• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Qeveria e Kosovës masa për parandalimin dhe luftimin e pandemisë COVID-19

August 12, 2021 by s p

Dergoi Behlul Jashari /

Prishtinë, 12 gusht 2021 / Qeveria e Republikës së Kosovës ka mbajtur mbledhjen e 25-të, në të cilën ka shqyrtuar dhe aprovuar masat e përgjithshme dhe të veçanta për kontrollin, parandalimin dhe luftimin e pandemisë Covid-19, pas situatës së krijuar me rritjen e numrit të të infektuarve me këtë virus në vendin tonë. Masat e reja për ruajtjen e shëndetit publik dhe mbrojtjen nga COVID-19 janë vërtetuar si të domosdoshme për të kufizuar transmetimin e COVID-19 dhe për të zvogëluar vdekjet. Sipas raporteve të fundit të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës, situata epidemiologjike me COVID–19, në Kosovë paraqet një ngritje të rasteve të infektimit me COVID-19. Në një situatë të tillë, duke ju referuar të dhënave aktuale mbi situatën epidemiologjike dhe rekomandimeve të IKShPK – së, Qeveria ka balancuar interesin e ruajtjes së shëndetit publik dhe interesin ekonomik duke marrë masa të cilat në njërën anë mundësojnë një aktivitet të shtuar ekonomik, ndërsa në anën tjetër kontrollojnë dhe parandalojnë shpërndarjen e COVID-19. Prandaj, në bazë të rekomandimeve të dhëna nga IKShPK, ministritë e linjës, palët e inte­re­sit dhe ekspertët përkatës, në këtë mbledhje u vendos për masat kundër COVID-19 të cilat mund t’i gjeni të plota në dokumentin e bashkëngjitur. Gjithashtu, për të përshpejtuar procesin e vaksinimit, Qeveria ka ndarë mjete buxhetore për angazhimin e 50 infermierëve të cilët do të angazhohen në procesin e vaksinimit. Ministria e Shëndetësisë ka bërë kërkesë për ndarje të mjeteve buxhetore në shumë prej 88,620 € (tetëdhjetë e tetë mijë e gjashtë qind e njëzet euro) për angazhimin e 50 infermierëve për procesin e vaksinimit. Këto mjete merren nga Programi i Rimëkëmbjes Ekonomike, dhe ndahen në kategorinë e shpenzimeve të mallrave dhe shërbimeve, në përputhje me kërkesën e Ministrisë së Shëndetësisë.

Filed Under: Mergata Tagged With: Covid-19 ne Kosove, Masat Parandaluese, qeveria e Kosoves

SËMUNDJA E MIGRENËS (MIGRAINE)

July 31, 2021 by s p

Dr. Zekri Palushi (MD)

AUSTRALI

Fjala ‘migraine’ vjen prej greqishtes, që pak a shumë do të thotë ‘dhimbje në gjysmën e kokës’. Është një problem i shpeshtë që prek 1 në çdo 10 persona. Takohet më shumë në femra, dhe përjetohet më keq prej moshave 20 dhe 50 vjeçare. Zakonisht influencohet nga kushtet ambjentale, dhe gjenetike. Nga kjo sëmundje, mendohet të kenë vuajtur njerëz famoz si, Julius Caesar, Elvis Presley, Charles Darëin, Karl Marx, Tchaikovsky, etj. Nga ana ekonomike, vetëm në vitin 2018, migrena i ka kushtuar Australisë rreth 35.7 miliardë dollarë.

SHËNJAT E NJË DHIMBJE MIGRENOZE

Një dhimbje MIGRENOZE KLASIKE, (Classic migraine), zakonisht gjendet në anën e  djathtë të kokës, dhe paraprihet nga aura, pra me ç’rregullime të pamjes (vizive),  që pasohen me ndjenjën e të vjellurit, apo me të vjella (nausea dhe vomiting). Ndërsa një tip  tjetër, është MIGRENA e ZAKONSHME (Common migraine), nuk paraprihet me të ashtquajturen ‘aura’, pra ska çrregullime vizive, në këtë rast, dhimbja e  kokës mund të shoqërohet vetëm me ndjenjën për të vjellur, ose të vjella. Ndër shenjat e tjera shoqëruese mund të përmendim edhe ndjeshmërinë ndaj dritës,  zhurmave dhe ernave të ndryshme,  përfshi parfumërat. Migrena tek fëmijët paraqitet jo si dhimbje koke, por më së shumti si dhimbje e herë-pas-hershme barku. Kohëzgjatja e një goditje (ataku) migrenoz, mund të jetë e ndryshme, në njerëz të ndryshëm, por zakonisht, ai zgjatë mbi dy orë.

KUSH E SHKAKTON MIGRENËN?

Mendohet që të shkaktohet nga zgjerimi apo enjtja e enëve të gjakut mbrenda dhe jashtë lëkurës së kokës, (scalp),  në ato njerëz, që kanë enët e gjakut shumë të ndjeshme. Si  rezultat, në këto enë gjaku, pompohet më shumë gjaku, duke dhënë ndjenjën e një pulsimi, (throbbing sensation), prandaj kjo quhet edhe ‘dhimbje vaskulare e kokës’, (vascular headache).

FAKTORË NXITËS/AKTIVIZUES, (TRIGGER FACTORS), PËR NJË ATAK MIGRENOZ MUND TË JENË:

Streset, emocionet, ernat e këqia, disa lloje ushqimesh si: djathi, portokallat, domatet, çokollatat, verërat, (sidomos vera e kuqe). Të ftohtat, si: akullore, etj., kemikate të ndryshëm që përdoren për rujatjen e ushqimeve, (food additives), si MONOSODIUM GLUTAMATE, zakonisht shkakton të ashtëquajturën, ‘dhimbje koke nga ushqime aziatike) (Asian food headache), Sodium nitrate, që shkakton të ashtquajturen ‘dhimbje koke nga sallamrat, (hot dog headache), dhe Tyraminë, që shkakton të ashtquajturën, ‘dhimbje koke, apo migrenë nga Tyramina’, si dhe rritje të tensionit. Faktorë të tjerë nxitës, mund të jenë edhe mungesa e gjumit, apo një gjumë i pamjaftueshëm, uria, strese të vazhdueshme fizike, ndryshimet hormonale (para mensturacioneve/periodave, apo marrja e kontraceptiveve, shtatzania dhe ovulacioni). Dritat e forta, ndriçimet reflektuese, përfshi ato televizive, (TV),  ndryshimet atmosferike,  zhurmat e mëdha, parfumet e forta, dehydrimi, dhe në disa njerëz, edhe kafeina. Trajtimi i dhimbjeve migrenoze të kokës konsiston në mjekimin akut  abortive, dhe terapine parandaluese (preventive therapy). Trajtimi akut, ka për qëllim që të ndalojë progresionin e atyre dhimbjeve që kanë filluar, ndërsa mjekimi preventative ka për qëllim që të reduktojë shpeshtësinë, dhe severitetinë një ataku, dhe ta bëjë atë, më të ndjeshme ndaj terapisë abortuese, e kështu, të përmirësojë kualitetin e jetës. Megjithësë ska një kuro të mirëfilltë për migrenën, prapë se prapë, kjo gjëndje mund të përmirësohet në mënyrë të konsiderueshme. Njerëzit që vuajnë nga migrena, pas çdo ataku duhet të mendojnë se çfarë mund t’ua ketë provokuar këtë atak, pra çfarë ishin duke bërë para atakut, çfarë ishin duke ngrënë apo pirë, dhe në çfarë gjendje shpirtërore, apo psikologjike ishin. Duhet të mos harrojmë se nga atake migrenoze, vuajnë dhe shumë njerëz me problem të vërtebrave të qafës (cervicale), si dhe Patent Foramen Ovale (PFO), një vrimë e vogël, që ndodhet në murin ndarës të atriumeve të zemrës, që është normale, gjatë kohës ns uterus, por që normalisht mbyllet 6-12 muaj pas lindjes. Pra këto dy raste, do të ishte shumë mirë që të përjashtoheshin si shkaktarë të migrenës.

KËSHILLIME PËR TRAJTIMIN E NJË ATAKU MIGRENOZ

Gjatë një ataku, do të ishte tepër ndihmuese marrja e MENJËHERESHME e ASPIRINËS, 1gram (nga ato që shkrihen në ujë), apo Paracetamol (për ato që smund të marrin aspirinë), si dhe një tabletë MAXOLON 10mg. Po kështu qëndrimi shtrirë, në një dhomë të qetë, të freskët e të errësuar, me një muzikë relaksuese, dhe marrja e 1L uji, apo lëngje të tjera me një energji të ulët (loë-energy sports drink), gjatë një periudhe  20 minutëshe. Të ndihmueshme mund të jenë edhe vendosja e një borse të ftohtë në ballë, dhe vendosja e një borse të ngrohtë, pas koke, dhe në qafë, e supe, shmangia e lëvizjeve, dhe leximit, apo shikimi i TV. Nëse me këto masa nuk qetësoheni, atëherë doktori juaj mund t’iu rekomandojë një nga ilaçet e grupit të TRIPTAN-ve, -siç janë: SUMATRIPTAN, 50-100mg., ose ELETRIPTAN, 40-80mg., ose NARATRIPTAN 2.5mg., ose RIZATRIPTAN 10mg (ëafer)., ose ZOLMITRIPTAN 2.5mg. Pra, një nga këto ilaçe,  mund të merret, në çdo 4 or, nëse është e nevojshme. Ky grup ilaçesh, kontrakton enët  e gjakut rreth trurit, që mendohet të jenë zgjeruar gjatë atakut,  kështu pra, qetësojnë dhimbjen e kokës. Duhet të jeni shumë të vëmendshëm nëse: dhimbja e kokës është shumë e madhe, dhe keni dobësi në njerën anë të trupit, apo  keni humbje të shikimit dhe ç’rregullime të të folurit. Në këto raste, do të ishte mirë që të thirrni urgjencën mjekësore.

TERAPIA PREVENTIVE

Për këtë qëllim, për 8-12 javë, jepen: PROPRANOLOL 20mg (në darkë), doza e të cilit mund të rritet sipas nevojës, nga 20mg, çdo javë derisa të arrihet në dozën 80mg, dy herë në ditë, ose CANDESARTAN 4-8mg, në darkë, kjo dozë mund tërritet nga 4-8 mg, çdo javë, deri në një dozë të përshtatshme, 24-32mg në ditë, ose PIZOTIFEN 0.5mg, në darkë,  e që mund të rritet deri në 1.5-3mg. Ose AMITRIPTYLINE 10mg, në darkë, ose që mund të rritet çdo javë nga 10-50mg, deri në dozën maksimale, 300mg, nëse është e nevojshme. Një zgjedhje tjetër mund të jetë edhe përdorimi i grupit të anti-epileptikeve, si- TOPIRAMATE 25mg në ditë, dozë që mund të rritet çdo javë,  derisa të arrihet në një dozë të përshtateshme prej 25-100mg, dy herë në ditë Disa përdorin edhe anti-depresant (SSRIs), por të dhënat studimore nuk e mbështesin këtë grup,  kështu pra edhe nuk rekomandohen. Megjithatë, ekzistojnë pak të dhena favorizuese për përdorimin e SNRIs (serotonin/norepinephrine reuptake inhibitor) si VENLAFAXINE, në ato pacientë me të ashtëquajturen ‘Migraine variant’, apo Migrenen Hemiplegjike.

TRAJTIMI I TË VJELLAVE NË ATAKET E RËNDA MIGRENOZE

Antiemetiketsi: PROCHLORPERAZINE, shpesh kombinohen me DIPHENHYDRAMINE, për të minimizuar riskun e AKATHISIA, (një çrregullim i lëvizjeve, dhe mos rehatit e brendshme). Ky kombinim i dhënë intra-venoz (IV), është superior ndaj SUMATRIPTANIT të dhënë nën lëkurë (SC), sigurisht në departamentet e urgjencës. Për ato që pëlqejnë të përdorin suplemente, do t’iu sygjeroja provimin e MIGRELIEF, dhe MigreLief Noë, jepen pa recetë, shumë nga pacientët e mi, janë mjaft të kënaqur me rezultatet, sidomos kur i marrin këto se bashku çdo ditë.

Filed Under: Mergata Tagged With: Australi, Dr. Zekri Palushi, Migrena

Kosova, mbështetje mësimit shqip në diasporë

July 29, 2021 by s p

-Ministret Gërvalla dhe Nagavci takojnë mësuesit e diasporës, u sigurojnë mbështetjen e Qeverisë së Kosovës për mësimin plotësues shqip. Të punohet në drejtim të shtimit të numrit të fëmijëve shqiptarë që ndjekin mësimin shqip në diasporë/ 

PRISHTINË, 28 Korrik 2021-Gazeta DIELLI- Behlul Jashari/  Ministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Republikës së Kosovës, znj.Donika Gërvalla, së bashku me ministren e Arsimit znj. Arbërie Nagavci dhe zëvendësministren e MPJD-së znj.Liza Gashi, ishin nikoqire të një grupi të mësuesve nga diaspora, me të cilët zhvilluan takim për të diskutuar për procesin e mësimit plotësues të gjuhës shqipe jashtë vendit. Me këtë rast, ministrja Gërvalla ka theksuar se qëllimi i këtij takimi është që të diskutohen nevojat dhe kërkesat që kanë mësimdhënësit e mërgatës. “Sot do të dëgjojmë kërkesat e juaja, do të ndërtojmë ura të komunikimit, të shqyrtojmë kërkesat dhe më pas të bëjmë hapa konkretë”, u ka thënë ajo mësimdhënësve. Kurse ministrja Nagavci ka thënë se Ministria e Arsimit dhe ajo e Diasporës janë në bashkëpunim të vazhdueshëm për të koordinuar punët për arsimin dhe mësimin e gjuhës shqipe në diasporë. Gjithashtu ka theksuar nevojën që të punohet në drejtim të shtimit të numrit të fëmijëve shqiptarë që ndjekin mësimin shqip në diasporë.  Zëvendësministrja Gashi, ka theksuar se mësimi plotësues i gjuhës shqipe në diasporë ka nevojë për përmirësim dhe institucionalizim. Në këtë drejtim ka thënë se do të ngritet nevoja për certifikim të gjuhës shqipe jashtë vendit.

Filed Under: Mergata Tagged With: Arsimi shqip, kosova

SHKOLLA SHQIPE NË BAVARI TË GJERMANISË

July 15, 2021 by s p

Mustafë Krasniqi mësues i shkollës shqipe në Bavari të Gjermanisë dhe nënkryetar i Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë, në një rrëfim ekskluziv për gazetën “DIELLI”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, dhënë Editorit Sokol Paja, shpjegon me detaje historinë e mësimit shqip në Gjermani, funksionimin e mësimit shqip në Bavari të Gjermanisë, sfidën për ruajtjen e gjuhës, kulturës, e traditës shqiptare në emigracion, mësimin në kushtet e pandemisë, fëmijët dhe dygjuhësia, punën e Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë dhe projektet në të ardhmen e shkollës shqipe në Bavari të Gjermanisë. 

ORGANIZIMI NË LANDE I MËSIMIT SHQIP DHE HISTORIA E SHKOLLAVE SHQIPE NË GJERMANI

Në Gjermani historia e shkollave shqipe ka filluar që nga mesi i viteve ’80-të, e cila vazhdon edhe sot, por jo në të gjitha republikat (landet). Konkretisht Republikën (landin) e Bavarisë ky proces institucional është ndërprerë dhe ka mbetur në baza vullnetare te bashkëkombësit, meqë kjo republikë(land) ka specifika të ndryshme nga republikat e tjera, të cilat e kishin dhe e kanë të rregulluar sistemin e arsimit për gjuhët e huaj, ku në këtë grup futet edhe gjuha shqipe. Domethënë se në këtë Republikë dhe në Republikën e Baden-Württembergut paga e mësimdhënësit bëhet në baza vullnetare përmes prindit, donacioneve të mundshme, e jo si në disa republika që paga bëhet përmes sistemit të rregulluar të tyre. Por, ajo që na bën të ndihemi mirë është se na e kanë mundësuar mbajtjen e mësimit plotësues në klasa, në ato shkolla ku kemi nxënës të mjaftueshëm, 12 deri 24 nxënës. Gjë që deri në vitin 2007/08 edhe në këtë republikë ka pasur mësimdhënës që kanë marrë pagë nga sistemi i rregulluar i ministrisë së arsimit të këtushëm, ku disa republika të Gjermanisë ende e aplikojnë këtë sistem, kurse Republikën e Bavarisë dhe ajo e Baden-Württembergutë nuk e aplikojnë këtë sistem të pagave për mësimdhënësit e gjuhëve të huaja, që nuk janë në procesin e mësimit të rregullt.

PËRPJEKJA PËR RIORGANIZIMIN E MËSIMIT PLOTËSUES NË GJUHËN SHQIPE NË LANDIN E BAVARISË

Duke parë se komuniteti i mërgatës shqiptare, në këtë republikë, nuk kishte ndonjë interes të dukshëm në këtë drejtim, po aq dhe nuk e shihnin si të mundur dhe të realizueshëm organizimin e mësimit plotësues në gjuhën shqipe. Gjë që për këtë thua se kishte humbur interesi dhe, çdo hap i ndonjë nisme në këtë drejtim donte një guxim dhe vendosje të palëkundshme, për të arritur qëllimin, vizionin dhe misionin për mësimin plotësues në gjuhën shqipe. Me të gjitha këto vështirësi që e dija se do të përballem, guximshëm mora këtë nismë edhe pse e dija se do të kem sfida të mëdha gjatë rrugëtimit për të realizuar qëllimin, vizionin dhe misionin për shkollën shqipe. Në vitin 2014/16, organizova mësimin plotësues në qytetin e Rosenheimit me rrethin, duke i falënderuar edhe disa prindër, ku arrita t’i hapim pesë klasë, në katër klasë prej tyre isha mësimdhënës. Që në fillim të kësaj nisme kisha të regjistruar 118 nxënës, po që mësimin e vijonin 89 nxënës, përgjatë këtyre dy viteve numri i nxënësve kishte edhe ndryshime. Gjatë mësimdhënies dhe angazhimit për rritjen e numrit të nxënësve dhe hapjen e klasave të reja, u angazhova që procesi mësimor të tejkalojë përtej Rosenheimit me rrethin (qytet i Republikës së Bavarisë) , e të shtrihej edhe në qytete tjera në Republikën e Bavarisë, ku vullnetarisht mësimi mbahej edhe në qytetin e Landaut dhe në Dingolfing. Për këtë nismë fillimisht ju drejtova Konsullatës së Republikës së Kosovës në Mynih, në atë kohë ende nuk ishte konsullata e Shqipërisë, me një projekt konkret për përkrahjen institucionale për mësimin plotësues të gjuhës shqipe. Në këtë projekt edhe pse kishte hamendje nga konsullata, po që gjeta përkrahje dhe nxitje të fuqishëm, konkretisht, nga konsullit Hamdi Reçica, i cili më tha: Të lutëm mos heq dorë nga ky projekt madhor e kombëtar, pavarësisht se kush te dekurajon. Kësaj nisme, që kishte qëllim parësor e të domosdoshëm çështjen e ruajtjes së gjuhës amtare, kulturës kombëtare shqiptare dhe mësimin e historisë së kombit ju bashkuan: z. Fran Tanushi, z. Fadil Lumin, znj. Donika Zonja, znj. Hateme Morina, z. Isuf Bytyçi, z. Agron Ibrahimi dhe z. Jonuz Veliçi. Kështu që më 8 Tetor të vitit 2016 themeluam Këshilli Nismëtar, përgjegjës i këtij këshilli, isha unë (Mustafë Krasniqi). Gjatë kësaj periudhe për opinion dhamë një deklaratë, shpërndamë formularin për vitin 2016/17, për regjistrimin e nxënësve, hapëm edhe disa klasa. Ndërsa me 23 Prill 2017, në prani të ish-Ministri i Arsimit, i Shkencës dhe Teknologjisë së Republikës së Kosovës, z. Arsim Bajrami me stafin e tij, ish-Ministri i Diasporës i Republikës së Kosovës z. Valon Murati dhe drejtori i Departamentit për Arsim dhe Kulturë në Diasporë, z. Avdyl Lipoveci, konsulli i Përgjithshëm i Republikës së Shqipërisë z. Arten Hanku, konsulli i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës z. Naser Idrizi, Këshilltari z. Faket Kajtazi dhe Konsulli Hamdi Reçica, të mësimdhënësve, Këshillave të prindërve, Shoqatave dhe përfaqësuesve të bizneseve që jetojnë dhe veprojnë në Bavari, mbajtëm Kuvendi Themelues, me emërtimin e shkollës shqipe: Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë në Bavari. Kuvendi zgjodhi kryesinë prej 19 anëtarëve, me kryetar, Unë-Mustafë Krasniqi. Gjatë kësaj periudhe nxorëm shumë rregullore, formuan komisione, Këshillin e Arsimtarëve, Këshilli i Prindërve, mbajtëm seminare, manifestime dhe kuize diturie. Ndërsa donator kryesor kishim Fondacioni “Besa”, pa i harruar edhe donatorët tjerë. Po ashtu ndërtuam lidhje të ngushta me MASHT-in dhe MDIS-in, të Republikës së Kosovës, bashkëpunimi me dy Konsullatat shqiptare në Mynih, të cilët dhe i caktuan përfaqësuesit e tyre: Dr. Dashnor Ibraj nga Konsullata e Republikës së Shqipërisë dhe z. Faket Kajtazi nga konsullata e Republikës së Kosovës. Kështu që në kuvendin e dytë, të mbajtur më 2019, doli kryesia e re, që në këtë kryesi u zgjodha Koordinator i Këshillit të Arsimtarëve të LAPSH-it.

SFIDAT E MËSIMIT SHQIP MES TEKNOLOGJISË, PANDEMISË DHE VËSHTIRËSIA E FËMIJËVE ME DY GJUHË

Kur flasim për sfidat e shkollës shqipe në përgjithësi, e konkretisht në Republikën e Bavarisë, që nga themelimi i saj e deri më tani kemi arritur suksese të dukshme në hapjen e klasave, shtimin e numrit të nxënësve dhe në sensibilizimit e shkollës shqipe te mërgimtarët shqiptarë. Këto përpjekje sfiduese u vështirësuan në vitin e kaluar, ku përballja e mësimdhënësve dhe e kryesisë së LAPSH-it ishte e madhe, ngaqë ishin të detyruar ta ndërronin platformën e mësimdhënies, nga mësimdhënia në klasë të kalonin në formën digjitale, online. E tërë kjo problematikë erdhi si pasojë globalizmit botëror, me shfaqjen e pandemisë Covit-19. Pavarësisht këtyre vështirësive dhe kalimi në një platformë të re, mësimdhënësit krijuan një metodologji pune, të përshtatshme dhe tërheqëse për nxënësit, duke ju falënderuar angazhimit të përbashkët të Këshillit të Arsimtarëve, mësimdhënësve dhe kryesisë së LAPSH-it, të cilët trajnuan mësimdhënësit në platformën Zoom. Vlen të përmendim edhe kërkesën LAPSH-i dërguar Ministrisë së Arsimit të Bavarisë, që gjuha shqipe të jetë e barabartë në mesin e gjuhëve të komuniteteve tjera dhe të futet në listën ku janë gjuhët e komuniteteve tjera joshqiptare. Fatbardhësisht në Mars të këtij viti, Ministria e Kulturës (Kultusminesterium) në Bavari miratoi kërkesën tonë dhe gjuhën shqipe u bë pjesë e listës ku janë gjuhët e komuniteteve të huaja. Ndërsa kur flasim për vështirësitë e fëmijëve me dy gjuhë, e them me plotë përgjegjësi se mësimi i dy gjuhëve nuk do t’i krijon kurrfarë vështirësie për nxënësin, për kundër kësaj vetëm sa e avancon në zhvillimin e dijes së tij. Sa i përket gjuhës shqipe me keqardhje e them se nuk është i mjaftueshëm angazhimi i prindit, shoqërisë dhe as i shtetit të origjinës, se kemi të bëjmë me një brez, brezin e dytë, që ka filluar ta belbëzoi gjuhën, e mos flasim për brezin e tretë që ka drojë nëse ne nuk jemi më të vëmendshëm do të vije deri te harrimi i saj, gjuhës amtare.

BASHKËPUNIMI PRINDËR NXËNËS DHE E ARDHMJA E SHKOLLËS  

Ky bashkëpunim është simbolik, kurse e ardhmja e shkollës shqipe në përgjithësi te mërgata shqiptare është në një krizë të madhe, konkretisht kjo krizë gjithsesi reflektohet edhe në shkollën shqipe, në Republikën e Bavarisë. Edhe pse me gjithë përpjekjet që bëhen në këtë drejtim numri i nxënësve është tepër i vogël, për të mos thënë i dhimbshëm, me numrin e atyre fëmijëve mërgimtarë që duhet të jenë pjesë e mësimit plotësues. Por, ajo që vë në dukje serioze është veprimi i prindit mërgimtar dhe fëmijët e brezit të dytë, të cilët në përpjekje për t’u integruar me kulturën vendase, bëhet më të pa interesuar për gjuhën e origjinës. Apo në anën tjetër e injorojnë, duke krijuar një mendim a bindje shumë të gabuar se gjuha e origjinës po i pengon fëmijët në përvetësimin e gjuhës së vendit, në të cilin jetojnë. Nëse përmes shtetit nuk krijohen rrethanat për të pasur besimin te nisma për shkollën shqipe, suksesi jo vetëm që do të jetë i mangët, por dhe ky numër simbolik nxënësish në shkollë do të shkojë drejt rënies. Për këtë të situatë jo të këndshme nuk duhet fajësuar vetëm prindërit, po këtë përgjegjësi duhet ta kenë edhe institucionet tona shtetërore, të cilat nuk kanë krijuar një lidhshmëri institucionale me mërgatën shqiptare, konkretisht për çështjen e shkollës shqipe.

GJUHA SHQIPE SI FORMË E IDENTITETIT KOMBËTAR

Gjuha amtare është forma më e mirë dhe e vetmja, për ruajtjen e identitetit kombëtar. Për këtë dhe jam angazhuar, si shumë veprimtar tjerë, që ta kemi të unifikuar diasporën shqiptare, për shkollën shqipe. Nëse gjuhën e respektojmë dhe nuk e injorojmë, vërtet se do të kemi identitet kombëtar, që përmes saj, gjuhës amtare, do ta identifikojmë vetën se kush jemi. Unë, do të doja që të jemi të kujdesshëm në respektimin dhe ruajtjen e gjuhës, te fëmijët e mërgatës shqiptare, por në realitet kjo po përkon me të kundërtën, me apo pa dashje po injorohet. Pra, e them me përgjegjësi se: Nëse shteti, shoqëria, prindi dhe mësimdhënësi nuk bashkëpunojnë në këtë drejtim, në të ardhmen e afërt do të përballemi me harrimin e gjuhës amtare te brezi i tretë i fëmijëve tanë mërgimtarë. Njëkohësisht kërkoj që shteti ta përkrahë unifikimin e diasporës shqiptare dhe ta parandalojë një asimilim të mundshëm, që heshtur po i ndodh komunitetit tonë shqiptar. Duhet ta kuptojmë se mërgata shqiptare është një dhe duhet të jetë e unifikuar, me qëllim që së bashku të arrijmë rezultate sa më të mira dhe një përfshirje sa më të madhe të fëmijëve shqiptarë në shkollat shqipe në diasporë. Përmes zërit të gazetës suaj u bëjë thirrje institucioneve përkatëse të Republikës së Shqipërisë dhe të Kosovës, që të jenë më të angazhuar në mbrojtjen e mërgatës shqiptare dhe ruajtjes së gjuhës shqipe te fëmijët mërgimtarë. Shkolla shqipe ka vetëm një qëllim unifikimin e saj, larg ndikimit politikë dhe religjionit, të cilat për fat të keq dhe kanë ndikuar në rritjen e numrit të nxënësve.

KËSHILL KOORDINUES I ARSIMTARËVE NË DIASPORË

Këshilli Koordinues i Arsimtarëve në Diasporë (KKAD-ë) është themeluar më 4 Korrik 2020, ku përfshin përfaqësues të 13 shteteve nga: SHBA, Italia, Anglia, Gjermania, Zvicra, Austria, Sllovenia, Kroacia, Greqia, Kanadaja dhe Turqia. Dhe, si kurrë më parë kemi përkrahjen institucionale dhe për këtë besoj se së bashku do të arrijmë realizimin e vizionit dhe misionit tonë për unifikimin e diasporës shqiptare. Ajo që vlen të thuhet se në mesin tonë kemi intelektual me titujt të lartë shkencorë, krijues dhe njohës të mirë të metodologjisë didaktike dhe asaj linguistike, po që dhe janë të përkushtuar për ruajtjen e gjuhës shqipe te çdo fëmijë shqiptar, kudo që janë në botë. Po ashtu të marrë mbi vete përgjegjësinë për një mësimdhënie të unifikuar, e mirë të koordinuar, si një faktor i rëndësishëm dhe i domosdoshëm në funksionimin e mbrojtjes së gjuhës shqipe dhe identitetit kombëtar. Për këtë së bashku të rrugëtojmë në këtë drejtim institucionalisht me institucionet tona: Ministritë e Arsimit, ato të Diasporës dhe ato të Punëve të Jashtme, të të dyja shteteve shqiptare, Ambasadat dhe Konsullatat e Republikës së Shqipërisë dhe të Kosovës, për të arritur suksese në ngritjen e numrit të nxënësve dhe ndërgjegjësimin te bashkëkombësi ynë. Kjo përpjekje jo vetëm që do të ketë rëndësinë institucionale, por edhe do të jetë faktor i rëndësishëm për diasporën shqiptare dhe ndërgjegjësimin e saj, për shkollën shqipe. Këshilli Koordinues i Arsimtarëve të Diasporës bëhet pjesë e konsultimeve dypalëshe, me dakordësim paraprak, ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës, në funksion të marrëveshjeve për mësimdhënien në diasporë”. Këtë miratim presim edhe nga Republika e Kosovës, ngaqë në vitin e kaluar kemi pasur përkrahje nga zëvendës ministri i punëve të jashtme, konkretisht për diasporën, i cili dhe është zotuar se do të punoj në këtë drejtim, për ta njohur siç e ka bërë edhe Shqipëria. Synimi ynë është për të arritur suksese në ngritjen e numrit të nxënësve dhe ndërgjegjësimin e mërgatës shqiptare, për shkollën shqipe.

NJË GJUHË NJË KOMB

Kam nderin që jap intervistë për gazetën “Dielli”, Vatra shqiptare në Amerikë, ngaqë dikur kjo gazetë nxirrej nga ideologët e rilindjes kombëtare dhe redaktohej nga ideologu, atdhetari i shquar, Fan Noli e Faik Konica. Përzemërsisht e përshëndes lexuesin e kësaj gazete dhe uroj që porosia ime të reflektojë në çdo cep të botës ku ka shqiptarë. Porosia ime është: Shqiptarë kudo që jeni: ta ruajmë gjuhën, së bashku ta ngrejmë vetëdijen kombëtare me përgjegjësi, duke ruajtur gjuhën amtare, që përmes saj ta ruajmë kulturën e identitetin kombëtar, mbi të gjitha ta rikthejmë besimin dhe së bashku të jemi për unifikimin e diasporës shqiptare, për shkollën shqipe, që përmes bashkimit të diasporës ta arrijmë edhe synimin e rilindësve tanë: “Një gjuhë një Komb”.

KUSH ËSHTË PROF. MUSTAFË KRASNIQI

Kam lindur në fshatin Shipitullë, Komuna e Kastriotit, ish Obiliq. Shkollën fillore e kam mbaruar në fshat, të mesmen në Prishtinë, drejtimin e gazetarisë, po ashtu edhe studimet i kam mbaruar pranë Fakultetit Filologjik në Prishtinë, dega Gjuhë dhe letërsi shqipe, ku dhe kam diplomuar në vitin 1992. Vij nga një familje atdhetare me peripeci të mëdha gjatë luftërave të shumta, që u zhvilluan në trojet shqiptare, ku stërgjyshi im, Tahir Krasniqi, në vitin 1920 është ekzekutuar nga makineria serbe-çetnike, që më vonë me këtë emër është pagëzuar babai im, ndjesë pastë. Po ashtu dhe gjyshi im, Behram Krasniqi, ka qenë i lidhur me anëtar e LNDSH-së të udhëhequr nga Gjon Sereçi, Ajet Gërguri, Mija Shllagu etj. Tradita atdhetare në familjen tonë u mishërua me ideale të atdhetarizmit, për Shqipërinë e bashkuar, etnike. Si i ri hyra në radhët e grupeve ilegale LPRK-LPK, madje u radhita në aksionin e pajtimit të gjaqeve, me grupin e studentëve, isha kryetar i KMLDNJ-së për Kastriot, njëherë dhe kryetar i SHKA “Zëri i Kosovës” në fshatin Shipitullë dhe më vonë anëtar i SHKA “Rruga e Lirisë” për Kastriot. Po ashtu dhashë ndihmesën time të pakursyer në procesin e rëndësishme të ilegales dhe për themelimin dhe suksesin e luftës së fundit të UÇK-së, si dhe mbeta i angazhuar në çështjen e bashkimit kombëtar, për Shqipërinë e natyrshme e etnike. Kam shkruar në gazeta legale e ilegale të kohës, tashmë jam përgjegjës i gazetës-portalit uraebashkuar.com. Veprat e botuara janë: “Gjarpërinjtë e zinj edhe atje”, “Lumëgjaku”, “Lojë Thikash”, “Gjarpërinjtë e zinj edhe atje”, “Vështrim kritik për poetikën e krijuesve të diasporës”, “Mbrëmja e fundit”, “Eshtrat Pezull”, “Legjenda e dhimbjes së heshtur” bashkautor, “Udhëtari i shtigjeve të lirisë-Xhavit Haziri”, “Cikloni”, “Për Shqipërinë Etnike”, “Kah po Shkon Shqiperia dhe shqiptarët”.

Filed Under: Featured, Mergata Tagged With: Mustafe Krasniqi, Shkolla Bavari, Sokol Paja

Mërgata dhe roli i shteteve shqiptare në Ballkan!

July 5, 2021 by dgreca

Një histori që ka nevojë të ndryshojë/

Nga Silvana BEGAJ/

(Nuk themi asgjë të re kur flasim për diasporën shqiptare nëpër botë. Nuk është qëllimi as i këtij shkrimi të rendisë faktet dhe rolin e diasporës shqiptare përgjatë historisë sonë të vjetër e të re kombëtare). Janë ndoshta raste të rralla në botën e qyteteruar ku për ngritjen ,formimin dhe ekzistencën e shteteve rol përcaktues ka patur mërgata kombetare jashtë vendeve. Të kujtojmë Lidhjen e Prizrenit apo dhe shpalljen e Pavarësisë e më tej, por dhe më parë në gjurmët e historisë, në njohjen e shtetit të pavarur shqiptarë përvec përpjekjeve dhe luftës së patriotëve shqiptare në vend, një rol të dorës së parë kanë patur dhe lëvizjet, përpjekjet dhe mbështetja e grupeve të mërgatës që nga SHBA me Vatrën apo shoqatat atdhetare në Selanik, Bukuresht, e në cdo kryeqytet të Europës.

Të rikujtojmë arritjen e dytë kombëtare më të madhe ,Pavarësinë e Kosovës, e cila ka në themel përvec rezistencën me paqe e me armë të shqipëtarëve në Kosovë, por po aq betejën titanike të Diasporës shqiptare nëpër botë. Edhe pse një shekull pas krijimit të shtetit Shqiptar dhe dekada pas Pavarësisë së Kosovës, krenaria dhe merita për arritjen e këtyre arritjeve, nuk plotëson e mbush nevojat e sfidave që shqiptaria në tërësinë e saj ka. Sfida dhe synime të reja edhe më të vështira ka përballë. Në këto sfida, dhe politikat e shteteve tona është pjesë jetike. Shqiptaria, Shqipëria e Kosova janë dy shtetet shqiptare me nivelin më të lartë të mërgatës.

Aktualiteti po sjell një gabim konceptual, atdhetar dhe historik të pajustifikueshëm dhe pafalshëm për brezat e sotëm, por dhe të ardhmen, duke trajtuar në dy realitete të ndryshme edhe pse ato janë Një. Thënë qartë: dy shtetet shqiptare në Ballkan mund të shndërrohen në një burim të jashtëzakonshëm mbështetje, frymëzimi dhe përthithje interesash kombëtare si qëllim për një prosperitet duke u orientuar e bashkërenduar me Diasporën shqiptare nëpër botë për këto qëllime madhore. Mjafton të shohim shtete të tjera ballkanike që nga Kroacia, Serbia, Maqedonia deri Mal i Zi ndjekin politika më të sofistikuara në mbështetjen, nxitjen e përfshirjes së mërgatave në jetën e zhvillimet socialo ekonomike në këto vende. Kjo përfshirje nuk duhet të jetë as emocionale ,romantike aq më pak propogandistike. Kjo përfshirje fyhet me indiferentizëm e mospërkushtim kur deduktohet në organizimin e ndonjë Samiti hoteleve të shtrenjta të kryeqyteteve, apo ku reduktohet në ndarje cmimesh dhe certifikatash nderi. Kjo përfshirje ka nevojë për akte e sjellje serioze ,të mirëmenduara të hedhura në treg strategjikisht nga shtetet shqiptare në Ballkan për politika të qëndrueshme dhe thelbësore.

Pyetje ende pa përgjigje mbeten.

Cfarë bëjnë dy shtetet shqiptare për mbështetjen e arsimimit dhe mbijetesës së gjuhës shqipe në brezat e rinj të diasporës që rrezikojnë ta humbasin apo deformojnë? Shumë pak ose asgjë. Cfarë po ndodh me fëmijët që lindin e rriten në mërgatë? A nuk mendoni se brez pas brezi ajo, gjuha shqipe e paushqyer me arsim e dije në shqip rrezikon të dobësohet apo dhe më keq të humb? Sepse iu është lënë fakultativisht prindërve si detyrë.

A e dini se vrasja e një kombi fillon nga vrasja e gjuhës? A mund të lihet mësimi në mënyrë vullnetare? A ka buxhete nga Prishtina dhe Tirana për këtë?

Përgjigjia fatkeqësisht të con në një JOO të madhe.

Cfarë po realizohet me ato të ardhura që prodhon puna e Diasporës shqiptare në botë? A mjafton mbështetja e familjeve përmes remitancave? A mendoni se mjaftojnë vizitat e të mërguarve ditëve të nxehta pushimeve për turizëm?

Po ai kapital financiar i jashtëzakonshëm si burim i punës së shqiptarisë jashtë kufijve a ka informacion dikush ku shkon, si e në cfarë investohet ?

A ka menduar dikush në Tiranë e Prishtinë që këtë kapital ta kthejë në investime burimesh strategjike të sigurta në zhvillimin e ekonomive të të dy shteteve?

A mos ka ardhur koha për ngritjen e një Banke për të mbrojtur e zhvilluar këto kapitale të mërgatës duke ricikluar ekonominë dhe fuqizimin financiar?

Kalojmë në një nga thellbet e asaj që e përjashton mërgatën kudo: Vota e saj në zgjedhjet dhe delegimet e pushteteve. A ka dicka më të rëndësishme se vota në sistemet demokratike ku inspirojmë? Pse nuk implementohet e drejta e tyre legjitime kur janë kontributorë, kur janë të lidhur ngushtë me fatet e vendeve te tyre?

Përgjigja edhe më demotivuese: Frikërat që sundojnë hijet e pushtetit sduan përfshirjen e Mërgatës.

Mendoni pak, sot kemi një diasporë me nivele të larta akademike me tituj shkencorë, grada dhe punë kërkuese. A janë të përfshirë ata dhe angazhuar për problemet sociale ekonomike e politike në vendet tona?

A kemi ne sot dy shtetet mendimin e koncentruar të tyre dhe të përfshirë për të dhënë përvojat e tyre, eksperiencat dhe dijet për Kombin?

A është kjo një luks por dhe një mundësi për tu zhvilluar më qartë, më drejtë dhe në rrugën e botës aspirante nëqoftëse zëri, puna dhe mendimet e tyre përfshihen?

Atëherë në rezymenë e një përmbledhjeje të disa problematikave të mprehta që ceka në këtë shkrim (jo se ska dhe të tjera), si mund të ndodhë të bashkohen e organizohen pjesët, më tej energjitë, dijet, mencuria dhe përvoja por dhe më tej ende, të ardhurat e kontributit të Diasporës , të dy shtetet jemi kapluar dhe katapultojmë indiferentizëm, moskokëcarje, neglizhencë dhe largpamësi ,që pikërisht e gjithë kjo krijesë Mbarëkombëtare si Diaspora tragjikisht jo vetëm nuk mbështetet seriozisht dhe ti jepet roli dhe vendi që I takon jo vetëm si pjesë e historisë por si nga kontributorët më me peshë në të gjitha fushat e jetës dhe mbështetëse e frymës kombëtare kurdo kur vendet tona kanë nevojë.

A mos duhet të zgjohen qeveritë tona nga letargjia e ngushtë, e pa orientuar e papërgjegjëshme dhe jo me frymë Kombëtare ndaj kësaj copëze Atdhe jashtë territorit, por që për ta është më shumë se gjithcka, ashtu si rilindasit e kishin, ashtu si jetën dhanë për të, ashtu kur lotët i burojnë dhe veprat e tyre sot si trashëgimtarë të tyre janë pikërisht Ata: Mërgatat tona!

A mos duhet ti japim atyre atë që meritojnë dhe të përfitojmë NE, vendet tona, bashkëkombësit tanë dhe Kombet tona?

Filed Under: Mergata Tagged With: Ballkan, Mergata Shqiptare, Silvana Begaj

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 44
  • 45
  • 46
  • 47
  • 48
  • …
  • 102
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Një ftesë për shqiptarët e Amerikës
  • VATRA ORGANIZON SIMPOZIUM SHKENCOR NË 50 VJETORIN E KALIMIT NË PËRJETËSI TË NACIONALISTIT ABAS KUPI
  • Si e ka portretizuar Kosova sportin në pullat e saj postare
  • Balluku nuk është rasti, është testi!
  • DIAMANT HYSENAJ HAP FUSHATËN PËR KONGRESIN AMERIKAN – FJALA E MBAJTUR PARA KOMUNITETIT SHQIPTARO-AMERIKAN
  • Nga Besa në New York: Shoqata Besi organizoi një mbrëmje të veçantë për Festën e Flamurit
  • Në 90 vjetorin e lindjes së poetit Faslli Haliti
  • Dilemat e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Kosovë
  • Nga Shkodra në Bejrut…
  • Faik Konica, fryma e pavdekshme e një atdhetari dhe dijetari shqiptar
  • Abetaret e para të shkrimit të shqipes, fillesa të letërsisë shqipe për fëmijë
  • Valon Nikçi, një shqiptar pjesë e ekipit të Kongresistit George Latimer në sektorin e Task-Forcës për Punësimin dhe Ekonominë
  • Dega e Vatrës në Boston shpalli kryesinë
  • VATRA NDEROI KRYETARIN E KOMUNËS SË PRISHTINËS Z. PËRPARIM RAMA
  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT