Sami repishti – Dielli

SHQETESIME PARA ZGJEDHJEVE PRESIDENCIALE NE SHBA

October 26, 2020 by dgreca

Shkruan: SAMI REPISHTI, PhD- Me 3 nandor 2020, në Shtetet e Bashkueme do të mbahen zgjedhjet katër vjeçare për presidentin e ri amerikan. Zakonisht, zgjedhjet mbahen të marten e parë të muejit nandor dhe zgjasin vetëm njI ditë. Kanë të drejtën e votës vetëm ata qytetarë amerikanë, dhe emigranë me residencë permanente që janë të rregjistruem për votim. Kësaj rradhe mendohet se do të votojnë rreth 150 miljonë persona, shifër rekord!

SHBA ka shumë parti politike; prej tyne dy janë të mëdha me marrë pjesë në konkurrencen e zgjedhjeve: Partia Demokratike dhe Partia Republikane. E para ka programe progresive; e dyta mban qendrime konservatore.

Në votimet e fundit, 2016, mandatin e mori Presidenti Donald J. Trump për nji periudhë katër vjeçare. Kjo periudhë mbaron me datën 20 janar 2021, 70 ditë mbas përfundimit të zgjedhjeve, ditën kur edhe presidenti i zgjedhun ban betimin para publikut, në prezencën e Kryetarit të Gjykatës së Naltë dhe nji numri autoritetesh që përfaqsojnë Administratën amerikane në kryeqytet dhe në shtetet tjera. Ma shumë se nji miljon qytetarë deshmojnë këte ceremoni. Kjo periudhë quhet “tranzicioni”.

Në përfundim të numrimit të votave ditën e zgjedhjeve, Komisioni për Mbikëqyrjen e Zgjedhjeve ban njoftimin zyrtar, dhe fituesin me votat ma të shumëta. Kandidati që humb, zakonisht i telefonon kandidatit fitues se pranon rezultatet e zgjedhjeve dhe uron presidentin e ri në detyrën e re. Por SHBA ka edhe nji procedurë jo të zakonshme: Kolegjin Elektoral. Ky institucion qytetarësh, të njohun si “electors”, ka 538 elektorë. dhe secili përfaqson votuesët e nji shteti të caktuem. Janë pikërisht këta elektorë që vendosin përfundimisht për presidentin e ri. Po sa të përfundojë numrimi i votave të elektorëve, zyrtarët e zgjedhjeve njoftojnë kandidatin që ka fitue shumicën e votave (270 plus). Elektorët mblidhen me datën 24 dhetor dhe votojnë. Zakonisht elektorët votojnë për kandidatin që fiton shumicën e votave në shtetin e tyne. SHBA ka 50 shtete, disa të vogla nen nji miljon, dhe disa, si California, 40 miljonë banorë. Shtetet e vogla numerikisht kanë të drejten e nji “elektori” por përfitojnë edhe dy elektorë të tjerë me ngritë peshën në votim. Ky konçesion quhet “federalizëm”, që përfaqson frymen federaliste.

Mbas deklarimit të fitimtarit, përfaqsues të Administratës së kalueme dhe asaj të ardhme takohen periodikisht dhe bajnë transferimin e autoritetit me të gjitha hollësitë e nevojshme, sidomos zyrtarët e ngarkuem për sherbime sekrete shtetnore. Nji ose dy takime bahen edhe në mes të dy ish kandidatëve ku shkembimi i informatave ka karakter tepër sekret, sidomos në fushën e armëve nukleare. Kjo ashtë, në përgjithësi, forma e ndjekun me sukses tradicionalisht.

Zgjedhjet e reja dhe përfundimi i tyne kanë tregue se ka mundësi që njeni kandidat-sidomos ai që humbet – vendosë të mos pranojë rezultatet e Komisionit dhe të refuzojë dorëzimin e pushtetit. Në këte rast, kandidati Trump dhe kandidati Biden. Kjo situatë e krijueme nga deklaratat e Presidentit Trump se “zgjedhjet janë të montueme” dhe se ai nuk do të pranonte rezultatet e Komisonit të Zgjedhjeve, kanë shkaktue shqetësime të mëdha dhe tensione politike që, në se realizohen, do të jenë shkatërrimtare për demokracinë amerikane. Amerika me peshën e saj të madhe në të gjithë kontinentet do të shkaktonte dridhje tektonike në botë, dhe nji ndamje në mes shtetesh pro-demokratike dhe ato gjysmë totalitare, sidomos në Europë, ku rreshtohen Hungaria, Polonia, Slovakia, Turqia e tjerë…. Efekti i parë i këtij zhvillimi negativ do të ishte prishja e Bashkimit Europian ashtu si e njohim ne sot.

Prandej, zgjedhjet e 3 nandorit 2020 kanë nji randësi të dorës së parë!

Në edicionin e saj të 2 tetorit , gazeta shqiptare TEMA botonte përkthimin e nji artikulli të shkruem nga tre autorë të njohun të skenës gazetareske gjermane (Becker, Hoffmann, Matler) ku flitet për mundësinë e nji skenari të tillë. “Çfarë do të ndodhë sikur Donald Trump të refuzonte largimin nga detyra dhe pretendon para kohe dhe në mënyrë të paligjëshme fitoren“ shkruen gazeta, “dhe mban presidencen e republikës edhe për nji mandat katër vjeçar?” Pyetja tmerron Berlinin dhe Brukselin. Europa po përgatitet për ate ma të keqen e asaj që mund të ngjasë në Washington, D.C..shkruen TEMA. Në nji Raport të gazetës Der Spiegel të derguem nga Washingtoni theksohet se nji skenar i tillë nuk mund të shpërfillet. Raporti ven në dukje se SHBA rrezikon të bie në nji krizë të ketill, e cila mund të zgjatë disa muej dhe të ketë pasoja shumë negative për pjesën tjetër të botës. Gjermanët mendojnë se në këte gjendje i gjithë rendi botënor ashtë në balancë.

Para nji skenari të këtill, udhëheqsi demokrat i Senatit amerikan, Senatori Menendez (D,N.Jersey) paraqiti nji “Report” ku thuhet se “…pasojat e fjalëve dhe veprimeve të Donald Trump-it kanë qenë pothuejse pa dyshim negative për popullin amerikan dhe për interesët afatgjata të SHBA si fuqi globale”. Ai i referohej rastit fatkeq të incidentit kur nji grup “supremacistësh të bardhë” tentuen grabitjen e governatorit demokrat te Michigan-it, gjykimin dhe ekzekutimin e saj për arsye të korrektesës sajë në marrjen e masave të nevojshme për luftimin e virusit COVID 19. Pak ditë ma vonë ky skenar u përsërit edhe për governatorin demokrat të shtetit Virginia. Konspiracioni u zbulue me kohë dhe 14 aktorë u arrestuen dhe do të dalin para gjyqit. Nji javë ma parë, nji djalosh 19 vjeçar, përkahës i Presidentit Trump, u kap 4 km. larg banesës së kandidatit demokrat J.R.Biden,jr me nji maqinë të mbushun me armë e municion dhe me shenime për vrasjen e kandidatit Biden. Ai u arrestue dhe do të dalë para gjyqit.

Kandidati presidencial demokrat Joseph R. Biden,Jr. në nji analizë të botueme në Foreign Affairs, mars-prill 2020, shkruen: “Nga çdo kand që të veshtrojmë kredibiliteti dhe influenca e SHBA-s në botën tonë ashte pakësue….Donald Trump ka zvogëlue, dobësue, në disa raste abandonue aleatët e SHBA-së. Ai ka sulmue sherbimet tona informative të udhëhequna nga profesionistë, nga diplomatë, ashtu edhe si forcat e armatosuna. Ai ka forcue kështu kundërshtarët tonë: Korenë e Veriut, Iranin, Sirinë, Afganistanin, Venezuelën etj. Ai ka krijue konflikte tregëtare të panevojshme që damtojnë klasën e mesme. Ai ka heq dorë nga politika që mbledh rreth vehtes shtete që bashkëndajnë vlerat tona, nji orientim që forcon kombin tonë e na bashkon si popull’.

Senatori Ben Sasse (R. Nebraska) qorton: “Mënyra si (Presidenti) përqafon me paturpësi diktatorët, due të them mënyra si injoron gjendjen e popullit mysliman Uighur të mbyllun literalisht në kampe përqendrimi në Xinjiang edhe sot e kësaj dite. Ai nuk lëvizi nji gisht me ndihmue demonstratat pro-demokraci në Hong Kong….Udhëheqja e tij gjatë krizës së epidemisë nuk ka qenë as e arsyeshme, pa sensin e përgjegjsisë, dhe as e drejtë”. Me shifrat e nalta të viktimave të pandemisë (po i afrohemi shifrës frikësuese 250.000 të vdekun) nji pjesë e madhe për gabime dhe pa aftësi udhëheqje, COVID ashtë ba problemi i parë i SHBA-së.

Prandej, votimet e 3 nandorit marrin nji randësi të dorës së parë!

Analisti i mirënjohun i gazetës The NYTimes, Thomas L. Friedman, me 2 tetor shkruente:” Me rizgjedhë Trumpin do të ishte nji “marrëzi kolektive”; masoshizmi në ditët e pandemisë nuk ashtë trimni, as nji akt çlirimtar; ashtë nji marrëzi e rrezikshme; mbyllja e disa aktiviteteve nuk ashtë kufizim lirie, ashtë mbrojtje kundër vdekjes nga virusi. Shkencëtarët nuk janë politikanë: fjala e tyne ashtë vendimtare, pavarësisht nga “politikanët”, sepse jo gjithëçka në veprimtaritë tona ashtë “politikë”. Prof. Dov Seidman, drejtor i Institutit LRN and How, këshillon:” …Sot, na kemi nji krizë reale udhëheqje dhe autoriteti; populli nuk din ma cilin udhëheqës me besue, dhe cilin me mbështetë. Ajo që ashtë e qartë ashtë se udhëheqsit që na kujtojmë e admirojmë janë ata që historia nderon. Presidenti Tump nuk ashtë njeni nga ata”

Prandej zgjedhjet e 3 nandorit marrin nji randësi të dorës së parë!

Analisti Frank Bruni shkruen:” Amerika ashtë para nji rreziku të madh. Mos gaboni: ky vend i yni tashma pa cilësi qytetare, ashtë në prak të nji situate që nuk mund të kontrollohet sepse institucionet e tia janë degradue kaq shumë, sepse partizania konsumon energjitë tona, dhe sepse Trumpi, që pruni në pushtet këto vese, ashtë mobilizue me rrenue Amerikën; e Partia Republikane nuk përdorë frenat me pengue” (The NYTimes 27 shtator) Kjo gazetë permbledh situatën e krijueme nga Presidenti me këto fjalë: “genjeshtra-zemrim- korrupsion- paaftësi- kaos- kalbëzim- Duhet të ndalojmë këte krizë kombëtare”.Unë e quej “nji tragjedi amerikane”!

Avokati personal i Presidentit, Michael Cohen, shkruen: “Ashtu siç e kam thanë që në fillim, Trump ashtë nji Mafioz, shkurt e thjeshtë”.“Presidenti ofendon njerëzit me sjelljen e tij, me gjuhen e tij, me mesazhet e tij….”shkruen Ty Cobb ish avokati i Shtëpisë së Bardhë. “Donald Trump ashtë i pari president që nuk përpiqet me bashkue popullin amerikan….Na kemi mundësi me qenë të bashkuem pa ate, tue marrë fuqi nga forcat tona në shoqëninë tonë civile.” shkruen Gjeneral Mathis, ish Sekretar i Mbrojtjes.”Trump ka damtue atdheun…me përhapje të urrejtjes dhe ndasive që e kanë ba popullin amerikan ma pak të sigurtë” thotë Miles Taylor, ish shef i departmentit te Sigurimit të vendit.”Nji individ që ashtë shumë i padisiplinuem….”gjykon Rex Tillerson, ish Sekretar i Shtetit. ”Ai ka dalë jashtë binarit. Dhe ata të ndershmit që e sherbejnë e dijnë që ashtë i çmendun” komenton Anthony Scaramucci, ish drejtor i komunikimeve në Shtëpinë e Bardhë. ”(Presidenti) sheh konspiracione kudo, dhe mbetet jashtëzakonisht i pa informuem si punohet në Shtëpinë e Bardhë, aq ma pak në Administratën e madhe federale…”shkruen diplomati John Bolton, ish drejtor i Këshillit Kombëtar të Sigurimit.

Prandej zgjedhjet e 3 nandorit marrin nji randësi të dorës së parë!

Artikulli i Jeffrey Goldberg në revisten The Atlantic na paralajmëron se ka shumë mundësi- ashtu si u konfirmue pak orë ma vonë nga vetë Presidenti Trump me komentet e tia se “…ai (Trump) ka mundësi që të kontestojë zgjedhjet në nji mënyrë që lejon me qendrue në fuqi pavarësisht se çka populli amerikan dëshiron dhe voton.” E pa besueshme por e vertetë!

Prandej, zgjedhjet e 3 nandorit marrin nji randësi të dorës së parë!

Para se të shkojmë në qendrën e votimit, bashkëshortja e ime dhe unë, dy pleq tashma të krrusun, do të pyesim vehten: “Çka kemi mësue gjatë këtyne katër viteve të kalueme; dhe çka kanë mësue ata që e përkrahen këte Adminstratë të personifikueme nga nji individ narcisist in extremis, gënjeshtar patologjik dhe i rrezikshëm, për vehte e për të gjithë kombin amerikan.

Donald Trump nuk ashtë nji çfaqje spontane që rrethanat politike në SHBA e spjegojnë! Gjatë këtyne 50 viteve të fundit “…kahet positive (në politikën amerikane) janë kthye mbrapa, si anëtarësia në organizatat qytetare ka ra shumë, polarizimi politik ashtë keqësue, mosbarazia ekonomike ashtë rritë, mirëbesimi social ashtë fundosë, pjesëmarrja në lutje fetare ashtë pakësue, mobiliteti social ka ra, vdekjet nga deshprimi janë shtue shumë, e kështu me radhë” shkruen Op-Ed shkruesi i NYTimes, David Brooks. Ai vazhdon: “ Ndryshime rranjësore janë ba në botëkuptimin dhe në kulturën amerikane. ”Historia e eksperimentit amerikan të shekullit 20 ashtë njena nga ngritjet drejt nji forcimi të solidaritetit të ndjekun nga ramja e thellë drejt individualizmit në rritje. Nga “unë” në “ne” dhe përsëri në “unë”….nji “unë” ku mbështetet e gjithë struktura mendore e Presidentit Trump”, spjegon ai. Qytetari Donald Trump qendron si nji figurë e vetmueme, pa asnji rival, në historinë moderne të Amerikës. Në Editorialin e datës 19 tetor 2020, gazeta me influencë ndërkombëtare The NYTimes jep këte gjykim: “Ne jemi para zgjedhjeve në këto ditë të pandemisë. Megjithate, republikanët diskutojnë mbi taktikat agresive që synojnë, simbas disa akuzave, asgjasimin e votave Demokrate. Presidenti Trump ka mbjellë dyshime në avantazhin e votimeve me korrespondencë postare në këto ditë të vështira, dhe ka përsëritë se refuzon me premtue nji tranzicion paqësor të pushtetit në rast të humbjes në votime. Demokratët shpresojnë për nji pjesëmarrje masive në votime (“blue wave-valë blu”) të mjaftueshme me pengue akrobaci të tilla të rrezikshme”.

Për katër vite të gjata, kongresistët republikanë heshtën para sulmeve shkatërrimtare të Presidentit Trump. Vetë Partia Republikane, me nji të kalueme të lavdishme si Partia e Abraham Lincoln-it u kthye në “Trump Party”, tue pranue politikën e rrezikshme të ‘kultit të individit’ që karakterizoi diktaturat fashiste, naziste e komuniste…e që shqiptarët njohin shumë mirë! Ata heshtën kur Presidenti Trump abandonoi aleatët tonë ushtarakë në Europë e në Azi; sulmoi institucionet qeveritare të vendit, dhe nxiti sentimentet raciste e frikën në popull.

Sot, ata janë para votimeve ku ka shenja se kongresistët republikanë kanë arrijtë në përfundimin se Presidenti Trump do të pësojë humbje të thellë, dhe bajnë përpjekje me shpëtue pozitat e tyne personale në Kongres. Ata flasin për nji fëtyrë tjetër republikane që nuk ashtë ajo e Trump-it dhe për forcimin e identitetit të humbun republikan.

Tërheqja e përkrahjes për Presidentin ka qenë e dukëshme në deklaratat e shumë figurave me randësi publike të Partisë Republikane që denojnë abandonimin e vlerave dhe parimeve tradicionale republikane. Ky moment reflekton edhe frikën se me humbjen në votime, kongresistët republikanë mund të fundosen bashkë me Presidentin. Nji skenar i njohun nga të gjithë. Gjithashtu tashti flitet haptas se qarqet republikane punojnë intensivisht për rindertimin e PR mbas humbjes që parashikoh të jetë e thellë në votime. Ma shumë se dyzetë personalitete republikane kane dhanë dorëheqjen dhe janë deklarue botënisht si “kundërshtarë” të Presidentit.

*****

Jam jashtëzakonisht i shgënjyem nga situata politike në SHBA; por jam i bindun se ky sentiment vjen edhe nga simpatia e ime pa kufi për SHBA që në vitet e rinisë sime studenteske, kur SHBA mendohej si “toka e shenjtë” e së tashmes dhe e së ardhmes për të gjithë. Koncepti “exceptionalism” nuk i referohet pasunisë prrallore të vendit, as edhe fuqisë superiore ushtarake të vendit; ai sentiment vjen nga aftësia e Shteteve të Bashkueme të Amerikës me u tregue si vendi i parë në histori që eksperimenton me krijue “atdheun universal” për të gjithë dhe për të gjitha, në nji atmosferë ku mbretnon liria dhe drejtësia universale pa dallim, pa përjashtim!

Nji andërr? Ndoshta! Por nji andërr që frymëzon aksione qytetnuese dhe në anën e duhun të historisë , e konceptueme si marshi solemn i mbar njerëzimit drejt lirisë së plotë për të gjithë, kudo që jetojnë!

Ashtë ky sentiment fisnik e thellësisht humanitar që justifikon çdo sakrificë!

Randësia për shqiptarët e zgjedhjeve të ardhme në Shtetet e Bashkueme

August 12, 2020 by dgreca

Shkruan: Prof. Sami Repishti, PhD.*-

Ridgefield, CT.- Kontaktet e shumëzueme, distancat e pakësueme, nevoja jetësore për shkembime, ndihma dhe bashkëpunim kanë ba sot botën tonë nji konglomerat të ndërlidhun ngushtë njeni me tjetrin. Para nji gjendje të këtill, çdo popull studjon të kaluemen historike, vlerëson të tashmen e dëshirueme ose jo, dhe planifikon për nji të ardhme që pershtatet interesave jetësore të tij. Nji nga elementët e kësaj perspektive ashtë edhe zgjedhja e “aleatëve”, popuj me të cilët komunikojmë ma mire, ndjehemi ma afër e dëshirojmë të mbetemi afër njeni-tjetrit edhe në të ardhmen, sidomos në situata të vështira.

Kështu ngjet edhe me popullin shqiptar në të dy anët e kufinit arbitrar shtetnor që na ndanë sot në dy pjesë: Shqipëria Prendimore dhe Shqipëria Lindore, në kuptimin gjeografik gjinden sot në nji situatë të padëshirueshme dhe që shpresohet se në kondita ma të favorëshme kjo “situatë” mund të reparohet pa dhunë dhe përfundimisht. Kështu shoh unë të ardhmen e popullit shqiptar, dhe për këte vizion, ndoshta të largët, punoj çdo herë që më paraqitet rasti.

Zgjedhjet e ardhme në SHBA, 3 nandor 2020, janë nji rast i këtill Në krye të shtetit amerikan, shpresohet të vij nji figurë politike e nivelit të naltë, i nderuemi ish N/Presidenti i Amerikës, Joseph R. Biden, Jr., nji personalitet politik, karriera e të cilit fillon që në moshën 28 vjeçare si anëtar i Kongresit Amerikan dhe besohet të arrijë kulmin në moshen 74 vjeçare me zgjedhjen e tij President i Amerikës, në votimet e 3 nandorit 2020.

Për ne shqiptarët, nji ngjarje e këtill ashtë shumë e dëshirueshme sepse kemi të bajmë me nji personalitet të aftë e profesional që njeh mirë edhe problemin tonë në Ballkan. Dhe këte, ai e ka thanë ma shumë se nji herë.

Në nji fjalim të mbajtun në Hotel Sheraton, N.Y.C., me 28 prill 2002, ish Senatori Joseph R.Biden, Jr., në prezencën bi-partiake Kongresmen Tom Lantos (D.,Ca.) dhe Kongresmen Benjamin Gilman (R.,N.Y.) dhe të ftuemëve shqiptarë: i ndjeri Pjetër Årbnori (Shqipëri), Ramush Haradinaj (Kosovë) dhe i ndjeri Arben Xhaferi (Maqedonia e Veriut), ai deklaroi:

” ….Interesat e qarta të vetë Shteteve të Bashkueme të Amerikes gjatë shekullit 21 fillojnë me nji Europë të pandame, të plotë, dhe të bashkueme, sepse ‘ kurdoherë që Europa zbret ne kaos’ bijtë e bijat tona vdesin, ekonomia e jonë dobësohet, dhe na paguejmë çmimin që kerkohet. Të paisun me kulturë, histori, dhe prirje natyrore të përbashkët, na jemi të pa aftë me u largue prej saj, dhe prej asaj që ngjet në Europë. Fati i shtatë miljonë shqiptarëve në Gadishullin Ballkanik ashtë gjithashu kritik për interesat e vetë Amerikës. Në se legjitimiteti etnik i popullit shqiptar nuk do të njihet dhe nuk do të mbrohet, të gjitha njësitë që përbajnë atë regjon do të bijnë, dhe në se ne nuk jemi gati me stabilizue Ballkanin, jemi na, Amerikanët, që do e paguejmë shtrenjtë!” (Panorama,26.III.2020)

Pak ditë para këtij takimi, unë pata nderin me deshmue para Komitetit Senatorial që kryesonte i nderuemi Senator Biden. Në fund të dëshmisë, ai më ftoi të afrohem te tryeza. Në nji bisedë 2-3 minutash, Senatori Biden më pyeti: “Doktor, më thuej pse të gjitha këto probleme në Ballkan?”

Unë pergjegja me bindje: “Senator! Serbia ashtë nji shtet militarist që në esencë drejtohet nga klasa militariste e dehun nga sukseset e luftave të kalueme, dhe e vendosun me ripërtri lavdinë e perandorisë së shekullit 14, të carit Stefan Dushan. Asnji nga shtetet që rrethojnë Serbinë nuk përban nji kërcenim për Serbinë; të gjitha këto shtete jetojnë me frikën se nji ditë mund të jenë viktima të nji sulmi të pa provokuem serb.” Senatori më falënderoj dhe u largue.

Në votimet e përgjithëshme të nandorit 2006, unë urova fitoren e tij elektorale:

’I nderuemi Senator Joseph R. Biden, Jr. Urimet e mia ma të mira për nji fitore bindëse të Partise Demokratike në zgjedhjet e fundit. Koha kërkonte ndryshime, dhe populli amerikan u shpreh me za të naltë.

Tue pasë parasyshë eksperiencën dhe profesionalizmin që ju keni tregue për dekada me rradhë në fushen e të drejtave të njeriut dhe sherbimin tuej në Senatin Amerikan ashtë e arsyeshme që na të presim ardhjen tuej në pozitën e kryetarit të Komitetit Senatorial për Punët e Jashtëme, në legjislaturën e re. (Ashtu ngjau!)

Unë kam ndjekë veprimtarinë tuej në fushën për të drejtat e njeriut gjatë viteve të sherbimit tuej, dhe veçanërisht të drejtat e njeriut për popullsinë shqiptare në ish-Jugosllavi. Si nji ish i burgosun politik, unë jam i bindun se nën udhëheqjen tuej, ky aspekt i politikës amerikane do të forcohet për të mirën e të gjithë atyne që kanë kaq shumë nevojë. Sinqerisht i jueji, …..”

Me 17 shkurt 2008, Kuvendi i Republikës së Kosovës shpalli pavarësinë e Kosovës, shtet i lirë, sovran, dhe demokratik, në mes të nji entuziasmi të panjohun ma parë, Reagimi i botës së jashtëme ka njohë dy qendrimet e mundëshme: pozitive, nën udhëheqjen e Shteteve të Bashkueme, dhe negative nën influencën ruse e kineze, pa marrë parasyshë qendrimin obstruksionist të qeverive te ndryshme serbe, qendrim që vazhdon edhe sot me nji fushatë të egër diplomatike për mosnjohjen e pavarësisë së Kosovës, ose tërheqjen e saj nga ata që fillimisht e njohën. Në këte periudhë jashtëzakonisht delikate për Kosovën, Shtetet e Bashkueme ndërmorren inisiativen me mbrojtë pavarësinë, dhe për këte qellim, Kongresi amerikan organizoi nji “Hearings” vetëm tri javë mbas shpalljes zyrtare në Prishtinë. Personaliteti që kryesoi këte séancë ka qenë i nderuemi Senator Joseph R. Biden, Jr. kryetar i Komitetit Senatorial për Punët e Jashtëme, i cili e cilësoi gjendjen me fjalinë monumentale: “Pavarësia e Kosovës ashtë nji piramidë udhë-rrëfyese në rrugën për nji të ardhme paqësore dhe prosperitet”.

Nji element inkurajues për nji ndërmarrje të këtill ka qenë edhe lobimi i bashkësisë shqiptare në Amerikë, sidomos i Këshillit Kombëtar Shqiptaro-Amerikan (a.k.a. NAAC). Lobimi ashtë nji faktor me randësi në jetën politike dhe shoqënore amerikane, dhe sherben si element shoqënues i organeve të Administratës, ligjërisht i njohun dhe i përkrahun. Qellimi i lobizmit në Amerikë ashte mbajtja dhe përforcimi i vemendjes së organeve qeveritare mbi probleme të ndryshme që shpesh herë mbulohen në grumullin e problemeve të shumëta ditore të këtij vendi. Lobizmi ashtë kumbonë zgjimi i vemendjes qeveritare. Formalisht. “Lobizmi” ashtë kërkesa/lutja që bahet tek anëtarët e trupit legjislativ me qellim influencimi në legjislacion. Nga shpërdorimet, lobizmi shpesh keq-kuptohet, por në esencë ashte faktor pozitiv: sqarimi i problemeve pjesërisht të lanuna mbas dore.

Fjala e hymjes së “Hearings”, (e riprodhueme tanësisht nga gazeta ILLYRIA e New York-ut, Nr.1728, datë 7-10.III.2008) e mbajtun nga Kryetari, Senator Biden, vijon ma poshtë (përkthye shqip nga origjinali anglisht):

“ Statusi i Kosovës ka qenë sfida e madhe dhe e fundit që mbeti pa u zgjidhë mbas shpërbamjes së Jugosllavisë. Në balancë, gjendja ligjore e Kosovës tregonte se populli i saj nuk kishte perpsektivë me sigurue investime të hueja të nevojshme me rindertue ekonominë e tyne ose nji bazë politike mbi të cilën të ndërtohej shoqënia e tyne.

Për dy vjet me rradhë, Kombet e Bashkueme u përpoqën me ndërmjetësue nji marrëveshje mbi pavarësinë e Kosovës. Për fat të keq, Serbia dhe padroni i saj, Rusia, hodhën poshtë nji plan që do të kishte garantue nji pavaresi të mbikëqyrun, dhe mbrojtje të fuqishme për pakicën serbe.

As edhe nji herë të vetme gjatë këtyne dy viteve me negociata për të ardhmen e Kosovës, Serbia nuk paraqiti argumente mbi të ardhmen e Kosovës ose pse nji sundim i vazhdueshëm serb mbi Kosovën do të përmirësonte jetët e shqiptarëve etnikë, të cilët përbajnë ma shumë se 90 përqind të popullsisë së Kosovës.

Në botën tonë moderne, sovraniteti nuk ashtë nji e drejtë stërgjyshore; sovraniteti ashtë mirëbesimi i shenjtë reciprok në mes të qeverisë dhe mbar popullsisë së nji vendi. Slobodan Milosheviqi shkelmoi këte mirëbesim kur ai u përpoq me spastrue etnicitetin e Kosovës, dhe qeveritë serbe që erdhën ma vonë nuk banë diçka me rivendosë atë mirëbesim. Beogradi dëshironte vetëm sundimin mbi Kosovën, jo të lejonte kosovarët me u vetëqeverisë.

Na jetojmë në nji botë ku historia ka peshë, por edhe qeniet njerëzore peshojnë gjithashtu. Kosova nuk mund të mbetej ma gjatë nji kujtim tokësor i së kaluemes së lavdishme imperiale. Kështu, me zgjidhë problemin e statusit të Kosovës nepërmjet nji deklarate unilaterale të pavarësisë së Kosovës nuk ashtë nji zgjidhje ideale. Unë besoj se ishte nji zgjidhje e nevojshme, dhe jam kryenaltë që Shtetet e Bashkueme të Amerikës kanë qenë nga të parët vende që kanë njohë zyrtarisht shtetin e pavarun të Kosovës.

Qeveria e re e Kosovës duhet të ruej trashëgimin e madhnueshëm të së kaluemes serbe në Kosovë, por na duhet të mbrojmë të ardhmen e Kosovës. Qeveria e Kosovës, e zgjedhun demokratikisht, ka pranue nji mbrojtje të fortë të pakicave etnike në Kosovë, dhe ka fillue nji seri takimesh që synojnë pajtimin me serbët e Kosovës. Populli i Kosovës ka tregue se çfar vendi duen ata të krijojnë. Në se dalin me sukses, Kosova do të përparojë.

Nuk ashtë nji ndermarrje e lehtë. Kosova përballet me vështirësi epike, si niveli i naltë i papunësisë, korrupsioni i tejpërhapun, dhe tensionet që akoma vazhdojnë. Por vendi zotënon rezerva dhe energji të mëdha, nji popullsi të re, dhe dëshirën me ndertue nji atdhe me shumicë myslimane demokratike në nji shtet pro-perëndimor. Në se populli i saj vazhdon me mbrojtë të drejtat e njeriut dhe me luftue korrupsionin, udhëheqsit kosovarë do të meritojnë përkrahjen tonë të plotë në përpjekjet e tyne me u antarësue në shoqëninë e kombeve dhe në institucionet euro-atlantike. Beogradi duhet të marre hapat e duhun me të cilët edhe vendet tjera ballkanike do të vlerësojnë përparimin e tyne për anëtarësim në BE dhe NATO.

E kundërta ka ndodhë! Serbët kanë ra viktimë e udhëheqësve të tyne të cilët, me citue Abba Eban, “nuk kanë humbë rastin me prishë nji mundësi….” Në vend që të ecet përpara me guxim drejt Europës, udhëheqsit e Beogradit ngulin kambë mbi të kaluemen që përfaqson vetëm nji politikë që pruni shkatërrim.

Unë jam veçanërisht i shgënjyem me aktet e zyrtarëve të qeverisë serbe që erdhën në fuqi mbasi rrëzuen nga throni nji tiran, por kanë fillue tashti të ndjekin të njajtat taktika dhe bajnë po ato deklarata që ata vetë kundërshtuen pak kohë ma parë. Refuzimi i vazhdueshëm i kryeministrit Koshtunica me thirrë për arrestimin e kriminelëve të luftës të arratisun, si dhe refuzimi i tij me firmue Marrëveshjen e Stabilitetit dhe Shoqënimit me Bashkimin Europian kanë damtue randë standartin ndërkombëtar të Beogradit. Udhëheqës të tjerë serbë kanë qenë ma pak shkelës të rregullave me aksionet e tyne, por kanë dështue megjithate në marrjen e nji qendrimi që mund të lejojë ecjen përpara të vendit tyne.

Dhuna që u përdorue mbas deklaratës së pavarësisë së Kosovës ishte e parapame, e evitueshme, dhe si rezultat i disa individëve që ndezin gjakërat e egërsisë publike, dhe mospranimin e përgjegjsisë për rrjedhimet që pasuen. Qeveria e Serbisë duhet të ndalojë përdorimin e pavarësisë së Kosovës si çfajsim për damtimet që i shkaktojnë kombit tyne.

Serbia duhet të filloj procesin e eliminimit të politikës saj të dështueme në këto 15 vitet e fundit dhe me fillue rrugën e nji të ardhmje si pjesë e Europës.

Na nuk mund të lejojmë ngerçin qeveritar që ka kapë Beogradin të përhapet edhe në Kosovë e Bosnje-Herzegovinë. Amerikanët, europianët dhe partnerë të tjerë ndërkombëtarë kanë investue shumë me qellim që të mos shohim ambiciet demokratike të këtyne vendeve të mbyten që në lindje.

Çdo përpjekje nga ana e Beogradit me mbjellë kaos në Kosovën e Veriut, ose në Republika Srpska të Bosnjes duhet kundërshtue menjiherë dhe me vendosmëni nga BE, dhe NATO. Aktet serbe duhet të influencojnë vendimet e investuesve të huej, të cilët mund të kenë në program-projekte në atë vend.

Për tetë vjet me rradhë, populli i Kosovës – dhe i gjithë rajoni- janë përpjekë me ndertue ekonomitë dhe shoqënitë e tyne mbi bazat e nji pasigurie. Sot, na kemi mundësi me heqë velin e dyshimit. Europianët dhe amerikanët duhet të ndërgjegjsohen për thirrjet që vijnë me kërkesa për nji mosangazhim të përkohëshëm nga rajoni, tashti që Kosova ashtë shtet në vete. Tensionet do të vazhdojnë me u ngritë gjatë këtyne muejve të ardhshëm. Qoftë edhe në kondita e rrethana ideale, ruejtja dhe stabiliteti ne Gadishullin Ballkanik do të kërkojë ndihmën ekonomike të konsiderueshme për zhvillim, ruejtjen e paqës dhe diplomaci të fortë.

Unë pres që në të ardhmen të ndigjoj mendimet e deshmitarëve, me mësue se si janë planet e Shteteve të Bashkueme të Amerikës për përkrahjen e Kosovës në këto ditë e javë sfiduese nga të papritunat para nesh.

Na duhet të pranojmë pavarësinë e Kosovës si nji gur piramide udhë-rrëfyes, ashtu siç ashtë në fakt. E mirëkuptueme si duhet, pavarësia e Kosovës do të heq edhe gurin e fundit pengues (në rrugën e mirëkuptimit) që mbetet në mes të Ballkanasve dhe nji të ardhmje paqësore me prosperitet”.

Me nji mik të këtill në Washington,D.C. e ardhmja e Kosovës ashtë e sigurtë!

Fjala e Senatorit Biden nuk kaloi pa efekt. Ish Ministri i Jashtëm i Sllovenisë, D.Rupel, me njohjen e pavarësisë së Kosovës deklaroi para votuesve sllovenë :”Ky vendim (i njohjes së pavarësisë së Kosovës) nuk ashtë kundër Serbisë. Sllovenia nuk e mori këte vendim për interesat e saj; ne vendosim sot mbi bazën e politikës europiane e ndërkombëtare”, tha ai.

Kundërshtimi i fortë erdhi nga qendrimet e Rusisë dhe Kinës komuniste.

Në këte atmosferë të tensionueme, zyrtarët amerikanë i banë thirrje Serbisë me ndjekë rrugën që shpie në integrimin europian dhe jo në izolim. N/Sekretari i Shtetit, diplomati Daniel Fried reagoj kundër veprimtarive serbe që synojshin largimin e Serbisë nga Europa, dhe pengimin e njohjes së Kosovës nga vendet europiane. “Pavarësia e Kosovës”, theksoi ai, “ashtë rezultat i thyemjes së Jugosllavisë në shumë shtete trashëgimtare. Situata e Kosovës përfshinë faktorë që nuk paraqiten në raste tjera…. Duhet të ndihmojmë Kosovën me forcue institucionet shtetnore moderne, dhe funksionale. Duhet të ndihmojmë me krijue nji atmosferë të favorëshme për investime dhe pak nga pak me zhdukë korrupsionin”….Ai bani thirrje Rusisë për qetësi, në mënyrë që të ndigjohen këto fjalë pa asnji dyshim nga Serbia dhe nga serbët në Kosovë”, raporton gazeta ILLYRIA (N.Y.)

*******

Me qellim që të ndihmojmë zgjedhjen President i Shteteve të Bashkueme të Amerikes ish N/Presidentin Joseph R. Biden, Jr. me 3 nandor 2020, nji grup aktivistësh demokratë shqiptaro-amerikanë ka formue grupimin e bashkëmendimtarëve të bashkësisë sonë dhe ka lëshue këte “Deklaratë”:

“ Na, të neënshruemët, përkrahim Joseph R. Biden, Jr. në fushatën e tij për President të Shteteve të Bashkueme të Amerikës. N/Presidenti Joseph R. Biden, Jr. ka tregue vazhdimisht gjatë karrierës së tij, nji afinitet të fortë për popullin shqiptar, nji angazhim me ndihmue të gjithë Amerikanët në përpjekjet e tyne për sukses, dhe nji devocion për institucionet tona demokratike. Shtetet e Bashkueme të Amerikës kanë sot nevojë për nji President të ardhshëm që personifikon këto cilësi. Përkrahja gjatë gjithë jetës së tij politike e dhanun për Shqiptarët ka qenë veçanërisht impresionuese. Si udhëheqës në Kongres, ai perqafoi tranzicionin demokratik të Shqipërisë në demokraci, dhe bani thirrje për Shtetet e Bashkueme të përkrahë zhvillimin e Shqipërisë që në ato ditë.

Kur populli i Kosovës luftonte për lirinë dhe pavarësinë e vet, Joseph R. Biden, Jr. mori anën e tyne. Kur qeveria serbe u përgjegj kërkesave shqiptare me nji spastrim të egër etnik, Joseph R. Biden, Jr. mbështeti ndërhymjen ushtarake amerikane, dhe Pavarësinë e Kosovës. Ai ka përkrahë gjithmonë demokracinë dhe të drejtat e njeriut për Shqiptarët në të gjithë Ballkanin, gjatë ushtrimit të detyrës së tij si Senator ashtu edhe si N/President i Shhteteve të Bashkueme……..

Për këto arsye dhe shumë të tjera, na përkrahim Joseph R. Biden, Jr. për President të Shteteve të Bashkueme të Amerikës në këto momente kritike për Kombin tonë, dhe për botën mbar”.

========

* Autori ashtë aktivist për të drejtat e njeriut. Åi voton demokratet.

AT GJERGJ FISHTA : KUJTOHET E NUK HARROHET PER JETE!

August 7, 2020 by dgreca

Me rastin e 80 vjetorit të vdekje së At Gjergj Fishtës–

Shkruan : Prof.Sami Repishti–

Ridgefield, CT. Gjashtëdhjetë vjet ma parë, me 30 kallnduer 1940, në qytetin e Shkodrës hija e zezë e vdekjes u perhap menjiherë posa erdhi lajmi se At Gjergj Fishta, poeti i jonë kombëtar, kishte ndrrue jetë. Atë vit, unë ishe student i Liceut “At Gjergj Fishta”, dhe bashkë me shokët e mi të klasës, e të shkollës, shpejtuem me marrë pjesë në fillimin e ceremonive që ishin planifikue për këte figurë të madhe të Kombit tonë.

Edhe ashtu ngjau! Grupe studentish u grumulluen para Kishës Franceskane ku mijëra të tjerë kishin shkue para nesh. Atmosfera ishte solemne. Ma vonë, trupi i mbështjellun në arkivolin që në fillim mbahej në supe vullnetarësh filloi parakalimin në rrugët e qytetit në mes të nji turme përtej mase të madhe dhe plotësisht të heshtun. Disa hiqnin kapelën nga koka si respekt, të tjerë gjunjëzoheshin para arkivolit, e të tjerë, shumë të tjerë, lotojshin në heshtje para kufomës së Atit të madh shpirtënor. Ishe i magjepsun para nji pamje të ktille e thellësisht i emocionuem!

Fishten –ashtu e quejshim na e që të gjithë e njihshin vetëm nga mbiemni,- e kam njohë që në klasët fillore, në shkrimet e tia epike, tragjike, lirike dhe satirike: ishte figurë familjare për të gjithë. Unë kishe edhe nji arsye tjetër personale: në votimet e vitit 1923, Fishta u zgjodh deputet i Shkodrës në Asamblenë Kushetuese, ma vonë Parlamenti, bashkë me nji grup qytetarësh të respektuem, por kundërshtarë të qeveritarëve me tendenca monarkiste. Në këte grup, u zgjodh edhe baba i im, i ndjeri Hafiz Ibrahim Repishti, deputet i Shkodrës. Në mes të dy klerikëve lindi dhe u zhvillue nji miqësi që zgjati deri në fund, 1940 për Fishten dhe 1943 për baben tim. U fikën të dy, dhe fatmirësisht nuk përjetuen katastrofën komuniste në Shqipëri.

Me 30 dhetor 1965, me rastin e 25 vjetorit të vdekjes, gazeta DIELLI e Vatrës botoi nji seri shkrimesh kushtue At Gjergjit. Unë shkrova “Kujtime të nji nxanësi”, mendime që po i ripërsëris këtu:

“….At Gjergj Fishta, poeti i epikës madhështore –dhe frymëzuese- të popullit tonë, liriku i shquem, dramaturgu i fuqishëm, dhe pa dyshim autori i satirës ma të përsosun të letërsisë shqipe., At Gjergj Fishta, frati i kushtuem mësimeve dhe shembullit të Shën Franceskut, zemra e dhanun pa kushte dashunisë për Shqipni, mendja që synoi pa pushim zgjimin dhe ngritjen e ndërgjegjes kombëtare shqiptare, vdiq në nji kohë ndoshta kur ma shumë se kurrë zjarri i fjalës dhe penda e tij i duhej nji populli të mashtruem në nji atdhe të robnuem…..

“Ka vdekë Patër Gjergji!” Ndoshta kjo ishte forma ma familjare që në Shkodër e kishim zakon me thanë kur shqiptojshim emnin e Poetit. Ndoshta edhe vetë ky familjaritet i ndiem dhe i përgjithëshëm tregon ma shumë se çdo shprehje tjetër sa afër nesh jetonte Fishta, sa ngushtë me mendimin tonë, dëshirat e shpresat tona jetonte Poeti që përjetësoi epopenë vigane të nji populli që nuk deshti me jetue në skllavëri.

E kam pa Fishten për të parën herë në vitin 1937, kur nji qytet i tanë, Shkodra tradicionale, përcolli në banesën mortore të re trupin ba skelet i këputun të Hasan Riza Pashs. mbrojtësi i madh i qytetit Shkodër nga sulmet serbp-malazeze. Në nji pod të ngritun me nxitim pikërisht mbi trollin ku kishte ra gjaku i të vramit me tradhëti folësit hypën e zdrypen pa muejtë me shkëputë turmën nga Pasha që ceremonia e permortëshme kishte randue mbi to. U desht Fishta atëherë me thanë fjalen e tij. Aty kam pa fëtyrat, me mijëra, drejtue kah ai që i tërhiqte pa muejtë me u shkëputë, sikur fjalët e shqiptueme nga Fishta përmbajshin nji mshehtësi të paditun ma parë. Asnji herë ma vonë për mue, figura kryesore e qendresës së Shkodrës, nuk ashtë paraqitë ma e qartë.

Rradhën tjetër kur e pashë, Fishta shtrihej, pa lëvizje, pa za, ndehej pa shpirt mbi podin mortor të vendsoun në mesin e Kishës Franceskane, banesa e tij për shumë vite të gjata, banesa që tri ditë ma vonë i ofroi vendin e qetë për pushimin e përjetëshëm.

Të rreshtuem dy nga dy parakalonte turma në heshtje dhe respekt të thellë. Silleshin rrotull arkës mortore, në nji procesion dhimbje dhe nderimi. Mështjellë në zhgunin e murrmë në të kuq , me të bardhin litar ngjeshë që tre premtimet e bame të Lumit të kujton, fëtyren bardhë si bora, duertë bashkue në nji kryq druni të zi, Fishta që për ne nxanësit zente nji vend në Olimpin me të pavdekëshmit nuk mund të ishte ajo kufomë që nuk flet, që nuk punon. Cila ishte ndjesia që na mbushte zemrat tona rinore në ato ditë nuk mund ta them me siguri. Ishte diçka si nji perziemje e habitjes që shkaktonte pamja e kufomës pa lëvizje me dyshimin e nji të riut: a vdesin njerëzit e mëdhaj?

Ata që na frymëzojnë, na japin jetë, na ushqejnë me mendime, na ngjalin ndjesitë fisnike, na nxisin për veprim, na bajnë, menjifjal, me qenë diçka ma shumë se nji frymor që lëvizë pa synim, nji qenie me ide e vullnet, ata pa dyshim e vejnë veten e tyne në nji piedestal ma të naltë, ma të plotë, ma të sigurtë, nji pod që për ne, njerëzit e thjesht, paraqitet simboli i pamërrijtëshëm: nji seli që i takon të pavdekëshmve.

Por Fishta kishte mbyllë sytë për jetë! Dy ditë ma vonë, nji qytet që mbar percolli veshun në zi, njeriun që ma shumë se asnji tjetër ndoshta- në mes të atyne që jetojshin- kishte unjisue emnin e vet me kryenaltsin e nji turme që kurr nuk deshti me njohë peruljen……

KOSOVA DUHET TE AFIRMOJE IDENTITETIN SI SHTET I LIRE DHE I PAVARUN

July 10, 2020 by dgreca

Shkruan: Sami Repishti, PhD/

Ridgefield, CT. Me 17 shkurt 2008, Parlamenti i Kosovës, në mbledhje plenare dhe solemne deklaroi “Pavarësinë” e Kosovës, dhe Republikën e Kosovës si shtet i lirë, i pavarun, dhe demokratik, me orientim pro-europian. Ky sukses ka qenë rezultati i luftës kundër diktaturës millosheviqiane, luftë që ka marrë formët e saj simbas konditave politike të vendit: paqësore nen udhëheqjen e LDK-së e të ndjerit Dr.Ibrahim Rugova, “presidenti historik” dhe të ndjerit Prof. Fehmi Agani –me të cilët kam bashkëpunue pa rezerva-, dhe aspektin ushtarak me krijimin e UÇK-së në vitet e para-çlirimit, e drejtueme nominalisht nga nji grup të rijsh aktivistë me tendenca marksiste, në mes të cilëve edhe Z.Hashim Thaçi, sot president i Republikës së Kosovës. Kosova nuk harron kurrë ndihmën e bashkësisë ndërkombëtare, sidomos përkrahjen e NATO-s, të udhëhequn nga Shtetet e Bashkueme të Amerikës, dhe operacionet ushtarake që gjunjëzuen agresorin serb. U formue kështu nji lidhje strategjike e qendrueshme!

Ma shumë se tetë miljonë shqiptarë të shpërndamë nepër botë festuen këte eveniment që vuloste njiherë e përgjithëmonë fundin e tiranisë së militarizmit serb, dhe krijimin e nji situate ku, qytetarët e Kosovës, me ndërgjegje të plotë, morën përsipër ndërtimin e “atdheut” të tyne të lirë mbas nji pesëqind vjeçari okupimesh, otomane dhe serbe, që dështuen në përpjekjet e tyne me shkombëtarizue popullsinëe dendun shqiptare në trojet shekullore arbënore.

Bota e jashtëme aprovoj këte akt çlirimtar, dhe historikisht të pa evitueshëm, me njohjen ndërkombëtare të Republikës së Kosovës. Shteti i ri kosovar bani hapat e parë, ma të vështirë të jetëssë tij tëlirë.”A country is born!” ishteparulla e ditës.!

Rreth vitit 2010, filloi nji fushatë e terbueme diplomatike serbe kundër “pavarësisë” së Kosovës, fushatë që vazhdon akoma edhe sot. Për fat të keq, pesë vende europiane me problematikë të pazgjidhun të “pakicave kombëtare” në përbamjen e tyne, dhe disa shtete të vogla, të vorfna dhe pa asnji interes në marrëdhanjet me Republikën e Kosovës, ranë viktimë e kësaj fushate diplomatike serbe. Åsnji nga vendet e mëdha europiane nuk tërhoq njohjen ndërkombëtare të Republikës së Kosovës.

Krahas me këte “ofensivë” diplomatike serbe, nji përpjekje tjetër u çfaq nëWashington,D.C.: qarqe pro-serbe ngritën tezën e “shkembimit të territoreve me pakica kombëtare serbe dhe shqiptare”. Nji grup lobistësh (?) organizoi nji séancë “informative”. Ishin të pranishemeksperti për Ballkanin, Prof. Daniel Serwer, i Universitetit Johns Hopkins, ish Ambasadori William Walker, dy të panjohun emni i të cilëve nuk më kujtohet, dhe unë, si shqiptaro-amerikan. Audienca kishte mjaft shqiptaro-amerikanë.

Bisedimet u zhvilluen në nji atmosferë akademike serioze. Ma në fund nji ndigjues më drejtoi këte pyetje:”Pse nuk bahet nji shkembimi territoreve të banueme me pakica kombëtare në Serbi dhe në Kosovë, tue eliminue kështu nji element irritant në mes të dy vendeve?”

Përgjigja e ime ka qenë (simbas kujtesës): “Kosova ashtë sot nji shtet i lirë, i pavarun, funksjonues me demokraci parlamentare, injohun nga ma shumë se 100 vende nga të katër anët e botës, por jo anëtare e OKB-së, si rezultat i obstruksionizmit rus dhe kinez.Ajo ka nji Kushtetutë të aprovueme nga Parlamenti i Kosovës i zgjedhun lirisht, ku theksohet se liria, pavarësia, integriteti territorial i“shtetit” të Kosovës janë vlera të patjetërsueshme. Kosova ka sot nji Qeveri të ligjëshme. Kjo Kushtetutë siguron lirinë e plotë dhe trajtimin e barabartë të pakicave kombëtare me qytetarë të bashkësisë shqiptare që përban 92 përqind të popullsisë së vendit.

Ka gjithashtu edhe nji element parimor në këte qendrim: Republika e Kosovës ashtëe destinueme me qenë pjesë e kontinentit europian. Historia dhe gjeografia e bajnë Kosovën nji pjesë të pandashme nga Europa. Mbetet plotësimi i formaliteteve të duhuna (“kushteve”) për anëtarësim formal në Bashkimin Europian. Kosova duhet të veprojë si shtet europian!

Ky konceptim real dhe progresiv që synon “europianizimin” e Republikës së Kosovës në nji kontinent me kulturë të përbashkët mbetet ylli polar i orientimit të Kosovës. Trajtimi i “pakicave kombëtare” në Europë ashtë nji pasunim i shoqënive europiane dhe ka gjetë zgjidhjen e vet fatlume me legjislacionin demokratik, liberal, që garanton të drejtat e plota përtë gjithë. Duhet të heqim dorë nga politikat e së kaluemes së dhimbëshme kur pakicat kombëtare –sidomos ajo shqiptare në ish-Jugosllavinë- janë përdorue si “mollë sherri” nga politikanët e vendeve tona. Le të drejtojmë sytë drejt Europës, të ndjekim shembullin e Europës, dhe të përparojmë pa probleme artificiale”.

Kjo eksperiencë krijoi nji shqetësim për mue: Serbia në Kushtetutën e re kon- sideron Kosovën pjesë të Republikës serbe. Serbia do të përdorë këte propagandë për trazimin e gjendjes në mes të dy vendeve; dola nga “tubimi”i bindun se e ardhmja e Republikës së Kosovës ashtë antarësimi në Bashkimin Europian…..

Me nji konditë: ky antarësim duhet meritue, jo të arrihet si nji “dhuratë”, ose “lëmoshë” për nji vend që nuk e meriton, qendrime që damtojnë randë dinjitetin e Republikës së Kosovës para botës së jashtëme”.

************

Me 26 mars 2020, fletorja Panoramabotoi shkrimin tim “Për dinjitetin…e Kosovës” ku citohet botimi i analizës së diplomatit amerikan Shaën Byrnes,ish shef i MisionitDiplomatik në Kosovë (1998-99). Aty thuhet se Presidenti Thaçi dhe ai i Serbisë Vuçic besohet të kenë përgatitë nji projekt-marrëveshje gjithëpërfshimëse, dhe ligjërisht të detyrueshme, dhe se ishte gati për firmën nga të dy palët kontraktuese. Pengesa vinte për dy arsye:

e para, simbasKushtetutës së Kosovës marrëveshje të këtilla duhen firmue nga Kryeministri e jo nga Presidenti;

e dyta, dyshohej se projekti përmbante klauzola ku të dy palët janë të gatshëme me ba shkembime territoriale. Me nji fjalë, diplomaci personale për nji problem thelbësor siç ashtë shkembimi i territoreve, që shkel parimin e paprekëshmënisësë integritetit territorial. Le të mos harrojmë se çdo ndryshim kufijsh shtetnorë sjellë në mënyrë të paevitueshme shkembime popullsishë, nji akt barbar në vete e që shqiptarët njohin shumë mirë. Mbyllja në suazën e shteteve kombëtare monolite i përket së kaluemes, dhe ka dhanë rezultate shkatërruese; ajo duhet abandonue!

Për nji komplikim matë madh, Administrata e Presidentit Trump që favorizon nji “zgjidhje” tëkëtill kercënon Kosovën, në rast mospajtimi, me tërheqjen e trupave amerikane nga Kosova, dheme ndërpremjen e ndihmave amerikane për Kosovën.“….Shohim se Administrata e jonë bllokon ndihmën për Kosovën,” deklaroi ish Ambasadori Frank Wiesner,Jr. në nji Intervistë për gazetën DIELLI te dates 3 korrik; “Sipas meje, ështëgabim thelbësor. Mendoj se kercënimi që mund të tërhiqen trupat nga Kosova është, po ashtu, shumë i gabuar.Ne nuk trajtojmë miqtë tonë në Kosovë më kercënime. Ne i trajtojmë me mirëkuptim. Tani, na duhet të rindërtojmë besimin dhe respektin që Kosova meriton….Tani, kryesorja është të stabilizohet ambienti politik…” përcaktoi Ambasadori Wiesner,Jr.

Çuditërisht, Presidenti Thaçi abuzoi këte presion amerikan për “luftën” e tij kundër ish KM Kurti., me kercënimin pa bazë se nji “mospajtim me SHBA-në rrezikon pa mëdyshje Kosovën dhe se nuk mund të lejohet.Tue komentue mbi këte vijë të gabueme, diplomati amerikan Byrnes sqaronte se “….udhëheqsit e Kosovës duhet të dijnë se miqësia me SHBA-në ashtë sot, dhe do të mbetet edhe nesër, e fortë. Ajo ashtë realiste dhe nuk devijon pa nji arsye të shkallës së parë, siç janëdamtimet einteresave të SHBA-së”. KM Kurti ka mbajtë nji qendrim parimor dheka pasë përkrahjen e Bashkimit Europian.

Nga këtu lindi dyshimi se ndërhymja e Presidentit Trump motivohet nga përpjekjet e denduna me arrijtë“nji fitore diplomatike” nga nji marrëveshje Kosovë-Serbi që do të paraqitej “nji fitore” para zgjedhjeve të 3 nandorit. Eksperti Daniel Serwer, në nji intervistë me gazetën “Bota Sot” u shpreh : ” …Ashtë shumë e qartë që populli iKosovës nuk dëshiron shkembim territoresh….Ambasadori Grenell nuk ashtë mik i Kosovës. Ashtë fakt i njohun që ka lobim proserb shumë aktiv në SHBA“ (tue përfshi Nen-Presidentin Mike Pence, ish përkrahës i S. Millosheviqit. SR)

Para nji gjendje të këtill unë përshëndeta Deklaraten e ASHAK të 10 qershorit 2020 (VoA) si “…pozitive, substantive dhe udhërrëfyese…” dhe çfaqa bindjen time se “…mundësitë e nji fitoreje të Partisë Demokratike të SHBA-së nëzgjedhjet e 3 nandorit 2020 janë të mëdha. Ardhja në fuqi e kandidatit demokrat, ish N/Presidentit të SHBA-se,Joseph R. Biden,Jr. do të ishte nji sukses për vendin tonë dhe botën mbar, dhe trajtimi i problemit kosovar do të kishte vemendjen e duhun….” Këte opinion e forcova nga takimet e mia personale me ish Senatorin Joseph R. Biden, Jr., ish kryetar iKomisionit Senatorial për Punët e Jashtëme dheme deklaratën etij në nji mbledhje shqiptaro-amerikanësh në Hilton Hotel, N.Y. :

“….Fati i shtatë miljonë shqiptarëve në Gadishullin Ballkanik ashtë gjithashtu kritik për interesat e vetë Amerikës. Në se legjitimiteti etnik i popullit shqiptar nuk do të njihet dhe nuk do të mbrohet, të gjitha njisitë që përbajnë atë regjon do të bijnë, dhe në se nuk jemi gati me stabilizue Ballkanin, na, Amerikanët, do ta paguejmështrenjtë.”(Panorama 26 mars 2020).

Gjatë nji takimi në zyrëme kriminelin S.Millosheviq,Beogradprill 1993, Z. Biden rikujton, qortimin e ashpër: ” Unë mendoj se ju (Millosheviq) jeni nji kriminel lufte i damkosun dhe se ju duhet të dilni para Gjykatës si i tillë”. (Original: “I think you’re a damn war criminal and you should be tried as one!”) Z. Rubin, ish zadhanësi i Departmentit të Shtetit që ka asistue këte skenë shtoi:”Ka qenë nji përballim intensiv që unë nuk kam pa ndonjiherë; nji udhëheqës amerikan të ketëatakue kaq randë nji udhëheqës të huej. Ai (Biden) doli nga mbledhja me bindjen se Z. Milosheviq ashtënji“Satan” dhe Shtetet e Bashkueme duhet të bombardojnë forcat serbe…Z. Biden ka qenë nga të pakët zane që kanë këshillue Presidentin Bill Clinton me ndermarrë aksione ushtarake kundër Serbisë”(The New York Times, 6.VII.2020)

Përpjekjet për përmbylljen e suksesshme të procesit të normalizimit të marrëdhanjeve në mes të Kosovës dhe Serbisë kanë fillue nga BE. qysh në vitin 2011. Për arsye të ndryshme nuk kanë arrijtë qellimin e tyne.. Afër 30 marrëveshje të arrijtuna në Bruxelles nuk janë zbatue. Në këte gjendje të padëshirueshme erdhi ndërhymja amerikane. Në tetor 2019, Presidenti Trump emnoi përfaqsuesin e tij tëposaçëm, Ambasadorin Grenell, për bisedimet Kosovë-Serbi, nji hap diplomatik i papritun me qenë se pak kohë ma parë, Departmenti i Shtetit kishte emnue diplomatin e karrierës, Matthew Palmer, si përfaqsues të veçantë për Ballkanin Perendimor. “Emërimi i tyre, deklaronte VoA, ndonse kishte nxitur pikëpyetje tek shumë veshgues, u mirëprit në Kosovë, ku roli i SHBA-sëvlerësohet i pazevendsueshëm në të gjitha proceset diplomatike”. Ambasadori Grenell rriti autoritetin e tij me suksesin në marrëveshje Kosovë-Serbi për linjet ajrore.

Nji veprimtari e këtill amerikane detyroi Bashkimin Europian me rifillue procesin e ndërpremë, dhe në prill, diplomati M.Lajçak u emnue si perfaqsues i posaçëm në procesin e bisedimeve. “Unë pres që të sjell këte proces në përfundim tësuksesshëm” deklaroi Lajçak. Dhe shtoi:”…ajo që dij ashtë se BE. ka punuegjithëmonë shumë afërme SHBA-në dhe gjithçka që ashtë arritun në bisedime ishte rezultati i nji bashkëpunimi shumë të ngushtë në mes të SHBA-së dhe BE-se Kjo ashtë ambicia e jonë…” raportoi VoA.

Mbas takimit Thaçi-Lajçak, Presidenti Thaçi bani tëqartë: ”Ne besojmë në angazhimet e sinqerta të Administratës Amerikane. Në fund të fundit, për ne ashtë me randësi jetike….që SHBA dhe BE të kenë nji koordinim të suksesshëm të partnerëve strategjikë për Kosovën, Serbinë dhe të gjithë rajonin e Ballkanit Perendimor” shkruente gazeta Illyria e 16 qershorit. Presidenti Thaçi ka deklarue se “…dialogu Kosovë-Serbi duhet të mbyllet me njohjen reciproke të dy vendeve”.

Nji ferkim pakënaqsie në mes të Presidencës dhe Qeverisë së Kosovës mbi rolin e tyne në negociatat shkaktoi ramjen e Qeverisë Kurtime 3 qershor, me anë të nji vote mosbesimi në Parlament, që dyshohet të jetë manipulue nga Presidenca. LDK-ja fuqia ma e madhe në qeverinë Kurti tërhoqi mirëbesimin, flitet me plotësue nji dëshirë amerikane, Ngjarjet u zhvilluen në nji periudhë kritike të përhapjes sëvirusit Covid 19 qërrezikoi jetët e qytetarëve dhe Kosova kishte nevojë për nji qeveri aktive, pa shqetësime politike.

Me ramjen e qeverisë Kurti, u formue nji qeveri e re nen kryesinë e Z.Abdullah Hoti.Ai mori përsipër me gjetë nji rrugëdalje për kërkesat amerikane e europiane Nji zhvillim i këtill favorizoi pozitën e Presidentit Thaçi, dhe nxiti atë të kerkojërolin kryesor në bisedimet me Beogradin, megjithëse Parlamenti ashtu si Gjykata Kushetuese janë tëmendimit se bisedimet me Beogradin janë përgjegjsia e Qeverisë, e jo e Presidentit, komentoi eksperti Daniel Serwer, nëThe AdriaticReporttë datës 6 qershor. Parlamenti mbikëqyrë bisedimet!

Për sqarime të nevojshme, KM i ri Hoti deklaroi se “platforma e jonë për dialogun përjashton ndarjen apo shkëmbimin e territoreve”, dhe se “…për ne, si qeveri e si shtet, roli i BE-së dhe i SHBA-së ashtëkomplementar”.Nji pohim i këtill ashtë esencial në përcaktimin e rolit të Qeverisë së Kosovës në bisedimet dypalëshe. Ai shtoi se “…nuk ashtë i sigurtë nëse marrëveshja për normalizim të marrëdhanjeve me Serbinë mund të arrihet para nentorit, ku pritet të bahen zgjedhjet në SHBA”. Logjikë solide!

Me 15 qershor Ambasadori Grenell lëshoi këte komunikatë: “Lajm i mirë! Kam marrë premtimin nga qeveritë e Kosovës dhe Serbisë për të ndërprerë përkohësisht fushatën e tërheqjes së njohjeve dhe kërkesave për anëtarsim në organizata ndërkombëtare. Të dy palët do të takohen me 27 qershor nëWashington, në Shtëpine e Bardhë”. Ai paralajmëroi “…në se ndonjera palë mbetet e pakënaqur me diskutimet e 27 qershorit atëherë do të kthehen në ‘status quo’pasi të largohen nga Washingtoni. Siç kemi thanëvazhdimisht, së pari duhet të përparojmë në zhvillimin e ekonomive. Ky është përqendrimi. Pres me padurim këto diskutime”, shkroi ai të hanën (15 qershor) raportoi VoA. Nji ditë ma vonë, Këshilltari amerikan i Sigurisë Kombëtare, Robert O’Brian, tha se “është i kënaqur të presë udhëheqsit e Serbisë dhe Kosovës me RichardGrenell-in në Shtëpinë e Bardhë. Shtetet e Bashkuara janë duke pritur me padurim këto diskutime të rëndësishme”. Me këte rast, Presidenti H.Thaçi u përgjegjse kjoështë thënë qartë në letrat qëi ka derguar vetë Presidenti Trump, ai është për njohjen e ndërsjellë në mes tëKosovës dhe Serbisë”. Njikohësisht, Presidenti i Serbisë, Alexander Vuçic tha se “njohja e Kosovës nuk do tëjetëtemë diskutimesh nëWashington”……

“Zëri i Amerikës’” theksoi se “Ftesa për takimin në Shtëpinë e Bardhë u bë diten kur Bashkimi Europian nisi për në rajon të derguarin e tij të posaçëm, Miroslav Lajçak që të provojë rifillimin e bisedimeve të pezulluara (në vjeshtën e vitit 2018) ndërmjet dy vendeve.“

Me 15 qershor, gazeta The New York Times botoi lajmin :”Udhëheqsi i Kosovës Përballohet me Akuzën për Krime Gjatë Luftës së Viteve 1990-ta” Udhëheqsi, Presidenti Hashim.Thaçi dhe kolegu i tij, (Kadri) Veseli, , akuzohen me dhjetëpadi shkelje dhe krime lufte para nji Gjykate Speciale në Hollandë. Prokurorët akuzojnë Presidentin Thaçi dhe luftarë të tjerë…si përgjegjës kriminalisht për afërsisht 100 vrasje….”

Këto akuza që priteshin me dalë në shesh kohëma parë duhej të aprovoheshin nga anëtarët e Gjykates Speciale; prandej, momenti ipublikimit të tyne ka ardhë si nji e papritun e madhe, në Ballkan e nëWashington. Z. Thaçi pritej të takojë Presidenti Vuçic të Serbisë(me 27 qershor SR)për vazhdimin e dialogut Kosovë-Serbi, dialog i ndërmjetësuem nga zyrtarët amerikanë. Para kësaj situate, Presidenti Thaçi dhe Kryministri Hoti me delegacionin Kosovar u kthyen në Kosovë. Kthimii KM Hoti, mendoj unë, ka qenë nji gabim taktik, sepse ai ishte krytar i delegacionit që gëzonte besimin e amerikanwve. Ai duhej tëkishte vazhdue me bisedimet në Shtëpinë e Bardhë, dhe çeshtja Thaçi do të zgjidhej me mjete paqësore dhe legale. Kështu KM Hoti do të kishte afirmue identitetin e Republikës së Kosovës si shtet i lirë, kushtetues e funksionues, nji arritje meshumë randësi për Kosovën.

“Nji zhvillim i këtill prekë Kosovën në të gjithë aspektet e problemit dhe prekë procesin e dialogut, në të cilin Presidenti (Thaçi) ashtë interlokutor kryesor për BE.-në dhe SHBA-në; prandej do të ketë nji efekt shumë të madh në skenën politike në Kosovë” reagoi Agron Bajrami,kryetar i agjensisë prestigjoze Koha Media Group (Prishtinë)raporton The Times, dhe komenton: “ Prokurorët në Gjykatën Speciale janë detyrue me publikue akuzat të merkurren (24 qershor SR) për arsye se disa akte jo të specifikueme nga ana e Z.Thaçi e Z.(Kadri) Veseli kishin për qellim me asgjasue punën etyne…” Akuzat e Prokurorit marrin nji kuptim ma të gjanë nga nji Gjykatë Speciale të themelueme nga Parlamenti i Kosovës në vitin 2016, i paisun me juristë jo-kosovar, e qendrim nëThe Hague, me sigurue punën e tyne pa ndërhymje.

Nji ditë ma vonë, 26 qershor, Administrata Amerikane shtyni afatin e mbledhjes për nji ditë të pacaktueme nëWashington. “Zyrtarët amerikanë kanë ushqye shpresën se “takimi” nëWashington do të kishte zbritë tensionin në mes të dy vendeve ballkanike dhe do të përfundonte në nji marrëveshje,’ shkruente The Times.. Z. Thaçi nuk ka komentue. Z. Veseli ka mohue akuzën.

Nji aspekt i këtij denoncimi ka tërheq vemendjen e publikut të edukuem: shpallja e “akuzave” ashtë ba pa aprovimin e gjykatësit, nji praktikë e domosdoshme nproceduren penale. Në se Gjykata nuk e aprovon, akuza bien, dhe hetimet pushojnë.

Komenti i parë i Departmentit të Shtetit pranon se “…ngritja e akuzës nga Prokurori i Specializuar (ashtë) nji hap përpara për drejtësinë në Kosovë. Njoftimi është esencial për avancimin e shtetit ligjor dhe drejtësisë, për viktimët në Kosovë, si dhe për vendin, që të kapërcejë këte periudhë të tmerrshme e të bashkohet me komunitetitn euro-atlantik,” tha për VoA zedhënsi i Departmentit.

Nji eksperti jashtëm, Z.Peter Beyer, raportues për Kosovën në Këshillin e Europës dhe koordinator i Qeverisë gjermane në marrëdhanjet transatlantike, shkruente në Panorama të datës 26 qershor :”….të gjithë duhet të shohin qartë se nuk ashtë UÇK-ja që ashtë në bankën e të akuzuarëve këtu, por disa individë me pozicione drejtuese në UÇK, në atë kohë. Meritat e UÇK-së janë të padiskutueshme. Ky zhvillim duhet të shihet si nji shenj pozitiv nga populli i Kosovës, pasi tregon se vendi është në rrugën e shtetit kushtetues funksionues.

Pajtimi është një element shumë i rëndsishëm në trajtimin e së kaluarës. Ai mund të funksonojë vetëm në se identifikohen krimet e së kaluarës. Ai mund të funksionojë vetëm nëse identifikohen krimet e luftës- posaçërisht kush ka krye krimin– dhe ndiqen e dënohen në përputhje me tëdrejtën. ”Gjykata Speciale” dhe prokurorët e saj luajtën këtu një rol vendimtar dhe duhet të mbështeten fuqimisht nga të gjitha forcat shoqërore dhe politike në Kosovë dhe partnerët europianë….”

Nji mendim të njajtë çfaqen edhe firmuesët e Këshillit të Ambasadorëve Shqiptarë: “…Pa dashtë me paragjykue drejtësinë ndërkombëtare, këto akuza nuk do të jenë në gjendje me errësue gjendjen e luftën e Kosovës për liri” (Tiranë,25 qershor)

“…..Njizetë vjet pas lufte”, shkruenanalisti mirënjohun Veton Surroi, “në opinion publik botënor fillohet të flitet për krimet e supozueme të guerrilëve shqiptarë karshi një gjendje në Serbi, ku tashmë janë rehabilituar të gjithë kriminelët e luftës dhe ashtë përfaqsuar në shumicë publike ideologjia serbo-madhe që solli këto krime. Në qarqet ndërkombëtare vrehet nji “sulm” i papritun kundër Kosovës në një moment kritik konsideroheht si “dënimi i ‘viktimës’dhe përkrahje e ‘fajtorit’”…” (Panorama, 2.korrik) Burime serioze si Humanitarian Law Center janë të mendimit që ma shumë se 10.000 kosovarë janë masakrue nga forcat serbe gjatë viteve tëluftës….por pakë serbë janë dënue!

Ashtë nji fakt i pamohueshëm i luftës për liri të popullit të Kosovës bashkëpunimi i plotëi forcave të rezistencës kosovare- tue përfshi edhe UÇK-në- me forcat e ndërhymjes ushtarake të aleancës së NATO-s, nën drejtimin e SHBA-së. Ashtë absurde me mendue se nji bashkëpunim i këtill do të kishte qenëi mundun në mes të dy palëve, sikur UÇK-ja dhe forcat e rezistencës kosovare të ishin konsiderue si“terroristë” ose “grupe kriminelësh” që veprojnë pa kontroll.

Në nji konferencë shtypi për mediat nëKosovë, KM Hoti spjegoi:”Eshtë me interes për shtetin e Kosovës që ky proces (dialogu me Serbine,SR) të mbyllet sa më shpejt, duke qenë se ka interesim të madh nga Bashkimi Europian, nga vendet kyçe të BE. dhe nga SHBA-.Pavarësisht ndryshimeve, mbesim të përkushtuar për dialogun sepse dialogu nuk ka alternativë. Këte e kemi tregue në Bruxelles..Tani jemi duke berë angazhimet për Samitin e Parisit…” deklaroi ai, tue theksue se bisedimet janë krye me Ambasadorin Grenell, dhe interesimin e Presidentit frances E. Macron e kancelaren e Gjermanisë A.Merkel. KM Hoti spjegoi se Kosova takimet në Bruxelles e Paris nuk mund të konsiderohen të ndarë dhe të dy takimet kanë të përbashkët arritjen e marrëveshjeve përfundimtare në mes të Kosovës dhe Serbisë. “Në publik duken takime të ndara. Nuk janë të ndara. Ka koordinim të ngushtë dhe të plotë në mes tëWashingtonit dhe qendrave europiane….Nuk bisedojmë për integritetin territorial dhe sistemin unitar.” Tue folë për “akuzat” e Prokurorit, KM Hoti tha se:” institucionet shtetnore duhet të tregojnë maturi dhe të respektojnë obligimet kushtetuese dhe marrëveshjet ndërkombëtare…”

Në këte mes lajmesh shqetësuese, gazeta Express e datës 2 korrik njofton seKomisioni i Senatit Amerikan për Shërbimet e Forcave të Armatosuna në raportin e tij per buxhetin 2021, porositëqë dialogu në mes të Kosovës dhe Serbisë duhet të përfundojë me njohjen reciproke., si elementi qendror i bisedimeve.”

Ç’duhet të bajmë Nji mik i mirëi shqiptarëve, jep këte këshillë:

”Kosovës i duhet uniteti kombëtar. Në se ka nji moment kur duhet të ngrihen mbi dallimet personale dhe partiake, dhe të bashkohen në nji qendrim të përbashkët kombëtar, që të ruhet stabiliteti i vendit dhe të krijohet nji qeveri e përkushtuar që mund të përballojë edhe problemet ekonomike edhe shëndetsore si duhet në krizën aktuale, atëherë ky ashtë ai moment. Unë besoj se të gjithë miqtë e Kosovës nga jashtë duhet të përkrahin nji përbashkim të këtillë”, porositë Ambasadori F. Wiesner,Jr ish përfaqsues i SHBA-së në procesin e negociatave për statusin e Kosovës.

Sot, Nana Kosovë ka nevojë për ne, të githë ne, pa përjashtim pa dallim!

7 korrik 2020

PER DINJITETIN E POPULLIT DHE REPUBLIKES SE KOSOVES

March 26, 2020 by dgreca

Shkruan: Sami Repishti, PhD./

Ridgefield, CT.-Nxitja për shkrimin e këtyne shenimeve erdhi nga leximi i nji analize të gjendjes së tanishme të Republikës së Kosovës, botue në “Peacefare.net-Peace Through Understanding”. Titulli i analizës ashtë “A bad deal” (Nji zgjidhje e keqe) dhe u postue në portalin Daniel Serwer. Profesor Serwer ashtë nji shkollar amerikan i njohun mirë në qarqet akademike; ai jep mësim në Universitetin Johns Hopkins të qytetit Baltimore, Md, dhe shumë i njohun për interesimin e tij, dhe kontributin për zgjidhjen e drejtë të “problemit kosovar”. Unë kam pasë fatin e mirë të njihem dhe të shoqënohem në disa konferenca mbi Kosovën, dhe kënaqsinë me ndigjue e lexue opinionet e tia mbi këte subjekt.

Shkrimi mban datën 13 mars 2020. Autori i analizës ashtë diplomati amerikan i pensionuem, Z. Shaun Byrnes, i cili ka sherbye si Shef Misioni Diplomatik amerikan në Kosovë gjatë viteve vendimtare 1998 dhe 1999, dy vjet para çlirimit definitiv të vendit nga okupacioni ushtarak serb, dhe rregjimi i terrorit millosheviqian.

Analiza fillon me sqarimin se Presidenti i Kosovës, Z. Thaçi, nji nga udhëheqsit e lëvizjes ushtarake UÇK, dhe Presidenti i Serbisë, Z. Vuçiq, ish ministër në qeverinë e ish-Presidentit Millosheviq, besohet se kanë përgatitë nji projekt-marrëveshje gjithëpërfshirëse që synon përfundimin e konfliktit kosovar-serb i cili “zgjatet ma shumë se nji shekull”. Flitet gjithashtu se ky projekt-marrëveshje ashtë i gatshëm për firmim nga të dy palët, por pengohet nga KM i Kosovës, Z. Albin Kurti, për dy arsye:

E para, simbas Kushtetutës së Kosovës, marrëveshje të tilla duhen firmue nga Kryeministri, kryetar i Qeverisë (jo nga Presidenti); dhe,

E dyta, dyshohet se projekt-marrëveshja përmban klauzula ku të dy palët janë dakordue me ba shkembime territoriale. Ashtë fjala për prekjen e integritetit territorial të Republikës së Kosovës, nji element thelbësor i pavarësisë së Republikës. Presidenti Thaçi, me diplomaci personale, fillimisht ka pranue “korrigjime kufitare” por para kundërshtimit të fortë të popullsisë, ai ashtë tërheqë .

Këto “korrigjime”ose “shkembime” territoriale përfshijnë pjesë tokësore në Veri të lumit Iber të Kosovës që i shkojnë Serbisë, dhe disa pjesë të Luginës së Preshevës që i kalojne Kosovës; plus, asociacioni i komunave serbe në Kosovë, sot me autoritet të percaktuem do të zhvillohet simbas modelit “Srpska Republika” e Bosnjes, eventualisht me të drejtën e shkëputjes nga Kosova, ekstra-territorialitet për Monastiret serbe në Kosovë, jo njohje zyrtare de iure të Kosovës nga Serbia, por nji premtim serb se nuk do të pengohet antarësimi i Kosovës në OKB. Se ciii do të jetë qendrimi opozitar rus në Këshiilin e Sigurimit për këte çeshtje mbetet pyetje, megjithëse Presidenti Putin ka deklarue në vitin 2008 se “Rusia përkrahë çdo qendrim të përbashkët që mbajnë Serbia dhe Kosova. Me nji fjalë, nji premtim rus!

Le të mos harrojmë se çdo ndryshim kufijsh të njohun zyrtarisht sjellë në mënyrë te paevitueshme shkembimin e ndersjellë të popullsive vendëse – nji akt barbar në vete- eksperiencë që shqiptarët njohin shumë mirë gjatë marrëdhanjeve të tyne me shtetet fqinj: Mal i Zi, Serbi dhe Greqi. Le të mos harrojmë gjithashtu se asnji herë shkembimet tokësore kanë favorizue shqiptarët. Ata janë imponue nga “të huejtë” dhe për interesa të “të huejve”, kryesisht nga “okupatori turk”. Rastë i sotëm, ashtë rasti i parë në historinë mijëvjeçare të tokave arbënore ku ndryshimet bahen me vullnetin e lirë të shqiptarëve, dhe nuk duhen pranue.

Nji arsye e dytë ka implikime ma të gjana: Ballkani ashtë nji përziemje permanente e pakicave kombëtare me shtetet ku banojnë. Ka ardhë koha që të pranojmë pakicat kombëtare si nji fakt i jetës sonë politike, të trajtojmë ata si pjesë e pandame e dy shtetevet tona shqiptare dhe të insistojmë që pakicat shqiptare në vendet ku jetojnë të trajtohen me drejtësi dhe dinjitet. Kjo ashtë rruga europiane që na preferojmë me ndjekë, dhe zgjidhja ma demokratike. Mbyllja në suazën e shteteve kombëtare monolite i përket së kaluemes, dhe ka dhanë rezultate shkatërruese; ajo duhet abandonue. Shpresojmë me hy në nji Europë të lirë, të bashkueme, demokratike dhe paqësore, dhe duhet të japim kontributin tonë modest në këte drejtim….ashtu si veprojmë në NATO, KESB, UNESCO etj.

Kësaj situate të ngarkueme me përgjegjsinë ma të madhe duhet ti shtojmë se takimet, bisedimet, dhe përfundimet e arrijtuna janë ba në mënyrë “sekrete” dhe me udhëheqjen e Zonjës Mogherini, Komisionere për politikën e jashtëme dhe të sigurimit europian, nji zhvillim jo transparent dhe i dyshimtë për interesat tona, ashtu siç ngjet gjithëmonë me “diplomacitë personale”….

Para së gjithash, duhet të dijmë se historikisht Kosova ka humbë tokë dhe popullsi në çdo ndryshim kufini me fqinjtë. Në lidhje me Serbinë, simbas studjuesve kosovarë:

-në vitin 1833, u shperngulën shqiptarët nga Krusheva, Paraqini, Rozhaj, SokoBanje, Timok e Negotin;

-në vitin 1876-80, u shperngulën rreth 130.000 shqiptarë nga Sanxhaku i Nishit, Toplice, Prokuplje, Kurshumli, Pirot, Leskovac, Vranje; ata u vendosën në Prishtinë dhe rrethe. Edhe sot kemi zonat e tyne që quhen “mehalla e muhaxhirëve” (‘lagjet e refugjatëve”). Pa numërue shqiptarët e Malit të Zi e Çamërisë.

-në vitin 1912-1919 u shperngulën qindëra mijëra shqiptarë nga Presheva Bujanovci, Medvegja, Sanxhaku etj. (pa shqiptarët e Malit të Zi dhe Çamërisë!)

-në vitet 1923-1938, rreth 400.000 shqiptarë merguen në Turqi me marrëveshje jugosllavo-turke. Gjithëherë, vendimet u morën nga okupatori pesëqind vjeçar imperatoria turke, pa aprovimin shqiptar….!

Të gjitha tokët e zbrazuna u aneksuen padrejtësisht dhe definitivisht me mjete ushtarake nga Serbia. Shkembimi i territoreve kosovare të njohuna zyrtarisht nga bashkësia ndërkombëtare si tokë shqiptare do të siellte nji pakësim tjetër të territorit kosovar, dhe nji valë të re refugjatësh shqiptarë, si dhe denimin e tyne me jetë në vorfëni. Ngjarjet e viteve 1998-99 janë nji mësim për të gjithë ne.

Kjo zgjidhje ashtë logjikisht e pa pranueshme, dhe moralisht e denueshme! Le të presim për ditë ma të mira. Koha punon për ne!

Fatkeqsisht, Administrata e Presidentit Trump kercënon Kosovën me tërheqjen e trupava amerikane nga Kosova dhe me ndërpremjen e ndihmës financiare për zhvillimin e Kosovës. Washingtoni kercënon Republikën e lirë e të pavarun të Kosovës për mosbindje. Çuditërisht, Presidenti i Kosoves, Z. Thaçi, perdorë këte presion amerikan për luftën e tij kundër KM Albin Kurti që refuzon kërkesen amerikane. Me këte qendrim Presidenti Thaçi, shpreson me dobësue pozitën e qeverisë Kurti dhe marrjen në dorë të fatit të Republikës pa kundërshtarë të aftë me e pengue. Arsytimi i Z. Thaçi ashtë se qendrimi i KM Kurti dobëson lidhjet e ngushta që Kosova ka me SHBA-në…. Infantile!

“Udhëheqsit e Kosovës duhet të dijnë se miqësia me SHBA-në ashtë sot, dhe do të mbetet edhe nesër e fortë, pavarësisht nga mosmarrëveshja per “tarifat doganore“, thekson analisti i njohun dhe diplomati Shaun Byrns. Dhe këtu qendron kyçi i marrëdhanjeve SHBA-Kosovë. Ashtë naive me mendue se politika amerikane lëkundet simbas erës që frynë. Ajo politikë ashte realiste dhe nuk devijon pa nji arsye të shkallës së parë siç janë interesat e SHBA-së.

Në këte situatë, KM Kurti ka mbajtë qendrim parimor. Tarifat doganore do të hiqen krahas me veprime reciproke të Serbisë. Me 16 mars 2020 u hoqën tarifat për “landët e para” që përbajnë afërsisht 80 përqind të tarifave të blokueme. Tashti, ai kerkon që dialogu me Serbinë të krysohet nga qeveria e jo nga presidenca, nji kerkesë legjitime simbas Kushtetutës, dhe e përshtatëshme, sepse eliminon faktorin “sekret” të bisedimeve të deritanishme.

Qendrimi i LDK-së, pjesë e Administratës Kurti ashtë nji enigmë. Vetëm nji muej mbas formimit të Qeverisë së re, kerkesa e tyne me elimnue tarifat doganore pa asnji reciprocitet nga ana serbe tingëllon si nji akt opozitar mbrenda Qeverisë. Nji kompromis u tentue nga Speakeri i Parlamentit, Zonja V.Osmani, n/krytare e LDK-së. Ajo propozoi në sesionin e jashtëzakonshëm të Parlamentit të Kosovës, me 11 mars 2020, heqjen e tarifave dhe marrjen përsipër nga Qeveria drejtimin e dialogut me Serbinë. Përpjekje pa sukses!

Metoda e bisedimeve hap mbas hapi, e fillueme në vitin 2013 nga Bashkimi Europian për arrtijen e nji marrëveshje gjithëpërfshirëse u abandonue pa arrijtë objektivin e dëshiruem: njohjen e ndërsjellë në mes të dy palëve. Vetëm disa marrëveshje të dorës së dytë u aplikuen. Fryma sekrete “shkëmbimi i territoreve” dhe përcaktimi i pozitës së “asociacionit të komunave serbe” krijuen nji valë shqetësimi në qarqet diplomatike. Ndamja e territorit të Kosovës kercënon dhunën nga ana e popullsive të shkëputuna me forcë dhe rrezikon nji konflikt ma të madh që Kosova sidomos, nuk ashtë në gjendje me përballue. Konflikti ringjallë kerkesat shoviniste, sidomos në Serbi, dhe nga nji incident në nji atmosferë të ketillë shpërthen konflikti i armatosun. Kjo nuk lejohet nga Europa dhe SHBA.

Ndërsa BE-ja ka pershëndetë qendrimin e KM Kurti si i arsyeshëm dhe premtues, SHBA-ja e ka refuzue. Ky qendrim ka krijue dyshime edhe në qarqet politike të Kongresit amerikan. Senatori David Purdue (R.Georgia) i përkrahun nga izolacionisti Senator Rand Paul (R.Ky), Ambasadori Grenell , zyrtari i naltë i

Këshillit Kombëtar të Sigurimit, Amasadori O’Brian, folën haptazi për nji qendrim të këtill. E çuditshëm mbetet përkrahja e këtij qendrimi edhe nga Donald Trump, Jr. djali i Presidentit Trump që përsëriti kercënimet e dy senatorëve. Z. Trump, Jr . ashtë afarist privat i aftë, pa eksperiencë në diplomaci ose në fushën ushtarake

Nga këtu lindi dyshimi se ndërhymja e Z. Trump, Jr. motivohet nga përpjekjet e denduna me pergatitë terrenin për rizgjedhjen, në nandor 2020, të Presidentit Trump, i cili ka nji rekord mossuksesi në politikën e jashtëme. Nji marrëveshje kosovaro-serbe do të ishte nji “fitore” për Presidentin Trump i cili ka premtue se firmimi i marrëveshjes do të bahet në lulishtën e Shtëpisë së Bardhë, nji privilegj i rrallë. Tani per tani, dialogu do të ndërpritet deri mbas zgjedhjeve parlamentare serbe të 26 prillit 2020, por të pasigurta për arsye të epidemisë coronavirus. Analisti Daniel Serwer, në nji intervistë me gazetën Bota Sot, tha…

”Kjo duket si nji marrëveshje për shkëmbm territoresh që nuk garanton antarësimin (e Kosovës) në OKB dhe do t’i ofroj asociacionit të komunave serbe” më shumë se ka lejue Gjykata Kushtetuese. Eshtë shumë e qartë që populli i Kosovës nuk don shkembim territoresh. Pjesa e mesazhit tim per Presidentin (Thaçi) eshtë që (Ambasadori ) Grenell nuk eshtë mik i Kosovës. Eshtë fakt i njohur që ka lobim proserb shumë aktiv në SHBA”.

(Shenim: Ish Kogresmeni M. Pence, sot N/President i SHBA-se, ka qenë gjat viteve 1990-ta nji kundërshtar aktiv i pavarësisë së Kosovës, dhe përkrahës i fortë i Kongresistes Helen Deliq-Bentley, me origjinë serbe, përkrahëse e hapun e diktatorit S.Millosheviq, dhe figura kryesore e lobit serb në Washington,D.C. SR)

***

Sot, ballafaqohemi me dy faktorë kryesor të gjendjes politike në Kosovë:

I pari, zhvillimet politike të vendit dhe mungesa e akordimit të forcave politike në sherbim të kauzës së përbashkët: interesat e Republikës së Kosovës sidomos mbas ardhjes në pushtet të koaliconit të Z. Albin Kurti, kryeministër dhe aleanca me Lidhjen Demokratike të Kosoves, grumullim partiak i krijuem nga presidenti historik i Kosovës, i ndjeri Dr. Ibrahim Rugova.

I dyti, nji mirëkuptim logjik, i drejtë dhe konkret i qendrimit të botës së jashtëme, kryesisht amerikane dhe të BE-së për Republikën e pavarun të Kosovës.

KM Albin Kurti ka ardhë në fuqi mbas shumë përpjekjesh me heshtë ate dhe partinë e tij politike.Prandej, kundërshtimet që dalin sot nuk janë të paprituna. Por ai gëzon emën të mirë si luftar konsekuent kundër korrupsionit endemik në Kosovë.

Refuzimi i Presidentit serb Vuçiq me rifillue dialogun vetëm mbas votimeve të 26 prillit 2020 i jep Z. Kurti kohë të çmueshme me rishikue qendrimin e tij dhe me pergatitë nji platformë politike ma të pranueshme nga popullsia e vendit, nga “sovrani”, Përkrahja e BE-së inisiativës tij fillestare, tregon se ai shikohet me optimizëm nga Europa. Përkrahja e Speaker V.Osmani, nenkrytare e LDK-ës lehtëson barren e tij dhe kundërshtimin e organizuem të të gjithë atyne që kerkojnë përmbysjen e Qeverisë Kurti . Me gjithë përpjekjet e Presidentit Thaçi mos me heqë dorë nga drejtimi i dialogut me Serbinë, ka mundësi që Presidenti të dështojë dhe të pranojë kërkesën kushtetuese për dialog që ashtë prerogativë e Kryeministrit, jo e Presidentit. Sot, konflikti vazhdon me konsekuenca të randa për vendin, sidomos në kredibilitetin e Republikës me u vetë-administrue .

“Aleati srategjik” i Kosovës, Shtetet e Bashkueme të Amerikës, nenkupton se vlen për të dy palët: strategjia amerikane ashtë afatgjatë dhe përfshinë edhe mbrojtjen e Kosovës, pavarësisht nga ndryshimet qeveritare; ashtu siç ashtë edhe për Kosovën: miqësia e patundun me Shtetet e Bahkueme, pavarësisht nga partitë politike që drejtojnë shtetin amerikan. Presidenti Trump nuk ashtë i përherëshëm; politika e jashtëme amerikane ashtë afatgjatë dhe me synime të mirëcaktueme.

Në analizën e diplomatit Shaun Byrnes:

“Ashtë me randësi për udhëheqsit e Kosovës të mos harrojnë se nji marrëveshje gjithëpërfshirëse ashtë e pamundun perballë frymës anmiqsore që “serbët” kanë ndaj ish-krahinës së tyne. Për derisa Serbia të mos njohë dhe pranue ate që ajo ka ba në Kosovë nen shtetin e Milosheviqit, marrëdhanjet e tyne me Serbinë nuk mund të jenë normale as miqesore.”

Orientimet afatgjata të Shteteve të Bashkueme ndaj “problemit kosovar” janë përcaktue qartësisht në fjalimin e ish Kryetarit te Komisionit Senatorial Joseph Biden (D.MD), ish nenpresident i SHBA-së në Administratën Obama (2008-2016) e sot kandidati demokrat për president i SH.B.A-së në votimet e Nandorit 2020. Gjatë viteve heroike të rezistencës kosovare, ish Senatori Biden ka tregue mirëkuptim për problemin kosovar dhe ka ndihmue përpjekjet e bashkësisë shqiptaro-amerikane me internacionalizue problemin.

Mbas nji “seance dëgjimore” “Hearings” të Senatit amerikan që ai kryesonte, të mbajtun në vitin 1998, ku fola edhe unë, ai më ftoi te tryeza e tij. “Doktor, -tha-, më thuej pse kaq probleme në Ballkan? Si mendoni ju?” Unë i pergjigja se “…për sa kohë që militarizmi serb dominon politikën e jashtëme të Serbisë, Ballkani nuk gjen paqë. Asnji shtet kufitar me Serbinë paraqet kercënim për atë vend; por të gjithë shtetet ndiejnë nji pasiguri nga militarizmi agresiv serb” Åi vazhdoi: “Si mendoni ju të zgjidhet ky problem?” Unë përgjigja: “Më vjen keq Senator por nuk jam në gjendje me dhanë nji mendim të edukuem; ajo që mund të ju them me nji shkallë të naltë sigurie ashtë se nuk do të kemi paqë në atë regjon në se Kosova nuk fiton pavarësinë. Për këte jam i bindun!” Ai më shikoi në sy, më falënderoi dhe u largue.

Në nji fjalim “keynote” të mbajtun në Hotelin Sheraton, New York City, gjatë nji mbledhje të organizueme nga Lidhja Qytetare Shqiptaro-Amerikane, me 28 prill 2002, Senatori Joseph Biden, në prezencen bi-partizane të kongresmenëve Tom Lantos (D.Ca) dhe Ben Gilman (R. NY) dhe të ftuemve shqiptarë Pjetër Arbnori, Ramush Haradinaj, dhe Arben Xhaferi deklaroi:

“Interesat e qarta të vetë Shteteve të Bashkueme të Amerikës gjatë shekullit 21 fillojnë me nji Europë të pandame, të plotë dhe të bashkueme, ‘sepse kurdoherë që Europa zbret në kaos’ bijtë e bijat tona vdesin, ekonomia e jonë dobësohet, dhe na paguejmë çmimin që kërkohet. Të paisun me kulturë, histori, dhe prirje natyrale të përbashkët, na jemi të pa aftë me u largue prej saj, dhe prej asaj që ngjet në Europë. Fati i shtatë miljonë shqiptarëve në Gadishullin Ballkanik. ashtë gjithashtu kritik për interesat e vetë Amerikës. Në se legjitimiteti etnik i popullit shqiptar nuk do të njihet dhe nuk do të mbrohet, të gjitha njesitë që përbajnë ate regjon do të bijnë, dhe në se nuk jemi gati me stabilizue Ballkanin, na, Amerikanët, do ta paguejmë shtrenjtë!”

Nji formulim ma i qartë dhe ma instruktiv ashtë vështirë të gjindet!

Për shekuj me rradhë, historinë tonë e kanë ba “të huejtë” në kurrizin tonë; na e kemi pësue me rezultate tragjike dhe kercënimin e asgjasimit tonë. Ka ardhë dita të mendojmë për ne dhe për breznitë e ardhme: duhet të bajmë historinë tonë simbas interesave tona, me sigurue nji të ardhme në paqë dhe me dinjitet, sidomos me dinjitet, nji të ardhme ku do jemi të lirë nga frika e të lirë nga uria, ku do të ndiehemi krenar për të kaluemen tonë, krenar sot me qenë shqiptar, dhe me plot besim në të ardhmen tonë!

Nënshtrimi ndaj të huejit, cilido qoftë ai ose ajo, ashtë nji fenomen i së kaluemes sonë të hidhun, që nuk duhet lejue të përsëritet….. e së kaluemes jo të largët….!

“ Mos i harroni foletë, mos i harroni plagët”(Papa Françesku)

——————————————————————————————————-

Shenim: Për arsye të randësisë që ka deklarata e U.S.Senatorit Joseph Biden, ndoshta presidenti i ardhshëm i Amerikës, po japim origjinalin anglisht të deklaratës:

“….. The naked self-interest of the United States rests on the 21-st century beginning with a whole, undivided, and unified Europe, because ‘every time Europe plunges into chaos’ our sons and daughters die, our economy falters, and we pay the price. By culture, history, and inclination, we are unable to disassociate ourselves from what happens in Europe. The fate of seven million Albanian people in the Balkans is also critical to our naked self-interest. If the ethnic legitimacy of the Albanian people is not recognized and protected, all of the pieces in the region will fall apart, and if we do not stabilize the Balkans, we will pay very dearly”.

======================================================================