Të enjten, me datën 28 korrik 2022 përfaqësuesit e Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë (KKAD), Dr. Vaxhid Sejdiu (kryetar) dhe Mustafë Krasniqi (nënkryetar) zhvilluan një takim pune me drejtorin e Institutit Albanologjik në Prishtinë z. Hysen Matoshin. 

Një takim mbresëlënës, një takim brenda të cilit u prezantuan përpjekjet dhe angazhimet e mësuesve në Diasporë rreth organizimit të mësimit plotësues. Një mision që kërkon punë dhe përkushtim vullnetarë të të gjithë faktorëve relevantë me qëllim, që në orët mësimore të mësimit plotësues në gjuhën shqipe të përfshihen sa më shumë fëmijë shqiptarë, të cilët pa fajin e tyre lindin dhe rritën larg atdheut.  Një bashkëbisedim se si të veprojmë nën hijen e flamurit “Një komb – një gjuhë”, sepse kudo ku jetojnë dhe veprojnë shqiptarët, fëmijët e tyre kanë të drejtë ta mësojnë, ruajnë dhe zhvillojnë gjuhën amtare, kanë nevojë për mbrojtjen e identitetit kombëtar ashtu siç kanë nevojë për integrimin e tyre në shoqëritë e vendeve pritëse. Sensibilizimi i prindërve shqiptarë në ruajtjen e gjuhës amtare është obligim i të gjithëve, në veçanti i institucioneve kombëtare. Faleminderit drejtor, prof. dr. Hysen Matoshi për mikpritjen. Faleminderit për durimin të dëgjoni shqetësimet tona, sfidat me të cilat përballet ky lloj mësimi, si dhe gatishmërinë që së bashku të punojmë dhe të veprojmë që fëmijët shqiptarë t`i kenë sa më afër pikat shkollore, me qëllim që ta mësojnë në mënyrë institucionale gjuhën e nënës. 

Përhapja e diturisë në gjuhën shqipe është sfidë e kohës sepse numri i fëmijëve shqiptarë që regjistrohen në shkollat e vendit në Evropën perëndimore dhe më gjerë në botë rritet dita – ditës. Për këtë qëllim duhet të veprojmë të gjitha bashkërisht në shërbim të ruajtjes së gjuhës dhe kulturës kombëtare. Fakt është se numri i fëmijëve që ndjekin orët mësimore në gjuhën amtare është i vogël, në krahasim me fëmijët që janë të regjistruara në shkollat e vendit. Prandaj në këtë mënyrë duhet të veprojmë të gjithë bashkërisht me qëllim që të mos bëhet vonë. 

Institucionet tona të pavarura, arsimore dhe shkencore kanë një rol të pazëvendësueshëm në sensibilizimin e prindërve shqiptarë që fëmijët e tyre ta ruajnë gjuhën amtare. Së bashku mundemi!

Prishtinë, 28 korrik 2022

KKAD- sektori për informim 

Dr. Sadik Bejko

(Kisha e Shën Rrokut, Shirokë, 27 korrik 2022)

Është vërtet emocionuese të marrësh pjesë në përkujtimin e dy meshtarëve, e dy martirëve. Dy njerëz të kishës të cilët janë martirizuar për hir të misionit të tyre. Është emocionuese se i përkujtojmë këtu në një kishë. Në kishën që ka simbolin e saj të lartë, të shenjtë, universal – kryqin. Prej kryqit buron shpëtimi. Më vjen ndër mend titulli i një romani të shkrimtarit Kazanxaqi “Krishti kryqëzohet përsëri”. Në Shqipëri priftërinj të klerit katolik janë kryqëzuar, janë martirizuar si askund tjetër. Vrasjet ndër ne të klerikëve dhe të poetëve janë krime të pashembullta në histori. Po në këtë rast ky është gjak i kryqëzimit, gjak i derdhur për shpëtimin, për çlirimin e njeriut nga e keqja, për çlirimin e shoqërisë prej pushtimit të ligësisë së ngritur në sistem, për çlirimin e vendit nga zaptime të ideologjive shkatërrimtare. Dom Ndre Zadeja, patër Anton Harapi që na mbodhën sot do të thoja se janë dy herë shenjtorë, shenjtorë të kishës, shenjtorë dhe të kulturës. Ishin klerikë e poetë, veprimtarë dhe shkrimtarë.

Do të ndalesha dhe në një aspekt që u përmend nga parafolësit. Këtu të mbledhur në një kishë ka edhe myslimanë. Kujtoj se më 1936 Shkodra ka përcjellë me madhështi eshtrat e dy Jugorëve, të Muço Qullit dhe të Çerçiz Topullit. Fjalimi i famshëm i patër Anton Harapit në këtë ditë mortore të përcjelljes së eshtrave të gazetarit Muço Qulli dhe të luftëtarit të Pavarësinë Çerçiz Topulli do të mbahet mend gjatë. Vërtet ne shqiptarët kemi ndarje në.bazë të religjoneve, por kemi unitet shpirtëror kombëtar si shqiptarë. Dhe këtë bashkim shpirtëror e kanë ngulitur figura të larta si këta që përkujtojmë. Patër Anton Harapi në atë fjalim thoshte: o ju eshtra të Muço Qullit dhe të Çerçiz Topullit kur të shkoni tej për tej Shqipërisë thoni se Shqipëria është një, një dhe prej gjakut të martirëve Shqipëria ringjallet dhe shkon më tej. Është një tekst model i prozës poetike dhe i frymës së zjarrtë patriotike, tekst të cilin Ernest Koliqi e ka përfshirë në librin-antologji “Shkrimtarë shqiptarë”.

Meshtarët tanë, kisha jonë e mbështeste misionin e vetë universal dhe kombëtar në dy kolona: në Fe e në Atdhe…për Atme dhe për fe. Pra ne jemi mbledhur sot te kjo kishë e Shirokës të ndezim qiri për Dom Ndreun dhe Patër Antonin që janë dyfish martirë, janë martirë të kishës dhe janë martirë të kulturës, të kombit shqiptar.

Jam i nderuar që mora pjesë në përkujtimin e tyre.

By Jack Chekrezi/

Dear reader,

On July 22, 2022, the Albanian Forum for the Protection of Cultural Heritage distributed a disturbing video on Facebook that shows the controversial British archaeologist, Prof. Richard Hodges, making some alarming remarks on the history of Albania and Butrint during year 1913. Among other things, Hodges states that Butrint was not part of Albania, “a country that was an artificial creation of the Great Powers”.

The link to the video in Italian is here: https://fb.watch/erfKpWFN3j/ 

Richard Hodges is the leading Board Member of the very contentious Foundation for the Management of Butrint, created and controlled by the Albanian American Development Foundation [AADF], which will soon take over the management of the World Heritage Site of Butrint in Southern Albania unless the High Court in Albania does not step in to stop them.

Unfortunately we note that, on the very same day, U.S. Ambassador to Albania, Yuri Kim, published on twitter a very strong endorsement of AADF and its work in Butrint.

In a summary, the Albanian government, advised and influenced by the AADF, has recently approved the hotly debated law granting Butrint management to AADF for ten years. The President of Albania rightly vetoed the law, but it was overruled by the Parliament. Yet, despite the strong opposition in Albania to such a blatant takeover of the Butrint management, the U.S. Embassy in Albania, the USAID headquarters in Washington and its local office in Tirana have so far fully supported AADF.

Albanian-Americans cannot stand indifferent in front of such flagrant travesty.

AADF is an off-shoot of the Albanian American Enterprise Fund [AAEF], created by an Act of Congress in 1990s. However, instead of being fully dissolved, as Congress required, the AAEF was transformed in 2009 into the AADF as a permanent, private foundation, remaining under the nominal supervision of the USAID.

Despite the rosy description of their achievements in Albania, the latest fiasco on Butrint raises very serious questions on AAEF/AADF’s true role and intentions in the field of cultural heritage in Albania.

We should keep in mind that National Parks in America, including federally owned World Heritage Sites, are managed solely and exclusively by the National Park Service [NPS], an agency of the Department of Interior. 

If we in the United States do not allow any private foundations to manage our federally owned national parks, how come that the USAID is allowing the AADF to do exactly the opposite in another country?

While changing the mind of the government in Tirana is the duty of our fellow Albanians residing there, we have the collective power of the vote as U.S. citizens to ask the help of our elected representatives in the U.S. so that our government takes the necessary corrective action.

Write to your Senators and your congressman/congresswoman! Tell them that you are very concerned about the actions of the U.S. Embassy and USAID in Tirana and that you ask for your elected representative to exercise their constitutionally mandated oversight powers towards the administration. More precisely, ask them that if we, in the US manage our National Parks through our NPS, and if USAID policy is to promote “local capacities” and “home rule”, why are the U.S. Embassy and USAID in Albania deviating from such firm and consistent U.S. Government policies? Why are they “experimenting” in Albania, thus treating Albania and her people as guineapigs?

And in connection with the videoclip, by showing their full and unqualified support to AADF’s takeover of Butrint’s management, the U.S. Embassy and USAID in Albania are allowing little room to distance  themselves from the dangerous views of the British professor Richard Hodges on Butrint and Albania.

Suggest to your elected representative that the only corrective actions out of this unfortunate situation would be for the USAID to instruct the AADF Board of Trustees to immediately cease and desists from its plans to take over the management of another country’s national parks and cultural heritage sites.

Consistent with U.S. government policies, the AADF has no business in interfering and taking over the management of Albania’s national parks and cultural heritage sites.

The Albanian people have protected, preserved, managed and cared for their cultural heritage and national parks on their own for centuries, including Butrint. They should continue to do so in the future.

Finally, inform your elected representative that, as the November midterms elections are approaching, the large Albanian-American community across the United States, many of whom live in key battleground states, is very disturbed of the actions of the current administration in Albania and such actions – if there is no change – may heavily influence their voting preferences on November 8^th.

You can find your own Member in the House and Senate in the link below by simply entering your zip code:

Write them today. Spread this message. Time to act is now!

Gezim Zilja/

Më kishte kaluar orari i kafes atë mëngjes. Dallova vendin bosh dhe vrik u ula në qoshen time. Pa më pyetur pyetur, në tavolinë u ul një grua rreth të pesëdhjetave. Binin në sy flokët e gjatë në të zezën e korbit nga ku vinte një aromë e lehtë parfumi. Me zgjati gjithë elegancë dorën me gishtat e gjatë, tepër të hollë e  delikatë, ku tek i mesit shndërriste një unazë me gur diamanti. Nën lëkurën e lëmuar të pëllëmbëve gati të tejdukëshme dalloheshin damarët blu nëpër të cilët rridhte ritmikisht në mënyre të pandërprerë  lëngu jetëdhënës. Thonjtë e gishtave,  ishin të lyer me një të kuqe të fortë por jo vulgare. Në fytyrën e gjatoshe, mbi mollëzat dallohej një e kuqe, e zbehtë trëndafili…. Kishte diçka midis bukurisë së statujave greke në muzetë e Athinës dhe ëmbëlsisë së gruas persiane të përshkruar plot art e shpirt nga Esenini. 

– Nuk po më njef profesor,- buzëqeshi gruaja, duke lënë të shndërrisin dhëmbët e bardhë e të plotë. Më përqafoi dhe mbajti kokën disa sekonda mbi sup. Ka ca kohë që në trurin tim, rryma e vazhdimësisë në sektorin e kujtesës ndërpritet dhe vjen pas pak çastesh ose vonon edhe me orë. Po gruaja bukuroshe nuk më la të mendohem: “Jam Maria, e shkollës profesionale.“ Më mirë të më kishte qëlluar me shuplakë fytyrës sesa më kujtoi atë ngjarje, që edhe pas dyzetë vjetësh, gjumi më ikën kur e kujtoj…

 Ishte hera e tretë që mblidhej Këshilli Pedagogjik për një lidhje të supozuar midis dy të rinjve, Marisë në vit të dytë dhe një djali maturant. Sekretari i partisë së shkollës me detyrë karrocier, një njeri plot vese, me një ballë si njeriu e Neadertalit, kurrizo dhe çalaman, që bënte furnizimin e mencës dhe konviktit të shkollës, drejtonte seancat “gjyqësore”. U nisën disa telegrame në fshatin e thellë verior, të Maries, ku i kërkohej të atit të paraqitej urgjent në shkollë,  por prej andej nuk erdhi kurrë përgjigje. Merita ishte e imja, që guxova të ndërroja vetëm një germë te emri i fshatit. Prej andej vinte përgjigja e shkruar: Nuk ka banor të tillë në fshatin tonë. Doli që Maria e bukur me sy larushë  e pantallona burrash si thes, i kishte kthyer përgjigje djalit në një një letër fletoreje, me vijën e kuqe anash ( kurrë nuk e mora vesh si ra letra në dorën e karrocierit) pas propozimit: “ Unë pranoj me u dasht me ty. Sa me mbaru shkollën e pastaj do t’i tregoj babës…”  Kaq ishte letra. Po ku mbahej çalamani: “Jemi para një rasti flagrant të shfaqjeve të huaja. Nëse e lemë rininë të livadhisë kështu, nesër do na mbushet shkolla me dobiça. Ligji nuk lejon që në shkollë të mesme të rinjtë të dashurohen.”  Maria dridhej si ajo fija e rigonit në shpat, kur e rreh era e malit. U hodhën në votë dy proprozime: Përjashtim përgjithmonë nga shkolla dhe përjashtim për një vit. Fitoi mendimi i dytë. E shkreta Mari: mezi e kuptoi vendimin e organizatës bazë të partisë dhe të këshillit pedagogjik. Fytyra iu bë e bardhë si shkumësi, ngriu nga tmerri, hodhi vështrimin e pikëlluar me sytë gjithë lot, që kërkonin ndihmë, mbi trupin pedagogjik dhe shqiptoi më zërin e mekur: “Ban me mar vesh baba ke shpia, ka me më myt.”  

Në shtator Maria, nuk u kthye në shkollë megjithëse dënimi kishte mbaruar. Si mësues më brente mendimi se nuk kisha bërë sa duhej për të mbrojtur atë engjëll bukurie të papërlyer. Maria nisi të tregonte me pak fjalë jetën e saj: “ I thashë babës që ashtë shkollë e vështirë dhe nuk e bëj dot. Nana qau. Baba më rrahu sa mezi jam çuar nga shtarati pas një jave. Tre vjet kullota bagëtinë në mal e ndihmoja nanën. Sa u përmbys sistemi ika pa e kthyer kokën prapa. Kam parë tmerr, mbi gomone e kamiona, me njerëz që jetonin poshtë urave dhe bënin gjithçka për mbijetesë, por ia dola. Urreja gjithçka më lidhte me dheun tim. Edhe bari i fushave edhe lulet më dukej se mbanin ngjyrën e zezë. Një copë fëmijë isha, vija nga zonat e thella dhe më dënuan me vdekje. Është hera e parë, që kthehem pas 40 vjetësh për disa dokumenta dhe nuk besoj se do të kthehem më. Jetoj në Gjermani me familjen time. Kam dy fëmijë, nuk dinë shqip. Shumë pallate e supermarkete këtu, por njerëzit pak kanë ndryshuar, ende ka shumë varfëri e urrejtje… Erdha të të them faleminderit për atë germën, që ndërrove  dhe telegramet nuk mbërritën kurrë në atë fshat të humbur. Nëse baba do të vinte në shkollë kisha vendosur të hidhesha nga tarraca.” Asnjë fjalë nuk munda të them. Më dukesh vetja si idjot, dhe kisha ngrirë si ato statujat pa jetë të realizmit socialist. Pasi më përqafoi sërish, Maria iku. Dy harabela kërcyen mbi tavolinë nga ana, që ishte ulur gruaja e bukur. Çukitën disa thërrime dhe u larguan mbi pemën aty afër. Mora filxhanin e kafesë dhe fillova të gjerb gjithë zhurmë lëngun e hidhur…