Interviste – Page 124 – Dielli

EKREM BARDHA: LUFTONI KORRUPSIONIN QE DIASPORA TE INVESTOJE NE SHQIPERI

September 13, 2015 by dgreca

Ekrem Bardha njihet më së shumti si biznesmen i suksesshëm në Amerikë dhe në Shqipëri, por kontributi i tij nuk është vetëm në tregti. Në 40 vite emigrim në SHBA, ai së bashku me qindra e mijëra shqiptarë të tjerë të diasporës kanë luajtur një rol të pazëvendësueshëm në çështjen kombëtare, dhe sidomos në çlirimin e Kosovës dhe arritjen e pavarësisë së saj.

Jo me luftë e me armë në krahë, por me lobime përmes kongresistëve e senatorëve amerikanë e deri tek presidenti Klinton. Por për këtë pjesë të historisë pak ose aspak është folur publikisht. Qëllimisht apo jo, kjo nuk dihet me saktësi! Por pas kaq shumë vitesh pritje ka ardhur koha e së vërtetës. Kush e bindi Amerikën për të ndërhyrë në Kosovë? Kush ishin shqiptarët e diasporës në SHBA që lobuan fuqishëm për vite me radhë e realizuan dhjetëra takime me Departamentin Amerikan të Shtetit, për t’i dhënë fund gjenocidit në Kosovë? Cilat ishin reagimet e para të Shtëpisë së Bardhë, sa e njihnin ata situatën në Kosovë, Luftën e UÇK-së, dhe si ndryshoi qëndrim Amerika ndaj Ish Jugosllavisë. Për të gjitha këto, por jo vetëm vjen në një rrëfim për KosovaPress, Ekrem Bardha, shqiptar i Diasporës në SHBA që bashkë me shumë miq të tjerë, kanë bërë të pamundurën për të parë Kosovën e lirë dhe të Pavarur, ashtu sikurse është sot…

Ekrem Bardha flet me bindje se në shpalljen e pavarësisë së Kosovës një rol vendimtar e ka luajtur diaspora shqiptare në SHBA që bindi autoritetet amerikane të ndërhynin në këtë konflikt. Por fatkeqësisht; politika nuk ka folur për këtë meritë; dhe as të tjerë nuk kanë shkruar për kontributin e diasporës.

“Janë me qindra dhe mijëra bashkatdhetarë të Diasporës së Amerikës që kanë dhënë një kontribut për Pavarësinë e Kosovës. Kam pritur që të thuhet e vërteta, të shkruhet e vërteta, për një kohë të gjatë pas Pavarësisë, dhe nuk është bërë, nuk ka ndodhur. Kjo ka të bëjë me politikanët, sigurisht ata në Kosovë, për arsyet e tyre. Mund t’ju them se Diaspora e Amerikës për Pavarësinë e Kosovës ka dhënë nj ë kontribut që sot ne gëzojmë shtet të pavarur në Kosovë……Mundëm të bindim diplomacinë amerikane duke filluar nga kongresistët, Kongresi Amerikan, Senati Amerikan, senatorët, politikën amerikane deri në Departamentin e Shtetit, dhe në fund vendimi që mori presidenti Klinton, që ndihmoi dhe luftoi për Pavarësinë e Kosovës. Unë mund të them sinqerisht që kjo është absolute, për ne dhe për popullin e Kosovës ka qenë një fat i madh që Amerika është një shtet demokrat dhe paqedashës:, ka thënë ai.

Por sigurisht që nuk mund të mos flitet për rolin e madh që UÇK dhe qeveria e atëhershme e Kosovës, (ish presidenti Ibrahim Rugova) kanë pasur në arritjen e Pavarësisë. Ekrem Bardha thotë se UÇK bëri një luftë heroike, por ashtu dhe ish-presidenti Rugova pati kontributin e tij, por përballë Millosheviçit dhe një shteti të fuqishëm ushtarakisht si Serbia, nuk mund të arrihej liria, pa ndihmën e Amerikës dhe diasporës.

“UÇK luftoi heroikisht gjithashtu ka ndihmuar patjetër ish Presidenti Ibrahim Rugova. Por duhet të kuptojmë diçka që ish Jugosllavia dhe Serbia kishin të bënim me një kriminel si Millosheviçi, dhe me një shtet shumë të fuqishëm ushtarakisht dhe me gjithë luftën heroike që UÇK luftoi, dhe me gjithë gjenocidin e paparë që i ndodhi atij populli, po të mos ishte Diaspora e Amerikës me mbështetjen dhe përkrahjen e diplomacisë amerikane, unë jam i bindur se pavarësia e Kosovës nuk do të ishte realizuar”, ka thënë Bardha.

Për UÇK-në, Amerika në fillim nuk kishte krijuar një mendim të mirë. E quante organizatë terroriste, sepse pak e njihte situatën në Kosovë, dhe rolin që kishte UÇK në këtë luftë. Ekrem Bardha tregon se si gjatë një takimi me përfaqësues të shtetit amerikan, Këshilli Shqiptaro-Amerikan, arriti të ndryshonte mendim, dhe të tregonte se luftëtarët e UÇK-së, nuk ishin terroristë, por luftonin kundër gjenocidit serb për të mbrojtur familjet dhe tokën e tyre.

“Kemi takuar nënministrin e Jashtëm Gilbert në zyrën e tij. Sigurisht ai na pranoi për të biseduar për situatën që ishte krijuar në Kosovë, dhe në bisedë e sipër lidhur me atë se çfarë kërkuam ne dhe nisur nga raporti që bëmë mbi atë se çfarë po i ndodhte atij populli; ai hapi një sirtar në zyrën e tij dhe për herë të parë unë shoh emblemën e UÇK-së, dhe tha: E shikoni këtë? (Ishte Geri Kokalari, etj,) dhe tha -Kjo organizatë është organizatë terroriste.” Unë të them të vërtetën isha një nga ata që reagova dhe i them në anglisht; Shame on you!, që në shqip do të t hotë, është me të vërtetë një turp që ju po shpreheni në këtë mënyrë sepse ata, UÇK-ja, nuk janë terroristë, por luftojnë për pavarësinë dhe për të mbrojtur familjet e tyre pasi atje është krijuar një gjenocid i paparë i Millosheviçit. Kështu në këtë kohë, situata dhe reagimi ishte shumë e ashpër. E mori fjalën Geri Kokalari, unë në një moment mendova se do të na arrestonin, por edhe sot e ndiej veten kryelartë që ndodhi në këtë mënyrë dhe mbas disa ditëve, nënministri Gilbert u largua nga Departamenti i Shtetit, dhe u ndryshua politika projugosllave, dhe aty filloi politika amerikane që të ishin në favor të problemit të Kosovës. E ndiej veten kryelartë se aty filloi që të merrej me seriozitet nga ana e Diplomacisë Amerikane çështja e Kosovës, dhe deri te Presidenti Klinton”, tha ai.

Ai shtoi se Ishte një punë e vështirë, madje e rrezikshme për t’i bindur politikanët amerikanë që të ndërhynin në Kosovë. Reagimet e tyre të para, ishin jo fort optimiste, por pak nga pak lobi shqiptar bëri punën e vet; sqaroi situatën në Kosovë dhe bindi kongresistët se Kosova ishte në të drejtën e saj.

“Nuk e njihnin Kosovën, për shembull mund të përmend shumë aktivistë të tjerë që na pyesnin;Brumfield,një nga kongresistët më të njohur që merrej me politikën amerikane na pyesnin z.Bardha e kam problem, na pyesin kolegët e mi, ç’është kjo Kosovë, ku bie Kosova, nuk dinin, nuk kishin dijeni fare. Prandaj ishte një punë e gjatë, e rëndë që ne të sensibilizonim dhe të shpjegonim se ku bie dhe ç’është Kosova, ç’hall ka Kosova, çfarë problemi ka Kosova”, tha Bardha.

Ekrem Bardha po shkruan një libër për këtë periudhë. Pikërisht pë r të rrëfyer historinë dhe rolin e vërtetë që ka dhënë diaspora shqiptare në Amerikë, në shpalljen e pavarësisë së Kosovës. Sepse ata të përndjekur këmba-këmbës nga spunazhi jugosllav në Amerikë, rrezikuan edhe jetën.

“Në rastin e librit tim thuhet e vërteta me dokumente, jo të falsifikuara, të ndodhura realisht si ka ndodhur, me fakte, me foto më të gjitha, do të jetë me fakte vetëm e vërteta, dhe dua që për diasporën të tregohet vetëm e vërteta. Dhe ne si Diasporë ishin me qindra e me mijëra që vumë dhe veten tonë në rrezik edhe jetën. Pse? Se Jugosllavisë i ishte dhënë e drejta që UDB, spiunazhi jugosllav penetronte në Amerikë dhe janë bërë vrasje goditje në Chicago, Detroit, Neë York, në Evropë, në Belgjikë.Në demokracinë e Amerikës këta ishin të lirë,sigurisht në bashkëpunim për fat të keq me shqiptarë që ishin bashkëpunëtorë të UDB-së Jugosllave”, ka thënë Bardha.

Ëndrra për ta parë Kosovën e lirë dhe të pavarur nuk ishte vetëm e shqiptarëve që po e shihnin me sy dhe po e përjetonin luftën, por edhe e diasporës shqiptare deri në Amerikë. Kjo ëndërr ishte aq e fuqishme sa ata nuk u ndalën kurrë, dhe nuk u mjaftuan vetëm me sukseset e arritura personalisht në tregti e biznes. Ekrem Bardha rrëfen historinë e shqiptarit nga Tuzi i Malit të Zi i cili u dënua nga ish Jugosllavia me 7 vite burg, por ishte pikërisht ky rast që bëri kthesën historike të ndërprerjes së marrëdhënieve diplomatike e tregtare të Amerikës me Jugosllavinë.

“Është fare e lehtë të jap një përgjigje! Me qindra dhe me mijëra shqiptarë në Diasporë, për shembull më lejoni t’ju them, në rastin e një bashkëatdhetari nga Tuzi i Malit të Zi, ai ishte nënshtetas shqiptaro-amerikan ju dha leja të vizitonte atdheun e tij në Tuz dhe u arrestua dhe u dënua me 7 vjet burg. Kjo ishte e palejueshme në demokracinë e Amerikës. Politika e Jugosllavisë ishte: shikoni se kështu do t’ju gjejë; frika dhe terrori që vazhdonte dhe në Amerikë. Këtë Amerika nuk e pranoi, KongresiAmerikan nuk e pranoi, dhe brenda disa orëve me në krye kongresistin Brumfield mik i shqiptarëve votuan në kongresin amerikan 164 vota për të ndërprerë marrëdhëniet diplomatike e tregtare me Jugosllavinë. Kjo ishte hera e parë që iu hodh bomba Jugosllavisë, aty filloi çështja e Kosovës, dhe ky u lirua brenda disa orëve me ultimatumin që dha Kongresi Amerikan, dhe këtë e ka bërë Diaspora”.

Çështja e Kosovës e shtyu diasporën në SHBA që të krijonin në politikën amerikane një lobim shqiptar që do të mbronte interesat e popullit shqiptar kudo që të ishte. Dhe për këtë u krijua Këshilli Shqiptaro-Amerikan, roli i të cilit që vendimtar.Ekrem Bardha tregon se Këshilli Shqiptaro-Amerikan ishte shumë i respektuar në politikën amerikane, në departamentin e shtetit e deri në Shtëpinë e Bardhë.

“Këshilli Shqiptaro-Amerikan u krijua me sa mbaj mend unë nga viti 1995 sepse lindi nevoja dhe ne mësuam shumë nga lobi grek dhe i hebrenjeve në Amerikë. Çështja e Kosovës që ishte një problematikë kërkonte që ne të bënim çmos, dhe u krijua Këshilli Shqiptaro-Amerikan dhe një lob tjetër që ishte me në krye Jo DioGuardin, edhe ai ka luajtur rolin e vet. Këshilli Shqiptaro-Amerikan ishte shumë i respektuar në politikën amerikane, në departamentin e shtetit deri në Shtëpinë e Bardhë. Merrnin mendime dhe kemi patur lidhje të ngushta, dhe shumë takime në Departamentin e Shtetit, disa takime në Shtëpinë e Bardhë, kemi takuar edhe presidentin me anën e Këshillit Shqiptaro-Amerikan, presidentin Klinton në Shtëpinë e Ba rdhë. Personalisht ai u angazhua për të ditur se çfarë po ndodhte dhe si mund të zgjidhej problemi i Kosovës, dhe për këtë ka dhënë një kontribut të veçantë Këshilli Shqiptaro-Amerikan”.

Por krahas Këshillit Shqiptaro-Amerikan,ka pasur përpjekje për të krijuar edhe një lob shqiptar në Kongresin Amerikan (si ai grek dhe hebre), iniciativë që nuk u finalizua, dhe që edhe sot e kësaj dite mbetet mister fakti se kush dha urdhër që ky lob të dështonte.

Ai flet edhe për takimin me Larry Ellberger, (në një periudhë ka qenë sekretar i shtetit).

“Bukoshi ka udhëtuar deri në Detroit, dhe në shtëpinë time ka fjetur një natë. Udhëtuam bashkë në Uashington, dhe takimi u bë me Larry Ellberger, me Ëilliam Brumfield dhe me një përfaqësues tjetër i dërguar nga presidenti Rugova. Çfarë ndodhi? Në atë takim asnjë përgjigje nuk u mor, ishte për mua shumë e habitshme, është edhe shumë misterioze mund ta them: se kush dha urdhër që ky lob të mos krijohej. Nuk mund që të them me siguri, e marr me mend se kush, por se nga kush erdhi urdhri që të mos realizohej ky lob, me të vërtetë sot që e mendoj, them se do ishte një shans që do të kishte efekt shumë të madh për problemin e Kosovës. Nuk u realizua, se pse, edhe sot është një pikëpyetje:, ka thënë ai.

Edëin Jacques ka qenë një studiues, historian amerikan që ka shkruar për historinë e Shqipërisë në librat e tij për çështjen shqiptare, për Kosovën, për kontributin që ka dhënë diaspora shqiptare në SHBA, dhe për rastin e shqiptaro-amerikanit Peter Ivezaj që u burgos nga Jugosllavia, dhe më pas u lirua me urdhër të SHBA-ve! Por ashtu si ka ndodhur me Diasporën në Amerikë dhe rolin që luajti në luftën në Kosovë, edhe për rastin e Edëin Jacque nuk është folur.

“Historianin Eëin Jacques i cili ka shkruar një libër për Historinë e Shqipërisë, unë nuk e kam njohur, por librin e tij e kam lexuar, dhe jam habitur, se si mundet që një amerikan, një shtetas amerikan, i lindur në Amerikë të shkruajë historinë e Shqipërisë. Është shumë interesante, aty gjeta që ai e mori si një rast të jashtëzakonshëm, rastin e bashkatdhetarit Peter Ivezaj që u arrestua kur ai mori pjesë në demonstrata paqësore në Uashington dhe u arrestua dhe u dënua me 7 vjet, por Kongresi Amerikan i dha ultimatum Jugosllavisë që ky nënshtetas amerikan, shqiptaro-amerikan të lirohej brenda disa orëve. Studiuesi Jacques e ka marrë si diçka shumë të rëndësishme historinë e Ivezaj, dhe thotë se shiko se çfarë mund të bëjë një person, shiko se çfarë mund të bëjë një kongresist i Amerikës, që brenda disa orëve të vihet në votim në Kongresin Amerikan dhe të dënohet një shtet, më i favorizuari i Amerikës. Por as këtu në Shqipëri dhe as në Kosovë nuk e dinë këtë rast historik, nuk është shkruar, nuk është folur dhe nuk mund ta kuptoj! Prandaj ka shumë gjëra për të thënë, shumë për të zbuluar dhe këtu mora një vendim tjetër që të shkruaja këtë libër dhe ku të thuhet e vërteta”.

Për tu rikthyer në debatet e sotme për çështjen kombëtare, Bardha ka diçka për të thënë edhe për tezën e Shqipërisë së Madhe, që shkaktoi shumë debat pak kohë më parë, në Shqipëri, Serbi e më gjerë në rajon.

“Jo për mua është realitet. Unë nuk e kisha menduar se do të realizohej që Kosova të bëhej e pavarur. Por ja që unë akoma po jetoj dhe ia arrita qëllimit, atë ëndërr që e kisha. Por kjo ka qenë ëndrra e nacionalizmit shqiptar duk e filluar nga Balli Kombëtar me në krye Mithat Frashërin, sepse historinë e shkroi diktatori Enver Hoxha dhe e shkroi ashtu si deshi ai, por fakti është që në Mbledhjen e Mukjes, Balli Kombëtar bëri një deklaratë që nga ana politike ishte shumë shpejt të thuhej: Shqipëri Etnike! Kështu që Enver Hoxha hyri me forcat Jugosllave dhe ashtu siç ndodhi… Unë jam i mendimit dhe e dëshiroj, por nuk mund të them shumë shpejt por do vij dita që Shqipëria, mund të them Shqipëria Etnike, ajo që ishte, do të realizohet, por do të ketë dhe kjo momentin e saj”, tha Bardha.

Sot 15 vjet pas luftës në Kosovë, me arritjen e lirisë dhe të pavarësisë gjërat kanë ndryshuar dhe marrëdhëniet mes serbëve dhe shqiptarëve po normalizohen. Ekrem Bardha i quan pozitive shkëmbimet e vizitave të dy kryeministrave Rama dhe Vuçiq, pasi ne sot duhet të flasim për paqe, për harmoni, e t’i tregojmë botës vlerat tona të tolerancës fetare, të p opullit paqedashës.

” Gabojmë nëse themi se grekët janë armiqtë tanë ose serbët janë armiqtë tanë. Është politika e ish Jugosllavisë, politika e Millosheviçit, ose politika deri më sot e fqinjëve të Greqisë që kanë bërë krime të papara. Por miqësia jonë, marrëdhëniet me Serbinë unë i quaj shumë pozitive. Ne sot jemi në paqe, dhe duhet të flasim për paqe dhe të flasim për harmoni”, tha ai.

Si një njëri që vjen nga fusha e biznesit, Ekrem Bardha na jep një opinion edhe për investimet, politikat që po ndjek Shqipëria dhe Kosova në drejtim të tërheqjes së investitorëve të huaj, përfshirë edhe shqiptarët e diasporës që kanë korrur sukses në biznes. Fatkeqësisht në gjithë këto vite, sipas tij, diaspora nuk ka investuar sa duhet në Shqipëri, dhe kjo jo për faj të saj, por për shkak të korrupsionit, burokracive dhe pengesave që hasen në të bërit biznes në Shqipëri.

“Jam munduar personalisht të jap kontributin tim, për herë të parë pasi u ktheva mbas 40 vjetëve në Shqipëri, dhe më është dhënë rasti të jap kontributin tim. Diaspora në fillim kishte qëllim të sinqertë për të investuar në Shqipëri por nuk iu dha mundësia sepse ishte, mund të them konkretisht kishte korrupsion, le t’i themi hapur gjërat, dhe shumë njerëz erdhën për të investuar, por për fat të keq kjo nuk ndodhi. Unë nuk di konkretisht të them se pse, se deri më sot po afrojmë 24 vjet, dhe Diaspora është larguar. Nuk kam shpresë që Diaspora të rikthehet nëse këtu nuk ndryshojnë ligjet, nuk luftohet korrupsioni të cilat janë pengesa e investitorëve për të investuar në Shqipëri. Megjithatë unë jam njeri optimist nuk besoj në pesim izëm, por fakt është që Diaspora i ka munguar Shqipërisë për të investuar”, ka thënë ai.

DIANA MUCO, NJE HISTORI SUKSESI NE GREQI

September 13, 2015 by dgreca

Aktiviteti Patriotik, Human, Social dhe profesional ne Greqi i inxhinieres DIANA MUÇO ne Greqi. Krijuesja e nje shoqerie ndertimesh – STUDIM- PROJEKTIM- KONSTRUKTIM , me bashkepunime Shqiptaro- Greke./

Interviste e Liliana Pere me Diana Muço/Histori Suksesi/

Profili i Diana Mucos/

Inxhinieria e Ndertimit Diana Muco lindi ne nje familje intelektuale me prinder mesues. Prejardhja familjare e Dianes ishte nga familje patriote e pushkes dhe penes, familje qe krijuan dhe investuan pasurine e tyre duke ngritur shkolla shqipe ne krahinat e tyre. Nga keto familje dolen shume personalitete te ndryshme shqiptare, ku nga me te spikaturit ishin: Njazi Cela-deshmor, Hasan Muco- patriot, Shahin Musai- patriot, Riza Musai- mesues patriot ( ish student i kolegjit Harry Fultz i viteve 30), Xhemal Llalla-politikan (ish student i kolegjit Harry Fultz i viteve 30 Tirane), etj.

-Diana mori pjese ne levizjen demokratike,e Tirane), Ne mars te 1991, per aresye te njohura si per shume shqiptare

-Diana ka qene aktiviste dinamike humane dhe e kudogjendur me organizaten e ‘’Kryqit te Kuq’’ i pati nismat e tij pas vitit 2002 kur Diana u vendos ne qytetin e Janines, dhe pati per qellim ndihmen e komunitetit shqiptar ne kete qytet. Kjo ndihme u perqendrua ne tre sektore:

-Ne sektorin e shendetesise – Mos njohja e gjuhes greke, veshtiresonte komunikimin dhe per pasoje dhe kurimin e pacienteve shqiptare. Perparesi ju dha reparteve pediatrike te spitaleve sepse atje kishte nje numer te konsiderueshem femijesh qe kuroheshin.

Nje falenderim shkon per drejtuesen e Kryqit te Kuq, zj. Maria Emanuilidi si dhe mjeken pediadre – pergjegjse e katedres se pediatrise ne Fakultetin e Mjeksise- Janine, zj Elena Lluci, per ndihmen e pa kursyer qe i dhane emigranteve shqiptare qe banonin ne qytetin e Janines, dhe ne gjithe zonat perreth.

-Ne kryerjen e procedurave te pajisjes me leje qendrimi, ku kerkoheshin sistemimi dhe perkthimi i dokumentacionit perkates, dhe orientimi i vazhdueshem i emigranteve.

-Ne sektorin e arsimit – kopshte dhe shkolla,si dhe ndihma ne mesime, do ishte per Dianen drejtimi i trete, ne te cilin perqendroi vemendjen dhe kontributin e saj..

-Diana ndermori shume bashkepunime shqiptaro- greke, si ne fushen e tregetise, ashtu edhe ne krijimin e linjave prodhuese, ne menyre qe te sillte kapitalin ne Shqiperi, e te punesonte sa me shume shqiptare.

-Konkretisht krijoi nje ndermarje artistike ne Elbasan, ku punesoi 60 persona, prodhimet e te ciles i hidhte ne tregun grek. Paralel me kete biznes,

-Ne vitin 2004, krijuan me bashkeshortin e saj arkitekt nje shoqeri ndertimesh – STUDIM- PROJEKTIM- KONSTRUKTIM objektesh civile, ne qytetin e Gjirokastres. Pra banonte ne qytetin e Janines, dhe per te mbikqyrur dy bizneset qe kishte ne Shqiperi, ndodhej gjithmone ne aksin Elbasan- Gjirokaster- Janine- Athine.

Bashkebisedimi vazhdon….

-Pyetje: E dashur Diana ju rridhni nga nje familje pateriotike dhe keni marre nje formim te shkelqyer edukativ dhe human, te cilin e keni shfaqur gjate qendrimit tuaj ne emigracion. Ju lutem sillni ne vemendjen e publikut , Dianen femije, familjen, arsimimin tuaj dhe dhe c’fare kujtoni tjeter nga femijeria ?

-Pergjigje: Vitet e femijerise se vogelushes Diana ishin shume te veshtira, per problemet qe krijoheshin nga Sistemi Totalitar . Prinderit e saj mesues punonin ne zona te thella malore, dhe takoheshin me femijet e tyre vetem ne periudhat e pushimeve shkollore, me rritjen, edukimin dhe kulturimin e vogelushes u mor familja e nenes, e cila skaliti karakterin e saj virtytet me te cmuara. Diana filloi mesimin e gjuheve te huaja, veglave muzikore, dhe natyrisht me nje gjyshe tradicionale artin e gatimit, dhe te qendisjes.

– Pyetje: Prejardhja juaj me dy prinder mesues skaliten karakterin e saj virtytet, me te cmuara si: respektin, mirenjohjen, sinqeritetin, thjeshtesine deshiren per t’u arsimuar,kush ishin endrrat dhe pasionet e Dianes adoleshente?

-Pergjigje: Kreu shkollen e mesme ne gjimnazin Dhaskal Todri ne Elbasan. Ne keto vite spikaten pasioni i saj per letersine, muziken, gjuhet e huaja. Epiqendra e jetes se saj u bene librat e ” verdhe” te letersise shqiptare dhe asaj boterore, muzika e huaj (italiane, franceze, angleze), programet televizive te RAI 1.

-Pyetje: Sa e impenjuar ka qene Diana ne aspiratat e saj per t’u bere nje Inxiniere e afte, me nje profesion te bukur , Na pershkruani vitet studentore te Dianes, dhe fillimet ne profesionin e inxhinieres?…

-Pergjigje: Vitet studentore ishin te mbushura me impenjimin me serioz qe te behej nje specialiste e afte e shkences inxhinierike ndertimore. U diplomua ne qershor te vitit 1988 – ” Inxhiniere Ndertimesh Industriale e Civile”.U emerua ne sektorin e investimeve ndertimore ne bujqesi ne rrethin e Elbasanit, filloi rrugen e gjate e te mundimshme te profesionit te saj. U pregatit dy vjet te mbronte gjuhen frenge, nje nga kushtet baze per te ngjitur shkallet e karrieres.

-Pyetje: Sa e veshtire ka qene per Dianen te fillonte jeten nga e para dhe te behej nje grua e njohur, aktiviste e shkelqyer e kudogjendur per te ndihmuar shqiptaret , kur emigroi ne Greqi, dhe si ishte vazhdimi i profesionit te saj?

– Pergjigje: Ne vitin 1990 u martua me Filip Camin, arkitekt.Mori pjese ne levizjen demokratike, dhe ne mars te 1991, emigroi ne Greqi. Filloi pune ne shoqerine e ndertimeve greke” Mekanika” me bashkeshortin e saj, ne kantierin e zones se Artes- Epir, deri ne lindjen e femijes se pare. Nderpreu punen disa vjet per t’ju kushtuar rritjes, edukimit dhe kulturimit te femijeve.

– Pyetje: Familja tek ju edukoi korrektesen, kembenguljen, edukoi tek ajo ndjenjen e atdhedashurise, krenarise kombetare, patriotizmin, qe sherbyen si shtyse per tu aktivizuar me organizaten e Kryqit te Kuq dhe ne shume drejtime te tjera. Cilat ishin lidhjet e Dianes me organizaten e Kryqit te Kuq, dhe kujt i sherbenin keto lidhje?

-Pergjigje: Bashkepunimi me organizaten e Kryqit te Kuq i pati nismat e tij pas vitit 2002 kur Diana u vendos ne qytetin e Janines, dhe pati per qellim ndihmen e komunitetit shqiptar ne kete qytet. Kjo ndihme u perqendrua ne tre sektore:

1- Ne sektorin e shendetesise

2- Ne sektorin juridik

3 – Ne sektorin e arsimit

– Pyetje- Na spjego pak dhe shkurt ku kosiston obligimi dhe ndihma juaj ne ne shume sektore delikate ku kemi te bejme me problem sociale, ligjore, ekonomike . Kush eshte profile I Dianes si biznesmene, per te fuqizuar ekonomine e familjes dhe te vendit te vet Shqiperise ?

– Pergjigje: Diana ndermori shume bashkepunime shqiptaro- greke, si ne fushen e tregetise, ashtu edhe ne krijimin e linjave prodhuese, ne menyre qe te sillte kapitalin ne Shqiperi, e te punesonte sa me shume shqiptare. Konkretisht krijoi nje ndermarje artistike ne Elbasan, ku punesoi 60 persona, prodhimet e te ciles i hidhte ne tregun grek. Paralel me kete biznes, ne vitin 2004, krijuan me bashkeshortin e saj arkitekt nje shoqeri ndertimesh – STUDIM- PROJEKTIM- KONSTRUKTIM objektesh civile, ne qytetin e Gjirokastres. Pra banonte ne qytetin e Janines, dhe per te mbikqyrur dy bizneset qe kishte ne Shqiperi, ndodhej gjithmone ne aksin Elbasan- Gjirokaster- Janine- Athine.

-Pyetje: Cfare mesazhi doni ti kaloni gjithe grave shqiptare ne mbare boten?

– Pergjigje: Mesazhi qe dua ti kaloj gjithe shqiptareve ne mbare boten, e sidomos nenave shqiptare, qe jane baza e familjes dhe e kombit eshte: Te ruajme gjuhen tone, kulturen, qyteterimin, zakonet, traditat. Ti trashegojme ato tek brezat e ardhshem. Te jemi krenar qe jemi shqiptare, jemi nje popull me histori te lashte, jemi pasardhesit e Ilireve! Te kontribojme sa me shume e me te gjitha mundesite per nje Shqiperi te begate, te kulturuar dhe te qyteteruar, te niveleve te larta politike, ekonomike e sociale.

FALENDERIME

Zonjes Liliana Pere, presidente e organizatesG.SH.B dua ti dergoj nje falenderim special, pergezime e mirenjohje te pafundme per vepren e saj, sa te veshtire, aq dhe fisnike dhe patriotike. I uroj nga zemra suksese te metejshme! Do kete gjithe mbeshtetjen dhe respektin tim!.

Ju faleminderit e dashur Diana.

Bashkebisedimi me ju ishte nje promocion I fuqishem duke u gjendur ne balle te sektoreve me te veshtire te jetes, ne ndihme te bashkeatdhetareve ne vend te huaj si Greqia me probleme ekonomike. Me punen dhe dinamizmin tuaj ju jeni nje sfide e krizes qe ka perfshire Greqine, punuat dhe ndertuat nje shoqeri me bashkepunim Grek duke menduar per familjen dhe vendin tuaj.

Te pergezoj shume per kete aktivitet kaq dinamik, professional te palodhur dhe te pasur ne Greqi.Eshte nje sukses I ndertuar me shume profesionalizem atdhedashuri,djerse e pune.

Me respect

Presidentja e organizimit Internacional

Gruaja Shqiptare ne Bote

Liliana Pere

Histori Kombetare-DR. IBRAHIM TEMO, PATRIOTI SHQIPTAR NGA STRUGA, ME KONTRIBUTE BALLKANIKE

September 11, 2015 by dgreca

Intervistë me historianin Shpëtim Sala – president i Qëndres Mbarëkombëtare të Koleksionistëve Shqiptarë, autor e botues i veprës bibliografike “Dr. Ibrahim Temo në Fondet e AQSH” (QMKSH. Tiranë, 2015)/

Pyetje: -Zoti Shpëtim, vepra juaj bibliografike “Dr. Ibrahim Temoja në Fondet e AQSh” paraqet interes shkencor e publik. Cilat janë burimet arkivore e konceptimi libror?

Shpëtim SALA: Bibliografia ime “Dr. Ibrahim Temoja në Fondet e AQSh” ka përmbledhur në një libër të vetëm të gjitha dokumentet (letra, kartëpostale, telegrame, dorëshkrime, memorandume, fjalime, kanonizma, proklamata, litografi, kartëvizita etj.) që ka dërguar, ka marrë apo ka mbledhur dr. Temo, një prej veprimtarëve më të shquar të Rilindjes sonë Kombëtare. Fondi “Ibrahim Temo” (Fondi 19) është tejet i vëllimshëm dhe me shumë rëndësi për historinë shqiptare të Rilindjes si dhe të viteve para e pas Shpalljes së Pavarësisë.

Materialet arkivore janë përshkruar në këtë libër duke dhënë një konceptim të shkurtër të tyre. Në fund, secilit zë, i janë cilësuar: numri i fondit, dosjes, sasia e faqeve; data, muaji, viti i hartimit të dokumentit; në rastin e korrespondencave data, muaji, viti i dërgimit dhe mbërritjes së letrave; gjuha në të cilën është shkruar dokumenti, në se është dorëshkrim apo shtypshkrim; kush e ka nisur letrën dhe kujt i drejtohet ajo.

-Ju keni vite që merreni me figurën e dr. Ibrahim Temos, ndaj na shenjoni shkurtimisht jetën e tij?

Shpëtim SALA: Dr. Ibrahim Temo lindi në Strugë më 21 mars 1865e ndërroi jetë po aty më 2 gusht 1945 duke e varrosë në varrezat myslimane të Mexhidies. Amaneti i tij ishte që të prehej në Strugë ose në ndonjë tjetër qytet brenda kufijve shqiptar të afërt me Strugën.

Të parët e fisit të dr. Ibrahim Temos u larguan nga Gurabardhi i Matit për në Nahijen e Strugës në vitin 1780, ku aty kaloi fëmijërinë dhe e përfundoi shkollën fillore. Në vitin 1884 shkoi për në Stamboll. Fillimisht u regjistrua në vitin e parë të shkollës së mesme mjekësore të Ahirkapisë, ndërsa në prill 1888 u regjistrua në Fakultetin e Mjekësisë të Gjylhanesë në Stamboll, ku mbaroi studimet në fundvitin 1892 dhe atje mbrojti tezën e diplomës të titulluar “Sëmundja e Tërbimit”, duke u diplomuar si Mjek Ushtarak.

Sot, në nderim të tij, gjimnazi i qytetit të Strugës dhe shkolla fillore në Strimnicë (komuna e Zhelinës) mbajnë emrin “Ibrahim Temo”. Në pllakën e mermerit në hyrje të shtëpisë dykatëshe të Dr. Ibrahim Temos që ndodhet pranë lumit Drin, në Strugë, lexojmë: “Në këtë shtëpi më 21 mars 1865 u lind Dr. Ibrahim Murat Temo (1865-1945) veprimtar dhe personalitet i shquar i Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Strugë më 20 gusht 2005”.

-Dr. Ibrahim Temo me krijimin e në veprimtarimin e Shoqërisë “Bashkim Përparim” thuhet se pati kontribute kombëtare shqiptare dhe persekutime otomane.

– Shpëtim SALA: Sigurisht, dr. Ibrahim Temo është krijuesi i Shoqërisë së fshehtë “Bashkim dhe Përparim” (1889) programi i së cilës bazohej në parimet e Kushtetutës Osmane (1876), kishte për qëllim emancipimin e shoqërisë osmane, ishin kundër absolutizmit të Sulltanit.

Në shoqatat e Turqve të Rinj bënin pjesë mjaft shqiptarë që kishin bashkërenduar veprimtarinë e tyre me atë të Turqve të Rinj me qëllim që të realizonin Autonominë e Shqipërisë. Ndër veprimtarët më të shquar shqiptarë kanë qenë dr. Ibrahim Temo, Ismail Qemali, Dervish Hima, Hamdi Bej Ohri, Jashar Erebara e të tjerë.

Dr. Ibrahim Temo pati persekutime otomane. Ai e përshkruan me saktësi arrestimin e tij në librin “Egitim amaçli taranmiştir”. Shoqëria “Bashkim dhe Përparim” vendosi të krijojë degët e saj në Ohër, Strugë dhe rrethina. Në verën e vitit 1889 dr. Ibrahim Temo vendosi t’i kalojë pushimet verore pranë familjes në qytetin e Strugës. Me të mbërritur aty, ai rekrutoi të rinj shqiptarë atdhetarë, të shkolluar, inteligjentë. Dr. Ibrahim Temo ndërmori një veprim mjaft të guximshëm, duke ja paraqitur me shkrim idetë e shoqërisë “Bashkim Përparim”, në një takim kokë më kokë Qamil beut, komandant i repartit rezervist të Ohërit, pasi mendonte, se ai do ta ndihmonte për themelimin e Shoqërisë “Bashkim dhe Përparim” në Ohër. Mirëpo, Qamil Beu jo vetëm që nuk pranoi të bashkëpunonte, por i tha dr. Ibrahim Temos, seishte kundërshtar dhe armik i Sulltanit. Në telegramin dërguar Stambollit, Qamil Beu shkroi për propozimin që i kishte bërë Dr. IbrahimTemos, ndaj një javë më vonë, u arrestua dhe e nisën për në Stamboll.

-Dr. Ibrahim Temo, pas disa arrestimeve nga otomanët, u arratis nga Stambolli e shkoi në Rumani. Cila është veprimtaria e tij, atje?

Shpëtim SALA: Dr. Ibrahim Temo, mbas dy arestimeve të tjera, u arratis si marinar nga Stambolli me vaporin “Meteor” që kishte përkatësi rumune dhe mbërriti në Konstancë të Rumanisë më 1 tetor 1895. Pasi qëndroi për një kohë të shkurtër në Konstancë u drejtua për në Bukuresht, ku pati përkrahjen e Nikolla Naços. Ai përfundoi në Bukuresht një kurs njëvjeçar specializimi, ku mori titullin “Doktor i Medicinës”. Nga Bukureshti (dhjetor 1896) ai u vendos në Mexhidije (Dobruxhë) nja 30 km. larg nga Konstanca, ku u caktua mjek i bashkisë së atij qyteti.

Dr. Ibrahim Temo pati një kontribut të dyfishtë në drejtim të zhvillimeve politike e kulturore shqiptare dhe atyre të Perandorisë Osmane. Ai kontribuoi në shoqëritë e Xhemijetit sëbashku me veprimtarë të tjerë shqiptarë, duke menduar se emancipimi politik dhe shoqëror i Perandorisë Osmane do të sillte për Shqipërinë plotësimin e dy kërkesave të rëndësishme për ta: Autonominë dhe lirinë e mësimit të Gjuhës Shqipe.

-Në Lëvizjen Kombëtare Shqiptare dr. Ibrahim Temo ka një vend të nderuar, një piedestal të lartë, ndaj ju si studjues donim t’na i vinit në dukje disa nga atributet e kontributet e veprimtarisë së tij të shumanshme?

– Shpëtim SALA: Veprimtaria dhe kontributet e dr. Ibrahim Temos e evidentojnë atë si një nga atdhetarët më të spikatur shqiptar. Vetëm në vitin 1896 ai ka këmbyer një korrespondencë mjaft të dendur me atdhetarët shqiptarë si: Dervish Bej Elbasani, Dervish Hima, Faik Konica, Hamdi Bej Ohri, Jovan Kuneshka, Kristo Luarasi, Ligor Marko, Mehdi Frashëri, Mid’hat Frashëri, Shahin Kolonja, Sotir Koleja, Viskë Babatasi e të tjerë. Në korrespondencën e tij me atdhetarët shqiptarë flitet për situatën në Shqipëri, përpjekjet e tyre për pavarësi, botimet në gjuhën shqipe, futjen e tyre në Shqipëri, kryengritjet e armatosura në Shqipëri, për alfabetet që duheshin përdorur në shkrimin e gjuhës shqipe, hapjen e shkollave shqipe, etj.

Faik Konica e konsideronte dr. Ibrahim Temon si një atdhetar të vërtetë. Në vitin 1898 Faik Konica i propozonte atij të vihej në krye të Shoqërisë “Përlindja e Shqipënisë”. Dr. Ibrahim Temo, një vit më vonë, më 1899, i drejtohej Dervish Himës “…të shkruante verëm për Shqipërinë, çlirimin dhe bashkimin kombëtar, për reformat në Shqipëri, përparimin e gjuhës së saj.”

Dr. Ibrahim Temo vu në mbrojtje të të drejtave të popullit shqiptar dhe në shkrimet e tij ka trajtuar ngjarje të rëndësishme si Lidhjen e Pejës, Kuvendin e Dibrës, Kongresin e Manastirit, Kongresin e Elbasanit, etj., Ai ka shkruar dhe ka vënë në dukje çështje të rëndësishme që lidheshin me fatin e shqiptarëve, për figura të shquara të Rilindjes Kombëtare, ashtu siç nuk mungojnë dhe mendimet e tij për çështje të shëndetësisë, të gjuhës dhe arsimit shqip.

Dr. Ibrahim Temo dha kontributin e tij në krijimin dhe veprimtarinë e klubeve patriotike shqiptare, në hapjen e shkollave shqipe, në mbështetjen e alfabetit latin për shkrimin e gjuhës shqipe. Ai e konsideronte shtypin si një mjet të fuqishëm në zgjimin dhe ndërgjegjësimin e kombit shqiptar. Ai ka mbështetur kryengritjet e armatosura në Shqipëri si një nga mënyrat e zgjidhjes së kërkesave kryesore të shqiptarëve. Ai ka qenë mbështetës i autonomisë dhe pavarësisë së Shqipërisë

Më 9 gusht të vitit 1898 dr. Ibrahim Temo nënshkroi Memorandumin e Komitetit Shqiptar në Bukuresht drejtuar Sulltanit dhe shteteve evropiane me kërkesa për Autonominë e Shqipërisë. Memorandumi është nënshkruar edhe nga anëtarët e tjerë të komitetit, si: Mehmet Bej Frashëri, Jashar Erebara, Pandeli Evangjeli, Dervish Hima ,etj.

-Si shpjegohet se shqiptarët dhe Ibrahim Temo nga promotorr të Lëvizjes së Turqve të Rinj u shkëputen prej tyre?

Shpëtim SALA: Lëvizja Nacional-Borgjeze e Turqve të Rinj lindi në vitet ‘80 të shek. XIX, e drejtuar së pari kundër absolutizmit dhe despotizmit të Sulltan Abdyl Hamid II. Ata, njëherash, ishin kundërshtarë të autonomisë së popujve të shtypur, nuk merrnin në konsideratë çështjet kombëtare si problemi themelor i Perandorisë shumëkombëshe Osmane. Ata synonin të forconin pushtetin otoman të centralizuar mbi këta popuj. Thelbin e programit të tyre e përbënte ruajtja e unitetit dhe tërësisë së Perandorisë Osmane, paprekshmëria e Dinastisë Osmane. Ata synonin që pushteti i saj arbitrar, absolutist, të shndërrohej në një Monarki Kushtetuese Parlamentare. Ideologjia e tyre nuk arriti të ngrihej në shkallën e mendimit nacional-borgjez më të përparuar të kohës, por vijoi të mbështetej në osmanizmin dhe panislamizmin.

Lëvizja Kombëtare Shqiptare bazohej në luftën kundër absolutizmit të Sulltanit dhe për emancipimin e shoqërisë osmane. Kërkesat e parashtruara nga Turqit e Rinj përkonin me Programin e Lëvizjes Kombëtare Shqiptare dhe të popujve të tjerë të shtypur në Perandorinë Osmane, pasi shqiptarët me përmbysjen e rregjimit të Abdyl Hamid II synonin të siguronin fillimisht Autonominë e tyre dhe si program më të avancuar të fitonin Pavarësinë.

Një pjesë e atdhetarëve shqiptarë si Ibrahim Temo, Dervish Hima e Hamdi Ohri u përfshinë mjaft herët në Lëvizjen e Turqve të Rinj duke luajtur një rol mjaft të rëndësishëm në aktivitetin e tyre.

Dr. Ibrahim Temo ka qenë një nga themeluesit e Komitetit të parë Xhonturk “Bashkim e Përparim” (1899) dhe mbeti një nga veprimtarët më të dalluar të Lëvizjes të Turqve të Rinj, njëherazi një nga pjesëmarrësit më aktivë të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare.

Në Lëvizjen e Turqve të Rinj morën pjesë gjithashtu Ismail Qemali, Dervish Hima, Hamdi Ohri, Hoxha Kadriu (Prishtina), Jashar Erebara etj. Në vitet 1896-1897, kur Shoqëria “Bashkim e Përparim” nuk kishte ngritur ende organizatat e saj në Rumeli, falë ndihmesës së degës së Konstancës të kryesuar nga Dr. Ibrahim Temo dhe veprimtarëve të tjerë shqiptarë, ajo arriti të shtrinte ndikimin e vet në Shkodër, Durrës, Manastir, Ohër, Strugë, Dibër, Elbasan, Tiranë, Korçë, Starovë, Berat, Janinë dhe në qendra të tjera. Në disa nga këto qytete ishin ngritur bërthama të Shoqërisë “Bashkim e Përparim”,

Shqiptarët që morën pjesë në Lëvizjen e Turqve të Rinj u përpoqën të formonin në gjirin e kësaj lëvizjeje një krah demokratik dhe përparimtar. Duke qenë dhe përfaqësues të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare këta veprimtarë shqiptarë në një varg thirrjesh, traktesh, manifestesh, promemoriesh si dhe në artikujt e botuar në shtypin e Turqve të Rinj iu drejtuan turqve e shqiptarëve, gjatë viteve 1896-1905, me kërkesat për “njohjen e kombësisë shqiptare, çeljen e shkollave shqipe”, “bashkimin e tokave shqiptare në një vilajet të vetëm”, madje “formimin e një Shqipërie autonome”. Këto kërkesa u kundërshtuan nga Ahmet Rizaj dhe krerët e tjerë të Lëvizjes të Turqve të Rinj, pasi i quanin ato të papranueshme për “kombin sundues (turk) që ishte në fuqi” dhe “për shtetin osman që kishte si gjuhë të përgjithshme dhe zyrtare atë osmane”.

Mosmarrëveshjet midis Shqiptarëve dhe Turqve të Rinj (xhonturqve) për kërkesat mbi Autonominë e Shqipërisë ndodhën në periudhën kur midis tyre kontradiktat ishin ashpërsuar ndjeshëm. Turqit e Rinj pasi nuk mundën ta frenonin vërshimin e nacionalizmit shqiptar, tentuan të ndryshonin drejtimin e tij. Një nga synimet e tyre ishte përpjekja për të hedhur poshtë kërkesën e shqiptarëve për një alfabet latin. Ata synuan që germat latine të Alfabetit Kombëtar Shqiptar të zëvendësoheshin me germa arabe. Ata shpallën në të njëjtën kohë që shkronjat latine ishin shpikje e të huajve, objektivi i të cilëve ishte të devijonin myslimanët e mirë nga besimi i tyre, dhe që shkronjat arabe ishin të shenjta, etj. Por dhe kjo propagandë naive e tyre, dështoi me turp përpara bashkimit të përgjithshëm të popullsisë shqiptare, myslimane e të krishterë, të cilët nën sloganin kuptimplotë të Rilindjes sonë Kombëtare, “Feja e shqyptarit ashtë shyptaria”, kishin sheshuar çdo ndarje fetare midis tyre.

Dr. Ibrahim Temo filloi të distancohet nga Turqit e Rinj që nga viti 1902 kur nuk pranoi të merrte pjesë në kongresit e organizuar nga turqit e rinj në Paris.

Në Kongresin Xhonturk të Parisit (4 – 9 shkurt 1902) morën pjesë përveç turqve edhe armenët, maqedonasit, arabët, shqiptarët (Ismail Qemali, Dervish Hima, Jashar Erebara, Hoxha Kadriu, Hamdi Bej Ohri) etj. Shqiptarët, midis të cilëve u shqua Ismail Qemali, kërkuan që t’u njiheshin atyre dhe kombësive të tjera joturke liria e gjuhës dhe e shkollës amtare, si edhe të drejtat e tjera politike. Ismail Qemali theksoi gjithashtu nevojën e përgatitjes së kryengritjes kundër absolutizmit të Sulltanit, ku të merrnin pjesë edhe forcat ushtarake dhe ishte për përdorimin e dhunës, rryma të tjera në kongres, ishin për një politikë paqësore.

Pas këtij Kongresi të Parisit dr. Ibrahim Temo botoi disa artikuj në gazetat e tyre (498), ku demaskonte atë pjesë të platformës ku prekeshin aspiratat për të cilat luftonte populli shqiptar.

Në rrethanat, kur Shoqëria “Bashkim e Përparim” nuk deshi t’u njihte popujve jo turq asnjë të drejtë kombëtare, shqiptarët u rezervuan në raportet e tyre me Lëvizjen e Turqve të Rinj. Sikurse dëshmon edhe shtypi i kohës (“Shqipëria”, Bukuresht, 1897-1899; “Drita”, Sofje, 1901-1908; “Shkopi”, Kajro, 1907-1908; “Kombi”, Boston, 1906-1908 etj.), shumica e qarqeve atdhetare shqiptare e shihnin me mosbesim Lëvizjen e Turqve të Rinj.

-Cili ishte pozicioni i Ibrahim Temos ndaj Kongresit të Dibrës?

Shpëtim SALA: Dr. Ibrahim Temo me rastin e mbledhjes së Kongresit Kushtetues Shqiptaro-Osman (Kuvendi i Dibrës, 23 – 29 korrik 1909) i dërgonte parisë një letër, ku ai iu kërkonte atyre pozicionimin e tyre të qartë ndaj Turqve të Rinj dhe i këshillonte organizatorët të mos u besonin dhe të mos bashkëpunonin me ta.

Ai iu propozonte organizatorëve të Kongresit që të bëheshin disa ndryshime në protokollin e mbledhjes.

-Cili është kontributi i Ibrahim Temos në Shpalljes e Pavarësisë, në qverisjen e Princ Vidit, në Konferencën e Paqes në Paris?

Shpëtim SALA: Dr. Ibrahim Temo luftoi dekada të tëra, sëbashku me atdhetarë të tjerë shqiptarë për të aritur në ditën e Shpalljes së Pavarësisë.

Në tetor të vitit 1912 ai ka qenë në krye të një grupi shqiptarësh në organizimin e pritjes që ju bë Ismail Qemalit në Konstancë, dhe e shoqëroi për në Bukuresht, ku u prit më 20 tetor të vitit 1912 nga një grup i madh shqiptarësh të kolonisë të këtij qyteti.

Nga Ohri dhe Struga në Shpalljen e Pavarësisë në Vlorë morën pjesë: Zyhdi Bej Ohri, Dr. Myrtezai dhe Nuri Efendi Sojliu, ndërsa dr. Ibrahim Temo nuk pati mundësi të ishte pjesëmarrës në Shpalljen e Pavarësisë në Vlorë, më 28 nëntor 1912. Në këtë ngjarje të shënuar mori pjesë vëllai i tij Nuri Sojliu. një nga përfaqësuesit e Strugës në këtë ngjatje të shënuar, një nga firmëtarët në Aktin e Shpalljes së Pavarësisë.

Dr. Ibrahim Temo mbërriti në Durrës në fund të majit 1914, i dërguar nga Qeveria Rumune, në krye të një grupi sanitar të Kryqit të Kuq të Rumanisë. Ai u emërua në qeverinë e Princ Vidit, drejtor i përkohshëm (provizor) i shëndetësisë. Dr. Ibrahim Temo sëbashku me ekipin e tij dha një kontribut të vlefshëm për luftimin e sëmundjeve infektive dhe në veçanti të malarjes. Dr. Ibrahim Temo, sëbashku me Dr. Halit Bej Bërzhezhdën, kishin hartuar përpara vitit 1909 një projekt në të cilin ka bërë plotësime edhe Jashar Erebara, dhe me anën e të cilit synonin zhvillimin e shëndetësisë në Shqipëri. Me gjithë përpjekjet e tyre Projekti nuk arriti të realizohej për shkak të mungesave financiare dhe kohës së shkurtër të qeverisjes të Princ Vidit në Shqipëri.

Dr. Ibrahim Temo në bashkëpunim me Asdrenin hartuan një raport prej 10 faqesh, të cilin ja dorëzuan Qeverisë Rumune. Në raport pasqyrohej gjendja në Shqipëri, si dhe aprovimin për mënyrën e qeverisjes së Princ Vidit. Raporti duhet të jetë hartuar në fillim të muajit gusht të vitit 1914

Me largimin e princ Vidit nga Shqipëria iku dhe dr. Ibrahim Temo e u vendos sërisht në Konstancë.

Dr. Ibrahim Temos ju dha Akti i Përfaqësimit për në Konferencën e Paqes në Paris nga Kolonia Shqiptare në Rumani. Ai e kryesoi delegacionin e kësaj diaspore. Ai ishte një ndër antarët aktiv të kësaj Konference dhe u vu në mbrojtje të të drejtave legjitime të popullit shqiptar. Sëbashku me dr. Ibrahim Temon, si përfaqësues të Kolonisë Shqiptare të Rumanisë, ishin dhe atdhetarët e shquar: Dhimitër Berati e Pandeli Evangjeli. Më 4 maj 1919 dr. Ibrahim Temo dhe Pandeli Evangjeli i dërguan në emër të Kolonisë Shqiptare të Rumanisë një Memorandum Presidentit Willson, ku theksohej se Populli Shqiptar ka të gjitha të drejtat për të patur shtetin e tij të pavarur.

-Cili ishtë këndbështrimi e qëndrimet e dr. Ibrahim Temos në marrëdhëniet e shqiptarëve me maqedonasit?

Shpëtim SALA: Dr. Ibrahim Temo ka trajtuar gjerësisht marrëdhëniet shqiptaro-maqedonase. Në dokumentet që ndodhen në Fondin “Ibrahim Temo” (333, 509, 521, 1007, 1044) materialet dokumentare dëshmojnë kontributin e Dr. Ibrahim Temos në zgjidhjen e çështjes Maqedonase (498, 558).

Dr. Ibrahim Temo ka shkruar disa artikuj mbi problemin maqedonas, mbi qëndrimin e Rusisë, Gjermanisë, Italisë, Serbisë ndaj këtij problemi. Intelektualët shqiptarë dhe maqedonas u organizuan në shoqëri të përbashkëta me qëllim bashkërendimin e veprimtarisë për të realizuar të drejtat e tyre kombëtare. Një nga shoqëritë e përbashkëta ishte ajo “Shqiptaro-Maqedonase”, e cila u krijua në Vjenë në fillim të vitit 1912. Në programin e shoqërisë kërkohej të luftohej shovinizmi e nacionalizmi kombëtare e spekulativ. Të respektoheshin kishat e xhamitë, shkollat në gjuhën amtare etj.

Dr. Ibrahim Temo dhe atdhetarët shqiptarë kontribuuan në krijimin e shoqërive të përbashkëta shqiptaro-maqedonase në Bullgari, Maqedoni, Austri etj. Qëllimi kryesor i tyre ishte lufta kundër pushtimit turk.

Shqiptarët i kanë marrë pjesë dhe i kanë ndihmuar maqedonasit në Kryengritjen e Ilindenit (1902). Nga ana e tyre, në vitin 1902 komitët maqedonas zunë rob në Maqedoni amerikanen Miss Stone të shoqëruar nga shqiptarja Katerina Cilka. Ata i zunë dhe i trajtuan ato si skllave dhe për t’i liruar ato komitët maqedonas kërkuan 30.000 lira turke (150.000 dollarë). Me grabitje dhe me dhunimin e grave zinte fill Kryengritja e Ilindenit. Qëllimi kryesor i komitëve maqedonas në këtë rast nuk ishte vetëm sigurimi i një sasie të madhe parash, por edhe pengimi i veprimtarisë së Shoqërisë Biblike në botimet dhe hapjen e shkollave në gjuhën shqipe.

Dr. Ibrahim Temo përshëndeste bashkëpunimin e shqiptarëve me maqedonasit në luftën e përbashkët kundra turqve. Ai u ftua në një konferencën që do të organizohej më 30 mars 1903 në Paris, me titullin “Maqedonia dhe Shqipëria”, traditat, zakonet dhe pavarësia e tyre.

Drejtuesit e Lëvizjes Maqedonase në vitet e luftës së përbashkët kundër sundimit osman nuk kanë qenë të sinqertë me shqiptarët. Por kjo është një temë mjaft e gjerë për t’u parashtruar në kuadrin e një interviste tematike.

-Ju, si studjues e botues i kësaj bibliografie për dr. Ibrahim Tema, mund të na thoni se cilat janë ndër vite veprat e tij letrare, dokumentare e ato shkencore për mjekësinë ?

Shpëtim SALA: Dr. Ibrahim Temo botoi në shtypin e Xhemijetit dhe në shtypin shqiptar mjaft artikuj në të cilët përfshihen analiza mbi zhvillimet në Shqipëri, Maqedoni, Bullgari, Rumani e në veçanti në Perandorinë Osmane.

Dr. Ibrahim Temo botoi dy libra, atë me kujtime për jetën e Ataturkut dhe, tjetrin – për krijimin e Komitetit “Bashkim e Përparim”. Librin me titull “Atatürkü niçin severim” (Pse e dua Ataturkun) më 1937 në Konstancë librin “Itihad ve Teraki Cemiyetinim te sekkübü” (Formimi i shoqërisë “Bashkim Përparim”) më 1939.

Gjatë periudhës që vijonte studimet për shkencat mjekësore dr. Ibrahim Temo botoi: “Aile Tabibi” (“Mjeku i Shtëpisë”) me 300 faqe, në 1. 000 kopje, Stamboll, 1894 dhe “Tegadi ve devam-i hayat”. (“Ushqimi dhe zgjatja e jetës”). Në përfundim të studimeve të larta për mjekësi mbrojti tezën e diplomës me temën: “Kudus hastaligi daulkelb” (“Sëmundjen e Tërbimit”) dhe “Tababet-i oval ve Hijz-i sihha (“Medicina popullore dhe mbajtja e shëndetit”), Mexhidije, 1914, (botuar me alfabet arab)

-Së fundit, si është vlerësuar figura e Ibrahim Temos nga studiuesit shqiptar e të huaj?

Shpëtim SALA: Personaliteti e veprimtaria politike dhe shoqërore e Dr. Ibrahim Temos është vlerësuar nga mjaft historianë shqiptarë e të huaj.

Faik Konica, bashkëkohës i tij, deklaronte se: Dr. Ibrahim Temo e ka zemrën më shqiptare se vetë Faiku, dhe se shkruan shqip më mirë se vetë ai.

Sigurisht, janë të shumtë historianët shqiptarë dhe të huaj që e kanë vlerësuar veprimtarinë e dr. Ibrahim Temos, si: Kristaq Prifti, Stavro Skëndi, Hasan Kaleshi, Josef Hammer, Karl Sushein, Enver Pasha e të tjerë.

Dr. Ibrahim Temo mbetet një nga figurat atdhetare shqiptare me përmasa e kontribute ballkanike, pasi diti të bashkërendojë veprimtarinë e tij në shërbim të Çështjes Kombëtare Shqiptare me ato të popujve ballkanikë. Ai është dhe përfaqësues i kontributit që shqiptarët e Strugës dhanë për Çështjen Kombëtare Shqiptare.

Dr. Ibrahim Temo është një nga figurat e shquara të kombit shqiptar, për të cilin e ardhmja ka për të fol më shumë e më mirë se e deristotmja.

JA RRUGA SI MUND TE SHKONI NE GJERMANI

September 10, 2015 by dgreca

Ja cila është procedura që duhet ndjekur për t’u punësuar në Gjermani, flet ambasadori Hoffman/

Ambasadori i Gjermanisë në vendin tonë, Helmut Hoffman ka përsëritur edhe njëherë, tashmë faktin e ditur prej kohësh, se të gjitha kërkesat për azil të paraqitura në Gjermani nga shtetasit shqiptarë do të refuzohen. Në një intervistë për “Top Show”, Hoffman ka thënë se shqiptarët aplikojnë për azil duke nisur nga arsyeje ekonomike, gjë që sipas tij, është gabim. Sipas tij, azil përfitojnë vetëm shtetasit të cilëve iu rrezikohet jeta në vendet e tyre të origjinës, duke marrë si shembull Sirinë. I pyetur në lidhje me mundësinë e punësimit të shtetasve shqiptarë në Gjermani, Hoffman ka deklaruar se ka një tjetër procedurë që duhet të ndjekin të gjithë të interesuarit për një gjë të tillë. Intervista e ambasadorit Helmut Hoffman për “Top Show”.

Pyetje: Mbi ç’kritere kthehen azilantët shqiptarë në Shqipëri?

H. Hoffman: Ne jemi duke përpunuar të gjitha kërkesat për azil të të gjithë shtetasve që kanë ardhur nga vendet e Ballkanit Perëndimor dhe kjo po bëhet në mënyrë prioritare. Të gjitha bazat ligjore, dispozitat ligjore janë mjaft të qarta në Gjermani rreth këtij fakti. Azil politik përfitojnë vetëm ata që përndiqen politikisht në vendet e tyre dhe përvoja na ka treguar se 99.5 % të rasteve të azilkërkuesve shqiptarë nuk mund të përfitojnë statusin e azilantit politik.

Pyetje: Cila është procedura që ndiqet për kthimin e azilantëve shqiptarë?

H. Hoffman: Në momentin që janë përfunduar procedurat për përpunimin e kërkesave për azil të shtetasve shqiptarë ndiqen kryesisht dy rrugë, e para: është kthimi me vullnet të lirë i këtyre shtetasve; dhe e dyta: është kthimi me forcë në drejtim të Shqipërisë. Sigurisht, rruga e parë do të ishte për ne ajo më e preferuara kur ne mbështesim azilantët me të gjitha mundësitë që kemi me “charter”. Në rastin e dytë shtetasit që rikthehen shoqërohen me punonjës të Policisë Federale.

Në të dyja rastet ne kemi koordinim mjaft të mirë me strukturat e qeverisë shqiptare. Numri i rikthimeve nga java në javë vjen në rritje, megjithatë momentin e saktë se kur do të përfundojë kthimi i të gjithë azilantëve ne nuk e kemi.

Pyetje: A ka një plan Gjermania se kur do të diskutohet që Shqipëria të futet në listën e vendeve të sigurta?

H. Hoffman: Jo më larg se e diela e shkuar, qeveria federale ka marrë një vendim parimor të vetin, sipas së cilës mjaft shpejt Shqipëria do të kategorizohet si vend i sigurtë. Mendoj se brenda pak javësh kur të gjitha procedurat të kenë kaluar përmes instancave që parashikon ligji kjo procedurë do të mbyllet, dhe mendoj se do të ndodhë shumë shpejtë.

Pyetje: A ka mundësi punësimi në Gjermani?

H. Hoffman: Të gjithë duhet ta kuptojnë dhe dëgjojnë me vëmendje këtë që po them. Pothuajse të gjithë shtetasit shqiptarë që kanë bërë kërkesë për azil në Gjermani shtyhen nga motive ekonomike. Ata shkojnë atje për një vend pune. Por, këtë nuk mund ta arrijnë kurrsesi duke kërkuar azil në Gjermani në sensin juridik të fjalës. Kush dëshiron të punojë në Gjermani nuk duhet të bëjë kërkesë për azil politik pasi të gjithë shqiptarët, e theksoj këtë të gjithë shqiptarët, marrin një vendim refuzues. Dhe pikërisht qeveria federale verën e shkuar ka marrë një vendim të rëndësishëm për të ofruar mundësi ligjore të mëtejshme për punësimin e shtetasve që vijnë nga Ballkani Perëndimor në Gjermani dhe këtë e bën sepse kërkon të reduktojë në njëfarë mënyre barrën që ka sistemi i azilit në Gjermani, duke bërë që prej këtij sistemi të përfitojnë ata shtetas që janë subjekt i përndjekjes së tyre politike, si shtetasit që vijnë nga Siria. Kjo do të thotë që në qoftë se dëshirojnë që të punësohen në Gjermani, kjo nuk duhet të bëhet në asnjë mënyrë nëpërmjet rrugës së azilkërkimit, por duke shkuar në Gjermani e duke kërkuar atje një vend pune. Punëmarrësi, me një kontratë pune duhet të kthehet në Shqipëri dhe të vijë pranë Ambasadës gjermane dhe të aplikojë për vizë pune. Kjo do të ishte rruga e duhur për mundësi punësimi në Gjermani.

BISEDE ME VELLEZERIT DRISHTI, OFICERE TE POLICISE NE NJU XHERSI

September 9, 2015 by dgreca

Ne Kujtim te Bahri Drishtit, qe nderroi jete ne ditet e para te shtatorit 2015 ne Nju Xhersi , SHBA dhe u varros ne Shkoder./

Nga Dalip Greca

Këto ditë komuniteti shqiptar i Amerikës përcolli drejt Shkodrës Bahri Drishtin, një ndër këngëtarët amator tepër të zëshëm në diasporën shqiptare, i njohur edhe si “mjeshtër” i pizzës. Të ndjerin kam pas fatin ta takoj disa herë. Në qershor 2003 ai pat bërë një vizitë në redaksinë e Gazetës ILLYRIA në Manhattan, i shoqëruar nga dy djemtë e tij oficera te policisë të Shtetit amerikan. Bisedë që organizova me policët Drishti,po e sjell si homazh për atin tyre, Bahri Drishti. Shkrimit nuk po i bej asnjë ndryshim, po e sjell sic u botua në Illyria.

***

Që ka një numër të konsiderueshëm shqiptarësh policë, që sigurojnë rendin e qetësinë në Amerikë, kjo nuk përbën asnjë çudi. Ajo çka duket e habitshme konsiston në faktin se nga një familje shkodrane ka dalë jo një, por dy policë. Rastësia e dytë është se që të dy vëllezërit e kanë marrë vendimin për t’u veshur policë në një ditë, rastësia e tretë qëndron në faktin se janë pranuar që të dy pa asnjë vërejtje.

Ata janë vëllezërit Edmond dhe Arben Drishti me banim në Nju Xhersi.

Biseda në redaksinë e Illyria-s nis me humor:

-Kot thonë se ban me ken shkodran, të tana i ban..përveç …polic, -qeshet Edmondi, njëri prej vëllezërve Drishti, i cili është pak më i madh edhe në moshë, por edhe në gradë. Edmondi ka gradën rreshter, ndërsa Arbeni sapo e ka fituar gradën e re dhe pret ceremoninë. Edmondi është mbikëqyrës dhe ka nën komandë disa policë.

Të dy vëllezërit vendimin për të shërbyer në polici e kanë marrë vonë, pasi kanë përfunduar fakultetet.

Pyetjes së përbashkët që u adresoj të dyve:Përse zgjodhët policinë për profesion?, u japin përgjigje të ndryshme, por në thelb me të njëjtën essence. Edmondi përgjigjet:

– Endërra ime nuk ka qenë policia. Kam pasë dëshirë që të ecja në gjurmët e nënës time, që ka qenë një profesoreshë e pasionuar. Kam studiuar për mësuesi. Kjo ishte dëshirë edhe e nënës. Ajo ka qenë profesoreshë në Prishtinë. Dhe unë nisa studimet për shkencë, histori dhe biologji. Përfundova me rezultate të mira. Madje nisa të studioj për pak kohë edhe për mjekësi, por… daja, Shpëtim Dushaj ndikoi që unë të ndryshoja drejtimin e studimeve. Argumentet e tij ishin praktike: Policët kanë pagesë të mirë, kanë pushime, sigurime dhe gjithçka tjetër ju duhet në Amerikë. Pastaj edhe mosha e rinisë, ku merret në sy aventura, rreziku, ka pasë peshën e vet në marrjen e vendimit. Qyteti ku ne jetojmë na njeh për djem të mbarë dhe shërbimi aty do të kishte siguri.Ata do të na mbështesnin në detyrën e re, për t’u siguruar rend e qetësi.Dhamë provimin në një ditë së bashku me vëllanë. Dolëm shkëlqyeshëm.Ja, kështu u bëmë police,-përfundon rrëfimin Edmondi.

Arbeni, vëllai më vogël, pat studiuar për degën e menaxhim biznesit, por edhe ai nuk e la të vetëm vëllain.Ai e pëlqen “aventurën” dhe ka shërbyer përherë në sektorë të vështirë.

Arbeni e formulon shkurt përgjigjen: Si mund ta lija vetëm vëllanë tim të madh?

Që nga viti 1997 kur e nisën rrugën e vështirë të policies, dy vëllezërit kanë njohur veç suksese. Ndërsa rrëfejnë çaste të vëshira nga përballja me krimin, ju drejtoj një tjetër pyetje të përbashkët:

– A ka pasur qoftë edhe një moment të veçantë, kur të jeni penduar pse keni marrë vendimin për t’u veshur policë ?

Përgjigja e Edmondit është e prerë:

-Jo, nuk e kam e përjetuar ende pendesën. Që kur morëm vendimin për t’u veshur policë e morëm parasysh se po i hynim një aventure, që përmbante në vetëvete edhe rrezikun. Nuk them se detyra ishte e lehtë, përkundrazi, tepër e vështirë. Merre me mend, ne s’ishim mësuar që të rrinim natën jashtë, në çfarëdolloj moti, ftohtë apo nxehtë, që të përgjonim nëpër qoshe pa dritë, ku lëvizte elementi i kriminuar. Ka qëlluar që të rrimë tërë natën jashtë, nga 12 pas mesnate deri në mëngjes. Dhe errësira e natës mund të përballi me çdo lloj krimineli, i cili mund të tregohet më i shkathët dhe mund t’ na merrte jetën. E duke qëndruar me orë të vetmuar përballë kriminelit dhe errësirës, edhe mund të ketë kaluar vetëtimthi mendimi pse rrezikova, por jo pendesë nuk nuk ka pasur, – thotë Edmondi.

Plotëson Arbeni:

– Ne nuk na çoi njeri me zor, vetë e zgjodhëm aventurën. Nuk kemi pse pendohemi. Unë kam pas çaste të vështira, por asnjëherë s’kam thënë pse e zgjodha policinë për profesion. Jam i ndërgjegjshëm se rreziku përgjon pas çdo rasti që më jepet për të siguruar qetësinë e qytetarëve amerikanë, por rreziku më ka bërë më të vëmendshëm, më syhapur ndaj kriminelëve.

Cili ka qenë rasti më i vështirë i karrierës tuaj?- e pyes Arbenin.

Pasi mendohet një hop, jep një përgjigje pa shumë detaje:

– Kam bërë shërbim në vende të vështira, ku elementët e krimit kanë vendqëndrimin e tyre. Shpesh ka blloqe të tëra të lagjeve të varfëra, kryesisht ato që janë projekte të ndërtuara nga shteti, ku lëviz shpesh elementi kriminal.Kam dhe një koleg tjetër shqiptar që punon me mua në ato lagje të varfëra. Kemi pasur raste të rrezikshme, por me guxim i kemi kaluar.

– Cili ka qenë rasti më i vështirë i karrierës 10-vjeçare?- e pyes Edmondin.

Përgjigja e tij:

– Rastet e rrezikshme i kemi bashkudhëtare në shërbim, por mendoj se i kemi provuar në fillim, sepse atëherë na mungonte edhe përvoja, emocionet dhe ankthi ishin shqetësuese. Ju kërkoni një rast? Mirë, po sjell një të atillë. Sapo kemi pasë dalë prej Akademisë së Policisë. Rasti ishte i tillë: Në radio morëm lajmin se ishte vrarë një mësues në lagjen pranë shkollës. Ishte në kërkim vrasësi.Ju thashë se ishim të rinj në detyrë nuk kishim përvojë në raste të tilla. Para sysh na kalonte mësuesi i shtrirë përtokë nën pellgun e gjakut dhe një kriminel që bridhte me pistoletë në dorë dhe nga çasti në çast mund të merrte jetë të tjera. Fantazia vepron pa limit në ato momente. Emocionet në këto raste kalojnë në ankth dhe gjendja shpirtërore rëndohet. Situata e rënduar vazhdoi për një kohë, por më në fund u mësua se vrasësi i mësuesit kishte vrarë veten.

Për Benin çasti më i vështirë ka qenë rasti kur një fëmijë 15 vjeçar largohet nga zyra e gjykatës. Më pas kujton dhe një rast makabër, ku ka gjetë një çift kryeprerë.

– Po vetë a keni qenë ndonjëherë në rrezik?- drejtoj një tjetër pyetje të përbashkët për dy vëllezërit Drishti.

Përgjigjet Edmondi:

– Natyrisht që kam qenë në rrezik, por Arbeni ka qenë më i rrezikuar, sepse ka bërë shpesh shërbime në lagjet problematike. Policët gjenden të rrezikuar shpesh prej elementëve kriminalë, që nga njëherë veprojnë në grup dhe dalin nga skutat tamam si ato kakarrocat në errësirë . Ka një ngjarje të vitit 1999, kur ai qe vërtetë në rrezik, por falë guximit i kaloi me qetësi ato.

Arbeni është polic i terrenit dhe i përballur shpesh herë me elementët e kriminuar. Kur i kërkoj që të sjellë ndonjë rast, kur ai ka qenë përballë elementëve të tillë, me modesti sjell një çast të tillë:

– Para ca kohësh, po ecnim në këmbë duke kontrolluar lagjen, ku kishim informacion se elementi kriminal ishte i organizuar. Ishim pak policë, një patrullë e vogël; ndërsa ata më shumë se 100. U ndjemë të rrezikuar. Kërkuam ndihmë dhe e kapërcyem situatën. Në një rast tjetër ishte e ekspozuar një kolege e policisë. Një tufë kriminelësh iu lëshuan kapitenes dhe jeta e saj u vu në rrezik. Ndërhyra me gjakftohtësi duke u tërhequr vëmendjen kriminelëve dhe arrita që ta ndihmoj kapitetenen, ndërsa kriminelëve iu tregua vendi…

Ky rast është përshkruar edhe nga gazetat e Nju Xhersit.

***

Në Nju Xhersi tani banojnë shumë shqiptarë, sidomos të ardhur pas viteve 1990. Ka dhe nga ata që kanë ardhur që pas Luftës së Dytë Botërore, dhe mbetën në këtë shtet. Dy vëllezërit policë tregojnë se shqiptarët nuk shquhen për thyerje të ligjit. Në përgjithësi janë korrekt dhe i shmangen përplasjes me ligjet amerikane. Shkalla e kriminalitetit të komunitetit shqiptar është në shifra të ulta. Gjithësesi ua drejtova pyetjen:

– Ka qëlluar ndonjëherë gjatë shërbimit kur shkelësi i ligjit të ketë qëlluar shqiptar?

Përgjigjet Arbeni:

-Edhe ka qëlluar, sidomos në trafik. Pak kohë më parë më ka qëlluar një shqiptar i Kosovës. Në fakt në shërbim ne ishim që të dy policë shqiptarë, që e ndalëm atë. U krijua një situatë pak e ngarkuar kur i thamë pse po i shkel rregullat e trafikut. Ai dukej i frikësuar dhe po përpiqej të justifikohej. Në fund, pasi i pamë dokumentet, e pyetëm nga ishte pasi anglishten e shqiptonte me aksent.

– Jam shqiptar,- na tha.

Kur i thamë se edhe ne ishim shqiptarë, atij i ndryshoi fytyra dhe filloi të na falënderonte. E udhëzuam të kishte kujdes tjetër here…

– Si reagojnë shqiptarët kur mësojnë se edhe ju jeni shqiptarë?

Flet Beni sërish:

– Një herë kam qenë civil në shërbim. Ma kanë parë shqiponjën tatu në krah dhe më kanë parë me një sy tjetër. Shkelësi i ligjit kur ma ka parë tatunë, i ka ndryshuar fytyra.

Ti je shqiptar? – më ka pyet.

Po, – i jam përgjigjur.

Po dhe unë jam shqiptar…Të lutem më ndihmo…

Jam përpjekur t’ia lehtësoj gjendjen, duke e lehtësuar masën e ndëshkimit, por nuk kam harruar ta porosis se para ligjit të gjithë janë të barabartë dhe të kishte kujdes tjetër herë.

Arbeni, duke qenë polic i terrenit ka pasë shpesh raste , kur ka shpëtuar jetë qytetarësh dhe kriminelëve u ka treguar vendin. Madje ka pasur disa raste kur shërbimi i mirë tek qytetarët ka merituar falënderim publik.

Dy vëllezërit policë tregojnë se armët pa leje mbeten një rrezik i përhershëm për jetën e qytetarëve, prandaj ata i kushtojnë shumë vëmendje kapjes në flagrancë të këtyre rasteve dhe çarmatimit. Arbeni tregon se ka pasur me dhjetëra raste kur i ka zënë me revole elementët e kriminuar.

– Çarmatosja nuk është një veprim i lehtë dhe jo rrallë mbart rrezik për jetën. Kemi qenë me makinë në një rast, duke kryer patrullimin. Dikush na ka treguar për një person se kishte pistoletë dhe se përbënte rrezik për qytetarët. Kemi lënë makinën dhe kemi filluar ta gjurmojmë të dyshuarin. E kemi kryer kontrollin në flagrancë dhe e kemi kapur armën. Befasia jonë nuk i dha kohë atij të reagonte. Por nuk ndodh gjithmonë kështu. Elementi kriminal përdor dredhitë dhe taktikat e veta dhe ndodh që mund të rrezikojë jetë policësh. Ka qëlluar një rast tjetër. Kam marrë informata se një person me këto e ato cilësi, me këtë paraqitje, e me këtë veshje, ka një pistoletë, me të cilën kishte kërcënuar qytetarët. I jemi afruar me makinë. Në një moment të përshtatshëm kemi dalë nga makinën dhe direkt i kam drejtuar pistoletën dhe i kam kërkuar t’i bindet kontrollit. Ai e kishte përdorur një dredhi. Nuk ia gjetëm me vete, por e detyruam të na tregonte se e kishte fshehur në makinë pistoletën. Një tjetër rast na kishin treguar një person të armatosur, i cili kërcënonte një vajzë me pistoletë. Na morën në telefon. Shkuam. E kemi ndalë personin e dyshuar, por partneri që kisha atë natë ishte një tip jo i shkathët dhe pak frikacak. Në momentin e kontrollit ka qenë i papërgatitur ai kolegu dhe e kam lënë të kalojë personin e dyshuar. E kam tërhequr mënjanë kolegun dhe i kam tërhequr vëmendjen duke i kërkuar që të mbledh veten.I them se do t’i kalojmë prapë afër dhe unë do t’i drejtoj pistoletën e ti do ta kontrollosh me kujdes. Kështu vepruam. E ndalëm në një kohë kur ai ishte i shkujdesur dhe nuk mendonte se mund të rikontrollohej. Mirëpo kolegu im ende s’ishte çliruar nga gjendja e pasigurisë. Kontrollon dhe më thotë se nuk ka armë. I them kontrollo se diku aty e ka fshehur.Ka kontrolluar më me kujdes dhe ia ka gjetë të fshehur nën një xhep të posaçëm, – thotë Arbeni.

Si mund të jetë një ditë e zakonshme shërbimi për policet e Nju Xhersit?

Në fakt Edmondi erdhi në redaksi pas një nate shërbimi dhe ai tregon se çfarë të veçante pati në shërbimin e tij. Ja se si i përgjigjet ai pyetjes:

– Kam qëndruar në vendshërbim. Kam pritur dhe përcjellë lajmet që më vinin nga pikat e kontrollit të policisë. Jam marrë me rastet që më janë raportuar. Psh. një rast më njoftuan se një femër nuk kishte respekuar shenjat e trafikut dhe se po e ngiste makinën në gjendje të pijshme. Pra ishte e dehur. Më lajmëroi polici i kontrollit se ajo s’është ndalë në semafor edhe pse shenja ishte për të ndalur. E ka ndjekur polici. I thashë në radio shoqëroje dhe pas pak më ke aty. Shkova atje.E nxora nga makina. E pyeta se mos kishte ndonjë shqetësim shëndetsor, nëse është diabetike apo jo. M’u përgjigj se nuk ishte e sëmurë , por kishte qenë në një mbrëmje miqësh dhe se kishte pirë 2-3 gota dhe kaq. Mirëpo ajo dukej se kishte pirë shumë. Ishte tapë, si i themi ne në shqip.I them qëndro me një këmbë dhe çoje këmbën tjetër 6 cm nga toka. E çon, por nuk e mban ekulibrin. Më fal, thotë, këtë këmbën e kam keq, nuk qëndroj dot.

Nuk të thashë të qëndrosh me këmbën që ke keq, mbështetu mbi këmbën e shëndoshë dhe ngi këmbën e keqe. Por asgjë s’ishte në gjendje që të bënte. Dukej se ishte e pijshme.

Pastaj i bëra një provë tjetër duke i treguar pikën e lapsit. Ajo lëvizte kokën dhe s’mundëte që ta ndiqte vetëm me sy lëvizjen.

Në fund e pranoi se ishte e pirë. E ndalëm. E arrestuam.I bëmë matjen e alkolit dhe e ndëshkuam sipas ligjit.

Ky ishte rasti më flagrant, njoftimet e tjera ishin kryesisht informuese, – mbyll rrëfimin e shërbimit të fundit Edmondi.

***

Numri i shqiptarëve që shërbejnë në policinë amerikane po vjen duke u rritur. Edmondi dhe Arbeni tregojnë se janë më shumë se dhjetë policë shqiptarë në Nju Xhersi dhe numri ka tendencë që të rritet. Edhe në Nju Jork ka disa policë shqiptarë, madje njëri është me gradë të lartë në qarqet drejtuese të policisë njujorkeze.

Dy vëllezërit po përpiqen që të krijonë një asosacion të përbashkët për policët shqiptarë. Është fjala për një Agjensi Shqiptaro-Amerikane për mbrojtjen e ligjit, agjensi që e kanë italianët, irlandezët ose kombësi të tjera këtu në SHBA.Synimi është që të gjithë policët shqiptaro-amerikanë të kenë një shoqatë të tyre, dhe të krijonë mundësi ndihme për kolegët e tyre shqiptarë, ose për benefite të tjera që rrjedhin prej ligjeve amerikane.

Edmondi mendon se shqiptarëve u shkon për shtat dhe karakter detyra e policit. Shqiptari është trim prej natyre dhe për policin trimëria është arma më e mirë për t’u mbrojtur nga kriminelët.Kohët po ndryshojnë, policët merren me fakultet dhe numri i shqiptarëve që po kërkojnë të shërbejnë në polici pas kryerjes së fakulteteve, po vjen në rritje.

***

Dy vëllezërit e flasin gjuhën shqipe shumë bukur edhe pse kanë lindur në SHBA. Madje edhe fëmijët e tyre flasin shqip. Kjo është një mrekulli sepse sigurohet mbijetesa e gjuhës shqipe edhe në brezin e tretë. Edmondi thotë se nëna ka meritën që ata e flasin aq pastër gjuhën e bukur shqipe. Vetë Edmondi është këmbëngulës në ruajtjen e gjuhës shqipe. Ai kujton një rast kur ishte në moshën 12 vjeç. Kishte harruar fjalën ”çekic”.M’u duk se kisha bërë një faj, thotë ai. Fillova të bëhem më i interesuar për çdo fjalë në shqip. Atëhere dilte dhe gazeta e Legalitetit ”Atdheu”. Fillova ta lexoj, kisha vështirësi. Përpiqesha që të lexoja më shumë. Dëgjoja edhe Hysen Mulosmanin dhe Rasim Sinën në Radion ”Zani i Atdheut”. Kur flisnin shpejt qëllonte që nuk i kuptoja të gjitha fjalitë. Atëhere bëja më shumë përpjekje për të mësuar më shumë duke folë me nënën.

Cili ishte motivi që ju shtynte të mësonit shqip? – e pyes Edmondin.

– Po qëllonte shpesh që takonim shqiptarë dhe nuk donim që të mbeteshim gojëmbyllur përpara tyre. Pastaj, mendonim se një ditë Shqipëria do të hapej dhe ne do të shkonim atje . Po ç’shqiptarë mund të ishim ne kur s’do të ishim në gjendje të flisnim shqip? Si do të komunikonim me ta? Dhe vërtetë kjo kohë erdhi. Ne nuk e patëm të vështirë të komunikonim me njerëzit tanë, ndërkohë që dy motrat që kishin lindur këtu, kur shkuan në Shkodër e Shirokë tek të afërmit s’dinin një fjalë shqip dhe iu desh të ktheheshin shpejt në SHBA.

Në familjet Drishti vazhdimësia e të folurit shqip është siguruar. Edhe fëmijët e tyre flasin shqip. Edmondi ka dy djem, Dante Drishti që është 6 vjeç e gjysëm dhe Luani, që bëhet 4 vjeç me 8 janar.

Ndërsa Arbeni ka një djalë 7 vjeç, që i ka vënë emrin e të atit, Bahri, dhe një vajzë katër vjeçe.

Si e kujtojnë vizitën e parë në Shqipëri dy vëllezërit Drishti?

Përgjigjet Edmondi:

Nëna jonë e mirë na përgatiti shpirtrisht para se të shkonim atje. Na tha se atje kishte vështirësi të shumta, prandaj të tregoheshim të fortë për të përballuar gjithçka.Kur shkuam atje nuk na bënë shumë përshtypje vështirësitë. Ne kishim mall për atdheun për të cilin na kishin folë aq shumë në familje. Vërtetë se ishim lindur këtu në Amerikë, por prindërit na kishin ushqyer me dashurinë për atdheun dhe kombin. Kështu që me këtë ndjenjë zbritëm në Shqipëri. Në Kosovë kishim shkuar edhe më parë, ndërsa në Shqipëri jo.

Edmondi kujton që kur ishte i ri kishte bërë kërkesë në ambasadën shqiptare në Francë që të shkonte të vizitonte Shqipërinë. Ata qesheshin me kërkesat e tij që i dërgonte me shkrim dhe i kthenin përgjigje mohuese standarte:Jo t’i nuk je për në Shqipëri. Ti nuk mund ta vizitosh Shqipërinë.

– E kuptova vonë se i biri i një të arratisuri politik nuk mund të vizitonte vendin e tij komunist,- thotë Edmondi.

– Si shkoi vizita e pare në Shqipëri?- e nxis bisedën më tej.

Përgjigjet Arbeni:

– Kur shkuam aje, çfarë të shihnim! Lopë në aeroport, këmbsorë në rrugë makine, karroca dhe qerre mes qytetit. Pastaj mjediset higjenike mungonin. Banjot allaturke sa s’të shkonte mendja me shku as për një javë… Kur donim të bënim dush s’kishte drita. Shkonim në qytet dhe i drejtoheshim hotel Rozafës, ku paguanim nën dorë për një dush të shpejtë…

Edmondi tregon se gjatë vizitave në Shqipëri ka takuar shumë police shqiptarë. Ai shprehet plot respekt për policët shqiptarë, të cilët, siç thotë ai, e kryejnë shërbimin në kushte tejet të vështira dhe pa mjetet e domosdoshme të mbrojtjes nga kriminelët, kanë pagesa të ulta dhe janë pa benefite. Ata përballen me keqbërsit me mjete të pakta teknike dhe me rroga të vogla. Shumë policë janë vrarë përballë kriminelëve dhe fëmijët e tyrë kanë mbetur jetimë. Nuk kanë sigurim për familjet e fëmijët e tyre. Shqipëria nuk mund të heqi korrupsionin po nuk rriti rrogat e policëve dhe t’u sigurojë jetën atyre.

Të dy vëllezërit Drishti me bashkëshortet, fëmijët dhe të atin, Bahrinë, shkojnë çdo verë në Shqipëri me pushime. Kanë ndërtuar një vile në Velipojë, ndërkohë që pëlqejnë edhe Sarandën, ku shkojnë e pushojnë çdo verë.

Botoi:Illyria, qershor 2003