Jehona në shtypin e asaj kohe/
Pergatiti: ARTUR AJAZI/
Një nga atentatet e bujshme të ish-Mbretit Ahmet Zogu Parë, ka qenë padyshim edhe ai i ndodhur në mbrëmjen e 20 shkurtit 1931 në Vjenë. Lidhur me ngjarjen ja çfarë shkruante një gazete e huaj perëndimore. “Informacionet e mundësive të një hakmarrjeje të mundshme ndaj vdekjes së majorit Topallaj, i cili u vra këtu së fundmi në përpjekje të mbrojtjes së Mbretit Zog nga dy atentatorë, erdhën ditën e sotme nga kryeqyteti jugosllav, Beograd. Oficeri do të varroset ose në fshatin e tij malor të Matit, ose në Tiranë, ku ai jetonte së bashku me gruan e tij. Trupi i tij mendohet të mbërrijë në vendlindje në datën 5 mars nga qyteti i Durrësit. Kur shpallet një gjakmarrje ndaj vrasësve, të afërmit zakonisht ndjekin ritin solemn të betimit për të marrë hakun ose në varreza, ose pasi përcjellësit e të vdekurit të kthehen në shtëpinë e viktimës”. Njoftimet e mëparshme nga Shqipëria kanë treguar se të afërmit e viktimës mund të mblidhen së bashku për t u betuar që të hakmerren kundër vrasësve të Topallajt, i cili ishte adjutant i përkushtuar i Mbretit Zog, që po kurohej këtu në kryeqytetin austriak pas problemeve me grykët dhe stomakun. I njohur si një nga njerëzit më besnikë të Mbretit të Shqipërisë, Topallaj kishte arritur të fitonte besimin e padiskutueshëm të shefit të tij. Kjo i kishte dhënë frytet e veta në gradimin që mbreti i kishte bërë. Jo vetëm detyra e tij për ta shoqëruar atë në çdo hap, por edhe dhënia e gradës Major, ishin shpërblimet më të larta nga ana e Zogut. Besnikëria e tij u tregua më shumë se kurrë gjatë atentatit. Për të shpëtuar mbretin nga vdekja e sigurt, majori bëri të vetmin veprim që do të bënte një oficer besnik. Ngjarja e ndodhur në kryeqytetin austriak u cilësua si më të rëndat në Evropë. Sipas të përditshmeve vjeneze, më 20 shkurt në rrugën “Operngasse” (ora 22:15) të kryeqytetit austriak, Vjenë, 15 të shtëna pistolete iu drejtuan Mbretit Shqiptar, Ahmet Zogu. Ai shpëtoi mrekullisht, por nuk do të kishte qenë kështu po të mos ishte Llesh Topallaj, ndihmësi i tij, i cili në përpjekje për t i shpëtuar jetën, mbeti vetë i vrarë nga dy plumba në kokë. Nga atentati mbeti i plagosur edhe ministri i Oborrit Mbretëror, Ekrem Libohova. Një ngjarje e tillë ishte shumë e rrallë dhe nuk para ndodhte në Vjenë, e pikërisht në një nga rrugët kryesore të kryeqytetit të kulturuar. Mbreti Shqiptar që këtë e kishte vizitën e dytë të tij në Pallatin e Operas në Vjenë, ishte duke ndjekur operan “Pagliaçi”, kur kërkoi të largohej 15 minuta përpara përfundimit të shfaqjes. Me sa duket, shfaqja nuk i kishte pëlqyer. Ai la lozhën dhe iu drejtua daljes anësore të Pallatit ku i prisnin dy makinat e tyre. Ndërkohë 2 persona kishin zënë pritë dhe sapo panë objektivin e tyre, nisën të hapnin zjarr. Nga 15 plumbat e shtënë mbetën të vrarë adjutant Llesh Topallaj, i cili si një besnik i vërtetë ndaj sovranit, vuri trupin si mburojë për të shpëtuar patriotin e tij. Ky veprim i kushtoi jetën pasi 2 plumba e goditën në kokë dhe e lanë të vdekur në vend. Megjithatë, plumbat goditën edhe ministrin Libohova, që mori dy të tillë në këmbë në përpjekje për t iu kundërpërgjigjur zjarrit të vrasësve, ndërsa një plumb tjetër i përshkoi kapelen. Llesh Topallaj, njeriu që mbeti i vrarë për të shpëtuar sovranin, ishte punonjës i Gardës së Shqipërisë. Në radhë të parë, Vjena u trondit për faktin që në zemër të saj iu bë atentat sundimtarit të Shqipërisë, dhe në radhë të dytë vënien në dyshim të sigurisë së këtij vendi. Një ditë më vonë, kryeqytetësja “Neue Freie Presse”, deklaroi me të madhe se me këtë ngjarje ishte cenuar mikpritja austriake. Dy atentatorët u arrestuan pak çaste më vonë, pas kryerjes së atentatit. Madje, sipas gazetës, në kapjen e tyre kishin dhënë ndihmesën kryesore një gazetashitës në fund të rrugës “Operngasse”. Kur Adolf Tresslet (gazetashitësi), pa që një person ishte duke u larguar me nxitim dhe i armatosur iu hodh përsipër atij, duke ia bërë të lehtë punën policisë, e cila mbërriti menjëherë në vendngjarje. Atentatori i dytë u kap pak metra më tutje nga një patrullë policie. Sipas policisë atentatorët ishin Aziz Çami dhe Ndok Gjeloshi. Pas verifikimeve të para policia konfirmoi se shtetasit Gjeloshi dhe Çami të dy 37-vjeçarë kishin qenë oficerë xhandarmërie në vendin e tyre, ndërsa sot ishin emigrantë prej vitesh në Vjenë. Atyre iu gjetën pasaporta diplomatike jugosllave, çka lindi dyshimet e një atentati që e kishte pikënisjen nga Beogradi. Gjeloshi (që i kishte shërbyer princ Vidit), ishte me origjinë nga qyteti verior i Shqipërisë, Shkodra, dhe njihej si kundërshtar i ashpër i Mbreti Zog. Ndërsa Çami kishte lindur në Greqi, (Filat), ishte mbështetës i flaktë i Fan Nolit, kundërshtarit politik të Zogut. Një gazetë tjetër vendase shkroi se qëndrimi i Mbretit Shqiptar pas atentatit ishte i çuditshëm. Sipas gazetës, Zogu nuk u ishte kundërpërgjigjjur atentatorëve ashtu siç kishte bërë ministri Libohova. Sipas “Neues Wiener Journal”, ai ishte futur sërish në Pallatin e Operas, për t iu drejtuar më pas rezidencës së tij, hotelit “Imperial”, në dukje i qetë. Pas kësaj policia austriake nisi verifikimet për të mësuar se kush tjetër mund të fshihej pas emrave të vrasësve. Ata kaluan në sitë çdo shqiptar që gjendej në Austri qoftë rezident dhe të përkohshëm. Pas këtyre verifikimeve ata kryen dhe një sërë arrestimesh të tjera që mendohet të kishin lidhje me atentatin. Kështu, nga dita në ditë numri i të arrestuarve erdhi duke u rritur.Gazeta “Wiener Neuse Nachrichten” përmendi emrat e kësaj liste, ku përveç Aziz Çamit dhe Ndok Gjeloshit, në qeli përfunduan edhe Hasan Prishtina, Qazim Mulleti, Rexhep Mitrovica, Menduh Angoni, Angjelin Suma, Luigj Shkurti dhe Sejfi Vllamasi etj.
LUIGJI MARIA UGOLINI DHE FOENIKA ( FINIQI )
Shkruan: KOZMA TAHO-CLEARWATER, FLORIDA/
Luigji Maria Ugolini ishte dhe mbetet pa dyshim arkeologu më i suksesëshem dhe më i rëndesishëm që realizoj kërkim zbulimet arkeologjike në trojet e qytetit të lashtë të Butrintit. Pothuaj se gjithçka që është nxjer në dritë deri më sot janë meritë e punës , dashurisë dhe perkushtimit të tij për këtë qytet mitiko –legjendar. Kështu , mund të thuhet se Butrinti është i lidhur me emrin e Ugolinit. Gjithçka e zbuluar mbas tij janë ritushime, shtesa, që nuk mund të harrin sasinë dhe cilësinë e objekteve që ai nxorri në dritë. Ai i kushtoj Butrintit pothuaj tërë veprimtarinë e tij kërkuse e zbuluse arkeologjike . Më gjërë për jetë e tij mund të mësoni në librin “Butrinti i Përjetshëm “ të R. Hodge.
Ugolini erdhi në shqipëri në kuadrin e armatës inteligjente përzgjedhur nga qeveria fashiste e Romës e cila rivendikonte në ato mote Perandorinë e dikurshme Romake . Pra ishte pjese e armatës se “ Gjeneral Gramafonëve “ që u inflitruan në shqipëri dhe punoj nën urdhrat e Akademisë së Kulturës së Romës Fashiste.Nuk mund të paragjykoj përfundimet e botuara në emër të tij pasi ato janë botuar nga Akademia e Romës Fashiste pas vdekjes së tij .
Ishte një marveshje midis Akademisë së Kulturës së Romës Fashiste dhe Qeverisë Shqiptare që do ti hapte rrugën kërkim zbulimeve arkeologjike në trojet tona. Akademia e Romës dhe profesor Ugolini do të zgjidhnin për së pari trojet e qytetit të lashtë të Foenikës ( Finiqi i sotëm ). Përse u zgjodh pikërisht Foenika ?
1)—Foenika si kryeqendër e Kaonëve dhe Kryeqytet i Lidhjes Epirote ( mbas rënies së Mbretërisë Molose 230 p.e.s. ) Ishte i pari qytet Ballkanik që ju hapi rrugën duke ju krijuar lehtësi portuale e manovruse ushtrive Romake.
2)—Me ndërmjetësinë e Lidhjes Epirote , në Foenikë është nënshkruar edhe një traktat paqeje ndërmjet ushtive ndërluftuse Romake e Maqedonase . Traktati mban emrin e Foenikës dhe është nënshkruar në vitin 205 p.e.s.
3)—Nisur nga këto ndihmesa Roma i pat akorduar Foenikës “ statusin e qytetit mik “ Ky status lidhej ndër të tjera edhe me një pamvarsi të kufizuar e kontrolluar e cila do te vazhdonte deri rreth vitit 140 p.e.s. kur edhe epirotët do ti bashkengjiteshin nën ndarjes maqedone të Perandorisë Romake .
4)—Burimet e shkruara tregojnë interesimin dhe kujdesin e Senatit Romak për forcimin , ndërtimin , zgjerimin e urbanizimin e Foenikës nën ndikimin e qytetërimit Romak .
5)—Rreth lashtësisë, zanafillave e themelimit të Foenikës , njohurit ishin tepër të kufizuara. Sipas një variant ajo konsiderohej si një themelim i shek. IVp.e.s.prej Mbretit Kalia (historikisht i pa njohur ) në kujtim të atit të tij Feniksit emrin e të cilit edhe mori .
6)—Nga burimet e shkruara vëlen të përmendet një shënim i historianit grek Polibit (200—120 p.e.s.) i cili thotë :-“Foenika është qyteti më i pasur , më i rëndësishem dhe më i fortifikuar i epirit “
Akademia e Romës dhe Prof. Ugolini shpresonin se në foenik do të zbulonin kryesishtë element të qytetërimit Romak dhe ndonjë shtresëzim të kufizuar .
Pamvarsisht nga kjo ekspedida Italiane e Foenikes edhe për aq pakë kohë sa punoj zbuloj material arkeologjik e shtresëzime sensacionale . Ajo arriti të zbuloj dhe mbledhe material arkeologjik që fillonin prej kohes Bizantino –Mesjetare e shkonin deri ne Epoken e Gurit . Dhe pikerisht ne kohen kur mendohej se keto punime do te përshkallëzoheshin Akademia e Romës dhe Prof. Ugolini kërkuan braktisjen e tyre. Kjo do të justifikohej me zbulimin prej Ugolinit të qytetit antik të Butrintit. E vërteta është se Ugolini i pat vizituar Butrintin , Kalivuan dhe Çukën e Ajtoit në Mars te vitit 1924 , dy vjet para se të fillonte gërmimet në Foenikë. Edwin Jascques, autor i librit “ Shqiptaret “ beson se arsyet duhen kërkuar në ato që ekspedita zbuloj ne Foenikë. Ai shkruan :–
“ …….. Duke gërmuar poshtë shtresës romake arkeologet hasën
epigrafe ose mbishkrime, monedha e qeramikë, basoreliefe e
koka statujash të thyera, si dhe vegla pune të epokës së hekurit.
Në një shtresë më te herëshme se kjo, U GJETËN DY ÇEKAN OSE
KOKA SOPATASH PREJ STRALLI TË KOHËS SË GURIT. Ishte hera e
pare që në Shqiperi zbuloheshin dëshmi të një qytetërimi të tillë
te lashtë. Akropoli në majë të kodrës doli se ishte MË I MADHI
NË BOTËN KLASIKE. Muret e tij zgjateshin në trajtë zig-zage deri
në 2-e 2,5km, duke dale kështu shtatë here më tëmëdhej se të
Athinës. Blloqet e medhej prej guri peshonin deri 22 ton sejcili,
prandaj ngjitja e tyre në majë të kodrës, sigurisht, dëshmonte për
një mjeshtri të lartë inxhinerike. Ende qëndrojnë ne këmbë pjesë
muri rreth shtat metra të larta , ku vihen re dhe porta e kulla. “
Edwin Jascques “Shqiptarët “ fq 27
Këto gjetje arkeologjike befasuan jo vetëm Ekspeditën Italiane dhe Akademin e Romës Fashiste por gjithkund inteligjencën Europiane kudo që shkoj ,mbajti leksione e i promovoj M. L. Ugolini. Muret rrethus të Foenikës , edhe pse nuk janë nxjer ende në dritë, tregojnë qart se janë ndërtuar nga mjeshtra që zotrojnë një teknik të lartë ndërtimi të tyre,teknikë që sipas Herodotit e zotronin vetëm popujt pellazgjik. Romakët i quajtën këto mure “Aiakid “ për të na treguar se kush ishin këta mjeshtra. Janë pra pikërisht ata popuj të njohur gjithandej nën emrat Tiren, Tirsen, Tushë, Tuskë ,Toskë,Etrusk etj të cilët të kudo ndodhur në rreth mesdhe kanë lënë gjurmë nepërmjet këtyre mureve rëndom te quajtur megalitik , qyklopik apo Pellazgjik .Çuditërisht , dhe jo pa domethënie volumi dhe numuri më i madh i tyre ndodhet në Epir, ku pothuaj se të gjitha qytetet ishin të rrethuar me to. Po ashtu befasuse për Ekspediten Italiane do të ishte gjetja e veglave prej stralli , të cilat vërtetonin se këto kodra kanë qënë të pëlqyera e banuara prej njeriut qysh ne epokën e gurit në rreth 5000 vjet para erës sonë. Kështu mund të thuhet se tradita popullore e përcjell nëpërmjet miteve , legjendave e gojëdhënave nuk mund të jetë e pa vërtet. Ato bëjnë fjale per një zhvillim qytetërues të lidhur me atë mesdhetar , Pellazgjik , egjeas apo kreto mikenas. Sipas Prof. Dhimiter Pilikës dhe studiusit të shquar arvanitas Aristidh Kola , këtu kanë lindur Kadmi, Feniksi , Kiliksi si dhe më e bukura vdektare Europa. Dijetari dhrovianit Zoto Molosi pranon se këtu pari , në stanet e Kronit në Palavli erdhi Rea dhe lindi Zeusin për ta përcjell nëpermjet Butrintit në Kretë. Kohë më vonë Zeusi do të rikthehej këtu për të rrëmbyer Europen e për tu bashkuar me të ne Kretë duke lën pas dinastin mbreterore të këtij ishulli. Udhëtari , historian e gjeograf greko –helen ,Hekateu , visitor i këtyre trojeve, vendos në keto rrethina qytetin e Baiikesë, ende të pa zbuluar e indetifikuar . Personalisht mendoj se Baiiakea dhe Foenika duhet të jenë i njëjti qytet . Kështu braktisja e Foenikës ishte një tërheqje veshi për ekspeditën italiane , pë të mos zbuluar e publikuar gjëra tej orientimeve dhe detyrave të ngarkuara. Gjykoj se këto mund të kene qënë arsyet e braktisjes së kerkimeve në Foenikë . Zbulimet e më tejëshme mund të binin ndesh me proto e prehistorine e Europes hartuar mbi bazen e qyteterimeve greke e romake . Ato mund të risillnin në dritë emrin e Pellazgeve , të pa dëshiruar nga historianët dhe akademistët e Europës.
Egjipti i lashtë nuk ”harron” kurrë të na habisë
ARKEOLOGJI – Zbulohet një varr 3 000-vjeçar me piktura me ngjyra në Luksor/
NJU JORK, 5 mars /– Egjipti i lashtë nuk ”harron” kurrë të na habisë.
Një varr 3000-vjeçar i mbushur me piktura me ngjyra u zbulua nga arkeologë amerikanë pranë Luksorit, në bregun perëndimor të Nilit, ja larg prej Luginës së Mbretërve.
Varri i përkiste një fisniku, Amenhotepit, i cili ruante Tempullin e Amunit, zoti më i fuqishëm në panteonin egjiptian.
Ministria egjiptiane e Antikitetit tha se varri daton në dinastinë XVIII të Mbretërisë së Re, më e famshmja e Egjiptit të lashtë, madje edhe e asaj të Tutankhamonit.
Arbana Xharra, fituese e çmimit për gra të guximshme
Zonja Xharra, kryeredaktore e gazetës Zëri të Prishtinës, është në mesin e fituesve të çmimit që ndahet nga sekretari amerikan i shtetit.
Kryeredaktorja e të përditshmes Zëri, Arbana Xharra, është fituese e Çmimit prestigjioz Ndërkombëtar për Gra të Guximshme, që ndahet nga sekretari amerikan i shtetit.
Çmimi i nderon gratë anekënd botës, të cilat kanë treguar guxim dhe udhëheqje të pashoqe në mbrojtjen e të drejtave të njeriut, barazisë gjinore dhe përparimin shoqërorë. Përveç kësaj, ky çmim i nënvizon përparësitë strategjike të Byrosë Evropiane në luftën kundër ekstremizmit të dhunshëm dhe luftimin e korrupsionit.
Ky është çmimi i vetëm i departamentit të shtetit, i cili i nderon udhëheqëset nga e tërë bota.
Në një njoftim të ambasadës amerikane thuhet se “raportimi i Arbana Xharrës kontribuon në forcimin e demokracisë së Kosovës. Raportimet e saj të hershme mbi ekstremizmin fetar dhe ndikimin e tij në shoqëri kanë zbardhur një çështje serioze për Kosovën dhe tërë rajonin. Xharra është autore e një sërë raportesh hulumtuese mbi ekstremistët islamikë që veprojnë në Kosovë, si dhe ka zbuluar lidhjet financiare dhe operative me organizatat e huaja terroriste. Këto përpjekje jo vetëm që e ndihmuan shoqërinë ta kuptojë problemin, por edhe nxitën përpjekjet e qeverisë për ta adresuar këtë çështje. Reagimet ndaj raportimeve të saja rezultuan me sulme të hapura mbi reputacionin e saj dhe kërcënime për jetën e saj dhe kundër familjes së saj. E papërkulur, Xharra vazhdon të raportojë mbi keqpërdorimet në institucionet publike”.
Departamenti i Shtetit do të organizojë ceremoninë për ndarjen e Çmimit Ndërkombëtar për Gra të Guximshme të enjten me 5 mars.
Krahas zonjës Xharra, këtë cmim e kanë fituar edhe Niloofar Rahmani nga Afganistani, Nadia Sharmeen nga Bangladeshi, Rosa Julieta Montaño Salvatierra nga Bolivia, May Sabe Phyu nga Burma, Béatrice Epaye Republika e Afrikës Qendrore, Marie Claire Tchecola nga Guinea, Sayaka Osakabe nga Japonia, Tabassum Adnan nga Pakistani dhe Majd Chourbaji nga Siria.(Kortezi:VOA)
5 MARS 1945-FILLOI GJENOCIDI KOMUNIST KUNDER KLERIT KATOLIK SHQIPTAR
Nga Fritz RADOVANI/
Në 70 vjetorin e përmbytjes së Shqipnisë…/
1945, 5 MARS…PUSHKATOHET DON LAZER SHANTOJA: (1892 – 1945)/
■Data e zezë e pushkatimit Don Lazer Shantojës, 5 Mars 1945 asht data e 70 vjetorit të fillimit të Gjenocidit komunist në Shqipninë e pushtueme nga sllavokomunistët e Titos, ditë e pafund e një robnije mizore prej tiranit Enver Hoxha me pasuesit e tij barbar.
■Përpjekjet e pafrut të kriminelëve Sheuqet Peçi dhe Mehmet Shehu në Shkoder, dergue nga Enver Hoxha në Janarin e 1945, me porosi nga Tito per me “shkëputë Klerin Katolik Shqiptar nga qendra shekullore Vatikani”, nuk patën sukses as në Shkoder as, në Tiranë.
Bashkimi i Trojeve të Veriut per të paren herë, mbi bazen e gjuhës dhe kenjes Shqiptarë, në vitin 1941 nga forcat fashiste italiane, të ndihmuem nga Atdhetarë që e kishin andrrue këte bashkim nder shekuj me vllaznit e vet, krijuene shpresen e formimit Shtetit tanë të vertetë me kufinjë të tij deri aty ku flitet Gjuha Shqipe. Nuk perjashtohen këtu asnjë nga Lidhjet, marrveshjet e përpjekjet shekullore nder të cilat, Kleri Katolik ishte i pranishëm dhe i pakursyem për mërritjen e këtij qellimi të naltë ç’ prej kohës së Gjergj Kastriotit!
■I kësaj plejade të lavdishme ishte edhe Atdhetari Don Lazer Shantoja, i njohun që në vitët 1920 – 24 si demokrat i pashoq, publicist i pakrahasueshëm, nder oratorët elokuent ma të spikatun në Shqipni, poet e letrar i njohun, eseist dhe muzikant i lindun, një nder perkthyesit ma të saktë të shkrimtarëve Gëte e Shiler…Por, mbi të gjitha Shqiptar !
■Në vitin 1924 Don Lazri asht nder Yjet e Kombit Shqiptar, Ai shkelqen në qiellin shumë të trazuem të Shqipnisë me mendimet Përparimtare e Demokratike përkrah At Anton Harapit, At Gjergj Fishtës, Luigj Gurakuqit, Don Ndre Mjedjës, Mark Kakarriqit, Gjon Kamsit dhe asht i gjetun mu në gjiun e ajkës së kulturës shkodrane Europjane.
■Në 2 Marsin e 1925, Don Lazri tregon haptas një dhimbje të madhe me rasën e vrasjes së Luigj Gurakuqit: “Gjyqi i Tranit – shembull klasik paturpësie cinike në gjyqet botnore – na difton sheshasit se diktatori i Romës desht me e krye vepren e diktatorit të Tiranës, të Zogut. Zogu nemosé e vrau Gurakuqin me kubure, me armen e barbarizmes e të padrejtësisë. Mussolini na e vrau me gjyqë…me armen e civilizimit e të drejtësisë! …
Se mund të quhet nji Baltjon Stambolla Avni Rustem e nji Luigj Gurakuqi Esad Pashë… Unë për vedi s’e kishe pritë kurr as prej nji avokatit italian! … Në nji pallat të Tiranës Ahmet Zogu me nji të zgerdhimun satanik u qet me pij satelitvet të gëzueshem tue u thanë: Tash nuk drue ma kênd!” (“Liria kombëtare, 7 tetor 1925).
■E me të gjitha këto shprehje që ka shkrue (e sa të tjera), Don Lazrit “i vune” etiketen e fashistit, pikrisht atëherë, kur “nuk dij as sot, se cili akuzues i Tij nuk kje fashist!!”
■Dikush kujton se historia mbyllët me dyert e furrave të gazit, por jo, gaboni!
Si thoni, do të kënaqeshin komunistët me aq sa kanë ba nazistët nder kampet e tyne?
Shka do të thonte Bota sot po të shihte një dokumentar të përsekucionit komunist në Shqipni, të bamë kundër Atdhetarëve apo dijetarëve dhe Klerit Katolik?
■Si do t’i përgjegjej historisë Jusuf Alibali kur hetonte Don Lazër Shantojën të lidhun për karrigë, me kambë të këputuna, apo i shkrryem përdhé në qeli mes ndytsinës, kur me datën 31 janar 1945, ditë e martë, ora 15.00, në Shkodër, u dha vendimi nga Gjykata Ushtarake e Qarkut, me kryetar Esat Ndreu, antarë: Mustafa Iljazi e partizani Hysni Lame, prokuror Vaskë Koleci, sekretar Shaban Kuçi se: “I pandehuri Dom Lazër Shantoja dënohet me vdekje, me pushkatim.”…E bash ato ditë… Nana e Tij Luçia, tek dera e qelisë e mbështetun nder hekra tue u thanë katilëve me lutje e dhimbje shpirti: “Ma vritni, ju lutëm ma vritni, banje këtë mirsi…. mos e leni kështu djalin!..”.
■Prof. Dr. Angjela Çirinçione shkruen: “Historia e Letërsisë shqiptare pa emnin e Don Lazër Shantojës del e mangët dhe e vorfën”.
■Prof. Isak Ahmet shkruen: “Ai ka krijuar disa nga vargjet ndër më të bukurat në poezinë shqipe. Si poet për shembull, ai dallohet për hov të vetvetishëm frymëzimi dhe për ngrohtësi ndjenjash që bulzojnë si shembëlltyra të shkëndijshme.” (“Kleri Katolik Shqiptar dhe letërsia” fq. 177), dhe vazhdon po aty (fq.179): “…letërsisë shqiptare me siguri do t’i kthehët edhe Don Lazër Shantoja, që ishte me të vërtetë si një prijës i popullit, si një apostull dhe interpretues artistik i kohës kur jetoi dhe vëproi”.
■Ai u pushkatue i çuem zvarrë (jo nga frika e vdekjës), porse nuk ecte dot, mbasi kambët ia sharruen me sharrë druvarësh, krahët ia thyen dhe nuk i banin asnjë mjekim deri atë ditë që e hodhën tek gropa, vetëm se, ishte meshtar i devoçëm, publicist i njohun dhe antikomunist i betuem. Këtë e vërteton fakti se ato tortura makabre që komunistët barbar kanë ba mbi trupin e Don Lazrit, janë ndoshta ndër të rrallat raste që njeh historia e dhimbëshme e të vujtunve në Sigurimin famkeq komunist shqiptar.
■Po, sikur të xhiroheshin autorët e gjallë të atyne krimeve: Aranit Çela, Fadil Paçrami, Lilo Zeneli, Xheudet Miloti, Xhemal Selimi, Toger Baba, Shyqyri Çoku, Dhimitër Shkodrani, Asllan Lici, Hysni Ndoja, Kasem Troshani, Elez Mesi, Dul Rrjolli, Hamdi Ulqinaku etj. që vetëm “zbatonin” ligjin? A mund të besonte kush në Botë se këto bisha gjindën të lira në Evropë dhe kanë dalë nga një popull prej ma pak se një miljon banorë? ■Testamenti i Don Lazer Shantojës, lanë me 26 Janar, kur u arrestue në Sheldijë, asht dhe do të mbetët aktual per të gjithë Shqiptarët: “As ma pak e as ma shumë se ajo që kam dijtë me kohë se, komunistët janë veç tradhëtarë!”(Dosja nr. 174, Arkivi Tiranë)
***
■Pena e Don Lazer Shantojës vazhdon me kenë aktuale dhe e artë edhe sot!
Shpirti i Demokratit të madh i shprehun në ato gazeta si dhe në revista e fletore të tjera, si dhe qëndrimi i tij në 1924, (në kontradiktë me vetveten mbas 1940 ashtusi shumë të tjerë, ndoshta, për shansët e krijueme të Shqipnisë Etnike), janë një fushë e gjanë për studjuesit e ardhshëm, mbasi né rreshtojmë faktet e vetëm historianët e rijë të çliruem nga pasioni politik dhe paragjykimet… do të mundën me gjetë vendin e merituem për këta dijetarë, tue fillue nga Shantoja, hapsina kulturore e të cilit e ven atè përkrah dijetarëve ma të mëdhej si për kah forca e stili por edhe karakteri modern i shprehjës.
■Për këta Viganë si Don Lazer Shantoja, né Gegët duhët të krenohemi, e kemi pse?!
■Po persëris veten: “Yjet e Kombit nuk shuhen me ujë…e, as, nuk mbulohen me baltë!”
Melbourne 4 Mars 2015.
- « Previous Page
- 1
- …
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- …
- 693
- Next Page »