Prof. Milazim Krasniqi/

Në fakt, politika e Serbisë në drejtim të Kosovës pas vitit 1999, kur u vendos këtu KFOR-i, ka trasuar me tri rrugë alternative: e para, destabilizimi i vazhdueshëm në pjesën veriore të Kosovës. Destabilizimi është shkaktuar me anën e nxitjeve dhe ndërhyrjeve të fshehta të shtetit serb e të realizuara nga popullsia vendase. Që nga formimi i grupit paramilitar “Rojat e Urës, dhuna e marsit 2004, djegia e doganave në vitin 2008, nisja e “trenit rus” drejt Mitrovicës, ngritja e murit në qytetin e Mitrovicës, shndërrimi i Urës së Ibrit në lulishte, ngritja e herë pas hershme e barrikadave nëpër rrugë, marrja peng e policëve të Kosovës, largimi nga institucionet e deri te sulmi terrorist në Banjskë më 24 shtator 2023, ka pasur një strategji të përpunuar. Pjesëmarja në këto provokime e popullsisë vendase, ka pamundësuar stabilizimin e plotë të Kosovës dhe ka penguar pranimin i saj në organizata ndërkombëtare.

Në fazën e tashme ka një tërheqje të qëllimshme nga aksionet, për ta luajtur qytetarët serbë të veriut rolin e viktimës, në raport me veprimet policore të qeverisë së Kosovës në veri. Synimi është që të nxitet sa më shumë presioni ndërkombëtar mbi qeverinë e Kosovës, për ta formuar bashkësinë e Komunave me Shumicë Serbe. Pra është një kalkulim politik e jo ndonjë tërheqje e Serbisë dhe e serbëve lokalë nga synimet destabilizuese në drejtim të Kosovës. Qeveria e re e Serbisë e udhëhequr nga Millosh Vuçeviqi në fakt është edhe më shumë luftënxitëse se sa qeveria e ish kryemnistres Ana Bërnabiqit. Bile edhe lidhjet e saj me Moskën janë edhe më të dukshme se sa më parë. Prandaj duhet të mbahet në vëmendje rreziku i eskalimit në momentin që Serbia konsideron se është më i favorshëm për synimet e saj. Meqë aktualisht pretendimet e Serbisë janë koncentruar në Bosnje, veçmas pas miratimit të rezolutës së AP të OKB-së për gjenocidin në Srebrenicë, mund të llogaritet se planet destabilizuese në drejtim të Kosovës janë lënë për më vonë. Meqë më 11 korrik 2024 pritet që për herë të parë të shënohet dita e përkujtimit të gjenocidit në Srebrenicë, Serbia dhe “bota serbe” janë në ankth dhe në defansivë diplomatike. Mbajtja e Kuvendit gjithserb në Beograd më 8 qershor 2024 më shumë është shenjë e atij ankthi dhe e asaj defansive se sa një projekt ofensiv. Sidoqoftë, veriu i Kosovës mbetet fushëveprimi i Serbisë për destabilizimin e Kosovës 24/7. Ndaj atij pretendimi nuk ka një përgjigje adekuate vetëm me mjete policore. Pa një projekt politik atraktiv e të pranueshëm për serbët në komunat e veriut, nuk mund të largohet influenca dhe diktati i Serbisë në atë rajon.

Ruga e dytë ka qenë dhe ka mbetur integrimi i serbëve që jetojnë në brendësi të Kosovës, për të mos u shpërngulur. Atyre u janë dhënë udhëzime të marrin pushtetin lokal e ta shfrytëzojnë në maksimum, pra të integrohen në një shkallë të caktuar brenda shteti e shoqërisë së Kosovës. Rruga e tretë ka qenë dhe është edhe më tutje roli panserb i Kishës Ortodokse Serbe, si faktor i unifikimit të të gjithë serbëve, meqë Serbia si shtet nuk ka mundësi të ndërhyrjes direkte, për shkak të Marrëveshjes Ushtarake-Teknike përkatësisht mandatit të KFOR-it. Pra këto janë rrugët që ndjek aktualisht politika serbe për ta mbajtur Kosovën në jostalilitet permanent, për ta izoluar nga bota, si një vatër krize dhe për të pritur një kohë të përshtatshme për agresion ushtarak.

Satirë nga Rafael Floqi

Një ditë më parë, një grup investitorësh të pasigurt nga diaspora vendosën të bënin një akt heroik: të investonin në një apartament në Tiranë. Ata shkuan në një agjenci të pasurisë së paluajtshme, ku u pritën nga një agjent i ndërgjegjshëm dhe i gatshëm t’i ndihmojë.

Agjenti i ndërgjegjshëm, i njohur ndryshe si “Shpëtimi i Investitorëve”, i priti me një buzëqeshje të ngjashme me atë të një krokodili, që po planifikon një darkë të shijshme. Ai u tregoi investitorëve një album me fotografi të apartamenteve të ndërtuara, të cilat dukeshin si kullat e Babelit të ndërtuara nga legot. Investitorët u ndjenë tërhequr nga pamja e këtyre ndërtimeve, edhe sepse kush nuk do të donte të jetonte në një kullë legoje? 

Agjenti i ndërgjegjshëm u tregoi investitorëve se vetëm 14% e apartamenteve ishin të zëna. “Kjo është një mundësi e madhe!” u tha ai. “Ju mund të jeni një prej 14% të parëve që do të kenë një apartament të tyre. Përveç kësaj, ju do të keni një pamje të mrekullueshme drejt ndërtimeve të tjera të bosh.”

Rreziku i Investimit

Por, një investitor i zgjuar pyeti: “Çfarë ndodh me rrezikun e investimit?” Agjenti i ndërgjegjshëm u përgjigj: “Rreziku është minimal. Vetëm 45 vite duhet të presim që të gjitha apartamentet të mbushen. Në këtë kohë, ju mund të shihni ndërtime të tjera që dalin në treg. Nëse jeni të durueshëm, mund të jeni një nga ata që do të shohin shpërthimin e flluskës!” Kështu brenda territorit të vogël të ish Bashkisë Tiranë, popullsia në vitin 2011 ka qenë 557 mijë, ndërsa në 2023, 598 mijë. Pra këtu ka pasur një rritje me 40 mijë banorë për dhjetë vite, ose 3396 në vit.

Strategjia “Blej dhe Fshih”

Imagjinoni, Vërtet kanë fituar një pasuri përmes mënyrave të dyshimta – trafikimi i drogës, shitja e armëve, ose ndoshta një stendë limonate shumë të suksesshme. Cili është hapi tjetër? E thjeshtë! Blej një vilë luksoze me pamje nga Deti Adriatik. Është si një llogari bankare zvicerane, por me një pamje më të mirë. Trafikantët e kokainës janë heronjtë e fshehur të rritjes së tregut të pasurive të paluajtshme në Shqipëri. Ata kanë ngritur pastrimin e parave në nivel arti. Harro llogaritë offshore; investo vetëm në një vilë buzë detit. Është mbulimi perfekt – kush do të dyshonte se një kryebandit po përdor kokteje në krahun e pafund të pishinës?

Dilema e Zyrtarëve të Korruptuar

Politikanët dhe burokratët e korruptuar përballen me një zgjedhje të vështirë: ku të fshehin fitimet e tyre të paligjshme? Ata duhet investime që të krijojnë përshtypjen e “legjitime”, ndërsa fshijnë “marrëveshjet e errëta”. Pronat e paluajtshme janë zgjidhja e duhur. Plus, janë një temë e shkëlqyeshme për biseda në darka: “Oh, kjo vilë? Vetëm një biznes i vogël anësor.” Sindikatat e krimit në Ballkan po shtrihen në nivel ndërkombëtar. Ata nuk janë të kënaqur vetëm me dominimin e territorit të tyre; po diversifikojnë. Motoja e tyre: “Pse të kufizohemi në një vend kur mund të pastroni paratë nëpër kufij?”  Pavarësisht brutalitetit, këta kryebanditë vuajnë nga mungesa e imagjinatës. Përveçse investojnë në projekte inovative, ata qëndrojnë te klasiket: kulla me mermer, vila buzë plazhit dhe komplekse të mbyllura. 

A po shembet piramida e ndërtimeve në Tiranë?

“Në 12 vjet janë dhënë leje për të ndërtuar 9.2 milion m2 vetëm në Tiranë. Oferta për njësi banimi në kryeqytet shtohet me 766 mijë m2 sipërfaqe çdo vit, ose 7600 apartamente të reja në vit. Që këto banesa të mbushen, duhet që në Tiranë të vijnë të paktën 22 mijë banorë në vit” Dhe duke ditur në bazë të pagesës së dritave se 51 mije (pra 14%) apartamente në Tiranë, sot që flasim janë bosh raporti kërkesë ofertë është që tashmë i përmbysur. Me ritmin e rritjes së popullsisë që buron nga Censi 2023 do të duhej plot 45 vjet të mbusheshin shtëpitë që janë bosh në Tiranë, pa llogaritur ato që do të vazhdojnë të dalin në treg. Prandaj herët a vonë shpërthimi i flluskës do të ndodhë gjë që e bën me shumë risk të vijuarin e investimit në një apartament në Tiranë.

Flucka e Ndërtimeve : Një Bombë me sahat?

Tirana, kryeqyteti i zhurmshëm i Shqipërisë, ka parë një rritje të jashtëzakonshme të çmimeve të pronave. Që nga viti 2017, çmimi mesatar i banesave ka dyfishuar. Në fakt, një studim i ri krahasoi raportin çmim-përfitim në Tiranë me atë të Mynihut dhe Milanos. Por a është kjo frenezi e çmimeve një zhvillim negativ? Jo të gjithë mendojnë kështu. Ndërsa disa investitorë shikojnë apartamente luksoze, të tjerë po mendojnë për rreziqet. Tregu mbetet i parashikueshëm, si një parashikim i kapriçioz i motit. Nëse dëshironi të blini për të shitur, konsideroni investimin në ndërtime nën ndërtim—shitja pas një viti mund të sjellë një kthim 15%-20%. Ndaj sindikatat e krimit në Tiranë janë tërhequr nga ndërtimi. Ato nuk janë të kënaqur vetëm me trafikimin e drogës; tani ata trafikojnë edhe apartamente. Nëse keni nevojë për një vend për të pastruar paratë e pista, thjesht shikoni lart drejt kullave të reja në qytet.

Dilema Bregdetare

Por po presim, se ka më shumë! Bregdeti shqiptar ka parë një trend tjetër. Çmimet e pronave atje kanë rënë me 15%. Pra, nëse jeni ndarë midis kryeqytetit të zhurmshëm dhe bregdetit të qetë, zgjidhni me kujdes. Ndonëse, ndoshta bula e Tiranës do të vazhdojë të fryhet, ose ndoshta është vetëm një çështje kohe para se të shpërthejë si një tullumbace në një festë për fëmijë. Kujtohuni, investimi në pasuri të paluajtshme është si loja e shahut me tregun—lëvizjet strategjike kanë rëndësi. Pavarësisht se jeni ushtar ose mbretëreshë, le të jenë aventurat tuaja në Tiranë të arsyeshme dhe frytdhënëse!

Konkluzioni

Investitorët nga diaspora u larguan me një ndjenjë të pakënaqur, por me një ndjenjë të thellë heroizmi. Ata e kuptuan se investimi në apartament ishte një sfidë e madhe, një betejë e gjatë dhe e vështirë. Në fund të fundit, çmimet e pasurive të paluajtshme rriten, ndërsa banesat mbeten bosh. Por mos u shqetësoni, këtu ka një shpjegim: paratë e pista të krimit të organizuar dhe korrupsionit. Kështu që, ndërtues, vazhdoni të ndërtoni – flluska nuk do të shpërthejë, por çmimet do të vazhdojnë të ngrihen! Por, në fund të fundit, ata do të ishin pjesë e historisë: “Njerëzit që presin 45 vjet për të mbushur një apartament në Tiranë. Epo, natyrisht në real estate ka një thënie : “Mos prisni të blini pasuri të paluajtshme, blini pasuri të paluajtshme dhe prisni.” 

Dhe kështu, investimi në apartamente vazhdon, ndërsa kulla e legove priste të bëhej “e xanum”. 

Instituti “Lumo Skendo”/

Publikojmë sot me rastin e 79 vjetorit të vdekjes një nga letrat e shumta të tij që ka shkëmbyer me Mid’hat Frashërin.

Sotir Kolea ishte leksikograf, folklorist, publicist, veprimtar i Lëvizjes Kombëtare dhe drejtor i Bibliotekës Kombëtare në vitin 1928.

Një nga organizatorët e Kongresit të Triestes dhe pjesëmarrës në Konferencën e Paqes në Paris. Në vitet 1928-1945 kontribuon në zhvillimin e vlerave kulturore kombëtare. Eshtë meritë e tij ngritja e Muzeut Kombëtar, vënia në baza shkencore dhe pasurimit të fondit të librave dhe dokumenteve me vlera të veçanta të Bibliotekës Kombëtare. Kolea shtoi fondin e bibliotekës me 14.000 tituj te rinj, zbuloi dhe mblodhi dokumente për Skënderbeun dhe një sërë personalitetesh të tjera kombëtare. Ishte një nga anëtarët e Institutit të Studimeve Shqiptare.

Kolea ka lënë një trashëgimi gjuhësore të madhe me 5 fjalorët të hartuar prej tij por, edhe shumë shënime të tjera të cilat ruhen në fondin personal të tij në AQSH.

Lozanë, 24 dhjetor 1915

Për Z. Midhat Bej Frashëri

6, Ulitza Tsar Siméon

Sofia

I dashur Midhat Bej,

Zotëroj letrën tuaj të datës 6 të këtij muaji; mora gjithashtu gazetat, që përmendeshin në të, të cilat i dorëzova tek Z. Gode, i vogli, që të kujdeset për dërgimin e tyre së bashku me numrin e ardhshëm të [gazetës] Albanie.

Ia komunikova letrën tuaj Doktorit , që më ngarkoi t’ju falënderoj për adresat; përsa i përket çështjes Cilka, premtoi se do të bënte gjithçka të mundur deri në fund.

Që këtej, asnjë lajm për t’ju përcjellë; mblidhemi vazhdimisht po të njëjtët në kafe dhe presim ngjarjet; e për të shtyrë orët e pritjes, hartojmë plane strategjike nën vështrimin atëror e qesëndisës të Tahsin Pashës, një palë tek eklipson palën tjetër për pushtimin e kurdëve dhe fitoren ndaj Egjyptit!

Prej disa kohësh kemi mes nesh ImZot Kaçorrin. Veç Hysniut, ndodhen Z. Ali Bej, Sherif Frashëri dhe Mehdi Bej Zavalani, të cilët, me sa di unë, janë disi të afërm me ju apo të lidhur me krushqi. Ali Bej ka ardhur për të vizituar zonjën e tij (çupën e Eshref Beut nga Pogradeci) dhe Habdi Bej për të marrë veten nga ana shëndetësore.

Prej 2-3 ditësh ndodhet në Lozanë Surja Bej Vlora. Ajet Bej, megjithse premtoi, nuk u kthye më në Lozanë dhe me siguri ka shkuar në Korfuz pranë familjes.

I shkruajnë Abdi Beut nga Durrësi se misri shitet tetë piastra oka; ishte çmimi para zbarkimit të pjesës më të madhe të serbëve të dëbuar nga Maqedonia; tani, veç uri duhet të ketë atje. Po ashtu, i shkruajnë Abdi Beut se në postin e guvernatorit të Durrësit është emëruar Xhemil Bej Vlora dhe në kryesinë e bashkisë Qemal Bej Vrioni.

Në Berat është Sami Bej Vrioni, që mban prej mjaft kohësh postin e guvernatorit. Kurse Teki Bej Frashëri mundi t’u shpëtojë thonjve të Esatit falë punës së kryer me devotshmëri.

Ja tërë bagazhi i lajmeve të mia; por më fal, se desh harrova më kryesoren: që prej disa kohësh, jam shkëputur nga ata zotërinj, ose më mirë të them nga ajo zonjë – gazeta; s’kish si të ndodhte ndryshe, kur ju, nga ana juaj, e kishit parashikuar një gjë të tillë në kohën e duhur.

Ju pata shkruar më 15 nëntorin e shkuar dhe disa ditë më pas ju dërgova edhe një kartëpostale nga ana e Abdi Beut.

U takova dje në darkë me Hivziun; i ka mbaruar provimet tremujore dhe tani s’i mbetet veç të përfitojë gjithë gëzim nja dhjetë ditë pushime.

Përshëndetje shumë të çiltëra,

SKl [Sotir Kolea]

Luan Çipi/

Isa Boletini ka lindur në fshatin Boletin të Shalës së Bajgorës të Kosovës, më 15 janar 1864 dhe u vra nga Malazezët në Podgoricë, më 23 janar 1916. Ai rrjedh nga një familje e njohur për patriotizëm si në Mitrovicë ashtu edhe në tërë Vilajetin e Kosovës. Isa është një nga luftëtarët kreshnik të paepur të periudhës së Pavarësisë, legjendë historike për shqiptarët.

Ka qenë ushtarak, në Ushtrinë Osmane, prijës i kryengritjeve popullore shqiptare në Vilajetin e Kosovës dhe figurë e atdhetar i shquar, strateg popullor, organizator e udhëheqës i lëvizjeve për çlirim e bashkim kombëtar, Hero i Popullit Shqiptar..

Mbiemri i familjes Boletini është Maksutaj, vendosur në fshatin Isniq të Deçanit. Më vonë migruan drejt fshatit Boletin, prej nga merituan edhe mbiemrin.

Në moshën 17 vjeçare mori pjesë si luftëtar i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit në betejën e Slivovës (22 prill 1881) kundër forcave osmane. Përkrahu Haxhi Zekën dhe atdhetarët e tjerë në themelimin e Lidhjes Shqiptare të Pejës (1899-1900) dhe në qëndresën e saj kundër sunduesve osmanë dhe qarqeve shoviniste fqinjë. Ai mori pjesë në atë kuvend në krye të delegatëve të Mitrovicës .

Mbështeti rilindësit shqiptarë, veçanërisht për shkollat, madje ndërtoi shkollën e parë në gjuhën shqipe për Boletinin e Shalës.

Në vitin 1902 u hap lajmi në të gjithë Kosovën se së shpejti në Mitrovicë, Rusia do të hapte një konsullatë. Qëllimi i saj ishte për t’i shkuar në ndihmë Serbisë. Në atë kohë Isa Boletini, sa e mësoi atë lajm, i çoi fjalë Valiut duke i thënë se ai nuk do ta lejonte që të hapej konsullatë ruse në Mitrovicë.

Në Stamboll më 1902 Isa Boletini nga Sulltan Abdul Hamiti II, ishte emëruar Komandant i Gardës së tij personale, e cila ishte njësia më speciale që kishte Perandoria. Natyrisht, sipas traditës, gardistët gjithmonë ishin shqiptarë të rekrutuar me kujdes. Isa Boletini i kaloi katër vite në këtë detyrë për të cilën gjë Sulltani ia dha titullin bej. Qëndroi në këtë pozitë deri më 1908, kur në nëntor ai i kundërshtoi Sulltanin dhe i dhá përkrahjen Revolucionit Xhonturk. Ishte një nga organizatorët e Kuvendit të Ferizajt (1908) që luajti rol të rëndësishëm në shpalljen e Kushtetutës. Po me kohë, zbuloi pabesitë antishqiptare dhe iu kundërvu politikës reaksionare e antishqiptare të xhonturqve. Kur Xhavid Pasha dërgoi 7,000 burra me në krye Dervish pashën drejt Shqipërisë që të nënshtronte Kosovën, Isa Boletini me një grusht burrash organizuan një mbrojtje të guximshme. Gjatë dëbimit trupat osmane dogjën kullën e familjes së tij në shenjë hakmarrje. Armiqësia ndaj serbëve kulmoi më 1908, kur Isa me njerëzit e vet çarmatos bandat serbe të komanduara nga konsulli rus i asaj kohe, të furnizuara me armë po nga Rusia. Në 1909 Boletini udhëhiqte betejat nga Prishtina në Prizren e më tej. Ai luajti rolin qendror si kryetar i kryengritjes të përgjithshme në pranverë të 1910, kur udhëhoqi luftëtarët, në betejat e zhvilluara me ushtrinë turke në zonat Shtimlje-Carralevë, ku turqit thyhen keqas.

U dallua si udhëheqës e organizator i kryengritjeve të mëdha popullore anti osmane të viteve 1910-1912. Mbështeti kryengritjen anti osmane të v. 1911, udhëhoqi forcat kryengritëse në zonën Drenicë-Mitrovicë dhe Podujevë-Prishtinë më 1912. Gjatë Luftës Ballkanike në tetor 1912, u vu në krye të çetave të armatosura vullnetare për mbrojtjen e trojeve shqiptare kundër pushtuesve serbë. Në këtë periudhë emri i tij u lakua e komentua shumë në shtypin e kohës i lidhur me betejat e Cernalevës, Kaçanikut, Shkupit dhe të Kalasë së Mitrovicës, ku gjeti vdekjen edhe konsulli rus që ndihmonte serbët në operacionet kundër shqiptarëve.

I zgjedhur si delegat i Kosovës, në krye të 100 luftëtarëve kosovarë ai u nis për në Vlorë në Nëntorin e vitit 1912. Në sheshin e flamurit për herë të parë ai u takua me Ismail Qemalin. Shtrëngimin e dorës së tij Isa Boletini e shoqëroi me urimin “Të lumtë dora Ismail Qemali” dhe mori prej plakut të urtë të Vlorës vlerësimin më të lartë për kontributin që ai kishte dhënë për shpalljen e pavarësisë “Ti më dhe krahun e fuqishëm, Isa Boletini”.Në ditët e Pavarësisë, në krye të përfaqësuesve të Kosovës, u ndodh përkrah Ismail Qemalit në Vlorë dhe mori pjesë aktive në organizimin e forcave të armatosura për mbrojtjen e Qeverisë së Përkohshme të Vlorës. Këtu ngarkohet dhe krijon Gardën e parë të Ushtrisë Shqiptare, duke vendosur rregull në disa zona të jugut e duke mbrojtur zonat e bregdetit nga forcat greke. Më 1913, si anëtar i delegacionit shqiptar e përfaqësues i Ushtrisë Shqiptare, së bashku me Ismail Qemalin, shkoi në Londër, ku protestoi me forcë kundër vendimit të Fuqive të Mëdha, për copëtimin e Shqipërisë. “Baca Isë” është bërë i njohur edhe për ndodhinë që i ngjau në Londër: Teksa delegacioni shqiptar shkonte të takonte Eduard Grejin, Ministër i Jashtëm i asaj kohe i Mbretërisë, roja i kërkoi Isait me xhentilesë që të dorëzonte revolverin. Isai u bind pa fjalë. Pas bisedimeve Grej, si një anglez i vërtetë, bëri shaka: “Nesër gazetat do të shkruajnë se atë, që nuk e bëri dot ushtria e pamat osmane, e bëra unë, Isa Boletini u çarmatos vetëm në Londër!” Thonë se Isai është përgjigjur: “Jo besa, as në Londër!” Dhe ka nxjerrë një tjetër revolver, që e mbante diku fshehur.Në takimet e shpeshta në Londër, “Gjenerali me qeleshe të bardhë”, la një mbresë të fortë të zakoneve shqiptare, ku askush nuk mund ta shihte pa e admiruar atë. Ai u kthye në Shqipëri, dhe më pas, trupat e tij mbrojtën edhe Princ Wilhelm Wiedin, deri në nisjen e tij nga Shqipëria Kjo dhe me mbështetjen e kolonelit holandez Thomson, me të cilin krijon xhandarmërinë e parë shqiptare. Më vonë Isa Boletini kaloi përsëri në Kosovë, ku organizoi qëndresën popullore kundër pushtuesve të rinj serbo-malazezë. Duke e kaluar jetën në luftë e përpjekje, po kurdoherë dhe me urtësinë e tij, që i dha gvetes gjithnjë autoritet të madh, si udhëheqës i shquar popullor.Isa Boletini e lidhi jetën e tij e të familjes dhe krejt pasurinë e tij të konsiderueshme, me fatin e atdheut, dashurinë e besnikërinë ndaj të cilit e shprehu me fjalët “Unë kam ngrit krye për hakin e Shqipnis. Nuk lypi shpërblime për vete. Unë jam mirë kur asht mirë Shqypnia!”. Vendimet e padrejta që mori Konferenca e Londrës duke lënë jashtë kufijve më shumë se gjysmën e kombit shqiptar, përforcoi bindjen tek Isai se një padrejtësi të tillë do ta zgjidhte vetë populli shqiptar. Fillimi i Luftës së Parë Botërore e gjeti Isa Boletinin në Malësinë e Gjakovës. Përqendrimi i forcave ushtarake serbe e malazeze në kufirin shqiptar dhe bashkëpunimi i tyre me reaksionin brenda vendit e detyroi Isanë të linte Krasniqen e të zbriste në Shkodër, tashmë në gjendje të rëndë shëndetësore e në kushte tejet të vështira ekonomike, pasi gjithë pasurinë e tij e kishte vënë në shërbim të luftës për liri e pavarësi.Në qershor 1915 forcat malazeze rrethuan Shkodrën. Për të mos rënë në dorë të tyre, Isai kërkoi strehim në Konsullatën Franceze në Shkodër dhe i kërkoi nënkonsullit që ta ndihmonte për t’u larguar në një vend asnjanës ose të ndërhynte pranë qeverisë së Malit të Zi dhe Serbisë që të lejonin kthimin e tij pranë familjes në Mitrovicë. Në qoftë se nuk do t’i realizoheshin kërkesat, Isai kishte vendosur që me çdo sakrificë të çante natën rrethimin e forcave malazeze e të largohej nga Shkodra. Por, qeveria franceze vendosi t’ia dorëzojë Isa Boletinin Malit të Zi, duke u bërë kështu drejtpërdrejtë pjesëmarrëse në krimin e shëmtuar që serbo-malazezët kryen ndaj Isait, te Ura e PodgoricësMë 23 janar 1916 u vra pabesisht nga shovinistët malazezë në Podgoricë, së bashku me të bijtë Halilin dhe Zahidin, nipërit Jonuzin dhe Halitin dhe tre luftëtarë të tjerë.Janë madhështore, legjendare e heroike çastet e fundit të jetës së tij: “I futur në kurth, nga Malazezët, Isa Boletini qëllohet nga të gjitha anët me plumba, por nuk bie, teksa arrin të qëllojë deri në fund mbi ekzekutorët e vet. I bërë copë nga predhat, ai nuk shtrihet, nuk nxjerr zë, nuk dridhet, nuk bën asnjë hap pas, si të ishte prej shkëmbi. Dikur plagët e rrëzojnë në gjunjë, por sërish ai arrin të mbajë armën në duar duke qëlluar… Dhe në momentin që dora e djathtë i copëtohet, e kalon revolen në të majtën…”.Vrasësit e njeriut më të fortë në krah të Ismail Qemalit, njeriut që shpalli Shqipërinë të pavarur, ishin xhandarët malazezë, të urdhëruar nga qeveria e këtij vendi, të cilët edhe pse në luftë për ekzistencë e të mundur keqas nga Austro – Hungarezët, ende si armik kryesor quanin, shqiptarin e rrezikshëm Is Boletini, kurse ata që e prenë në besë atë, ishin disa diplomatë francezë. Varrimi u bë në Podgoricë dy ditë më pas, me pjesëmarrjen e mijëra shqiptarëve banorë të zonës. Nasuf Dizdari nga Shkodra mbajti një fjalim para se arkivoli i Boletinit të futej nën dhe. Gjithsesi askush nuk besonte për vrasjen e Boletinit, pasi nuk ishte hera e parë që lajmet e bënin të vrarë. Po kështu nuk u besua dhe një komunikatë zyrtare e Ushtrisë Austriake, që jepte lajmin e vrasjes së tij “gjatë një përpjekjeje me malazezët”. Eshtrat e tij u transportuan në Boletinin e çliruar, shumë më vonë, më 25 shtator 2004.Isa Boletini i dha kuptim luftës së shqiptarëve për Shqipëri të përbashkët. Vepra e Isa Boletinit është nderuar në çdo kohë në gjithë etninë Shqipëtare. Emrin e tij e mbajnë shkolla, rrugë, lagje e sheshe. Sot në Mitrovicë “Kulla e Isë Boletinit” njihet e mirëmbahet si Muze Kombëtar. Gjithashtu ka një batalion special të Ushtrisë Shqiptare, të instaluar në Irak, që mban emrin e Isa Boletini.

Për hartimin e këtij jetëshkrimi simbolik u shfrytëzua interneti, Wikipiedia dhe shkrimet e kujtimet e Tafil Boletinit, Skënder Luarasit, Fatos Baxhakut, Mimoza Dajçit, etj.

Foto: Besian Haklaj

Dr. Gëzim Puka/

Fadil Karakaçi, një emër shumë pak i njohur në letrat shqipe. Ndërsa po bënim një studim për disa periodikë shqiptarë, fillimisht në faqet e revistës “Kultura Islame”, e cila qarkulloi në vitet ’39 – ’44, gjetëm një artikull të këtij autori. Shkrimet e tij në ato numra përqendroheshin më shumë tek çështje të linguistikës. Duke e thelluar kërkimin bibliografik na rezultoi se ky autor kishte botuar disa shkrime, në po ato vite, në organe të tjera periodike, si tek: “Shkëndija”, “Tomori”, “Tomori i vogël”, “Balli i rinisë”, “Shejzat” e më vonë në Itali tek “Trapani Nuova”. Ndërsa u befasuam edhe nga titulli i një drame, “I nemici del popolo”, botuar nga një shtëpi botuese italiane në vitin 1957.

Kërkuam disa gjurmë të Karakaçit në Itali, ku mësohet të ketë mbaruar studimet e larta dhe ku më vonë mori edhe statusin e refugjatit politik.

Një tjetër fakt që na duket interesant për t’u përmendur, përveç studimeve universitare në Itali, është edhe se ai ishte biri i një hoxhe të njohur në Shkodër, Hafiz Jusuf Muharrem Karakaçi (1863-1945).

Kështu kompozuam një skicë studimore për këto shkrime në dukje kaotike, por që dëshmojnë interesin e gjerë të këtij autori për letërsinë dhe gjuhën shqipe. Mund të veçohen disa nga sprovat e tij të botuara aty-këtu, si: Eurythmi (Kultura Islame 1940), Ekloget e Virgjilit (Shkëndija 1941), Sidomos (Balli i Rinisë, 1942).

Më së fundmi, duke gërmuar nëpër arkiva, gjeta edhe një formular aplikimi ku ka një foto të Fadil Karakaçit, të bashkëshortes italiane dhe të bijave.