• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KUR LEKA ZOGU KERKONTE BASHKIMIN E SHQIPERISE ME KOSOVEN PER TE RREZUAR DIKTATUREN

January 30, 2021 by dgreca

L’UNITÀ (1991) / LEKA ZOGU I, SHQIPTARËVE TË SHQIPËRISË DHE TË KOSOVËS : “BASHKOHUNI PËR TË PËRMBYSUR REGJIMET ANTISHQIPTARE DHE SLLAVO-KOMUNISTE!”/

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 30 Janar 2021/*

“L’Unità” ka botuar, të martën e 12 marsit 1991, në faqen n°5, një shkrim në lidhje me thirrjet për kryengritje të Leka Zogut I ndaj shqiptarëve të Shqipërisë dhe të Kosovës, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar : 

–“Mbreti” në mërgim Leka nxit shqiptarët për kryengritje

Tirana. Anija “Tirana” me dy mijë shtetas shqiptarë me dëshirën për t’u kthyer në shtëpi pas azilit të shkurtër dhe fatkeq italian zbarkoi natën midis të dielës dhe të hënës në portin e Durrësit. Ata u pritën nga të afërmit dhe miqtë, dhe një turmë policësh dhe ushtarësh.

Nën dritën verbuese të fotoelektrikëve, zbarkimi ndodhi në një mënyrë të rregullt, pa incidente. Autobusët dhe kamionët e vënë në dispozicion nga autoritetet po prisnin në port. “Veteranët – të rraskapiturit” hipën dhe u dërguan në vendet e tyre përkatëse të banimit.

Të gjithë dukeshin të ngushëlluar nga garancia që përpjekja aventureske klandestine në mërgim nuk do të çonte në marrjen e masave ndëshkuese ndaj tyre në atdhe.

Ndërkohë, duke nuhatur ajrin e stuhishëm që fryn mbi vendin e origjinës, Mbreti aspirues Leka, në mërgim në Afrikën e Jugut, por që aktualisht ndodhet në Bruksel, i nxit bashkatdhetarët e tij të ngrihen dhe të përmbysin qeverinë.

Thirrja u drejtohet jo vetëm shqiptarëve të Shqipërisë por edhe atyre të Kosovës, një krahinë jugosllave. Leka u bën thirrje shqiptarëve të mos ikin dhe të bashkohen për të përmbysur regjimet “antishqiptare dhe sllavo-komuniste”.

Në thirrjen e tij, Leka premton një amnisti totale për anëtarët e forcave të armatosura dhe policinë e lartë sekrete (Sigurimin) nëse ata dezertojnë dhe “bashkojnë përpjekjet e tyre me ato të njerëzve për të rrëzuar regjimin e paligjshëm komunist”. Leka bën thirrje gjithashtu për bojkot të zgjedhjeve “të paligjshme” të planifikuara me 31 Mars në Shqipëri.

Një delegacion nga Federata Ndërkombëtare e Helsinkit për të Drejtat e Njeriut vizitoi tre burgje në Shqipëri, përfshirë burgun famëkeq të Burrelit, ku, megjithë mohimet zyrtare, po mbahen edhe kundërshtarë politikë. Kushtet e jetesës në burgje përcaktohen si “çnjerëzore”.

*Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania)

Filed Under: Fejton Tagged With: Aurenc Bebja, Leka Zogu

“ KONKURS” PËR GËNJESHTRËN MË TË MIRË

January 28, 2021 by dgreca

                NGA ASLLAN  BUSHATI/ Një mbrëmje, në klubin e gjuetisë së qytetit, ishin mbledhur disa gjahtarë dhe pasi kishin  rrukullisur disa gota raki, filluan të tregonin  me zë të lartë “bëmat” e tyre në gjahun e sezonit. Nja dy tavolina më tutje u kishin dhënë “zjarr” ligjëratave disa peshkatarë për “trimëritë” e tyre në det e në breg. Nga fundi i sallës, disa djem të rinj, duke bërë potere  nuk lanë bjonde e brune të qytetit pa përmendur. Në një kënd pa shumë drita, ishin ca hajdutë profesionistë që po flisnin me zë të ulët  për punët e tyre. Kurse në një cep, nga shiheshin të gjithë “pijetarët” po pinin  e mbanin shënime disa disa politikanë.

Rastësisht këtë pamje të kubit gjuetisë e pikasën: një gazetar, një arkiolog dhe një studiues. Duke biseduar me njeri tjetrin thanë: more a do të ishte mirë të bënim një konkurs se kush tregon gënjeshtrën më të mirë? Të tre ranë dakort se ishte një ide e bukur dhe zbavitëse. Ashtu bënë, nxorrën afishet, caktuan kohën e vendin dhe konkursi filloi, por për çudi hajdutët dhe politikanët nuk erdhën. Pa marrë parasyshë këtë fakt, dhe  duke parë se pjesmarrja e profesioneve të tjera ishte e bollshme, juria filloi nga dëgjesat e konkurentve.

I pari foli për anijet kozmike, alienët, yjet, galaktikat etj. Një tjetër tregoi për nëndetset, faunën nënujore, mbrekullitë  e padukëshme  nën uji etj. Dikush për zoqt, dikush për peshqit, dikush për pyjet,  egërsirat … dikush ..dikush…Në fund mbeti njeri pa folur dhe tha: unë s’kam çfarë të them se u thanë të gjitha. Por juria nguli këmbë se duhet të thoshte diçka dhe ai për të mos patur qefmbetje më në fund tha: “unë kam 26 vjet martuar dhe nuk kam bërë asnjë herë dhe për asgjë sherr me gruan”.

Juria u mblodh dhe pas shumë diskutimesh mërriti në përfundimin se gënjeshtra më e mirë ishte ajo që tregoi konkuruesi i fundit.

Këtë ndodhi e kishin marrë vesh disa ndërkombëtar në Tiranë (zyrtarë, biznesmenë, bankierë,turistë, avanturierë etj) dhe thanë: more sikur edhe ne ta organizonim një konkurs të tillë me politikanët shqiptarë? Njeri tha ide e mirë, tjetri tha kjo nuk shkon, tjetri tha ta bëjmë  për shqiptarët në rajon,  kurse i fundit tha mirë se po e bëjmë, po ku ti gjejmë konkuruesit se as këto në Tiranë, as ato në Prishtinë pa le më ato në Tetovë-Shkup nuk vijnë. Ai më sarhoshi tha: unë mendoj të  pyesim diasporën shqiptare për politikanët e vendlindjes së tyre. Ashtu u bë dhe filoi mbledhja e të dhënave  të konkursit.

Njeri emigrant nga Greqia tha: Sali Berisha është njësh. Ai i projektoi vetë  piramidat financiare në 1996 për përfitime personale. Ai shpërndau armët në 1997, ai vrau bashkpuntorët e tij, ai bëri grusht shtetit, ai i fali detin Greqisë. Një tjetër ja priti: ik ore tutje se Aleksandër Meksi e ka pohuar me gojën e tij gënjeshtrën se asnjë qeveri në botë nuk mund ti realizojë gjithë premtimet elektorale. Kështu kur realizohen shumica  quhet punë e mbaruar.Gënjeshtër  meksiane 24 karadëshe.

Tjetri tha Fatos Nano ishte gënjeshtar më i mirë, se ai i bëte bashkë socializmin e kapitalizmin, Enver Hoxhën e Maon Ce Dunin, raki rrushi e kumbulle, ato që i thoshte sot ,nuk i mbante mend të nesërmen. Shkurt  rrumpalla gjëja më e mirë shtetrore shqiptare.

Një zëçierrë nga Italia tha: ju parafolës qenkeni kot. Ilir Meta është kapedan në këtë fushë. Ai i ka provuar të tëra si: deputet, ministër, Zv.Kreyeministër, Kryeministër, Kryeparlamentar, President… nuk e di për më tutje. Në gjithë këtë rrugë ka provuar, shijuar, hëngër e kafshuar pak më mirë  se të tjerët.

Një shqiptaro- amerikan nga Peja tha: ore ju të Shqipërisë qenkeni prapa botës. A keni dëgjuar ju për Hashim Thaçin me shokë? Ata janë flamurtarë dhe më të mirët për këtë konkurs. Një miku im nga Gjakova duke qësëndisur ate nga Peja tha: ore mos bëj hajgare se ju pejanët e dini mirë se Isa Mustafa me djelmëni është kalemxhiu më specialist në Dardani. Ai është ujk që edhe në se kopenë të gjithë e han, nuk len as namë e as nishan.

Një antar i Shoqatës Dibra nga Stetenajllendi i NY tha: hajde ore mik hadje, se  s’keni parë ju Ali Bej Ahmeti e Mendu Bej Thaçi, që të marrin gjak në vetull pa dalë fitimtarë të konkursit.

Një shqiptaro- amerikan nga Michigani tha: Vazhdoni e merruni  ju me xhaketa të vjetra politike që s’kanë asnjë shans me fitu konkursin e shpallur. A keni dëgjuar ju për Edi Ramën, (Skënderbeun e ditëve tona), që e njeh gjithë bota pale më shqiptaria e erdogania.

Shëndetsi falas, arsim për kë do e si ma do, hashash të shkatërruar në përmasat 99.98 përqind, korrupsion zero e shërbim shtetror shembullor. Asnjë të inkriminuar në qeveri, parlament e në institucionet vendore. Asnjë dështim në ekonomi, asnjë rritje taksash, asnjë dështim në diplomaci.

Një emigrant shqiptarë nga Zvicra tha; ai i Michiganit mirë e ka, por ka harruar të shtojë se Edi Rama ka shokë të shkëlqyer në rrugtimin e tij si: Tahiri, Xhafa, Ahmetaj, Balla, Gjiknuri,etj që janë shembulli i ndershmërisë  e të pa përfolur për asgjë negative.

Organizatorët si  për shumë të tjerë,  kërkuan edhe mendimin tim. Unë pa asnjë hezitim, madje pa u menduar fare,  votën time ia dhashë Kryeministrit tonë shumë të nderuar Zotit Edi Rama.

Filed Under: Fejton Tagged With: asllan Bushati, Konkurs

Në 40-vjetorin e demonstratve të 1981

January 14, 2021 by dgreca

GJUHA PEZHORATIVE E POLITIKES ANTISHQIPTARE SERBE/

Nuk ishte habi, pse politika komuniste sërbe, me disa kuadro shqiptare që ishin në shërbim besnik të saj, në mënyrë delirante e me gjuhë pezhorative injoronin veprimet e ilegalës atdhetare shqiptare për çlirim e liri kombëtare. Madje, politika komuniste sllave, për izoluar veprimtarinë e ilegales shqiptare, trumbetonte se, Demonstrata e 1981 janë orgnizim i KGB, UDB dhe nëntokës sërbe, veçmas indoktrinim nga Shqipëria. Por, më shumë habit fakti që, disa kuadro shqiptare, për të ruajtur pafajësinë e veprimit politik antikombëtar, ende dëgjohen zëra delirant e hipokrit, që mundohen ta mbajnë gjallë dyshimin se, cili nga faktorët e jashtëm ndikoi në organizimin e demonstratave të 1981?!

Shkruan: Ismail Gashi-Sllovia

               l . Dekadat e dhunës rrënuese dhe ringjallja.

Dhjetëvjeçari i parë(1981-1990), me Demonstratat e rinisë atdhetare studentore shqiptare dhe fillimit të kërkesave për kauzën e natyrshmërisë së arsyeshme historike për të drejta kombëtare e njerëzore të shqiptarëve të Kosovës, të shtruara  nga rinia studentore dhe intelegjenca intelektuale shqiptare në Demonatratat e 11 e 26 marsit dhe 1 e 2.  Prillit 1981. Pas të cilave filloi zbrazja e akumuluar e urrejtjes, ndjekja, arrestimi, burgosja, gjykimi dhe denimi në grupe të organizatorëve, pjesmarrësve e përkrahësve të rinisë dhe intelektualve shqiptarë të demonatratave. Gjitha këto vite deshmojnë për rrënimin e gjitha të drejtave e të arriturave politike, arsimore, ekonomike, shoqerore, kombëtare e njerëzore shqiptare në Kosovë, edhe ashtu të kufizuara. Duke rrënuar institucionet e të gjitha mjediseve e niveleve shqiptare politike, shteterore, shoqërore, sistemin arsimor, në gjitha mjediset e nivelet, ente, ndërmarrje ekonomike e mediat. Dekada e dytë pas ngjarjeve të mëdha 1990-1999.  Paralelisht me vazhdimin e ndjekjeve, burgosjeve e trajtimeve të dhunëshme fizike denimeve të pjesmarrësve në Demonstrata, masave të dhuneshme në subjekte shqiptare në të gjitha nivelet e mjediset, me dhunen ndëshkuese komuniste sërbe, shqiptarët, si feniksi, filluan ringjalljen, organizonin protesta masive, bënin përgatitjet për organizimet e mëvehtësishme edhe të ndarjes nga robëria shekullore politike, shpirtërore e fizike të shqiptarëve nga tërësia e shtetit okupues të quajtur Jugosllavi. Përkundër sakrificës dhe rrezikshmerisë ndëshkuese, organizimet shqiptare filluan me formimin e Shoqërive civile KMDLNNJ, 14 Nëntor 1989, fillet e pluralizmit formimin e partive politike LDK, 23 Dhjetor 1989. Praktikisht, filloi ndërkombëtarizimi e probelmit të Kosovës dhe shqiptarëve në këte hapësirë, organizimin e mëvehtësishëm sindikal. Lëvizja e Pajtimit të Gjaqeve 1990, Sistemin Arsimor i mëvehtësishëm, Referendumin e Pavarësisë, Deklaratën Kushtetuese dhe Shpalljen e Pavarërsisë së Kosovës. Zgjedhjet Parlamentare e Presidenciale të 1992 e 1998, Kuvendin, subjektet e niveleve shtetërore Qeveritë komunale lokale, Formimi i UÇK dhe rezistences ushtarake 1997-99, Fillimin e luftës dhe intervenimi prej 78 ditësh i NATO-s. çlirimi I vendit nga forcat ushtarake e policore të dhunës mesjetare sërbe,12-20 Qersor 1999. Kthimi biblik monumental i popullatës shqiptare nga debimi I dhuneshem sërbë dhe riorganizimi e formimi i institucioneve shtetërore, Zgjedhjet lokale e parlamentare dhe Shpallja e Pavaresise më 17 Shkurt 2008. Kjo ishte një kohë me ngjarje të pandalshme historike e kombëëtare, pas Pranverës së Madhe 1981, Pa Demontratat e 1981, Kosova, jo që nuk do të vinte deri te Pavarësia, Por sot, do të Ishte më keq se Vojvodina e Sanxhaku, ndoshta as shprehje gjeografike.

                     Il. KATARSISI I MORALIT TE URREJTJES

Opinioni I shqetësuar jugosllav e ai ndërkombëtar, me kurreshtje habitëse, çdo ditë shihte e dëgjonte mbi ngjarjet në Kosovë (1981) kur, pas një propogande të stolisur për të drejtat e barabarta të “kombeve dhe kombësive”, ndër ato, edhe të shqiptarëve. E verteta madhore pëlciti si vullkani, shqiptarët me Demonstrata masive shtruan kërkesat për të drejta e kauzë kombëtare, politike e njerëzore. Gjitha këto vite, Qeveria Jugosllave e shtyer nga qeveritarët e Sërbisë, zbatoi dhunën policore e ushtarake shtypëse, duke injoruar zërin e arsyese për këto kërkesa të natyrshme. Përkundrazi, vazhdimisht ashpërsohen përplasjet politike e administrative, moskuptimet, sulmet e rrënimet e çdo të drejte Kombëtare, politike e Kushtetuese shqiptare. Politika komuniste sllave, e shtyer nga morali politikë i urrejtjes sërbe, e ndihmuar nga Kisha Ortodokse sllave, por edhenga disa kuadro shqiptare, Demonstratat e shqiptarëve në Kosovë 1981 i mori për motivim shtyes dhe shkas të pritur, që të ashpërson qëndrimet politike e shtetërore ndaj popullatës shqiptar pՃrgjithësi. Politika komuniste sllave, gjithënjë mbante raporte të ashpëra, ngriste e ashpërsonte masat represive ndaj shqiptarëve, duke zbatur strategjinë e sajë të mospërfilljes së kërkesave, me çka qellimisht ngritë shqetësime për mosqetësimin e gjendjes ndaj shqiptarëve në këtë hapësire. Gjitha gjasatë dëshmojnë se, vetëm kjo metodë veprimi, historikisht I përgjigjej sistemit okupues sërbë. Pasi vetëm kështu sunduesit mesjetar ortodoks sllav, përmes dhunës barbare mesjetare ndaj shqiptarëve të Kosovës, Sërbia, mund të rrënojë të drejtat dhe obligimet Kushtetuese të 1974 të shqiptarëve, Njëkohësisht, kështu e mbante popullin e sajë në gjendje të tensionuar e në armiqësi të vazhdueshme me shqiptarët.

Menjëherë pas Demonstratave të 1981, filluan vitet e urrejtjes, ndjekjes trajtimit policore e burgosjes, si dhe rrënimit të çdo të arriture politike, shtetërore, shpirtërore e material shqiptare në Kosovë, për sundimtarët komunist sërbë u shendërua në program politik e shtetëror. Morali politik e kombëtar sërb I diktuar nga filozofia politike e urrejtjes, e ndihmuar nga Kisha Ortodokse, u bë takt i diktatit politik edhe në masat popullore sërbe, duke i përfshirë masat sërbe në rrjedhat politike, me kërkesa të negativitetit ambicioz hegjemonist edhe jashtë hapësirave sërbe, si në Mal të Zi, Bosnje e Hercegovinë e Kroaci, me tentime të dukshme edhe në Slloveni. Gjitha vitet pas Demonstratave të 1981, ky moral I stërkequr nga urrejtja helmoi masat e popullatës sërbe në Kosovë,Serbi, Maqedoni, Vojvodinë e Mal të Zi. Zbatimi I kësaj forme veprimesh politike ”Jogurt Revulucionit”, kishte qëllimin e vetë thelbor, inskenime, sulme dhe etiketime politik e kombëtare drejt synimit të veçantë rrënues të statusit Kushtetues të Kosovës, shqiptarëve në Kosovë dhe shqiptarëve në gjithë Jugosllavinë. Janë përdorur, masat më të ashpëra represive, të cilat nuk mund te njihen në asnjë kohë e në asnjë rrethanë tjetër, në asnjë lloj sistemi shoqëror, politik e shtetëror në Botë. Politika e morali urrejtjes antishqiptarë rikthehej në shëmtinë e së kaluarës që, asnjë shqiptarë të mos mbetej në këto hapësira etnike shqiptare, Që kur e kur, është vepruar të fshihet elementi bosht I identitetit kombëtar, materializimi i gjuhës shqipe në onomastikë. Të shlyhen emrat e vendeve e vendbanimeve, si edhe vet emërtimi Kosovë, në Kosovë e Matohi. Madje edhe në ekstremin banal gjuhësor Kosmet. Praktikisht, veprohej që, të ndërrojnë çdo emërtim shqiptar, qoftë ai i rrugëve, shkollave, enteve, institucioneve e ndërmarrjeve të ndryshme ekonomike në çdo mjedis e nivel. Në anën tjetër, me masa administrative shtetërore e ligje diskriminuese,  përgatiteshin veprime pengues në planifikimin e familjes, të pengojnë lindjet shqiptare të cilat sipas tyre, qenkan “bomba”në pelena, shkohej deri në ekstrem, sa mos t’u lejohet shqiptarëve emërimi I fëmijëve me emra që kanë kuptimësi-domethënie kombëtare, ngjajshëm siç veprohej në IRJM,  Mal të Zi e Sërbi. Me ligje diskriminuese ndalojnë krijimtarinë muzikore shqiptare dhe publikimin e intërpretimin e lirë të sajë. Ndalojnë mësimin e hulumtimin shkencor të historisë kombëtare shqiptare, në veçanti të personaliteteve pozitive kombëtare, ato etikektoheshin për nacionaliste të rrezikshme e atnisërbe. Po kështu, veprohej edhe me përsonalitetet nga Lufta e Dytë Botërore. Ndaluan gjitha përmbajtjet kombëtare të leksioneve në programet mësimore, qe kishin elemete kombëtare me kohë, të tëra flisnin, shkruanin, e vepronin edhe me masa administrative, kundër gjuhës shqipe dhe të drejtës së shqiptarëve në përdorimin gjuhës së tyre kombëtare, duke çvlersuar të drejtën e barazisë në Kushtetutën aktuale Jugosllave. Shqipen si edhe vet shqiptarët, i hudhnin në rend të dytë e të tretë, por edhe mohonin tërësisht kulturën e traditën shqiptare, ate e konsideronin të dëmshme, nacionaliste e të rrezikshme. Gjithnjë, sikur gjuha e kultura shqiptare dhe vetë shqiptarët, janë kundër sërbëve dhe sllavizmit. Gjatë disa vjetëve pas ngjarjeve të 1981, veprohej edhe kundër traditës historike shqiptare. Në gjithë sistem politik, shoqëror, administrativ e shtetëtror, ishte ngritur shkalla e veprimit, me masa represive e denime drakonike, kundër traditës dhe jetës praktike shqiptare, duke rrënuar rrethojat e oborreve familjare. Shkurt e shqip, veprohej në drejtim gjenocital të fshirjes së qenies shqiptare e damtimit të substancës kombëtare. Me këtë sistem veprimi shtetëror antishqiptar, sipas Memorandumit te ASSHA, mendohej të vije deri te fanitja e kësaj hapësire shqiptare nga këto treva autoktone, që sipas kritereve dhe projekteve e shumta sërbe, të realizohet aspirate historike e kolonizimit të kësaj hapësire, ku planifikohej ngulitja e popullatës sërbe. Kështu, të materializohen, ashtu siç u veprua, të vishen këto hapësira shqiptare me petkun sërbë. Këto politika, me ndihmen e Kishës Ortodokse dhe Akademisë së Shkencave dhe Arteve Sërbe, shpalosnin gjitha 24 programet e projektet, që nga Garashanini 1844 e deri te Programi i fundit i Memorandumit ASSHA(SANU). Të njëjtat i përgatisnin, duke u thirrur në emër të Socializmit vetëqeverisës, humanitetit kushtetues dhe barazisë në bashkëjetesë. Kozmetika këto, të politikës me të cilat është shërbyer e shërbehej politika sllave, gjegjësisht ajo sërbe e kohës.

          lll.   GJUHA DELIRANTE E INJORANCES PEZHORATIEVE

Që nga fillimi i vitit 1981, sistemi shtetëror e partiak Jugosllav, kërkesat kombëtare shqiptare, mundohej t’i shuante me masa represive policor e ushtarake, me arrstime masive e denime të ashpëra, Veprimet e bararisë ortodokse mesjetare i   kishte program afatgjatë dhe qëllim në zbatimin politikës represive antishqiptare. Për këte kërkonte ndërtime gjuhësor terma e shprehje pezhorative, ndërtimin urrejtës e poshtrues të gjuhësisë politike, madje duke daluar jashtë normave të kuptimësisë gjuhësore, Demonstratat Shqiptare të 1981 dhe kërkesa e tyre të arsyeshme e të çarta kombëtare, me ndihmën e disa kuadrove shqiptare që, ishin në shërbim të verbërt, i vlersuan dhe i emëruan për KONTRAREVULUCION në Kosovë. Madje, Kontrarevulucion të masave, me kërkesa kombëtare të xhveshura nga armatimi, dmth, kontrarevulucionarë pa armë, me qëllim të rrënimit të sistemit shtetëror. Poashtu, i ndajmathën termi IRIDENTIZËM shqiptarë, me qëllim të aplikimit të masave represive, që mendonte shteti t’i zabatojë ndaj shqiptarëve, e të cilat i kishin pritur e mendur gjatë komunistët sërbë. Antishiptarët sllav mendoni e planifikonin gjatë që, të  gjendet  shkas për të ndërmarr veprim dhune ndaj shqiptarëve, ate veprim ndaj shqiptarëve do ta merrnin edhe pa ndodhur Demonstratat e 1981, me një inskenim, kurdo që të vije, apo do të sajonin  skenar për gjendje dhe moment për veprim, Ngarjet e 1981 dhe kërkesat e arsyshme të shqiptarëve, vetëm dhanë strall, ishin shkas që, sistemit komunist sërbosllav, të fillon dhunën e parashikuar, të nis rrugën e represionit, dhe në vazhdimësi të ndërtojë platformën e vetë të pastrimit etnik. Platforma parashikonte t’ju ngarkojë shqiptarëve edhe “fajsinë” si “Kryqin Kirenarit”. Praktikisht sistemi komunist sërbë ndërtonte mure të reja mbi themelet e projekteve të vjetra antishqiptare, thuhej e shkruhej se, shqiptarët po kërkojnë bashkimin e trojeve etnike dhe krijimin e Shqipërise së Madhe. Pra, iridentizmi në kuptimësi të bashkimit si proces shoqëror, një bashkim tërësie tokësore, të një treve, me një trevë tjetër, kjo u kuptua se nuk ka përmbajtje kuptimore, pa nocionin paraprak të shkëputjes SEPARATIZËM, ndarja e një pjese nga tërësia, term gjuhësor dallues nga ata paraprakët, që mbulonte arsyetimin e represionit administrativ e shtetëror, sipas mendjes së shpejtur të politikës shtetërore antishqiptare, shkuan jashtë realitetit e të vërtetës reale. Kështu, burimi I kësaj kërkese, shkaqet për këto ngjarje, gjithherë me qëllim të arsyetimit të rëpresionit shtetëror, kërkohej përmes, të ashtuquajturit “Diferencim politik”, nga shumë kahje e në gjitha nivelet e mjediset. Në mesin e pjesëmarrësve të demonstrative dhe të burgosurve, në etapat e hetuesisë, në krahun e intelegjencës, shkencës dhe kulturës shqiptare, në ente e institucione shkollore e shkencore, universitare dhe në ASHAK, ku punonin shqiptarët, kërkoheshin të diskutohen marrëdhëniet kulturore e universitare me Shqipërinë. Veçmas kërkoheshin e sajoheshin shkaqet e rrethana për gjetjen e INDOKTRINIMIT të shqiptarëve nga literatuara e importuar nga Shqipëria dhe mësimdhënësve që ligjeronin në Universitetin e Kosovës. U fol gjithandej se, këto ngjarje I shkaktuan emigracioni shqiptarë nga jashtë, veçmas ata të orientimit Marksist-Leninist, ndaj të cilëve u muaren masa të kufizimit dhe antipropogandës ndaj tyre. Kështu, zbrastësia semantike e termit iridentizëm, u plotësua edhe me termin SEPEARTIZËM, ndarje, shkëputje, zhargoni politik u plotësua me sintagmën IRIDENTIZËM dhe SEPERATIZËM shqiptarë.

            Gjithandej, kështu veproi gjuhësia politike për një kohë të gjatë, parlamentarët mundoheshin të bindin opinionin botëror për Arrogancën e shqiptarëve, për ate se, shqiptarët përkundër të drejtave që gëzojnë, janë ende të pakënaqur dhe, mu për këte, pasoj sulmi represiv ndaj shqiptarëve, me qëllim që ato të drejta, tash duhet të ngushtohen në masë, sa shqiptarët, përkundër numrit të tyre, që zinin vendin e tretë në renditjen e popujve Jugosllav. U sulmuan simbolet kombëtare, gjuha dhe Flamuri kombëtar. Me flamurin luhej, si me leckën, atij po I shtohen pjesë, po I ndërrojnë vendin e madhësinë e pësrrembëshint pa konsultimin, dëshirën dhe vullnetin e popullit. Po në këte vorbullë, u bënë emërime e etiketime shtetërore nga më të errëtat, marr nga shundi barbarisë gjuhësor e rrymat ekstreme të së kaluarës e praktikës politike. Cdo tentim kundërvendës, përkundër argumenteve e faktimeve të dukshme nga personalitetët shqiptare, qoftë ato shkencore apo publicistike, vlersohej tentim nacionalist e përkrahje e të ashtuquajturit Iridentizmit e seperatizmit shqiptar. Kështu, kurrën e kurrës, nuk dallohej ajo kombëtarja nga antikombëtarja, nacionalja nga nacionalistja. Ç’është edhe më e keqja, mbrojtjen e shqiptarëve, sërbët nuk e dëshironin ta dëgjonin, as nga personalitetët e kombeve të tjera joshqiptare. Kurdo herë që, kush shprehte mendim të arsyeshëm ndaj ndjenjës e moralit kombëtar shqiptar, sulmohej pa kursim, shpallej armik e bashkëpunëtor I Iridentizmit e Seperatizmit shqiptarë. Kështu, u veprua ndaj Jevrem Bërkoviqit, Branko Hërvatit, Kiril Zllobecit, Stipe Mesiqit e shume të tjerëve.

            Ofendime nënçmuese dhe nënçmime e nëpërkëmbje të çështjes shqiptare, u organizuan e vepruan përmes organizimeve e sajimeve skenarësh të ndryshme nga  pseudoshkencës, duke futur në ato lojëra edhe revulucionarë labil e hulumtues  “zbulimesh” të errëta nga fusha e terminologjisë gjuhësore. Në çdo kohë e vende të ndryshme. Ashtu siç e kërkonte vendi dhe kuvendi, flisnin edhe etiketonin me terma injoruese nga më të papërshtashmet, si nga ana humanitare. Ashtu edhe nga kuptimësia e komunikimit qytetërues e civilizues të meshazheve logjike të shkëmbimit me qëllim përçmimi. Inskenohen e ndajmathën dukuri negative, smadhohen e tjetërsohen ngjarjet e përditshme, gjithnjë me qëllim të ngarkimit negativ në kurriz të shqiptarëve. Një etapë kohore kishim DHUNUES shpallen aferen e dhunimeve, dhunohej për çdo ditë, mjedis e nivel. Dhunoheshin gra, vajza e plaka, gjithnjë të nacionalitetit sërbë e malazias, dhunoheshin vajza të mitura, madje dhunoheshin edhe murgeshat. Kurse nga ana tjetër, bilansi statistikor mes shtyppit dhe propgandës, nuk përputhej në asnjë mundësi me realitetin objektiv. Një ndërkohë u bëmë HAJDUT, VANDALIST e VARRMIHËS. Kur për çdo ditë vidhej pasuria e sërbëve e malaziasve, gjithnjë nga vjedhësitë shqiptarë. Madje, edhe kur, nuk dihej e zihej hajduti, por ai dosido, duhej të ishte shqiptarë. Shkatërohej e  vetëshatërrohej ose kallej pasuria e ndonjë pjesëtari joshqiqiptarë, dëmtoheshin e preheshin fidanet e ndonjë kopshti apo vreshte, thyheshin përmendoret e varrezave, shploheshin të vdekurit, madje edhe fëmijët e vdekur, shlyheshin mbishkrimet e fotografit e varrezave, thuaja për çdo ditë, kishte zjarre e avari trishtuese, të gjitha shenoheshin në shtypin ditor dhe ngarkoheshin barrë e llogarisë shqiptare. Veprohej kështu, sepse skenari I politikës ditore kërkonte transmetim të mesazhve të tilla. Kështu, shkruheshin skenarët dhe ashtu kërkonte regjia skenariste politike, së cilës duhej përmbajtur me përpikëri. E kur shkaktari nuk gjendej, dhunuesi, varrmihësi vandalisti, apo edhe vrasësi, gjërat duhej heshtur për një moment, kurse skenarin e njëjtë duhej përseritur në një kohë e vend tjetër. Derisa shtypi mbulohej me lajme helmuese, vepra dhe faji mbetej jetim, pa babë e pa nënë.

            Me 1988 shpallën Kuvedimet Kushtetuese, për shprehjen e “mendimit të lirë” dhe “pa pasoja”. Masat shqiptare për herë të parë, pas një kohe prej 7-8 vjetësh heshtjeje të thellë, këto mundësi menduan se duhej shfrytëzuar deri në shterrje, pasi shteti “garantonte” siguri të shprehjes së lirë të mendimit, si edhe për të tjerët edhe për shqiptarët. Shqiptarët në Kuvendimet Kushtetuese, nuk dhanë pëlqimin e ndryshimeve në Kushtetutën ekzistuese. E cila më vonë do t’ju kushtojë shumë me jetë, plagë burgosje, suspendime nga puna, nëpërkëmbje, përdhosje e ofendime marramendëse. Shqiptarët nuk u pajtuan me ndryshimet Kushtetuese, sepse aty kërkohej kufizimi i autonomisë për Kosovën dhe i të drejtave kombëtare të shqiptarëvë si dhe zvogëlohej hapësira substanciale në shtetësinë e Kosovës, të cilat e kishte aktualisht. Kjo ishte shkasi dhe arsyeja që, në Nëntor 1988 pasuan Protestat  e hapura masive kundër pastrimeve në radhët e ushëheqjes  shqiptare kosovare, të cilën populli shqiptar i Kosovës kurrë nuk e kishte zgjedhur vet, as atëherë, as më parë, e as  këtë kastë politike, që e kishte aktualisht në poste politike, administrative qeveritare. Por, këte pastrim, që tentonte ta kryente Sërbia në udhëheqjen kosovare, të cilën ajo e konsideronte pengesë për planet e saja, shqiptarët e konsideruan për rrezik që, po troket në derën e Tij, në një të ardhme të afërt. Ato kërkesa masive u qetësun vetëm vetëm nga veprimi aktiv i vetë udhëheqjes shqiptare të atëhershme në Kosovë, e cila me herët, nuk ishte në vendin e përgjegjesinë e duhur. Më vonë, shkurt e Mars 1989 pasuan Grevat e Minatorëve, stuentëve dhe punëtorëve të Kosovës, të cilave ju bashkuan edhe masat fshatare, rinia shkollore dhe gjithë popullatës shqiptare anë e kënd Kosovës. Shteti Jugosllav, me direktiven e atij Sërbë, rimori masën e jashtëzakonshme policore e ushtarake, edhe këte për të katërtën herë pas vitit 1945. Me këto masa represive shtetërore, në gjendje lufte, Kosova mbulohej me tym nga armata dhe policia, më 28 Mars 1989, Parlamenti I Kosovës, pas shtyerjes e “konsultimit” me parlamentarë, që pati prej 12 ditësh, Kosova, pas marrjes së autonomisë, mbeti vetëm shprehje gjeografike e një regjioni, ndërsa shtetësia e sajë mbeti në shkallën e një komuneje, ndoshta e një komuneje pak sa më e madhe. Parlamenti kosovarë, jashtë kompetencave ligjore, jashtë natyrshmërisë së kërkesave të nevojshme të popullit, pa dëshiren e bazës deleguese, e me porosi të udhëheqjes, e cila e kishte zgjedhur aty, votuan në rrethana jonormale, të rrethuar nga policia e ushtria sërbe. Megjithate, përfaqësuesit e popullit shqiptarë,”harruan” për një qast përgjegjsinë e tyre morale ndaj popullit, “harruan” urrëtinë e proverbit latin se, “deputeti vdes për popullin”, Votuan shlyerjen e autonomisë, dhe në vend se të vdesin,që të jetojnë për popullin, i futën thikën pas shpine popullit të tyre, Me këte shkaktuan vdekjen e 39 shqiptarëve, qinda të plagosur e të arrestuar, të larguar nga puna e të dëmtuar në forma nga më të ndryshme. Kur festuan njëvjetorin dhe festonin përvjëtorët me rradhë, të kesaj “fitoreje” për unitetin e Republikës Sërbe, apo përvjetorët e mordjes shqiptare, deputetët “tanë”uleshin bashkë me Sejdo Bajramoviqin, kryevendi në festime, në rendin e parë të “fitorës”.

Pas aprovimit të kësaj Kushtetute famkeqe për shqiptarët dhe Kosovën, kontrastët e fitorës dhe humbjes fatale, ku pihej shmapanja me erën e gjakut tonë, Ku represioni mori masa zgjerimi horizontal e vërtikal, etiketimi, fyerja e dinitetit, fshirja e identitetin, materializimit gjuhësor,  të kësaj hapësire shqiptare, shenjëzimi i sendeve dhe vendeve në gjuhë sërbe, sollën termine e shprehje të reja, si; TERRORIST,madje nga lloji I veçantë, që njihej deri atë kohë, terrorist që vriten e nuk vrasin, e as nuk vdesin e nuk shtijnë kurrë me armë që, kërkojnë demokraci, që nuk mbajnë as brisk në xhep. Terrorist që vriten 36 sosh, e nuk vrasin e as nuk plagosin askend. Por, edhe mbi 200 sosh të plagosur, terrorist të moshave e niveleve jo të natyrshme, fëmijë të mitur, pleqë në moshë, terrorist në klinika lindjeje e sa në xhamia, terrorist për Libër të Genisit, për tiparet e veçanta dalluese. Këta e pësuan edhe për 15 herë më keq, se ata nga Sekuritatea rumune, pak kohë më parë. Na quajtën PRIMITIV dhe ERGERSIRE, se kemi qëllime grabitqare, gëlltisim njerëz, se e hamë njëri-tjetërin. Se jemi KANIBAL e prapanik fetar. Kemi në vetën tonë tipare fanatike e fetare, se jemi FUNDAMENTALIST  ISLAM, pakuptimsisht,e jo natyrshëm dhe jashtë çdo logjike, i bashkangjesin edhe epitetetetët se, shqiptarët janë MARKSIST-LENINIST TE TIPIT STALINIAN. Përkundër faktit  se shqiptarët kanë tri lloje besimesh, ndryshe në Zot, kanë tri besimet e mëdha fetare, Muslimane, Krishtere dhe Ortodokse, si edhe nënbesimeve, besimit ndryshe në Islam Bektashi. Na thanë se, jemi tipik INTIFAD e KAMIKAZ që kryejmë veprime diverzante, dhe se kemi vyrtyte të pandjeshmërisë ndaj fëmijëve, se edhe fëmijët tanë I hedhim pa dhimbje para terorit e rrezikut se, nuk kemi ndjenja prindore si edhe shume tipare tjera jonjerëzore, që na mëvisheshin herë pas here, sipas nevojës e kërkesës së politikës ditore sërbe. Në shkallëzim të dhunës na mohohet statusi I autonomisë dhe thuhej e shkruhej se, jemi të ardhur, madje nga viset shkëmbore, sipas Llonqarit në shekullin 19-t, kurse sipas Marko Mladenoviq shkruan në fletorën “Komunist”, ne paskemi ardhur në shekullin 17-t, e sërbët në shekullin e 9-t apo 10-t. Asnjëri nuk thot, kush paska jetuar në këte hapësirë, para këtyre shekujve? Mladenoviq thot edhe atë se;”Këta-shqiptarët”, nga një pakicë apsolute, e ardhur në shekullin 17-t, u bënë tash shumicë. Madje, shumicë e rrezikshme apsolute, ka ambicie që, pas një shekulli, të zgjerohet deri në Lubjanë. Sa I përket origjinës së shqiptarëve, këto dekada të dhunës sërbe, shpikën shumë teori, si ate të orgjinës trake, asaj të veprimeve të ndërsjellta të popullit turk, dhe asaj të origjinës sllave. Nga të cilat del se, shqiptarët janë surragat i këtyre veprimeve të ndërsjellëta të përziera-surragateske.Të gjitha hudhën poshtë, vetëm me mendimin e Profesor Radovan Katiqiq, gjuhëtarit nga Zagrebi, I cili konstaton se, “Pa gjetur argumente të bollëshme shkencore, për hudhjen e origjinës Iliri të shqiptarëve. Pastaj, argumente të reja për origjinëne e tyre për një teori tjetër. Teoria Ilire nuk ka mundësi të rrëxohet”. Etiketimet tendencioze që visheshin në kohën e dhunës barbare sërbe, janë edhe ato që ata na quajtën XHIHAD e BANDIT, të panjerëzi, me konotacion negative edhe BALLISTË e bijë ballistësh, se shqiptarët janë armiq të popujve me të cilët jetojnë tash e sa shekuj, në afërsi apo së bashku, Se shqiptarët kanë përcaktime përtritëse për NEOFASHIZËM. Sipas këtyre etiketimeve sllave, këte e bëjmë ne shqiptarët në vazhdimësi dhe këte ideologji e kemi të adhuruar. Me këte teori shqiptarëve ju mohohej pjesëmarrja në LNC, që ishte qëllim politik serb, si dhe fitorja mbi fashizmin, të cilin e thonin ato ditë se këte liri na e paskanë falur të tjerët, sepse ne nuk paskemi kontribuar, gadi asgjë. Përkundrazi, kemi punuar e po punojmë në vazhdimësi për neofashistët. Kështu, u quajt edhe demokracia që, shqiptarët vepronin dhe e kërkonin në dekadën e parë pas Demonstratave të 1981, duke mos pranuar të vërtetën se, shqiptarët kishin pasur demokraci dhe sistem shtetëror demokratik, ndoshta të parët në Ballkan, Qërshor-Djetor 1924, Revulucionin e Qërshorit me Fan Nolin, të cilët atëherë, si edhe tash, fëqinjët tanë nuk e shikuan me sy të mire. Sërbët atëherë e rrëxuan kështu, siç po tentojnë të mos lejohet demokracia edhe sot në këto hapësira Ilirike-Ballkanike. Kështu vlonte vrulli I gjuhës politike termeve, fjalëve, shprehjeve me etiketimeve nga breshëri fyerjesh, sa humbet kontrolli I intelektit dhe etikës, jo vetëm shtetërore e politike, por edhe njerëzore. Arrihet deri në pikën e mosdurimit e urrejtjes njerëzore. Këto vite shqiptarët luftoheshin me gjitha mjetet fizike, politike, shtetërore, fetare e gjuhëore nga sistemi politik shtetëror e qeveritar sërbe dhe filozofia e moralit të urrejtjes nacionaliste, edhe nga Kisha Ortodokase sllave, urrejtjes shekullore historike e politikës komuniste. Urrjtjen ndaj shqiptarëve dhe gjitha vlerave material e shpirtërore shqiptare, të cilat I ka ngritur në shkallë sistemi shtetëror, shqiptarët nuk i trajtonin as për njerëz, dëgjohen e lexohen shprehjet urrejtëse MAJMUN, ndërsa Kosovën, vend majmunësh.

Të gjitha këto terma e shprehje negative ofenduese, institucionalzohen përmes mjeteve të informimit, burimin e mbështetjen e kanë nga politika dhe organet shtetërore  e partiake të shtetit dhe politikës ditore.  Sipas skenarit të shtetit sërb, ato shpërndahen në masa popullore, me qëllim alarmimi të opinionit Botëror, që ai nga gënjeshtra recidive, të bindet për një të pavërtet zyrtare të lëshuar nga shteti zyrtar sërbë.Të bindet me gënjeshtra e imponime, dhe ato t’i merr për të vërteta, Ndërsa, e padrejta të dhunohet e të shpallet si e drejtë, edhe atë në emër të shtetit e politikës zyrtare. Kështu, besoj veprohet vetëm në politikën e sotshme sllave, gjegjësisht sërbe. Tipike me këte, nuk besoj se mund të gjendet tjetër, as kund, sot e as kurrë, në botën e sotme. Po kështu, u veprua edhe me rastin e helmimit masiv të nxënësve shqiptarë në Kosovë, që dihet nga të gjithë, përveç organeve zyrtare shtetërore sërbe, ata e dijnë se ishin helmuesit, që edhe sot nuk mund ta pranojnë veprën e kryer. Për etiketime ofenduese, angazhohej pseudoshkenca sërbe, shfletojnë fjalorë enciklopedike e literaturë të tejkaluar kohësh, të flitet e thuhet, se shqiptarët janë të pakët, janë pa prejadhje, janë surragat. Behet llogari, sa shqiptarë duhet larguar nga Kosova, e sa joshqiptarë-sërbë të sjellin në Kosovë, që të rikolonizohet përseri kjo tokë e kjo hapësirë, siç shkuante Zonja Saviq. Kështu turbullohet mundësia e kuptimit edhe për ata, që mund të kishin ende pakëz mendim të kthjellët. Thirreshin në kohëra të shkuara të urrejtjes, duke riaktualizuar projektët e Cubrilloviqit e Ivo Abdriqit dhe hartonin mbi themelet e tyre të vjetra, projekte me konstrucione të reja. Dozoheshin helmimet e ashpra antishqiptare, të acarimit ndërnacional e kanalizoheshin rryma politike të ringjallura e të nxjerrura nga myku i depove të vjetra. Kështu punohej e veprohej në vazhdimësi, për gjithë dekadën rrënuese antishqiptare. E kurdo që çështja fillonte të merrte udhë, qetësimi, epiqendra në Beograd trumbetonte për alarm, dërgonte haberderët në Kosovë, që lëkundjet të rifillojnë e të mos ndalen. Veprohej kështu, sepse kështu i duhej epiqendrës politike-Sërbisë, që të mbetët edhe më tutje epiqendër, akuale në skenën politike dhe në pushtet. Përndryshe, atë moment që ndaleshin lëkundjet në Kosove, e mbretëronte qetësia, epiqendra-Beogradi dhe politika sërbe, fillonte të paralizohej. Pra, Sërbia luftonte dhe siç lufton edhe sot, vetëm për të ekzistuar në këto hapësira shqiptare, flijon të tjerët për të shpetuar vetëveten, Pra, prania e problemit shqiptarë të Kosovës, e rreth Kosovës, I jepte gjak e jetë që të ekzistojë Sërbia, politika e dhunës sërbe dhe shëmtia e barbarisë kishtare ortodokse sllave në këto hapësira, deri me sot, Sërbia dhe filozofia politike antishqiptare e moralit të stërkequr, nuk la asngjë pa përdorur kundër shqiptarëve, padrejtësisht duke i akuzuar Shqiptarët e sulmuar çdo vlerë material e shpirtërore shqiptare. Poashtu, nuk mbeti, asnjë akuzë e impotim e gënjeshtra recidive më banale e më brutale, pa ia zën rrugën te vertetës dhe të drejtës dhe reales kundër shqiptarëve, për t’I shpallur shqiptarët fajtorë, për fajësim pa faj e mëkatarë pa mëkate.

Filed Under: Fejton Tagged With: 40 vjet, Demonstratat e 1981, Ismail Gashi-Sllovia

PARAQITJET FIGURALE PARAHISTORIKE QË DËSHMOJNË HERSHMËRINE E QYTETRIMIT NË PLAVË E GUCI

December 13, 2020 by dgreca

Nga Prof.Dr. Naser FERRI/

Në pjesën  malore  rrënzë Majes Popadia (2057 m.) afër Gucisë (mes Karaullës, Pyllit të Dobkut e Majës së Prehtë) në një lartësi prej 1700 metrash kanë qenë disa blloqe të gurëve një nga të cilët aktualisht është vetëm një me dimensione 200×170 cm. në të cilin janë të skalitura figura antropomorfe.Aty janë të paraqitura 10 figura nga të cilat 4 sosh kanë si duket simbole të gjenitalieve që mund të kenë lidhje me kultin primitiv të pjellorisë femërore. Figurat janë të paraqitura në mënyrë skematike me vija të thjeshta  në një skenë të përbashkë,t e cila mund të paraqet pjesë nga  kultet e pjellorisë ose ndoshta nga ritet mortore.

Sipas disa të dhënave, figurat i përkasin periudhës së broncit (2000 deri 750 vite para erës sonë), por në bazë të karakteristikave që i kanë paraqitjet figurale, të  vendzbulimit dhe të disa veçorive të tjera, duket së  ka më  shumë  gjasa që i përkasin kohës së neolitikut (greqisht: neos-i ri, dhe lithos- gur, prej 6500 deri 3500 vite para erës sonë), respektivisht periudhës së vonshme të gurit, kur kishte filluar i ashtuquajturi “revolucion neolitik,” proces ky  i tranzicionit nga mënyra nomade e jetesës në atë sedentare  me vendbanime të përhershme dhe i fillimit të zbutjes dhe të kultivimit  të kafshëve dhe të kulturave bujqësore (gruri,elbi, bimët bishtajore).

Sipas gjasave në këtë vend mund të ketë qenë një vend kulti i banorëve të ndonjë vendbanimi në afërsi ku janë zhvilluar ritet e ndryshme magjike e religjioze.

Kërkimet dhe gërmimet arkeologjike në terren do të dokumentojnë më saktësisht domethënien e figurave të skalitura në gur dhe do ta përcaktojnë kohën cilës i përkasin, por sidoqoftë këto janë pa dyshim fakte të sigurta, të prekshme, të cilët dëshmojnë (bashkë me disa zbulime të tjera arkeologjike në disa lokalitete të kësaj trevë) ekzistencën e jetës nga parahistoria dhe vazhdimësinë e saj deri në ditët tona në rajonin e Plavë e Gucisë.

Në fund fare një apel publik për të gjithë banorët e Plavë e Gucisë që ta ruajnë këtë, por edhe lokalitetet e tjera arkeologjike deri në krijimin e kushteve për gërmime arkeologjike se janë pjesë e trashëgimisë tonë të çmuar  kulturore mijëravjeçare!

Photo credit: B.Rexhepagiq,Plavë

Filed Under: Fejton

KUJTESA- Dr. Richard Bartsch, pedagog, shkencëtar, njeri dhe mik shumë i mirë

December 2, 2020 by dgreca

-Me rastin e një vjetorit të ndarjes nga kjo botë të dr. Richard Bartsch (1940 – 28 nëntor, 2019)-

NGA SADIK ELSHANI*/

Këto ditë rastësisht mësova se në nëntorin e vitit 2019 ishte ndarë nga kjo botë dr. Richard Bartsch, për mbi 40 vite profesor i kimisë organike, analitike dhe polimereve në Texas Tech University në Lubbock të Texasit, ku ka arritur njohjen, nderimin si Paul Ëhitfield Horn Profesor, nderimi më i lartë i universitetit për një kuadër pedagogjik (faculty). Lëmitë kryesore shkencore me të cilat është marrë dr. Bartsch janë: Design and synthesis of novel organic molecules for ionic and molecular recognition; separation science; metal ion complexation and separation by multidentate ligands; preparation and application of ionic liquids. Dr. Bartsch është autor i afër 500 punimeve shkencore dhe ka qenë mentor i 54 studentëve të doktoraturës. Ndoshta askush nga lexuesit e këtij shkrimi, madje ndoshta edhe asnjë shqiptar (me përjashtim të atyre që merren me bashkëdyzimet makrociklike, ndarjen e joneve, “host – guest chemistry”). Por, unë kam patur nderin që për tri vite të jem një bashkëpunëtor i ngushtë e prodhimtar (produktiv) i tij. Për të qenë sa më i qartë e më i plotë ky rrëfim për lexuesin e këtij shkrimi, atëherë duhet nisur nga fillimi.

Një rrugëtim profesional e shkencor

Në vitin 1988 kam ardhur në Amerikë për të punuar si bashkëpunëtor shkencor në laboratorin e një profesori në Kansas City. Profesor merrej me biokimi, ndërsa unë jam kimist organik dhe ai ishte i interesuar që unë t’i sintetizoja disa bashkëdyzime për t’i perdorur në disa hulumtime biokimike për te cilat ai kishte nevojë. Nuk po zgjatem më tepër këtu për të mos e lodhur lexuesin me imtësira të tjera shkencore. Meqenëse ai ishte biokimist dhe unë kimist organik, unë pasi i kisha kryer të gjitha detyrimet e mia në laboratorin e tij kisha vendosur që të gjeja ndonjë pozicion tjetër ku mund të merresha kryesisht me sintezat e bashkëdyzimeve organike, lëmi për të cilën jam edhe i specializuar. Nga fundi i vitit 1989 në departamentin e kimisë në Universitetin e Missourit në Kansas City një profesor nga Universiteti i Idahos mbajti një seminar në një lëmi që unë kisha punuar për temën time të diplomës në Universitetin e Zagrebit e më vonë edhe i kisha përdorur disa bashkëdyzime për magjistraturën time (Masters) po në të njejtin universitet. Pas mbarimit të seminarit unë shkova dhe bisedova me profesorin për përvojën time në atë lëmi dhe ai më tha se kishte nevojë për një person që të sintetizonte disa bashkëdyzime për t’i përdorur pastaj në hulumtimet e tij. Ai vetë ishte kimist analitik. Pas një kohe të shkurtër unë shkova në laboratorin e tij në departamentin e kimisë të Universitetit të Idahos në qytetin Moscoë. (Për përvojën time gjatë atyre viteve në Moscoë unë e kam bërë një shkrim: “Një rastësi – një përvojë e bukur profesionale dhe një rajon magjepës i Amerikës”, Illyria, 1 gusht, 2019). Pasi u vendosa në Moscoë profesori më njoftoi për punën, hulumtimet e tij shkencore, planet për të ardhmen, bashkëdyzimet për të cilët ai ishte i interesuar. Më tha se disa nga këto ishin derivate të disa bashkëdyzimeve të sintetizuara nga dr. Bartsch, një profesor në Texas Tech University. Unë gjer atëherë nuk kisha degjuar për dr. Bartsch. Gjatë punës së diplomës sime kam përdorur shumë literaturë dhe isha mjaft i familjarizuar me emrat dhe punën e shumë shkencëtarëve që merreshin me sintezat e bashkëdyzimeve makrociklike, posaçerisht me një grup që në anglisht quhen, “croën ethers” (kurorat eterike ose eteret kurorike), por emrin e dr. Bartsch nuk e kisha hasur, sepse ai kishte filluar të merrej me këtë lëmi kur unë e kisha kryer punimin tim të diplomës. Më vonë për magjistraturën time jam marrur me sintezat e disa derivateve të vitaminës B6. Duke e shfrytëzuar përvojën time dhe pasionin e përkushtimin për sintezat organike arrita që brenda një kohe të shkurtër të sintetizoja një seri të gjërë të këtyre bashkëdyzimeve që jepnin rezultate të kënaqshme për kompleksimin dhe ndarjen e elementeve të serisë lantanide, elementeve të tokave të rralla (Rare Earth Elements), metaleve të rënda dhe disa elementeve radioaktive.

Takimi dhe njohja me dr. Bartsch

Në qershor të vitit 1991 në LaGrande të shtetit Oregon organizohej tubimii rajonal i Shoqatës së Kimistëve Amerikanë për rajonin e veripërendimit (ACS Northëest Regional Meeting) dhe ne kishim vendosur që në këtë tubim t’i paraqisnim rezultatet tona shkencore. Në programin e këtij tubimi e pashë se aty do të merrte pjesë edhe dr. Bartsch. Unë u habiat për të mirë se nuk e prisja këtë pasi ky ishte një tubim rajonal ku zakonisht, kryesisht pjesëmarrësit janë të po atij rajoni – kuptohet, ka edhe përjashtime. Erdhi edhe dita e këtij tubimi dhe ne u takuam me dr. Bartsch, ishim në të njejtin seksion. Paraqitja jonë ishte mjaft dinjitoze, një seri mjaft e gjërë e bashkëdyzimeve të sintetizuar dhe po ashtu përdorimi i tyre në kompleksimin dhe ndarjen e metaleve të ndryshme ishte mjaft mbresëlënës. Pas paraqitjes sonë dr. Bartsch më përgëzoi për rezultatet e arritura the theksoi se puna jonë shumë serioze i kishte lënë një befasi të këndshme. Gjatë atyre 2 – 3 ditëve sa zgjati ai tubim patëm mundësinë që të njiheshim më afër me dr. Bartsch. Ai ishte një njeri me një personalitet të këndhsëm: i qetë, shumë i sjellshëm, i përzemërt dhe shumë i shoqërueshëm – njeri që rrezatonte vlera të larta njerëzor.  Bisedonim për pasionin tone: sintezat organike, përvojat tona shkencore, por edhe temat tjera. Gjatë bisedave tona ai tregoi se po merrte pjesë në këtë tubim pasi që ai ishte nga ky rajon dhe babai e motra e tij ende jetonin aty. Pra, ky ishte një rast i mirë për t’i takuar ata dhe për të rekrutuar studentë të rinj për Texas Tech.

Nja dy – tri javë pas mbarimit të atij tubimi në Oregon, dr. Bartsch më dërgoi njeë letër në të cilën më përgëzonte për punën time dhe mbresat që i kishin lënë të arriturat e mia. Më kishte dërguar edhe broshurën e departamentit të kimisë të Texas Tech që të njihesha me departamentin, universitetin dhe qytetin e Lubbock-ut. Ai kishte dëshirë që unë t’i bashkangjitesha grupit të tij, por unë për arsye familjare dhe angazhimeve të mia në U. të Idahos nuk mundja ta pranoja ofertën e tij. Me dr. Bartsch takoheshim herë pas here nëpër tubime e konferenca shkencore dhe pos bisedave të rastit bisedonim edhe për projektet tona shkencore. Si gjithmone, këto takime ishin mjaft të përzemërta. Në vitin 1996 unë dhe familja kishim vendosur që të largoheshim nga Idaho: unë tani kisha doktoruar, i kisha kryer të gjitha projektet. Një ceshtje tjetër ishte edhe punësimi i bashkëshortes sime. Moscoë është një qytet i mrekullueshëm, por mundësitë e punësimit janë të kufizuara për disa profesione. Ne ishim të ineresuar që të vendoseshim në Philadelphia ose rrethinën e saj, sepse aty dhe në Nju Xhersi ka mjaft kompani kimike, farmaceutike, bioteknologjike. Unë isha i interesuar që nga bota akademike të kaloja në sektorin privat. Lidhjet, kontaktet e mia profesionale ishin kryesisht me botën akademike, prandaj vetëm me dërgimin e rezymeve nuk ishte e lehtë të siguroje një intervistë. Pas disa përpjekjeve për të gjetur një pozicion në sektorin privat vendosa ta kontaktoja dr. Bartsch në Texas. Pasi i këmbyem fjalët e rastit i tregova se përse po e kontaktoja. Oh, sa po më vjen keq, të më kishe thirrur disa ditë më parë, më tha, e kam patur një grant (dhuratë, ndihmë), por i kam premtuar njërit që është duke punuar me një profesor këtu në departamentin tonë, por brenda disa muajve i përfundon kontrata dhe unë kam vendosur që ta pranoj në grupin tim. Në fund të bisedës më tha se do të jemi në kontakt, sepse ka konkuruar për disa grante dhe brenda një kohe të shkurtër e pret miratimin e tyre dhe unë do të jem i pari në listën e tij. Vërtet ashtu ndodhi. Pas disa javësh dr. Bartsch më kishte kërkuar përmes telefonit në fakultet, por në atë çast unë isha në bibliotekë. Për këtë më njoftuan kolegët e mi. Po atë ditë në mbrëmje dr. Bartsch më mori në telefon në shtëpi dhe më njoftoi se tani granti ishte miratuar dhe ai me gjithë dëshirë do të më mirëpriste në grupin e tij. Pasi biseduam për projektet e mundshme dhe disa kushte të tjera unë pranova dhe në fillim të shkurtit të vitit 1997 u ndodha në Lubbock.

Në laboratorin e dr. Bartsch

Dr. Bartsch kishte disa laboratorë për grupin e tij të madh, ku bënin pjesë studentë, studentë në studime postdiplomike (graduate students), postdoktorantë e bashkëpunëtor shkencorë. Laboratorët ishin të pajisur mirë me enë, pajisje e aparatura laboratorike, kimikate, reagjentë, etj. Për shkak të natyrës së punës së tij shkencore aplikative (zbatuese) projektet e tij gjithmonë kanë qenë të financiuara mirë.  Pjesa dërmuese e projekteve të tij financoheshin nga Departamenti i Energjisë i ShBA-ve, fondacioneve të ndryshme shkencore kombëtare dhe të shtetit të Texasit. Po ashtu, ai ka patur edhe shumë projekte që ishin fryt i bashkëpunimit me industrinë dhe Laboratoret Kombëtare të ShBA-ve, projekte që sillnin të ardhura të mira. Dr. Bartsch ishte shumë i kujdesshëm dhe bënte çdo gjë që ne t’i kishim kushtet sa më të përshtatshme për punën tonë. çdo ditë e bënte një xhiro nëpër laboratorët e tij dhe na pyeste se për çka kishim nevojë për projektet tona. Një herë në javë i kishim diskutimet, konferencat tona shkencore individuale gjysëmorëshe ku i diskutonim rezultatet që i kishim arritur gjatë asaj jave, problemet e ndryshme dhe planet për javën tjetër. Dr. Bartsch ishte një njeri mjaft i organizuar, i saktë, i kujdesshëm, drejtues e administrator i shkëlqyer. Ai kujdesej edhe për mbarëvajtjen e Dapartamentit të Kimisë e Biokimisë – për disa mandate, 15 vite, ka qenë kryeshef (chairman) i departamentit. Gjatë qëndrimit tim 3 vjeçar në laboratorin e tij kam patur një punë shkencore mjaft prodhimtare, mbi 15 punime shkencore, pjesëmarrje në tubime e konferenca shkencore. Meqenëse banoja afër kampusit universitar, çdo mbrëmjë, gati çdo të shtunë e të diel shkoja në laborator. Të shtunave paradite vinte edhe dr. Bartsch dhe ne gjenim pak kohë për të diskutuar për punën shkencore, planet për projektet e ardhshme, por edhe biseda të tjera të rastit e me ndonjë tematikë të caktuar. Këto takime, biseda i bënin shumë përshtypje dr. Bartsch. (Më vonë kur u largova nga Lubbocku dhe sa herë që bisedonim në telefon, dr. Bartsch gjithmonë i përmendte ato takime, bisadat tona të atyre të shtunave). Fal përvojës sime në sintezat e bashkëdyzimeve makrociklike, rezultateve të larta e prodhimtarisë së begatshme, dr. Bartsch më ka respektuar dhe gjithmonë më ka trajtuar si bashkëpunëtor të barabartë me të. Kurrë nuk më ka penguar për ndonjë projekt që ishte jashtë atyre që i kishim planifikuar. Nëse mund ta kryesh, vetëm vazhdo, më thoshte.

Po bëheshin tri vite që unë isha në laboratorin e dr. Bartsch dhe koha kishte ardhur që të kërkoja një pozicion tjetër në industry. Familja ime, bashkëshortja dhe dy fëmijët, për shkak të shkollës së tyre kishin disa muaj që ishin vendosur në Philadelphia, ku jetonte e ëma dhe motra e saj. Unë u ndala edhe pak kohë në Lubbock për t’i përfunduar disa projekte që ishin në përfundimin e sipër. Grumbulloja mjaft të dhëna eksperimentale, sepse punimet shkencore mund t’I, shkruaja,  përfundoja më vonë. Dr. Bartsch më tha se në laboratorin e tij unë mund të rrija sa të doja, por edhe unë duhej të kisha para syshë të ardhmen time.Ne e kishim një projekt që ishte i lidhur me një kompani kimike në Nju Xhersi dhe unë i thashë dr. Bartsch nëse mund të bisedonte me drejtorin e asaj kompanie nëse kishin ndonjë pozicion të lirë për mua. Ai më tha se, po atë ditë e kishte një bisedë telefonike me të dhe do t’ia përmende edhe rastin tim. Dhe ashtu ndodhi, unë erdha në Philadelphia dhe e kontaktova drejtorin e asaj kompanie, pas një kohe më ftoi të mbaja një ligjeratë për punën time shkencore. Në ndërkohë deri sa prisja për atë pozicion, unë e gjeta një pozicion të përkohshëm në Drexell University në Philadelphia. Në kompaninë në fjalë u punësova dhe aty i kalova 10 vite. Udhëtimi nga Philadelphia gjer në Sayreville (Nju Xhersi), ku ndodhej kompania, ishte i gjatë, por i përballova për gjithë ato vite. Tani ka vite që punoj në një kompani tjetër në rrethinën e Philadelphias. 

Koha e ndarjes dhe ritakimit

Disa ditë para se të largohesha nga Lubbock-u dr. Bartsch më mori për drekë në një restorant të njohur dhe gjatë asaj dreke reflektuam për qëndrimin tim në laboratorin e tij, punën shkencore, fatet e jetës, etj. Që të dy ishim të mendimit se kur dr. Bartsch e kishte filluar punën në këtë lëmi as që e kishte menduar se do t’i arrinte këto sukses, të ketë një veprimtari kaq prodhuese shkencore. Por, kurreshtja e shkencëtarit dhe puna këmbëngulëse e ben çdo gjë të mundur. Dua të theksoj këtu se dr. Bartsch ishte një njeri shumë i ndjeshëm, i respektonte bashkëpunëtorët që ishin punëtor të mirë e prodhimtarë, ndjente një zbrazëti kur vinte koha që ata/ato të largoheshin nga laboratori i tij. Kur erdhi rasti që të ndaheshim, atij syte gati iu mbushën me lotë. Nuk mundi të ma zgjaste dorën që të përshëndetëshim. Sadik, do të takohemi përsëri, më tha. Edhe pasi u largova nga laboratorri i dr. Bartsch vazhduam të ishim në kontak të herë pas hershëm: biseda telefonike, korrespodencë. Dorëshkrimet e punimeve tona shkencore shkonin nga njëra dorë në tjetrën derisa e merrnin formën përfundimtare. Në qershor të vitit 2011, me rastin e pensionimit të tij, dr. Bartsch organizoi një festë të madhe, ribashkim të grupit, ku ishin të pranishëm shumica e ish studentëve të tij, bashkëpunëtorët shkencorë, postdoktorantët, etj.Ishte ky një rast i mirë për t’u takuar me kolegët e vjetër, për t’i freskuar kujtimet tona, kohën që kishim kaluar në laboratorin e dr. Bartsch, qytetin e Lubbockut. Dr. Bartsch na tregoi se po ballafaqohej me disa probleme shëndetësore, por për momentin po ndihej mirë. Kjo ishte edhe hera e fundit që u takuam me dr. Bartsch.

Qyteti i Lubbock-ut dhe Texas Tech University

Qyteti i Lubbock-ut ndodhet ne pjesen veripërendimore të Texasit dhe ka mbi 260 mijë banorë. Lubbock është i njohur për prodhimin e pambukut. Gati 25% e sasisë së pambukut të ShBA-ve prodhohet në Lubbock dhe rrethinën e tij. PërveçTexas Tech në Lubbock ndodhen edhe disa kolegje të vogla. Qyteti është i rrafshtë pa as edhe ndonjë kodrinë të vockël. Ka parqe të shumta të cilët si karakteristikë të veçantë e kanë se në ta ndodhen liqene të vogla që shërbejnë edhe për grumbullimin e ujit kur bie shi. Për dashamirët e muzikës rock and roll vlen të përmendim se Lubbock-u është vendlindja e legjendës së rock and rollit, Buddy Holly (1936 – 1959). Edhe pse vdiq shumë i ri në një fatkeqësi ajrore, ai mbetet një figurë mjaft e rëndësishme e këtij lloji të muzikës. Lubbock-u nuk shquhet për ndonjë bukuri të veçantë, por përendimet e diellit janë dicka madhështore, magjepse, spektakolare në atë horizont të pafund. Çdo buzëmbrëmje i kam shijuar këto spektakle mahnitëse në qiellin e gjërë të Lubbock-ut.

Texas Tech University është themeluar më 10 shkurt të vitit 1923 dhe sot ka mbi 40 mijë studentë. Studentët vijnë nga të gjitha 50 shtetet e ShBA-ve dhe nga 100 vende të huaja.Universiteti ofron mbi 150 disiplina, përbëhet nga 13 kolegje dhe ka mbi 60 qendra hulumtuese dhe institute shkencore. Shquhet për kampusin universitar të shtrirë në një sipërfaqe të gjërë dhe mjaft të bukur, të ndërtuar në stilin e Renesancës Spanjolle. Biblioteka e pasur e universitetit në fondin e saj ka edhe një numër të mirë të librave mbi historinë dhe letërsinë shqiptare.

I solla këto kujtime, sepse ato tani janë bërë një pjesë e bukur e jetës sime. I solla edhe për ta kujtuar e nderuar dr. Bartsch, një pedagog, shkencëtar, njeri e mik shumë i mirë. I përjetshëm qoftë kujtimi për dr. Richard Bartsch!

Philadelphia, nëntor, 2020

*Sadik Elshani është doktor i shkencave dhe veprimtar i bashkësisë shqiptaro – amerikane.

Filed Under: Fejton Tagged With: Dr. Richard Bartsch, Dr.Sadik elshani, Kujtesa

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 99
  • 100
  • 101
  • 102
  • 103
  • …
  • 112
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!
  • Veprimtaria atdhetare e Isa Boletinit në shërbim të çështjes kombëtare
  • FLAMURI I SKËNDERBEUT
  • Këngët e dasmës dhe rituali i tyre te “Bleta shqiptare” e Thimi Mitkos
  • Trashëgimia shqiptare meriton më shumë se sa emërtimet simbolike të rrugëve në New York
  • “Unbreakable and other short stories”
  • ÇËSHTJA SHQIPTARE NË MAQEDONINË E VERIUT NUK TRAJTOHET SI PARTNERITET KONSTITUIV, POR SI PROBLEM PËR T’U ADMINISTRUAR
  • Dr. Evia Nano hosts Albanian American author, Dearta Logu Fusaro
  • DR IBRAHIM RUGOVA – PRESIDENTI I PARË HISTORIK I DARDANISË
  • Krijohet Albanian American Gastrointestinal Association (AAGA)
  • Prof. Rifat Latifi zgjidhet drejtor i Qendrës për Kërkime, Simulime dhe Trajnime të Avancuara Kirurgjike dhe Mjekësore të Kosovës (QKSTK) në Universitetin e Prishtinës

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT