Komente – Page 470 – Dielli

Pacientja serbe

June 1, 2013 by dgreca

Nga Mimoza Dajçi/

Të punuarit në spital të jep mundësi të jesh në kontakt me individë të ndryshëm, amerikan apo nacionalitet të huaj. Sapo kisha filluar turnin e natës, ku pacintja që do të merja nga salla e urgjencës për ti bërë x-ray (radioskopi) ishte serbe. Infermieri, një afrikan – amerikan më thotë, po ta le ty këtë paciente, mu duk si shqiptare, por qenka serbe.

Në fillim u turbullova pak, por shpejt e përmblodha veten…

Punoj si ndihmës teknike në spital, në departamentin e radiologjisë pranë urgjencës. Ndihem mirë që kam punë, e që kam mundësi të jap ndihmesën time modeste për njeriun e sëmurë. Sigurisht nuk bëj dallime raciale apo etnike, për të gjithë kujdesem njësoj, por nuk e di sepse u bllokova për një çast nga një lëmsh që më shtrëngoi fytin.

I afrohem pacientes. Ishte vajzë e re, nën konvulcione të forta. Kishte edhe temperaturë të lartë e nga çasti në çast mund të kalonte në koma. Në urgjencë sipër krevatit i kishin hedhur një çarçaf të hollë, që nuk i jepte mundësi të përballonte gjithë atë të ftoht që ndjente brenda vetes, për shkak të sëmundjes që e kishte mbërthyer.

E pyes për emrin, por jo vendin se nga vinte. E para për privatësinë e pacientit, e dyta kolegu sapo më kishte treguar që ishte serbe. Pacientja shoqërohej nga një vajzë e re. Ishte e motra, me një tualet të rëndë në flokë e në fytyrë, që në përgjithësi femrat shqiptare nuk e aplikojnë në make-up e tyre. Ndërkohë ato mësuan për mua që isha shqiptare. E sëmura qante e vazhdonte të dridhej nga ethet e forta e temperatura e lartë.

Mos u mërzit i them, këtu je në duar të sigurta e do të bëhesh mirë. Mora tri batanie të bardha të ngrohta nga një makineri – mikrovale që mban të ngrohta bataniet e spitalit e i mbulova trupin. Filloi të ngrohej, e të vinte në vehte. U çuditën të dyja, e më thanë njëzëri faleminderit. .

“Montefiore” Hospital në Bronx renditet në një ndër spitalet më të suksesshme tashmë në SHBA dhe numri i të shtruarve është gjithnjë në rritje, e në atë mori pune e fluksi pacientësh gjeta mjekun e saj të rojes, dhe e informova mbi situatën e rëndë shëndetësore në të cilën ndodhej. Mjeku erdhi e pa përsëri e më falenderoi që e vura menjëherë në dijeni, edhe e sëmura me të motrën më falenderuan njëherazi e më vështronin me kërshëri gjatë gjithë kohës që qëndruan në sallën e emergjencës…

Ndërkohë që kujdesesha për të sëmurën, brenda vetes sillja në mendje krimet e masakrat monstruoze serbe ndaj vajzave, motrave e nënave tona të pa mbrojtuara gjatë luftës në Kosovë. Pjesa dërmuese e të cilave akoma vuajnë nën ato plagë. Apo që po humbin jetën dita ditës, duke lenë fëmijët jetim e duke u braktisur nga familjarët e tyre. Gjithashtu nëpërmjet medias sapo isha njohur, se në Tribunalin e Hagës ish ndihmësi i Punëve të Brendshme të Serbisë Vlastimir Gjorgjeviq kërkonte falje për krimet e kryera në Kosovë, duke deklaruar se, gjatë vitit 1999 janë bërë krime ndaj shqiptarëve. Ai gjithashtu kishte pranuar se ka marë pjesë në fshehjen e zhvendosjen e eshtrave të 724 trupave civile shqiptare në Batajonicë, Petrovo Selo të Klladovës dhe në liqenin Peruçaç.

Mbase edhe vajzat serbe të njëjtën histori – lufte po mendonin, e ndjenin keqardhje, përderisia më shikonin ashtu të habitura… Ndonëse jo…

Maj 2013

Dorëzimi i pavarësisë me marrëveshje

June 1, 2013 by dgreca

Nga marrëveshja në marrëveshje. I këtillë është bërë dialogu Thaçi-Daçiq. Midis Qeverisë sëKosovës dhe asaj të Serbisë nuk ka më dialog në mungesë e si mungesë të marrëveshjes por ka marrëveshje të njëpasnjëshme. Një marrëveshje, disa marrëveshje, shumë marrëveshje, edhe më shumë marrëveshje për zbatimin e këtyre marrëveshjeve. Thaçi e Daçiq nuk po dialogojnë më – ata po merren vesh, madje shpejt e kollaj, si asnjëherë më parë dhe ashtu siç askush nuk ka mundur ta (para)mendojë. Fjala dialog është zëvendësuar me fjalën marrëveshje.

Natyrisht, kjo nuk do të thotë që retroaktivisht mund të konstatojmë se dialogu teknik e politik para 19 prillit 2013 paska qenë mosmarrëveshje. Vetë dialogu ishte marrëveshja kryesore qëtash është proliferuar në këtë inflacion të marrëveshjeve të pandërprera për gjithçka ndërkohëqë Kosovës po i mbetet pakçka prej shtetësisë e pasurisë së saj. Dialogu ishte marrëveshja kryesore meqenëse aty u morën vesh që Serbia të mos kushtëzohet; dhe, u morën vesh që do tëmerren vesh veçse për çështjet e brendshme të Kosovës. Prandaj, ishte kjo marrëveshje kryesore ajo që edhe mundësoi marrëveshjet e tjera por edhe i imponoi ato.

Marrëveshja 15 pikëshe Thaçi-Daçiq dhe kjo tjetra për zbatimin e saj qartazi po shpiejnë te ndryshimi i shumë ligjeve në Kosovë e jo te ndryshimi i Kushtetutës në Serbi. Normalizimi i marrëdhënieve Kosovë-Serbi po e konsideron normale Kushtetutën e Serbisë dhe jonormale ligjet në Kosovë. Po normalizohet shteti i Serbisë brenda Kosovës dhe Kosova brenda Kushtetutës së Serbisë. Varësia aktive e Kosovës nga Serbia po përkthehet në pavarësi tëAsociacionit/Bashkësisë së komunave me shumicë serbe. Serbia nuk po e pranon pavarësinë e Kosovës përgjatë marrëdhënies me të, andaj tash Kosova po e pranon autonominë e serbëve. Marrëdhënia me Serbinë që s’na njeh jashtë saj po e normalizon Serbinë brenda nesh.

Sipas marrëveshjes për zbatimin e marrëveshjes së parë të 22 majit 2013, Serbia na tregon vetëm se kë prej zyrtarëve të saj dëshiron ajo që ta fusë në sistemin institucional të Kosovës, ndërkaq Kosova ua jep atyre aministinë dhe ua hap pozitat e postet përkatëse. Gjithçka organizohet sipas parimit etnik e territorial dhe për strukturat paralele shtetërore të Serbisë qëjanë jo vetëm ilegale, por edhe kriminale e armiqësore, tash do të paguajmë vetë ne nga buxheti i Republikës së Kosovës. Pavarësia e Kosovës e shpallur para më shumë se pesëvjetëve nuk po përdoret për ta bërë Kosovës sovrane e me integritet territorial por, përkundrazi, për ta legalizuar e forcuar Serbinë përbrenda Kosovës.

E, megjithatë, Qeveria e Kosovës nuk po mjaftohet me qëndrimin dhe vendimet e saj në favor të Serbisë. Ajo synon që t’i vulosë ato në shtetin e Kosovës prandaj është paralajmëruar qëmarrëveshjet do të vijnë për ratifikim në Kuvendin e Kosovës. Kështu, Kuvendi po instrumentalizohet nga Qeveria si organ ku legjitimohen tendencat e saj anti-demokratike, anti-kombëtare e anti-shtetërore. Demokracia po përdoret kundër kombit, shtetit dhe vetëdemokracisë. Kuvendi aktual ka aq shumë deputetë të pazgjedhur nga pozita të cilët nuk duan që Kuvendi të zgjedhë. Por, Kuvendi i Kosovës ka edhe aq shumë deputetë të tjerë nga opozita që e pranojnë Qeverinë si zgjedhë. Qeveria e Kosovës është kushti për Serbinë brenda Kosovës, mirëpo këta deputetë brenda Kuvendit janë mundësia për këtë Qeveri.

Kur para një viti e morën pushtetin në Serbi Nikoliq, Daçiq e Vuçiq, kishte të atillë në Kosovëqë thoshin se më mirë është që tani radikalët dhe nacional-shovinistët e kanë pushtetin atje sesa ta kenë atë demokratët dinakë si Tadiqi që i preferon edhe perëndimi demokratik. Mirëpo, ata mbase do të jenë befasuar me Thaçin i cili i ka rehabilituar politikanët kriminelë të luftës(të familjes së Milosheviqit e Sheshelit) duke pranuar kërkesat e aspiratat e tyre.

Tanimë Thaçi po shihet si politikan i huaj për Kosovën edhe për faktin që diskutohet se a do tëmundet që Kuvendi ta ndal marrëveshjen (përmes mosratifikimit të saj) sepse Qeveria s’mban aspak, asgjë dhe asnjëherë kur duhet të mbrohet Republika e Kosovës, interesi i vendit, vullneti i popullit e pavarësia e shtetit. Thaçi është bërë zëri i Serbisë në Kuvendin e Kosovës që s’po bëhet dot zëri i shqiptarëve.

Po qytetarët shqiptarë të Kosovës, pse ata kryesisht e zakonisht po heshtin? Si bëhet qëmynxyra politike me pasoja afatgjate e cila po e pllakos Kosovën po has në heshtjen e qytetarëve? Në fakt, duket se kjo është vetë përgjigja më parë se pyetja. Marrëveshja 15 pikëshe Thaçi-Daçiq dhe plani i zbatimit për të janë aq të këqija saqë e vetmja mundësi t’ia dalësh disi me to është që thjesht të mos i besosh e të heshtësh për to. Vetëm duke menduar se këto nuk janë të vërteta, vetëm duke mos i besuar ato, arrin të mos përjetosh thyerje nervore. Kushedi, ndoshta pikërisht këtë gjë po e bëjnë jopak qytetarë të Kosovës. Dihet që njerëzit nëKosovë përgjithësisht janë pasivë por jo edhe indiferentë. Duket që tash gjërat janë aq keq saqë s’mund të mbetesh kurrsesi pasiv pa e instaluar me forcë indiferencën brenda vetes. Dhe, më tej, kjo indiferencë mundësohet vetëm si mosbesim i verbër ndaj shqisave tua të shikimit e dëgjimit.

28 maj 2013
Albin Kurti

Lufta e UÇK-së nuk ishte luftë fetare, Ju dashamirt e kombit!

May 31, 2013 by dgreca

Nga Fahri Xharra/

Ne si shqiptarë jemi të ballafaquar me një përplasje të madhe interesash, e pasaçerisht nga ana e fqinjëve tanë, që me gjakftohtësinë më të madhe po i zbatojnë strategjitë e tyre dinake. Edhe pse e drejta është në anën tonë, pa kurrfarë arsyeje po tregohemi të paaftë për të udhëhequr me pozitën tonë gjeografike dhe me të kaluarën dhe të ardhmen tonë historike.

Derisa, forca të errëta mendojnë dhe shpresojnë që civilizimi perëndimor do të rrënohet, ne pa kurrfarë kriteresh dhe pa e shikuar interesin tonë gjithëkombëtar iu mbështetemi atyre forcave duke rrënuar pa pikë mëshire të ardhmen tonë. Nga goja e popullit tonë dhe përvoja e tij mijëra vjeçare mësojmë se “ një herë të vjen vera kah dera”: trimat tanë që deshën t`i dalin zot atdheut u shfaqën në skenën tonë kombëtare duke i treguar asaj ndërkombëtare se ja ku jemi.

Jemi UÇK-ja, një forcë kohezive e një populli të tërë, një populli të mbarë dhe e bëmë atë që e dëshironim – L i r i n ë.

Si i kaluam ato kohëra? Fqinjët dhe vetë armiku me strategjinë e tyre gjakëftohtë na e paraqitkan luftën tonë si luftë fetare. Që nga koha e paraluftës së Kosovës është folur dhe përfolur nga propaganda serbe, greke dhe ajo sllave në përgjithësi, për celulat e terroristëve islamikë në mesin tonë, në Kosovë, duke u përdorur si arma më e fuqishme kundër përpjekjeve tona për pavarësi.

A ishte UÇK-ja islamike?

Serbia dëshironte që luftën tonë çlririmtare në Kosovë, ta kthejë në luftë fetare. Atëherë sikur lufta jonë të hidhej në përkufizimet fetare ajo luftë nuk do të kishte përfunduar kurrë. Ushtrisë Çlirimtare te Kosovës iu bashkëngjitën me mijëra djem e vasha nga Kosova, shqiptarë e shqiptare nga Amerika, Gjermania, Franca, Zvicra, Britania e Madhe, të mos i përmend të gjitha shtetet, kurse propaganda serbe dhe ajo antishqiptare thoshte për mijëra muxhahedinë nga Lindja e Mesme dhe pjesëve tjera të botës që po iu bashkohëkan UÇK-së në luftë kundër Serbisë.

E pranoi UÇK-ja këtë propagandë sa armiqësore aq edhe ndjellakeqe? JO. E pranon UÇK-ja, se në mesin e tyre paska pasur shumë shqiptarë që kanë folur rrjedhshëm gjuhën arabe për t`u marrë vesh lehtë me muxhahidinët? JO.

Por, edhe më i keq ishte lajmi nga Pakistani, në tetor 1998, ku mbahej Konferenca Islamike “se separatizmi shqiptar në Kosovë e Metohi karakterizohej si “gjihad “.(luftë e shenjtë). Me të vërtetë, lufta e UÇK-s ishte luftë e shenjtë kombëtare por jo, kurrën e kurrës fetare. Derisa para dhe gjatë luftës “raportohej” për ardhjen e luftëtarëve islamikë për t`iu bashkuar UÇK-së, gazeta “The TIMES”( Londër, 26. 11.1998) shkruante: ”Derisa për shqiptarët muxhahidinët paraqesin një katastrofë publike, presidenti Millosheviq e forconte regjimin e tij duke portretizuar luftën e Serbisë si luftën e tyre të mbrojtës së Evropës nga Islami.

Pse, ne paskemi qenë ata dhe tani jemi ata që po ia hapkemi dyert islamizmit në Evropë? E pranon UÇK-ja këtë? E pranojnë të gjallët e UÇK-së t’iu shtrembërohet qëllimi i luftës së tyre? Them unë, themi të gjithë se JO.

Edhe serbët e dinë, edhe bota myslimane e ajo e krishtere e di shumë mirë që në radhët e UÇK-së ka pasur shqiptarë të të gjitha besimeve, jo vetëm si ushtarë por edhe si komandantë dhe se kanë kontribuar me të holla e armatim shqiptarët e të gjitha konfesioneve fetare. E gjithë bota e di se shqiptarët e të gjitha feve e besimeve kanë qenë të masakruar, të çnjerëzuar, të djegur e të dëbuar e të depërtuar. Të gjithë që nga Lindja e Perendimi, nga Veriu e Jugu e dinë që polici, ushtari, paraushtaraku serb nuk ka vrarë se pse ishim myslimanë, apo sepse ishim katolikë, por se pse ishim shqiptarë.

“The Scotsman”, më 30.11. 98, nga gazetari Chris Stephen raportonte nga Prishtina: ”Përafërsisht një e katërta e UÇK-s janë shqiptarë jomyslimanë dhe se gjatë gjithë kohës lufta me serbët ortodoksë, lufta e shqiptarëve nuk është luftë fetare por kombëtare.”

“The Scotsman” i cekte burimet e larta të UÇK-së: “ Është qëndrim i qartë se ne nuk i duam ata (muxhahidinët) në mesin tonë, dhe asgjë nga ata. Edhe pse ishim të këshilluar nga miqtë tanë, ne kemi pasur parasysh këtë edhe më herët“.

Ju, të nderuarit e luftës na thuani a ishte kjo e vërtetë?

Në librin e tij Ahmet Davudoglu “Thellësi strategjike – Pozita ndërkombëtare e Turqisë” (Logos , Shkup, 2010) shkruan: ” Kriza ballkanike ajo kosovare dhe boshnjake, pothuaj se u shndërrua në operacion likuidimi të identitetit islam dhe osman”. Publicisti dhe historiani francez Thomas Ferrier shkruan se ka qenë fat dhe mençuri e shqiptarëve që nuk kanë marrë pjesë në luftën e Bosnjës.

Serbia nëpërmjet të elaborateve të Garashaninit, Çubriloviqit, Andriqit dhe më herët gjatë kohës së osmaneve në rend të parë e kishte synimin në ndryshimin e dhunshëm të strukturës etnike të Kosovës. Me raprezaliet e tyre qëllimi kryesor i tyre ishte jo mbrojtja e Evropës nga Islami, por zhbërja e shqiptarëve. Nëse për ministrin Davutoglu ”çdo xhami e shembur në Ballkan, çdo institucion islam, çdo element tradicional, janë një gur themeli i shkulur nga ndikueshmeria e Turqisë në këtë zonë, është e pashmangshme mbrojtja e gjallë e kulturës otomane-islame “ (Thellësia strategjike), atëherë duhet t`i themi se nëse e kanë kullotur livadhin, nuk do të thotë që t’iu jepet e drejta kadastrale mbi ato kullosa tona.

Duhet gjerësisht lexuar i respektuari shkencëtari francez Alain Ducellier, i cili thotë, se “sllavët janë ata që erdhën në shekullin 7-të në një rajon iliro –shqiptar të lashtë sa vetë Antikiteti”.

Kurse zonja Giselle Kurti-Clerc shkruan: ”Shqiptarët dhe historia e tyre janë ende objekt i dhimbshem i manipulimeve. Kështu çdo popull tenton të përvehtësojë një pjesë të historisë së tyre në mënyrën e një recepti, të një kuzhine, të së cilës i shtohen mëlmesa në mënyrë që historia ta ruajë shijen speciale të dëshirës së tyre.”. Kjo referencë e ka një të kaluar fiktive që bëhet shkak i argumenteve pseudo-historike të politizuara dhe bëhet armë e rrezikshme në duar të atyre që duan të nxjerrin përfitime. Në intervistën dhënë revistes “Turkish Review” Davutoglu thotë: ”Në një mjedis krize dhe kaosi nevojitet një elitë e re, dhe Turqia i ka kapacitetet e saj dhe afron potencial të pashoq që t’i përmbushë nevojat e atij vendi. Turqia duhet t`i rizbulojë rrënjët e veta”.

Në një rast tjetër ai deklaron: “Koha Otomane në Ballkan ishte një sukses i madh. Ajo duhet të kthehet përsëri.” Nuk guxojmë të harrojmë “zemërgjerësinë” e tij kur thotë që “ Turqia është parajsë dhe vend – shtëpi e sigurt për boshnjakët, çeçenët dhe shqiptarët dhe nuk është vështirë të shkruhet mbi të bardhën” .

UÇK-ja e pranon këtë?

Duhet cekur se Serbia nuk përmendet në asnjë nga deklaratat e tij. Duhet menduar mirë se si jemi të përkëdhelur në mënyra të ndryshme nga këndi Alfa i trekëndëshit brinjëndryshëm ABC. Pra, në këto përplasje interesash ne merremi me emocione, nuk tregohemi aspak të atillë që jemi duke e parë të vërtetën në sy.

Rrugëtimi nëpër mjegull i shqiptarëve në Malësi

May 31, 2013 by dgreca

Nga Robert Ivezaj /

Shqiptarët në rrjedhën historike më tepër ishin të sunduar, sesa që ishin sundues. Të ballafaquar me sundues të ndryshëm, vazhdimisht ishin në procesin e asimilimit të substancës kombëtare. Prandaj, sot ka serbë, malazezë, maqedonë, boshnjakë, turqë, grekë etj. me rrënjë shqiptare, por rrallë dhe gati asnjëherë nuk kemi rast që të kemi të kundërtën. Për fat të keq kjo dukuri vazhdon edhe në ditët e sotme, sidomos në trojet shqiptare në Mal të Zi. Procesi i asimilimit është në fazën përfundimtare në trevat shqiptare në Rozhajë, Plavë e Guci dhe Tivar, e që këto treva, jo shumë kohë më parë ishin të populluara me shumicë mbi 90% shqiptare. Fatkeqësisht, ky nuk është fundi, tashmë duket se radhën e ka Malësia e Madhe, e cila veç ka hyrë në procesin e asimilimit dhe me shpejtësi të madhe kjo dukuri po ia gërryen rrënjët e saj. Malësia e Madhe vërtet ka një të kaluar të ndritur, me të cilën gjeneratat e sotme krenohen. Parashtrohet pyetja se a kemi pse të krenohemi me të tashmen, dhe a do të krenohet kush në të ardhmen me gjeneratat e sotme? Pra, nëse kjo tendencë vazhdon me këtë ritëm, a thua do të ketë kush apo me çka të krenohet? Shqiptarët e Malësisë sot gjinden në një situatë komplekse, me probleme të shumta politike e ekonomike, të cilat po shkaktojnë dobësimin dhe rrallimin e “bimës” kombëtare. Situatë e cila nuk filloj sot, por shumë kohë më parë e që është në vazhdimësi. Ndërgjegjja kombëtare në mesin e shqiptarëve këtu është në nivel të ulët dhe dita ditës po zbehet më shumë. Kështu, tkurrja dhe mungesa, e ne shumicën e rasteve, mohimi i ndërgjegjes kombëtare po rezulton me shkallën dalluese të humbjes së imunitetit ndaj asimilimit. Që nga fillim shekulli XX, por edhe më herët e deri sot në Mal të Zi, sllavët me aparaturën e tyre ushqyen përbuzje dhe urrejtje ndaj shqiptarëve. Sundues, i cili urrente të sunduarit, ku reflektimi i urrejtjes së sunduesit ishte më i madh sesa e kundërta dhe, si i tillë, ishte dhe është ne përpjesëtim të zhdrejtë! Duke qenë në numër të vogël, të shtypur, diskriminuar, pa fuqi dhe pa përkrahje, para së gjithash nga shteti amë, edhe vet shqiptarët u frustruan, duke vënë si barrë dimensionin e frikës, e cila kaloi në “bindje”; se të jesh shqiptarë, të flasësh gjuhën shqipe, të duash flamurin shqiptar, pra të jesh vetvetja, është diçka e keqe, diçka nga e cila nuk përfiton por humb. Aty dhe qëndron fillimi i dobësimit të ndërgjegjes kombëtare, mohimit të vetvetes. Përderisa shteti i Malit të Zi identifikohet dhe është tashmë i dallueshëm në qarqe evropiane, si një shtet demokratik e qytetar, duke vendos maskë fallco para Bashkimit Evropian dhe, duke proklamuar atë si një bashkim kombesh/shtetesh (ku kufijtë dhe dallimet nuk ekzistojnë), tenton që shqiptarët t’i konvertoj në “kozmopolit”, duke i zhveshur përfundimisht ata nga çdo element nacional, kurse vet gjithmonë, duke ruajtur nacionalizmin e tyre të theksuar, në përmasa tejet radikale në krahasim me ne, pra me nacionalizëm sllav. Për dobësimin/përkeqësimin e ndjenjës kombëtare, si një formë mjaft efikase për asimilimin më të lehtë të shqiptarëve, pushtetet e kaluara në Jugosllavi, e që vazhdon edhe sot, kanë përdorur metoda të ndryshme, përsëris, metoda që edhe te vet shqiptarët të krijojnë bindje/frikë e që krejt kjo ka kaluar në frustrim, se të jesh shqiptarë do të thotë të dallohesh nga të tjerët, por në kuptimin negativ. Shtimi i prapashtesës “ viç-q” mbiemrave shqiptar, ishte një metodë e fillimit të asimilimit më të lehtë (e hyrjes në qef malazezëve!). Edhe përkundër lehtësimit të procedurave të përmirësimit të emrit/mbiemrit dhe mundësisë së shkruarjes së tyre në gjuhën shqipe në dokumente zyrtare, shqiptarët ende mbajnë prapashtesën “ viç” në mbiemër. Nëse emri dhe mbiemri tingëllojnë shqip dhe të shkruara në gjuhën shqipe, në shikim të parë është një vetëdeklarim i asaj që je, gjë e cila shpesh zgjon antipatinë e një punonjësi (sllav) në një zyre, institucion apo shërbim publik (shkollë, spital, polici etj) ndaj një shqiptari i cili kërkon kryerjen e ndonjë shërbimi apo procedure, si e drejtë e çdo qytetari. Nga vet fakti që kombësia e tij të jetë e theksuar, ai shpesh mund të diskriminohet në forma të ndryshme. Nëse jo më shumë, atij në vend që t’i bëhet një lehtësim, do të përballet me të kundërtën. Prandaj shqiptarët edhe mund të zgjedhin që etnia e tyre të mos bjerë në sy. Mbiemri i sllavizuar është një hap drejt boshnjakëzimit të shqiptarëve të besimit islam (një faktor që veç ekziston në Malësi), si dhe sllavizmi i shqiptarëve të besimit katolik. Edhe sot, te pjesa e madhe e shqiptarëve ne Malësi dhe në treva tjera shqiptare, mbiemrat e sllavizuar janë aktual dhe me ta si të tillë edhe identifikohen. Shkallë kjo qe i ka tejkaluar format e “turpit” individual fisnorë dhe atij kolektiv. Ku aspak nuk është “turp” t’i prezantohesh dikujt dhe të identifikohesh si Iveziç, Dedvukoviç, Ljuljanoviç, Ljuljdjuroviç, Berishiç, Ujkiç, Pepiç, Camoviç, Gjonoviç, Giliç, Gjokoviç. E gjithë kjo kërkon sqarim, ndoshta edhe diçka më tepër, kërkon ngritje të zërit dhe mosdegjueshmëri qytetare ndaj kësaj dukuri. Fillimisht, ndoshta do të ishte mirë që këtë vazhdimësi të fillit asimilues ndër shqiptarë ta ndërprejnë intelektualët tonë. T’i identifikojmë ata, dhe fillimisht, t’u kërkojmë atyre që të kthehen në rrënjë! Shkollimi është një tjetër factor, i cili është në disfavorin e shqiptarëve. Programi mësimor në shkollat fillore dhe të mesme nuk është adekuat dhe nuk përmbushë kërkesat, që nxënësit shqiptarë duhet t’i mësojnë, sidomos në historinë kombëtare. Përderisa në nivelin lartë universitarë studentët shqiptarë në Mal të Zi kanë vetëm një mundësi të studimit në gjuhen shqipe, atë të mësuesisë. Studentët shqiptarë, për të studiuar në gjuhën shqipe, janë të detyruar të studjojnë në Shqipëri, Kosovë apo Maqedoni, por ka shumë nga ata që nuk kanë mundësi financiare për një gjë të tillë. Një pjesë tjetër zgjedhin të studjojnë në gjuhën sllave, dhe jo në gjuhën shqipe, duke shpresuar se pas përfundimit të studimeve do ta kenë më të lehtë të punësohen. Një tjetër dukuri e cila ekziston në përgjithësi në Mal të Zi, e sidomos për shqiptarët, është punësimi në bazë të librezës partiake. Jo rrallë, si parakusht, aplikuesit për një punë, sqarojnë se si (direkt apo indirekt) udhëzohen që, së parit, të anëtarësohen në partinë në pushtet. Nga mungesa e ndërgjegjes, apo dhe nga situata e vështirë ekonomike, këta njerëz harrojnë faktin se bëhen mall për shitje. Si rezultat i gjendjes së mjerueshme politiko-ekonomike, e theksuar sidomos në trevat ku shqiptarët janë shumicë, emigrimi për dekada të tëra ishte në nivel tepër shqetësues. Shqiptarët nën presion dhe të diskriminuar, por gjithmonë të lehtësuar të emigrojnë, lëshuan trojet e veta më shumë se çdo popull tjetër në Ballkan. Është fakt se 2/3 e shqiptarëve nga Malësia jetojnë në SHBA. Në anën tjetër shpërngulja e organizuar e boshnjakëve nga viset veriore të Malit të Zi, në Dhe të Zi (Karabushko Pole), që sot numërojnë rreth 3000 banorë, numër i cili rritet nga viti në vit, shtron pyetjen: “Pse pikërisht në Malësi?” Emigrimi i shqiptarëve dhe vendosja e boshnjakëve në Malësi, është një plan i ndërrimit të strukturës demografike të popullsisë e unë do të shtoja, ndryshim të etnisë. Plan ky i cili po realizohet gradualisht, por me sukses. Malësia, e cila ishte gati 100 për qind e populluar nga shqiptarë autokton, tashmë gati është balancuar me jo-shqiptarët. Pa qit këtu në harresë edhe martesat në mes shqiptarëve dhe këtyre ardhacakëve, që vetëm shtojnë dhe përshpejtojnë asimilimin. Se sa të pranuar dhe të barabartë janë shqiptarët dhe simbolet e tona kombëtare nga ana e shtetit malazez, shumë mirë e dëshmon edhe “Ligjit mbi Rendin dhe Qetësinë Publike”, i cili sanksionon përdorimin e simboleve tona kombëtare me gjobë në të holla deri në 5000 euro, apo burgim (personi juridik do të dënohet me 2.500 deri në 5000 euro, kurse për personat fizik gjoba do të ishte 100 deri në 500 euro, apo 30 ditë burgim). Se Flamuri ynë kombëtare konsiderohet si ndonjë armë e rrezikshme (u dëshmua edhe në aksionin famëkeq të 9 shtatorit të 2006), kur me rastin e bastisjeve, policia sekuestroi flamujt shqiptarë, si material dëshmues për “terrorizëm”. Një ndër të drejtat themelore të qytetarëve është e drejta për vetëqeverisje lokale. Një tjetër e drejtë, e cila i është shkurtuar shqiptarëve. Shqiptarët e Malësisë shpesh herë u përdorën për tregti politike të këtij pushteti, por edhe të subjekteve politike shqiptare. Ky pushtet para çdo zgjedhje ka premtuar Komunën e Malësisë me qendër në Tuz. Kanë kaluar shumë marrëveshje e nënshkrime, por çdo herë kanë përfunduar për t’ia nisë me një premtim tjetër. Tashmë lindi një premtim i radhës, duke u mbështetur në “Ligjin për organizimin territorial”, komuna duhet kaluar përmes një referendumi konsultativ, një metodë tjetër për zvarritjen e kësaj çështje. Një referendum i cili edhe nëse dëshira e qytetarëve kalon, do të varej nga dëshira e pushtetit, i cili duket qart se nuk dëshiron një komunë ku shumica (së paku për momentin) është e populluar nga shqiptarë autoktonë. Popujt e sunduar, të cilët jetojnë jashtë shtetit amë, apo nuk kanë shtet amë, përballen me asimilimin. Shqiptarët vërtet kanë shtetin amë, i cili ka detyrë morale por edhe ligjore t’i ndihmojnë dhe mbrojnë. Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë në Nenin 8, Pika 1 (Republika e Shqipërisë mbron të drejtat kombëtare të popullit shqiptar që jeton jashtë kufijve të saj), edhe garanton mbrojtjen e shqiptarëve jashtë kufirit politik të saj. Çka bëri Shqipëria zyrtare në këtë drejtim? Nuk bëri asgjë! Për Kosovën, shtetin tjetër shqiptar, as mos të flasim. Atë disi po mundohemi me e arsyetuar për faktin se shteti i Kosovës ende është në procesin e formimit. Por, Shqipëria zyrtare dhe diplomacia e saj, mund të mësojnë nga Serbia, që diplomacia e saj po bën të pamundurën për mbrojtjen e serbeve brenda shtetit të Kosovës. Po ashtu, edhe nga Mali i Zi, i cili kushtëzon Kosovën për shkëmbimin e misioneve diplomatike me njohjen e një bashkësie etnike malazeze, e cila jeton në Kosovë, për të cilën kërkon ta njohin me atribute të kombësisë në kushtetutë. Të mësojnë nga veprimi i shtetit grek, se si veprojnë ndaj pakicës “greke” (shqiptarë të greqizuar) në jug të Shqipërisë, ose nga shteti serb, i cili në qytetin e Fierit investon në hapjen e shkollës serbe për disa familje serbe! Kemi dëgjuar nga zyrtarë shqiptarë, që për ndihmën e tyre, fillimisht duhet të jemi kompakt në kërkesat tona. Vërtet duhet të ishte ashtu, por shqiptarët në Malësi janë në gjendje aq të mjerueshme, sa që edhe për një fillim të tillë është e domosdoshme ndihma e shtetit amë, e atyre që e kanë për detyrë, se pari morale e mbi të gjitha kushtetuese. Subjektet e shumta politike shqiptare në këto troje e kanë humb çdo kuptim. Ato më shumë shërbejnë për tregti dhe dekor… Në fund të fundit ato vetëm pasqyrojnë gjendjen e shqiptarëve këtu. Jemi në një fazë kritike, e cila pa ndihmën e shtetit amë dhe ndërkombëtarizimit të kërkesave tona, do të humbim edhe çka ka mbet, të hutuar në mjegullnajën e rrugëtimeve tona!

Shpirti i Turmës dhe i Askushmërisë

May 30, 2013 by dgreca

NGA SAIMIR LOLJA/ TORONTO/

Shpirti i Turmës bashkëjeton me njeriun dhe është tipar i historisë njerëzore, sepse njeriu në mënyrë të natyrshme është qenie shoqërore që kërkon përherë të shoqërizohet. Porse njohuria për të, përkujdesja ndaj këtij shpirti dhe mbi të gjitha shfrytëzimi i tij për qëllime të caktuara përbën anën tjetër të medaljes. Çeshtja madhore është se sa i theksuar është shpirti i turmës në shoqëri, sepse njeriu i brymosur me një mendësi të tillë ka në themel të mendjes së tij çiftin Sundimtari dhe Turma. Kjo është çeshtje madhore sepse mendimet dhe ndjenjat janë shfaqje të shpirtit të njeriut dhe janë pikërisht ato që përcaktojnë sjelljen e tij shoqërore, domethënë kufirin ndarës çfar quhet e mirë dhe çfar quhet e keqe. Sjellja dhe puna e njeriut janë dy gjëra të ndryshme por që njëkohësisht plotësojnë e bashkëshoqërojnë njëra tjetrën, ngase në fund të fundit ato bashkëshoqërojnë njeriun. Sjellja shoqërore është ajo që përcakton ngjarjet shoqërore, sepse njeriu bën atë që dëshiron të bëjë.

Njeriu në turmë ka një shpirt të ndrydhur, të pa lirë e të pa larmishëm dhe duke qenë në gjendje të tillë ai kundërvepron duke i lindur dëshira në skutat e shpirtit të tij për ta parë veten në krye të turmës. Shpirti i tij ngashëron, kredhet përqark, i friksuar mban sytë e veshët hapur te të tjerët, frigon e idhtohet nga e mira e tjetrit, i sheh të tjerët detyrimisht të barabartë me vetveten, sheh në të tjerët aspak ndryshim nga vetvetja ose në rastin më të mirë ndryshime të parëndësishme. Ai ndjehet njësh me “të barabartët e tij” dhe vetpërfytyrohet si përfaqësues i tyre. Ky shpirt i ngujuar në mënyrë natyrale kërkon hapje, liri dhe vet-dallueshmëri. Prandaj ai e anon ndërgjegjen e tij drejt njëshit, drejt unit, drejt vetkuptimit me ndjenja të forta që ky vetnjësh kështu nuk ka vlerë dhe si rrjedhim i mbin dëshira që të duket mbi të tjerët ose, e thënë sipas mendjes së tij, mbi “të barabartët e tij”. Zgjidhja më e lehtë për të është mburrja ose bërja e tjetrit me turp. Ai gjithmonë është në kërkim të rastit për t’u mburrur ose bërë tjetrin me turp, sepse ai ndjehet keq dhe i turpëruar kur nuk mburret apo kur nuk e turpëron tjetrin. Me ligësi, ai gjithmonë është në kërkim të thashethemit për tjetrin, sepse edhe vetë ai është një thashethem. Kështu, njeriu në turmë harxhon pa ndërprerje vëmendje dhe energji e tij për emocione të panevojshme dhe hamendje të papëlqyeshme, për ngacmime nervore të nxituara, për ëndërrime me sy hapur dhe thashetheme të pashtershme.

Njeriu në turmë e ka të pamundur të pranojë se jo çdo gjë është apo i përket çdonjerit dhe jo çdo njeri është për çdo gjë. Një mendësi e tillë nuk arrin të pranojë se veç punës së tij egziston e duhet të egzistojë edhe puna e të tjerëve dhe nuk vozit në mënyrë të atillë që puna e tij të plotësojë punën e të tjerëve ose puna e tij të plotësohet prej të tjerëve. Për një shpirt të tillë i mirë është, domethëne duhet të egzistojë, vetëm guri i tij dhe jo muri i përbashkët. Ai vetëgjykon se është i pazëvëndësueshëm dhe ka edhe raste që ai përpiqet ta prishë murin e përbashkët, sepse ka një shpirt të pabesë me aromë kalbëzimi. Një shpirt i tillë nuk përcjell respekt për të tjerët e midis të tjerëve, biles për të nuk egziston dhe nuk duhet të egzistojë edhe mendimi ndryshe, aq më tepër të kuptojë se kur respektohet mendimi ndryshe edhe bashkimi është më i fortë. E thënë më gjërë, një shpirt i tillë nuk pranon ndryshimin dhe ndryshueshmërinë, domethënë harmoninë, dhe si rrjedhim nuk pranon përparimin, madje e urren atë.

Njeriu në turmë kthehet pa e kuptuar në një narcist. Si i tillë ai kërkon me këmbëngulje në turmë vetëm pasqyrime të vetvetes; të tjerët janë njësoj për të, duhet të jenë kështu ose përndryshe të shndërrohen në të tillë. Pëlqyeshmëria për vetveten duke parë dhe prekur vetveten nga të gjitha anët e në tërë turmën është e pakufijshme. Ndërsa narcistit të lashtësisë i duhej të qëndronte tërë ditën mbi një pellg të vogël me ujë të patrazuar për të parë vetëm vetveten e pasqyruar me qëllim që t’i avullonte kënaqësinë e pëlqyeshmërisë së vetvetes, për narcistin e turmës pasqyra e vetvetes shtrihet në të katër anët e pafundme për sa kohë që egziston turma e tij. Si e tillë kjo pasqyrë e nderë bëhet njëkohësisht mjaft e brishtë, lehtësisht e thyeshme dhe e thërmueshme nga çasti në çast për shkak të madhësisë e shtrirjes së saj. Një kënaqësi e tillë e dhënë nga një pasqyrë e pafundme nuk mund të lëshohet apo të harrohet. Për ta ruajtur këtë gjendje, mjetet e vetme të narcistit të turmes janë: vigjilenca, cmira, urrejtja dhe dhuna ndaj çdo drithërime të sipërfaqes së pasqyrës ujore, ndaj çdo tingulli sadopak të ndryshëm të dëgjuar, ndaj çdo njëshi tjetër në turmë dhe ndaj çdo ndryshimi që shfaq ky njësh. Në mënyrë të veçantë, narcisti i turmës hidhërohet thellë dhe mbushet me dëshpërim e urrejtje kur vëren ndonjë të mirë që i shkon apo i ndodh tjetrit. Për të, njëshat e tjerë në turmë nuk e meritojnë dhe nuk duhet t’iu ndodhin të mira. Ay i përqesh të tjerët kur shprehen e shfaqen ndryshe, i pengon ato të ndryshojnë dhe të përparojnë. Për të, vetëm sundimtari i turmës, idhulli i tij, vetvetja e tij e dëshiruar, meriton të mira, prarim, vezullim e lartësi.

Një shpirt i tillë i jep vlerë vetëm të qënit mundues për të tjerët, i jep vlerë vetes vetëm duke ia ulur vlerën të tjerëve, i jep vlerë vetes duke përdhosur vlerat qytetare, kulturore dhe kombëtare të shoqërisë që i përket. Një shpirt i tillë njeh vetëm lirinë e tij të egërt e të pakufishme. Ay është shpirtërisht pjesmarrës në krimin apo tradhëtinë që sundimtari (Mbinjëshi) i tij kryen. Ai nuk arsyeton për këtë dhe nuk e arsyeton mbinjëshin e tij, sepse ay vetë është sundimtari i ëndërruar pa qenë sundimtar. Ai dallon vetëm të drejta për veten e tij; për të egziston vetëm liria e tij dhe jo e të tjerëve. Biles, kur mbaron ai duhet të mbarojnë edhe të tjerët. Një shpirt i tillë është i pangopur, i pakënaqur, i paqetë dhe rrjedhimisht mizor për të mbajtur gjallë pangopshmërinë e tij. Ai vetmendon se është i pagabueshëm, i pacënueshëm, me të drejta absolute e liri të pakufijshme. Ai nuk mban dhe nuk ndjen përgjegjësi për veten dhe të tjerët; një shpirt i tillë është, bie fjala, një Ali Pashë Tepelenë. Një shpirt i tillë synon që çdo gjë me vlerë të jetë brenda derës së tij, ai dëshiron dhe përpiqet të ndërtojë vetëm ishullin e tij, kullën e tij me frëngji. Atij nuk i intereson ambjenti përreth dhe madje ai e sheh me armiqësi këtë ambjent, sepse atij nuk i interesojnë gjërat e përbashkëta. Një shpirti të tillë i pëlqen të ndërtojë ishullin e tij të thepisur; ai ngazëllehet kur prish urat lidhëse dhe pret telat ndërlidhëse për të ndërtuar garth përrreth vetes së tij. Atij nuk i pëlqen bashkëjetesa paqësore, sepse ai nuk respekton tjetrin dhe pjesën e tjetrit, ai është një fqinj i keq, ai urren dhe i erren sytë për çdo ndryshim të vënë re tek “të barabartët e tij”. Dhe njëkohësisht, ai vrojton se ç’bëjnë të tjerët për të bërë të njëjtën gjë, për të mos ngelur mbrapa emocionalisht.

Njeriu i turmës nuk rri dot pa e parë dhe dëgjuar papushim e kudo figurën e mbinjëshit të tij. Figura e stampuar e mbinjëshit të tij mishëron pasqyrimin e vetetes për njëshin e vocërr dhe si e tillë tek kjo figurë ai gjen kënaqësinë dhe dehjen më të madhe për veten e vet; kjo është ëmbëlsia për shpirtin e tij të idhtuar. Karrikja dhe bëmat e sipërnjëshit i krijojnë njëshit të vocërr një rrymë të atillë jehonash saqë pa atë rrymë as makina njësh nuk punon e as njëshi nuk ndjen vetveten. Njeriu në turmë kthehet në vogëlinë e fëmijërisë e tij kur ëndërronte të ishte i madh, mbinjësh i frikshëm, dhe papërgjegjshmëria fëminore i jepte shijen e kënaqësisë pakufi. Prandaj, besimi i tij shkon andej nga fryn era, andej nga burojnë valët e tingujt që e mbajnë të vogël atë, andej nga shfryn sundimtari i turmës, andej nga është kahu i fuqisë së turmës. Turma kërkon njerëz të vegjël, grimca rëre, që të prodhojë furtunë. Si një vocërrak, ai gjykon vetëm duke thërritur për ndihmë paragjykimet e paharrueshme të vogëlisë. Duke përfytyruar, ai e kthen veten mbrapa në kohë dhe emocionalisht mburret me këtë. Kështu, me dashje e pa dashje, ai e shuan zgjuarsinë e tij, bëhet i paaftë të dallojë dhe kuptojë të vërtetën, e ul veten aq poshtë sa të mos njohë rrotën dhe të mos dijë sa bëjnë 1+1-1; dhe shpejt e shpesh bën keq dhe gabime. Njeriu në turmë e ka të pamundur të kujtojë apo vrojtojë vetveten, e si rrjedhim ai e ka të pamundur të kujtojë apo t’i lidhë veprimet e ndodhitë e shkuara. Kujtesa e njeriut në turmë është e çastit, tepër e shkurtër. Ai kujton vetëm çfar dëshiron në çast të kujtojë ose çfar i shkon për shtat shpresave dhe frikave të tij.

Njeriu në turmë arsyeton mbi bazën e vetarësyes së shtypur të njëshit. Domethënë, ai kërkon njësha për mendjen e tij të ngathët, sepse ai e ka frikë njëshin, mundimtarin e mundshëm të tij, dhe mendon se edhe ai njësh e ka frikë atë për të njëjtën arësye. Ay është një sundimtar i gurosur, sepse vetëm kështu mund të jetë njësh, dhe si i tillë nuk pranon të dallohen njësha të tjerë në turmë. Kur ia dënojnë të këqijat, ai kërkon vetëm njësha, sepse me dashje ose padashje nuk e kupton se pse i sulen. Një shpirti të tillë nuk i intereson bashkëpunimi dhe harmonia, atij i intereson vetëm mbinjëshi që ta sundojë në shpirt. Pavarësisht sa larg është, ai gjithmonë vigjëlon që mbinjëshi, sundimtari i tij me të cilin i mburret vetvetes, të mos cënohet, të mos iki, të jetë i përjetshëm e i paprekshëm, i gurosur, i lartë deri në qiell, sepse vetëm kështu ai mund të ngrejë sytë lart. Urrejtja e bën atë gjithmonë gati të bashkohet me shpirtra të tjerë të tillë për t’iu sulur mizorisht “të barabartëve të tij”, për t’i plaçkitur e përdhosur ato, për t’i tradhëtuar ato, sa herë i del rasti apo dëgjon se mbinjëshi iu kërkon një gjë të tillë. Lëvizja barazitiste (komuniste, e thënë jo shqip) në Shqipëri mori përmasa epidemike gjatë Luftës II Botërorë, sepse njerëzia u josh nëpërmjet thënies “Ngrihuni t’iu biem atyre që janë ndryshe dhe t’iua marrim atë çfar kanë”.

Njeriu në turmë nuk ka forcë shpirtërore dhe gjithnjë bëhet akoma edhe më i pa aftë të pyesë apo të gjykojë vetveten, të shkëputet prej kthetrave të brendshme, të shmangë varësinë nga të tjerët, të mos përjashtojë vetveten, të përdorë ndonjë dritëz kuptimi prej vetvetes, të ketë kureshtje kush është, nga vjen e ku shkon dhe pse. Njeriu në turmë është një askush. Ai mendon sipas modës së turmës, sipas propagandës zyrtare shtetërore apo botërore, dhe përqesh çdo gjë që është ndryshe nga ajo modë. Njeriu në turmë i ngjan një cifle hekuri të cilën vetëm fusha magnetike e mbinjëshit e mban drejt, të ngritur lart. Pa këtë fushë magnetike jetike, ai bie përdhe e shkon me pluhurin. Prandaj njeriu në turmë guroset pas mbinjëshit dhe shndërrohet në fanatik, domethënë ai e ka të pamundur të ndryshojë mendjen dhe përmbajtjen. Një njeri me shpirt të tillë është qenie emocionale, nervore, një tifoz, një spiun, një madhni që përgjërohet për naltmadhninë e tij. Ay qëndron në turmë për shkak të urrejtjes që ka ndaj të tjerëve, ndaj atyre që njeh apo ndaj fqinjit. Mbinjëshi është shpirti i tij, emocioni dhe kënaqësia e tij, sepse prej hyjniut mbinjësh dhe urrejtjes që ai mbjell egziston turma ku mund të bëjë pjesë. Urrejtja dhe pickimi i emocioneve që i shërbejnë kësaj urrejtje janë ato që e mbajnë turmën bashkë, sepse tek mbinjëshi ai gjen urrejtjen e dëshiruar dhe pickimin e nevojshëm të emocioneve. Pa këtë pickim emocionesh njeriu i turmës nuk do ta ndjente vetveten, nuk do ndjehej mirë, dhe do idhtohej duke u rropatur deri sa të gjente një turmë ku helmi i mbinjëshit t’i ëmbëltonte emocionet. Turma e tij është bota e tij, e kuptimtë për të egzistuar, në brigjet e së cilës përplasen botë (turma) të tjera, të huaja dhe armiqësore.

Njerëzit në turmë janë të egër e të dhunshëm. Shpirti i tyre dhunon dhe kërkon të dhunohet. Me fjalë të tjera shpirti i tyre është i skllavëruar. Skllavërimi i është bërë karakter, zakon, kërkesë, dëshirë dhe mënyrë të jetuari. Njeriu në turmë shndërrohet në një skllav me dashje; ai nuk rron dot pa vuajtur. Ai nuk ka nevojë më për zinxhirë që ta mbajnë të tillë, ashtu si fizikisht. Sa më shumë koha kalon, aq më shumë ai e adhuron skllavërinë e tij dhe aq më shumë krenohet me të. Meqenëse ky shpirt nuk pranon e respekton ndryshim tek “të barabartët” e mendjes së tij dhe ndërkohë kërkon të dhunohet, atëhere këtë dhunim e skllavërim e kërkon, e gjen si zgjidhje, dhe e pret vetëm nga sundimtari i pashpirt i turmës. Domethënë, e kërkon këtë nga idhuli i tij, nga i dëshiruari i shpirtit të tij. Meqenëse ky shpirt i egër është i pasjellshëm ndaj “të barabartëve të tij”, meqenëse ky shpirt nuk pranon të renë dhe ndryshimin e harmonishëm tek “të barabartët e tij”, ai ka vetëm një shtysë mendimi: skllavërimin, dhe vetëm një gjuhë veprimi: dhunën. Egërsia i shkakton dhimbje therëse në shpirt kur sheh harmoni në rrethin e “të barabartëve të tij”. Vetëm dhuna e më të fortit, e më mizorit, e më të egrit, e më të poshtrit, e atij që ka të drejtë të dhunojë e përdhosë të tjerët, e sundimtarit të turmës, mund t’ia fashitë dhimbjen e instikteve të egra të tij. Vetëm kjo dhunë madhore, vetëm ky sundimtar turme me të vetmen të drejtë fjale e veprimi, mund t’ia shtypë egërsinë, shkaktaren e dhimbjes, t’ia qetësojë shpirtin e tij dhe t’ia dehë emocionet. Ky shpirt nuk e kupton dhe nuk e kërkon mëvetësinë, ndryshimin në lidhje me të tjerët. Më e shumta që dëshiron ky shpirt është të bëhët një vasal mizor. Edhe kur e shtyjnë në liri të përkufizuar për të gjithë, ai nuk mund të shkëputet nga e kaluara e skllavërimit dhe dhunimit mbi të. Liria për të është dhuna, rasti për të shfryrë egërsinë e emocioneve të tij. Ai po me dhunë kërkon të kthehet në skllavërinë e shkuar, me të njëjtat kushte e mundësisht me të njëjtin sundimtar mizor për turmën. Shpirti i tij qan papushim për egërsinë e sundimtarit të shkuar. Shpirti i tij i idhnuar psherëtin për mungesën e munduesit të tij të egër, humbjen e të cilit e ndjen shumë herë më të madhe se humbjen e vetvetes apo “të barabartëve të tij”. Ai dëshiron gjithmonë që munduesi të ringjallet dhe shpreson në këtë.

Njeriu në turmë shndërrohet në një makinë dhe si e tillë ai nuk e njeh dhe nuk mundet ta njohë vetveten. Ashtu si makina, ai bëhet i papërgjegjshëm për veprimet e tija dhe as dëshiron e as kërkon të dijë apo të kuptojë. Kështu ai shndërrohet në një njeri mekanik me të cilin çdo gjë ndodh. Duke qenë se skllavërimi shoqëror mbështetet mbi frikën, sundimtari i turmës ia ushqen papushim asaj frikën dhe mospëlqyeshmërinë për çdo gjë ndryshe, të re apo të panjohur. Makinat janë të verbëra dhe të pavetëdijshme; ato s’mund të jenë ndryshe dhe veprimet e tyre duhet t’i përgjigjen natyrës së tyre. Njeriu në turmë, njeriu mekanik, i plotëson këto veti të makinës. Si i tillë, ai nuk është njeri i lirë. Që të çlirohet atij i nevojitet së pari të fitojë lirinë e brendshme, të vetëdijshme, të ndërgjegjes dhe mëvetësisë së tij shpirtërore. Përndryshe ai ngec i skllavëruar shpirtërisht sepse ai, para së gjithash, as nuk e njeh dhe as nuk e kupton vetveten e tij. Prandaj njeriu në turmë e humb dhe nuk e kujton vetveten, sepse ai edhe jeton e vepron duke qenë në gjumë të thellë ndonëse me sytë hapur edhe nuk bën përpjekjet e duhura për t’u zgjuar.

Askushmëria është një ndjenjë e skajshme shoqërore që në situatë paniku e fut njeriun në ankth dërrmues dhe e zvetnon. Nën ndrydhjen e skajshme të shpirtit të tij, nën hutimin dhe kotësinë që pëson shpirti i tij, nën zhvleftësimin e historisë në mendjen e tij, i dalldisur nga paarsyeshmëria, fillon të ndriçojë në shpirtin e tij të tymosur një flakë pishe e zbehtë në degëzën e askushmërisë. Askushmëria bëhet për të frymëmarrje, liri dhe shkak veprimi. Ai bëhet kështu një makinë që nuk ka fillim e qëllim rruge, një makinë pa busull, që përpiqet të ngahet dhe po qe e nevojshme mund të marrë një kthesë e të ecë për aq sa i kërkojnë shërbim. Duke harruar me dashje ose pa dashje, ai humb vetveten dhe fshin nga mendja vlerat dhe historinë në origjinën e tij, rrënjët. Ai nuk e dallon më tjetrin. Ndërkohë ai kërkon të mbushet me vlera të reja, por nuk arrin të kuptojë se ato janë të pathemelta tek ai, janë si gjethet të cilat zverdhen dhe nuk dihet se ku i flak era.

Ashtu si natyra nga ku ka lindur, shoqëria njerëzore përmban në vetvete ndryshueshmëri. Domethënë, njerëzit ndryshojnë nga pamja, mendimi, gjatësia, vendlindja, dëshirat, kënaqësitë, aftësitë, dituritë dhe biles brenda një grupi shoqëror (kombi) ka ndryshime në të folurat vendore e në veshje. Përtej kombit, ndryshimet shtohen në tiparet e jashtme, ngjyra e lëkurës, gjuha, etj. Grupet shoqërore (kombet) dhe nëngrupet shoqërore (brenda një kombi) kanë edhe gjëra të ngjashme dhe të përbashkëta, por nuk kanë gjëra të barabarta. Nëse respektohet natyra, duke përfshirë edhe shoqërinë e larmishme njerëzore, atëhere jeta është e paqshme. Në të kundërt, përpjekjet për të krijuar fantazma barazie përbëjnë dhe prodhojnë krime njerëzore dhe natyrore. Në rastin e Shqipërisë zyrtare, për gjysëm shekulli u edukua dhunshëm me qëllim dhe me absolutizëm fantazma e barazitizmit shoqëror dhe ndërkombëtar, aq sa u kërkuan “vëllezër” edhe në xhunglat e Amazonës e tundrat e Azisë. Njerëzit u bashkëmblodhën dhunshëm mendërisht dhe fizikisht. U punua për të krijuar të ashtëquajturin “njeriu i ri”, domethënë askushin e dëshiruar të barabartë e të edukuar me shpirtin e turmës.

Për askushin e mirë është askushmëria dhe e keqe është çdo gjë tjetër e arsyeshme, jo-paemër dhe me formë e përmbajtje të qartë. Askushi nuk di as çfar, pse e kë të emërojë dhe as pse është emëruar; ai pret urdhër nga mbinjëshi për të zbatuar një ligj që është urdhëri vetë. Ai nuk di pse është në një detyrë zyrtare dhe çfar do të thotë ai emërim, çfar pritet e duhet të bëjë, çfar të thotë e çfar të kërkojë. Ai është një vjedhës pune, vendi pune dhe vote. Ai nuk e di ç’është e çfar përfaqson kombi e flamuri kombëtar ose çfar duhet të bëjë për festën kombëtare, çfar flamuri duhet të mbajë, çfar të bëjë që ai flamur të mos jetë thjesht një copë lecke me ngjyra, etj. Ay shndërrohet në spiun, tradhëtar, vjedhës i vetvetes dhe brejtës apo shkatërrues i të tijëve. Askushmëria shpesh e vozit askushin në veprime tradhëtie, sepse për të qenë një njësh dikushi, një sundimtar i përmalluar, ai i hyn rrugës së krimit dhe bashkëpunimit me armiqtë. Ai vetëm keq sheh, uron apo dëshiron, sepse ai vetë është keq dhe të keqen ka si pikë krahasimi. Ai flet për gjëra të parësyeshme e të pakuptueshme dhe biles ai nuk dallon ngjyrimet.

Të menduarit turmor dhe askushmëria të para veçan dhe të veçuara për njeriun e veçuar nuk përbëjnë rrezik për shoqërinë. Por meqenëse shpirti i askushmërisë lind prej shpirtit të turmës dhe ndërthuret mjaft me të, atëhere kur shpirti i turmës dhe i askushëmrisë bëhen tipare shoqërore të përhapura dhe të njëkohshme, atëhëre ai grup shoqëror është në rrezikun e madh të mashtrimit dhe vetshkatërrimit. Rreziku bëhet akoma më i madh dhe pësimi prej tij më i shpejtë kur armiqtë e këtij grupi shoqëror ia njohin atij këtë shpirt dhe përkujdesen t’ia forcojnë pikërisht këto dy tipare shoqërore. Në këtë rast, pasoja është e paqartë për çastin por e qartë pas një periudhe të gjatë kohe. Si rrjedhim, ai grup shoqëror vetshkatërrohet, humbet vlera njerzore, shpirtërore, kulturore dhe materiale, ose në rastin më të mirë vazhdon të përtiqet në kufinjtë e mbijetesës duke ngelur i prapambetur, i vetpenguar në përparim dhe i paqetësuar. Ngulmi i këtyre dy mendësive i mban njeriut ndezur ëndërrën e barazitizmit dhe si rrjedhim ai cënon dhunshëm gjërat që s’i përkasin ose që janë të ndryshme nga ëndërrimi i tij.

Veç shpirtligëve, njerëzit që janë në detyra zyrtare dhe i përmbajnë në vetvete të dy këto mendësi bëhen shumë dëmtues për shoqërinë gjatë marrjes së vendimeve. Biles, ato zhyten në krime dhe tradhëti nga të cilat nuk dalin dot dhe njëkohësisht kujdestarët e tyre nuk i lenë të dalin por i zhytin akoma më shumë. Njerëz të tillë bëhen kukulla qeverisëse dhe nga veprimet apo goja e tyre mund të dëgjohen gjërat më të paarësyeshme. Me njerëz të tillë në pozita shtetërore, veprimtaria armiqsore e huaj, sidomos ajo e fshehta, ka fushë të lirë veprimi dhe pasoja të dhimshme për vendin. Historia shqiptare vazhdon ta japë këtë mësim. Ato njerëz që thonë se nuk ka armik, ose e thonë këtë nga mungesa e zgjuarsisë së tyre, ose e thonë këtë nga vetvetja për shkaqe emocionale dhe qëllime të ngushta vetjake apo përfitimi, ose iu është thënë nga armiqtë ta thonë këtë gjë (duke e ditur ose duke mos e kuptuar këtë); ose shtyhen ta thonë këtë jo nga një shkak i përmendur më sipër. Shteti i Shqipërisë zyrtare u shpartallua në fillim të vitit 1997 pikërisht prej humbjes së armikut (askushmërisë) dhe veprimit të frymëzuar nga mendësia e turmës.

Të dyja këto mendësi ushqejnë njëra-tjetrën dhe përcaktojnë sjelljen shoqërore të njeriut, e cila do të thotë para së gjithash si sillet njeriu ndaj shoqërisë dhe çfar ka bërë për të. Egzistenca dhe nxitja e tyre nga ato që i duan të keqen shqiptarëve i rrisin mjaft pasojat negative mbi shoqërinë shqiptare, qetësimin, bashkimin dhe përparimin e saj. Ndikimi negativ në shoqëri i të dyja mendësive zvoglohet nëpërmjet ndriçimit të shpirtit me vlera dhe mendjes me ide, shkollimit matematik dhe shkencor, edukimit të njeriut si e pse të përdorë arësyen, edukimit kombëtar dhe atij bashkësor. Të gjitha këto kanë qëllim përparimin dhe përkufizimin e mirësjelljes shoqërore ndaj vetvetes, të tjerëve dhe ambjentit në rrugën drejt një shoqërie të udhërrëfyer prej arësyes dhe urtësisë, domethënë drejt një shoqërie që i përket e vërteta dhe që e sheh atë nëpërmjet arësyes. Pra çeshtja shtrohet: të dihen të metat e mendësisë shoqërore dhe të kundërveprohet butësisht për largimin e tyre, apo të mos dihen por t’i dijnë armiqtë dhe të veprohet egërsisht për thellimin e tyre. Meqenëse përmirësimi paraprak fillon tek vetë njeriu, fillimi i largimit të këtyre dy mendësive në çdo rast është shumë i thjeshtë: njeriu nevojitet të mos mendojë e të mos flasë me NE. Kështu ai do të fillojë të zgjohet, të kujtojë vetveten, të shkuarën e rrjedhimisht të ardhmen, dhe do të fillojë të egzistojë sepse do të fillojë të mendojë.