Fejton – Page 101 – Dielli

Udhëtimet e gjeografëve italianë në trevat shqiptare

January 12, 2018 by dgreca

“Vështrimi i udhëtarëve dhe gjeografëve italianë “ midis Shek XIX –të dhe XX –të për Shqipërinë/

Nga Gezim Llojdia/

1.Shumë studiues italianë, sidomos gjeografët dhe gjeologë, realizuan një numër të udhëtimeve në trevat shqiptare, deri tani pak të njohur a dhe studiuara.Përveç revistave dhe botimeve shkencore, dëshmitë e këtyre udhëtimeve u besohen fotografive të marra në momentet më të rëndësishme, që i atribuohen rasteve jo homogjene. “Vështrimi i udhëtarëve dhe gjeografëve italianë “midis shekujve të XIX –të dhe XX –të për Shqipërinë mundësoi që në vitin 2012 të hapet edhe një ekspozitë me punime të kësaj natyre.

2.Në përputhje me qëllimet shkencore të misioneve, shumë fotografi janë të dizajnuara për qëllime arsimore, për shembull, për të ilustruar përshkrimet e morfologjisë së terrenit ose kostumeve tradicionale të një rajoni të caktuar.Ka edhe shumë raste të fotografive të studiuara të marra për shijen thjesht estetike, për të siguruar bukurinë e peizazhit.

3.Këto shifra në mesin e më të rëndësishme të gjeografisë italiane (Antonio Baldacci, 1867-1950, Roberto Almagià, 1884-1962, Bruno Castiglioni, 1898-1945, Ferdinando Milone, 1896-1897, Aldo Sestini, 1904-1988), përveç ajo që konsiderohej edhe puna e një gjeologu (Mario Magnani), një ekspert i gjërave shqiptare, i cili ishte shumë afër gjeografëve për shkak të afinitetit të tij për interesa dhe studime. Shumica e fotografive të marra gjatë udhëtimeve të tyre, shpesh të promovuara dhe të financuara nga Shoqëria Italiane Gjeografike, mbahen në arkivin fotografik të kësaj shoqate. Në total, dokumentet fotografike (pozitive, negative, sllajde, kartolina) me subjektin shqiptar janë rreth 3500 dhe përbëjnë një pjesë të rëndësishme të Arkivit në aspektin e cilësisë dhe sasisë

Në kërkim të së vërtetës së Sanxhakut!

January 9, 2018 by dgreca

Dilemave rreth origjinës së popullësisë myslimane të Sanxhakut, po u vije fundi. Falë profesionalizmit dhe argumenteve shkencore të studiuesve të fushave të ndryshme: historisë, arkeologjisë, antropologjisë, kulturës, dokeve e zakoneve, pastaj, në bazë të historisë orale, të cilën e kanë hulumtuar autorë të shquar të kësaj treve, gjithnjë e më shumë na ofrojnë të dhëna për ta njohur e mësuar më mirë të vërtetën. Sot kemi mjaft studime të autorëve dhe instutucioneve shkencore boshnjake dhe serbe, të cilat dëshmojnë me argumente për origjinën shqiptare të popullësisë jo vetëm të rrafshanaltës së Peshterit, por edhe më gjerë.

Nga Ismet Azizi/

Në bazë të studimit të Mile A. Pavlloviqit „Fshatrat e Senicës, hulumtime antropogjeografike“ (viti 2009) , të cilin e ka përgatitur për portalin „Poreklo.rs, si dhe në bazë të studimeve që na i ofron autori Ejup Mushoviq, na dalin të dhënat e besueshme dhe objektive për origjinën e familjeve të kësaj treve.

Një tregim i profesorit të letërsësë në Universitetin Internacional të Novi Pazarit, Kemal Xhemiq, na bën të njihemi më mirë se çfarë vështirësish kanë pasur shqiptarët e Peshterit, sidomos vajzat shqiptare të këtij mjedisi pasi janë martuar me të rinjtë e familjeve ku nuk flitej gjuha shqipe. Ne kemi dëgjuar disa rrëfime të meshkujve të Peshterit. Në emisionet e ndryshme dokumentare disa madje theksojnë me plot bindje se gjoja humbja e gjuhës shqipe ishte bërë për shkak të martesave me femrat boshnjake, të cilat nuk flisnin gjuhën shqipe. Megjithatë, duhet përmendur edhe faktin tjetër, të cilin askush nuk e përmend: martesat e vajzave shqiptare me të rinjë e familjeve ku nuk flitej shqipja. Pra, në bazë të rrëfimeve të disave krijohet përshtypja sikur në Peshter nuk ka pasur vajza shqiptare, por vetëm djem shqiptarë.

Për ta ilustruar këtë, po përmendim Prof. Dr. Xhemiq, i cili, midis tjerash, shkruan: „Pesëdhjetë vjet më parë një vajzë nga fshati Toçilovë i Peshterit me emrin Zalifa, u martua me të riun Smail Çekiçin nga fshatin Devreçe të Tutinit. Alija Bakiq, profesor i letërsisë, dëshmon se nusja, Zalifa, nuk dinte asnjë fjalë në gjuhën boshnjake, ose, siç donte të thoshte dikush, gjuhën serbe. Kur erdhi nuse në këtë fshat të Peshterit, Zelifa fliste vetëm gjuhën shqipe, e cila ishte gjuha e saj amtare. Tani, për ne boshnjakët e Sanxhakut, shkruan profesori Universitar, Kemal Xhemiq, disa historianë serbë dhe ndonjë tjetër nga radhët e boshnjakëve (Selimoviq nga Sjenica dhe të tjerë) nxjerrin tezën mbi origjinën etno-fetare serbo-sllave dhe ortodokse. Kjo tezë nuk qëndron, prandaj nuk mund të pranohet“.

Çka mund të thuhet pas këtij tregimi të dhimbshëm, i cili të kthen në kohën në mes dy Luftërave Botërore, kur shqiptarët e Peshterit bënin presion dhe kërkonin nga deputetët, krerët e vendit të tyre, që të mos hapnin shkolla serbe. Arsyeja ishte se i frikësoheshin asimilimit. Sipas tyre, edhe përmes formës së shkollimit në gjuhë sllave mund të kërcënohen nga rreziku i asimilimit. Prandaj, kjo i bie se për ta më mirë është që të zgjedhin këtë formë të „rezistencës“, duke bërë një jetë gati të izoluar vetëm e vetëm për të ruajtur identitetin kombëtar e fetar. Ky është rast tepër i rrallë në historinë e njerzimit, por, fatkeqësisht, është i vërtetë.

Se me çfarë vështirësish ballafaqoheshin shqiptarët e Peshteri në të kaluarën, e ilustron edhe tregimi tjetër i një afaristi me prejardhej nga fshati Uglla.

„Peshteri me shekuj ka qenë dhe ende është krahina më e izoluar në Gadishllin Ilirik (Ballkanik). Banorët e këtij mjedisi, edhe pas pushtimit sllav, kurrë nuk i kanë ndërprerë lidhjet me vendin e origjinës së të parëve të tyre. Në vazhdimësi, nëpërmjet krahinës së Rozhajës dhe asaj të Plavës e Gucisë, kanë mbajtur lidhjet tregtare me Shkodrën. Atje i kanë plasuar prodhimet e tyre blegtorale. Por, jo rrallë herë, edhe pse shumë më afër, kanë qenë të deyruar që të udhëtojnë edhe në verilindje drejt Pazarit të Ri për të shkuar në qytetin serb, Rashkë. Por, ç’është e vërteta, udhtimi për në Rashkë ishte shumë më i „largët“ sesa shkuarja në Shkodër, në Pejë apo në Podgoricë. Kur ktheheshin peshtrasit që kishin shkuar për të tregtuar në Rashkë, në hyrje të fshatit dilnin për t’i pritur të afërmit dhe familjarët e tyre të gëzuar, duke u shprehur mirëseardhje atyre, por njëkohësisht duke falënderuar Zotin që janë kthyer shëndosh e mirë. Një pritje e tillë nuk u bëhej, kur ktheheshin nga Shkodra, ku shkonin gjithashtu për të tregtuar dhe udhtimi zgjaste me ditë e me javë të tëra. Arsye e vetme ishte se ata udhëtonin nëpër vendbanime shqiptare dhe nuk kishin përse të brengoseshin se gjatë rrugëtimit të mundimshëm mund t’u ndodhte ndonjë e keqe“.

Çfarë duhet të bëjmë që këta shqiptarë të mbetur, të ndihen rehat, pra të mos të ndihen keq kur martohen me të tjerë që nuk flasin gjuhën e tyre? A mund t’u bëhet ndonjë zgjidhje fatlume? Në radhë të parë, si t’u krijohen kushte të favorshme për rrugtim të sigurt në drejtime të trevavae të tyre kombëtare?… Për këtë dhe çështje të tjera medeomos duhet të merren institucionet shtetërore të Shqipërisë dhe Kossovës. Si të arrihet kjo, si të zbuten a tejkalohen vështrësitë e ndryshme, duhet shënë kontributin e tyre, në radhë të parë, Instituti i Historisë, Institutti Albanologjik, Akademitë e Shkenvave dhe Arteve të Kosovës e Shqipërisë. Rol të rëndësishëm do të luanin mediet, intelektualët, politikanët, sportistët, artistët etj.

ABAZ KUPI, NJË TJETËR KULM TRIMËRIE

January 6, 2018 by dgreca

(në 42 vjetorin e vdekjes)/ 1-abaz-kupi-dhe-maclean

Nga Luan Çipi/Abaz Kupi, i njohur për shumë kohë si “Bazi i Canes”, ishte një tjetër personazh i rëndësishëm që dominoi situatën politike në Shqipëri, me kulmin e vet në rezistencën e organizuar po me nismën e tij personale, ndaj pushtimit fashist Italian të 7 prillit 1939. Pavarësisht se, qysh herët, ai e deklaroi veten “Legalist” dhe betohej për ish Mbretin Zog, (shiko fjalën e tij në shtatorin 1942 në Konferencën e Pezës), këtë deklarim fillimisht do ta konsideroja më shumë vetjake dhe pa lidhjen dhe vartësinë direket, sepse Zogu, nuk denjoi dhe nuk dha asnjë urdhër për ta kundërshtuar ushtarakisht pushtimin, por u largua jashtë Shqipërie, me gjithë shpurën dhe familjen e tij. Kjo nismë e guximshme vetjake, nuk ja ul vlerat Abaz Kupit, përkundrazi, rezistenca e tij heroike dhe përleshjet e më pasme, në gjirin e Frontit Nacional-Çlirimtar dhe veças, (pa theksuar përkatësitë e aderimit), e bënë atë një Atdhetar me emër të madh dhe me kontribut konkret. Mandej duhej thënë e përsëritur, se në fillimet e luftës antifashiste, nuk njihej tjetër lider më i shquar se “Bazi i Canes”, aqsa kur ra heroikisht në luftë, dëshmori i pare komunist, Qemal Stafa, kënga e popullit i këndohej me thirrjen e dhimbshme “ngrehu Qemal nga varri, të pret Bazi i Canes”.Ja si shkruan vetë Abaz Kupi për rezistencën e 7 Prillit 1939:. “Kur anijet e armikut arritën pranë molos, i lashë fashistët të zbrisnin në tokë, madje dhe të na afroheshin nja 200 metra. Atëherë dhashë urdhër që të hapej zjarr kundër tyre. Kështu, në ora 4 të mëngjesit kishte filluar një betejë e vërtetë. Gjatë këtyre luftimeve, të tre sulmet e tyre të njëpasnjëshme i zmbrapsëm, duke i detyruar agresorët që të ktheheshin e të futeshin sërish nëpër anijet e tyre. Gjatë sulmit të katërt, armiku, duke vënë në përdorim të gjithë mjetet dhe forcat e tij luftarake që dispononte, u përqendrua në një sulm të përgjithshëm kundër krahut tonë të djathtë. Në këtë mes, ne, duke mos i pasur mjetet e nevojshme gjatë 6 orë luftimesh të përgjakshme dhe të pandërprera, qemë të detyruar që të tërhiqeshim”.

Abaz Kupi lindi në lagjen Varosh të Krujës më 6 gusht të vitit 1892 në një familje që e kishte origjinën nga Kurbini. Ai qysh në moshë të re 22 vjeçare, në nëntor-dhjetor të 1914, bashkë me “Parinë e Krujës” vendosin dhe marrin aksione konkrete kundër “Lëvizjes së Shqipërisë së Mesme”, që me sloganin “dum babën”, përkrahën përpjekjet e para për forcimin e Shtetit Shqiptar, të krijuar nga Ismail Qemali dhe që bënte hapat e para të konsolidimit, me në krye Princ Vidin.Me formimin e Qeverisë Kombëtare të Lushnjës, Abaz Kupi, së bashku me Bajram Currin e Ahmet Zogun, mori pjesë në luftën kundër malazezëve në Koplik, në përpjekje e gjata për të bashkuar Shtetin Shqiptar.

Abaz Kupi merr pjesë në kryengritjet e Mustafa Merlikës, Bajram Currit dhe Elez Isufit në shkurt-mars të vitit1922, kur edhe u konfrontua me Ahmet Zogun, por duhet thënë se gjatë kryengritjes Fanoliste të Qershorit 1924 ai, qëndroi neutral.Kapiteni Prenk Pervizi, miku i tiji afërt, ishte ai që e afroi me Zogun, i cili më vonë e ngarkoi të shërbejë si Komandant i Xhandarmerisë në Krujë me gradën e kapitenit Kjo detyrë e rëndësishme, zyrtarizoi ndikimin e Bazit në vendlindje dhe konsolidoi karrierën e tij të ardhshme ushtarake, deri te grada e gjeneralit.

Kështu, më vonë, në vitin 1934 u gradua major dhe shërbeu në Durrës me të njëjtën detyrë.Në ditët e agresionit fashist italian kundër vendit tonë, më 7 prill 1939, Abaz Kupi, me inisiativën e tij, udhëhoqi qëndresën e repartit ushtarak të Durrësit, qëndresë e cila e shndërroi atë në një ikonë.

Abaz Kupi, me pushtimin e Shqipërisë, u largua në Stamboll të Turqisë, ndërsa në qershor të vitit 1939 familja e tij, e përbërë nga tre djemtë Petriti, Rustemi e Fatbardhi, bashkë me nënën dhe motrat, u internua në Himarë dhe pas disa muajsh, u internua në Itali. Në fillim u mbajt e burgosur në qelitë e burgut të Brindisi-t, izoluar plotësisht. Më pas u dërguan në një kamp internimi në Siena, deri në vitin 1942, kur u lanë të lirë për të banuan pranë t’afërmve, te familja e Sejfulla Merlikës.Me hyrjen e Britanisë së Madhe në Luftë, si një alternativë oportune, u pa edhe mundësia e krijimit të rezistencës antifashiste në Shqipëri. Me këtë synim, Abaz Kupi, i rekomanduar nga shokët e tij, kalon nga Turqiapër në Beograd, kryeqytetin e Jugosllavisë, i pritur dhe ndihmuar nga miku i hershëm, Gani Kryeziu. Aty organizohet takimi me kolonelët Anglez Stirling dhe. Dayrell Oakley-Hill, (i fundit shef i zyrës së SOE në Beograd). Me ndihmën e tyre dhe direkt të Ambasadës Angleze të Beogradit, Abaz Kupi, kaloi në Shqipëri në krye të Rezistencës antifashiste. Punët përgatitore për organizimin e qëndresës u drejtuan nga gjenerali Anglez Julian Amery nga Jugosllavia edhe pse Qeveria e Mbretërisë Serbo-Kroato-Sllovene ishte kundër.

Në Shqipëri, koordinuar nga Anglezët dhe miqtë e tij, u sigurua bashkëveprimi i Abaz Kupit me Muharrem Bajraktarin dhe të vëllain e tij Ibrahimin, për të grumbulluar elementët e duhur dhe për të organizuar qëndresën kundër pushtuesit dhe krejt kjo punë e madhe u përballua me shpenzimet e tyre.

Një nga principet e Abaz Kupit ishte sigurimi i mirëkuptimit dhe bashkëveprimit të të gjitha forcave shqiptare antifashiste. Në këtë kuadër Abaz Kupi ishte një ndër organizatorët dhe pjesëmarrësit kryesorë të “Konferencës së Pezës” të mbajtur më 16 shtator 1942, ku dhe u zgjodh anëtar i KANÇ. Ai, si shumë figura tjera që përdoreshin nga komunistët për të tërhequr masat gjerësisht me emrin e bujshëm “Fronti Nacional-Çlirimtar”, ra në kurthin e tyre, u shfrytëzua në të gjitha kapacitetet dhe u hodh poshtë si limon i shtrydhur.

Nuk përjashtohen edhe përpjekjet direket të forcave nacionaliste për bashkim: Më 26 korrik 1943, ora 11 paradite, u mblodhën në shtëpinë e dr. Ihsan Toptanit në katundin Tapizë, Delegacioni i Këshillit të Përgjithshëm Nacionalçlirimtar dhe Delegacioni i organizatës “Balli Kombëtar“. Me idenë e zgjerimit dhe të forcimit të frontit të përbashkët të luftës kundër italianëve, ai u bë nismëtari Konferencës së Mukjes të mbajtur në datat 1-2 gusht 1943 për të arritur bashkëpunimin midis Frontit Nacional Çlirimtar dhe Ballit Kombëtar.

Pikërisht, Komiteti Për Shpëtimin e Shqipërisë organizoi në datën 4 dhe 5 gusht 1943, dy ditë pas Kuvendit të Mukjes, një betejë të përbashkët në afërsi të Qafë-Shtamës, kundër ushtrisë italiane që marshonte për në Mat. Çetat partizane dhe ato të Ballit Kombëtar, nën komandën e majorit Abaz Kupi, e shpartalluan armikun, duke i shkaktuar humbje të rënda: 150 të vrarë, 40 të plagosur dhe 7 robër. Në mes të të vrarëve ishte edhe koloneli A.P. Skampa.

Kur E. Hoxha hodhi poshtë Marrëveshjen e Mukjes me Konferencën e Labinotit në shtator 1943, se binte ndesh me synimet e agjentëve Popoviç dhe Mugosha, Abaz Kupi u largua më 19 nëntor 1943 nga Kryesia e Këshillit të Përgjithshëm Nacional-Çlirimtar.

Më 21 nëntor 1943, duke mos pasur tjetër alternativë, Abaz Kupi, formoi “Lëvizjen e Legalitetit” dhe vuri objektiv rikthimin e Mbretit Zog në Shqipëri. Pas kësaj udhëheqja e PKSH urdhëroi asgjësimin fizik të Abaz Kupit. Megjithatë ai u mbrojt dhe iu shmang luftës civile, deri kur komunistët nisën të sulmonin Krujën dhe zonat e Bazit në Mirditë. Në pranverën e 1944, raportet drejt qendrës të oficerëve Billy McLean dhe David Smiley, iu bashkua dhe Amery, të cilët qëndruan për shtatë muaj pranë trupave të Kupit. Këto raporte për operacionet kundrejt gjermanëve do të ndeshnin me kundërshtitë e raporteve të oficerëve britanikë pranë komunistëve. Aleatët ngulnin këmbë për më shumë aksione dhe ç’vlerësuan përpjekjet e mundshme të Abaz Kupit.

Pamundësia për më shumë aksione e dëshpëroi heroin tonë. Më 24 tetor 1944 Abaz Kupi, u largua nga Atdheu bashkë dy bijtë Petritin, Rustemin dhe përkthyesin Gaqo Goga me ndihmën e një barke të siguruar nga Ihsan Toptani në Shkodër, (SOE e Barit nuk e ndihmoi të tërhiqej së bashkë me oficerët britanikë). Ata ngelën për 6 ditë pa ushqim e pa ujë, derisa u gjetën nga një anije pastruese-minash kanadeze, që i çoi në Brindizi të Italisë.Familjen e Abaz Kupit ngeli në Shkodër. Djali i vogël, Fatbardhi, u arrestua më 1945, ndërsa pjesa tjetër e familjes, bashkëshortja e tij dhe vajzat, do të internoheshin në Tepelenë e më pas nëpër kampet e internimit të Myzeqesë.

Në emigracion Abaz Kupi, që tani thërritet “gjeneral”, merret me organizimin e mërgimtarëve për një bashkim politik, më pas u aktivizua në komitetin “Shqipëria e Lirë” me në krye Mit’hat Frashërin. Më 1968 zhvendoset drejt Shteteve të Bashkuara.Vdiq në 6 Janar te vitit 1976 në ShBA, New York. Trupi i tij prehet në Kew Gardens Cimitery në Queens.

Për ta mbyllur do paraqes këtu më poshtë, se si ka shkruar vet Enver Hoxha fillimisht, për Abaz Kupin (Bazin e Canit): “Në ditët e para të prillit 1939, ditë të zeza të historisë sonë, populli shqiptar ishte më këmbë; me një zemër, me një parullë: Luftë invazorit fashist të urryer si bishë e Atdheut tonë të dashur, në fshatra dhe qytete të Shqipërisë, i madh dhe i vogël bërtiste në Durrës, Shëngjin, Vlorë për të mbrojtur Atdheun.Në Durrës luftonte Abaz Kupi me djemtë e shqipes, luftonte me një grusht njerëzish kundër dëshirës së klikës dallkauke që ishte në fuqi, kundra mijëra dhe mijëra fashistëve që po zbarkonin në molo.Bazi i Canes dhe djemtë e Shqipërisë, të frymëzuar prej një dashurie të madhe për Atdheun, me të vetmen pushkë të shqiptarit, e bënë armikun që të kthehej në vapore e të linte në Molo me qindra të vrarë.Major Bazi ishte kudo, në çdo pozitë, zëri i tij dëgjohej: Djema! Godisni armikun pa mëshirë se kështu e lyp ndera e Atdheut!”- dhe pushkët e shqiptarëve kërcisnin mbi fashistët e fëlliqur që turreshin valë-valë.Nga çdo anë, nga çdo mur, derë, nga çdo penxhere e Durrësit vlonte pushka. Bazi i Canes s’po ia lëshonte vendin, megjithëse armiku përdori topa e aeroplanë, djemtë e Shqipërisë s’trembeshin, sado që ishin një grup njerëzish.Lufta vazhdoi me orë, armiku hidhte si në furrë, me mijëra bersalierë dhe përpara kësaj hordhi të madhe të veshur me çelik, Bazi i Canes u tërhoq, por i pathyer, i papërkulur, me zemrën plot dashuri për Atdheun dhe me urrejtje për okupatorin.

Në emigracion këtij s’i rrihej, ai e kishte zemrën në Shqipëri, në vëllezërit e tij që po luftonin me tërbim fashizmin dhe ky luftëtar çau malet me borë, çau bjeshkët e veriut dhe u fut në Atdhe, atje ku e lypte detyra, ku e lyp nderi i Atdheut, u fut për të bashkuar forcat e tij me atë të shokëve shqiptarë që ishin ngritur në këmbë.
Fshatrat e Krujës zienin, fshatarët rrokën armët, pse ora e hakmarrjes kish arritur, pse Bazi i Durrësit ishte kthye me marrë pjesë në LÇ e popullit shqiptar.
Mustafa Kruja u përpoq të kish zinxhirët, u përpoq ta bënte rajë të okupatorit, por Bazi i tregoi rrugën këtij korbi të zi, këtij birit bastard të tokës arbërore dhe si, patriot që ishte i shpalli luftë fashizmit, Merlikës dhe tradhtarëve.

Merlika, u lëshua si një bishë me hordhitë e tij mercenare për të ndjekur çetën e Abaz Kupit, u derdh mbi miqtë e tij, mbi shokët e tij për t’i vrarë e varë.
Bazi i Canes i goditi fashistët pa mëshirë. Merlika e bëri sheshin e Krujës, shesh për varje për djemtë e Bazit. Por Bazi s’tutej dhe thoshte” Vallja vjen pas”.
Fashizmi dhe Merlika i kanë milicët të lirë me pesë napolona kokën, kurse ne djemtë tanë i kemi vëllezër dhe shokë, por hakën s’e lëmë pa e marrë dhe për një njëqind.
Bazi i Canes që luftonte për një qëllim të shenjtë; çlirimin e Atdheut nga zgjedha e italianëve, e ka kuptuar fare mirë se trimi i mirë me shokë shumë, se ky hall i madh ka mbuluar gjithë Shqipërinë dhe se një bashkim i fortë e i shëndoshë i gjithë shqiptarëve në luftën kundër okupatorit do të jetë shpëtim i vendit tonë.
Patrioti i vërtetë s’lufton me fjalë, por me punë, me vepra dhe Bazi i Canes mendimet e tij i realizon në fushën e luftës dhe solidar deri në vdekje me të gjithë atdhetarët e tjerë shqiptarë, u hodh në Luftën NC, në luftë për Atdhe.

Me 10 tetor 1942, armiku i fëlliqur u sulmua nga të katër anët e Shqipërisë, kudo u goditën kolonat, depot, milicët e armikut, kudo në Shqipëri u prenë telat e telefonave.
Ky ishte rezultat i kuvendit të burrave shqiptarë, që vendosën të luftonin me armë dhe pa pushim deri në fitore armikun e vendit tonë. Dhe Bazi i Durrësit, Bazi i Krujës, Bazi i Pezës dhe i 10 tetorit, po vazhdon dhe do ta vazhdojë deri në fitore luftën kundër okupatorit dhe tradhtarëve”..

Unë, nuk kam se ç’të shtoj! Grumbullova e sistemova ç’gjeta nga interneti, se ç’kanë shkruar të tjerët. Por si përfundim them se: nuk duhet hedhur poshtë lufta dhe përpjekjet e burrave të shquar të vendit tonë, thjeshtë duke gjykuar nga përkatësia e tyre partiake, as nga ndonjë gabim në jetën e tyre të gjatë, por të vlerësojmë, çmojmë e nderojmë veprën e tyre në tërësi, në dobi të Atdheut, në funksion të bashkimit dhe jo të përçarjes. Sidomos duhet të jenë më të kujdesshëm historianët dhe shtetarët!

Tiranë, më 01.04.2016

Nga Libri i Luan Çipit “LULISHTARËT E ATDHEUT”

PAZARI I VJETER I SHKODRES

December 9, 2017 by dgreca

Nga Fritz RADOVANI/

Deri kah viti 1968 vazhdonte me qendrue në kambë kjo pamje, derisa shkatrruesit janë kujtue per sheshimin e plotë të kësaj qendre tregtare të Shkodres së vjeter. U emnova mësues në vitin 1962, dhe me të vertetë si diten e parë që shkova, me aq knaqësi punova per 8 vjet me fëmijët Lagjes së Re, që ishin banorë të Pazarit të Vjeter brij Rozafës.

Kishte shumë pak nga ndertesat e vjetra, ku Bexhisteni vazhdonte me kenë e pranë tij edhe Shtëpia e lëkurave, ndertime të bukra dhe me histori të dokumentueme.

Ura e Pulave karrshi shkollës ishte pamja e perditshme që më çonte tek Posta e Pazarit, dhe krejt brij saj fillonte ngjitja e rrugës per në Kështjellen Rozafat, një mbrekulli…

Atëherë kam formue bindjen se në Shkoder asgja që asht prishë, djegë e shembë, nuk asht kenë rastësi… Po, gjithshka e paramendueme dhe e sajueme per me mërrijtë deri tek “Piramida e kufinit me Jugosllavi” që ishte “drrasa e parë e Urës së Bunës”… Turpi i një tradhtije të pashueme që në 1913, kur “daja Esad Pashë Toptani” e shiti Shkodren!

Ngjarjet shkatrruese të Shkodres ishin një vazhdimsi e urrejtjes së Turqisë, që nuk i ka mungue asnjëherë dhuna dhe gjakderdhja sllave, shoqnue me shpartallimin ekonomik dhe kulturor, tue i pre të gjitha rrugët e një qytetnimi Europjan Shkodres e Shqipnisë.

Fillimisht kur Mark Kakarriqi mendoi me kanalizue Bunen dhe me kthye Shkodren në port detar, tue e sigurue edhe nga rreziku i permbytjeve me anën e thellimit dhe të një ndertimi modern në bashkpunim me një firmë të njohun angleze, “ishin anadollakët e Pazarit të Vjeter, që nuk donin ndihmen e kryqalijve të Anglisë, me na u sjellë këndej..!”

Asht pikrisht koha kur Familja Parruca, shet ndertesen e Shtëpisë së Kulturës, dhe iku pergjithmonë nga Shkodra, tue “puthë prakun e Derës dhe, tue mallkue ata që kthejnë!”

Malazezët sulmojnë Shkodren, dhe e mbajnë të rrethueme derisa shpallet Pavarsia!

1913: At Gjergj Fishta ven Flamurin në Kompanjelin e Kishës së Fretenve, kur rinia shkodrane sheh me sytë e vet kandilat e ndezun dhe të lidhun nga Kompaneli i Kishës tek minarja e Xhamisë së Fushës së Çelës, dhe këndon pergjatë Shkodres “Hymnin e Flamurit” me muziken e Kurtit… Francezi nuk mund ta shohin dhe do “me e ulë me topa!”… Sufleri u tha: “Jo, nuk e duem me e ndigjue Hymnin e Fratit me Alfabetin e Manastirit “Porsi fleta e Ejllit Zotit…” se, ma i mirë asht per “shqiptarë” hymni me muzikë rrumune që këndohet edhe sot! “Të pakten sllavët nuk i zen me gojë!”

1920: Kur u mblodhen “intelektualët e Haxhi Qamilit” me caktue Kryeqytetin e Shqipnisë, dhe kur mendohej se “Shkodra asht ma e pershtatshme se të gjitha qytetet tjera, si e ka pasë shpjegue Luigj Gurakuqi, per interesat tona kombtare dhe Europjane” … “Jo, ne jemi per Tiranën e Toptanëve”… E madje, mbas 90 vjetëve i shembin edhe “Shtëpinë e Atdhetarit Luigj Gurakuqi”, se gaboi: “Ai në 1908 na hapi edhe Shkollen Normale në Elbasan..!!” E, mbas Tij edhe Ministri fashist Ernest Koliqi, na hapi nja 200 shkolla Shqipe nder trojet tona… Kur shoku Tito nuk i donte ato, madje edhe vrau pa ju tutë syni Mësuesit e Nderuem Ymer Berisha, Kol Margjini, Gjergj Martini e Kol Parubi, që ua mësonin fëmijve Shqiptarë nder ata shkolla Hymnin e Flamurit të Skenderbeut!

1944: Po, tregtarët e Shkodres ku ishin kur “shokët komunista” që ua dergonin paret me shegertat e vet, ua sollen në 1945 “vllezërit grekë’ me fjetë aty dhe me i vue flaken Pazarit, kur Shkodren e drejtonin terroristët Qamil Gavoçi me Arif Gjylin, Sheuqet Peçin dhe Mehmet Shehun e kompani, tue këndue sesi “ua bëjmë… nënën Gegëve…” ?!

Vidheshin dyqanet e Pazarit të Shkodres, rraheshin e ngordhnin në hu tregtarët e atyne dyqaneve, derisa dorzonin arin… Pushkatoheshin Profesorët e nxanësit e Gjimnazeve ku partizanët vidhnin “objektet e zbulueme nga At Gjeçovi, me ua dhurue tradhtari Enver Hoxha shokve Stalin dhe Tito…”, ideatorëve të pavdekshem të pushtimit Shqipnisë nga sllavokomunistët e Veriut dhe të Jugut, pa mendue fare: “Po sot, çka do ti dhurojmë?!”

I ranë mbas shpine Atdhetarit Prek Cali forcat e Mehmet Shehut e ato të Titos, u vranë

118 Burra t’ Atyne Maleve, ua treten nder prroje Trupat e Tyne, ua plaçkitën Kullat dhe bagtitë… “Se, ashtu urdhnoi shoku komandant nga Tirana…” E sot, vazhdon tragjedia!

1945: Bash atëherë, kur “çlirimtarët” sollën grekët dhe dogjën Pazarin e Shkodres, “ata heshtën”!… kur u pushkatue “Grupi Atdhetar i Deputetëve” në Tiranë, prap heshtën… Kur u vrane “pa faj grupi i Bashkimit Shqiptar” në Shkoder, edhe atëherë “heshtën”…

Kur u dogj Kinema Rozafat, “tue vrritë kurvat: Plumbin ballit armiqëve!”, heshtën…

Kur u ba “Revolucioni Kulturor i 1967” në Shkoder, heshtën… Kur filluen fëmija me u thanë Nanave “nënë”… Heshtën… Ashtusi, kur në Vaun e Dejës u shemb Kisha ku u kunorzue Gjergj Kastrioti, dhe “me kongrese turpi” u perjashtue në 1972 Gegnishtja…

Prap heshtën! E prap, vazhdojnë me heshtë… edhe pse Skenderbeut i vehet perqe!

Ua kanë vue traktorat Kullave të Prek Calit… E Malësorët tanë po thonë se “Heshtin”!

Edhe pse Ata Kulla ndaluen “zgjanimin e Jugosllavisë së Re e t’vjeter” prap heshtin…

Edhe pse Ata Kulla e mbarë Një Shqipni, u shkatrrue nga sllavokomunistët e Titos dhe të tradhtarit gjinokastrit Enver Hoxha, trashigimtarët e tyne SOT, po duertrokasin per “Ballkanin Përendimor”… E Shqiptarët shka bajnë?! Ate e ka thanë At Gjergj Fishta me

“28 Nandor 1913” : “Ah! T’ mjerët na, t’ mjerët! E sod, me ‘i pecë të kuqe

E me ‘i orrl duem qi Shqyptaria e mjera

T’dalë vedit n’ dritë, si vedit çilë n’ bubuqe

Nji drandofille e njomë, kur kthen pranvera…

Jo, jo, Shqyptarë! Por banje flamrin duqe

E zhytnje n’ Dri t’ mos t’ a zhvillojë kurr era.

Flamri Kombtar nuk ka shka ban nder né,

Po kjé se dashuni nuk kem’ p’ r Atdhé

E, drue dashtni p’r Atdhé nuk ka Shqyptari;

Me gjasë, s’ çan kryet Shqyptari per komb t’ vet,

As per njatë gjuhë t’ ambel qi i la i Pari,

As pse Shqypnia n’ vedi u ba sod shtet;

Pse e shoh se veç atje, ku xhixhillon ari

Pa frymë e tue dihatun vrap ai nget:

Si Krishtin shiti Juda Iskarjotë,

Drue Atdheu nder né po shitet p’r zallotë…” (“LIRIKA” fq. 20).

Melbourne, 9 Dhjetor 2017

Presidenti Trump:Me aeroplanmbajtësen 100.000 tonë, armiqtë e Amerikës do të “dridhen”….

July 24, 2017 by dgreca

Përurimi i anijes ushtarake më e madhe në botë Presidenti Donald Trump i jep mesazhin botës se, me aeroplanmbajtësen 100.000 tonë, armiqtë e Amerikës do të “dridhen nga frika” kur të shohin “USS Gerald R. Ford-78” përgjatë horizontit/

1 aeroplambjatsja 1 Trump flet

Përktheu për “Dielli-n”, Herion Kërcelli/ Naval Station Norfolk, Virxhinia, 22 korrik 2017 / Një lavdërim dhe një bekim për ushtrinë tonë, e filloi fjalën e tij presidenti Trump, gjatë marjes në dorëzim nga Flota Detare e SHBA-ve, të Aeroplanmbajtëses bërthamore USS Gerald R.Ford. Kjo anije do i cojë botës një mesazh: 100.000 tonë?! Duke i treguar përfundimisht të gjithëve se cila është fuqia ushtarake e Amerikës. Ndërsa aleatët e amerikës do të pushojnë të qetë, armiqtë tanë do të “dridhen nga frika” kur të shohin Fordin që lundron përgjatë horizontit, tha zoti Trump.

Presidenti Trump, njëkohësisht Komandanti i Forcave të Armatosura të SH.B.A-së e krahasoi luftanijen me vlerë 12.9 miliardë dollar me “një vepër të pabesueshme të artit”, dhe lavdëroi punën e specialistëve dhe anijendërtuesve amerikanë që ndërtuan një anijeje të tillë me kapacitet dislokimi për mijëra detarë dhe anëtarë të ekuipazhit. Pjesëmarrja e zotit Trump në këtë ceremoni mbylli dhe javën “Made in America”, të organizuar në Shtëpinë e Bardhë, gjatë së cilës Zyrtarët e Presidentit dhe të administratës u përpoqën të tërheqin vëmendjen e opinionit ndaj prodhimeve amerikane.
“Çeliku amerikan dhe duart amerikane kanë ndërtuar këtë anije 100,000 ton, më e madhja në botë”, tha zoti Trump për USS G.Ford, gjatë fjalimit të tij në ceremoninë e komisionimit të saj. Ai lavdëroi guximin dhe frymën e bashkëpunimit të anëtarëve të shërbimit në Uashington dhe shfaqi dëshirën e tij për ndërtime të tjera, pas disa vitesh kufizimi të shpenzimeve. “Fuqia amerikane nuk është e dyta dhe ne po bëhemi më të mëdhenj dhe më të mirë në çdo ditë të administratës sime. Këtë mund t’jua them me plot gojën”, u tha zotiTrump mijëra marinarëve, ushtarakëve dhe mysafirëve, duke përfshirë ish-sekretarët e mbrojtjes Dik Çeni dhe Donald Rumsfeld, të vendosur në hangarët dhe kuvertën kryesore të anijes. “Kudo që kjo anije do të kalojë përmes horizontit, aleatët tanë do të jenë të lehtësuar dhe armiqtë tanë do të ndjejnë frikën, sepse të gjithë do kuptojnë se Amerika po vjen, dhe Amerika po vjen më e fortë!”, theksoi zoti Trump.
Mbas fjalimit, ai e vuri Fordin në komision dhe ju lut Perëndisë që “ta bekojë dhe ta drejtojë këtë luftanije dhe të gjithë ata që do të lundrojnë në të!”. Në vijim zonja Susan Ford Bales, sponsore e anijes dhe vajza e Presidentit të 38-të të SHBA, G.Ford, emrin e të cilit nderon kjo anije, u shpreh se, “Nuk ka asnjë person, i cili do të ishte më krenar sesa Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Gerald R. Ford, për ta komanduar këtë anije të fuqishme “, tha ajo. “Unë sot jam e nderuar që të jap komandën në vend të babës tim”. Zyrtarët dhe ekuipazhi i Gerald R. Ford, me ndërtimin e kësaj anije, duket se ringjallën këtë njeri dhe president të madh, nënvizoi zonja Bales.
“Anchors Aweigh”, Spiranca e rëndë e anijes, lëvizi pas rreshtit të marinarëve me uniforma të bardha, që kishin qëndruar në formacion, për të marrë në dorëzim aparaturat, pajisjet dhe postin e tyre luftarak.Sirenat dhe këmbanat shoqëruan ngritjen e flamurit të SHBA mbi kuvertë.Menjëherë pas kësaj, Kapiteni i anijes, Richard McCormack, u informua se “anija është e drejtuar dhe e gatshme për cdo detyrë të Flotës së SHBA”. Zoti Trump, i cili vizitoi aeroplanmbajtësen në mars të këtij viti, i tha Revistës “Time” se, këtë vit Flota Amerikane duhet të kthehet në përdorimin e katapultave me avull për të nisur marinsat. Sepse, disa prej sistemeve dhe teknologjisë së përparuar të USS Ford, kushtojnë qindra miliona dollarë. Ndërtimi i USS G.Ford 78, filloi në vitin 2009 dhe duhej të përfundonte deri në shtator 2015, me një kosto prej 10.5 miliardë dollarësh. Për këtë vonesë, Flota ka fajësuar vonesat dhe tejkalimet e buxhetit në sistemet dhe teknologjinë e avancuar të anijes, duke përfshirë sistemet e lëshimit elektromagnetik për avionët, që do të zëvendësojnë katapultat e avullit. Anija e re ka një pistë shtesë për rinisjen e avionëve, dhe një central bërthamor të projektuar për të siguruar shpejtësi me më shumë se 30 nyje dhe operacionalitet për 20 vjet, pa karburant.

E dokuar në Naval Station Norfolk, USS Ford 78, përfundimisht mund të mbajë rreth 2,600 marinarë dhe do të kursejë më shumë se 4 miliardë dollarë gjatë jetëgjatësisë 50-vjeçare të saj. Krahu i ajrit që mbështet Fordin, mund të mbajë më shumë personel në anije. Ai është projektuar për të strehuar më shumë se 4600 marinsa dhe anëtarë të ekuipazhit.
USS Ford u ndërtua në Newport News Construction Shipbuilding, një kontraktor gjigand ky i Marinës në Virxhinia. Ndërkohë, komisionimin e kësaj anije, zoti Trump e shfrytëzoi për të nxitur Kongresin që të miratojë kërkesën e tij për një shtesë 54 miliardë dollarë për ushtrinë, vitin e ardhshëm 2018. Ligjbërësit e Uashingtonit, po punojnë për të plotësuar kërkesën e tij. Gjithashtu zoti Trump bëri thirrje për t’i dhënë fund reduktimeve të detyrueshme të shpenzimeve, të cilat sic tha ai, kanë çuar në vonesat e mirëmbajtjes së anijeve dhe mjeteve luftarake. Këto, bashkë me shpenzimet e pamjaftueshme për pajisjet dhe teknologjinë e re, kanë ndikuar në gatishmërinë ushtarake. Ai tha se, nevojiten ndryshime në procesin e blerjes së pajisjeve mbrojtjëse për të siguruar që SHBA të ketë pajisjet më të mira dhe me çmimet më të lira. “Ne duam pajisjet më të mira, por ne duam që ato të ndërtohet përpara afatit dhe ne duam që ato të ndërtohet nën vlerat buxhetore”, theksoi në fjalën e tij presidenti Trump. {Zyra e Shtypit e Flotës së SHBA}.