New York, 5 May 2022

May I start by congratulating the UK presidency for their excellent stewardship of the Council during the month of April and wish you, Mme. President and dear Linda, as well as the US team, the very best for this month.

I thank the Secretary General for his remarks, for his clear positioning in upholding the international law and even more so for his efforts to negotiate a safe passage for civilians in Mariupol, during the recent visit to Russia and Ukraine. We all must be proud of what the UN system is doing to help Ukraine and its people.

I would also like to thank USG Griffiths, High Commissioner Bachelet and Ms. Luzan for their important and updated, yet sobering information.

Mme. President

The absurd, unprovoked, unjustified, and still-going-on war of choice of Russia in Ukraine is in its third month.

While Russia continues to be immured in total denial, the world continues to witness a never-ending human tragedy. 

Despite worldwide calls, there is no end in sight. Calls for a humanitarian pause during Orthodox Easter went unheeded. The war continues to inflict undue pain on Ukraine and its people. Indiscriminate shelling and bombing of populated areas, the killing of civilians, and attacks on health facilities, schools and civilian infrastructure continue.

Extrajudicial killings, sexual violence and rape, actions that may amount to war crimes have been documented.

Eastern and southern parts of Ukraine are now facing severe consequences, while airstrikes continue in multiple areas in Ukraine, causing additional damages and civilian losses. Every time we meet, there are new reports of casualties, news of more atrocities uncovered, and more destruction inflicted. Just like that apartment block hit in Odessa, killing 8 civilians including a three-months old baby, or those dreadful accounts just mentioned by High Commissioner Bachelet.

But Russia’s actions are not only limited to Ukraine only. More than 5 million people have been forced to cross the borders. No one could have imagined how quickly the world’s breadbasket could go from wheat fields to battlefields.

Global hunger is soaring to alarming levels, exacerbated like never before by this war that is destroying a country, that is aggressing developing countries, and is challenging the entire world.

Dear colleagues,

1200 bodies have been discovered so far around Kyiv, and almost all civilians, killed by a bullet in the head. You remember: Kremlin considered Ukrainians as brothers and yet is killing them. When you kill your family, you are a monster. Solders have tortured, raped, and murdered only to be honored for their bravery. They should be called to account not celebrated.

As Russia stalls and keeps redrawing its strategy, all indicates that disabused commanders have abandoned military doctrine and, to prove any form of success, are flattening cities and terrorizing civilians.

This is the victory à la Russe. When you cannot prevail on the battlefield, you resort to atrocities. A terrible match of incompetence with brutality. This is a cruel reality and a dreadful prospect.

Mme. President,

The more Russia struggles in front of Ukraine’s resistance, the more Kremlin’s rhetoric continues to escalate into the madman’s ideas of nuclear war. Nuclear saber-rattling is ignominious.

Once it was the president himself, then another high official, then the unstoppable propaganda machine.

What is the purpose of showing a nuclear weapon that could trigger a tsunami strong enough to flood the whole UK? What is the logic of staging a nuclear explosion in the heart of Ireland?

There could not be a more striking contrast between dreams and projects of science for conquering space and extending human civilization beyond the planet and the archaic and rotted rhetoric on the possible use of weapons of mass destruction, of annihilation of civilization because of the war of choice that is being lost.

Leon Trotsky has written that “the army is a copy of society and suffers from all its diseases, usually at a higher temperature”.

This is why truth is critical so that the domestic and international opinion does not fall for the propaganda and the conspiracy theories vehiculated relentlessly from a black hole from where only darkness is escaping.

Let’s recall that only yesterday we celebrated World Press Freedom Day. I would like to pay tribute to all the brave journalists that are risking their lives to tell the truth, to keep the world informed about the war in Ukraine.

Russian citizens must learn that this war is not glorifying their country; it has isolated it like never before. It is not making it more prosper; to the contrary, it is vertiginously spiraling it down. It is not transporting it to modernity but rather dragging it into a revolved past.

No one wants to destroy Russia; no one wants to cancel Russia. If Kremlin has made bad choices and has taken wrong decisions, they can correct the course, meaning: Stop the war, recall troops back home, choose reason, return to diplomacy, and respect their neighbor, and let that big Ukraine heart beat in freedom. This is what is needed. The keyword here is “Mir”.

Mme. President,

After several failed attempts, safe passage was arduously secured for a number of civilians in Mariupol’s steel facility, which as we heard are underway. This is a testimony – a welcome but a meagre one comparing the scale of tragedy in Ukraine – that diplomacy can work but there must be a clear will.

Those lucky ones that would see the sun again after weeks in the underground to escape relentless shelling tell that before being escorted to non-occupied parts of Ukraine, they had been interrogated by FSB agents seeking information on the tunnels of Azovstal steel complex with a view to locating Ukrainians soldiers still in the only part of Mariupol not occupied by Russian forces.

And, occupied means destroyed. Only two months ago, Mariupol was a thriving city, with almost half a million inhabitants.

The scorched-earth strategy applied by Russia has made it the catacomb of Ukraine.

Mme. President,

We know now the main mantra of the pretext of the war: invasion of Ukraine is to “de-Nazify” the country. Despite the fact that the first citizen, the president of Ukraine is Jewish. Yet, the theory has been further elaborated.

Pretending that the most ardent anti-Semites are usually Jews, that Hitler had Jewish blood, which underlines a theory that Jews inflicted the holocaust to themselves just like the Ukrainians are supposedly slaughtering their people and destroying their own country, is not black humor; it is not one of those basic fake-news you easily discard as rubbish. This is part of the worst conspiracy theory warfare. When you have the top diplomat dwell on such disgracefulness, this is a terrible low coming from a dangerous high.

Mme President,

We are not in the business of competition who speaks more or louder; we are here to try to stop this war, to stop those crimes, protect civilians and to make sure that the perpetrators do not have a place in our world, but only in theirs: the one where they pay for their deeds through accountability.

We commend the huge efforts of the EU to respond to the massive increase in humanitarian needs, in providing military, financial, and support for the reconstruction. We welcome the High-Level International Donors’ Conference for Ukraine held today in Warsaw. Albania was part of it.

Mme President,

The SG was received in Moscow for uneasy talks with authorities. He visited Kyiv as well.

As appalling and as shameful as it may be, Kyiv was shelled during his visit and while he was speaking.

Rarely have we witnessed such a degree of disregard for the UN and its Secretary-General, such contempt for the Organization and the entire UN personnel.

I don’t know how the Russians explain this, unless in the very same way as for everything else: the Ukrainians did it. 

Let me end with this note: We should strongly reject any idea of territorial division of Ukraine imposed by force, as a result of aggression.

We have mentioned it before and we reiterate it now: the creation of artificial entities, either by occupation or by proxies, is unacceptable.

That should not be accepted in Ukraine or anywhere else. 

Ferzileta Gjika

New York, Prill 29, 2022

Mbaj mend kur isha e vogel degjoja te afermit e mi, ne momente ku jeta behej e veshtire dhe puna e stermundimshme te bertisnin ardhte Skavica! E mbulofte kete vend! Ne zemerim e siper, por duket se mallkimi paska zene vend dhe na duhet shume pune per ta kthyer mbrapsht! E ndersa ne na duket si mallkim, disave nje enderr ne sirtar qe mezi presin ta bejne realitet.

Si Dibrane na dhemb shume mosperfillja, kthimi I shpines qe na duket se pjesa tjeter e vendit tone po na ben ne keto dite te veshtira te mbijeteses. 

Kronike pas kronike, u lodhen pushtetaret me prezantime Power Point ne salla luksoze, me te njejtin grup qe I riqarkullojne por pa asnje banor qe preket, te pompojne pa pushim se HEC Skavica eshte shpetim, se HEC Skavica do te na nxjerre nga varesia energjitike, bile do te shpetojme dhe Kosoven dhe Maqedonine lere me nen Shkodren, se HEC Skavice do te beje mrekulli pasi do te sjelle peshkim dhe turizem ne liqenin e stermadh qe do te krijohet. Dhe mijera vende pune (hipotetike), si per tu tallur deri ne fund.

Keshtu, me shpejtesi kalohet ligji ne parlametin gjysmak, me emrin e kompanise se paracaktuar, pa perfillur ligjin e prokurimeve publike qe kerkon gare nderkombetare. 

Vazhdohet me kontrate dhe me pas ne memorandum bashkepunimi mes Qeverise Shqiptare dhe asaj Amerikane per financimin dhe me pas vijojne eskursionet te vendi ku do te ndertohet diga, kjo sa here behet ndonje proteste kunder. Gjithmone, me pjesemarrjen e Ministres Balluku dhe Ambasadores Amerikane, si per te thene me te madhe ne honin e Skavices se fati I Dibres u vulos, dhe Dibraneve qe nuk ju hedhin as syte gjate ketyre vizitave, mos flisni, se per ne nuk ekzistoni.

Ne ndonje mbledhje elektorale ju shpeton me dashje ndonje shprehje paralajmeruese si psh ju do te merrni ato qe moren njerezit qe u goditen nga termeti, pike per pike. Apo permendet si padashje kontrata komerciale nga Balluku… apo qe studimi I fizibilitetit bere me 2016 do te rishikohet (pra nuk do te behet I ri) por keto harrohen me shpejtesi pasi muhabeti kalon te liqeni qe do te vije si mrekulli…

Por termeti Dibraneve po ju vjen nga nje qeveri e shurdher. Dhe ajo qe dhemb me shume eshte kur degjojme njerezit tone qe na thone me mosbesim se kot e keni, eshte kafe e pire, ka mbaru ajo pune, se eshte Amerika. E pate ambasadoren ne Skavice? Kush do t’ju pyese ju, kur vendos qeveria eshte e kote. 

Lodhu gjithe diten t’ju thuash se kane rene ne kurth pasi gjithe qellimi ky ishte, te rrine si te paralizuar, te presin cfare do tju servirin, qofte e mire (i rren kot mendja) qofte e keqe, kjo me sigurte se kurre.  

Pra, po te shikojme cfare thuhet ne opinionin publik, duket se te gjithe kane rene dakord te varrosin Dibren…qe te perfitojne vet sadopak. Sepse, gjithmone dyshimi mbetet se kush tjeter mund te perfitoje pervec atyre qe kane pushtetin ne Shqiperi?!

Pra, dhe pse e dine se perfitimet nuk jane as sa gjysma e asaj te qe propagandohet, serish, vet ndjehen te dorezuar ne realitetin e vrazhde te perditshmerise sa askush nuk ka me fuqi as te ngrejne koken as syte te shikoje humneren ku po perfundon Dibra.

Kjo s’do te thote qe duhet te dorezohemi ne fatin qe dikush na ka paracaktuar ne banalitetin e vet! Ne llogaritjet e vogla qofte politike qofte ekonomike.

Ate qe Dibranet kane ndertuar me shekuj, ta dorezojme aq lehte. Perkundrazi, le te ngrihemi ne kembe derisa te triumfoje e drejta jone per te vendosur! 

Kjo eshte nje e drejte natyrore, qe na e ka dhene Zoti qekur na vendosi ne keto troje, askush nuk mundet ta shkele pa na pyetur. 

Te publikuar ketu dhe vende te tjera, po permbledh me poshte duke nxjerre argumentat kryesore kunder HEC Skavice, duke pranuar se per mungese kohe, nuk kam arritur te perfshij te gjitha qendrimet kunder nder vite te aktivisteve kunder ketij HECi (dhe as cituar sic duhet, per me vone nje permbledhje me e plote):

• Të gjithë skenarët e ndryshimeve klimatike parashikojnë një pakësim të mundshëm të reshjeve stinore në krahasim me vitin 1990 për të gjitha periudhat krahasuese.
  • Reshjet vjetore ka të ngjarë të pakësohen deri në -8,5% (-56,0 deri në 47,4 mm), deri në vitin 2050; dhe deri në -18,1% (-89,7 deri në 94,9 mm) brenda vitit 2100.
  • Parashikohet se, një herë në 10 vjet, mund të ndodhin dukuri të rrezikshme reshjesh në rajonin bregdetar verior (zona e Shkodrës) ndërsa në rajonin bregdetar të mesëm dhe jugor pritet të ndodhin një herë në 20 vjet. Megjithëse numri i dukurive të reshjeve ekstreme pritet të rritet, sa i takon shkallës dhe shpeshtësisë, ulja e niveleve të reshjeve në përgjithësi, do të rrisë numrin e ditëve të njëpasnjëshme pa reshje (thatësirë).
  • Numri maksimal i ditëve me thatësirë ka të ngjarë të jetë më i madh në pjesën veriore (23 ditë) dhe deri në 15 ditë më në jug, brenda vitit 2100 në krahasim me periudhën krahasuese 1960-1990.
• HEC Skavice do te varet nga sasia e reshjeve me teper se HEC ne Fierze dhe Koman dhe kesisoj, nuk mund te jete eficent ne prodhimin e energjise duke e krahasuar me demet 
• Ritmi I depozitimit te sedimenteve te gurta eshte me I madh ne HEC Skavice sesa te pjesa tjeter e HECeve ne kaskade, pasi prurjet kane karakter torrencial dhe ka larmishmeri me gershetim te karbonatikeve me rreshpet, magmatiket dhe terrigjent. 
• Pra, liqeni qe do te krijohet ka jetegjatesi te shkurter (100 vjet nese marrim ritmin e mbushjes me sedimente 1% ne vit) por demi ne luginen e Dibres do te jete perfundimtar dhe I pakthyeshem edhe pas 100 vjetesh.
• Ndersa kuota e deklaruar e qeverise h-443 mbi nivelin e detit eshte jo eficent sa I perket energjise se prodhuar, ajo me perfitim maksimal prej h-485 permbyt gjithe Dibren. Pra asnjera nga dy kuotat nuk eshte e pranueshme, pra ky projekt duhet hedhur poshte me vendosmeri.
• Nuk ndikon ne mos permbytjen e nen Shkodres pasi Buna ka shtrat te ceket dhe ne periudhen ujeshume, e con ujin ne liqenin e Shkodres qe fryhet dhe kthehet e permbyt lagje te Shkodres. Dhe vet Buna kur ka shume reshje, dhe HEC Skavice do te coje me teper uje, fryhet dhe permbyt sektore te tjere te qytetit. Jo vetem kaq, por me prurje te medha dhe mosmirembajtje te diges rrezikon shembjen dhe permbytjen totale te vendit pas diges.
• Prodhimi i metanit nga digat është një shqetësim mjedisor në rritje, sepse metani është një gaz i fuqishëm serë. Duke marre parasysh madhesine e liqenit te Skavices, ky ndikim pritet te jete shume I madh.
• Me liqenin qe do te krijohet, erozioni do te sjelle paqëndrueshmëri te shpateve që do të çojë në rrëshqitje dhe ngopje me lagështi për t’i bërë shtresat e tokes më të paqëndrueshme. Tashme nga specialistet eshte leshuar alarmi per ritmet e shpejta te erozionit ne luginen e Drinit te Zi per shkak te liqeneve te HEC ne kaskade dhe zhdukjen e pyjeve, mos mirembajtjen e baseneve. 
• Liqeni I Skavices do të krijojë kushtet për një mikroklimë të rajonit, e cila do të specifikohet nga lagështia në ajër, mjegull dhe rrjedhimisht impakt negativ të treguesve të rrezatimit dhe treguesve të tjerë meteorologjikë, duke e bërë jetën e banorëve që do të ngelen në pellgun e Dibrës më pak të shëndetshme por edhe duke shkaterruar habitatin natyral te kafsheve. 
• Shumë burime aktuale me ndërtimin e Skavicës varrosen, po kështu ndryshojnë mjaft parametra të ujërave nëntokësore mbi pasqyrën e liqenit.
• Ndryshime negative në tiparet pedogjenetike, ku tokat e begata të Dibrës si pasojë e denatyralizimit të elementëve të tjerë fiziko-gjeografikë, humbasin cilësinë e tyre për klimën ku janë formuar në mijëra vjet e për rrjedhojë do të ndryshojë tërësisht struktura e përdorimit të tokës, gjë që ka pasoja të rënda në prodhim dhe larmishmëri e për pasojë në shpopullim të vazhdueshëm.
• Impakti në florë dhe në faunë mund të llogaritet po ashtu katastrofik. Me qindra specie bimore e shtazore zhduken (dhe Dibra e Poshtme është mjaft e pasur në këtë drejtim), 
• Qindra hektarë pyje me specie të rralla në të dy brigjet e Drinit mbulohen nga uji dhe ky është një dëm mjedisor me pasoja shumë të rënda në shëndet dhe në vetë të ardhmen e luginës. 
• Skavica shpopullon Dibrën.
• Skavica zhduk trashegimine shpirterore, shoqerore dhe kulturore te nje komuniteti, varret e te pareve dhe lidhjen tone me token.
• Ndërtimi i Skavicës do të shpërngulë afro 20 mijë banorë. Por impakti negativ është për afro 50 mijë vetë. Kjo pasi dëmtohen interesat e 20-30 mijë të tjerëve që janë në emigracion por janë ende të lidhur me zonën. 
• Ndërtimi i HEC-it sjell një masë të madhe uji (afro 50 km²), që e ndan luginën në dy pjesë, në lindje dhe në perëndim. Kjo e bën të pamundur lidhjen e tyre të shkurtër me ura dhe për të dalë nga një breg në tjetrin do të duhen tragete të vegjël apo varka, duke bërë që të humbasë koha, të rriten kostot e transportit, të mungojë lidhja e shkurtër e fshatrave me qytetin e Peshkopisë, praktikisht kjo çon në rrënimin përfundimtar të të gjithë fshatrave në të majtë të rrjedhjes.
• Lugina e mesme e Drinit të Zi, është jo vetëm lugina lumore më e bukur dhe më e begatë në Shqipëri, por ndër më të bukurat në botë!Asnjëherë, në asnjë rrethanë, hidrocentrali i Skavicës nuk mund të prodhojë fitime sa ç’prodhojnë tokat aluvionale, ato të kafenjta e të murrme pyjore që dëmtohen nga përmbytja direkt ose indirect ne token qe do te permbytet, qe njihet si hambari I Shqiperise verilindore. 
• Pra tokat më të mira të këtij rajoni, të tipit aluvional, me strukturë pedologjike mjaft pjellore, gjenden anash shtratit të Drinit të Zi, dhe do të asgjësoheshin përgjithmonë nga realizimi i këtij projekti. Ndërtimi i HC të Skavicës, do të sillte mjaft pasoja negative social-ekonomike dhe kulturore, por mbi të gjitha ai do të përmbyste përjetësisht një nga zonat më të rëndësishme të Shqipërisë Lindore, siç është pellgu i Dibrës.
• HEC Skavice sjell asgjësimin përfundimtar bazës se nevojshme ekonomike që e ka mbajtur popullsinë dibrane aty prej më shumë se 8000 vjetësh.
• Fusha e Dibrës nuk është tokë e krijuar nga tharjet e kënetave apo moçaleve. Ajo është trashëguar brez pas brezi, dhe është blerë e shitur me flori.
• Nëntoka e Dibrës ruan në gjirin e saj vlera të jashtëzakonshme arkeologjike. Në bazë të studimeve të derisotme, rezulton se ky është një ndër rajonet më të përshtatshëm gjeografiko-topografik, me kushte jetësore optimale për jetesë, gjë që ka përcaktuar edhe hershmërinë e banimit të tij nga njerëzit që në prehistorinë e largët. 
• Lugina e mesme e Drinit të Zi, territorialisht e lidhur me këtë rajon, përfaqëson zonën ku janë evidentuar gjurmët më të hershme të qytetërimit neolitik në Shqipëri, kronologjikisht të lidhur me gjysmën e dytë të mijëvjeçarit të VII para Krishtit! Fshatrat më të hershëm neolitikë të këtij rajoni dhe ndër më të hershmit në Shqipëri janë Burimi, Cetushi, Kronëzat (Fushë-Alie), prej të cilave, dy të fundit përfshihen brenda kuotave të përmbytjes, pasi janë shumë afër bregut të djathtë të Drinit të Zi. 
• Nëpër këtë luginë kalonte degëzimi verior i Egnatias antike, që bashkonte dy tranversalet më të mëdha tranballkanike, atë Egantia në jug (Ohër) dhe atë Lissis-Naissus në veri (Kukës).
• Është theksuar shumë kohë më parë roli i rëndësishëm i Dibrës dhe kontributi i saj i veçantë në historinë nacionale, në të gjitha etapat e zhvillimit historik e shoqëror. Përmbytja e saj do të thotë përmbytje e të gjithë kësaj historie. 
• Një moment i lavdishëm i saj është padyshim epopeja Skënderbejane e mesit të shek. XV, dhe luftërat e tij fitimtare, atdheu historik i të cilave, është vetë Dibra, ku Skënderbeu zhvilloi 19 nga 24 betejat e tij. Pikërisht kjo Dibër tani rrezikohet nga përmbytja! Me këtë veprim të nxituar, zhduket ose përmbytet përjetësisht një pjesë e territorit hapësinor të kësaj epopeje!
• Në betejën e vitit 1880 për mbrojtjen e Plavës e Gucisë morën pjesa luftëtar nga Reçi e Dardha, fakt të cilin na e përcjell madh Gjergj Fishta te ‘’Lahuta e Malsisë,,poeti i i cili shkruan: ‘’Ku janë dyndë Plava e Gusi………Gashë, Krasniçe, Reç e Dardhë.,,(I. Kaca po aty f. 19)
• Në luftën për ,mbrojtjen e Shkodrës në vitin 1912-1913, Dibra dha 114 dëshmorë. Vetëm në Kushaj të Hanit të Hotit, ndodhen 30 varre, që mbajnë emrin ‘’Varret e Dibranëve,, të rënë në këtë luftë (S.Mziu, opposition to skavica dam facebook page)
• Një luftë të tillë po si ajo e stalingradit ishte lufta e dibranave ku dallohet ajo e ‘’Osman Pacit, nga Fushë Çidhna, qëndron aq lart sa, pa e tepruar aspak, mund t’a quash ‘’Mic Sokoli dibran,, ai i vuri gjoksin mitralozit serb në pozicionet e pushtuesëve në Kodër të Shkekës, më 20 gusht 1920, duke i detyruar ushtarët serbë të lënë llogoret e luftes.,,(I. Kaca, po aty. f. 21.)
• Dibra ishte nje ndër pikat kyçe, ku vihej në pikëpyetje ekzistenca e Shqipërisë. Dibra ishte hallka ku do të ndahej ose jo Shqipëria në dy pjesë.,, deklaron në dhjetor 1982 Akedemiku Aleks Buda me rastin e luftës së dibranëve të viteve 1912-1921 kundër ushtrisë serbe të mirë organizuar e të armatosur gjer në dhembë.
• Urrejtja ndaj Dibrës e dibranëve u shfaq sidomos gjatë luftërave për pushtimin e Dibrës në vitet 1912-1921. Ofensiva serbe e tetorit 1913 dhe ajo e vitit 1918,  nuk lanë fshat të Dibrës pa djegur dy e tri herë. Pushtuesit serbë me sadizmin e pashoq dhe taktikën e “tokës së djegur”, kryen në këtë hapësirë masakra nga më të tmerrshmet, që mund të imagjinohen nga mendja njerëzore. Nuk ka pëllëmbë të tokës dibrane që nuk u skuq nga gjaku i bijëve të saj, në mbrojtje të vatanit! Këto janë të dokumentuara në arkivat e kohës, në memorien popullore, por edhe në toponimet e shumta të kësaj periudhe si “vorret e vrame”, “vorret e serbit”, “vorri i gruas”, “vorri i nuses”, “vorret e cullve” etj, që tani duam t’i mbysim përjetësisht nën ujrat e liqenit dhe t’i fshijmë nga kujtesa historike.
• Është vështirë të mendohet, por përmbytja e Dibrës të duket si një plan i hartuar jo në Tiranë, por në kancelaritë e Serbisë që donin ta përfshinin Dibrën brenda kufijve të tyre dhe që kërkonin të vinin kufirin e tyre përgjatë Drinit, ose në vargun e maleve perëndimore të Dibrës, ndërsa qëllimi i tyre strategjik ishte dalja në Durrës!.
• Pasuria më e madhe e një kombi është sipërfaqe tokësore dhe kur ajo është e dhe pjellore atëherë ajo shumëfishon rëndësinë që ka për një komb.
• Në të gjithë botën e qytetëruar, para se të merren vendime të tilla që ndikojnë drejtpërdrejtë në ekosistemin e një rajoni të dhënë dhe në jetën e mijëra banorëve, organizohen referendume popullore. Pasi një qeveri e përgjegjshme, punon për interesat themelore të qytetarëve të vet. 
• Nga mënyra se si projektohet ndërtimi i HEC Skavicës cënohen dhe nuk rrespektohet asnjëra nga mekanizmat mbrojtës ndërkombëtarë. Ne nivel ndërkombëtar janë disa mekanizma si rezoluta, konventa dhe deklarata miratimi i,të cilave ka si qëllim mbrojtjen e mjedisit te lidhur ngushtë me interesat e popujve. Ndër to janë Deklarata e Stokholmit e dale nga Konferenca mbi Mjedisin Njerëzor e mbajtur në Stokholm nga 5 deri më 16 qershor 1972, Konventa për Diversitetin Biologjik Rio de Zhaneiro, 5 qershor 1992, Konventa-e-Aarhusit etj (Avokat M. Markja, faqja opposition to Skavica dam).
• Ligji per shpronesimet thote “e drejta e shpronësimit dhe e marrjes në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private ushtrohet për një interes publik që nuk mund të realizohet ose të mbrohet në mënyrë tjetër, veçse për shkaqe dhe në respektim të procedurave të përcaktuara shprehimisht në këtë ligj, në atë masë sa është e domosdoshme për realizimin e qëllimit të shpronësimit dhe në çdo rast kundrejt një shpërblimi të drejtë.” Lind pyetja a është e vërtetë se nuk mund të prodhohet energji elektrike në një mënyrë tjetër pa dëmtuar luginën e Drinit të Zi? Po, ka shume menyra, qartazi te shprehura nga ekspertet por asnje e ndermarre nga qeveria qe nuk I ka marre parasysh perpara se te vazhdonte me projektin e HEC Skavice. Vetem nese qeveria do te kishte ulur humjet ne rrjet prej 20% si dhe te kishte investuar ne burime te qendrueshme gjenerimi te energjise nuk do te kishte nevoje per HEC Skavice. Por edhe ligji per shrytezimin e energjise diellore nga entitete apo individe nuk eshte bere efektiv, duke sjelle pasoja ne mungesen e diversifikimit te burimeve te gjenerimit te energjise. 
• Qeveria Shqiptare shkel parimin e porpocionalitetit qe thote qe:
• Çdo veprim administrativ, i cili, për arsye të mbrojtjes së interesit publik ose të të drejtave të të tjerëve, mund të kufizojë një të drejtë individuale, ose mund të cenojë interesa legjitimë, zhvillohet në përputhje me parimin e proporcionalitetit.
  • Veprimi administrativ është në përputhje me parimin e proporcionalitetit vetëm kur ky veprim është:
  • i nevojshëm për të arritur qëllimin e përcaktuar me ligj dhe e arrin atë me mjetet dhe masat që cenojnë më pak të drejtat apo interesat legjitimë të palës;
  • i përshtatshëm për të arritur qëllimin e parashikuar në ligj; dhe
  • në përpjesëtim të drejtë me nevojën që e ka diktuar atë.
• Ne keto kushte, lind pyetja cili është interesi publik që duhet mbrojtur duke mbytur një trevë të tërë? A nuk është interes publik mbrojtja e luginës së Drinit të Zi së bashku me banorët , tokën e tyre dhe e historinë e saj? Cila është nevoja që dikton ndërtimin e HEC Skavicës pa shfrytezuar me perpara alternativa me te qendrueshme dhe me pak te demshme per prodhimin e energjise? Asnje pergjigje, por vetem vendosja perpara faktit te kryer!
• Vendimet e qeverise shqiptare jane marre ne kushtet e mungeses se plote te parimit te transparences qe thote “Organet publike ushtrojnë veprimtarinë administrative në mënyrë transparente dhe në bashkëpunim të ngushtë me personat fizikë dhe juridikë të përfshirë në të.

Ftoj te gjithe te marrin parasysh keto arsye dhe me teper dhe te marrin qendrim kunder, bashke me ne, ne kete beteje nga e cila Dibranet do te dijne te mbrojne veteveten dhe te dalin fitues.

Dr. Zekri Palushi, (MD), -Australi.

21 Prill 2022 

Dihet se komponenti kryesor psiko-aktiv i marijuanës, përgjegjës për shumicën e efekteve intoksikuese, që njerëzit pëlqejnë, është THC (Tetrahydrocannabinol), e cila, gjëndet në gjethe, dhe disa prej pjesëve të luleve të kësaj bime. Kjo bimë përmbanë edhe mbi 500 kimikale të tjera, përfshi edhe mbi 100 përbërës, të quajtur cannabinoids, që lidhen me THC.  Ndërsa, nga majat e bimës femër të marijuanës, nxirret hashashi.
Nëse marijuana, pihet si cingare, -sigurisht që fillimisht shkon në mushkri, -prej këtu, hynë në qarkullimin e gjakut, -e pastaj, nëpërmjet gjakut, shkon direkt në tru. Prandaj kjo rrugë-marrje shoqërohet me një fillim të shpejtë përjetimi efektesh, në formën e një euforie të kënaqëshme, dhe ndjenjës rrelaksuese. Ka nga ata që mund ta përjetojnë si një përceptim të rritur ndjeshmërie, (psh. ngjyrat tu duken më të ndritëshme, qeshin pa kuptim, u ndryshon perceptimi për kohën, dhe mundë të kenë rritje oreksi). Ka edhe shumë të tjerë, që në vend të kënaqësisë, përjetojnë ankth, frikë, mos-besim, dhe panik. Por ka edhe nga ata që e përjetojnë me shenjat e një psikoze akute, (sidomos kur marrin një dozë më të madhe nga ajo “që u duhet”). Në këtë rast,  përdoruesit shfaqin hallucinacione, deluzione, dhe humbje të sensit të identitetit personal, -shënja që mund të avancojnë drejt shfaqjes së një skizofrenie. Nqs marijuana konsumohet si e hedhur në ushqim, (apo në pije), atëherë efektet e sajë ngadalësohen rreth 30-60 minuta, sepse fillimisht do ti duhet të kalojë në traktin e tretjes. Në këtë rrugë, -një sasi më e pakët THC kalon në qarkullimin e gjakut, -e si rrezultat, konsumuesi merr “më pak” THC, që mundohet ta kompensojë duke shtuar sasinë e sajë. Do të ishte mirë, -për të gjithë përdoruesit, por sidomos për RININË shqiptare, që  të shpjegonim pak mekanizmin e veprimit farmakologjik të kësaj bime, që lidhet pra kryesisht me THC, –struktura kimike e sëcilës,  është shumë e ngjajshme me atë të anandamide,-neurotransmetues, që përcjellë mesazhe kimike në mes qelizave nervore, -e që influencon ata pjesë të trurit që merren me kënaqësinë, memorjen, mendimin, koncentrimin, lëvizjet, kordinimin, ndjeshmërinë dhe perceptimin e kohës. Kjo e bën lehtësisht të kuptueshme edhe efektin e THC, -ngjajshmëria strukturale e së cilës,  mundëson bashkngjitjen e sajë, me molekulat e quajtura cannabinoid receptors, që ndodhen në neuronet e disa zonave të trurit. – THC, duke i aktivizuar këto zona, – ndërpret  disa prej funksioneve  mentale, dhe fizike, -e si pasojë, shfaqen shenjat, apo efektet e sipër-përmendura.
Rrjeti i komunikimit nervorë, -që përdorë këto neuro-transmetues cannabinoid, e që njifet edhe si endocannabinoid system, luan një rrol kritik në funksionimin normal të sistemit nervorë, -prandaj, interferimi me të, mund të ketë një efekt dëmtues ekstrem.
Psh.: –THC është në gjendje të alarmojë funksionimin e hippocampus, dhe korteksit orbito-frontal, -zona truri që i lejojnë një personi të formojë memorizime të reja, dhe të ç’vendosë vemendjen e përqëndruar. Ktu del se përdorimi i marijuanës, shkakton dëmtime të mendimit, dhe pengon aftësitë për të mësuar dhe zgjidhur detyra të komplikuara. THC, gjithashtu ndërpret funksionimin e cerebellum, dhe të ganglioneve bazale, -pra zona të trurit që rregullojnë/kontrollojnë balancën, pozicionet trupore, kordinimin, dhe kohën e ndërveprimeve. Kjo është edhe arsyeja që përdoruesit e marijuanës, mund t’mos jenë të aftë me drejtue mjete transporti. Marijuana është droga që gjendet më së shumti në gjakun e shoferëve të përfshirë në aksidentet automobilistike, shpesh me perfundime fatale.

Po kështu, THC, -nëpërmjet shfrytëzimit të receptorve cannabinoid, aktivizon sistemin e shpërblimit të trurit, që përfshinë zonat që komandojnë përgjigjen e të sjellurit ndaj kënaqësisë, -(si të ngrënit, dhe të seksit). 

Mbi të gjitha, -konsumimi i marijuanës, çon në t’ashtëquajturën Marijuana Use Disorder (MUD), -pra në Ç’rregullime shëndetësore nga përdorimi i Marijuanës, – një formë drogimi/mvartësie, që e pa-aftëson personin, të stopojë përdorimin e mëtejshëm të sajë. Pra i sëmuri me këtë ç’rregullim, -(nëse s’merr përditë dozen e “nevojshme” të hashashit), vuan nga shenja të ndryshme si: iritabilitet, veshtërsi për të fjetur,  ulje të gjendjes shpirtërore/mungesë humori dhe oreksi, nervozim/shqetësim, forma të ndryshme discomforti/pa-rahatie fizik, dhe dëshira e madhe për të ngrënë diçka t’veçantë.

Shkurtimisht, mund të themi se: Efektet e marijuanës, (“mjekësore”/legale, dhe jo-mjekësore/ilegale), në trurin e të rinjëve, (që Akoma është në zhvillim), mund të sjellë pasoja të pa-ri-kthyeshme, katastrofike.
Sipas profesorit Anglez, Robin Murry, –marijuana rrjeshtohet në faktorët kryesorë të shkaktimit të psikozave. -Po kështu, dihet shumë mirë se përdorimi i rregullt i marijuanës, dyfishon shkaktimin e rasteve të skizofrenisë.

Po të krahasojmë efektet e duhanit, dhe pijeve alkoholike, -me ato të marijuanës, -efektet e neuro-psiçike të marijuanës, fillojnë të manifestohen që në adoleshencën e herëshme, me një vazhdimsi, edhe në vitet e pjekurisë.

Sot shifet mirë se skizofrenia është vërtetë një gjendje e dhimbëshme e të rijnëve, -shenjat e së cilës fillojnë të shfaqen pikërisht atëherë kur këta të rinjë, përballohen me sfidat e jetës së kësaj moshe.

Paradoksale është edhe marrja e marijuanës nga individ me episode psikotike, me mendimin se ajo ju zbutë symptomatikën, ndërkohë që marijuanës, në të vërtetë, vetëm hedh benzinë në flakën e psikozave të tyre. 

Le t’vimë pak tek deklarata disi konfuze e Edi Ramës:  “do të legalizojmë absolutisht kanabisin për përdorim mjekësor dhe do të hapim një front të ri pune dhe rritje ekonomike, përveçse edhe rritje në aspektin teknologjik. S’ka dilemë për këtë. Atë çfar kanë thënë qytetarët, ajo do të bëhet. Nuk diskutohet”. Pra një shprehje rrënqethëse, që na sjell në mendje paranojakun ekstrem, E.Hoxha, -me slloganin e tijë të famshëm “Ç’don populli bën partia, dhe ç’thotë partia bën populli.”

Nëse Rama vërtetë mendon për popullin, dhe është i sinqertë në kërkimin e opinionit të popullit, atëherë ai duhej ta fillonte me bashk-bisedime, organizime kuvendesh,  emisione edukuese në rrjetet rradio-televizive, dhe mediat sociale, -ku të ftoheshin specialist të ndryshëm mjekësorë, për të shpjeguar pak-a-shumë çfar unë jamë duke u munduar të shpjegoj në këtë shkrim.

Para se të flas për disa aspekte të tjera në lidhje me këtë drogë, unë mund të them se vetë Zoti Rama, -me një shfaqje të dukshme të disintegrimit të tijë mental, do të ishte një shembull faktik, në disfavor të legalizimit, apo përdorimit të marijuanës, -dhe substancave të tjera ilegale.

Në këtë rast, -si prind, dhe mjek që jam,  unë do të pyesja studentët e shkollave të mesme dhe  universitarët, në se ata dinë diçka për marijuanën, dhe sa dijeni ata kanë në lidhje me rreziqet që vijnë nga perdorimi i sajë?

Të njejtën pyetje do t’ju bëja prindërve, -nëse ata janë në dijeni të efekteve të kësaj droge, -për këtë jamë i binur se shumica e tyre do të përgjigjeshin me një rrudhje shpatullash, -ose do ta quanin si “normale” eksperimentimin, që fëmijët e tyre bëjnë me këtë drogë, -apo ta konsideronin këtë, si “pjesë të rritjes së tyre”!

Bashkatdhetarët e mijë, -për një gjë duhet të jeni të sigurtë, -kurrë mos mendoni se të Majtit, (që udhëhiqen nga socialistët), mendojnë për të mirën e popullit. 

Përkundrazi, ata ndërkohë që përdorin sllogane si: “në emër të popullit”, “për popullin”,  “në emër të ruajtjes dhe mbrojtjes së shëmndetit të popullit”, dhe “në mbrojtje të së drejtave të njeriut”, –punojnë pa rreshtur, në drejtim të shkatrrimit të gjithçkaje që mund të jetë në iteres të popullit, -përfshi edhe shkatrrimin shpirtrorë e psiçik të tijë, -gjithmonë me epiqendër, – të rinjët.
Ata shpresojnë se me legalizimin e marijuanës, “për qëllime mjekësore”, do të shtohen përdoruesit e sajë, e bashkë me to, edhe çrregullimet psiçike, -e si rrjedhojë, këta njerëz, të pa-vetëdishëm, dhe në shenjë mirënjohje, do të votojnë gjithmonë për ta.

Partia e Gjelbert, (sigurisht e Majtë), në Australi, ka kohë që po mundohet të bëjë pothujse të njejtën gjë. Ata, krahas një presioni të vazhdueshem ndaj qeverisë, për legalizimin e marijuanës, -propozojnë edhe monopolizimin e prodhimit, dhe shitjes së kësaj droge, -me arsytimin se qeveria, duhet të mbajë përgjegjësi për prodhimet e liçensuara, -e njëherësh t’ju japë siguri përdoruesve, se kto prodhime do të jenë me një kualitet të qëndrueshëm, dhe të pa-dëmshme. Po kështu, qeveria duhet të përgjigjet edhe për një paketim dhe rreklamim të përshtatshëm!  

Në fakt, “marijuana mjekësore” është legalizuar edhe në Australi, e disa vende të tjera të botës, (gjithmonë nën presionin e të Majtëve), -megjithatë, ka shumë pak publikime shkencore në lidhje me efikasitetin mjekësor të marijuanës.

Prej të sëmurëve që mund të përfitojnë pak, janë epileptikët (por jo të gjitha llojet e epilepsive), -si dhe disa të sëmurë me dhimbje të ndryshme, më së shumti kancerozët, dhe disa nga të adiktuarit me opiate (grup ilaçesh, ku perfshihet edhe heroin-a).

Ndërsa, përdorimi i marijuanës për qellime qejfi, -është ilegale, si në Australi, Britani, dhe në shumicën e shteteve të Amerikës.    

Të Majtit mendojnë se legalizimi i marijuanës do ti ndihmonte përdoruesit e sajë, si nga ana financiare, -ashtu dhe nga pasojat sociale, që mund t’ju vinë nga perskutimi kriminal.

Po kështu, të Majtit, mundohen ti minimizojnë në maksimum të kqiat që vijnë prej marrjes së marijuanës, -përfshirë edhe hubjet ekonomike, -duke pretenduar se të ardhurat që mund të grumbullohen prej taksave të marijuanës, do të përdoreshin nga sektori i Mjekimit dhe Prevenimit të Semundjeve, -një mënyrë tipike socialiste e të menduarit; – pra, fillimisht krijo një problem, dhe pastaj punëso një grup njerëzish, per ta “zgjidhur” ketë problem.

Aktivistët e Majtë, (me të Gjelbrit në krye), ankohen se, ligjet e tanishme ndërhyn në ‘Lirite Civile’. Ata thonë se, -“nëse veprimet tona nuk cenojnë të tjerët, -atëher, pse t’mos jemi të lirë me marrë ç’do gjë që ne deshirojmë”? 

Nga kjo shprehje del qartë se këta njerëz s’kuptojnë, (apo s’duan të kuptojë), se dikush, (ne, taks-paguesit), duhet të sakrifikojmë, -duke paguar për qejfet dhe “lirite” e tyre.

Ndërsa, kur vjen puna që të diskutohen pasojat shëndetësore, dhe ekonomiko-financiare, –të Majtit preferojnë qëndrimin e tyre indiferent!

Por le të diskutojmë pak edhe për pasojat ekonomiko-financiare.

Llogjikisht, prodhimi i “Marijuanës mjekësore” duhet ti nënshtrohet një procesi rigoroz, të liçensuar. -Sigurisht, duke kaluar në këto procese, -produkti përfundimtar, -pra, marijuana zyrtare, del më pak e fortë se sa marijuana ilegale, -nderkohë që qeveria, për të “ndihmuar” “të sëmurët”, duhet ta shesë atë me një çmim më të lirë se të marijuanës ilegale.

Pra dashje-pa-dashje, qeverisë së Ramës, do t’i duhet të konkurojë me ‘Marketin e Zi’, -ndërkohë që do ti duhet të gjykojë, edhe për një taksë të mjaftueshme ndaj këtij produkti, që t’i sjellë fitime qeverisë. 

Dukshëm, nëse qeveria do ti merrte dhe  zbatonte këto masa, (shumë të nevojshme), -atëhere ajo do ta vinte vehten në një pozicion të dis-favorshem, ne rraport me Marketin e Zi, -i cili s’ka nevojë që të marrë asnjë prej këtyre masave, -përveçse ta  grumbullojë, dhe t’ju shmanget organeve kompetente. Pra është mjaft e kuptueshme se “prodhimi”/marijuana e tyre, është më e fortë, -dhe shumë më e lirë, -në krahasim me prodhimin e liçensuar të shtetit.
Për këtë arsyje, marijuana ilegale, përsëri do të ishte shumë më terheqëse, dhe më e forte për bleresit e zakonshëm, -që tashmë, edhe janë mësuar ta blejn atë, në Tregun e Zi.

Sipas ktij analizimi, dhe praktikës se deri-tanishme del se, -nqs marihuana do te legalizohej, -fitues do te ishin vetem politikanet e Majte, që për të tërhequr votat e përdoruesve të marijuanës, kërkojnë aprovimin e ligjeve në dëm të përdoruesve, familjeve të tyre, shoqerise, e në të vërtetë, në dëm edhe të vetë qeverisë. 

Një autor me të drejtë ka thënë se: Psikodelikët (Psychedelics) janë illegal, jo sepse qeveria  shqetësohet se ju mund të hidheni nga dritarja e katit të tretë, -por sepse, psikodelikët,  shkatrrojnë strukturat e opinionit, procesimit të informacionit dhe sjelljes njerëzore. Ata, (psikodilikët), mund t’ju bëjnë ju që të mendoni se çdo gjë që ju dini, është gabim.

Dhe kjo, për të Majtit, do të ishte një efekt i pa-deshirueshëm, -sepse përdoruesit do të ç’msonin, ata që të Majtit ju kanë mësuar prej kohësh, pra përceptimin e gënjeshtrës, sit ë vërtetë absolute.

Në mbyllje, më pëlqen të citoj këtë thënje të Margaret Thatcher: “Socialismi është si një kurthë, ku mijët bien në të, sepse ata s’kuptojnë pse djathi aty është falas”.

Dr. Zekri Palushi, (MD), -Australi.

21 Prill 2022