Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

ISMAIL QEMALI: JA PSE U LARGOVA NGA KOSTANDINOPOJA

by

Ismail Qemali – korrespondentit të Le Temps (1909) : “Ja pse u largova nga Kostandipoja gjatë revoltës së 13 prillit.” /

Nga Aurenc Bebja (Francë)/

“Le Temps” ka botuar, të premten e 30 prillit 1909, në ballinë, intervistën e korrespondentit të saj me Ismail Qemalin, në lidhje me arsyet e largimit të tij nga Kostandipoja, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Deklaratat e Ismail Qemalit, kreut të Bashkimit Liberal: (Shkresë nga korrespondenti ynë i veçantë)

Athinë, 29 Prill.Ismail Qemali, udhëheqësi i partisë Bashkimi Liberal, anëtarët e të cilit aktualisht po ndiqen penalisht nga komiteti i partisë Bashkim dhe Progres, dhe të përfshirë në shtypjen (represionin) e Kostandinopojës, më bëri deklaratat e mëposhtme :

 “Javën e kaluar, Veziri i Madh mori një shkresë nga turqit e rinj (xhonturqit), duke më mbajtur mua, Ismail Qemalin dhe miqtë e mi, përgjegjës për ngjarjet e 13 Prillit. Unë u detyrova të largohesha nga Kostandinopoja, dhe kur arrita këtu protestova fuqishëm kundër shpifjeve të përfshirjes sime në kryengritjen e Kostandinopojës, një lëvizje qartësisht reaksionare dhe e papajtueshme me parimet e tërë jetës sime.”

Pasi kujtoi vuajtjet e tij nën regjimin absolutist, dy ekzilet e tij që zgjatën gjashtëmbëdhjetë vite dhe kthimin në Turqi, Ismail Qemali vazhdoi si më poshtë :

 “Unë isha i vetmi deputet që refuzova të takohesha dhe të darkoja me Sulltanin; në Dhomë, bëra opozitë, jo si reaksionar, por si lider i partisë Liberale; Unë kritikova ashpër partinë Bashkim dhe Progres për ringjalljen e praktikave absolutiste, për mos kryerjen e ndonjë reforme, për dënimin e Dhomës ndaj mosveprimit; por kundërshtimi im ishte absolutisht besnik dhe kushtetues, në atë masë që dy ditë para trazirave të 13 Prillit, të ftuar nga Veziri i Madh Hilmi Pasha për të marrë një portofol (post), unë refuzova, por deklarova se Liberalët ishin të gatshëm për të arritur një marrëveshje me qeverinë për të formuar një program të përbashkët të reformave dhe për të vazhduar zbatimin e tyre.

I prisja ngjarjet e 13 prillit aq pak sa kur ato ndodhën unë isha në periferi të Ortakeuy. Kur arrita në Dhomë, protestova kundër pushtimit të saj nga hoxhallarët dhe ushtarët. Të nesërmen në mëngjes, të thirrur në pallat nga veziri i ri Teufik, unë refuzova një portofol (post). I pritur nga Sulltani, unë insistova mbi nevojën që Abdyl-Hamidi të respektonte Kushtetutën. Unë kam emëruar Nazim Pashën, një tjetër viktimë të absolutizmit, për postin e komandantit të trupave të kryeqytetit; Kur u ktheva në Dhomë, unë rrëfeva bisedën time me Sulltanin dhe provokova vendimin unanim që u votua për t’i dhënë fund luftimeve të partive përballë situatës së rëndë.

Sidoqoftë, shpifjet që lëshohen kundër meje mund të shpjegohen vetëm si ndjenja hakmarrëse kundër qëndrimit të liberalëve në Dhomë.

Kaq për të kaluarën; në të ardhmen, miqtë e mi dhe unë, si dhe të gjithë patriotët e vërtetë, ne jemi të gatshëm të mbështesim qeverinë e vetme të mundshme, atë të turqve të rinj, por këta, të përforcuar nga suksesi i tyre i fundit, duhet të braktisin sistemin e tyre të komiteteve sekrete dhe të formojnë një kabinet homogjen të aftë për të formuar një program të vërtetë dhe për të marrë përgjegjësinë për zbatimin e tij.”

140 Vjetori i Betejës së Nokshiqit

by

Beteja e Nokshiqit/

Nga Esad GJONBALAJ/

Në dimrin e ftoftë të vitit 1879 dallgët dhe stuhitë ekspansioniste iu kishin vërsulur trojeve shqiptare. Pushtuesve osman ju kishte filluar t’i u lëkundej dheu nën këmbë, ndërkaq Rusia Cariste e fuqizuar me fitoren ndaj ushtrisë osmane  përpiqej ta  shtonte ndikimin dhe influencën e saj në Gadishullin Ballkanik.

Sllavet e Ballkanit përfitonin duke zgjeruar territore në dëm të trevave shqiptare. Vendimet e Kongresit famëkeq të Berlinit ndikuan që shqiptarët te ngrehin zërin e tyre në mbrojtje të tokave shqiptarë që rezultuan me faktin që krerët me më zë të kohës të organizohen përmes  Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Një nder nismëtarët kryesor të mbajtjes së Lidhjes së Prizrenit ishte edhe Ali Pasheë Gucia, sëbashku me Jakup Ferrin. Këto dy figura historike të  trevës tonë  sëbashku me burrat më  të mëdhenj të  kombit morrën vendimet më me rendësi për fatin e kombit shqiptar në  këtë periudhë  plotë  trazira të historisë  duke hedhur poshtë vendimet e Kongresit famëkeq të Berlinit dhe duke ua “kthyer pushkën” edhe fuqive të mëdha.

Para 140 viteve në  betejën e lavdishme të Nokshiqit  ra  heroikisht komandanti i forcave vullnetare mbrojtëse shqiptare Jakup Ferri  bashkë me 800 bashkëluftëtarë dhe 600 te plagosur . Jakup Ferri  me bashkëluftëtarë ra ne mbrojtje të shqiptarisë, duke arritur një nder fitoret më  të  lavdishme në historinë e popullit shqiptar vetëm me forca vetanake të përbëra nga vullnetarët e ardhur  nga të gjitha trojet shqiptare, të armatosur, dobët të pajisur me armatim elementar por me vullnet të zjarret në mbrojtje të atdheut.

Atdhetatarizmi dhe dëshira e shqiptareve për ti mbrojtur tokat e stërgjyshërve nga copëtimi mposhten ushtrinë e rregulltë  të okupuesve malazias  të udhëhequr nga Mark Milani, e cila ishte mirë e organizuar, e armatosur dhe e pajisur me armë më moderne të kohës  (topa, mitraloza, pushkë e revole) nga Rusia, e disa  shtete të tjera Evropiane. Forcat vullnetare shqiptare nën komandën e Jakup Ferrit i  shkaktuan humbje të mëdha në njerëz 2500 ushtarë të vrarë malazez dhe 1200 robër dhe teknikë ushtarake ushtrisë malazeze. Ne këtë përvjetor të përkujtimit të kësaj beteje mund të ndiejmë krenarinë tonë për sukseset dhe përkushtimin kohës të shqiptarëve të Plavë Gucisë por edhe përkrahjes së fuqishme  të krerëve e vullnetarëve nga trevat e tjera shqiptare. Në këtë përvjetor mund të parashtrojmë pyetjen historianëve të sotëm, pse vallë ky përkujtim jubilar po ikën dhe asnjë organizim dhe përkujtim, as i intelektualëve në mënyra vetenake por edhe asnjë aktivitet nga shtetet tona për Luftën dhe betejën e Madhe të Nokshiqit, që edhe  analistët e kohës e kishin  vlerësuar si bazament të vetëdijesimit kombëtar të faktorit shqiptar  për krijimin e shtetit shqiptar.

Kronisti i kohës i gazetës britanike The Guardien, Arthur Evans, në korrespodencat e asaj kohe dhe në librin e tij “Albanian Letters” pikërisht këtë luftë e kishte  vlerësonte si një ndër hapat e par që shqiptarët i kishin ndërmar për të luftuar me qëllim të krijimit të  shtetit të  tyre nacional. Po ashtu  me 2 maj te vitit 1880 gazeta “New York Times” kishte botuar një artikull për Plave Gucinë

Artikulli fillon kështu: ” Gucia dhe Plava janë përfolur shumë lidhur me marrëveshjen e çështjes së kufijve në mes të Malit të Zi dhe Portës. Në çdo qytet të Evropës këto dy qytete (Plava e Gucia) janë bërë temë e diskutimeve në qarqet diplomatike; emrat e tyre janë publikuar me qindra herë në çdo gazetë të rëndësishme botërore, dhe telegramet përmes Atlantikut kanë ardhur deri te ne….artikulli vazhdon.

 Nëse para 140 vjetësh “Të gjitha kryeqendrat botërore ishin marrë  me Plavën e Gucinë”, atëherë çka po bëjmë ne sot që ta ngrisim zërin për padrejtësitë e bëra në këto troje ?

Po ashtu në Muzeun Kombëtar në Tiranë ekziston flamuri kombëtar me i vjetri i ruajtur nën të cilin shqiptarët e të gjitha trojeve etnike kishin luftuar të bashkuar në këtë betejë, që është edhe një dëshmi bindëse se aty ishte luftuar për shtetin shqiptar dhe ishin  mbrojtur  kufijtë e Shqipërisë së natyrshme.

Ky përvjetor i 140 jubilar është moment i duhur për korrigjimin e gabimit historik për mosdekorimin deri më tash (përkundër premtimeve edhe nga Shqipëria edhe nga Kosova) të kryekomandantit ushtarak Jakup Ferri i cili me strategji të vetën ushtarake e trimëri të treguar në fushëbetejë ku edhe kishte flijuar jetën e vetë,  dhe me arritjen e njërës nga fitorët më të lavdishme të popullit shqiptar e ka merituar të shpallet HERO I KOMBIT SHQIPTAR.

Në këtë datë të harruar,  Plava e Gucia thërrasin në ndërgjegjen e përgjegjësve, si të historianëve, intelektualëve dhe të udhëheqësve të  shteteve tona, sepse qe 140 vite rezistojmë thuajse të vetëm duke kulluar gjak nga plagët e tentimeve sllave për konvertim, të asimilimit, e plagët e rënda të  mërgimit. Në këtë përvjetor u themi se heshtja është krim ndaj historisë së lavdishme të LUFTES SE NOKSHIQIT.

KUJTIM E LAVDI PËR JETË E MOT TRIMAVE TË NOKSHIQIT.

 img: GUCIA dhe PLAVA NE “NEW YORK TIMES” 2 MAJ 1880

Të mëdhenjtë e kombit…

by

–“Me pranue me heshtjen t’onë nji cilsim të tillë qi nuk i përgjigjet së vërtetës, mue m’asht duke se bajmë krim kundra vetvetes, kundra historis e kundra fmijëve e njerzve tanë, qi do të mbeteshin me kryeultë për breza të tanë para shoqnisë… me i lane historishkruesit të së nesërmes nji dokument qi t’a kenë të gjithë shqiptarët për studim.” – Kol Bib Mirakaj-/


Nga Tomë Mrijaj/

Zanafilla e një shkrimi

Me ardhjen time në New York, në fillim të vitit 1978, pas pak muajsh mua dhe bashkëshorten time, na ftoi për një vizitë në shtëpinë e saj Lula, vajza e patriotit të shquar ish Ministrit të Brendshëm të Shqipërisë, atdhetari i pamposhtur antikomunist Kolë Bibë Mirakaj. 

Lula me familjen e saj, jetonte në një lagje të qytetit të madh Brooklyn, së bashku me fëmijët: Nikolla, Donika dhe Matilda. 

Ne u impresiunuam shumë qysh në hyrje të banesës së tyre. Deri në ato ditë, nuk kisha parë asnjëherë një atdhedashuri të madhe, që kjo familje ruante për vendindjen dhe trojet etnike shqiptare. 

Në dhomat e tyre ishte pasqyruar dukshëm Shqipëria në miniaturë. Në muret e dhomës mikpritëse ishin të varura portretet e shumë figurave të shquar të historisë së popullit shqiptar, simbolet kombëtare, lahuta, çiftelia,plisi i bardhë, flamuri kuq e zi pa yllin komunist, librat e shumta në gjuhën shqipe, ku, mbi të gjitha ishin të ekzpozuara kryeveprat e identitetit tonë kombëtar, si: “Lahuta e Malcisë” e shkruar nga poeti kombëtar atë Gjergj Fishtës O.F.M., “Kanuni i Lek Dukagjinit” (Botimi i Parë, i vitit 1933, me parathënie brilante, të shkruar nga patrioti i shquar atë Gjergj Fishtës), hartuar nga intelektuali dhe patrioti i madh i kombit tonë atë Shtjefen Gjeçovi O.F.M. etj., koleksioni i plotë i revistës fetaro kulturore “Jeta Katholike Shqiptare” (1966), themeluar dhe drejtuar nga shkrimtari, studiuesi dhe publiçisti i palodhur i komunitetit tonë, meshtari dhe prelati i kishës së parë katolike shqiptare “Zoja e Këshllit t’Mirë” (sot “Zoja e Shkodrës”) në SHBA, i paharruari mons dr. Zef Oroshi (1912-1989) etj.

Mbas një mikpritje bujare tradicionale, zhvilluam një bisedë të ngrohtë dhe miqësore, duke rrokur tema të ndryshme, ku, më e rëndsishmja ishte ajo për vendlindjen, masakrimet dhe internimet e shumta, që po pësonin njerëzit e pafajshëm nën sundimin e rregjimit të egër komunist në Shqipëri, si dhe kalvarin e vuajtjeve dhe internimeve, që kishin pësuar disa nga antarët e familjes Mirakaj, që nuk kishin mundur të arratiseshin nga ferri burg komunist i diktatorit Enver Hoxha.

Në një moment qetësie e pyes Lulën, se a ka lënë diçka të shkruar babai juaj Kola? Ajo menjëherë mu përgjigj në mënyrë pozitive, shkurt dhe prerë, se babai i saj i kishte lënë disa dorëshkrime, të cilat i ruanin si relike të çmuara, sepse kanë vlera historike.

Lula u ngrit ngadalë nga sofra e shtruar, dhe na u drejtua me fjalët: Ju lutem prisni pak, se po vij shpejt. Ajo hyri në një dhomë të shtëpisë dhe pas disa minutash doli me një libër në dorëshkrim, të cilën na e tregoi, duke thënë, se ky që po shihni tani është një dorëshkrim të cilin babai e ka shkruar me kujdes me makinë shkrimi. 

U afrova me kujdes dhe lexova menjëherë titullin e librit të pabotuar, që kishte një titull shumë interesant: “Vetëvrasja e një kombi”. 

Unë i kërkova Lules, që ta hapte pak librin e mbështjellë me kujdes me një mbulesë plasmasi, që të shikoja disa fjalë nga dorëshkrimi, por ajo tha se e kishte amanet nga babai i saj Kolë Bibë Mirakaj, që askush të mos e hapte deri sa libri në dorëshkrim të botohej, pas rrëzimit të komunizmit në Shqipëri… 

Dhe ashtu ndodhi! Lula dhe familja e saj e mbajti amanetin e babait të tyre.

Pas disa ditëve, me makinë së bashku me prelatin mons. dr. Zef Oroshin shkuam për të bërë një vizitë miqësore tek shtëpia e Kapidanit të Mirditës juristit Ndue Gjomarku. 

Ai mbasi na priti me një buzëqeshje dhe na ftoi që të hyjmë brenda, në bisedë e sipër, ndër të tjera Kapidani më pyeti: “Tomë, a ka ndonji gja të re këto ditë!?” 

Unë i thashë se isha për një vizitë pak ditë më parë tek shtëpia e Lulës, vajzës së Kolë Bibë Mirakaj. Aty më bëri përshtypje titulli i një libri në dorëshkrim me titull interesant: “Vetëvrasja e një kombi”.

Kapidani Ndue, më shikoj drejt në sy dhe më tha: “Kol Bib Mirakaj, ka ken nji nacionalist i vendosun e i ka luftue gjithnji padrejtsitë e kohes dhe të njerzve.”

Kjo bisedë e re, bëri që edhe meshtari ynë mons. dr. Zef Oroshi, të shpreh mendimet dhe përjetimet e tij për figurën e madhe të Kolë Bibë Mirakajt.

Ndër të tjera dr. Oroshi tha, se: “Kola ka ken nji njeri i ditun, njeri i zgjuet e i besës, fjal pak e punë shum, nji pend dhe mendje e mpreht, orator dhe nji atdhedashës i zjarrtë. Ai e urrente komunizmin dhe servilat e tij, që shetisnin lirshem si informator në emigracionin e Italisë dhe SHBA-së.”

Në fund të bisedës dhe para se të largohemi nga shtëpia e tij, Kapidani Ndue Gjomarku, më dha si kujtimfletoren apo të përkohshmen: “L’ALBANIE LIBRE”, që dikur ishte organi i Blokut Kombtar Indipendent. 

Ai shtoi se në këtë buletin mund të gjeni shumë informacione, shkrime të Kolë Bibë Mirakajt. 

Kolë Bibë Mirakaj dhe Vetëvrasja e një kombi

Kam menduar dhe gjithnjë mendoj, se të mëdhenjtë e kombit, nuk mund të jenë kurrë trathtarë të kombit, cilatdo qofshin idealet e atyre, kur ata janë konseguentë dhe të qëndrueshëm në ato ide atdhetare, të cilave ua kushtuan gjithë jetën realizimit të tyre.

 Për më tepër, këto ide i udhëheqin si programe dhe qëllimi i vetëm i jetës së tyre, mbetet gjithnjë e mira e përbashkët e kombit, popullit dhe e prosperitetit të tij. 

Këta idealistë përparimtarë, përbëjnë elitën cilësore të kombit dhe mund të quhen me të drejtë personalitete të shquar të kombit tonë. 

Në këtë grup njerëzish të mëdhenj të kombit tonë, bën pjesë edhe Kolë Bibë Mirakaj, i cili, me të drejtë asokohe dhe sot, zë një vend nderi të merituar në historinë e lavdishme të kombit shqiptar. 

Në të gjithë ngjarjet plot tallaze, me humbje dhe fitore të zhvilluara gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe pas saj deri sa ndërroi jetë Kolë Bibë Mirakaj ishte një ndër protogonistët më të mëdhenj të atyre vitëve plot ngjarje, që u zhvilluan jo vetëm në vendlindjen tonë gjatë viteve 1939-1944, por edhe jashtë Atdheut deri në emigracionin e largët në Europë dhe SHBA. 

Sikurse të gjithë nacionalistët e shquar pararendës, që bënë emër shumë të madh në trojet shqiptare, ideali i tij kryesor ishte bashkimi i të gjithë forcave politike atdhedashëse në një front të vetëm, kundër rrezikut komunist. 

Kjo për faktin e vërtetë historik, se ish Ministri i Brendshëm Kolë Bibë Mirakaj e njihte shumë mirë natyrën e rregjimit diktatorial komunist stalinist në Bashkimin Sovjetik (B.S.), ku, gjithnjë të drejtat dhe liritë e njeriut shtypeshin sistematikisht me gjak dhe hekur, ku, popujt e federatës ruse vriteshin, persekutohershin, internoheshin, pushkatoheshin, me gjyq fallco dhe pa gjyq, ashtu sikurse edhe qindra vjet më pare, kur shtypeshin dhe keqtrajtoheshin njerëzit në epokën e lashtë të skllavërisë së plotë.

Ai e shihte të pamundur shpëtimin e Shqipërisë nën kthetrat e komunizmit të zi.

Kjo ishte një katastrofë e tmerrshme komuniste, sikurse e quante ai, sepse e njihte shumë mire tragjedinë që do të pësonte në të ardhmen vendi i shqiponjave dhe populli ynë, nën rregjimin totalitar atesit komunist.

Ngjarjet, që po zhvilloheshin me shpejtësi në arenen ndërkombëtare, për fat të keq nuk e favorizonin Shqipërinë e mjerë dhe popullin e saj. 

Kështu në Konferencën e Jaltës, Shqipëria ishte lënë padrejtësisht në zonën e influencës komuniste. 

Dhe për këtë gjë Kola, falë vizionit që kishte mendonte dhe shpresonte, se vetëm me bashkimin e partive antikomuniste, në një bllok të vetëm do të behej e pamundur ardhja në pushtet e partisë komuniste. 

 Nëse ne e marrim seriozisht dhe mobilizohemi, për të bërë gjithçka për Atdheun tonë, atëherë mund të vij në pushtet blloku i partive nacionaliste përparimtare, që me programe përëndimroe ishin kundër diktaturës komuniste dhe shtypjes së lirive dhe tëdrejtave të njeriut. 

Kola, shpresonte shumë tek partitë dhe organizatat nacionaliste, për një Shqipëri të lirë dhe dmeokratikë. Këtë mission të rëndësishëm historic. mund ta realizojnë vetëm: Partia e Legalitetit, Socialdemokratët e Mysine Kokalarit, Partia e Ballit Kombëtar, Blloku Indipendent, si dhe të gjithë forcat e tjera nacionaliste, që ishin kundër diktaturës dhe shtypjes së të drejtave dhe të lirive të njeriut, me të cilat populli shqiptar do t’i shpëtonte diktaturës komuniste.

 Për fat të keq, Shqipëria kishte rënë viktimë e partisë komuniste, që drejtohej nga një grup njerëzitsh aventurier me histori kriminale, ku, qëllimi i vetëm i se cilës ishte lufta e tyre për marrjen e mbajtjen e pushtetit me çdo kusht e mënyrë dhe jo lufta kundër pushuesve te huaj nazi-fashistë asokohe.

Tashmë, është e qartë si drita e diellit, se ideja e këtij bashkimi, sikur të ishte realizuar në atë kohë do të ishte shpëtimi i kombit shqiptar, ide dhe dëshirë, për të cilën Kolë Bibë Mirakaj shkriu gjithë jetën e tij. 

Dhe për këtë tragjedi fatkeqe, të mbarë kombit si në Shqipëri dhe Kosovës, Kolë Bibë Mirakaj e drejtoi gishtin me të drejtë në udhëheqësinë e Ballit Kombëtar, të cilët  e refuzuan këtë bashkim sistemaitkisht si brenda vendit ashtu dhe në emigracion me pretekstin se nuk pranojnëbashkëpunim me “bashkëpunëtorët” e fashizmit, ndersa një pjesë e tyre u munduan të mohojnë bashkëpunimin asokohe me gjermanët. 

Dihet nga të gjithë, se në Shkodër komanda gjermane e Gestapos dhe komanda e Ballit Kombëtar ndodheshin më pak se 100 metra larg njera tjetrës. E para ndodhej tek Konsulata Italiane dhe e dyta tek Bashkia e qytetit. 

Dihet, gjithashtu se Balli Kombëtar pranoi të bashkëpunonte me Partinë Komuniste armikunmë të madh të popullit shqiptar, por këto të fundit se pranuan bashkëpunimin, sepse jugosllavët: Dushan Mugosha dhe Vladimir Stoiniq donin që pushtetin ta merrte vetëm Partia Komuniste e diktatorit Enver Hoxha.

Komunistët serbo malazezë, që drejtonin de facto Partinë Komuniste të Shqipërisë qysh nga viti 1941, për më tepër nuk donin t’a ndanin pushtetin me asnjë forcë tjetër rivale politike, sepse vetëm me partinë komuniste ata (serbo malazezët), mund ta shtinin në dorë më vonë jo vetëm Kosovën por edhe Shqipërinë, me parudhën e vllazërimit: Bashkim – Vllazërim.

Nga sa na mëson nëna histori, mësojmë se Balli Kombëtar u bë kështu përçarësi i forcave politike, në unison me Partinë Komuniste, sepse edhe ata ëndrronin pushtetin e plotë për vete. 

Së fundi, brenda Ballit Kombëtar, fatkeqsisht vazhdoi pandërprerje proçesi i përçarjes së vetë kësaj organizate, duke u ndarë në 5-6 parti të vogla të papërfillshme, që s’vonuan shumë dhe u shkrinë si kripa në ujë.

Ky ishte fundi i pashmangshëm i Ballit Kombëtar, një fund i dështimit të plotë dhe turpshëm, politika e të cilit i kushtoi aq shtrenjtë popullit martir shqiptar. 

Në këtë shkrim e vura theksin kryesor vetëm në një aspekt të veprimtarisë së Kolë Bibë Mirakaj: aspektin e luftës për bashkimin kombëtar dhe për shpëtimin nga diktatura komuniste.

E kush luftoi më shumë komunizmin se sa Bloku Indipendent, që Balli e quante organizatë fashiste kundër komunizmit!?

“Qeta e Shpagimit” dhe “Komiteti i Maleve” e vazhduan luftën deri në vitin 1953, pra 9 vjet pas ardhjes në pushtet të rregjimit komunist. Ata e dëshmuan me gjakun dhe jetën e tyre martire urretjen ndaj komunizmit si asnjë krahinë tjetër. 

Ja pse mosrealizimi i idealit të Bllokut Indipendent, për bashkim kombetar në luftë pakompromis kundër komunistëve (që udhëheqej nga Gjomarkajt), solli deshtimin e këtyre perpjekjeve dhe humbjen e luftës me stalinistët komunistë.

Regjimi komunist u instalua dhe dihet se çfarë pësoi populli shqiptar në atë regjim për afro 50 vjet. 

Pra, u arrit ajo që Kolë Bibë Mirakaj i ruhej dhe druhej më shumë: Vetëvrasja e një kombi. 

 Se fundi,del argumenti, se patrioti i shquar Kolë Bibë Mirakaj, ishte eksponenti kryesor i idealeve të zjarrta të bashkimit të kombit shqiptar, pa dallim feje dhe krahine, në luftë frontale, të papajtueshme kundër ideologjisë komuniste, që po shkatërronte trojet e Arbërisë.  

At GJEÇOVI THERRET: “MOS MA NDRYSHONI GENIN”

by

Amanetin nuk e tretë as dheu.
“Populli”/

Nga: Dr. Gjelosh NIKOLLA/



 Një fjalë e urtë e popullit e trasheguar brez pas brezi dhe shekull pas shekulli thotë: “Amanetin nuk e tretë as dheu”. Të heshtim “NE” për ato që vetë At  Shtjefën Gjeçovi ka thënë me shpirtin dhe mendjen e vetë, dhe duke lënë të shkruar me  doren e vet është pabesi që i bëhet ashtu siç e vranë në pabesi. Ne nuk duhet ta vrasim për së dyti me heshtjen tonë por as të ndryshojmë ato që ka lënë vet të shkrura dhe as ato që kanë shkruar të tjeret për të.  At Gjeçovi ishte dhe mbetët tempull më vete që ndriçon pa nderpre  brez pas brezi.Ai ishte dhe mbetët një njeri i madh dhe burrë-shtetas i ditur. Ja si shkruan At Gjeçovi në shkrimin e tij: “Koha e Zgjetave”(Koha e shigjetave). Duke shkuar në Shkodër i pari i Thaçit më emrin e vetë “THAÇ” në Vaun e Dëjes(Deja) takon një djalosh që ishte vetëm dhe nuk dinte së ku po shkonte.Kur pa të parin e Thaçit mbi  kalë shale e pyeti se për ku ishte nisë të shkonte.I pari i Thaçit ju përgjigj në Shkodër më vulos disa gjygje dhe pleqëni që bëhëshin prej të parve të secilës krahinë në Shkodër përpara Krye-zotit.Më merr me  veti i tha djali sa me të mbajtë kalin mbasi nuk kam njeri dhe jam ivarfër. I pari i Thaçit pasi e pyeti së nga ishte,  ky i tregoj së kishte dalë nga fshati i “KOLONJES”.E mori më veti dhe shkuan në Shkodër. I pari i Thaçit pasi pat shkuar disa herë me të Kolonjasin (por tani i lodhur nga pleqëria) e burrat e vllazënisë së Thaçit rreth 50-60 veta  por jo në nivelin e duhur për të përfaqësuar në pleqëri dhe  gjygje.Prandaj  i pari i Thaçit shkoj edhe një herë në Shkodër më kolonjarin dhe mbasi i vulosi pleqënit e gjygjet së bashku më pleqët e tjerë i kerkoj Krye-zotit  të Shkodërs  që ti jepte  leje me dërgue  kolonjarin me vulë të flamurit e të vendoste emrin e atij në gjygje e pleqni që do të bëheshin përpara atij, sepse vetë nuk mund të levizte nga mosha lart e poshtë. Kerkesa e të parit të Thaçit u pranua nga  Krye-zoti i Shkdrës  dhe që nga ky moment filloj  kolonjari  të bënte lidhjen Thaç-Shkodër për të gjitha  gjygjet dhe pleqnitë te Kryezoti i Shkodrës. Pasi u bë     kolonjari si i shtëpisë në vllazëninë e Thaçit kërkoj të fejohet më të bijen e Thaçit. Pasi u keshillua i pari Thaçit më njerzit e shtëpisë ranë në një mendje(dakort) me ja dhanë kolonjarit vajzën e vetme që kishtenë shtepi.Pasi u martua kolonjari pas 3 vjetësh Thaçi (i pari i Thaçit vdes) kurse kolonjari vazhdonte  rrugën si më përpara pa i kerkuar kush as arsye as vulë.Këtij i linden 3 djem. Sipas At Gjeçovit Emni “ Kryezi “i mbeti katundit prej emnit të të birit të kolonjarit i cili kishte qënë shumë i idhet (kokë fortë).Si zuni vend në Kryezi ky u ba më Kabash, e kështu i mbeti vula në dorë Kryeziut, (mbasi nuk u intersuan thaçjanët) pra i mbeti pleqnia në dorë.Prandaj mbeti fjala “Kryeziu pleqnusja” e Kabashit.
Pra, vula e gjygjeve dhe pleqnive  ishte eThaçit, por që i mbeti në dorë Kolonjarit (dhëndërrit të Thaçit) pas vdekjes së Krye-pleqnuesit të Thaçit, sepse nuk u interesuan pasadhësit e Thaçit për vulen e fisit.  Pra për sa u tha më lart arrihet në përfundimin se: fshati  i  Kryeziut ka qenë  i banuar  me Thaç.   
Në vitin 1928 me 13 janar At Sh. Gjeçovi-Kryeziu tregon: Më  bije në mend kur isha fëmijë në shtëpi e kur ndonjeni nga ne ishte i idhët(kokë fortë) e kryeneç plaku Pepa(Petar)Gjeçovi  i bërtiste duke i thënë: ”Ah Kryezi breh !”. Ja biseda e At Gjeçovit  në kolegjin e Troshanit me një prift të shkollës. Si të quajnë e pyeti burri me veladon?. Hilë i tha shkurt djaloshi. Hilë kush? E pyeti po ai zë.Hilë Gjeçi ju përgjigj djaloshi.Nga je?.Nga Janjeva  e Kosovës. Si ta quajnë babën?. Mat,Mat Gjeçi.Ai më ka thënë së të parët  tanë janë nga Kryeziu i rrethit të Pukës.Gjeçi e kanë quajtur të parin e fisit tonë. Në Janjevë  prindrit e Gjeçovit, gjyshi apo ndoshta  stergjyshi kishin ardhur përpara  shumë vitesh. Ata u detyruan të largohen nga malësitë e Pukës për të siguruar kushte më të mira jetesë. Për një kohë të gjatë  ata ruajtën mbiemrin “Kryeziu” për të treguar fshatin e lindjes, por pastaj filluan të mbiemroheshin më emrin e të parit të familjes apo të fisit të tyre “GJEÇI”.Gjeçovi shumë vjet më vonë fjalën “Kryezi” do ta përdorë përsëri si mbiemër të vet, dhe vitet e fundit,kur jetoi e punoi në Kosovë  do të shkruaj diçka më tepër.Vet Gjeçovi  në vitet e fundit të jetës së tij na jep disa sqarime për origjinën e emrit të fshatit Kryezi të rrethit të Pukës, për të cilin folëm më sipër.Ndryshimi i emrit kishte të bënte me një traditë të vjetër kishtare që e shpjegon Rrok Zojzi në monografinë e vet.”Kur një njeri, pranohej pjestar i urdhërit françeskan duhej të ndërronte emrin e të merrte një emër të ri për të treguar kështu se shkëputej nga jeta e më parëshme, nga lidhjet fare fisnore, nga e drejta e trashëgimisë, e pronës etj. Sipas kësaj traditë edhe emri i Mëhill Gjeçit u shëndrrua në Shtefën Kostandin Gjeçov.   Ruzhdi Mata-Gjeçovi  Nderi i Kombit  Tiranë,Reklama 2000,f.5-10.Na duket me rëndësi që etnografi  ynë, pas llagapit (mbiemrit) Gjeçov, shënon “Kryeziu”.Ndre Mjeda më 1935 shkruante se arqipeshkvi i Shkupit Carev dhe fretërit Shishkoviç e Brkiç përhapen sa mundën gjuhën sllovene me anë të predikimit e të shkollës jo vetëm në Janjevë,ku humbi gjuha shqipe,por edhe në Prizren, Shkup, Letnicë e Gjakovë. Shtjefën Gjeçovi i përkiste vëllazërisë  Përgjeçaj (Prend Gjeçi) të Janjevës,një  degë e fisit të vjetër Kryezez,mjaft  i përhapur në Kosovë, Pukë, Lezhë  etj. Autoritet fetare e regjistruan në shkollë me llagapin (mbiemrin) Gjeçoviç. Kur ai u bë i vetëdijshëm për këtë fallsifikim,nuk qe në gjendje  të bënte më tepër, veç të hiqte atë-iç e të mbetej Gjeçov. Këmbëngulja e Shtjefën Gjeçovit për të përdorë llagapin (mbiemrin) Kryeziu, që e shohim në disa dorëshkrime si edhe në kokën e shkopit që e mbajti në dorë deri ditën e vrasjes, tregon shqetësimin e tij për të çuar në vend një të vërtetë, që ka të bëjë me kombësinë e tij  thjesht shqiptare. Kahreman Ulqini.-Dy dorëshkrime të Shtefën Gjeçovit-Kryeziut,Etnografia shqptare nr.10, viti 1981 f.244.    Prejardhja  e  Gjeçovit trajtohet te”Koha e zgjetave” (koha e shigjetave) në vol.Gjeçovi-VEPRA.3 Rilindja-Prishtinë 1985. f. 261. Në vitin 1935 në revistën “Hylli i Dritës” ku Dom. Ndre Mjeda shkruan për Fulgens Carev O.F.M.në Dioqezën e Shkupit  thotë se: “Kazarev (Carev) ishte ai që i dha shkas përhapjes së gjuhës Sebo-Kroatishte në Janjevë”.Për veç gjuhës ata përdorën dhe liturgjinë sllave nëpërmjet dy Boshnjakve, ish fratit  Shishkoviç  dhe me ndonjë   mësues shkolle të atij katundi e të At. Frano Brkiç. Po këtu mes të tjerave  edhe disa fretenve në shqiperi që për emen vllazenije kishte Pergjeçaj(Prend Gjeçi) i ju zevendsua me Gjeçoviq e Gjeçov.Pra Përgjeçaj (Prend Gjeçi) para ardhesit i Gjeçovit ketë mbiemer e kishte dhe në Janjevë.     Dom.Ndre Mjeda:Hylli I Dritës.viti 1935 nr.1 f.33-37.        Në një studim për fisin e Thaçit  Paulin Zefi (Historian.Drejtor i Sektorit të Trashegimisë Kulturore) pranë Bashkisë –Lezhë shkruan se Prendi  gezon atributet e stergjyshit të pinjollëve më të shquar të fisit Thaç ku bëjnë pjesë edhe para ardhesit e të madhit Fishta.Po në të njejtin materjal  të studimit historik  për fisin e Thaçit  shkruan:”Kujtojmë  së  At. Shtjefën Gjeçovi  mbiemrin e tij të vertetë e kishte  Gjeçi dhe emrin Mëhill.Pra Mëhill Gjeçi.Pak më lart Dom.Ndre Mjeda thotë së nga Përgjeçaj (Përend Gjeçaj) serbo-sllavet e tjetersuan në Gjeçoviç dhe Gjeçov.Duke u bazuar në dokumentet e më sipërme vërtetohet së edhe At.Shtjefën Gjeçovi është fis Thaçi i vllazënisë Prend Gjeçi të Iballës së Pukës, por dihet së kjo vllazëri e fisit Thaç ka jetuar edhe në Kryezi.  Pra At.Shtjefën Gjeçovi dhe At. Gjergj Fishta janë kushërij të një gjaku nga baba  të vllazërisë Prend Gjeçi më qënder në Iballe-Pukë.  Duhet ta theksojmë se  në  fiset e veriut  ishte traditë ruajtja  e afërsisë së gjakut në breza  si nga babi  ashtu dhe nga nëna .Kështu që At.Gjergj Fishta dhe At.Shtjefën Gjeçovi ishin dajat e Dom. Ndre Mjedës nga nëna  por është burrë Kryeziu (i biri i Kolë Zefit,Kryeziut  dhe Luke Thaçit të Iballës).  Pra Dom Ndre Mjeda e dinte shumë mirë origjinën e Gjeçovit  se ishte nga vllazënia e Prend Gjeçit të Thaçit Iballës. Çdo manipulim i huaj  apo vendas nuk u shërben dimensioneve të këtyre kollosve të kulturës dhe patriotizmit  mbarë kombëtar shqiptar për kundrazi i dëmton të vërtetat për këto figura. At Gjeçovi  lindi në Janjevë  më 12 korrik 1874 ku mbaroj 3(tre) vite shkollë. Në kolegjin françeskan në  Shkodër ku u paraqit e dërguan në kolegjin fraçeskan në Trashan të Lezhës për të vazhduar mesimet ku dhe i mbaroj. Në vitin 1888 vazhdoj studimet në Bosnjë dhe Kroaci(këtu studio për teologji dhe filozofi).Shërbeu si famullitar në Laç të Kurbinit,Troshan,Gomsiqe e Gojan,Theth,Shalë e Shosh por shërbeu dhe në Pejë, Gjakovë e Prizren si dhe në Shkodër,Durrës,Vlorë dhe Zarë në Kroaci.         Ai  ishte  patriot( pjesëmarres në luften e Vlorës në vitin 1920)  shkrimtar, etnolog dhe arkeolg, përkethyes ,klerik,dramaturg,mësues i popullit ,novelist, përhapës i aresimit shqip. Kanuni mbetët  kryevepra  e  tij.
Laurimet:1.At Shtjefën Gjeçovi  është nderuar me “Medalja e Artë e Lidhjës së Prizrenit” në Kosovë. 2.”Monument i At Shtjefen Gjeçovit”.  Për veprimtarinë e tij etnografike dhe arkeologjike brenda dhe jashtë atdheut Universiteti i Lajpcigut të Gjermanisë i dha titullin“Doctor Honoris Cauza”. Në Shqipëri për veprimtarinë e tij patrotike dekorohet më urdherin “Naim Frashëri” të klasit të parë.(F.E.SH.) Tiranë 2008,f.814.  Më 14 tetor 1929 në Zym të Kosovës nga një atentat serbo-sllav At Gjeçovi  vritet.
Në të vërtetë ai ndrroj jetë por se,veprimtaria e tij patriotike,dashuria për atdhe , për pamvarësi, për shkollim, dije dhe kulturë, studimet e tij bashkëkohore dhe në lashtësi e bejnë“TEMPULL”në vete që nuk e lënë të vdesi kurrë.    

PRESIDENTI I SHQIPËRISË NDAU DEKORATA NË KOSOVË

by

-Presidenti i Shqipërisë Meta përcolli mirënjohjen e thellë dhe të përzemërt  të mbarë popullit shqiptar, e sidomos të komuniteteve më të goditura nga tërmetet/

-Kryeministri në detyrë i Kosovës Haradinaj: Ne jemi unikë si kurrë më parë, s’ka tërmet që na ligështon/

PRISHTINË, 4 Dhjetor 2019-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/

“Ne jemi unikë si kurrë më parë, Kosovë e Shqipëri, veri e jug, të majtë e të djathtë, pushtet e opozitë, që të ngritën mbi interesat parciale dhe t’u dalin në ndihmë të gjithë atyre njerëzve që kanë zi sot dhe frikë për të nesërmen”, kështu tha kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, në ceremoninë e organizuar për ndarjen e dekoratave nga presidenti i Republikës së Shqipërisë, Ilir Meta, për njësitet e kërkim- shpëtimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës, të Policisë së Kosovës dhe ekipet tjera të shpëtimit, që morën pjesë në aksionin e kërkim-shpëtimit, pas tërmetit në Republikën e Shqipërisë. 

Në fjalën e  tij, kryeministri në detyrë Haradinaj theksoi se të gjithë janë të nderuar sot nga Presidenti shqiptar Ilir Meta, e veçmas për këtë nder që na e krijoi Ushtria jonë, e cila, me profesionalizëm e në heshtje, pa mburrje e vet-reklamë kreu misionin e saj të shenjtë kushtetues dhe patriotik, që ia ka besuar populli i Kosovës!”,

Fillimisht, në nderim të viktimave që humbën jetën në tërmetin që goditi Shqipërinë më 26 nëntor të këtij viti, është mbajtur një minutë heshtje.

Para të pranishmëve të shumtë, kryeministri në detyrë Haradinaj, vlerësoi lart kontributin e të gjitha njësiteve nga Kosova që i dolën në ndihmë bashkëkombësve të tyre në Shqipëri, duke theksuar se Kosova reagoi si shtet me të gjitha resurset humane, teknologjike e financiare, që në orët e para të mëngjesit të 26 nëntorit fatal, me ushtrinë dhe policinë e saj, me njësitet e kërkim-shpëtimit dhe emergjencave civile.

 “Në të njëjtën ditë në Shqipëri janë nisur ekipet e Çetave të Shpëtimit të Trepçës dhe Artanës; Njësia e zjarrfikësve nga Korporata Energjetike e Kosovës; nga Komuna e Suharekës, Kompanitë e mirëmbajtjes së rrugëve të kontraktuara nga Ministria e Transportit, që dua t’i falënderoj nga zemra, duke u thënë: Bravo u qoftë!”, tha kryeministri në detyrë Haradinaj.

Presidenti i Republikës së Shqipërisë, Ilir Meta, falënderoi të gjitha njësitet e kërkim-shpëtimit nga Kosova, që u paraqitën në orët e para, në vijën e parë të një beteje ndërmjet jetës dhe vdekjes. “Andaj nuk ka emër më të mirë dhe vlerësim më të mirë, sesa Shpëtimtarë, për të gjithë ju”, tha presidenti Meta.

Më tej Presidenti Meta tha se në këtë betejë të vërtet, me një bilanc të rëndë lufte, Shqipëria nuk mbeti e vetme. “Shumë vende mike dhe partnere bënë më të mirën e mundur për të na u gjendur pranë sa më shpejtë të ishte e mundur. Por, Kosova ishte e para që u ndodhë atje menjëherë në luftën për të shpëtuar jetën e çdo shqiptari nën rrënojat e katastrofës. Ekipet tuaja nuk ishin atje vetëm fizikisht e profesionalisht, por në radhë të parë njerëzisht, vëllazërisht e shqiptarisht, duke rrezikuar jetën e tyre për të shpëtuar shumë jetë të tjera”, tha presidenti Meta, duke potencuar se populli shqiptar do të jetë përgjithmonë mirënjohës solidaritetin, profesionalizmin dhe gatishmërinë e jashtëzakonshme.

Po ashtu, presidenti Meta përcolli mirënjohjen e thellë dhe të përzemërt  të mbarë popullit shqiptar, e sidomos të komuniteteve më të goditura, për këtë solidaritet shembullor dhe ndihmën vëllazërore, e po ashtu falënderoi popullin e Kosovës për ndihmën e pakursyer duke dëshmuar zemrën e madhe që e ka karakterizuar gjithmonë.

Komandanti i FSK-së, Gjenerallejtënant Rrahman Rama tha se është nder dhe kënaqësi marrja e këtyre dekoratave, pasi është vlerë për të gjithë, jo veç për FSK-në, por edhe nder dhe privilegj për Kosovën.

“Ne nuk kemi bërë asgjë më shumë se kemi kryer detyrën tonë, se çfarë bën vëllai për vëllanë, Kosova po e dëshmon çdo ditë se jemi të gatshëm t’i përkrahim të gjithë fqinjët tonë, në interes të sigurisë rajonale”, u shpreh gjenerallejtnant Rama.

Me motivacionin për forcimin e bashkëpunimit Kosovë-Shqipëri, kryeministri në detyrë Haradinaj i ka ndarë presidentit të Republikës së Shqipërisë, Ilir Meta, medaljen Gjergj Kastrioti Skënderbeu. 

Për gjithë këtë kontribut, Presidenti Meta, Taskë Forcës së Kombinuar të FSK-së, i ka ndarë dekoratën e Artë të Shqiponjës, Njësisë Speciale Operative të Policisë së Kosovës, i ndau titullin “Kalorës i Urdhrit të Flamurit”,  Njësitit të Çetës së Shpëtimit-Miniera e Trepçës, Çetës së Shpëtimit-Miniera e Artanës, ekipit të Zjarrfikësve –KEK, Njësisë së Zjarrfikësve të komunës së Suharekës dhe Njësitit K9 të FSK-së, u ndau titullin për merita të veçanta civile./b.j/