrimeve nuk u bënë kurrë servile dhe hipokritë, nuk u bënë lakej oborri.

Një nga këta ishte padyshim edhe Pano Taçi. Ai i përket atij grupi poetësh që kishte dëshirë të mësonte, por nuk e linin për të mësuar, pasi ai qysh në moshën tetëmbëdhjetë vjeçare do të provonte prangat e rënda të burgut për gati njëzetepesë vjet. Kishte dëshirë të punonte, por nuk e linin për të punuar, pasi për të lejohej vetëm puna në bujqësi apo ndërtim. Kishte dëshirë të jetonte, por nuk e linin as për të jetuar, sepse edhe jeta u lejohej vetëm servilve apo sharlatanve të regjimit. Kujt i mohoheshin këto? Atij, që qysh në moshën fëminore rrëmbeu armën për lirinë e vendit. Atij që ëndërronte për një Shqipëri të lirë, pa ferra dhe gjëmba? Dhe poeti shkruan:

Të rinj, naiv, si partizan,

dolëm malit për vatan

për çlirim të Shqipërisë

nga zinxhiri robërisë.

Dhe me ç’di ne bëmë mirë,

që morëm plagë për liri

e kur ne u bëmë të lirë

për duart tona, për çudi,

nuk kujtoheshin,

o Perëndi!

Në terr ne po farkëtonim

ca zinxhirë të rinj zezona

për plagët, për duart tona

me hallka kyçur në qeli.

Fundi i viteve 80-të do të tregonte se forca e mendimit të lirë do të fitonte betejën me diktaturën. Perdet e hekurta që ndanin të dy botët do fillonin të shembeshin. I fundit nga vendet totalitare të Europës do të ishte vendi ynë. Lëvizja studentore e dhjetorit 1990, do të ishte konkretizimi logjik i fitores së ideve demokratike mbi ato diktatoriale. Lufta për këtë fitore kishte filluar qysh më 28 nëntor 1944 dhe për të ishte derdhur shumë gjak dhe ishin bërë shumë sakrifica, për gati pesëdhjetë vjet me rradhë. Dhe Panua shpërtheu. Nxorri nga arkivi i burgut poezitë e krijuara nëpër qelitë apo vitet e “vetmisë së madhe” dhe për një periudhë pesëmbëdhjetëvjeçare, nga viti 1994 deri më 2009 botoi pesëmbëdhjetë përmbledhje me poezi dhe drama.

Përse është quajtur poet rebel Pano Taçi? Sepse kishte nje shpirt rebel, nje shpirt që në asnjë mënyrë nuk mund të pajtohej me padrejtësinë dhe ngrihej kundër saj. Që fëmi u ngrit kundër robërisë. U rebelua kur pa se idealet për të cilat kishte luftuar ishin tradhëtuar nga klasa sunduese. U rebelua edhe pas përmbysjes së regjimit totalitar kur pa se një pjesë e klasës politike të vendit i kish transformuar idealet e dhjetorit 1990 në interesa personale duke mos përfillur shtresat e tjera të popullsisë dhe u shua me zemër të plasur.

Pano Taçi ishte edhe një poet lirik, Ai i këndoi dashurisë. Dashuria, së cilës ai i këndoi, ishte platonike. Vetëm kjo i lejohej. Atij ia prenë që herët ëndrrën e dashurisë. Regjimi nuk e lejonte as të dashuronte. E ku do të dashuronte ai, mos vallë në qelitë e errëta ku e kishin përplasur? Hyri në burg në moshën tetëmbëdhjetëvjeçare dhe doli prej tij në atë dyzetetrevjeçare. A mund të dashuronte ai kur gati gjysmën e jetës e kishte kaluar në skëterrë? Megjithatë, çuditërisht, dashuroi. Dashuroi nëpërmjet vargjeve të tij. Por edhe këtu ndihet dhimbja, një dhimbje që plekset me dashurinë. Poeti shkruan:

Kur mbi varr me ngashërim,

Do më qash tek rri në gju,

Sytë e tu mbi varrin tim,

Varri im mbi sytë e tu.

Ky ishte Pano Taçi. Ky ishte poeti ynë rebel, poeti i dhimbjes dhe dashurisë, poeti i revoltës dhe kundërshtimit, një Omar Khajam i letërsisë shqipe. Tërë jetën luftoi për të krijuar figurën e tij. Shumë u munduan ta pengojnë. ;Shumë u munduan ta lenë në hije. Por nuk ia arritën qëllimit. Ai triumfoi mbi të gjithë. Dhe vargjet e tij gjëmojnë fuqishëm:

Hieja ime del nga varri,

Më thotë: – Pse s’vjen të bësh gjumë?

I them: – S’vij unë qyqari,

Pa i lënë jetës një gjurmë.

Ndjenjat bëj t’i lë mbi letër,

që të thonë se jam dikushi.

Kur të vij te bota tjetër,

Si mik do më presë Lasgushi.

Pano Taçi la gjurmë të pashlyeshme në jetë dhe në letërsi. Ai ishte me të vërtetë dikushi.

Mbajtur në ceremoninë e zhvilluar për promovimin e librit të Pano Taçit, “Muzgu vjen papritur”.