Featured – Page 885 – Dielli

Të hënën, Kongregacionet e përgjithshme të kardinajve

March 2, 2013 by dgreca

Atë Lombardi: “Benedikti XVI është i qetë”/

“Ati i Shenjtë është i qetë”: kështu tha atë Federiko Lombardi, zëdhënësi i Vatikanit, në konferencën e sotme të shtypit, duke saktësuar se nga Kastel Gandolfo, Benedikti XVI pa në televizion si e pasqyruan pasditen e djeshme gazetarët nga e gjithë bota. Konfirmoi edhe se Kongregacioni i parë i përgjithshëm i kardinajve është thirrur të hënën, më 4 mars, në orën 9.30. Nuk duhet pritur, që po atë ditë të shpallet Konklavi për zgjedhjen e Papës së ri.
Takimi i sotëm me gazetarët qe për atë Lombardin rasti të theksonte edhe një herë se Papa i nderit është i qetë. Mbrëmë vlerësoi punën e punonjësve të mediave, për informacionin e dhënë. Vetë atë Lombardi foli në telefon me sekretarin e tij personal, imzot Georg Genshvajn, i cili i tregoi se Benedikti XVI, pas darkës, bëri një shëtitje të vogël brenda Pallatit Apostolik, pastaj u lut e shkoi të flinte:
“Në ditët e kaluara, Papa i binte pianos mbrëmjeve, pas darkës – e kjo edhe gjatë javëve të kaluara – do të thosha, në shenjë qetësie shpirtërore. Në veçanti, mbrëmë, imzot Georg nuk e dëgjoi t’i binte pianos, por mendon se në ditët e ardhshme do të rifillojë me siguri”.
Dita e sotme, shpjegoi atë Lombardi, kaloi në lutje, duke lexuar mesazhet e shumta, që i kanë ardhur Jozef Racinger e duke bërë shëtitjen e zakonshme në oborr. Benedikti XVI ka marrë me vete disa libra, ndër të cilët “Estetika teologjike” e Hans Urs fon Baltasar.
Zëdhënësi i Selisë së Shenjtë konfirmoi se kardinajtë do të mblidhen të hënën, më 4 mars, në Sallën e re të Sinodit, në Vatikan, për Kongregacionin e parë e të dytë të përgjithshëm:
“Nuk është vendosur e nuk duhet as të prisni, që të hënën, vendimin për ditën e fillimit të Konklavit, sepse kardinajtë duhet të fillojnë udhën e reflektimeve, mbledhjet. Prandaj, as në Kongregacionin e parë të paradites e as në atë të pasdites, nuk parashikohet ndonjë vendim i Kolegjit kardinalor për datën e Konklavit”.
Gjatë kësaj periudhe, vazhdoi atë Lombardi, nuk do të ketë meshë të tjera, përveçse “Missa pro eligendo Pontifice”. Në Sallën e Shtypit të Vatikanit, u transmetua për gazetarët një video, ku tregohej ç’ndodhi në Vatikan, pas orës 20.00, çast i fillimit të Selisë Vakante. Ndërsa mbyllej porta e Pallatit të Kastel Gandolfos, anëtarët e Dhomës Apostolike, udhëhequr nga Kamerlengu – kardinali Tarçizio Bertone – së bashku me bashkëpunëtorët e tij, vulosën apartamentin e Papës së nderit. Këto qenë fjalët e prelatit:
“Në fillim të Selisë Vakante, takohemi sërish si Dhomë Apostolike. Ju përshëndes me përzemërsi e, që tani, ju falenderoj për praninë dhe bashkëpunimin tuaj”.
Vula iu vu edhe ashensorit, që çon nga kati i dytë në të tretin e, që Papa e përdorte gjatë audiencave. Sot, në orën 12.30, u vulos edhe apartamenti papnor në Pallatin Lateranens. Së fundi, atë Lombardi lajmëroi se kanë dalë pullat e Selisë Vakante dhe një vulë filatelike, që ka të bëjë me tërheqjen e Benediktit XVI. Për monedhat, janë të nevojshme disa javë, pasi më parë duhen shtypur.(Kortezi Radio Vatikani)

ATDHETARIZMI I ZJARRTË I RASHIT GASHIT

March 2, 2013 by dgreca

Kosova vjen në gjuhën rumune me kristale të çmuara që sjellin më shumë dritë në shpirtin dhe jetën e njerëzve./

Nga Patricia Lidia/

Poezia e Rashit Gashit konstituon një shembull atdhetarizmi të zjarrtë e të pakufishëm. Kjo ndjenjë sublime shpërthen sidomos në momente pengesash, kur atdheu dhe populli i një vendi përjetojnë padrejtësitë dhe skllavërinë e huaj. Sentimenti don të thotë dashuri ndaj atdheut, ndaj vendlindjes, ndaj prindërve, heronjve, gjuhës, kulturës, historisë dhe traditave të një kombi. Vargjet e poetit janë një kushtrim vetëdijësimi dhe klithje revolte kundër pushtuesit. Ato përbëjnë polemika të ashpra kundër okupatorit, por edhe shprehje të ëmbla lirike ku shpërthen entuziazmi dhe solidariteti shqiptar e ndërkombëtar ndaj intervenimit të NATO-s kundër terrorizmit serb në kohën e ish Jugosllavisë.

Poezi tjera u dedikohen fëmijërisë, brigjeve të vendlindjes, dashurive të shkuara, prindërve. Stili i poetit është direkt dhe i thjeshtë, nga zemra në zemër, herë-herë i ashpër. Sintagmat e krijuara duken të skulptuara në bazalt. Figurat stilistike janë të rralla dhe u paraprijnë mesazhit të poezive patriotike dhe humaniste. Diskursi rrëfimtar sjell dëshmi për kalvarin nëpër të cilin ka kaluar vendi i tij. Poezia e Rashit Gashit konstituon një shembull dashurie të pakufsihme për Kosovën natale. Jo për natalitet e kemi fjalën, por për vendlindjen si burim frymëzimi.

Poetika patriotike është art i kompromisit dhe mirëkuptimit. Rashit Gashi nuk është poet i parë shqiptar për të cilin kam shkruar me admirim. Pa marrë parasysh prezencën apo mungesën e metaforave, e çmoj tejmase lirikën e tij sepse shkruan me zërin e zemrës për subjekte përvëlimtare, siç janë lufta, dëshmorët e kombit, mashtrimi, tradhëtia, vëllau i vrarë etj. Në shumicën e poezive dhe vargjeve defilon bota shqiptare. Poeti shfaq shpirtin e ndjenjës së bukur dhe të brishtë të jetës njerëzore. Kështu shprehet Halil Haxhosaj nga Kosova për Ali Berishën, dhe një konsideratë e këtillë kritike, vlen edhe për autorin e dashurisë së pakufishme ndaj vendlindjes, familjes dhe atdheut. Përmes vargjeve të tij, poeti demaskon krimet e luftës dhe shpreh respekt ndaj patriotizmit të popullit shqiptar. Është një poezi okazionale (e rastit), dedikuar disa momenteve kruciale dhe konkrete të kësaj lufte.

Një shembull përfytyrimesh të qarta na e jep edhe në poezinë Kanë mugulluar rezet e Lirisë, dedikuar Deklaratës Konstitucionale të 2 korrikut për çlirimin e Kosovës dhe Kushtetutës së Kaçanikut të 7 shtatorit 1990. Në vargjet e saj defilon Kosova me shpirtin e saj, durimi e mençuria, aspiratat për paqë e demokraci, guri themeltar i historisë, rezet e diellit që dëbojnë retë, besën e lidhur të burrave, grave dhe fëmijëve të cilët përfaqësojnë stërnipat e Skënderbeut që militojnë për çlirimin e Atdheut. Rashit Gashin ndoshta nuk e njohin sa duhet sivëllezërit e tij, sepse nuk ka patur kohë për të botuar dhjetra vëllime vlerash reale, por neve na duket si një zë i veçantë i lirikës patriotike në Kosovë. Kosova e tij vjen në gjuhën rumune me kristale të çmuara që sjellin më shumë dritë në shpirtin dhe jetën e njerëzve.

Rashit Gashi u lind më 11 korrik 1933 në Arllat të Drenicës (Republika e Kosovës). Pas liceut kreu Fakultetin e Shkencave Natyrore (Katedra e Gjeografisë). Veproi si professor në disa lokalitete, ndërkohë duke ushtruar edhe funksionin e zëvendës/drejtorit, kurse më vonë edhe të drejtorit në Han të Elezit dhe Drenas. Vëllimet e vargjeve Rrugët e shtegtimit dhe Mall i pashuar e kanë parë dritën e botimit me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë (2012), ndërsa vëllimi i tij Shtigjet e mërgimit, e pa dritën e botimit edhe në gjuhën rumune (Drumurile exilului, Amanda Edit, Bukuresht, 2013). I vetëdijshëm për faktin se shqiptarët dhe rumunët kanë stërgjyshër të përbashkët, poeti e zgjodhi për rikëndim Baki Ymerin, që tashmë, në sajë të kontributeve të panumërta në këtë fushë, e kosniderojmë si ambassador i kulturës kosovare në veri të Danubit.

NGA MËRGIMI-KRUSHK LIRIE PËR KOSOVË

March 1, 2013 by dgreca

(Vezir Ademaj -“Alfredi”)/

Në shenjë respekti dhe përkujtimi në përvjetorin e 5-të të Pavarësisë së Kosovës/

Ne FOTO: Deshmori Vezir Ademaj, portret i realizuar nga piktori Nazmi Hoxha-New York/

Shkruar nga Shkumbin Tetaj/New York

Kam mbështetur gjoksin në parzmën e atdheut dhe marr frymë me mushkeritë e kësaj toke… Jehona e një pushke m’i shpërndanë mendimet dhe përmes frangjisë së një kulle, jo shumë larg kufirit në mes të atdheut, përplaset shkrepave të larta atje ku shqiponjat rrijnë me diellin… Ishte kohë e pranvertë e vitit ’71 e çerekut të fundit të shekullit të kaluar, kur në Sheremetaj ajo krismë ndjellamirë ishte lajmëtare e lindjës së një djali në votrën e Hysen Ademajt. Traditës së trungut familjar iu shtua edhe një krah i fortë pune, ziles së shkollës edhe një zë i ëmbël fëmije e varganit të gjatë të krushqëve të lirisë edhe një sy i mprehtë pushke për të mirën e Kosovës, për nderin e Atdheut… E pagëzuan Vezir që të vezullojë si rrezet e arta në këto anë ku krenaria e plisave të bardhë thuase prek qiellin. Aty, në Sheremetaj nisë jetën Vezir Ademaj-në livadhet bleroshe përjeton lojën dhe aromën e gëzimit fëmijëror e më vonë në shkollën e këtushme fillon ta thithë nektarin e diturisë. Krahas mësimeve të shkollës, në kullën e vjetër e cila stoikisht u qëndroi fortunave të kohës, në odën e burrave pranë oxhakut ku ndizej kuvendi i trimave, ai mësoi; mikpritjen, bujarinë, respektin dhe dashurinë për njerëzit…Epikat e rapsodëve dhe legjendat e mbrëmjëve e mbrujtën djalin me ndjenjën e patriotizmës dhe atdhedashurisë tek shkriheshin n’melosin e folklorit për trimëritë e Oso Kukës e Mic Sokolit. Dhe, sa herë që fillonte biseda apo kënga, Vezirin e përshkonte një zjarr krenarie i cili sa vinte e i shtohej për këtë tokë. Shpesh herë në odën e vjetër kur në oxhak digjej cungu qindvjeçar, mësoi për sulmet barbare dhe masakrat e kralit të vjetër e të ri të Serbisë, të atyre hijenave karpatiane, që siç shkruan Fishta: “ kur Ilirët dinin zakone të mbara, ata ushqeheshin me molla të tharta në viset e Uralit”. Kur dëgjonte për masakrat që i ishin bërë shqiptarisë, mbushej mëri, ndërsa në anën tjetër e ndiente dhimbjen krenare për heronjtë e rënë. Demonstartat e vitit 1981 ishin platrofrmë e drejt e “rebelimit” të studentëve shqiptarë, ngase ia lëkunden themelet asaj përbërje gjeografike, duke ia thyer “mitin” e paprekshmërisë dhe kundërshtimit. Pra, shqipatërt janë të parët që filluan t’a groposin krijesën artificiale të quajtur Jugosllavi.. Mirëpo, edhe kjo nismë i kushtoi mjaft shtrenjtë këtij populli liridashës në trojet e veta…Që nga ky vit fillojnë netët e gjata të golgotës së përndjekjeve, diferncimeve, largimeve nga puna, burgosjeve dhe vrasjeve…! Dhe, kjo ishte koha kur shfaqet edhe shëmtia më e madhe që mund të bëhet-vrasja e ushtarëve shqiptarë dhe sjellja e tyre në arkivole hermetikisht të mbyllura me të njëjtën diagnozë: ”Vetvrasje”!!!

Në vitet e pastajme Vezir Ademaj vijon mësimet në shkollën e mesme “Vëllezërit Frashëri” të Deçanit ku i përfundon me sukses. Dhe, si çdo i ri që në thesarin e ëndërrimeve të tij, ka synimet për arritje arsimore, ai regjistrohet në Universitetin e Prishtinës në drejtimin e Fizikës. Por, në shtator të vitit 1989, barbarët serbë ia shuajnë dritën akademike dhe dhunshëm e dërgojnë në aradhat e ushtrisë jugosllave. Nën peshën e rëndë të ngjyrës së petkut dhe komandës në gjuhën e huaj, fillon shërbimin ushtarak dhe atë në Tivar !…I bëhej se bregdeti akoma erëmonte gjak shqiptarësh të masakruar me 1945, dhe ky qytet ferr për shqiptarët ia krijonte përshtypjën e urrejtjës dhe të pasigurisë, andaj në një natë pa yje e hënë arratiset prej andej…Në Sheremetaj e miklon ngrohtësia e vendlindjes, por njëkohësisht e sëmbonte edhe njëfarë droje, ngase makineria sllave kishte mobilizuar lakejt gjurmues, të cilët me tërë arsenalin kërcënues ishin vënë në ndjekje të bijve dhe bijave më të mira të këtij trualli. Arrestimet dhe burgosjet e njëpasnjëshme të të rinjëve shqiptarë, nuk i ngopnin apetitet e këtyre çakejve. Ata u vërsulën edhe mbi gjeneratën krejtësisht të pa fajshme…helmuan fëmijët në të gjitha shkollat fillore të Kosovës! Vlen të theksohet ketu, se një kontribut të veçantë, duke ndihmuar me trajtime mjekësore, ka dhënë edhe vellai i Vezirit, dr. Hasan Ademaj, student i mjekësisë në atë kohë.

…Kur vrushkujt e gjakut njomin truallin-

thonë liria nuk është larg…

Dy trokëllima përplasën në dyert e shqiptarëve dhe secila në mënyrën e vet-vret si shpata, therë në damarët e popullit duke sjellur errësirë mbi këtë dhe. Njëra trokëllimë vinte nga skamja, pesha e së cilës rëndonte cdo ditë e më shumë, duke vendosur në të gjitha shtigjet e jetës dyer të hekurta-punëtorët largohen nga puna e nxënësit dëbohen nga shkollat…! Ndërsa, trokëllima tjetër vinte nga trokitjet e xhandarmerisë në dyert shqiptare, natën e ditën në kërkim të armëve, në kërkim të njerëzve. Nyjët e lidhura vështirë zgjidhën…prapa e para skëterrë, silueta vertikale barbarësh që endën mëngjeseve e para mbrëmjëve si bisha të etura për gjak. Në këtë katrahurë shumë të rinjë nisën rrugëve të botës, rrugëve të pasosura të mërgimit; kush për t’a vrarë skamjën, kush për t’i shpëtuar vrasjës. Sirenat e trenave dhe autobusëve trishtueshëm grisin qiellin e Kosovës dhe këtij karvani sa hijerëndë aq enigmatik për ta marrë botë në sy-i bashkohet edhe Vezir Ademaj. Me lotin e kristaltë që i krijoi kjasina mbi mollëzat e faqeve, iu thotë mirëmbetshi familjarëve, kullës së motnuar, fshatit e Kosovës. .. Sikur u thoshte në atë heshtje me një zë të brëndshëm: n’kohë të ligë poi u lë, por do kthehem kur t’a ndiej si këngën majekrahut – thirrjën tuaj!… Rrugetimi iu duk i gjatë dhe i pa mbarim kur po ndalonte në satcionin e fundit në një qytet të ftohtë të Alpeve. Në shtetin e rehatshëm plot qetësi dhe drita të Zvicrës, krahas punës që sillte përfitime materile, angazhohet edhe në sportin luftarak të “Kik-boksit” në të cilin arrin suksese rekorde për pak vite. Dhe shih, edhe përgjatë tërë kësaj përiudhe, dashurinë për flamur dhe atdhe nuk e kishte të zbehur në asnjë moment. Çdo herë në paraqitjet e tij në gara sportive, kërkonte që edhe flamuri i kuq me shqipen e zezë të qëndisur në mes t’i mbulonte krahët. Ngase, kështu i dukej se merrte zemër e i vinte forcë tek ngjitej shkallëve të suksesit për t’a prekur olimpin e kampionit të Europës në këtë discipline sportive.

…Thirrja e Atdheut

Ndër grushta shtrëngon mallin e viteve për të afërmit dhe atdheun. I duket se dielli i perëndimit ka filluar të lindë pritueshem e të përëndoj pa meshirë. Dritat e qytetit, rrugët, sheshet, jeta komode dhe medaljet sportive nuk po e tërheqin më. Fasadat e ndërtesave i dukën të huaja e të ftohta si gurë varresh. Po perëndon jeta në mëgrim… Lajmet nga vendlindja nuk janë të mira…Zingjirët e tankeve sllave kanë filluar t’a shkyejnë hartën e atdheut. Televizionet dhe gazetat në përgjithësi thonë se toka e Kosovës po njomet me gjakun e bijve të vet. Në radhët e UÇK-së kanë filluar të rreshtohen shtatë e shtatëdhjetë dhe krismat e para të pushkëve të lirisë ndihen anëmbanë Kosovës.

Si e rrahura e daullës po i kumbon në ndërgjegje kushtrimi i Rilindasve:

Kush në gjak e ka lirinë

Dhe kush nënë e thërret Shqipërinë

Kush është burrë e don mëmëdhenë

Don shqiponjën dykrenare

Të shtrëngojë pushkë e penë

E t’ lidhë besën shqipëtare

Dhe, përsëri hapësiren e mbulon heshtja…mirëpo, thonë se gjëmimet më të fuqishme janë ato që fshihen nën vellon e heshtjës dhe si rrufe nga mali vjen një vendim i prerë…pritëm nënë Kosovë, se tek ti po vij. Si shqiponjë krahëhapur në një buzëmbrëmje vere hyn në oborrin e shkollës dhe për një çast rreth kokës i sillet e tërë e kaluara e përvuajtur e njerëzve dhe vendit… Thekshëm u degjua breshëria e automatikut në muzgun e asaj stine, kur e plandosi për tokë bustin e Perkoviqit-emrin e të cilit vite më parë mbante shkolla e fshatit Sheremetaj. Reliket e pushtuesve as të gurëzuara nuk mund të qëndrojnë në këtë vend, ngase hijet e errëta të tyre nuk po i lënë rrezet e lirisë të agojnë mbi korën e kësaj toke. Ky ishte lajmi se nga mërgimi po i kthehen djemtë vatanit…Pushka e Vezirit filloi të jehonte kudo, në Junik, Smolicë e Rahovec. Me nofkën “Alfredi” inkuadrohet në radhët e UÇK-së. Angazhimi dhe guximi i tij u bënë shëmbull për shumë luftëtarë të asaj zone, sidomos për dy vëllezërit e tij më të rinj: Shaqirit dhe Rasimit që tashmë ishin ushtarë të rregullt në njesitet ushtarake. Atyre iu shtua edhe më tepër vullneti për luftë kur mbështetnin shpinën për vëllain e drejtonin grykat kah armiku. Morali dhe strategjia e tij luftarake u jepte kurajo edhe udhëheqësve të tjerë të luftës nëpër zonat e Rrafshit të Dukagjinit. Ai tani vepronte si komandant “Komando” në rajonin e Rekës së Keqe dhe kudo që e kërkonte nevoja pa iu trembur syri në asnjë moment. Afërsia, dinjiteti dhe sjellja njerëzore e bënin që t’ishte i dashur prej të gjithëve. Nga dita në ditë luftimet ashpërsoheshin, mirëpo këtë trim të paepur kjo ashpërsi nuk e trembte, vetëm sa ia shtonte elanin dhe kalitjen nga fronti në front. Ishte korriku i vitit 1998. Dielli përcëllonte fushat që kësaj vere kishin mbetur djerrë. Fushat e etura për ujë po ujiteshin me gjakun e bijve dhe bijave më të mira të popullit… Shqiponjat një ditë frikshëm fluturuan andej kreshtave të Gjeravicës. Rrezet e diellit ftohtë shëndrisnin Junikun dhe fshatrat për rreth. Në Kallavaj në përpjekje ballë për ballë me forcat sllave, bie heriokisht Vezir Ademaj. Trupi i përgjakur i ngjante shtizës së flamurit. Ra në fushën e betejës për ta prekur dheun e tokës amë-për të mos vdekur kurrë, por për t’u përmendur përjetësisht në kujtimet krenare të brezave në kalim…

Sot, shkolla fillore në Sheremetaj i mban të gravuar në obelisk, emrat e dy heronjëve të kësaj ane, që jetën e dhanë për Lirinë e Kosovës: VEZIR ADEMAJ e HYSEN ARIFI.

Shkruar me 17 shkurt 2013

KUJTESA DHE LIRIA, RIKTHIM TEK VIRTYTET…

February 28, 2013 by dgreca

KUJTESA DHE LIRIA, RIKTHIM TEK VIRTYTET…

– duke dalë nga burgologjia… mes dy statujave amerikane -/

Nga Visar ZHITI*/

…ndërsa po të nisesha për këtu, në një shesh të Tiranës pashë shtatoren e (porsa)ngritur gjatë festimeve të 100 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, atë të një amerikani të madh, Presidentit Wilson, që doli në mbrojtje të të drejtave të popujve të vegjël dhe ndali copëtimin e mëtejshëm të Shqipërisë. Dhe Shqipëria mbeti, aq sa ç’është sot, prej asaj ndërhyrjeje jetike dhe shteti i saj u fut tashmë në shekullin e dytë të punës.

Vështrimi m’u fiksua tek cilindri amerikan mbi kryet e shtatores, s’e di pse. Diktatori ynë, krahas borsalinës, kishte mbajtur dhe kokore sovjetike dhe kasketë kineze. Dhe i ngjeshi popullit helmetën, po mendoja, teksa e armiqësoi me botën dhe rrekej gjithë delir ta përgatiste të luftonte fillikat kundër SHBA-së dhe Bashkimit Sovjetik njëkohësisht dhe të fitonte, sepse kishte në duar armën e marksizëm-leninizmit. Absurditet dhe marrëzi vrastare, thashë me vete dhe pashë përsëri nga shtatorja e Wilsonit. Bronz i kujtesës, metaforë e mirënjohjes, mërmërita.

Ky imazh nuk do të më ndahej gjatë udhës qiellore për në Nju-Jork. Ndërsa ai copëtim i pakryer i trojeve tona sikur kaloi në mëndësinë tonë si kompleks, preku dhe mishin e gjallë të jetës dhe, kur ne nuk po na copërlonin të huajt, po ia bënim vetes.

Por unë, edhe pse vij këtu si kujtim i një dhëmbjeje në gjyqin e Nju-Jorkut, ku do të dënohet moralisht diktatura, i ftuar nga organizata “The Freedom House”, me president z. Muç Xhepa, (bashkarisht falenderoj dhe ata që mundësuan ardhjen dhe ndejtjen time, z. Zef Balaj, bashkëvuajtësin tim z. Esat Coku, znj Engjelushe e Jatiar Luzaj dhe familjen Seferi), ndërkaq do të doja të flisja për ndryshimet që bën jeta shqiptare, për ato metafora aq të befta, ndoshta nga që kam qënë dënuar për metaforat. Ja, burgu ynë u shndërrua në kujtesë, në burgologji dhe koha duhet të shkëputet ende më tepër nga psikoza munduese e së kaluarës, pa e harruar. Vërtet ka patur bëma dhe ndodhi të atillë paradoksale në një kohë aspak të largët, madje ngjitur me tonën si pas një Muri Berlini tashmë të shëmbur, kur nisi sundimi i fitimtarëve të pas Luftës II Botërore. Erdhën si çlirimtarë duke sjellë robëri më të rëndë. Duke përshtatur përdhunshëm një doktrinë gjysmake, utopi mizore, që gjakonte me gjak të krijonte rendin e ri, në fakt që të ruanin sundimin e tyre, socializmin real të njeriut të ri, pa virtytet vetanake dhe të përhershme. Nuk po lejohej asgjë, as fantazia, ishin rrëmbyer pronat dhe mundësitë, madje as jetën e as vdekjen nuk i kishe të tuat, por të shtetëzuara nga ai revolucion i paqartë, çapraz. Dhe më përpara se të hapnin universitete, hapën burgje. Dhe u shndërrruam në burgun më të madh, duke qenë vendi më i vogël në të gjithë perandorinë komuniste.

Si nëpër nënkatet qerthullore të ferrit, hidheshin rregullisht kundështarë e disidentë e viktima e dënoheshin dhe ide e besime, por dhe libra e lexues të tyre, biblioteka, po, po ngrehina bibliotekash dhe ato të teatrove bashkë me dramat, festivale këngësh, peizazhe dhe piktorë të tyre, le më pastaj që janë dënuar dhe varret. Të vdekurit e mëdhenj donin t’i vdisnin ende më shumë. Ja, poetit Gjergj Fishta, “Homeri i fundit” në Ballkan, i propozuar dhe për çmimin “Nobel”, do t’i prishnin varrin dhe do ia hidhnin eshtrat në lumin Drin. Një kundërshtar si ai s’duhej të kishte kohën e pas vdekjes, duhej të zhbëhej për komunistët. Dhe kështu bënë dhe me të tjerë, të gjithë të pushkatuarit, të shuarit burgjeve s’duhej të kishin varre.

Ndërkohë diktatura kultivonte inteligjencien e saj, ku bënin pjesë dhe shkrimtarë dhe i mirëmbante ata ashtu si policinë, fabrikat e armëve apo fermat, teksa komplotonte ta zëvëndësonte Zotin me veten e vet, për rrjedhojë dhe kishat e xhamitë me komitetet e partisë dhe ato ekzekutive dhe klerikët i burgoste ose dhe më keq. Dhuna permanente në fund të fundit ushtrohej po me inteligjencë, jo vetëm me policë, me kundërkulturë kundër kulturës, me shërbimet perfekte të mediokritetit ideokracisë dhe sistemit totalitar.

Në tempullin e kujtesës/

…duhet të kthehemi herë pas here. Është njohje e së vërtetës, e vetes si individ dhe shoqëri, si komb dhe histori, që shumëçka të shndërrohet në përvojë dhe profilaksi, me qëllim që të mos përsëritet e keqja dhe të dimë që ëndrra e thyer të përtërihet e të bëhet sa më parë vepër e të prekim të ardhmen. Janë të domosdoshme “Shtëpitë e lirisë”, si vatra me zjarrin e çështjeve, jo me hirin. Jo vetëm të flasim për ç’ka ngjarë, por prej tyre të nxjerrim dukurinë.

Ja, në vendin tonë teatrot dhe kinematë ekzistuese, me të mbaruar lufta, i shndërruan në salla gjyqesh. E pa imagjinueshme. Në mesjetë ka patur një ide kësisoj, Theatrum mundi, që e shihte botën si një teatër, ku njerëzit kthehen në aktorë. Komunizmi shqiptar bëri të kundërtën. Në skenën e Teatrit Kombëtar u vendos trupi gjykues, jo me aktorë, por me komisarë dhe komandantë të luftës, Përballë intelektualë, deputetë, gazetarë e shkrimtarë mes tyre, patriotë të gjithë, ata që ishin kundërshtarë, por që sistemi i shihte dhe i trajtonte si armiq që duheshin vrarë. Në llozhat lart rrinte Enver Hoxha, ndiqte gjyqin dhe ndoshta dora zgjatej për monoklin siç bëjnë nëpër opera në Perëndim dhe kapte revolverin. Në altoparlantët jashtë nëpër rrugë të qyteteve të vendit dëgjoheshin gjyqet si gjëmime, si kërcënim. Binin copa fjalësh, emra. Dënoheshin me burg e pushkatim nga ata burra që kishin sjellë historinë e Shqipërisë deri aty. Ndërpriteshin jetët e tyre.

Mendo pastaj se si do të ishin dramat që do të viheshin në ato skena, realizëm socialist acarues, më shumë propagandë dhe s’dihej se sa art mbartnin. Dhe absurdi shkoi më në absurd, u arrestuan dhe metaforat, nuk lejoheshin në letërsi, kur në realitet të llahtarisnin.

“Shqipëria që shtypej”

…megjithatë guxoi dhe u ngrit. Kryengritja e Postribës. Me të drejtë kujtohet se vetëm 19 ditë zgjati ajo që historia e re e quan Revolucioni Hungarez i 1956-ës, ndërsa maleve të Shqipërisë do të vazhdonin betejat me armë në dorë mbi 10 vjet të tjera rresht. Përrenjtë sillnin gjakun e tyre, edhe kufoma.

Në burgjet tona politike pati dy revolta masive, ajo e Spaçit, ku u ngrit Flamuri Kombëtar, nga vëllezërit Coku me shokë, i sajuar nga një këmishë me gjak, pa yllin e komunizmit dhe përsëdytja e saj në Qafë-Bar, të vetmet në të gjithë perandorinë komuniste, ku u ridënuan të dënuar, dhe me pushkatime, pastaj u dënuan dhe vetë burgjet. Edhe ushqimit i hidhnin sodë sapuni për vdekje jo dhe aq të ngadalta. Nga që duhej të vazhdonim punën nëpër miniera gjithandej.

Në një farë mënyre ne të gjithë jemi si pas vdekjes. (* Fjala e shkrimtarit Visar Zhiti ne Gjyqin e New Yorkut, mbajtur me 18 shkurt ne Royal Recency. Te plote do ta lexoni ne Diellin e radhshem ne print)

Në kujtim të një intelektuali të shquar

February 25, 2013 by dgreca

Rasim Balla & Reshat Kripa/

Po shkruajmë për një person që duhet shkruar, për një person që i mbylli sytë në mërgimin e largët por që dëshira e tij ishte të prehej në atdheun mëmë. Këtë dëshirë ia plotësoi e shoqja, zysh Meremja. Duke u gdhirë 11 janari 2012 shpirti i profesor Suatit erdhi në Golem dhe pas dy ditësh erdhi edhe arkivoli me trupin e tij të pajetë. Varrimi u bë madhështor. Respekti u krye i plotë. Ju dha lamtumira e fundit fisnikut, patriotit, atdhetarit, intelektualit e demokratit Suat Babani që gjithë jetën ëndërroi për demokracinë e vërtetë.

Lindi në vitin 1920 në fshatin Baban të Devollit në një familje atdhetare dhe arsimdashëse. Qysh në fëmijëri i vdiqën të dy prindërit e tij, duke e lënë jetim. Kujdesi që tregoi për të gjyshja dhe dy xhaxhallarët e tij, bënë që të mos e ndjente shumë humbjen e prindërve. Ai mundi të mbaronte jo vetëm arsimin fillor por të kryente me sukses dhe me rezultate të shkëlqyera Liceun Francez të Korçës, ku mori bazat e një edukate dhe kulture perëndimore.

Pushtimin fashist e priti me urrejtje së bashku me të vëllanë, Sedatin, i cili u inkuadrua në Brigadën e Parë Sulmuese, ku edhe ra heroikisht në luftën për çlirimin e Krujës më 8 gusht 1944.

Pas lufte mbaroi studimet e larta në Bullgari, në degën e agronomisë gjithmonë me rezultate të shkëlqyera. Ishte një tip i veçantë. Megjithse ishte vëlla dëshmori, kurrë nuk kërkonte që për hir të kësaj të fitonte favore apo privilegje të pamerituara. Filloi të punonte si agronom në fermën e Maliqit. Sjellja arrogante dhe prepotente e drejtuesve të pushtetit i treguan fytyrën e sistemit në të cilin po jetonin. Kështu që ai u zhgënjye nga ky sistem dhe filloi ta shihte atë me një sy tjetër.

Në vitin 1948, me grupin e deputetëve, i dënohet me vdekje dhe ekzekutohet xhaxhai i tij, juristi dhe noteri i njohur Mehmet Babani, i cili i kishte ndenjur aq pranë kur kishte humbur prindërit e tij. Xhaxhai tjetër, Faik Babani, që edhe ky i kishte qëndruar pranë, u dënua për motive politike. Të dyja këto ndikuan në formimin e një bindje tjetër në ndërgjegjen e tij.

Megjithatë puna në fermën e Maliqit vazhdonte. Kultura dhe edukata që kishte marrë që i ri, niveli i lartë profesional si dhe dashuria për punën, bënë që ferma, edhe në sajë të kontributit të tij, të kishte rezultate të larta, që rriteshin nga viti në vit. Ishin pikërisht këto rezultate dhe kontributi i dhënë prej tij që Presidiumi i Kuvendit Popullor ta dekoronte me Urdhërin e Punës të klasit të tretë në vitin 1954, ndërsa në vitin 1956 ta dekoronte përsëri me Urdhërin e Punës të klasit të parë. Më vonë, pas një aksidenti të rëndë që pësoi, transferohet në shkollën e mesme bujqësore në Golem të Kavajës.

Por këto nuk e detyruan të hiqte dorë nga marëdhëniet e ngushta që kishte me familjarët e tij. Krahas punës, ai pati kurajon që, edhe në kushtet e rënda të përndjekjes nga sistemi, t’i gjendej pranë dhe të kujdesej edhe për xhaxhanë e burgosur dhe sidomos, pas lirimit të tij, kur ai nuk kishte asnjë mundësi jetese pasi ishte shumë i moshuar dhe pa fëmijë, iu ndodh gjithmonë pranë.

Në pozicionin e mësuesit, si specialist në fushën e bujqësisë, profesor Suati edukoi dhe paisi me kulturë profesionale disa breza nxënësish, të cilët edhe sot e kujtojnë me nostalgji dhe respekt të madh metodikën e mësimdhënies së profesorit të tyre. Kujtojnë me nostalgji e respekt karakterin e tij të palëkundur, seriozitetin dhe mjeshtërinë gjatë proçesit mësimor, si dhe dashurinë prindërore të këtij njeriu me virtyte të larta. Si njohës i saktë i tre gjuhëve të huaja, frëngjisht, italisht, bullgarisht, ishte i apasionuar pas programeve shkencore televizive të huaja

si dhe dëgjues i rregullt i emisioneve të lajmeve në këto televizione, falë njohjes perfekte të gjuhës frënge dhe italiane.

Autoriteti i tij ishte i tillë që detyroi pushtetin e atëhershëm të kërkonte ta bënte me vehte. Për shkak të njohurive të larta shkencore, impononte gjithmonë respekt dhe autoritet por kishte, gjithashtu, dashuri dhe thjeshtësi me kolegët dhe punëtorët. Për këtë iu propozua nga Byroja e Partisë së Golemit të bëhej anëtar i Partisë së Punës. Duke qenë i ndërgjegjshëm për konditat e tij politike, ai iu përgjigj thjeshtë:

– Më falni, por këtë detyre nuk e bëj dot.

Ndërrimi i sistemeve e gjeti profesorin, së bashku me bashkëshorten, ish mësuese

matematike, në pension. Shumë nga rinia e Golemit, që sot janë rritur, kujtojnë që profesori ato ditë kishte rilindur, ishte rinuar. Ai, së bashku me bashkëshorten, kishin vite që e prisnin një ditë të tillë. Shtëpia e profesor Suatit tashmë priste çdo ditë djemtë e Golemit. Bëheshin diskutime politike, bëheshin pyetje dhe profesori, së bashku me bashkëshorten, sqaronin me qetësi por, gjithmonë, me optimizëm dhe siguri për të ardhmen. Frika ishte vrarë… Suat e Mereme Babani ishin ndër të parët që u antarësuan në Partinë Demokratike dhe ishin gjithmonë aktiv në proçeset demokratike. Gjithmonë i pranishëm në konferenca dhe takime me drejtues të lartë të Partisë Demokratike. Megjithëse të lodhur nga jeta ata tregonin një gjallëri që shumëfishohej sidomos në fushatat zgjedhore, duke biseduar me njerëzit, duke treguar me largpamësi për të ardhmen europiane të Shqipërisë si dhe duke rritur optimizmin. Ky njeri, që kishte refuzuar antarësimin në Partinë e Punës së Shqipërisë, gjeti forca dhe, megjithëse në moshë të thyer, të rreshtohej në rradhët e Partisë Demokratike, pasi aty shikonte të ardhmen e atdheut.

Në vitet e fundit, tashmë i lodhur nga pesha e moshës që i rëndonte mbi supe, por aktiv dhe me shëndet të plotë mendor, ndërmori disa herë udhëtime në vendin e lirisë, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për t’u takuar dhe respektuar vëllezërit e gruas së tij dhe shumë miq të vjetër që i kishin shpëtuar thonjve të komunizmit. Por, siç duket, perëndimi kishte mbërritur. Fundi po arrinte. Profesor Suati e parandjeu dhe i tha së shoqes atë shprehjen e thjeshtë dhe të bukur, atë që thonë vetëm atdhetarët e mëdhenj:

– Dua të fle, për jetë, në atdhe, në Shqipërinë time, atje ku e kam vendin!

Këtë amanet ia plotësoi e shoqja, mësuesja e njohur Meremja.

Ky ishte profesor Suati. Është në nderin e kujtdo, sidomos organeve arsimore të rrethit

Kavajë apo edhe atyre qëndrore të shkruajnë dhe të kujtohen për këtë figurë të njohur të arsimit shqiptar.

A do ta bëjnë vallë? Do të presim dhe do të shohim.