Interviste – Page 72 – Dielli

Schmitt: Stabilokracia e perëndimit ndaj Shqipërisë është problem fondamental

June 27, 2019 by dgreca

Intervistë ekskluzive e Deutsche Welle-s me historianin zviceran, Oliver Jens Schmitt, për strukturat autoritare në Shqipëri, mungesën e alternativave të besueshme partiake dhe dilemën e votuesit.
**Deutsche Welle**: *Profesor Schmitt, ju po e ndiqni debatin aktual në Shqipëri. Dhe pyetje e ditës është: Të votosh, apo të mos votosh. Çfarë do të bënit ju, po të ishit shqiptar?*
**Oliver Jens Schmitt:** Kjo është një pyetje e vështirë. Parimisht, si demokrat, unë do të shkoja gjithnjë në votime, por situata aktuale, me vetëm një kandidat në gjysmën e bashkive, dhe me një bllokadë institucionale, si edhe me përvojën nga e kaluara, se zgjedhjet nuk kanë qenë thuajse kurrë korrekte, e bëjnë të pamundur përgjigjen ndaj kësaj pyetjeje.
*Ju parashikoni, pra se edhe në këto zgjedhje do të ketë manipulime?*
Unë nuk mund të bëj parashikime. Por duke parë se si janë bërë zgjedhjet në të kaluarën, sesi shumica e tyre kanë qenë shumë problematike, atëherë mendoj se çdo shqiptar mund të pyes veten se a mund të ketë besim te institucionet, e kjo pavarësisht nga partia në qeveri.
*Opozita pikërisht me këtë argument nuk merr pjesë në zgjedhje. Pra, jeni në një mendje me të?*
Unë nuk do ta vija asnjëherë veten as në anën e opozitës e as në anën e qeverisë. Sepse fakti që opozita shqiptare është kaq e dobët, ka të bëjë edhe me besueshmërinë e saj të ulët. Opozita shqiptare, pra, së paku, Partia Demokratike, nuk ka alternativë thelbësore përtej të qenit kundër socialistëve. Nuk kemi një garë programesh ose idesh, por kemi një betejë për burimet dhe kontrollin mbi to. Unë i shoh të dyja me skepticizëm, si opozitën ashtu edhe pozitën. Sigurisht që opozita e tanishme mund të ketë të drejtë, kur thotë se qeveria aktuale është autoritariste dhe se zgjedhjet po zhvillohen në kushte problematike, por edhe Partia Demokratike ka përgjegjësi për këtë kulturë politike të krijuar gjatë këtyre 30 vjetëve.
Edi Rama dhe shumë përfaqësues të pozitës thonë se opozita e bën këtë bojkotim vetëm se krerët e saj janë të lidhur me krimin dhe duan të shpëtojnë kështu nga dënimet e strukturave antikorrupsion që po ngrihen në kuadër të reformës së drejtësisë. E besoni ju këtë argument?
Jo. Ky nuk mund të jetë argument. Edhe në radhët e Partisë Socialiste ka mjaft njerëz që do të dënoheshin, nëse do të funksiononte drejtësia. Që debati politik nuk bëhet në parlament, por në rrugë, kjo është bërë tashmë traditë në Shqipëri. Kjo po ndodh tash e 30 vjet. Qeveria nuk ka ndonjë legjitimitet të madh në këtë pikë, sepse as ajo nuk e lufton seriozisht krimin e organizuar dhe korrupsionin, por nuk besoj se këtë legjitimitet e ka opozita, pra, Partia Demokratike.
Aktualisht kryeministri Edi Rama ka hapur një front tjetër beteje, kundër kryekorrespondentit të gazetës “Bild”, Peter Tiede. Ai e akuzon atë si vegël të opozitës, dhe kërkon ta padisë. Ndërkohë që këtu në Gjermani shumë njerëz janë habitur me këtë interesim të rritur të gazetës “Bild” për Shqipërinë. Cili është mendimi juaj?
Lidhja e politikës me krimin e organizuar është një problem real, pavarësisht se si duhen interpretuar përgjimet e publikuara. Ky bashkëpunim mes partive dhe krimit të organizuar ekziston, dhe nuk ka kuptim që të trajtohet duke sulmuar median që shkruan për të. Kush e merr seriozisht luftën kundër lidhjeve të krimit të organizuar me politikën, nuk sulmon mediat, por ngarkon policinë dhe drejtësinë që ta hetojë këtë çështje.
Artikulli i gazetës Bild më 5 qershor 2019 me titullin: Si i manipulon mafia zgjedhjet ne Shqipëri
*Pra, ju nuk keni mirëkuptim për aksionin e Ramës për të paditur gazetarin e gazetës Bild?*
Unë besoj se do të ishte më mirë sikur ai të luftonte me forcë lidhjet ndërmjet trafikut të drogës dhe politikës se sa të merrej me median që informoi për këto lidhje. Qeveria shqiptare është shumë arrogante ndaj medias. Ajo do të bënte mirë të shtronte pyetjen se sa të vërteta janë këto akuza, dhe të mos përpiqej të përhapte teori konspiracioniste. Nuk është hera e parë që Edi Rama sulmon gazetarë të huaj.
*Ju jeni shumë kritik ndaj qeverisjes së Edi Ramës. Ndërsa nga zyrtarët perëndimorë dhe evropianë dëgjojmë thuajse vetëm lëvdata. Si shpjegohet kjo?*
Kjo ka të bëjë, nga njëra anë, me mungesën e njohurive për Shqipërinë dhe, nga ana tjetër, me mënyrën tejet kreative të prezantimit të Edi Ramës në perëndim, si artist dhe njëherazi kryeministër. Shumë gazetarë në perëndim i besojnë me naivitet këtij iluzioni se një artist i mirë mund të jetë edhe kryeministër i mirë. Në nivelin politik, këtu kemi të bëjmë me fenomenin e stabilokracisë, të cilin e shohim edhe në vende të tjera të rajonit, si Serbi e Mal të Zi. Për perëndimin këto vende janë garante të stabilitetit, dhe si kompensim, perëndimi nuk përzihet në punët e tyre të brendshme. Qytetarët e këtyre vendeve duan një jetë normale që të mos largohen nga vendi. Ky është një problem fondamental, që perëndimi nuk ndërhyn as për të mbrojtur vlerat demokratike.
Një nga lëvdatat kryesore që merr Edi Rama në perëndim ka të bëjë me procesin e vettingut. Por ky proces ka paralizuar gjyqësorin. Mbi 31 mijë dosje kanë mbetur të patrajtuara në Gjykatën e Lartë. A ka kuptim të lëvdohet kaq shumë vettingu në këto kushte?
Ideja ishte e mirë, sepse, që vendi të zhvillohet e të ketë investime të huaja, i nevojitet një gjyqësor i fortë dhe funksionues. Por fakti që tani kaq shumë gjyqtarë dhe prokurorë janë skualifikuar, pa u zëvendësuar me të tjerë, e ka paralizuar sistemin. Por prapë mendoj se alternativa, pra, mosbërja e vettingut, do të ishte e dëmshme. Edhe pse, tani ndodhemi në një qorrsokak.
*Si mendoni se mund të dilet prej këtij qorrsokaku?*
Me lustrime mund të zgjidhen disa raste të mëdha dhe të dalin nga loja disa persona të korruptuar, por kjo nuk sjell automatikisht njerëz që do t’i zëvendësojnë ata. Mendoj se për këtë nevojiten njerëz që janë të gatshëm vullnetarisht të angazhohen për shtetin ligjor, qoftë edhe duke bërë sakrifica. Në Rumani, për shembull, ka pasur të tillë, gjyqtarë dhe prokurorë, që, duke formuar një grup kompakt dhe të vendosur brenda institucionit, ushtruan një ndikim të madh në transformimin institucional të drejtësisë.
Kohët e fundit, parlamenti shqiptar ka marrë dy vendime që kanë ngjallur shumë pakënaqësi te një pjesë e intelektualëve: Caktimin e Skënder Gjinushit në krye të Akademisë së Shkencave dhe kufizimin e objektit të studimit të Institutit për Studimin e Krimeve të Komunizmit në periudhën e pasluftës. Si i komentoni ju këto dy vendime?
Mjerisht, këto dy raste janë tipike. Që në krye të Akademisë së Shkencave caktohet pikërisht një person që ka qenë ministër në komunizëm, kjo tregon se Shqipëria ka nisur udhëtimin drejt së kaluarës. Veç kësaj ky emërim bie ndesh edhe me Ligjin e Akademisë që nuk lejon zgjedhjen e personave të jetës politike. Veç kësaj lind pyetja, se cili ka qenë kontributi i veçantë shkencor i personit në fjalë në vitet e fundit që do të arsyetonte emërimin e tij në krye të Akademisë. Kjo nuk e ndihmon as reformimin e Akademisë, që është më se i nevojshëm, sepse Shqipëria nga ana shkencore është shumë e dobët. Edhe dalja e tij e parë në media dëshmoi se ai ka një koncept shumë të kufizuar për median e lirë.
Për të dytin mund të them se është diçka e tmerrshme. Shqipëria ka pasur një nga regjimet më kriminale të Evropës, ka pasur kampe dënimi deri në ditët e fundit të regjimit ku kanë vuajtur mijëra njerëz. Ne kemi në Shqipëri situata ku komandantë të këtyre kampeve dhe përgjegjës të aparatit shtypës, jo vetëm që lëvizin të lirë, por, përkundrazi, përfitojnë edhe pensione të larta, ku viktimat e regjimit intimidohen, edhe sot e kësaj dite, dhe madje haptazi. Pra, është një situatë që nuk e njoh nga asnjë vend tjetër në Evropë. Nëse qeveria pengon trajtimin kritik të së kaluarës, mund të them, se nuk e ka kuptuar aspak se si krijohet një shoqëri demokratike. Dhe nuk ka aspak interes ta mësojë. Unë si historian solidarizohem shumë edhe me viktimat e regjimit. Është një sjellje më se absurde dhe krejt e papranueshme për një vend që dëshiron të hyjë në Bashkimin Evropian dhe në kundërshtim me të gjitha rregullat e shoqërive demokratike.
*Ju thoni, që këto dy vendime janë tipike. Çfarë keni parasysh me këtë?*
Kur them se janë tipike, kam parasysh se prej disa vitesh po krijohen struktura autoritare – në rastin e PS edhe duke rehabilituar sistemin enverist dhe duke mohuar ose minimizuar krimet e tij. Por tendencat autoritare nuk kanë të bëjnë vetëm me qeverinë aktuale, nuk mund të thuhet se Partia Demokratike nuk ka qenë autoritare, edhe ata e kanë instrumentalizuar historinë për çështje partiake. Dhe të dyja partitë nuk kanë pasur interes që intelektualë kritikë të merreshin me temat e së kaluarës. Arkivat u hapën shumë vonë, arkivat, pas gjase, janë ndryshuar shumë, – duhet pasur shumë kujdes kur punon me to. Mënyra se si po merret qeveria me të kaluarën komuniste – dhe socialistët janë partia pasardhëse e Partisë së Punës –jo vetëm që pengon një debat të hapur dhe kritik, por synon harrimin e krimeve komuniste dhe idealizimin e regjimit enverist. Por problemet, prej të cilës shoqëria shqiptare vuan ende edhe sot, u shkaktuan nga sundimi komunist dhe vazhdimësia e tij në epokën e tranzicionit. Strategjia e qeverisë aktuale sigurisht nuk është një mënyrë e mirë për t’i bindur qytetarët ta shohin të ardhmen në vendin e tyre.
*Nëse ju thoni, asnjëra nga partitë nuk është e besueshme, atëherë kujt duhet t’u besojnë shqiptarët, nëse jo partive të tyre?*
Ky nuk është një problem specifik shqiptar, por vihet re në të gjithë rajonin. Protesta studentore, si ato në fund të vitit të kaluar në Shqipëri, ka edhe në vende të tjera të rajonit, në Serbi, në Mal të Zi, madje edhe në vende anëtare të BE-së, si në Rumani, Hungari, Bullgari. Në të gjitha këto vende sistemi parlamentar me partitë ekzistuese nuk përfaqëson vullnetin e shumicës së qytetarëve. Dhe kjo çon në një bllokadë të të gjithë sistemit demokratik. Në Rumani tani ka nisur të formohet krejt papritur një parti properëndimore opozitare, e cila nuk është ende e qëndrueshme. Edhe në Shqipëri ka pasur përpjekje të ngjashme me lëvizje qytetare, por prej tyre nuk dolën asnjëherë parti të forta.
Meqë ju përmendët Rumaninë, para ca kohësh ju keni shkruar një artikull për rolin e diasporës në zgjedhjet e fundit në Rumani. Mendoni se edhe diaspora shqiptare mund të japë një ndihmesë në zgjidhjen afatgjate të krizës në Shqipëri?
Unë mendoj se ka dy tipa diaspore. Kemi rastin klasik, ku diaspora është konservatore, nacionale dhe autoritare, dhe rastin shumë të rrallë, ku diaspora në të vërtetë është e gatshme që të angazhohet për implementimin e vlerave të vendeve ku jeton. Në diasporën shqiptare ka shumë njerëz të mençur dhe të angazhuar, por kjo energji nuk mund të shndërrohet në punë parlamentare, nëse diaspora nuk ka mundësi të japë votën e saj në vendet ku jeton. Në rastin e Shqipërisë duhet ndryshuar ligji zgjedhor, por kjo për këtë mungon vullneti politik.

Oliver Jens Schmitt është profesor i historisë së Europës Juglindore në Universitetin e Vjenës dhe një njohësit më të njohur të Shqipërisë dhe shqiptarëve në Evropë. Schmitt është anëtar i rregullt i Akademisë Austriake të Shkencave dhe anëtar nderi i Akademisë së Shkencave të Kosovës. Ka botuar një sërë librash për Shqipërinë dhe Kosovën, ndër të tjera, edhe librin Skënderbeu (2009), vepër e cila shkaktoi debate shumë të ashpra në opinionin shqiptar.
Intervistën e zhvilloi Anila Shuka-DW

Pavlefshmëria e dekretit të Presidentit mund të vendoset vetëm me vendim gjykate

June 10, 2019 by dgreca

Konstitucionalistja Aurela Anastasi, në intervistë eksluzive për Deutsche Wellen thekson se vlefshmërinë ose jo të shfuqizimit të 30 qershorit si datë për zgjedhjet lokale e vendos vetëm Gjykata.

DW: Prof. Anastasi a është në përputhje me Kushtetutën shfuqizimi nga Presidenti Meta, i datës 30 qershor për zhvillimin e zgjedhjeve lokale të radhës, pra i dekretit të mëparshëm të firmosur nga vetë Presidenti?

Prof. Aurela Anastasi: Në këto kushte mund të them paraprakisht, që Kushtetuta, në nenin 92/gj ka parashikuar kompetencën e Presidentit të Republikës për të caktuar datën e zgjedhjeve për organet e pushtetit vendor. Kushtetuta nuk parashikon kompetencën e Presidentit për të shfuqizuar datën e zgjedhjeve. Mendoj se jo pa qëllim Kushtetuta i jep kësaj kompetence një karakter pozitiv ose konstruktiv.

Data e zgjedhjeve ka rëndësi thelbësore për mbarëvajtjen e vetë zgjedhjeve dhe në mënyrë të veҫantë, për respektimin e parimit kushtetues të zgjedhjeve periodike, si dhe të mandatit kushtetues të organeve të zgjedhura nga populli. Nga kjo pikëpamje mendoj se caktimi i datës së zgjedhjeve është një mjet i domosdoshëm kushtetues për të garantuar zgjedhje periodike dhe për të garantuar respektimin e afatit 4-vjecar të mandatit të organeve vendore. Presidenti i Republikës është garant i datës së zgjedhjeve, në mënyrë që ajo të caktohet në bazë të Kushtetutës dhe të ligjit.

Kur është fjala për zgjedhjet e përgjithshme, për Kuvendin, Kushtetuta e Shqipërisë, në neni 65 t ka parashikuar qartë rregullat për caktimin e periudhave zgjedhore dhe thirrjen e zgjedhjeve. Për zgjedhjet vendore Kushtetuta nuk shprehet. Por është Kodi Zgjedhor, si një burim i të drejtës kushtetuese, që i referohet këtij neni të Kushtetutës edhe për zgjedhjet vendore. Pra, afatet kohore për zgjedhjet vendore rregullohen bazuar në Kushtetutë, sipas rregullit që zgjedhjet zhvillohen në periudhën zgjedhore më të afërt, e cila i paraprin datës së përfundimit të mandatit. Në kushtet kur mandati i organeve vendore përfundon në datën 10 Korrik, periudha zgjedhore e parashikuar në Kodin Zgjedhor, përfundon në datën 30 Qershor 2019. Një datë tjetër, do të na shpinte në një situatë që nuk është parashikuar as nga Kushtetuta, as nga Kodi Zgjedhor, pra në një situatë të pabazuar në akt ligjor.

DW: A është në përputhje me Kushtetutën reagimi i Kryeministrit Rama, se pavarësisht shfuqizimit të datës 30 qershor nga Presidenti Meta, zgjedhjet lokale do të zhvillohen pikerisht në këtë datë?

Prof. Aurela Anastasi: Në krye të herës, duhet thënë që Z. Rama në këtë rast, nuk legjitimohet të flasë si Kryeministër i vendit, por si kryetar i njërit prej subjekteve zgjedhore, Partisë Socialiste, ose koalicionit përkatës zgjedhor. Në këto kushte, ai nuk mund të marrë vetë vendime si Kryeministër ose Qeveri. Kjo është pavarësia zgjedhore që ka krijuar Kushtetuta. Por, ҫdo subjekt zgjedhor ka të drejtën e aksesit në institucionet e ankimimit. Në këtë rast, duke parë edhe jurisprudencën e mëparshme të Gjykatës Kushtetuese, që aktualisht nuk është funksionale, mendoj se dekreti i Presidentit të Republikës mund të ankimohet në Gjykatën Administrative, si gjykatë kompetente për të shqyrtuar pajtueshmërinë e aktit të Presidentit të Republikës me Kodin Zgjedhor.

DW: Prof. Anastasi, sapo përmendët mungesën e Gjykatës Kushtetuese. Në situatën e re politike, të krijuar nga anullimi i datës 30 qershor për zhvillimin e zgjedhjeve lokale dhe kundërshtia e kryeministrit Rama, cili është ngërҫi që sjell mungesa e kësaj Gjykate?

Prof. Aurela Anastasi: Gjykata Kushtetuese mund të ishte një mjet ankimi më tej, për një proces të rregullt ligjor. E rëndësishme është që në Shqipëri ka një mjet ligjor ankimimi funksional, siç është Gjykata Administrative.

DW: A mund të ngrihet dhe të funksionojë Gjykata Kushtetuese, le të them psh, brenda një jave?

Prof. Aurela Anastasi: Mendoj se nuk mund të ngrihet. Procesi i zëvendësimit të anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese, të ikur nga vettingu, ka ecur me ritme shumë të ngadalshme. Kur nuk kemi ende kandidatura që vijnë nga gjyqësori, nuk mund të themi se përbërja e plotë e kësaj Gjykate do të jetë një gjë e shpejtë. Sidoqoftë, ezaurimi i mjeteve që ekzistojnë jep mundësinë për një vendim të formës së prerë të Gjykatës Administrative.

DW: A është e ligjshme që maxhoranca socialiste por edhe parti parlamentare të spektrit të djathtë ta konsiderojnë nul shfuqizimin e 30 qershorit dhe të vazhdojnë fushatën elektorale për të zhvilluar zgjedhjet lokale në këtë datë?

Prof. Aurela Anastasi: Pavlefshmëria e dekretit të Presidentit mund të vendoset vetëm me vendim gjykate.

DW: Cilat janë hapat e mëtejshme, që mendoni se palët duhet të hedhin, në respekt të Kushtetutës?

Prof. Aurela Anastasi: Nga pikëpamja e prognozës kushtetuese, pa hyrë në analizën se si erdhëm deri këtu, në radhë të parë duhet të them se operatorët politikë kanë detyrë t’i rikthehen rendit kushtetues. Presidenti i Republikës ka detyrë ta garantojë këtë rend, si një organ kushtetues i paanshëm.

Natyrisht, mbështetur në aktet kushtetuese dhe ligjore, palët mund të kërkojnë edhe zgjidhje me karakter politik si dialogu, marrëveshjet politike, të cilat për hir të së vërtetës, në raste të ngjashme, të mëparshme, i kanë shërbyer kompromisit politik, duke cënuar respektimin e Kushtetutës dhe të ligjit. Mendoj se arritja e një Konvente Kushtetuese midis subjekteve zgjedhore do të ndihmonte në parandalimin e situatave të tilla në të ardhmen. Reforma Zgjedhore është gjithashtu, e nevojshme.

Intervistoi: Ani Ruci

Konstitucionalistja Prof. Dr. Aurela Anastasi është pedagoge e të Drejtës Kushtetuese në Universitetin e Tiranës, dhe e angazhuar si avokate në Qendrën për Nisma Ligjore dhe Qytetare në Tiranë.

Kaminsky: Në Shqipëri e shkuara komuniste mungon në tekstet shkollore

June 6, 2019 by dgreca

Dr. Anna Kaminsky, Drejtore e Fondacionit Federal për Trajtimin e Diktaturës Komuniste në Gjermani, për DW: Ndonëse ka progres në zbardhjen e diktaturës komuniste në Shqipëri, ajo periudhë u mungon teksteve shkollore./

Nga ANI RUCI/*

DW: Znj.Kaminsky, cili është qëllimi vizitës tuaj në Shqipëri bashkë me një delegacion nga Gjermania?

Dr. Anna Kaminsky: Fondacioni ynë, i themeluar nga Bundestagu në 1998, ka edhe një mision ndërkombëtar. Çdo vit ai mundëson vizita në vendet ish komuniste të Europës. Synojmë të shikojmë sesi këto vende trajtojnë të shkuarën e tyre të dhunshme, të shkuarën e diktaturës komuniste. Delegacioni gjerman përbëhet nga 20 personalitete, drejtorë muzeumesh, qëndrash përkutimore, arkivash, gazetarë, profesorë universitetesh. Kjo është hera e dytë që një delegacion gjerman vjen në Shqipëri me këtë qëllim. Për herë të parë erdhëm në vitin 2010. Kësaj herë duam të shikojmë ҫfarë ka ndodhur në Shqipëri brenda 9 viteve për trajtimin e diktaturës komuniste. Duhet t’ju them se 9 vjet më parë, në Shqipëri, nuk bëhej pothuajsë asgjë për zbardhjen e diktaturës komuniste, për kulturën e kujtesës. Egzistonin disa organizata të ish të burgosurve politikë që ishin lënë vetëm, pa asnjë përkrahje. Pritshmëritë e ish të burgosurve politikë nuk ishin plotësuar, ndonëse përpjekjet e tyre kundër diktaturës komuniste do të duhej të vlerësoheshin, respektoheshin nga politikanët dhe publiku. Përkundrazi. Ata ishin injoruar dhe nuk gëzonin as mbështetje, as mirëkuptim. Askush nuk donte t’i dëgjonte. Megjithatë, në vitin 2010, në Muzeun Historik Kombëtar të Shqipërisë, në Tiranë, kishte një ekspozitë për represionin politik gjatë regjimit komunist. Në atë kohë ajo ishte e para ekspozitë në një vend ish komunist që ekspozonte të kaluarën e tij diktatoriale. Ishte një përvojë disi kontradiktore pasi përshtypja jonë mbizotëruese ishte që në Shqipëri nuk flitej për diktaturën komuniste. Periudha e diktaturës komuniste nuk ishte përfshirë në tekstet shkollore por ndërkohë kishte një ekspozitë!!

DW: Dhe tani, 9 vjet më pas, ҫfarë konstatoni Znj. Kaminsky?

Dr. Anna Kaminsky: Shohim një përvojë mahnitëse në Shqipëri! Në Shkodër, në 2013, u ngrit memoriali i parë për ish të burgosurit nga ish policia sekrete e regjimit komunist, famëkeqi Sigurim i Shtetit. Po në Shkodër, javën e kaluar u inagurua një monument, vërtet shumë i mirë. për të përkujtuar të persekutuarit nga diktatura komuniste në gjithë zonën e Veriut. Në Tiranë ka dy ekspozita në Bunk Art dhe është edhe muzeumi, “Shtëpia e Gjetheve”, ku bëheshin përgjimet nga Sigurimi dhe torturoheshin kundërshtarët e regjimit komunist. Sot në Muzeun Historik Kombëtar ka një department shumë të madh, që trajton krimet e kohës së diktaturës komuniste. Është ngritur dhe funksionon një Komision Shtetëror për dosjet e ish Sigurimit. Ka edhe një Institut Studimi për krimet e komunizmit në Shqipëri. Pra, krahasuar me 2010, janë realizuar shumë nisma, pjesa më e madhe nga organizata të shoqërisë civile, që nxitën politikanët të hapin dosjet, të mbështesin lindjen dhe zhvillimin e kulturës së kujtesës ,

DW: Si i mbështet Fondacioni juaj nismat, përpjekjet që po bën Shqipëria që kaluara komuniste të zbardhet, të njihet nga brezat që nuk e jetuan atë me qëllim parandalimin e ҫdo mundësie potenciale për kthimin e regjimeve totalitare, anti demokratike?

Dr. Anna Kaminsky: Neve në Gjermani na është dashur të merremi me dy diktatura dhe me viktimat e dy regjimeve: nazizmit dhe komunizmit. Në Gjermani na u deshën disa dekada për të zbardhur krimet e nazizmit dhe bërë ato të njohura për shoqërinë. Këto procese duan kohë. Por viktimat nuk mund të presin. Shoqëria duhet të përballet më të shkuarën komuniste. Përvoja që ne sjellim në Shqipëri nga Gjermania është përshpejtimi i këtyre proceseve, që viktimat të mos vazhdojnë të zhgënjehen për dekada të tëra, që krimet e regjimit komunist të zbardhen. Egzistojnë vendet ku ndodhën krimet, egzitojnë dokumenta, janë ende gjallë viktimat dhe kujtimet e tyre. Vizituam burgun e Spaҫit. Prej shumë vitesh qeveritë në Shqipëri kanë premtuar një burgu i Spaҫit të bëhet muzeum. Por nuk e kanë bërë këtë. Diҫka kanë bërë organizatat e shoqërisë civile dhe vetë ish të burgosurit..po kjo duhet të jetë një detyrë e shtetit për të mos harrruar atë që ndodhi. Por njëherazi bashkë me përvojën tonë, ne mësojmë nga Shqipëria sesi ajo po trajton të shkuarën komuniste, sesi organizatat e shoqërisë civile po luftojnë për të ndërtuar kulturën e kujtesës. Nuk jemi mësues. Kur vijmë në Shqipëri jemi studentë. Jemi njerëz në kontekste të ndryshme që dëshërojmë të bashkëpunojmë në Shqipëri me njerëzit në fusha të ndryshme në kërkime, studime, analizën e kujtimeve dhe të mbështesim njëri – tjetrin. Dua të them që në Shqipëri ka progres në dokumentimin e të shkuarës komuniste në krahassim me 2010.

DW: A është Shqipëria në rrugën e duhur?

Dr. Anna Kaminsky: Mendoj se po. Janë identifikuar vendet, kampet e internimeit, varret masive. Ka inisiativa për të vazhduar identifikimin e tyre në gjithë vendin. Në Lushnjë është ngritur një monument, ka një nismë për të ngritur një memorial për ish kampin e internimit në Tepelenë dhe përkujtuar 300 fëmijët që vdiqën atje. Një vit më parë Presidenti i Shqipërisë, Meta, nderoi 22 viktimat që pushkatuan pa gjyq në masakrën e vitit 1951 në Ambasadën Sovjetike, në Tiranë, me preteksin e vendosjes atje të një bombe. Tani ata janë vendosur në Varrezat e Dëshmorëve. Pavarësisht këtij progresi mendoj se mungon vullneti politik për të përfshirë të kaluarën diktatoriale në tekstet shkollore. Diktatura komuniste në këto tekste paraqitet ende si periudha e modernizimit të shoqërisë shqiptare, elektrifikimit, arsimimit, emancipimit të gruas dhe nuk ka asnjë fjalë të vetme për viktimat e saj. Kjo duhet të ndryshojë, pasi thelbi i diktaturës është represioni, vrasjet, mungesa e të drejtave demokratike, dhunimi i të gjitha të drejtave të njeriut. Brezat e rinj duhet të dinë ҫfarë ndodhi, ҫdo të thotë të jetosh në diktaturë që të mos e konsiderojnë demokracinë si dicka të mirëqënë por të luftojnë për të drejtat demokratike. E kalura komuniste eshtë trashëgimi, brezi i ri duhet të forcojë edukimin demokratik, pra të njohin të kaluarën që të kuptojë ndryshimin mes diktaturës dhe demokracisë. Shqipëria është një vend me bukuria të madhe natyrore. Sa herë vij, e kam të vështirë të përfytyroj përballë kësaj bukurie sesi këtu ishte diktatura më egër komuniste, vendi më i izoluar për disa dekada. Por kjo bukuri nuk duhet të mbuloje krimet e komunizmit.

Kortezi : DW

Olsi Beçi fiton çmimin Ekselencë në Film

April 3, 2019 by dgreca

Nga Ermira Babamusta, Ph.D.

Fotografi i Vipave dhe filmbërësi i njohur në shkallë ndërkombëtare Olsi Beçi ka fituar disa çmime prestigjioze për veprimtarinë e tij të dalluar artistike, si Videografi më i Mirë, Skenari më i Mirë për filmin “The other face”, Arritje në Art, dhe Ekselencë në Film nga Ecovolis për kontributin e tij në fushën e artit dhe filmit. Projektet e tij artistike janë përzgjedhur në festivale me emër në Europë si në Amsterdam, Itali, Shqipëri, Maqedoni, Kosovë, etj, ku kanë dhënë një përfaqësim dinjitoz të artit shqiptar nëpër botë.

Me një karriere të suksesshme mbi 10-vjeçare Olsi Beçi konsiderohet si një nga figurat më të larta shqiptare në fushën e artit, për talentin e së cilit kanë shkruar edhe media internacionale. Në këtë intervistë Olsi Beçi rrëfen për pasionin e tij dhe projektet e vitit 2019.

Intervistë me Olsi Beçi, Fotograf dhe Filmbërës

Urime Olsi për çmimin Ekselencë në Film. Na flisni për bashkëpunimin tuaj me Ecovolis dhe kauzën “Lumenjtë e pastër”.

Olsi Beçi: Faleminderit, jam shumë i lumtur që nëpërmjet punës time arita të pasqyroj realitetin për mbrojtjen e kauzës “Lumenjtë e paster” nëpërmjet videove të mia ndërgjegjësuese, denoncuese dhe lajmëruese mbi pasojat katastrofale të ndotjes së lumenjve në mjedisin shqiptar. Bashkëpunimi disa vjeçar me Ecovolis u finalizua me çmimin ekselent në film-eco movie 2019 çmimi i marë nga Ened Mato (drejtues i ecovolis) për mua është shumë i rëndësishëm për suksesin që pati.

Është shumë e rëndësishme për mua që ia arita qëllimin të promovoja bikingun dhe mbjelljes së pemëve projekt i udhëhequr nga PASS (programi i alternativave social stimuluese).

Së bashku kemi pasur disa projekte që vlen për tu përmendur si promovimi i transportit ekologjik me biçikleta duke i dhënë qytetit tonë më shumë ajër të pastër, duke shtuar një praktikë qytetare dhe europiane që ndihmon në zhvillimin ekonomik, social dhe mjedisor të komunitetit tonë.

Me çfarë projekti po merreni tani? Për çfarë bën fjalë?

Olsi Beçi: Në kuadër të hyrjes së Shqipërisë në NATO në datën 6 prill mbahet maratona (Run for NATO) e organizuar nga YATA Albania, ku detyra ime është realizimi i dukumentarit ku do ndërthuren momente nga maratona me opinionet e pjesmarësve.

“Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO” synimi im është të pasqyroj më së miri rolin që luan Aleanca, e cila mbetet organizata për garantuar sigurinë dhe mbrojtjen ushtarake kundër çdo lloj kërcënimi.

Një tjetër projet që do oranizohet në 7 qershor në pallatin e kongreseve është Miss Univers Albania ku përgatitjet kanë filluar që tani, duke qënë pjesë e jurisë në përzgjedhjen e vajzave që do kualifikohen për natën gala. Vajza që zgjidhet fituese dërgohet për të përfaqësuar Shqiperinë para të gjithë botës duke bëre krenar të gjithë shqiptarët në natën finale te MISS UNIVERSE live në FOX.

Cilat janë disa nga arritjet tuaja deri tani?

Olsi Beçi: Janë disa projekte të rëndësishme që kam pasur përgjegjësine në sektorin e fotografisë edhe të videos për të treguar kauzën përkatëse te secilës prej tyre.

Një nga më të rëndësishmet në karierën time ka qënë ekspozita ime në nëntor 2018 me fëmijët me sindromë Dawn për 10 vjetorin e krijimit qendrës Xhonatan. Misioni i ekspozitës ishte të tregoj me artin e fotografisë që shoqëria të përkrahi dhe ti pranojë fëmijët me aftësi ndryshe dhe mos t’i pengoj për të jetuar normalisht.

Moment tjetër ka qënë pjesmarja në juri të Tirana Autum një konkurs fotografie që promovon qytetin dhe kulturën në Tiranë. Përgjegjesia ishte shumë e madhe pasi perzgjedhja e fituesit ishte shumë e vështirë.

Ndihem i privilegjuar për bashkëpunimet që kam pasur me fushatat e organizuara nga UNICEF, videoklipin e urimit të festave të fundvitit me stafin e Ambasadës Amerikane me pjesmarjen e grupit te famshëm amerikan Derik Nelson and Family, koncertin e këngëtarit të mirënjohur Alban Skenderaj, backctage e Kënges Magjike, etj.

Me cilin projekt tuajin krenoheni më shumë?

Olsi Beçi: Siç e përmenda edhe më sipër ekspozita ka qënë ndër më të rëndësishmet për mua ku ndihem krenar që arrita synimin tim të lumturoj fëmijët me aftësi ndryshe. Kur njoha fëmijët me sindromë Dawn të qëndrës Xhonatan dhe jetova momente nga jeta e tyre së bashku, e ndjeva si detyrim shpirtëror për ti treguar të tjerëve që janë si ne dhe të mos i përjashtojmë nga shoqëria përkundrazi t’i përkrahim dhe tju dhurojmë dashuri.

Do të veçoja edhe filmin “The other face” me pjesmarsen e aktores ikonë të kinematografisë shqiptare Tinka Kurti, ku në festivalin e filmit në Amsterdam u vleresua si skenari më i mirë.

Bashkëpunimi me Donika Mustafai ka qënë një tjetër sukses i imi ku realizuam dokumentarin “Fëmijeria e marrë peng” që pasqyron një jetë jo reale të fëmijëve nga familje me te ardhura të mëdha monetare. Dokumentari u nominua në çmimet KULT dhe DokuFest

Çfarë do të thotë arti dhe fotografia për ju?

Olsi Beçi: Fotografia për mua ka formë, ka koncept, ka shpirt,ka jetë. Është një çast nga jeta që mund të mos frymojë por që jeton përjetësisht

Fotografia është art dhe si cdo art tjtër më e rëndësishmja është talenti që as nuk blihet dhe as nuk mësohet ky komponent është më kryesori që të bën artist i fotografisë.

Rëndësia më e madhe në një fotografi i kushtohet kompozimit të saj që ka të bëj me aftësinë e syrit të fotografit për të kordinuar të gjithë komponentet në objektivin e tij. Rol të vëçantë ka edhe punimi i fotografisë prandaj është art dhe arti ka të bëjë me botën krijuese të njeriut.

Çfarë e bën një film një prodhim të mirë?

Olsi Beçi: Për realizimin e një filmi të suksesshëm duhen ndërthurur shumë komponente së bashku. Si përgjegjës i fotografisë dhe i videos mendoj që ky është një nga komponentet më të rëndësishëm sepse me anë te objektivit duhet të shprehim të gjitha ndjenjat dhe emocionet për të dhënë një mesazh. Një video e realizuar mirë padyshim që e bën një prodhim të suksesshëm.

Cilat janë planet e tuaja për 2019 dhe synimet në të ardhme?

Olsi Beçi: Unë jam natyrë novatore dhe kjo më bën të heci me hapin e kohës. Një gjë është e sigurtë, që dashuria dhe perfeksionimi për profesionin tim do më ndjekë si në vitin 2019 ashtu dhe në vitet e tjera dhe në vazhdim. Nuk do rresht së ndaluari për të ngjitur shkallët e suksesit në karrierë dhe në jetë.

Engel: BE-ja të reagojë pozitivisht kur Kosova përmbush detyrimet e saj

February 20, 2019 by dgreca

Ligjvënësi amerikan Eliot Engel, tha të martën në Bruksel se është frustruese që Kosova nuk fitoi liberalizimin e vizave, ndërsa i bëri thirrje Bashkimit Evropian që të reagojë pozitivisht kur Kosova përmbush detyrimet e saj.

“Një nga çështjet ishte shënimi i vijës kufitare ndërmjet Kosovës dhe Malit të Zi dhe Kosova duhej të përfshihej në regjimin e udhëtimit pa viza, por kjo ende nuk ka ndodhur. Kjo është frustruese. Kur Kosova të shohë përgjigje pozitive në kërkesat ndaj saj, atëherë nuk do të ketë probleme”, tha ligjvënësi Engel i cili ishte pjesë e një delegacioni dypartiak të Kongresit amerikan që mori pjesë të martën në Asamblenë Parlamentare të NATO-s.

Ligjvënësi Engel tha se njohja e ndërsjellë duhet të jetë në thelb të marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, duke i bërë thirrje qeverisë serbe të ndryshojë qasjen ndaj Kosovës.

“Nuk mundet Serbia të mbajë Kosovën jashtë INTERPOL-it, jashtë UNESCO-s dhe të përpiqet të nxisë vendet tjera të tërheqin njohjen e pavarësisë së Kosovës. Kjo nuk është e drejtë. Duhet vullnet i mire tek të dyja palët. Do të dëshiroja të shihja edhe Serbinë edhe Kosovën si anëtare të Bashkimit Evropian”, tha ai.

Shtetet e Bashkuara po u bëjnë thirrje të dyja palëve që të ulen ne tryezën e bisedimeve për të arritur një marrëveshje normalizimi që “në thelb do të ketë njohjen e ndërsjellë”. Ky qëndrim u ritheksua edhe në letrat e fundit që presidenti Donald Trump u ka dërguar presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi dhe atij të Serbisë, Aleksandër Vuçiç.

Por, tash për tash bisedimet janë pezulluar, meqë Beogradi e kushtëzon vazhdimin e tyre me heqjen e tarifave të vendosura nga qeveria e Kosovës ndaj mallrave serbe.

Shtetet e Bashkuara i kërkojnë Kosovës pezullimin e tyre, por kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj refuzon një gjë të tillë deri në, siç thekson, njohjen e Kosovës nga Serbia.(VOA)