Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Ardiani dhe Arditi

by

…-Ka pas t’vdek te fusha poshtë. E ka pas zon traktori. Ka pas qenë traktori me goma rrumbullake prej hekri, edhe kanë qenë si thumba, që u ngulnin n’dhe, që mos rrshqiste. Edhe ai e ka pas shty…/

Nga Lindita KOMANI/*1-lidnita-komani

Kur binte shi, deri te gjuri u mushte plot me ujë. Edhe ishte ftoftë shumë, nuk kishte asi lloj kushte. As maskë s’kishe, vetëm nji palë doreza na kanë dhon, mu për vete, vetëm një palë doreza m’kanë dhon.

Më 15 qershor (ishte dita e parë). Vajta në punë, turni i dytë, në orën 3. I thashë unë: A ka vend për punë? M’thanë po. M’dhanë dorezat.
I thashë përgjegjësit të madh (për punë)… Ai edhe tha… M’dhanë dorezat, vajta, bona turnin e dytë atë ditë, pastaj ai tha, do të kthena turnin e tretë. U ktheva turni i tretë, çdo natë pastaj, ndejta unë n’punë. Edhe m’u kishte bezdis.

Ne punoshim tetë orë. Nga ora 11 e merrshim deri n’orën 7. Kishim si proçes t’punës, si t’i jipshin ato. Ishe 8 orë, kishe me 8 mijë lekë. Ishe edhe me 10 që ishe lopata.

N’lopatë. Me gjithë vëllain.

Kishte sa t’dush kishte (bashkëmoshatarë). Edhe 15 vjet, aty.

Jo (nuk isha i siguruar).

Ne i merrshim n’dorë, atje lart tek zyrat (pagesat).

Po (ka pat aksidente), njori biles ka thy komën atje, po mbrapa që e kam lon unë punën. Edhe at ditë kur morrëm rrogat, ishte me kom të thyme, me paterica ishte tu ec. Nuk e di (si ndodhi), se e kasha lon unë punën, e s’e kam pa.

Ka pas t’vdek te fusha poshtë. E ka pas zon traktori. Ka pas qenë traktori me goma rrumbullake prej hekri, edhe kanë qenë si thumba, që u ngulnin n’dhe, që mos rrshqiste. Edhe ai e ka pas shty.

Këtu është emri i vëllajt, me gjithë mbiemrin këtu. Kurse ktu o vëllaj.
Po (më merr malli për Arditin).

Ardiani tregon tatuazhin me fytyrën e vëllait. Mban shtrënguar lart mëngën e këmishës me kuadrate dhe përkul kokën që ta shohë edhe ai vetë tatuazhin e freskët. Arditi shfaqet me buzëqeshjen e fëmijës së rritur para kohe, nga hallet dhe nevoja për të gjetur vetë zgjidhje për to. Ardiani përlotet e zëri i humb.

Po (për shkollën u futa në punë). Ndihmonim familjen, blenim rrobat e shkollës, librat, t’gjitha.

Ardiani fshin lotët.

Po si s’du unë drejtësi (për Arditin). Drejtësia duhet, edhe mos me e pas vëlla duhet bo se drejtësia të jetë gjithmonë. Ata e zejmë sikur ka qenë në… ke ura e Beshirit ka qenë një stallë lopë. Edhe aty kanë pas qenë myt lopë, aty ka vajt me pa se sa kren janë myt, këtu të paktën t’kishte ardh me ngushllu. Këtu s’ka ardh asnjë.

Arditi ul kokën mënjanë.

*(Duke parë e dëgjuar “Kodrina e vdekjes” nga Publicus…)

 

Gjergj Fishta si kurban

by

1 Ilir Hashorva

NGA  ILIR HASHORVA/ Nju Jork/

Pra pak ditësh, në disa gazeta, u botua një letër e Gjergj Fishtës, e zbuluar prej Nasho Jorgaqit, të cilën Fishta ia dërgonte një miku të tij, një oficeri fashist, këtu e më se 75 vjet më parë. Mjaftoi kjo letër që Fishta menjëherë të quhej fashist dhe të anatemohej nga komunistët ashtu siç dinë ata, kur i vënë tjetrit epitetin fashist, ndonëse Fishta nuk ka qenë asnjëherë as fashist me bindje dhe as fashist i organizuar se, po të kishte qenë, do të kishte bërë, së paku, një poemë a një vjershë për Beniton a fashizmin, ashtu siç bënë poetët tanë komunistë për Enverin dhe partinë. Por jo. Fishta nuk i këndoi kurrë fashizmit. Do të kishte qenë me shumë vlerë, po të ishte bërë ndonjë studim i paanshëm për të krahasuar fashizmin italian me komunizmin shqiptar, prej nga të dilte se cila prej këtyre dy diktaturave kishte qenë më totalitare, më shtypëse dhe më e dëmshme për Shqipërinë dhe për shqiptarët dhe, rrjedhimisht, cilët do të duhej të kritikoheshin më shumë: komunistët apo fashistët.

Disa shkrime të tjera po në gazeta si dhe komente të lexuesve, krijuan atmosferën e viteve të para të pasluftës, kur Enver Hoxha u ngrit i pari për të denigruar dhe masakruar poetin e madh kombëtar Gjergj Fishtën, këtë poet që i këndoi vetëm Shqipërisë dhe shqiptarëve dhe, pas Enverit, të gjithë larot, me demek shkrimtarë e poetë, pasuan me një sulm të përgjithshëm e të larmishëm kundër tij, ca nga smira, e ca nga dallkaukllëku. Enver Hoxha e denigroi dhe e masakroi Gjergj Fishtën, për hir të jugosllavëve, sepse pa denigruar dhe pa masakruar atë, pa e bërë kurban atë, nuk mund të krijonte ato marrëdhënie me Jugosllavinë e Titos të cilat mund të arrinin deri aty sa Shqipërinë t’ia bashkonte Jugosllavisë.

Pa dyshim, lind pyetja: ç’u kujtua shtypi shqiptar, që të rilindte një fushatë antifishtë pikërisht sot, kur kishte filluar një rehabilitim i ndrojtur i tij, kur kishin filluar t’i botoheshin veprat, kur kishte filluar vlerësimi i tyre, kur edhe Ismail Kadareja, dikur një nga kritikët më të mëdhenj të tij, tha se kritikën nuk ia kishte bërë për ta luftuar, por për ta mbrojtur!? Rastësisht doli letra e Nasho Jorgaqit sot kundër poetit më antisllav e më pro shqiptar, letër  për të cilën nuk thuhej as se kur dhe ku ishte zbuluar dhe as nuk jepej faksimilja e saj?

Në këtë botë ka shumë gjëra që duken si koincidenca apo rastësira. Në të vërtetë prej tyre koincidenca dhe rastësira janë fare pak dhe ato që konsiderohen rastësi, shpesh janë ligjësi. Në qoftë se do të shohim periudhën kur rilindi fushata antifishtë sot, do të vëmë re se ajo u zhvillua njëkohësisht me vizitën e kryeministrit tonë Edi Rama në Serbi si dhe me botimin aty në serbisht të librit të tij “Kurban”. Edi Ramës i duhej një atmosferë e brendshme proserbe që të bëhej më i besueshëm prej serbëve në bisedimet që do të zhvillonte me ta dhe për t’i larë borxhin atyre për botimin e kurbanit të tij. Kështu, në Shqipëri Fishta u bë kurban për herë të dytë.

A mund të ishte Edi Rama orkestruesi i asaj fushate, apo për të kanë punuar edhe qarqe të tjera okulte, apo, e thënë shqip, proserbe? Nuk mund të thuhet me siguri se cilët e orkestruan, por me siguri mund të thuhet se ajo fushatë i shërbeu Edi Ramës dhe, po qe se ishte e orkestruar prej tij, ishte si një dhuratë personale që një mbret i çon një mbreti tjetër, kur kërkon favore prej tij.
           Nju Jork, 15. 10. 2016                                                    

Kosova nuk do të ishte e pavarur pa ndihmën e SHBA

by

-Zëvendësministri i Punëve të Jashtme, Valon Murtezaj,  nw Iowa: Kosovarët e kanë të qartë se Kosova nuk do të ishte e pavarur  pa ndihmën e SHBA-së/

1-murtezani-v1-ok-murtezani

Iowa,  15 tetor 2016-Gazeta DIELLI/ Zëvendësministri i Punëve të Jashtme i Republikës së Kosovës, Valon Murtezaj, gjatë qëndrimit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ka deklaruar se “për secilin kosovar është  e qartë se Kosova nuk do ishte e lirë dhe e pavarur pa ndihmën e Shteteve të Bashkuara”.

Këtë deklaratë zëvendësministri Murtezaj e ka bërë gjatë fjalimit në hapjen e punimeve të Forumit Global të organizuar nga Universiteti i Iowa-së, ku janë trajtuar çështje që kanë të bëjnë me kombin, shtetin, dhe ridefinimin global të konceptit të vetëvendosjes.

Duke folur për bashkëpunimin ndërmjet Kosovës dhe shtetit të Iowa-së,  Murtezaj e ka vlerësuar lartë përkrahjen që ky shtet i ka ofruar Kosovës në fusha të ndryshme si mbështetja për Forcën e Sigurisë së Kosovës në kuadër të programeve të partneritetit dhe për Ministrinë e Punëve të Jashtme, në ngritjen e kapaciteteve në fushën e drejtësisë dhe të drejtës ndërkombëtare.

Zëvendësministri  Murtezaj ka mbajtur fjalim edhe në Këshillin për Marrëdhënie me Jashtë të  Iowa-së, ku ka trajtuar marrëdhëniet ndërmjet Shteteve të Bashkuara dhe Kosovës.

I shoqëruar nga Konsulli i Përgjithshëm i Kosovës në Iowa, Xhavit Gashi, zëvendësministri Murtezaj ka zhvilluar takime të shumta, me qëllimin kryesor thellimin e bashkëpunimit dhe gjetjes së formave të përkrahjes në fushën e arsimit, ekonomisë, kulturës, bujqësisë dhe drejtësisë./b.j/

FUNDI I PAFUNDESISE

by

Nga Prof.dr.Hazbi M.Shehu/New York /

Po shkruaj; i prekur nga vdekja e disa kolegeve te mi[ shkencetarë Shqiptarë gjeologë-gjeofizikë ],këtu në Amerikë.

[Astronomët e kërkojnë fundin e pafundësis në Univers,ndërsa në vendin tonë ai përfaqeson dhe përqafon garën pozitë-opozitë gjatë 25 vjetëve të ashtuquajturës demokraci.].

Nga fillimi i Shtatorit të vitit 2016;K/Ministri i beri thirrje shkencëtarëve Shqiptarë të  emigruar në vende të ndryshme të botës; për tu kthyer në atdhe .Njekohësisht ai kritikoi Akademinë e shkencave.

A është kjo thirrje:Detyrë,mirësjellje apo ironi?!

Për mendimin tim;kritika për Akademinë nuk është plotësisht e drejtë?

Mbyllja e institucioneve shkencore dhe largimi i shkencëtareve nuk varej direkt nga  Akademia.Ajo zbatonte urdhërat e Qeverrisë dhe të politikanëve, që drejtonin shtetin në atë kohë.

Kyçi ,apo e keqja,që çoi në shkatërrimin e institucioneve shkencore dhe largimin e shkencëtareve shpjegohet me parrullat, që u hodhën nga disa  drejtues politikanë gjatë viteve të tranzicionit:Shkatërroni dhe digjni gjithshka,që lidhet me regjimin komunist.Këto thirrje shkaktuan tensione trunore tek disa të rinjë: Pa principe,pa ndërgjegje dhe pa ideale, që ju nënshtruan këtyre thirrjeve.,.Inisiatorët e këtyre shprehjeve; duhen pranuar ose si injorante ose agjentë të shëbimeve të huaja,? Thirrja:Amerika do na japi çekun e bardhë; ishte mashtrim,sepse kapitalisti llogarit fitimin e çdo qindarke?!Ajo do të jepte ndihmë,por jo çek të bardhë.

Shtetet perendimore dhe Amerika e realizuan qëllimin e tyre:Renien e komunizmit.Tani detyra e politikanëve drejtues ishte ta ringjallnin vet ekonomin e coptuar të vendit tyre. Disa shtete si Rumania,etj. jo vetëm,që nuk shkatërruan asgje,por i ruajtën  i rifreskuan dhe i modernizuan kombinatet me kalimin e kohës. .

Mbas shkaterrimit dhe mbylljes të institucioneve shkencore ;shkencëtarët u larguan jasht vendit në kërkim  të vendeve të reja të punës ,për të ushqyer familjet.

Eshtë llogjike të pranohet; se në këtë çeshtje ka influencuar paaftësia dhe egoizmi i disa prej drejtuesve  të Akademisë të asaj kohe.Por duhet theksuar se përgjegjësit direktë të shkatërrimit e,mbylljes të institucioneve dhe largimit të shkencëtareve kanë qenë disa nga drejtuesit politikë të tranzicionit .Ky është realiteti të dashur qytetarë..

Mbas 25 vjetëve K/Ministri  i bën thirrje shkencëtarëve Shqiptarë të kthehen në atdhe të ringjallin shkencën.në vendin tonë!?

Mirë po:një pjesë e tyre nuk jeton më,;disa janë gjysëm të gjallë,ndërsa shumica punojnë të rrjeshtuar në vargun e punëtorëve për të ushqyer vehten dhe familjen.Emigrant do të thotë:Angari,për mos me thenë :skllavëri?!

Edhe shteti Gjerman mbas renies të murit Berlinit,ju bëri thirrje shkencëtarëve të dëbuar nga regjimi nazist?Por ishte vonë,sepse Anshtajni me shokë ishin gjysëm të vdekur.

Thirrja e K/ministrit nuk është detyrë[Detyrë ishte ruajtja e institucioneve dhe mbajtja në punë e shkencëtarëve në kohën e tranzicionit?!]

Sot kjo thirrje mund të konsiderohet:Mirësjellje.

Tani ne emigrantët [shkencëtarët Shqiptarë] mund ta quajmë dhe ironi ,prandaj vetëm qeshim;sepse na janë tharë lotët për të qarë hallet e popullit tonë?!

Presidenti ka bërë shumë mirë,që ka dekoruar artistët,etj mjeshter i madh,etj..,por ka nënëvlerësuar shkencëtarët e prodhimit ,veçanërisht ata të mineraleve të dobishme si nafta,kromi,bakri,etj.,që mbajtën dhe vazhdojnë ta mbajnë gjalë ekonominë e vendit; duke fituar shteti miliarda euro dhe dollarë.

I njejti nënëvleresim ka ndodhur dhe me bashkitë.Janë propozuar nga institucionet përkatëse për qytetar Nderi ndërsa k/bashkive i kanë mbajtur në sirtarë[Berat,Fier,etj.].

Kush duhet ta studjoi dhe ta zgjidhi fundin e varfëris të popullit tonë?Politikanët,gjykatësit,etj. apo vet populli?!

Njeriu; para së gjithash duhet ta kërkoi mënyrën e jetesës tek vetvehtja,sepse varfëria i ka rrenjët tek ai vet.

Varfëria është krijuar me njerëzimin dhe nuk duhet pritur të zhduket me te.Si të pasurit dhe të varfërit janë njerëz.Të parët ,jo vetëm e ngacmojnë jetën,por dhe urdhërojnë.Të dytëve ju pëlqen të përkëdhelen dhe të urdhërohen ,si rrjedhoj i dobësisë  tyre?!

Ka shumë raste kur nga rreza e ndonjë fshati[ p.sh.Tropoj,Skrapar,etj.] ;njeriu arrin të bëhet ,jo vetëm i pasur,por dhe k/ministër ,president,etj.Kurse ,jo rrallë;qytetari i një kryeqyteti përkëdhelet nga lojrat e fatit dhe përfundon para kohe në varreza?

Mbeta i habitur,jo nga pasuria;se sa nga lumturia shpirtërore e një fermeri nga fshatrat e Korçës!.Kur e pyeta si u bëre ,jo vetëm i pasur,por veçanërisht i lumtur shpirtërisht?

Ai më pa ndër sy dhe vetëm qeshi. Kur unë e përsërita pyetjen;ai u përgjigj: Eshtë e tepërt të gatuaj me fjalë;ato, që shprehen  shpirtërisht në fytyrën time?!

Mos prit buzëqeshje apo përkëdhelje nga bota,sepse ato janë,për të kaluar kohën dhe ty më vonë do të ngelen vetëm dhimbjet.?

Cilido ,që voton e ka të qartë,se përfaqësuesi,që ai zgjedh mendon vetëm për xhepin e vet.?Në Parlament deputetët grinden,jo për interesat e zgjedhësve.Atje diskutohen shumë ligje,por asnjëher nuk janë shtruar problemet ekonomike të popullit.?Përse largohen njerëzit[jo vetëm punëtorët e thjeshtë ,por dhe shkencëtarët]?

Atëhere del pyetja: pse populli ja u jep  votën? Përgjigjëja është e thjeshtë:Për bukën e pëditëshme të familjes.

I shkreti popull edi, që rrenjët e mashtrimit janë kudo ;por çfar të bëj?

Pasuria dhe varfëria janë të lldhura me ty o njeri! Prandaj,duhet ,që sejcili ta zgjidhi vet fundin e pafundësis të varfëris;të mos tallet me vehten duke shpresuar tek deputetët ,se të gjithë ata janë mashtrues.

Luani nuk pret lëmoshë.Ai e zgiedh vet rrugën për të ushqyer familjen.

Në jetën e popullit tonë ka zenë vend pafundësia e varfërisë.

Ndërtesa e re kërkon arqitektë të rinjë.?

Kjo mund të realizohet vetëm nga djemtë e rinjë[ që të mos jenë  bijtë e komunistëve,sepse ujku qimen ndrron ,jo zakonin[ thotë populli]  dhe sepse pasuria ndryshon,ndërsa,trashëgimëria mbetet],që kanë studjuar dhe punuar në shtetet perendimore dhe Amerikë. Me përvojën e fituar dhe guximin e nevojshëm të ndihmuar dhe nga aleatët e mëdhenj të përpiqen ta drejtojnë vendin tonë në rrugën e demokracisë së vërtetë.

Revista serbe kërkon falje dhe e tërhoqi artikullin për Trumpin

by

 

1-revista-serbeRevista serbe, Nedeljnik, mbrëmë e ka tërhequr artikullin e saj ku thuhet se kandidati republikan për president amerikan, Donald Trump, ka kërkuar falje për rolin e Shteteve të Bashkuara në bombardimin e ish-Jugosllavisë në vitin 1999.

Kjo revistë tha se me gjasë ishte mashtruar duke e publikuar intervistën tashmë të diskredituar, në të cilën, po ashtu, pretendohej se një zyrtar i fushatës së zotit Trump ka paraqitur përkushtim për politikë të re për Ballkanin, nëse ai zgjedhet president.

Këtë intervistë, e cila gjërësisht ishte transmetuar në mediat amerikane, e ka përgënjeshtruar edhe fushata e Donald Trumpit, duke e cilësuar si “gënjeshtër”.

Nedeljnik, pas disa orëve të reagimit të fushatës së kandidatit republikan, ka pranuar se me gjasë ishte mashtruar, ka kërkuar falje në editorialin në ballinën e saj dhe e ka tërhequr artikullin.