Dr. Vlora Obërtinca/

Tash sa ditë është temë aktuale heqja e dinarit nga qarkullimi në territorin e Republikës se Kosovës. E drejtë legjitime do të mendonte njeriu, duke qenë që shteti duhet ta shtrijë legjitimitetin e kontrollës financiare brenda integritetit të vet territorial.

Shtrohet pyetja, a ka të drejtë kryeministri Albin Kurti në kërkesën e tij për heqjen e Dinarit serb nga qarkullimi dhe aplikimin e Euros si valutë të vetme në tregun financiar të Kosovës ?

Një Bankë Qëndrore e një shteti është shtylla e tretë shtetërore pas Kryetarit dhe Kryeministrit, që mbikqyrë dhe rregullon tërë tregun financiar brenda shtetit, duke përfshirë edhe politikën monetare ku menaxhohet tregu i parasë. Por, a e shtrin autoritetin e vet Banka Qëndrore e Kosovës në veri të Kosovës që nga viti 1999 ? Sigurisht që JO.

Ne vitin 2007 Banka Qendrore e Kosovës nën udhëheqjen e Unmik-ut i kishte dhënë licencën “Komercialna Banka” të Serbisë për të operuar në veri të Mitrovicës dhe enklavat e tjera serbe, ndonëse, nuk kishte qasje e as autoritet mbikeqyrës që nga themelimi e deri në mbyllje të kësaj banke në fund të Janarit 2024 ! Athua është në dijeni BE-ja me emisarët e vet ndërmjetësues për këtë cështje ? A do ta kishte lejuar Banka Qendrore serbe në Beograd apo edhe Banka Qendrore Evropiane një bankë të huaj të vepron në selinë e saj në Frankfurt për 16 vite radhas, pa e mbikqyrur dhe pa pasur casje asnjeherë si në rastin e Kosovës ? Këto quhen standard të dyfishta që pengojnë Kosovën për anëtarësim në BE. Përderisa emisarët e BE-së shkojnë e vijnë, në vend se ta miratojnë heqjen e Dinarit nga qarkullimi si vendim legjitim i BQK-së, tani ata ftojnë qeveritarët tanë padrejtësisht për të diskutuar këtë temë në Bruksel.

Nuk njoh Kryeministër në botë që do të lejonte anarki financiare brenda shtetit të vet, sic kanë lejuar kryeministrat kosovare që nga viti 1999 deri te kryeministri Kurti. Andaj, a ka te drejtë Kryeministri Kurti në kërkesën e tij për shtrirjen e legjitimitetit financiar brenda territorit të shtetit të tij ? Absolutisht PO .

Kur Banka Qëndrore e një shteti nuk ka kontrollë mbi qarkullimin e një valute të dytë në tregun e vet financiar, situata mund të jetë e komplikuar dhe të sjellë shumë sfida dhe pasoja si:

Mungesa e Kontrollit të Politikës Monetare me ç’rast Banka Qendrore mund të ketë vështirësi në menaxhimin e politikës monetare në mënyrë efektive. Kur një valutë e huaj në këtë rast Dinari serb qarkullon lirishëm në tregun financiar të Kosovës, Banka Qendrore humbë kontrollin mbi faktorët që ndikojnë në kursin e këmbimit dhe në nivelin e furnizimit të valutës zyrtare në këtë rast Euro. Sasia e parasë në qarkullim nuk ka kontrollë, andaj fenomenet negative si inflacioni, deflacioni apo edhe krimet financiare mund të jenë të pranishme. Përvec, kësaj emetimi i letrave me vlerë nuk arrin deri në veri të Kosovës, që në mënyrë indirekte ndikon negativisht në të hyrat buxhetore shtetërore dhe në zhvillimin ekonomik të vendit.

Sipas kësaj logjike të hyrat buxhetore nga tregu financiar, doganat dhe ATK-ja duhet të shpërndahen nëpër komunat e veriut dhe enklavat serbe por, kur vije puna që ato të kontribuojnë në mbushje të buxhetit shtetëror, ato mund të shmangen dhe lirisht ta shkelin ligjin madje me dijeni të Brukselit zyrtarë. Mos të harrojmë se BE-ja ka asistuar vazhdimisht që nga viti 1999 në implementin e standardeve financiare konform ligjit dhe rregullave të saj, duke i mbeshtetë edhe sot e kësaj dite institucionet financiare të Kosovës për mbretërim të ligjit, si standard i pashmangëshëm për anëtarësim të Kosovës në BE. Kjo për Kosovën dhe BE-në do të thotë ‘ sillu e biri vetit “!

Papërshtatshmëria e Kushteve të Financimit me ç’rast një valutë e huaj qarkullon lirisht, pa rregullat ligjore të tregut financiar të shtetit ku vepron, në këtë rast Kosovës, mund të ketë ndikim negativ në kushtet e financimit të shtetit. Nëse shumica e transaksioneve zhvillohen në një valutë të huaj, ku shteti nuk ka qasje, shteti mund të jetë i ekspozuar ndaj riskut të lartë valutor, duke e bërë më të vështirë për të financuar borxhin dhe për të menaxhuar kushtet e tij financiare.

Ndikim Negativ në Kursin e Këmbimit dhe në Stabilitetin Ekonomik, me ç’rast një valutë e huaj ka një ndikim të madh në tregun financiar të shtetit, kjo mund të sjellë paqëndrueshmëri në kursin e këmbimit dhe të shkaktojë turbulencë në ekonominë vendase. Kur kursi i këmbimit është i paqëndrueshëm, mund të ketë pasoja negative për stabilitetin makroekonomik dhe për fuqinë blerëse të qytetarëve dhe bizneseve.

Rreziku i Arbitrazhit me ç’rast mund të ketë dallime në vlerën e dy valutave brenda një shteti, atëherë ka rrezik që individët dhe kompanitë të përfitojnë nga ky dallim duke bërë arbitrazh dhe shfrytëzim të sistemit anarkik financiar.

Vështirësi në Planifikimin dhe Stabilitetin Makroekonomik me ç’rast ka dy valuta të përdorura brenda një shteti, dhe është shumë e vështirë për autoritetet ekonomike të planifikojnë dhe të sigurojnë stabilitet në nivelin makroekonomik. Si pasojë e kësaj Kosova nuk ka mundur ende të realizon Rejtingun Kreditor nga kompanitë me renome botërore sic është “Standards and poor”, si pasojë e së cilës vështirë se do ta kthen kokën kah Kosova ndonjë investor serioz. Investitorët ndërkombëtarë zakonisht shmangin vendet me rrezik të lartë ekonomik, duke krijuar një spiralë negative për zhvillimin ekonomik të atij vendi.

Rreziku i Kontrollit të Kapitalit me ç’rast, në rrethana kur një valutë e huaj qarkullon lirisht dhe pa asnjë kontroll nga shteti ku vepron, ka rrezik që kapitali të lëvizë lirshëm në dhe jashtë shtetit në reagim ndaj ndryshimeve në politikën monetare dhe fiskale. Kjo lloj lëvizjeje e lirë e kapitalit pa asnjë kontrollë nga rregullatori financiar dhe fiskal vendor, ai i BQK-së dhe ATK-së, mund të shkaktojë turbulencë dhe të çojë në humbje të kontrollit të shtetit mbi politikat ekonomike të tij.

Mungesa e besueshmërisë në Sistemin Financiar me ç’rast ekziston instabiliteti ekonomik dhe kursi i këmbimit është i paqëndrueshëm, besueshmëria në sistemin financiar të shtetit mund të preket. Kjo mund të shkaktojë një krizë besimi, duke çuar në tërheqje të depozitave bankare dhe zvogëlimin e aktivitetit financiar brenda vendit.

Humbja e Kontrollit Tatimor me ç’rast një valutë e dytë përdoret në tregun e brendshëm dhe Administrata tatimore nuk ka qasje në të, humbet kontrolli mbi transaksionet dhe të ardhurat e tyre nga taksat dhe tarifat. Kjo mund të zvogëlojë burimet e nevojshme të financimit për qeverinë dhe mund të shkaktojë vështirësi në mbajtjen e financave publike në balancë.

Rritja e Ekonomisë Informale me ç’rast, për shkak të mungesës së tatimeve dhe kontrollit tatimor mbi transaksionet në valutën e dytë, mund të rritet ekonomia informale dhe evazioni fiskal. Bizneset dhe indivdët mund të preferojnë të kryejnë transaksione në këtë valutë për të shmangur tatimet dhe tarifat e aplikuara në valutën zyrtare.

Rritja e Riskut dhe Pasigurisë Financiare me ç’rast, mosfunksionimi i kontrollit tatimor mbi një valutë të dytë mund të krijojë një mjedis më të rrezikshëm dhe të pasigurt për investitorët dhe bizneset. Rritja e rreziqeve financiare mund të ndeshë në zvogëlimin e investimeve dhe rritjen e kostos së kapitalit për të gjithë aktorët në ekonominë e shtetit.

Ndikim negativ në zhvillimin ekonomik me ç’rast, përdorimi i një valute të dytë pa kontroll tatimor mund të shkaktojë mosfunksionimin e disa sektorëve të ekonomisë, duke shkaktuar humbje të të ardhurave për shtetin dhe ndikim negativ në rritjen ekonomike. Kjo situatë mund të përkeqësohet edhe më tej nëse ekonomia informale rritet dhe zë një pjesë të madhe të aktivitetit ekonomik.

Nga analiza e më sipërme shtrohet pyetja, se sa ka humbur buxheti qeveritar i Kosovës për 23 vitet e fundit duke mos pasur kontrollë financiar në pjesën veriore të Mitrovicës ? Vetëm mund të shpekulojmë pa asnjë të dhënë zyrtare dhe kredibile nga institucionet shtetërore financiare të Kosovës. E dhimbshme por, e vërtetë!

Kjo është Kosova jonë e dashur në shërbim të demokracisë ndaj të drejtave të minoriteteve, të drejta këto që nuk i gjen askund në rruzullin tokësor sepse, këtu nuk kemi të bëjmë me të drejta njerëzore por, me shkeljen e ligjeve ndërkombëtare financiare dhe ekonomike që janë të parashikuara me Konventa ndërkombëtare. Si mund të rri BE-ja indiferente ndaj fenomenit të tillë negativ bashkë me emisarët e vet Lajcak dhe Borell, kur Banka Qendrore Evropiane i parasheh saktë se si duhet funksionojë një treg i rregullt financiar. Kjo më nuk është politike por, kryekput ekonomike dhe financiare. Si mund të anëtarësohet Kosova në institucionet financiare të BE-së, kur nuk ka kontrollë të plotë mbi tregun e vet financiar dhe BE-ja i mbyllë sytë dhe njëkohësisht kërkon përmbushjen e standardeve për anëtarësim. Kjo i bie ” hip se të vrava, zbrit se të vrava “!

Andaj, për të adresuar gjithë këto sfida të dhimbshme financiare dhe ekonomike, Kryeministri Kurti ka të drejtë të plotë dhe legjitime që të veprojë në interes të rujatjes së stabilitetit financiar dhe ekonomik të vendit, pas 23 viteve të pas luftës, duke urdhëruar ndalimin e përdorimit të Dinarit serb në territorin e Republikës së Kosovës.

Shkruan : Dr.sci.Ms. Vlora Obërtinca – Eksperte e tregjeve financiare dhe Doktor shkence në Lidership. Autorja ka studiuar dhe është specializuar në Vjenë, dhe ka qenë pesë herë drejtoreshë në institucionet kyqe financiare të Kosovës. Ajo harton reformat ekonomike qeveritare si eksperte e pavarur.

Nga XHAVIT ÇITAKU

Që në fillim të manifestimit kulturor, letrar e argëtues Fahredin Berisha, kryetar i SHKSH ”Iliria” në Norrkoping të Suedisë bëri me dije se ky event i organizuar së bashku me SHSHASH ”Papa Klementi i XI Albani” me rastin e kremtimit të 16 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës do të jetë pak me ndryshe, pak më emocional jo vetëm për ne që jemi të panishëm, por edhe për të gjithë komunitetin shqiptar në këtë vend skandinav. Në të vërtetë, tha ai, në këtë vit ka lindur edhe miku ynë i madh, lëvruesi i gjuhës, historisë, traditës e trashegimisë shqiptare, shkrimtari, studiusi, përkthyesi Ullmar Qvick. Ai i mbush 90 vjet dhe për shkaqe shëndetësore nuk mund të jetë i pranishëm fizikisht, por përmes telefonit ka thënë : ”Shëndeti po ma pamundëson pjesëmarrjen  dhe për këtë po me vjen keq, por unë jam me juve, pran jush, pranë shqiptarëve, gjithmonë. Urime festa e madhe, urime pavarësia e Kosovës së dashur”. Me pas u paraqitën kumtesa për veprimtarinë  e bujshme, të pasur e me përmbajtje të këtij personaliteti që tërë jetën a kushtoi shqiptarëve e Shqipërisë. 

Veprat tuaja brilante i kemi në tavolinat tona dhe në bibliotekë

Viron Kona, shkrimtar e publicist i njohur nga Tirana dhe anëtar nderi i SHSHASH ”Papa Klementi i XI Albani”,Suedi, ndër të tjera ka shkruar : ”Vazhdimisht  ju kemi në mendje dhe kemi ndjerë gjithnjë pranë vlerat tuaja, botën tuaj të mrekullueshme humane e shpirtërore, që për ne është dritë që ju e përhapni nëpëmjet veprave tuaja të shkruara sociale, kulturore e letrare, që fillojnë me përkthimet tuaja të shumta, e ku jeni përkthyesi kryesor i veprave shqiptare në gjuhën e bukur suedeze; nëpërmjet librave tuaj, veçanërisht librit tuaj  epope ”Me shumë heroizma sesa grurë”, një përshkrim dokumentar i historisë dhe jetës shoqërore të shqiptarëve gjatë shekullit XX. Po kontributi i juaj i madh është ndier edhe në fjalor, vepra gjuhësore, në artikuj dhe intervista brilante, me mesazhet tuaja plot respekt e dashuri, në portalin e miqësisë Suedi- Shqipëri dhe Kosovë, teksa ndihemi të privilegjuar  që ju jeni anëtar nderi i SHSHASH ”Papa Klementi i XI Albani”, Suedi dhe ndihmoni parreshtur në ngritjen e nivelit të lartë të punës e programit social-  arsimor të shoqatës. Veprat tuaja ne i kemi në tavolinat tona të punës dhe në bibliotek, ato janë për ne mësime dhe përvoja të përparuara, ato janë në udhën e artë të bashkëkombësit tuaj suedez Tumman, të fqinjit danez Pedersen dhe të shumë albanologëve të tjerë evropianë, që e kanë vlerësuar dhe e vlerësojnë gjuhën e bukur dhe të lashtë shqipe” theksoi Viron Kona.

 Prof. Fetah Bahtiri, i cili ka shkruar një libër të tërë për veprimtarinë e madhe të Ullmar Qvick, theksoi se: ”Ne shqiptarët në Suedi kemi hasur në shumë miqë suedez. Kemi pasur fatin që këtu e kemi gjetur edhe një mik suedez të veçantë, një thesar shqiptar të ndritshëm, i cili është i angazhuar me mish e me shpirt për t’iu ndihmuar shqiptarëve, e sidoms Kosovës që të çlirohet nga zgjedha serbe. Ky burrë që i thonin Ullmar Qvick, rregullisht ishte më i zëshmi, më i afti, më i miri, më i dijshmi, më besniku, më i madhi në mesin e të gjithë atyre veprimtarëve proshqiptar dhe vetë shqiptarëve. Ai është një figurë me peshë xhevahiri, i cili është marrë me kulturën shqiptare, ku për herë të parë kishte dëgjuar Radio Tiranën, Radio Shkodrën dhe Radio Kukësin, Ullmar Qvick i ka kushtuar një jetë të tërë miqësisë suedeze- shqiptare dhe është shndërruar si udhë lidhëse në mes të dy popujve dhe dy kulturave. Ullmar Qvick, si albanolog që është, e flet bulur gjuhën shqipe, por e shkruan më mirë dhe më drejt se shumë intelektual shqiptarë. 

Ullmari ka shkruar edhe shumë punime gjuhësore kërkimore, kritika letrare, recensione, ka mbajtur shumë ligjerata profesionale, politike e shoqërore, është përballur ashpër me një mori debatesh me kundërshtarët e shqiptarëve sidomos kur ishte në pyetje Kosova dhe çështja e saj nën okupimin serb. Veprat letrare, studimet dhe përkthimet e tij janë të shumta, mbi dyzet sosh. Mendoj  se, mbi të gjitha, është një thënie e tij e përseritur shumë: ”Unë, nëse do të jetoja edhe një herë, do të punoja me shqiptarët dhe për shqiptarët”. Zoti të bekoftë, Ullmar Qvick, ty që je thesar shqiptar në Suedi, tha ndër të tjera Prof. Fetah Bahtiri.

Kavajasi që shpresonte ta gjente Ullmar Qvick-un në mesin e 12.700 spektatorëve

Para se ta vizitonte Suedinë, Ëngjell Ndocaj, gazetar i spikatur i TVSH-së, skenarist e regjisor, mjeshtër i madh, kishte kontaktuar Viron Konen, shkrimtar, publicist, përkthyes e njohës i mirë i zhvillimeve në Suedi, sidomos në fushën e kulturës, për të mësuar për miqtë e tij në këtë shtet skandinav. Ai duke buzëqeshur i kishte thënë: ”Kam disa miqë në gjithë Suedinë por i pari që dua ta përmend, është Ullmar Qvick”. Ndaj, Ëngjelli për ta njoh më mirë filloi të hulumtoj se ndoshta edhe ai mund të sjell diçka të re në këtë tubim të mbrëmshëm dhe vërtetë kishte arritur. Nga të gjitha shkrimet studimet, artikujt, intervistat e të tjera që ka lexuar deri me tash, ka një fjali që i bashkon: ”Ullmar Qvick është një prej miqëve më të mëdhenj e të vërtetë të Kombit Shqiptar. Pashmangshëm shtrohet pyetja: Ku e ka fillesën kjo miqësi, çfarë u bë shkas?

“Ka qenë viti 1970, kur një 26 vjeçar nga Suedia e largët, vendosi të vizitojë tokën e shqipeve, të zaptuar nga dogma komuniste. Djalë i thjeshtë, studioz, me kulturë të përgjithshme, veçanërisht gjuhësore. I nxitur nga programt e Radio Tiranës e të ndonjë gazete që arrinte në Suedi, kish nisur të kuptonte po edhe të mësonte fjalët e para të një gjuhe, që për të, tingëllonte e vështirë. Nga ana tjetër dy- tre djem të rinj, emigrantë nga Jugosllavia e asaj kohe, por të lindur në Kosovë, e kishin ndihmuar  disi të kuptonte shqipen. Para se të nisej për Tiranë, kish vendosur të ishte i urtë që të linte një përshtypje të mirë në një vend të panjohur me një regjim që frenonte kedo. Në takimin e parë me shqiptarët ai ndjeu ndrojtjen e frikën e njerëzve për të komunikuar lirshëm me të huajt. E pa fillimisht në hotel Dajt pastaj në Durrës tek Adriatiku,… megjithatë suedezi  kurajoz vendosi ta sfidonte atmosferën mbytëse të mjedisit ku ndodhej. Doli nga hoteli dhe u drejtua tek stacioni i urbanit që të çonte në Kavajë.

Në vitin 1972, në Stokholm u zhvillua një Kogres botëror për gjuhësinë dhe etnografinë. Akademia e Shkencave e Shqipërisë, pas shumë dyshimesh, dërgoi Prof. Rrok Zojzin, themeluesin e etnografisë sonë moderne. Shkenctari ynë i nderuar mbajti kumtesën që kish përgatitur. E vlerësuan të gjithë, kërkuan ta takonin dhe ta respektonin sidomos të zotët e shtëpisë. Kur u kthye në Shqipëri, në rrethin e tij të ngusht familjar, ku bëja pjesë edhe unë, midis impresioneve që kish marrë nga Stokholmi, tregoi për një bisedë të shkurtër  me një suedez, njohës i gjuhës, muzikës dhe etnografisë sonë kombëtare. Ishte mrekulluar nga njohurit e tij për Shqipërinë dhe Kosovën. Ullmar Qvick, me intuitën dhe kulturën që kish deri në atë kohë, kish ditur të vlerësonte, jo thjeshtë Prof. Zojzin, por pasurinë kulturore, sidomos atë të traditës që kish Shqipëria. Të gjitha këto profesori ynë kurajoz, nuk mund të rrinte pa i deklaruar me sinqeritetin e një shkenctari, duke e nisur me emrin e suedezit Ullmar Qvick, edhe pse e dinte se do t’i kushtonte… dhe kish pasur të drejt: nuk e lejuan më të shkonte jashtë shtetit. Atë emër kolegu, nuk e harroi kurrë, e ruajti në arkivin e tij shpirtëror dhe ma permendi deri në ditët e fundit të jetës së tij kur u shua në gushtin  e 1995-es. Unë isha nipi i tij.”

Disa vite më parë, më konkretisht në shtatorin e 2008-es, në Tiranë do të zhvillohej ndeshja Shqipëri- Suedi, në kuadrin e eliminatorëve të kampionatit botëror të futbollit. Një i njohur i im nga Kavaja m’u lut t’i gjeja një biletë për të vëllan. Tre orë para ndeshjes, një burrë në moshë, qendronte para meje. I dhashë biletën po para se të ndahem e pyeta si e parashikon rezultatin. Buzëqeshi, duke me thënë: “Kur luajmë me Suedinë, unë nuk jam thjeshtë tifoz. Kam një dobësi për këtë vend.” Më bëri kurioz… Kisha patur të drejtë. Ky qytetar kavajas, e nisi përgjigjën me një pyetje: “Besoj se si gazetar i TVSH-së, keni dëgjuar për intelektualin Ullmar Kvick. – Po, iu përgjigja. Ai nisi tregimin… “Duhet të këtë qenë pranvera e vitit 1970. Bashkë me një shok ndodheshim në qendër të Kavajës. Po flisnim si shumica e të rinjve të asaj kohe, për “Besën”, skuadrën tonë të zemrës. Pa pritur diskutimin na e preu një i panjohur. Me një shqipe të panjohur për veshin tonë, u përshëndet dhe na kërkoi që ta adresonim diku, ku mund të gjente ndonjë relike apo simbol të zonës për ta marrë si kujtim në Suedi. Një i huaj! Nuk e menduam gjatë ndonëse e njihnim frikën në raste të tilla… pse mos ta ndihmonim! Hm!…Një fjalë goje Përfunduam të tre në rajonn e policisë. Disa orë brenda pastaj… ai me shqipen e tij, çuditërisht krejt të kuptueshme kish sqaruar punonjësit e Degës së Punëve të Brendshme se ishte një turist i zakonshëm nga Suedia, i pajisur me një vizë kolektive… Ne na lëshuan pas disa orësh qortimi e kërcënimi… dhe që atëherë se takova më ndonëse kam mësuar se ka ardhur disa herë në Shqipëri. Me dukët se do ta takoj sonte në stadium…”

Ky qytetar kavajas ishte në tifoz i zjarrtë i futbollit por krejt i veçantë. Shpresonte ta gjente Ullmar Qvick-un mes 12.700 spektatorëve. Disi absurd po i dhashë të drejtë. Ndoshta dinte diçka ose kishte dëgjuar për figurën shumëdimensionale të atij qytetari suedez që kish ardhur në rininë e tij. Sa dëshirë do të kisha t’i tregoja qoftë edhe tani, se i njohuri i tij, sot ka edhe një emër, me të cilin duhet të mburremi ne shqiptarët- albanologu Ullmar Qvick.”, përfundoi Ëngjell Ndocaj

Zë malli i mërgimtares

Saranda Iseni, Kryetare e SHSHASH ”Papa Klementi i XI Albani” para një numri të madh bashkatdhetarësh që ishin tubuar në këtë ditë të bekuar për popullin e Kosovës u  shpreh: Kosovë, çdo ditë me mahnit me bukuritë rugoviane dhe ato brezore. Çdo natë me shafaqesh në ënderrë e bardhë si velo mendafshi nuserije. Çdo  ditë marr frymë lehtë kur shoh gëzimin e lirisë në sytë e tu. Me beso edhe kur qaj buzëqeshi me lotin e shkrirë. Po flasë, oj  Kosova e ime, me zë malli të mërgimtares. Ndërkaq, ju motra e vëllëzër, fëmijë  të dashur me emocionuat tej mase me këtë prani të madhe, me të cilën po dëshmoni dashurinë e madhe që keni për atdheun, për vendlindjen, për Dardanin. Sa me kënaqin shpirtin këto vajza me atë vallëzim brilant, me atë veshje tradicionale, me atë buzëqeshje, me atë gëzim e hare. Me ngrohtësinë, që delë nga thellësia zemra, në emrin tim dhe të Shoqatës sonë iu uroj 16 vjetorin e Pavarësisë të shtetit tonë, Kosovës. Ndërkaq, duke lartësuar veprën e madhe të Ullmar Qvick, Saranda Iseni përkujtoi se para një jave ditësh kishte folur me të dhe ai i kishte shprehur kënaqësinë se ajo tash është zgjedhur kryetare e Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi i XI Albai”. Ai i kishte thënë edhe këtë se: ”Femra shqiptare ka qenë shtyll e familjes, e qendresës, e edukatës, e emancipimit me shekuj, por fatkeqësisht kjo ka mbetur në heshtje, ndaj duke e njohur kapacitetin e juaj intelektual, për të cilën gjë e kam kuptuar edhe nga të tjerët, kam besimin e plot se sukseset e shoqatës, anëtar nderi i së cilës jam edhe unë, kanë me qenë kulminante”, përfundoi fjalën Saranda Iseni.  

Braktisja e Kosovës brengë e madhe

Kryesia e SHKSH ”Iliria” dhe delegacioni i SHSHASH ”Papa Klementi i XI” zhvilluan një debat që kishte të bënte me sukseset arritura, problemet e hallet me të cilat po ballafaqohet komuniteti shqiptar në qytetin e Norrkopingut. Fahredin Berisha, kryetar i shoqatës ”Iliria” dhe anëtarët tjerë folën rreth punëve të mira që janë kryer posaçërisht rreth përfshirjes së nxënësve shqiptar në mësimin e gjuhës amtare, U tha se gëzon fakti që numri i fëmijëve shqiptar është shtuar, për të cilën gjë flasin faktet se vite më parë në procesin mësimor të gjuhës së nënës ishte i përfshirë vetëm një mësues, ndërsa aktualisht janë duke punuar katër mësimdhënës. Po ashtu, ishte kënaqësi e veçantë të dëgjosh se sa shumë djem e vajza kanë kryer shkollimin superior në lëmi të ndryshme dhe me dijen e profesionalizmin që kanë treguar në vendet e tyre të punës janë bërë të njohur jo vetëm në këtë qytet, por edhe më gjerë. Shukri Ymeri, kryetar i Lobit Euro-atlanik Shqiptar shprehu brengën e tij të madhe se vetëm një orë mësimi për gjuhën amtare në javë nuk mjafon, duke shprehur frikën njëkohësisht se pa hapjen e shkollave shqipe asimilimi i fëmijëve tanë do të jetë i pashmangshëm, ndaj i gjithë komuniteti shqiptar duhet të punojë e kërkojë me ngulm shkollimin shqip në këtë vend skandinav. Brenga e tij edhe më e madhe është se Kosova, por edhe Shqipëria po shpopullohet dhe ky fenomen i rrezikshëm duhet të frenohet sa më parë. Në këtë drejtim mërgata shqiptare ka një rol të pazëvendësueshëm, ngaqë ajo ka potencial të madh intelektual e njerëzor për të ndaluar këtë të keqe, këtë tragjedi kombëtare që po i kanoset shqiptarisë. Në të vërtetë, homogjenizimi i mërgatës dhe hartimi i projekteve për investime në atdhe duhet të mbetët prioritet i secilit mërgimtar, shoqate, grupi apo biznesit në të gjitha shtetet ku punojnë e veprojnë shqiptarët, tha Shukri Ymeri.

Jehoi kënga e çiftelia, kënaqi shpirtin poezia

Nikoqiri i këtij manifestimi SHKSH ”Iliria” ishte kujdesur që për të pranishmit të organizoj edhe një program letrar e argëtues. Në shenjë respekti për mikun e madh Ullmar Qvick poezi të bukura kishin shkruar Fahredin Berisha, Fetah Bahtiri, Saranda Iseni, Xhavit Çitaku, ndërkaq grupi i vajzave i kësaj shoqate befasoi me një vallëzim brilant, që u shpërblye me duartrokitje të gjata. Po ashu, edhe këngëtarja e njohur Mevlyde Mehmeti- Hajra me grupin e saj kënaqi këtë numër kaq të madh bashkatdhetarësh me këngë të bukura. Duhet të vihet në spikam edhe kontributin e nënave shqiptare të cilat me duartë e tyre të arta kishin përgatitur ushqime tradicionale, të cilat ishin shumë të shijshme. 

Në fund të këtij eventi u nënshkrua një marrëveshje bashkëpunimi ndërmjet SHKSH ”Iliria” dhe SHSHASH ”Papa Klementii XI Albani”. Pjesë e sponsorimit të këtij manifestimi ishte edhe SHSHASH ”Papa Klementi i XI Albani”.

Dhe krejt në fund: Ishte një pritje tipike tradicionale. Madhështia e këtij tubimi kulturor, letrar e argëtues qendron në faktin aty shihej se çfarë marrëdhëniesh të afërta, vëllazërore e të dashurisë kishin bashkatdhetarët tanë. Ndaj, kur ata e duan dhe e respektojnë njëri- tjetrin çdo gjë tjetër realizohet në mënyrën më të mirë të mundshme. Ky është një shembull që duhet t’iu shërbej edhe të tjerëve. Ju lumtë!

Nga Msc.Kevin HAXHIU*/

Një vitë pas shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë,në vitin 1913 në Konferencën e Ambasadorëve në Londër Fuqitë e Mëdha vendosën copëtimin e territorit të Shqipërisë në favor të vëndeve fqinje.Në vitin 1915 Traktati i fshehtë i Londrës vendosi që territori i Shqipërisë të copëtohej edhe më shumë se në vitin 1913.Në vitin 1918 në Konferencën e Paqes në Paris nga Fuqitë e Mëdha (Blloku i Antantës-fitues të luftës) dhe vëndet fqinje kërkuan që Traktati i Fshehtë i Londrës i vitit 1915 të zbatohej.Delegacioni i dërguar nga qeveria e Durrësit nuk po e përfaqësonte aspak si duhej Shqipërinë duke mos i dhënë asnjë zgjidhje këtij problemi të madh.Gjatë gjithë kësaj kohe Shqipëria ishte në kaos dhe rreziku për copëtimin e saj ende vazhdonte.Ndaj patriotët shqiptarë të gjendur në këto rrethana vendosën që në Shqipëri të mbahej një tjetër Mbledhje Kombëtare që të mbronte Pavarësinë e Shqipërisë dhe territorin e saj.Në muajin nëntor të vitit 1919 u mblodh organizata nacionaliste “Krahu Kombëtarë” në shtëpinë e ish Prefektit të Durrësit Abdyl Ypi.Në këtë takim merrnin pjesë patriotë shqiptarë të cilët diskutuan për mbledhjen e një kongresi kombëtar pasi rreziku për copëtimin e Shqipërisë ishte i madh.Në këtë takim u vendos që t’i bëhej një thirrje Parisë së Lushnjes pasi në qytete të tjera ishin bërë përpjekje por nuk arritën dot të organizonin mbajtjen e një kongresi.Ata iu drejtuan patriotit Sheh Ibrahim Karbunara dhe në 31 dhjetor 1919 patriotë lushnjarë që i përkisnin parisë së qytetit të Lushnjes u mblodhën në Teqenë e Karbunarës.Atje u ngrit edhe Komisioni Nismëtarë/Inisiator me 28 anëtarë për Thirrjen dhe Organizimin e Kongresit.Anëtarët e Komisionit Nismëtarë për Thirrjen dhe Organizimin e Kongresit të Lushnjes ishin:Besim Nuri,Ferit Vokopola,Nebi Sefa,Qemal Mullaji,Eshref Frashëri,Sheh Ibrahim Karbunara,Abedin Nepravishta,Bajram Haxhiu,Taullah Sinani,Llazar Bozo,Emin Vokopola,Zija Mullaji,Mustafa Vokopola,Jonuz Sefa,Skender Pojani,Kadri Jenisheri,Teki Libohova,Filip Papajani,Jakov Bozo,Andrea Papaj,Qerim Arapi,Rasim Hoxha,Arif Kurti,Abdyl Aziz,Muntar Luarasi,Hamit Xheka,Reshat (Hysni) Shazivari,Hasan Islami Like. Në datën 1 Janar 1920 Komisioni i Posaçëm (Komisioni Nismëtar/Inisiator për Thirrjen dhe Organizimin e Kongresit të Lushnjes) vendosi që me anën e tij por edhe të Katundarisë së Lushnjes të njoftonte nëpërmjet një letre të gjitha Katundarit e Shqipërisë që të zgjidhnin nga 2 Delegat për në Mbledhjen Kombëtare të Lushnjes (Kongresi i Lushnjes).Kjo Letër e Komisionit të Posaçëm Inisiator për Thirrjen dhe Organizimin e Kongresit të Lushnjes gjendet në Drejtorinë e Përgjithshme të Arkivave,AQSH,Fondi 149 (Kryeministria (Para 7 Prill 1939)),Dosja I-I-48,fleta 1 dhe 2. Në këtë Letër shkruhet:-“Nga shkaku i ngjarjevet të ndryshme këtu  e disa muaj më parë në jetën mbledhore të atdheut ton,po ndihet një prapashti livrimi,pra sikundër q’asht e ditun prej si çdo atdhetari këto prapshti shkaktojnë prishjen e qetësis së rendit,pa dyshim në fund dhe humbjen e atdheut të dashtun,populli Shqiptar që këto vjetët e fundit tue u ndodhun në fushën e propagandavet damsore,ka marrë mësimë të mjaftëshme mbi bazët e shpëtimit të veht, dhe ashtu mbas kësaj për mos me u gabue me thash e theme të kota, e të mshehta ose të veçanta ,ka banun marrëveshje tash së voni, dhe asht e ditun që ka vendosun,për një mbledhje të përgjithshme këtu në qëndrën e Lushnjës,ku si Shqipni e veriut ashtu dhe e jugës mundet lehtazi me i bashkue zanet e bisedimit.Pra ky pëlqim i bashkëatdhetarëvet të ndershëm,prej popullit ton u pritën me nderime,me gëzime krejt të zemërta,dhe në emën të popullit Komisioni i jon sot tue u mbledhun me randësin e posaçme,vendosi që me anën e veht dhe të Katundaris bashkërisht të bahen të ditnur  gjith katundarit e Shqipnis dhe me anën e këtyne populli Shqiptar mbas programit që u paraqitet ngjitun me i dërgue nga dy delegatë fuqiplotë në këtë mbledhje  ku asht për t’u venun i themel i fort një marëveshjes së vërtetë të përjetëshme midis ton.Ky qëllim kaq i shenjt  mvaret  në dëshirat e përgjithshme e jo në mendimet e veçanta.Pra midis personavet  të çdo partie,tue banun  një bashkëpunim vllaznor,dhe tue lanë mënjanë ndryshime mendimesh personale.Delegatët duhet me u emënue me pëlqimin e përbashkët.Atdheu i dashtun po na fton në bashkim,në besë,në vllazni me të cilat kemi me fitue dhe uratën mëshirore  të së Naltës Fuqitarit Krijues.Perëndie. 1.I.920 NË EMËN TË POPULLIT TË LUSHNJES KOMISIONI POSAÇËM BASHKË ME KATUNDARINË E VENDIT  BESIM NURI,SHEH IBRAHIM KARBUNARA,EMIN VOKOPOLA,MUSTAFA VOKOPOLA,ZIJA MULLAJ,RASIM HOXHA,SKËNDER POJANI,ABDYL AZIS,QEMAL MULLAJ,ABEDIN NEPRAVISHTA,BAJRAM HAXHIU,ESHREF FRASHËRI,JONUS SEFA,MUNTAR LUARASI,LLAZAR BOZO, ETJ ”.₍₁₎  Komisionit Nismëtar për Thirrjen dhe Organizimin e Kongresit të Lushnjes gjithashtu përgatiti organizimin e mbledhjes,krijimin e kushteve për delegatët gjatë kohës që do të qëndronin në Lushnje,organizmin e forcave vullnetare për të mbrojtur dhe siguruar qetësinë gjatë kohës që do të mbahej mbledhja.  Në Drejtorinë e Përgjithshme të Arkivave,AQSH,Fondi 65 (Koleksion fondesh personale (Para vitit 1912)),Dosja 38-2-83 “Projekt-program i Kongresit të Lushnjes nga Abdyl Ypi”,fleta 1,shkruhet:-“Katundarija Lushnjes   Program i Kongresit   Nye-1- qëllimi i mbledhjes së përgjithshme asht sigurimi i vetqeverimit të plotë të shqipnis dhe forcimi i bashkimit shqiptar.Nye -2- në mbledhje kombëtare do të shoshitet gjindja e përbrëndëshme e e përjashtëme  e shqipnisë dhe si në administratën e vendit që siguron baskim e qetësie ashtu dhe në fitim të besimit të fuqive të mbëdhaja të botës do të rëfehet gjallnia kombëtare.Nye -3- mbledhja kombëtare tue marë parasysh të gjithë mendimet e ndryshme qi kanë shkaktue ndarjen në shqipënie do të mundohet t’i largonjë mosmarëveshjet  e të siguronjë bashkëpunimin qi forëcon jetën e atdheut .Nye -4- çdo nënprefekturë do të përfaqësohet prej dy zotnive të zgjedhun prej popullit të qarkut.Nye -5- çdo përfaqësonjës do të ket një dokument përfaqësimi të vërtetuem prej katundarisë së vendit.Mbledhja do të bëhet në Lushnje me 21 të muajit kallnuer 1920 të mërkurën ora më 10 para dreke.   Lushnje më 1 Kallnuer 1920  Letër prej Durrësi,korespondenti ynë na shkruan: sot para dreke mrrivi nj post të posatshme prej Lushne me një shkresë për përlimtaren e Durrësit, me të cilën përlimtarija e Lushnjes  e paria e këti vendi në formë të një komisioni jashtëzakonshëm ftojën Durësin e rrethet e tij me zgjedhë dy delegatë për mbledhjen kombëtare që ka m’u mbajtë në Lushne më 21-1- po ndërgojmë kopjen e kësaj shkrese. ndihet se Fejzi beu ,i vetmi delegatë i qeverisë sotme mendon me i kundërshtue realizimit të këtij mendimi por populli i shqypnisë mesme beson se Fejzi beu nuk ka sesi me i kundërshtue dëshirit të miletit”.₍₂₎  Disa nga kujtimet e nismëtarit Bajram Haxhiu për Kongresin e Lushnjes:-“Në kohën kur bëheshin përgatitjet për Kongresin e Lushnjes,unë kam qënë anëtar i komisionit inisiator për mbledhjen e këtij Kongresi,por kanë kaluar 50 vjet dhe pak gjëra më kujtohen.Këtu në Lushnje kishte një lëvizje të gjërë patriotike.Para se të mblidhej Kongresi ne hoqëm një flamur Italian dhe e grisëm.Aty ishte një tufë e madhe njerëzish dhe italianët nuk guxuan të na preknin me gjithë që bërtisnin por kot.Më kujtohet se njeriu që kujdesej më shumë për thirrjen e Kongresit ishte Eshref Frasheri.Unë e njihja edhe më parë se kishte qënë këtu si inxhinier.Unë isha ngarkuar me detyrën e shpërndarjes së postës në Elbasan,Peqin,Kavajë dhe Durrës, ndërsa Taulla Sinani kishte Tiranën dhe anën e Dibrës e të Shkodrës.Nuk më kujtohet kush ishte tjetër që shkoi në krahinat nga jugu.Veç mbaj mend që ne u ndamë në një mënyrë të tillë që të shkonim aty ku kishim të njohur e të kryenim kështu më mirë punën tonë.Kudo këtë rrugë e bëja me kuaj duke e hequr veten sikur shkoja mik dhe jo suvari.Rrugës kishte plotë rreziqe,por ne ishim të rinjë në atë kohë dhe i kapërcenim.Pastaj nuk donim t’ia dinim shumë se bënim një punë atdhetare.Ditën kur filloi punimet Kongresi ishte e mërkurë dhe bënte pak ftohtë.Në kohën kur zhvillonte punimet Kongresi kishin ardhur njerëz nga vënde të ndryshme të Shqipërisë.Por në Kongres kishte shumë lushnjarë.Unë nuk i kujtoj dot të gjithë por mbaj mend se kishin ardhur disa përfaqësues nga fshatrat.Gjatë kohës që zhvillonte punimet Kongresi ndihej se Lushnja ishte në festë.Kudo shifje flamurë kombëtarë bile flamurë te vegjël u vareshin në gjoks njerëzve nga fëmijet e shkollës.Flamurë të vegjël kishte edhe në sallë,aty ku ishim unjur në bangat e nxënësve.Edhe salla e mbledhjes ishte e zbukuruar mirë.E para ishte fytyra e Skëndërbeut dhe pastaj e Ismail Qemalit.Në mur qe një flamure kombëtarë.Në Kongres kishte rregull.Nuk të pranonin po të mos kishje një shkresë me vete.Ne kishim marrë masa për sigurimin e Kongresit.Kishin ardhur njerëz të armatosur.Disa prej tyre i kishin sjellë vet delegatët për t’i ruajtur gjatë rrugës,por pati edhe nga ata që i thirrëm ne.Më shumë forca kishin ardhur nga Darsia e Dumreja.Në të njëjtën kohë kishte shumë edhe nga zona e fushës por unë nuk jam marrë me forcat.Si përgjegjës për këtë punë ishte caktuar Llazar Bozua.Tërë kodrat rrotull Lushnjes ishin të mbushura me roje.Disa prej rojëve vinin edhe në qytet.Italianët i shihnin po nuk i ndalonin.Më kujtohet kur u muar vesh se Myfit Libohova pat ardhur me ushtri kundër Kongresit.Njerëzit nuk i mbanim dot se ishin gati të lëshoheshin e ta kapnin të gjallë.U nisën disa por nuk e arritën se në vend t’i afrohej Lushnjes ja mbathi për nga Vlora.Qeveria që u zgjodh nga Kongresi ndenji nja 4-5 ditë këtu,pastaj e përcuallëm me këngë ashtu siç dhe i pritëm delegatët.Vanë mjaftë forca nga Lushnja,por më të rëndësishmet ishin forcat e organizuara në Peqin nga Adem Gjinishi”.₍₃₎ Në datën 21 Janar 1920 hapi punimet Kongresi Kombëtar i Lushnjes dhe në proçesverbalin e mbledhjes së I-rë  shkruhet ndër të tjera:-Sot dit e Mërkurë 21/I/1920,ora më 10 para dreke tue qënë dita e caktueme për çeljen e Mbledhies Kombiare,me gjith që, nga vonesa e,Letër thirrjevet, nuk kanë arritun shumica e delegatëvet, Delegatët e arritun u mblodhën në Sallën e Mbledhies në Shtëpi të Z.Kaso be Fugës e pasi u ba një lutje prej të përnderëshmit Sheh Ibrahim Karbunarës,Zotni Ferid Vokopola n’emën të Komisionit inisjator të Lushnjes mbajti një ligjeratë për mirsëarjen e Delegatvet.Sh. e ti z.Aqif Pasha Elbasani iu përgjigjë  kësaj ligjërate me fjalë patriotike të flakta .Mas kësaj ceremonie, Komisjoni i përmëndur u hoqë e, Mbledhja fillojë nga punët”.₍₄₎ Mbledhja i hapi punimet për herë të II-të në datën 28 Janar 1920 , pasi kishin mbërritur shumica e Delegatëve dhe në proçesverbal shkruhet ndër të tjera:-“Për nderimin e të ndjerit Abdyl Be Ypit, që u asasinua mbi qëllim të ndalimit të Mbledhjes Kombiare ,u vendos që t’i pushojë Kuvëndi punët në këtë ditë e, t’i shkruhet familjes së ndjerit një letër ngushëllimi nga ana e Mbledhjes”.₍₅₎  Në datën 28 janar 1920 Mbledhja Kombëtare e Lushnjes i dërgoi në Durrës një letër ngushëllimi Familjes së të ndjerit inisiatorit  Abdyl bej Ypi.Në këtë Letër të firmosur nga Kryetari i Mbledhjes Kombëtare të Lushnjes Z.Aqif Pashë Elbasani,ndër të tjera shkruhej se:-“Mbledhia Kombiare,për nderin e të ndyerit inisiator,vendosi pushimin e bisedimevet të ditës sotshëme tue ndehun për mbi tryezën e Kryesisë nji napë Zije dhe n’emën t’atdheut  mu tregu ngushëllimet ma të lotushme Z.suaj qi jeni shejat e vlefshëme t’ati patrioti të ndjer ,po i pa harruem  midis shqiptarvet ”.₍₆₎ Në datën 31 Janar 1920 Mbledhja Kombëtare zhvilloi mbledhjen e saj të V-të dhe të fundit.Mbledhja e V-të u zhvillua në dy seanca në orë të ndryshme ku njëra në orën 9 para dreke dhe tjetra në orën 3 pas dreke.Në seancën e orës 3 të mbledhjes së V-të do të zgjidhej Senati (Parlamenti I-rë Shqiptar) dhe në procesverbalin e kësaj mbledhje ndër të tjera shkruhet se:-“Çelja e Vtë mas dreke 31.1.920 ………… Mas këti Vendimi z.Xhafer Ypi   D. i Durrësit propozon që, meqënëse Lushnja mori inisjativën për këtë Kongresë ,t’i jepet për nderim e drejta m’u përfaqësu veçanërisht në Senatë. D. i Lushnjes i përndershmi Sheh Ibrahim Karbunara,tue iu falenderit mbledhjes së Kombit,thotë se Lushnja nuk e bani për shpagim por e qujti për detyrë,atherë Z.Eshref Frashëri  D. i Korçës propozon t’i shkruhet popullit Lushnjes një falenderim prej anës së Mbledhies Kombëtare,që të mbetet për kujtim në arqiv të Katundaries së Lushnjes pranohet me trokitje durësh”.₍₇₎ Komisioni Posaçëm Inisiator me thirrjen dhe organizmin e Mbledhjes Kombëtare të Lushnjes (Kongresi i Lushnjes) kreu një akt atdhetar e patriotik për mbrojtjen e Pavarësisë dhe territorin e Shqipërisë. 

REFERENCAT

1.     DPA (Katalogu Online),AQSH,Fondi 149 (Kryeministria (Para 7 Prill 1939)),Dosja I-I-48.

2.     DPA (Katalogu Online),AQSH,Fondi 65 (Koleksion fondesh personale (Para vitit 1912)),Dosja 38-1-82.

3.     “Kujtime dhe këngë popullore për luftën çlirimtare të viteve 1918-1920”,Universiteti Shtetërorë i Tiranës,Instituti i Historisë dhe i Gjuhësisë,Instituti i Folklorit,Tiranë 1970.

4.     DPA (Katalogu Online),AQSH,Fondi 149 (Kryeministria (Para 7 Prill 1939)),Dosja I-I-2225 “Procesverbal i mbledhjes së Kongresit të Lushnjes”.

5.     DPA (Katalogu Online),AQSH,Fondi 149 (Kryeministria (Para 7 Prill 1939)),Dosja I-I-2225 “Procesverbal i mbledhjes së Kongresit të Lushnjes”.

6.     DPA (Katalogu Online),AQSH,Fondi 65 (Koleksion fondesh personale (Para vitit 1912)),Dosja 38-2-83.

7.     DPA (Katalogu Online),AQSH,Fondi 149 (Kryeministria (Para 7 Prill 1939)),Dosja I-I-2225 “Procesverbal i mbledhjes së Kongresit të Lushnjes”.

*KEVIN HAXHIU – I diplomuar në Master i Shkencave në “E drejtë Publike” dhe Asist.AVOKAT. Stërnip i Nismëtarit të Kongresit të Lushnjes,Patriotit Bajram Haxhiu.

Nga: Hysen S. Dizdari

Studiues i historisë dhe i filatelisë shqiptare

Tiranë, më 29.01.2024

Patrioti dhe atdhetari Mehmet Prishtina lindi më 7 janar 1967, në fshatin Polacë, Drenicë, Komuna Skënderaj, të Kosovës, në një familje me tradita të mëdha patriotike.

Shkollën fillore e kreu po në fshatin e lindjes Polacë në vitet 1972–1975, më pas, duke qenë se babai i tij kishte emigruar në Gjermani, i mundësoi shkollimin atje në vitet 1975–1979.

Në vitin 1980 kthehet përsëri në Kosovë dhe përfundon shkollën e mesme me rezultate të larta, në vitet 1980–1984.

Një rol të madh në edukimin e Mehmetit luajti i ati, Feriz (Mehmet) Aliuka i fisit Berisha, i cili e merrte në odën e burrave që kur ishte fëmijë. Në këtë odë mbruhen ndjenjat e atdhedashurisë e të patriotizmit, duke dëgjuar si familja e tij kontribuonte me çdo formë në luftën çlirimtare, për lidhjen prej tre a katër brezash me patriotin Hasan Prishtina, pasardhëse e të cilit ishte familja e tij. Fshati i tij i lindjes Polacë dhe krahina e Drenicës janë të njohura për historinë qindravjeçare në organizimin e kryengritjeve dhe të luftës çlirimtare kundër pushtuesve serbë, duke filluar me Mirosh Kopilin (Kopiliq), Azem e Shote Galicën e duke vazhduar me heronjtë e Kosovës Hasan Prishtina, Shaban Polluzha. Aty luftoi dhe u vra gjyshi i Mehmet Prishtinës (Mehmet Ramadan Aliuka, 1900–1945) në janar të 1945-s nga forcat çetnike serbe në Drenicë, si luftëtar i brigadës së Shaban Polluzhës, në mbrojtje të popullatës civile, së bashku me të vëllanë Miftarin e deri te themeluesi i UÇK-së, heroi i Kosovës Adem Jashari.

Në vitin 1984, Kosova ndodhej nën okupimin serb, në kuadër të Republikës Federative të Jugosllavisë dhe mundësitë e shkollimit të lartë në Kosovë ishin të pamundura, edhe për shkak se ai kishte prejardhjen nga një familje atdhetare e patriotike, të lidhura ngushtë me emrin e patriotit dhe atdhetarit Hasan Prishtina.

Duke qenë se babai i tij jetonte dhe punonte në Gjermani në atë kohë, zgjodhi që ta shkollonte në një nga universitetet më të mira, në universitetet e Heildelbergut dhe Paderbornit në Gjermani, të cilin e përfundoi me rezultate të larta në vitet 1986–1990, në degën Ekologji-Agronomi.

Patrioti Mehmet Prishtina, falë intelektit të tij shquhet edhe në njohjen e mirë të katër gjuhëve të huaja: gjermanisht, anglisht, turqisht, serbokroatisht. Në saje të dijeve të tij gjuhësore, filloi të punonte në Gjermaninë e viteve 1990–1999 si përkthyes dhe interpret gjyqësor në qytetin Munih të Bavarisë. Gjatë këtyre viteve u njoh dhe me veprimtarë të tjerë të shquar nga Kosova, që kishin emigruar në Gjermani. Këtu fillon edhe aktiviteti i tij patriotik dhe kontributi i tij për çështjen e Kosovës, ku ai u shqua dhe ndihmoi në organizimin e aktiviteteve politike, patriotike dhe humanitare, duke ndihmuar emigrantët shqiptarë të sistemoheshin me punë e me strehim.

Por, kontributi i tij kryesor është në organizimin e protestave masive të emigrantëve shqiptarë në qytetet më të mëdha të Gjermanisë, Zvicrës, Belgjikës, Holandës etj.

Në vitin 1996 themelon në qytetin e Munihut të Gjermanisë kompaninë “Arian Reisen und Handels” GmbH. Pikërisht në qytetin e Munihut fillon zhvillimi i aktiviteteve të rëndësishme humanitare dhe politike, duke i ndihmuar emigrantët nga Kosova e Shqipëria dhe trevat shqiptare me strehim dhe me punësimin e tyre.

Grupet e para të prira nga Adem Jashari, Zahir Pajaziti e Salih Çeku, të cilat kishin mbaruar stërvitjet ushtarake në Shqipëri e të gatshëm për luftën për çlirim në Kosovë, fillimisht u detyruan që të strehohen në Gjermani, pasi sigurimi serb kishte rënë në gjurmë të tyre. Pasi kishin ardhur në Munih aty kontaktin dhe ndihmën e parë në kampin për strehim të refugjatëve që kërkonin azil politik në Munih e gjenin te Mehmet Prishtina. Vlen të ceken vetëm disa prej emrave të tyre, që edhe sot publikisht i janë mirënjohës Mehmetit, si: Bashkim Leci, Xhemajl Hoxha, Nazmi Kelmendi, Naim Gashi, ushtarakët Ruzhdi Alija-Rudi, Hasan Balidemaj, Musa Dobra, por edhe dhjetëra e mijëra të tjerë që vinin për t’u strehuar në Gjermani.

Patrioti Mehmet Prishtina, zyrat e kompanisë së tij i vuri në dispozicion të zgjidhjes së çështjes së Kosovës, duke pritur dhe duke përkrahur politikanë, gazetarë, shkrimtarë nga Kosova e Shqipëria dhe trevat tjera shqiptare, si: Ibrahim Rugova, Bujar Bukoshi, Sali Berisha, Azem Shkreli, Ali Podrimja, Xhafer Shatri, Luan Malltezi, Thimi Nika, gazetari Bujar Muharremi, Afërdita Sokoli, Rustem Xhata, ambasadori i Shqipërisë atëherë në Gjermani Xhezair Zaganjori, avokatët Bajram dhe Nekibe Kelmendi, Fazli Bala, Esat Stavileci, Pajazit Nushi, Mahmut Bakalli, Pjetër Arbnori, Arbër Xhaferi, heronjtë dhe luftëtaret Ushtrisë Çlirimtarë të Kosovës Fehmi Lladrovci, Ilaz Kodra, Ramiz Lladrovci, Sami Lushtaku, Ibrahim Kelmendi, Jonuz Trstena, ish-ministër i brendshëm etj.

Mehmeti ishte në dispozicion për të gjitha grupacionet dhe organizatat politike, klubet, shoqatat humanitare pa dallime ideologjie, sepse ai e kishte kuptuar me kohë misionin e doktrinës hasaniste, për të cilën më vonë veprimtari i njohur Adem Demaçi publikisht për herë të parë, në vitin 2009 në Vushtri tha: “Unë nuk jam simbol, por jam një ushtar i devotshëm i papërkulshëm i Hasan Prishtinës dhe aty ku e la Hasani, aty do ta vazhdojë, por së bashku do ta vazhdojmë. Kur ta krijojmë shtresën tonë të hasanistëve, atëherë nuk ka fuqi që do të na dalë përpara.”

Në vitin 1996 përkrah dhe ndihmon vëllezërit Kuzhnini, duke mbështetur iniciativën e tyre për themelimin e shoqatës “Lidhja Shqiptare në Botë (LBSH)”, të cilën e regjistron në Bashkinë e Munihut ku ishte i punësuar.

Në vitin 1997, në kohën më të vështirë për Shqipërinë, së bashku me një grup atdhetarësh nga diaspora, të kryesuar nga Nermin Vlora Falaski, vëllezërit Kuzhnini, gjeneral Tom Berishaj, Mehmet Prishtina, Toni Marku, Martin Berishaj, avokatët Bajram dhe Nekibe Kelmendi, Fazli Bala, Esat Stavileci, Pajazit Nushi, Mahmut Bakalli, Pjetër Arbnori, Arbër Xhaferi, Mark Krasniqi, Milazim Krasniqi etj. vizituan Shqipërinë dhe patën takime me drejtuesit e shtetit dhe partitë politike, duke dhënë kontributin e tyre në tejkalimin e situatës së vështirë politike në Shqipëri.

Në vitet 1998–1999, disa muaj përpara se forcat e NATO-s të nisnin luftën për çlirimin e Kosovës, babai i tij Feriz Aliuka, i fisit Berisha, i brumosur që në vogëli me dashurinë për atdheun, megjithëse i moshuar dhe në pension, la jetën e rehatshme në Gjermani dhe me ndërgjegje të flaktë patriotike e atdhetare mori një vendim për t’u kthyer në Kosovë dhe për t’u bashkuar e për të luftuar në krah të UÇK-së, për çlirimin e Kosovës nga pushtuesit serbë. Por, fati e kishte shkruar që ky burrë trim, fisnik dhe atdhetar të vritej gjatë luftimeve me pushtuesin serb, vetëm pak ditë para se Kosova të çlirohej. Akti i tij heroik e vendos emrin e tij në Panteonin e Dëshmorëve për Lirinë e Kosovës. Gjatë ceremonisë përcjellëse të të atit, që kishte organizuar Mehmeti në Hotelin Wolf në qendër të Munihut, erdhën për ngushëllime për 3 ditë me radhë disa mijëra shqiptarë nga të gjitha trevat e Europës dhe aty në ballë i priste baca Rifat Jashari, duke e ngushëlluar Mehmetin me fjalët: “Të jesh krenar për babën! Edhe ai kishte mundësi të ishte këtu në mesin tonë në Gjermani, por ai zgjodhi luftën për liri, për të cilën se kurseu as jetën!” Këto fjalë Mehmetin e ngushëllonin shumë, sidomos kur kemi parasysh sakrificën e familjes së komandantit legjendar Adem Jashari, e cila u flijua në betejën për liri, me gjithsej 22 anëtarë të saj të ngushtë: nga Blerina Hamza Jashari, 6-vjeçare, e deri tek plaku 99-vjeçar.

Si i punësuar në Bashkinë e Munihut, Mehmeti arriti që të sigurojë një garanci të fortë për viza për të gjithë familjen Jashari, duke e siguruar këtë garanci edhe me kapitalin e vet. Një ditë, pas një bisede në banesën e bacës Rifat Jashari, këta së bashku shkojnë në Bashkinë e Munihut dhe marrin garancitë për viza dhe që të dy ishin të gëzuar se mund të shpëtonin jetën e fëmijëve të mitur të kësaj familjeje. Por, pas disa ditëve komunikimi në mes të bacës Rifat Jashari dhe vëllait të tij, komandantit legjendar Adem Jashari, ai ia thotë troç Mehmetit: “Faleminderit Bacës, por familja ka vendos që të mos braktisë Prekazin.” Sot baca Rifat është gjallë dhe e kujton edhe këtë rast: “Sikur ta dinin se gjaku i tyre do të na sillte lirinë që ne sot e gëzojmë.”

Akti heroik i babait të tij Ferizit me të vëllanë Idrizin dhe dy kushërinjtë Enverin dhe Avdylin që ranë dëshmorë për liri, u bë frymëzim për brezin e ri të Kosovës dhe në mënyrë të veçantë për të birin Mehmet Prishtina. I frymëzuar nga kjo ngjarje, gjatë luftës për çlirimin e Kosovës, ai u shqua, por dha një kontribut madhor në përkrahjen dhe organizimin e Luftës Çlirimtare të Kosovës, duke ndihmuar UÇK-në në mjete logjistike, armatim, veshmbathje, ushqime e çdo gjë tjetër që u duhej për organizimin dhe zhvillimin e luftës çlirimtare deri në çlirimin e Kosovës nga forcat e NATO-s, nga pushtuesi serb. Të gjitha strukturat e përfshira në luftën e UÇK-së kanë pasur nga kontributi i Mehmetit. E vërtetuar kjo edhe me dokumente, pasi Mehmetit i lindën shumë probleme në lidhje me furnizimin e UÇK-së në Gjermani. Ai i heshtur dhe me mençuri i kaloi të gjitha problemet dhe u kthye nga Gjermania pas luftës për të dhënë kontributin e tij në rindërtimin e Kosovës së çliruar me gjakun e dëshmorëve dhe të të rënëve për lirinë e Kosovës.

Në vitin 1999, pas çlirimit të Kosovës, ai fillon aktivitetin e tij filantropik të vullnetarizmit patriotik e atdhetar, ku shquhet duke dhënë një kontribut të veçantë për rindërtimin dhe zhvillimin e Kosovës, duke afruar dhe duke sjellë në Kosovë investitorë dhe kapital të huaj, si firmën e njohur “Calik Holding” Ltd. Ky investitor ka kryer investime kapitale në Kosovë, si hapjen e Bankës Kombëtare Tregtare (BKT) dhe në privatizimin e rrjetit energjetik, KEK-KESCO, si dhe në ndërmjetësimin e investimeve në Aeroportin e Prishtinës etj.

Pas çlirimit të Kosovës, Mehmeti, i etur për kulturë dhe dije, vazhdon rrugën e shkollimit dhe në vitet 2001–2003 përfundon Universitetin e Hagenit në Gjermani, në Shkencat Politike-Juridike, studime master. Në vitet 2009–2011 kryen studimet master në Marrëdhënie Ndërkombëtare – Diplomaci, Phd, në Shkenca Politike në Universitetin e Vjenës në Austri. Por, sukseset dhe arritjet e tij nuk ndalen këtu, sepse Mehmet Prishtina është dhe një biznesmen i suksesshëm.

Në vitin 2012, Mehmet Prishtina se bashku me bijtë e tij Arianin dhe Pleuratin, që të dy me studime master në ekonomi në universitetet prestigjioze të Munihut LMU dhe TU, themelon kompaninë e tij “New Prishtina Residence LLC” Real Estate, në Prishtinë: Kosovë.web.//www.newpr.biz

Ai ka fokusuar punën dhe biznesin e tij në zhvillimin e pasurive të patundshme (Real Estate) dhe deri më sot ka ndërtuar një lagje të re, me rreth 286 vila moderne në një nga zonat më të bukurat të qytetit të Prishtinës, të emërtuar lagjja dhe rruga “Hasan Prishtina”. Në hyrje të kësaj lagjeje, më 25.11.2023, ka vendosur edhe bustin e heroit kombëtar Hasan Prishtina, të derdhur në bronz. Gjatë këtyre viteve ka themeluar edhe disa kompani të tjera.

Në vitet 2007–2012 themeloi kompaninë “Swiss Kosova AG” Real Estate, Prishtinë, Kosovë.

Në vitet 2004–2007 themeloi EIC “Europe International Consulting LLC” dhe KS-Team Prishtinë, Kosovë, dhe në vitet 2003–2006 punoi si korrespondent i huaj për Kosovën, Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut dhe Malin e Zi në kompaninë “Presdok AG by Hans-Ulrich-Helfer”, Politikat e Sigurisë në Europë, me bazën e saj në Cyrih, Zvicër.

Kontributi madhor i patriotit e i atdhetarit Mehmet Prishtina fillon me themelimin e Fondacionit “Hasan Prishtina” në vitin 2012, ku i udhëhequr nga vlerat e larta morale, me qëllimin atdhetar e patriotik me mision historik për ringjalljen e historisë së lavdishme të Kosovës dhe heroit të saj Hasan Prishtina dhe Adem Jashari. Veprimtaria e tij filantropike, me qëllime bamirësie, mund të krahasohet pa frikë me veprimtarinë bamirëse të shqiptares së madhe Nëna Tereza.

Në këtë veprimtari ai u frymëzua edhe nga vepra e paraardhësit të fisit tij, patriotit dhe heroit të Kosovës Hasan Prishtina dhe nga akti heroik i babait tij Feriz Aliuka – Berisha, si dëshmor i luftës së fundit të Kosovës.

Por, patrioti Hasan Prishtina është një nga figurat më të mëdha të kombit shqiptar dhe së bashku me Ismail Qemalin e patriotë të tjerë arritën të shpallin Pavarësinë e Shqipërisë më 28 Nëntor 1912. Duke qenë se jeta dhe vepra patriotike e atdhetare e Hasan Prishtinës, fatkeqësisht është më pak e njohur në trojet shqiptare, jo vetëm për shkak të harresës qëllimkeqe e antishqiptare, por edhe nga neglizhenca e organeve të shtetit në Shqipëri dhe në Kosovë, puna e patriotit Mehmet Prishtina dhe e Fondacionit të tij “Hasan Prishtina”, gjatë viteve 2012–2024 është përqendruar në ndriçimin e veprën e tij patriotike, me qëllime filantropike në bamirësinë kulturore, dhe ka si qëllim studimin, njohjen, ndriçimin dhe nxjerrjen nga pluhuri i harresës i jetës dhe i veprës së patriotit Hasan Prishtina.

Në saje të tij, të punës këmbëngulëse, me vullnetin e tij të hekurt, i frymëzuar nga veprimtaria patriotike dhe atdhetare e patriotit Hasan Prishtina, ai ka arritur që brenda një dekade të nxjerrë në dritë, punën madhore dhe veprimtarinë patriotike dhe atdhetare të Hasan Prishtinës. Veprimtaria e patriotit Mehmet Prishtina dhe e Fondacionit të tij “Hasan Prishtina” janë unike në të gjitha trojet shqiptare, prandaj ai duhet përkrahur dhe duhet njohur nga të gjithë shqiptarët kudo në botë.

Ai ka arritur që duke u udhëhequr nga idealet e larta njerëzore të bamirësisë kulturore e filantropisë të financojë shtatore madhore dhe buste të Hasan Prishtinës në qytetet kryesore shqiptare, si: Tiranë, Vlorë, Peshkopi, Kukës, Prishtinë dhe Shkup.

Disa nga arritjet e Fondacionit “Hasan Prishtina” gjatë viteve 2009–2024 janë:

Aktiviteteve të Fondacionit iu paraprin botimi i librit “Veprimtaria atdhetare Hasan Prishtina”, i autorit Bedri Tahiri nga Galica e Azem Bejt Galicës, i cili doli në dritë me ndihmën e Mehmet Prishtinës, pasi priti me vite të tëra në radhë për botim. Menjëherë, më 9 shtator 2009, me mbështetjen e Mehmet Prishtinës organizohen edhe ditët e Hasan Prishtinës nga Kuvendi i Komunës së Vushtrrisë, ku në këtë manifestim të shndërruar në traditë do të spikatej fjalimi i bacës Adem Demaçi

1. Në vitin 2011, me iniciativë dhe sponsorizim të tij, vendoset shtatorja e Hasan Prishtinës në Universitetin e Prishtinës “Hasan Prishtina”.

2. Më datë, 27.11.2012, në 100-vjetorin e Shpalljes Pavarësisë, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, vendoset shtatorja e Hasan Prishtinës në qytetin e Tiranës.

3. Më 14.10.2012, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, vendoset shtatorja e Hasan Prishtinës në qytetin e Shkupit.

4. Në vitin 2019 është ndare çmimi “Hasan Prishtina” për gazetarin e mirënjohur z. Marin Mema.

6. Në vitin 2021/22 me iniciativë dhe sponsorizim të tij është realizuar vepra “Muri i Kujtesës – Gjenocidi serb në Kosovë 99” në Parkun Hasan Prishtina në Han tw Elezit.

7. Më 7.5.2022, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, vendoset shtatorja e Hasan Prishtinës në qytetin e Vlorës.

8. Më 28.11.2022 vendoset shtatorja e Hasan Prishtinës dhe e Adem Jasharit në Mushetisht, të cilën Mehmet Prishtina e përkrahu. Vlen të theksohet se ky është projekti i parë i një monumenti pas atij në Vushtrri, që financohet me mjetet e shtetit të Kosovës dhe me angazhimin e Naim Sopit.

9. Më datë 25.11.2023, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, vendoset busti i Hasan Prishtinës në qytetin e Prishtinës.

10. Më datë 12.11.2023, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, vendoset busti i Hasan Prishtinës në qytetin e Kukësit.

11.Më datë 18.11.2023, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, vendoset shtatorja e Hasan Prishtinës në qytetin e Peshkopisë.

12. Nga data 12–14 tetor 2012, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, mbahet në qytetin e Shkupit konferencë shkencore ndërkombëtare “Mbi veprimtarinë atdhetare të Hasan Prishtinës” dhe me 14.10.2012 bëhet inaugurimi i shtatores Hasan Prishtina në qendër të Shkupit, para qendrës Mavrovasja.

13. Më datë 7.10.2012, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, mbahet në qytetin e Shkupit promovimi i botimit të librit “Veprimtaria atdhetare e Hasan Prishtinës”, me autorë: Skender Asani, Mehmet Prishtina, Sefer Tahiri.

14. Më datë 12 gusht 2012, në përvjetorin e Lidhjes së Prizrenit dhe në 100-Vjetorin e Çlirimit të Shkupit, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, në bashkëpunim me ITSHKSH-në, Shkup, organizon Marshimin e Çlirimit të Shkupit, duke i bashkuar të gjitha familjet e lidhjes së 1912-s e që nga ajo datë kjo lidhje quhet “Lidhja e 1912-s është gjallë”.

15. Më datë 12.8.2013, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, në bashkëpunim me ITSHKSH-në, dr. Skender Asani, Bujar Dugolli, Ibrahim Gashi, Blerim Reka, Arben Sylejmani, organizon Akademinë Përkujtimore në qytetin e Selanikut dhe vizitë në vendin ku u vra Hasan Prishtina nga shqiptari Ibrahim Çelo.

16. Në vitin 2023, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, botohet libri për fëmijë me titull “Me quajnë Hasan Prishtina”.

17. Në vitin 2024 i drejton kërkesë Bashkisë Shkodër për konservimin e Komitetit Mbrojta Kombëtare e Kosovës (KMK), i cili u themelua në vitin 1918 nga patriotët Hasan Prishtina, Hoxhë Kadria, Bajram Curri, Luigj Gurakuqi etj.

18. Në vitin 2024, në vazhdim të veprimtarisë tij filantropike dhe bamirësisë kulturore, ka planifikuar që më datë 7 mars 2024 të vendosë bustin e Hasan Prishtinës në oborrin e muzeut të Shkollës Normale në qytetin e Elbasanit. Pikërisht te kjo shkollë, patrioti Hasan Prishtina ka financuar shkollimin e nxënësve nga Kosova dhe trojet e tjera shqiptare.

19. Në vitin 2024, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, ka planifikuar vendosjen e bustit të patriotit Mehmet Pashë Derralla, në qytetin e Tetovës.

20. Në vitin 2024, me iniciativë dhe me sponsorizim të tij, ka planifikuar fillimin e punës së disa historianëve shqiptarë nga Shqipëria dhe nga Kosova, për të mbledhur, për të sistemuar, për të studiuar dhe për të botuar kolonën e plotë të veprës së patriotit Hasan Prishtina, kushtuar kombit shqiptar, dhe rolin e tij madhor në Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë më 28 Nëntor 1912, kolonë e cila nuk ka arritur të botohet as nga shteti i Shqipërisë dhe as nga shteti i Kosovës, megjithëse kanë kaluar 150 vjet nga lindja e tij.

Të lutemi për paqe dhe të radhitemi si shqiptarë në krijimin e shtresës hasaniste nën moton e fjalëve të tij në Parlamentin Shqiptar 1921:

“Atdheu prej nesh pret çlirimin, lirinë dhe bashkëpunimin! Rroftë Shqipëria!”

Frank Shkreli/

Marie Shllaku: “Kosovë, gjaku im t’u bëftë dritë”!

Në 16-vjetorin e Pavarësisë së Republikës së Kosovës.

Shpallja e Pavarësisë së Kosovës më 17 shkurt 2008, ishte kurorëzim i një rrugëtimi të gjatë e të vështirë prej më shumë se një shekulli për shqiptarët e Kosovës dhe për mbarë Kombin shqiptar. Si e tillë, kjo datë, në historinë e shqiptarëve, është një arritje kulmnore dhe një fitore e lavdishme për mbarë Kombin shqiptar.

Lufta për çlirimin e Kosovës e udhëhequr nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës u ndërmor në një kohë kur popullit shqiptar të Kosovës po i rrezikohej vetë identiteti dhe ekzistenca e tij në trojet e veta mijë-vjeçare. Lufta shekullore e shqiptarëve për ekzistencë dhe diplomacia në veprim për ndërkombëtarizimin e çeshtjes së Kosovës — e udhëhequr me qa sukses nga Presidenti i parë historik Dr Ibrahim Rugova, gjatë dekadave të fundit të shekullit të kaluar, bëri aq shumë miqë ndërkombëtarë për çeshtjen e Kosovës dhe për shqiptarët në përgjithësi, sidomos këtu në Shtetet e Bashkuara. Diplomacia dhe lufta për çlirimin dhe për pavarësinë e Kosovës, lehtë mund të krahasohet me arritjet historike të Kombit shqiptar, siç është Kuvendi i krerëve të gjitha krahinave shqiptare nën udhëheqjen e Gjergj Kastriotit Skënderbe në Lezhë, në vitin 1444 dhe me Lidhjen e Prizrenit më 1878, ku përfaqësues nga të gjitha trojet shqiptare, me në krye Abdyl Frashërin, u mblodhën aty në Prizren, në një çast historik për të shpëtuar tërësinë e tokave shqiptare.

E gjithë ajo veprimtari diplomatike dhe ushtarake si dhe lëvizjet mbarë kombëtare përfshir mobilizimin e paparë ndonjëherë më parë në histori të komunitetit Shqiptaro-Amerikan të dekadave të fundit të shekullit të kaluar që çuanë në festëns e madhe të Pavarësisës së Kosovës që shënohet sot – i treguan botës se shqiptarët vetëm donin të udhëhiqnin veten, në liri dhe të pavarur në trojet e veta stërgjyshore të bashkuar në një shtet të tyre. I treguan botës në mënyrën më dinjitoze se trojet shqiptare nuk ishin pa zot. Ishte një luftë dhe një qëndresë historike – e mbështetur ndërkombëtarisht nga miqët e njohur të shqiptarëve –në krye me Shtetet e Bashkuara, kundër pushtuesve sllavo-komunistë të trojeve shqiptare, duke shënuar kështu një kapitull të ri në historinë e Kombit Shqiptar – Pavarësinë e Republikës së Kosovës!

Mbi të gjitha Dita e Pavarësisë së Kosovës simbolizon bashkimin e shqiptarëve anë e mbanë trojeve shqiptare dhe përtej. Është një ditë, gjithashtu, që në zemrat tona frymëzon kujtimin e heronjve dhe heroinave shqiptare të shekullit të kaluar që dhanë jetën për idealet e larta – për bashkimin e shqiptarëve, me thirrje dhe me luftë e sakrifica duke flijuar edhe jetën e tyre për pavarësinë, lirinë dhe demokracinë e të gjithë shqiptarëve, anë e mbanë trojeve, dhe pa dallim. Liri! — ishte kryefjala e Shqiptarëve gjatë gjatë shekullit të kaluar:

Give me liberty or give me death!” — Më jep lirinë, ose më jep vdekjen!”, ishte thirrja e politikanit dhe oratorit amerikan Patrick Henry në një fjalim, në Kuvendin e dytë të shtetit Virxhinia me 23 Mars, 1775 në Kishën e Shën Gjonit në Riçmond të Virxhinies.

“Ma mirë dekë nën dhé m’u kja,

Se për t’gjallë me mbetë nën shkja”. At Gjergj Fishta

–“Kam ardhë me vdekë me ju”!, do tu drejtohej Marie Shllaku komandantëve të çetave nacionaliste në Kosovë, siç pat deklaruar ajo në gjyqin kundër saj.

–“Kosovë, gjaku im t’u baftë dritë”! Marie Shllkau në sallën e gjyqit në Prizren, Korrik, 1946.

Marie Shllaku, Shkodranja që luftoi dhe vdiq për lirinë e Kosovës:

–Megjithëse e haruar dhe e anashkaluar gjatë shekullit të kaluar komunist, por edhe sot — në luftë kundër ripushtimit serb të Kosovës, u shqua heroina Marie Shllaku, gjatë Luftës së II Botërore. Le të kujtojmë sot në këtë ditë të Pavarësisë, Marie Shllakun, heroinën e Kombit shqiptar, të cilën komunistët shqiptaro-sllavë e dënuan me vdekje-pushkatim, sepse donte Kosovën e lirë, dhe të gjithë shqiptarët të bashkuar në një Shqipëri etnike.

–Të Kujtojmë Marie Shllakun, e cila megjithse në moshë të re, u njoh dhe mori mësime e këshilla nga më të mëdhejt e Kombit të asaj kohe, përfshir At Gjergj Fishtën, ndër të tjerë, për angazhimet e saja në mbështetje të objektivave për realizimin e idealit të lartë të bashkimit të trojeve shqiptare.

Të kujtojmë sot, Marie Shllakun, e cila nën mbikqyrjen e At Gjergj Fishtës kishte mësuar mirë historinë e Kombit Shqiptar, dhe fliste një dyzinë gjuhësh të huaja.

–Të kujtojmë Marie Shllakun, pjesëmarrësen në Kuvendin e Drenicës, ku mbajti fjalimin e saj të famshëm patriotik duke pajtuar, sipas të dhënave, dy udhëheqsit e Luftës së Drenicës, Shaban Polluzhës dhe Mehmet Gradicës. Kuvendi i Drenicës ishte thirrur me qëllimin përfundimtar për të shpëtuar Kosovën nga komunistët serbo-malazezë-shqiptarë!

–Të kujtojmë Marie Shllakun, njërën prej heroinave të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës sot, por edhe si shembull se si duhet të luftohet dhe të mbrohet liria, demokracia e pavarësia kombëtare, qoftë edhe me flijimin e jetë për këto vlera të mëdha njerëzore e kombëtare.

–Të kujtojmë, anti-komunisten e flakët Marie Shllaku, që luftoi për bashkimin e të gjitha trojeve shqiptare pa dallim –përfshir Kosovë e Çamëri — Shkodranen 24-vjeçare, Marie Shllakun që për këto veprimtari të saja dhe bashkpuntorçve të saj, ajo u pushkatua nga komunistët shqiptaro-serbë — në Prizren në nëntor të vitit 1946 – KRIMET E KOMUNIZMIT: Marie Shllaku, At Bernardin Llupi, Kolë Parubi, Gjergj Martini

Sipas të dhënave, ajo u pushkatua në Prizren pas gjyqit që iu bë asaj bashkë me 26 intelektualët e tjerë të angazhuar me të në veprimtaritë për bashkimin e trojeve shqiptare. Sigurimi i Shtetit shqiptar, në bashkëpunim me UDB-ën jugosllave vendosën në atë kohë pushkatimin për Marie Shllakun, 24 vjeç; At Bernard Llupin, 60 vjeç; Kolë Parubin 41 vjeç dhe Gjergj Martinin, 29 vjeç, ndërsa të tjerët u dënuan me burg. Këta të 4 ishin nga Shkodra të cilët u dënuan, përfundimisht, për veprimtarinë e tyre — martirë të demokracisë, për bindjet e tyre për bashkimin kombëtar – në ditën e zezë të 15 korrikut, 1946, pikërisht aty në Prizrenin e Lidhjes Kombëtare të Prizrenit të vitit 1878 — ndërsa pushkatimi u bë në Nëntor të po atij viti, sipas të dhënave arkivore. Ndërkohë, sllavo-komunistët ua kanë tretur varret që as sot nuk dihet se ku i kanë.

Në këtë ditë të pavarësisë së Republikës së Kosovës, Marie Shllaku – Shkodranja nga Malësia e Madhe — uron, ashtu si atëherë, para bishave të egra shqiptaro-sllavo-aziatike komuniste: “Kosovë, gjaku im t’u baftë dritë”!

I përjetëshëm qoftë kujtimi i heroinës shkodrane Marie Shllaku me bashkpuntorët e saj dhe i të gjithë atyre heronjve dhe heroinave nga të gjitha trojet shqiptare të gjitha akohërave, që kanë flijuar jetën për lirinë, të drejtat dhe pavarësinë që Kosova gëzon sot!

Gëzuar Pavarësia e Republikës së Kosovës!

Frank Shkreli

Marie Shllaku, At Bernardin Llupi, Kolë Parubi e Gjergj Martini, të pushkatuar nga shqiptaro-serbët komunistë në Prizren, në vitin 1946 — martirë të demokracisë, për lirinë, pavarësinë dhe bashkimin e Kosovës me Shqipërinë. Dhanë jetën për dashurinë e tyre të pamposhtur për Atdheun në mbrojtje të identitetit kombëtar të shqiptarëve dhe të trojeve të tyre mija vjeçare!

“Unë Marie Shllaku e lindur me 22 tetor, 1922 në Shkodër. 24-vjeçe. Studente e filozofisë në Romë. Akuzohem se jam marrë me politikë. Kështu, ju po e queni dashurinë time për atdhe. Unë jam në burg se nuk pajtohem që Kosova të jetë nën Jugosllavi. Kosova ashtë pjesë e pandashme e Shqipënisë. Nuk më tremb dënimi me vdekje. Jam krenare që luftova për TY Kosovë! Heret ose vonë do të jesh pjesë e Shqipënisë. Rrnoft Kosova! Rrnoftë Shqipënia Etnike.” Një deklaratë që disa burime ia atribojnë Marie Shllakut.