Duke e kujtuar Shën Nënë Terezën, në 25-vjetorin e kalimit në amshim, po ju njohim me fjalën e mbajtur nga Papa Pali VI në ceremoninë e dorëzimit të Çmimit Ndërkombëtar për Paqen “Gjoni XXIII”, ditë e mërkurë, më 6 janar 1971. Është një nga çmimet e para ndërkombëtare, që merrte Nënë Tereza, ende pak e njohur në botë, për të arritur, pastaj, hap pas hapi, në tribunën e Nobelit për Paqen, më 17 tetor 1979, e njohur tashmë botërisht si gruaja më e varfër, e më e famshme në planet.

Fjalimi i Papa Pali VI:

“Pas fjalëve, që u thanë për të kumtuar dorëzimin e Çmimit Ndërkombëtar për Paqen, me emrin e paraardhësit tonë të ndjerë, Nënë Terezës, e pranishme mes nesh, mund të duket se gjithçka u tha e se nuk na mbetet tjetër, veçse të shprehim kënaqësinë për ngjarjen fatlume. E këtë po bëjmë, duke i falënderuar të gjithë ata, që e përgatitën, posaçërisht Këshillin e Fondacionit, që ka meritën e dorëzimit të këtij Çmimi për herë të parë; e po e bëjmë këtë, duke falënderuar gjithë të pranishmit në këtë kremtim kaq kuptimplotë, duke i shprehur, pastaj, admirimin tonë, asaj që iu dorëzuar Çmimi dhe ndjekësve e bashkëpunëtorëve të saj e duke i bekuar me gjithë zemër. Gjithçka duket, kështu, e kryer. Mund të themi qetësisht: takimi përfundoi; pas tre vjetësh, në dashtë Zoti, do të mblidhemi përsëri, me kë nuk e dimë, por e dimë mirë se do të na shtyjë për t’u mbledhur, i njëjti ideal i Paqes, sepse Çmimi ka karakter të përhershëm. Tani për tani, e kujtuam edhe më sipër, do të na dukej se s’mbeti më asgjë për t’u thënë.

Po të mos e ndjenim të gjithë në shpirt se gjithçka mbetet ende për t’u thënë. Fjalimet, që dëgjuam e motivacioni, që u lexua për dorëzimin e Çmimit, themelimi e Themeluesi i Çmimit, qëllimi i tij, Paqja, dhe rregulltarja e përvuajtur, së cilës iu dorëzua, vepra e saj e kuadri historik, shoqëror e njerëzor, në të cilin radhitet kjo vepër, i gjithë ky kremtim, mbeten për t’u komentuar, për t’u rimenduar, për t’u kuptuar. Gjithçka këtu është objekt reflektimi. Ne të gjithë bëjmë mirë të marrim me vete nga ky takim, propozimin për meditim. Shpirtrat janë plot frymëzim për të menduar e, ndoshta-ndoshta, jo vetëm për të menduar, por sidomos, për të bërë. Duhet falënderuar, pikësëpari, Zoti, që na jep, ndërmjet sa e sa aktheve e mundimeve të jetës sonë të përditshme, një ngushëllim kaq të dlirë, kaq të gjallë, kaq shprehës: e mira është mes nesh, e mira vepron, e mira sundon: ç’ngushëllim, ç’mësim, ç’shpresë! Për të lidhur fillin e mendimit, që zhdridhet menjëherë në shpirtin reflektiv, vërejmë se ky koment do të vijonte pa fund. Të zgjedhim shpejt e shpejt ndonjë shtysë.

Shtysa e parë na nxit ta kritikojmë vetë veprimtarinë tonë në këtë çast: thua është në përkim me shpirtin e krishterë të jepen, në praninë e publikut, çmime për një vepër të mirë? Vepra e mirë a nuk duhet bërë në heshtje e përvujtëri, sipas Ungjillit, që na porosit të mos e dijë as e majta, veprën e mirë, që bën e djathta e të mos e presim shpërblimin e merituar për veprën e kryer nga askush tjetër, veç Atit, që shikon në fshehtësi? (Cfr Mt 6,3-4) Është e vërtetë: e mira duhet bërë përvujtërisht, pa kurrfarë mburrjeje e publiciteti; nuk duhen pritur çmime nga njerëzit e në kohë; çmimin ia jep vetë Zoti, atij që bën mirë; por Zoti thotë edhe se drita nuk duhet vënë nën shinik, por mbi pishtar, që t’i shndrisë të gjithë njerëzit e shtëpisë; e shton (gjë që do ta kënaqë edhe modestinë e Nënë Terezës), se kjo dritë duhet të ketë dy qëllime, pavarësisht nga nderimet, që meriton drita: i pari është shndritja e të tjerëve, i dyti, lumnimi i Atit qiellor (Cfr Mt 5,15-16), nga i cili buron çdo mirësi (Jak 1,17). E këtë duam të bëjmë edhe ne, me dorëzimin e këtij Çmimi, e sigurisht deshi ta bëjë edhe Papa Gjoni, duke e shndërruar në një fondacion të qëndrueshëm, që e mira të nxisë të mirën, gjithnjë më me fryt. Kemi pse të kënaqemi. Ky Çmim, pra, u dorëzua me ndjetin e përhapjes gjithnjë më me fryt të së mirës e me besimin se paraqitëm para syve të publikut, një shembull të vërtetë bamirësie.

E kështu, ftohemi për një aspekt tjetër reflektimi, sa ngushëllues, aq paradoksal, në përkim me ligjet, që udhëheqin ekonominë e së mirës. Po flisnim për Ligjin e përvujtërisë, e po zbulojmë një tjetër; e mira përhapet. E edhe e keqja, për fat të zi. Sa i fortë është ndikimi i saj, sa ngjitës, sa i rëndë, e sa i mjerë kush e ka në shpirt (Cfr Mt 18,7). Por kështu është edhe e mira. Na e thotë vetë vepra e Nënë Terezës. Edhe një herë u zbuluan energjitë e pashterrshme të së mirës, rezervat e zemrës njerëzore, të cilat përhapen e bëhen vepruese kur leva e flijimit të vetvetes, leva e guximit, me ndihmën e Zotit, i bën të shpërthejnë e të shndërrohen në vepra të prekshme. E ja edhe një ligj i ri i kësaj ekonomie të mrekullueshme të së mirës: pikërisht në çastin e procesit të saj dinamik e të mungesës, në disa raste, të plotë, të mjeteve të domosdoshme për ta bërë të mirën, këto mjete gjinden vetvetiu: varfëria bëhet burim pasurie, zbraztësia e saj mbushet, mundimshëm, po, por mrekullisht; historia e veprave të bamirësisë e dokumenton këtë ligj. Lojë e Provanisë e fenomen i mirësisë njerëzore, që për t’u shprehur, shpesh herë ka nevojë për mungesat e tjetrit e nxitjen e atij, që ka gjeninë e së mirës, karizmën e bamirësisë.

Nga këto vërejtje, lindin të tjera. Kjo, për shembull: kur një vepër bamirësie nis të matet me nevojat, të cilat i përmbush, e zbulon përmasat e frikshme të këtyre nevojave, që më përpara besonte se mund të plotësoheshin, se ishin më pak të tmerrshme e më të lehta për t’u mbartur me nënshtrim të plotë. Atëherë, në vend të gëzimit nga rezultatet e para pozitive, shtypet nën peshën e papërfytyrueshme të së keqes, që deshi ta përballojë, e kështu shkon përpara me frikën e dorëzimit përballë ligësisë e me ankthin e kufizimeve vetjake; vuan e vijon të ecë nën barrën e vuajtjes, vuajtje, që bëhet bashkim; bëhet, në kuptimin etimologjik, dhimbsuri; e pikërisht kjo, në vend që t’i shterojë forcat, paradoks tjetër i bamirësisë, i ringjall e i bën gjithnjë më cilësore. E atëherë vepra bamirëse fiton një vlerë, që shkon përtej meritës së ushtrimit të saj konkret; bëhet, së pari, dëshmi, dëshmi e dyfishtë, që ngre me forcë zërin për t’i kujtuar botës nevojat e njerëzimit, të lëna në heshtje, të harruara, të gjykuara si të pashërueshme, për t’i treguar opinionit publik ekzistencën e një problemi të hapur e përvëlues; së dyti, bëhet predikim i heshtur, që nuk tregon vetëm nevojat, por edhe mundësitë për t’i përmbushur. Është e mrekullueshme; del në pah elementi i ri, motivi mbinjerëzor, që e bën të lehtë gjithë këtë guxim, motivi mistik, motivi engjëllor, ai, që e shndërron fytyrën e të varfrit të uritur, të foshnjës së mekur, të lebrozit të neveritshëm, të kriminelit të tmerrshëm, të njeriut në të shuar, në fytyrën misterioze të Krishtit: e një lloj joshjeje shpirtëore e magjeps Motrën, Vëllain, që i kushtohet krejtësisht bamirësisë, sepse tashmë dashuria e krishterë bëhet arsye kryesore e të jetuarit, i thith të gjitha të tjerat, edhe ndjenjat më të denja njerëzore, që e shtynë dhe e larton gjithçka, me prirjen për të arritur deri në lartësi heroike.

Edhe një herë në historinë e Kishës e në progresin e shoqërisë, Ungjilli përmbushet e kremtohet e rindez në zemrat e njerëzve gëzimin e së mirës, shpresën e jetës ideale, të vërtetën e shndritshme të Ireneut “Lumnia e Zotit, është njeriu i gjallë!”.

E gjithë kjo, sipas nesh, fiton një vlerë të madhe në kuadrin modern të botës që rritet, duam të themi, në përpjekjen e sinqertë, që po bën njerëzimi i sotëm me denoncimin e vetvetes, duke folur për nevojat e pamasa të shoqërisë moderne, me shtrirje botërore: padijen, urinë, sëmundjet, punën, zvetënimin e rreziqet, që kërcënojnë vetë fitoret e saj. Na duhen, sot, më shumë se kurrë, kur vetëdija universale po zgjohet, energjitë e pakufishme të njeriut për njeriun, energji që ndërmarrje bujare e të fuqishme të bashkësisë ndërkombëtare po i vënë në jetë, ndërsa vetë këto ndërmarrje kanë nevojë që ideali njerëzor të mos zbehet e të mos humbasë, por të ketë gjithnjë më shumë dëshmitarë të vlerës së tij tejet të lartë.

Tani Gruaja, që ne po e nderojmë me këtë Çmim, është pikërisht dëshmi e kësaj vlere të lartë; njeriu, shembëllim i Hyjit, gjymtyrë e Krishtit, pasqyrë e atij, që e kundron e zbulon në të vetveten, zbulon vëllain. Nëna e përvuajtur Terezë, në figurën e së cilës dëshirojmë të shikojmë mijëra e mijëra njerëz të kushtuar- full time- shërbimit të më nevojtarëve, bëhet shembull e simbol i këtij zbulimi, në të cilin fshihet sekreti i paqes në botë, në kërkim të së cilës jemi të gjithë; zbulimi, gjithnjë aktual, se çdo njeri është vëllai ynë!

Vëllazërimi e paqja janë ontologjikisht sinonime. Njëri e tjetra kanë një rrënjë të përbashkët, për ne krejt të qartë, që na paraqitet sot si misionare e dashurisë së krishterë, si apostulle e vëllazërisë e kasnece e paqes. Ja, pra, pse po ia japim Çmimin për paqen, shoqëruar me bekimin tonë për të gjithë ata, që bashkëpunojnë në veprën e saj”. (radio vatikani)./drita.info

Agim Baçi/

Sot, më 23 Gusht, është Dita Europiane e Përkujtimit të Viktimave të Sistemeve Totalitare, e njohur si Dita e Shiritit të Zi. Për Shqipërinë kjo ditë vijon të mos jetë vetëm një Ditë Përkujtimi, por një nga ato ditët që duhet të na trondisë me pafuqinë që kemi patur mbi 30 vite për të lexuar të shkuarën, për t’i dhënë atë që duhej ish të dënuarve dhe të internuarve politikë dhe ish pronarëve që iu rrëmbye prona. Ndërkohë që Gjermania, Polonia, Rumania e mjaft vende të tjera që kanë kaluar regjime të ngjashme kanë vijuar të zbardhin e të ndëshkojnë atë rregjim gjakatar, në Shqipëri kjo gjë ka ndaluar që nga viti 1997 kur u rikthyen në pushtet socialistët, e duke vijuar të mbetet pa zgjidhje as kur në pushtet u rikthye PD në vitin 2005 deri në vitin 2013.

Sot nuk dihet se sa shqiptarë janë në dijeni se në 45 vite diktaturë u ekzekutuan me dhe pa gjyq 6 mijë e 27 burra dhe gra, djem dhe vajza. Po kështu, ka patur 34 mijë e 135 shqiptarë të burgosur dhe dënuar për arsye politike, 59 mijë e 9 qytetarë të internuar në kampe përqendrimi ku mbi 7 mijë prej tyre vdiqën prej trajtimit shatazarak në këto kampe. Po kështu, prej dhunës në burgjet politike numërohen 984 të vdekur gjatë kohës së dënimit. Ndërkohë që mijëra e mijëra të tjerë u survejuan. Mjafton të kujtojmë atë që deklaronte ish kreu i Komisionit Shtetëror të Kontrollit të Figurave, Nafiz Bezhani se, në fund të vitit 1990, një një Tiranë me 300 mijë banorë kishim 30 mijë spiunë dhe bashkëpunëtorë të ish Sigurimit famëkeq.

Por çfarë ndodhi me ne që nuk e zbardhëm dot të shkuarën?

Në vitet e para pas Marsit 1992, entuziazmi i përmbysjes së diktaturës ishte aq i madh sa shumë nga shqiptarët që kishin vuajtur u mjaftuan vetëm me frymëmarrjen në liri dhe me mundësinë e jashtëzakonshme për të thënë gjithçka që në 45 vite nuk e thonin dot me zë të lartë. Por, ky ndoshta ishte edhe gabimi që më pas nisi e u bë gati i pandreqshëm – sepse rënia e një elite emrash që kishin drejtuar nomeklaturën komuniste ishte veçse maja e ajsbergut, ndërkohë që nuk ishte rrëzuar shpirti ideologjik që kish mbajtur gjallë atë sistem.

Kështu, ish elitat e diktaturës vijuan të drejtonin jetën publike. U lanë në vendimrraje e shkrime të së shkuarës e prognozës për të ardhmne akademikët e emëruar nga partia, arkitektët e emëruar, shkrimtarët dhe regjizorët e emëruar, profesorët e përzgjedhur me aq kujdes nga partia për të edukuar brezin e ri, të cilët në vend të dijeve kishin vetëm devotshmërinë dhe bindjen. Dhe thuajse shumica e tyre jo vetëm që nuk u zhduk nga jeta publike, por u fut në politikë, duke marrë vendime jo vetëm për mënyrën se si duhet të lexonim te shkuarën, por edhe për të ardhmen tonë.

Lënia në fuqi e elitës së emëruar në diktaturë, e cila në vend të dijes kishte brumosjen me ideologji, si dhe sjelljen me frikë dhe servilizëm, solli kotësinë e shumë debateve publike, duke kontribuar hapur në rrënimin moral të shoqërisë së sotme, e cila nuk ka më asgjë me ç’të krenohet, që të jetë shembull.

Por cilat janë pasojat më fatale të mungesës së dekomunistizimit dhe çfarë paraqiste lënia në fuqi të elitës së emëruar në kohën e diktaturës?

Shkollat dhe institucionet e dijes mbetën peng i mentalitetit dhe histrorigrafisë së ideologjisë komuniste. Ndërkaq, ish të përndjekurit mbetën klasa më pak e integruar në shoqërinë shqiptare. Spaçi – simboli i ligësisë së atij sistemi-, bashkë me Qafë Barin dhe vendinternimet e shumta mbetën shumë larg syve të qytetarëve dhe larg debateve mediatike. Madje, nuk janë të paktë ish të përndjekurit që nuk arritën dot të ktheheshin në shtëpitë që kishin pasur, duke mbetur edhe sot e kësaj dite në vendinternimet e asaj kohe. Po kështu, ish pronarët u përballën me moskthim, mosnjohje dhe madje rrëmbim të pronës, duke sjellë një katrahurë që ende nuk sheh një dritë legalizimi dhe qartësimi. Prona është ende një çështje aq e mprehtë sa beteja bëhet thuajse në të gjitha gjykatat.

Ndërsa ironikisht, ish-sigurimi u duk i fortë në lidhjet e tyre, duke hyrë në lojë, i ndihmuar nga neglizhenca e qeverive të pas vitit 1992 për të bërë dekomunistizimin. Nga mungesa e leximit të së djeshmes, thuasje e gjithë shoqëria u vu nën presion të dyshimit, , ku një numër i madh spiunësh e bashkëpunëtorësh u munduan të bëjnë pis këdo që dinte të vërtetat e tyre.

Pasojë e kësaj pafuqie politike janë sot faktet që ish pronarët kanë mbetur po ish pronarë, ish të përndjekurit kanë mbetur ende të papranuar, ndërsa politikisht, edhe te partitë që prezantohen si të djathta, ende “Beu” konsiderohet si mëshirimi i së keqes në fjalorin politik. Filmat e kohës së diktaturës janë ende fjalori i vetëm mbi të cilin ndërtohen batutat politike.

Historia në shkolla vijon të jepet nga shumica e atyre që e kanë deformuar. Dhe për pasojë, shumica e fëmijëve të sotëm dinë më shumë se ç’ka ndodhur në ish-Bllok, se sa në Spaç, në Burrel, apo në të gjitha vendet e ish internimit. Librat e At Zef Pllumit, Ejll Çobës, Lek Pervizit, Fatos Lubonjës, Visa Zhitit, Daut Gumenit, apo dëshmi rrënqethëse të ish të dënuarve politikë apo të familjarëve të tyre, të botuara nga Instituti i drejtuar nga Agron Tufa dhe Çelo Hoxha, nuk janë në asnjë antologji shkollore.

Këto pasoja të moslejimit si duhet të ngrehinës që na la diktatura komuniste kanë vulën e tyre në krizën e përgjithshme, sidomos në atë të krizës tonë morale si shoqëri. Një krizë që ka nevojë urgjente të lexohet, nëse kemi ende dëshirën t’u themi fëmijëve se këtu mund të jetohet.

Kryetari i Partisë së Lirisë z.Ilir Meta priti në një takim të ngrohtë e vëllazëror një përfaqësi të Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në faqen e tij zyrtare në FB ish-kreu i shtetit shqiptar shkroi: “ I lumtur të mirëprisja sot në një takim vëllazëror një përfaqësi të Federatës Pan-Shqiptare “Vatra”, z.Mondi Rakaj, z.Tasim Ruko dhe z.Mersin Gjini, të cilët i falenderova edhe njëherë për pritjen shumë të ngrohtë në New York ku festuam së bashku 110-vjetorin e themelimit të saj.

Mirënjohje angazhimit të palodhur dhe përpjekjeve shekullore të vatranëve për të shpëtuar kombin shqiptar, mbrojtur dhe promovuar identitetin tonë kombëtar europian, mundësuar pavarësinë e Shqipërisë dhe të Kosovës, si dhe përshpejtuar proceset tona demokratizuese dhe integruese.

Ndamë shumë ide të çmuara për rëndësinë e forcimit të marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe diasporës tonë në SHBA, për të qenë pjesëmarrës shumë më aktivë dhe vendimmarrës në zhvillimet e vendit tonë”.

Në raportin zyrtar të vitit kaluar u bë e ditur se krimi i oraganizuar kreu 61 vrasje në Shqipëri. Kurse dje (më 18 gusht 2022), madiat njoftuan se vetëm për këtë vit, krimi vrau 40 persona të tjerë. Por nuk është vetëm kaq, sepse vetë opinion i gjërë publik ka pësuar një tronditje shumë të madhe ngaqë jeta është bërë për te fare e pasigurtë. Pra, i vetplagosuri më i madh është aktualish opinion i gjërë publik. Por të pasigurtë përvec qytetarit të thjeshtë, ndjehen edhe gjykatësit, prokurorët, shtetari profesionist e deri tek polici i thjeshtë (për funksionet publike që ata kryejnë).

Qendrat kryesore të krimit tashmë janë bërë: Shkodra, Lezha, Kurbini, Durrësi, Tirana, Elbasani, Vlora etj. Policia kudo si strukturë kryesore e luftës kundër krimit, po tregon gjithnjë e më shumë apati, paaftësi, mungesë profesionalizmi, frikë e deri dështim total.

Në këto kushte pyetja më e thjeshtë është: pse arritëm deri në këtë pikë sa krimi vret në mes të ditës, në mes të publikut, pa patur frikë as ligjin, as policin as shtetin dhe askënd?

Gjëja e parë që më vjen në mendje për këtë situatë, ku krimi ka pushtuar shtetin është: POLITIKA dritshkurtër, e korruptuar, e papërgjegjeshme, e ardhur në pushtet me ndihmën e krimit dhe e lidhur me krimin për ti bërë shërbim reciprok: politika krimit e krimi politikës. Krimi do të ishte i pafuqishëm në qoftë se nuk do të kishte mbështetje deri në pikat më të larta të qeverisjes. Por duke patur lidhje të forta nga pagesat që ka bërë, ndjehet trimosh, i fortë dhe i mbrojtur.

Opinioni publik, analistët, gazetarët e medja në tërësi, e kanë drejtuar gishtin tek policia dhe puna e dobët e saj. Por a është vetëm kjo vërtetë e keqja kryesore në këtë situatë të kriminalizuar? Në gjykimin tim mendoj se është neopotizmi që e ka shkatërruar më shumë se cdo gjë tjetër rolin e policisë. Miqt, shokët, gjaku e gjinia, farefisnia e krahinalizmi me politikanët e lartë, ka bërë atë që të mos merret në konsideratë pofesionalizmi, përkushtueshmëria për detyrën e vështirë të policisë, të shkatërrohet sistemi i gradave, posteve e detyrave.

Më përpara ka ekzistuar Akademia e Rendit Poblik (tri vjecare) që e paiste policin me njohuri shkencore e juridike, kurse tani kam dëgjuar se me një kurs gjashtë javor mund të punësohësh në strukturat e policisë. Madje media bën me dije se 80 përqind e policisë aktualisht është pa arsim të lartë. Kjo është e paimagjinueshme, sepse ky “gjashtë javorëshi” nesër bëhet drejtues i lartë i policisë në qendër e në bazë.

Aspekt tjetër mendoj se është paga qesharake që merr polici nga shteti për punën e bërë. Marrë shkas nga kjo disa policë bëjnë një punë të dytë për të ushqyer familjen, kurse disa të tjerë shkojnë edhe më larg duke u lidhur me krimin për të përfituar prej tij.

Nëpërmjet “gjasht javorëshve”, me miqësi kanë hyrë në polici edhe shumë të korrupuar. Por në të njejtën kohë, shumë oficerë të aftë e profesionistë të përkushtuar, janë larguar nga policia për arsye politike duke krijuar zbraztësi profesionale. Këto të korruptuar e ardhur me miqësi, marrin urdhëra nga lart për të vënë qytetarëve gjoba me planifikim. Kjo është e turpëshme.

Kjo situatë është thjeshtë gatesë e politikës qeverisëse të ditës dhe e pa pranueshme për një vend që aspiron BE-në.

ASLLAN BUSHATI