Nga Marieta Shatro/Ernest Koliqi lindi në Shkodër me 20 Maj 1903, në nje familje te njohur patriotike. Shkollën e filloi në vendlindje në kolegjin Saverjan të Jezuitëve, për ta përfunduar më 1921 në Bergamo dhe në Milano të Italisë, ku kreu studimet e mesme. I përgatitur me njohuritë më të përparuara të kohës, u kthye menjëherë në Shqipëri ku, dy vjet më pas, së bashku me Atë Anton Arapin dhe Nush Topallin, themeloi gazetën “Ora e Maleve”që drejtohej nga Luigj Gurakuqi.
Në vitin 1924 mori pjesë në shoqërinë patriotike “Bashkimi”, themeluar nga Avni Rustemi. Për t’i shpëtuar forcave zogiste, emigroi pesë vjet në Jugosllavi. U rikthye në Shqipëri më 1929 dhe filloi punën si mësues në Vlorë e në Shkodër. Më 1937 u diplomua në Universitetin e Padovës me tezën “Epika popullore shqiptare”. Tërhoqi vëmendjen e albanologëve Jokël e Lambert.Më 1939 u emërua ministër i arsimit. Mblodhi në kabinetin e tij studiuesit dhe shkrimtarët më të spikatur, me të cilët zhvilloi një veprimtari mjaft të dendur. Po në 1939 u emërua titullar i Katedrës së Gjuhës dhe Letërsisë në Universitetin e Romës.Në vitin 1940 organizoi në Tiranë Kongresin e Studimeve Shqiptare.Në 1941-1942 dërgoi në Kosovë 200 mësues dhe dha një numër të madh bursash studimi.Në 12dhjetor 1941 hapi shkollën e parë të mesme në Kosovë.Më 1944 u largua në Itali, ku u emërua drejtues i Institutit të Studimeve Shqiptare, krijuar më 1957 nga vetë Koliqi, në vend të Katedrës së Gjuhës Shqipe pranë Universitetit La Sapienca të Romës.
I nderuar nga e gjithë bashkësia shqiptare në mërgim, por i mohuar nga vendi i tij vdiq në Romë më15janar 1975.
Pra, klasiku i fundit i brezit letrar të viteve ’30, mbylli sytë përgjithmonë 41vjet më parë në shtëpinë e tij të thjeshtë, në Fiano Romano (Romë), i dënuar të rrinte larg Shqipërisë me akuzën si bashkëpunëtor i fashizmit. Vdiq me dëshirën e zjarrtë, të paplotësuar, të kthehej rishtas në Shkodër, të dëgjonte prapë këmbanat e Kishave, të shkelte përsëri në pragun e shtëpisë së moçme të Koliqëve në lagjen Gjuhadol. Të gjitha këto dëshira i shprehu me frymëzim të jashtëzakonshëm në poezinë “Bijës sime”, botuar në ‘Shęjzat’, që tingëllon si Testament poetik
Krahas ndihmesës së tij në fushën e publicistikës e të arsimit, ai njihet si prozator, poet, përkthyes, kritik, studiues i letërsisë. Revista “Shęjzat”, rreth së cilës mblodhi emrat më të shquar të diasporës, mbetet një monument i vërtetë i publicistikës shqipe.
E nisi krijimtarinë me vjersha, të cilat i botoi në gjuhën italiane, në të përjavshmen studenteske “Noi giovani” të Bergamos. Gjatë mërgimit në Jugosllavi, botoi poemthin “Kushtrimi i Skanderbeut” me përmbajtje patriotike; më 1929, “Hija e maleve” e më 1935 “Tregtar flamujsh”, kushtuar jetës në Shkodër.
Me vlerë të madhe është edhe përkthimi i: “Poetëve të mëdhej të Italisë”. Më pas botoi “Kangjellat e Rilindjes” (1959) dhe romanin “Shija e bukës së brume” (1960), ku ndjehet fuqimisht malli i mërgimtarit për tokën e vet.
Meritoi medaljen e artë të Shoqërisë “Dante Aligheri”; “Yllin e artë për merita të shkollës”; ishte anëtar efektiv i Akademisë së Mesdheut”, Anëtar nderi i qëndrës ndërkombëtare për studimet shqiptare në Palermo etj.
Disa vjet më parë arbëreshët e Frashinetos, duke dashur të nderojnë kujtimin e Ernest Koliqit dhe të vënë në dukje kontributin e jashtëzakonshëm që dha në studimin e traditave arbëreshe, i vunë emrin e tij Shkollës së tyre të mesme shtetërore. Vepra e tij, e ribotuar disa herë në Shqipëri dhe jashtë saj, vijon të ndiqet me interesim të madh nga lexuesi.
A mund t’i mohohet Koliqit të madh kryevendi që zë në letërsinë shqipe?
Në 113 vjetorin e lindjes, Ernest Koliqi riduket në kujtesën e atdheut të vet me atributet e shkrimtarit, themeluesit të tregimit modern shqiptar, poetit, romancierit, eseistit, përkthyesit, gazetarit, dramaturgut, mbledhësit dhe studiuesit të palodhur të folklorit, veprimtarit të shquar në fushën e politikës e të kulturës së shekullit XX brenda e jashtë Atdheut.
Do të duhej, prandaj, shumë hapësirë dhe kohë për të ndriçuar plotësisht figurën e tij vigane, pa harruar se është edhe vëllai i kardinalit të parë shqiptar, Mikel Koliqit. Po mjaftohemi, të kujtojmë vetëm një nga poezitë e Koliqit, në të cilën ndjehet fuqimisht gjithë malli për vendlindjen, që nuk mundi ta shihte sa qe gjallë e nuk po e shikon as për së vdekuri, ndërsa trupi i tij do të mund të pushojë në paqe vetëm kur të rikthehet në Shkodër, mëngjeset e së së cilës i kujton kështu:
Kendojnë bashkë në mengjese pesë kumbonare,
kendojnë në ajri mbi Shkoder ende fjetë:
mbi Maranaj qet vetllen kureshtare
agimi e hjedh në liqe synin e qetë.
Perhapë lajmin e zgjimit rrezja e parë
të parat përshëndetje dridhen në heshti të letë,
e shpejt në at lavdi dielli, qi e veshë fare
Shkodra kumbon me zane, zhurmë e jetë.
E ai diell prendvere i ri shprazet në shtepija
udha e lulishta tue ngjallë ngjyra e shkendija,
tue mbshtjellë gjithshka si nji tis ari, i hollë:
skaj në skaj si lum gzimi tue rreshqitë
në syt e vashave, qeshë, e mbush me dritë
kaçurrelat e tyne kur shkojnë në shkollë.
Më 1965 në editorialin”Politika dhe Kultura”shkruan për atdhedashurinë”Si mund t’i thotë vetes”atdhetar”ai bir Shqipeje që për arsye shkalle shoqërore,feje a krahine e shikon shtrembër dhe me urrejtje bashkëkombësin e vet,thua se Shqipëria nuk është çerdhe e përbashkët,por llogorja ku fati na dënon të kalojmë jetën.Pra vetija e parë e një atdhetari qëndron në dashurinë për vëllezërit e një gjaku e të një gjuhe.Mos urre edhe nëse nuk të pëlqen…po je më i shkolluar ndriçoje,po je më i pasur ndihmoje…Duke përbuzur bashkëkombasit,ti mohon mundësinë e bashkëjetesës kombëtare,vërteton fjalët e të huajve që s’na duan dhe që trumbetojnë se shqiptarët s’janë të zotë t’i krijojnë vetes një atdhe.”
“Veprimtaria politike e cila nuk ndriçohet prej kulturës nuk është gjë tjetër,veçse një lojë kote,që argëton ata që e lozin,por pengon ecjen e kombit mbi udhën fatale të historisë.”
Ernest Koliqi mbetet një nga figurat më elitare te letërsisë shqiptare.Vepra e tij duhet të njihet nga të rinjtë dhe të jetë pjesë e teksteve shkollore .
