Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

I DASHUR AT I SHENJTË, JU LUTEM NJIHENI PAVARËSINË E KOSOVËS…

by

…. DHE PRANONI VISAR ZHITIN AMBASADOR NË VATIKAN/
Nga ELIDA BUÇPAPAJ/
I dashur Papa Françesk,/
Po ju drejtohem me një lutje të dyfishtë sepse kam besim tek Ju Ati i Shenjtë. Besimin që na e ka shuar politika, na e keni ringjallur Ju. Ju keni sjellë në botë një erë të re shprese. Pavarësisht se cilit besim i përkisni, pavarësisht se cilit besim i përkasim, se cilës race i takojmë, të çfarëdo etnie apo religjioni qofshim, Ju na keni ringjallur shpresën për drejtësi, pasi njeriu dhe njerëzimi nuk mund të ekzistojnë pa të drejtat e tyre legjitime, ndërsa ne të gjithë jemi bijtë e Zotit.
1.Për ne Shqiptarët Ju At i Shenjtë jeni vijues i rrugës së Paqes që hapi e përshkoi Papa Gjon Pali II, i cili mori pjesë aktive në ndryshimin e historisë në favor të lirisë e njeriut, siç ishte përmbysja e sistemit komunist që mbështetej në terrorin e diktaturës dhe shkeljen e të drejtave njerëzore, duke shkaktuar miliona e miliona viktima, njëjtaz si nazizmi. Papa Vojtila ishte shumë i afërt me Nënë Terezën, Nënën shqiptare të gjithë të përvuajturve të botës, e bekuar nga Kisha Katolike në pritje të Shejtërimit të saj.
Ju jeni vijues i Papa Vojtilës, i cili pavarësisht se shqiptarët e Kosovës ishin me shumicë myslimane, Papa Gjon Pali II u lut për shqiptarët dhe kërkoi ndaljen e kasaphanës së fundit të ish-Jugosllavisë.
Ju Ati i Shenjtë në qershor, ju qoftë udha e mbarë, do të vizitoni një tjetër vend mysliman, Bosnjen që ka përjetuar një tragjedi të paparë prej indiferencës njerëzore.
Shën Françesko i Assisit thotë: „Filloni dhe bëni çfarë është e nevojshme, pastaj çfarë është e mundshme dhe papritmas ju do të bëni të pamundurën.” Pra Zoti i ka dhënë mundësi njeriut të bëjë të pamundurën për të ndalur vuajtjen dhe njeriu nuk po e bën këtë detyrë të vetën. E Ju Ati i Shenjtë po i tregoni rrugën njeriut, që e ka humbur, sepse synon të pasurohet, pa iu bërë vonë se në çdo sekondë një fëmijë vdes, ngaqë nëna që e sjell në jetë nuk ka me se ta ushqejë, ndërsa tonelata e tonelata me ushqime që mund të ngopnin me miliona e miliona barqe të uritur përfundojnë në plehra!
Në konfliktin e 1998-1999, Perëndimi arriti të ndalte spastrimin etnik dhe vrasjet masive e kështu banorët e Kosovës patën mundësi të rikthehen në vatrat e tyre, me shpresë për të mjekuar plagët e trupit e shpirtit dhe për të rifilluar jetën.
Megjithatë, pas çlirimit, Kosova e njohur nga 109 shtete të mbarë botës dhe nga pothuaj të gjitha anëtaret e BE, nuk është njohur ende si shtet i pavarur nga Vatikani. Kosova dëshiron të ketë marrëdhënie diplomatike me Vatikanin. Sepse shqiptarët kanë patur historikisht marrëdhënie të shkëlqyera me Vatikanin. Mjaftojmë të kujtojmë Skënderbeun, Atletin e Krishtit dhe mbrojtësin e Krishtërimit.
Një lidhje të pazgjidhëshme mes Vatikanit dhe Shqiptarëve ka krijuar – mjafton këtu të përmendim – Perandori Konstandini i Madh i njohur si Shën Konstandini (Flavius Valerius Aurelius Constantinus Augustus 272 AD – 22 May 337 AD), me origjinë ilire, i cili e ka njohur i pari krishtërimin si fe zyrtare të Perandorisë Romake.
Pastaj, Shqipëria e Kosova janë shtete europiane dhe me Vatikanin janë larg vetëm 1 orë me avion.
Mosnjohja e Kosovës po shkakton një dramë të re për këtë shtet të ri, që për nga mosha është më i riu në Europë, që do të thotë se ajo është e populluar më së shumti nga rinia, ky është bekim i Zotit, por që nuk ka me se t’i ushqejë ëndërrat dhe shpresat, sepse aty papunësia shkon në 70% e për rrjedhojë të kësaj gjendjeje dramatike, nga Kosova ka filluar një valë e re eksodi, kësaj here jo nga Milosheviçi, por nga diktatura e frikës prej varfërisë.

Sot Kosova është një Geto në zemër të Europës dhe njohja e pavarësisë nga Vatikani, do të ishte shumë e rëndësishme për fatin e popullit të Kosovës. Andaj Ju lutem At i Shejtë që ta kryeni këtë akt shtetëror, njerëzor e Hyjnor.

Po të ishte gjallë Papa Vojtila, ai do ta kishte njohur pavarësinë e shtetit të Kosovës. Dhe Ju jeni vijues i udhës së Tij të ndritur nga Zoti.
Kjo njohje do të ishte në të mirë të Paqes dhe të drejtave njerëzore.
2.I dashur At i Shejtë,
Ashtu si Ju e dini, Shqipëria është vendi që gjatë Luftës të Ftohtë ka përjetuar një diktaturë mizore dhe shqiptarët janë martirë të persekutuar edhe për arsye të ideve të tyre, edhe për arsye të besimit të tyre.
Gati 22 vjet më parë, në homazh të vuajtjeve të shqiptarëve dhe tolerancës fetare, më 25 prill 1993 Shqipërinë e vizitoi Papa Gjon Pali II, ashtu si do ta na nderonit edhe Ju At i Shenjtë me vizitën Tuaj më 21 shtatorin e vitit 2014.
Të dyja vizitat janë historike, jo si një akt formal, por si një lidhje midis shtetit tuaj, Vatikanit dhe shtetit tonë, Shqipërisë.

Nga ana tjetër, midis Shqipërisë dhe Vatikanit po mbushen 25 vjet nga dita e rivendosjes së marrëdhënieve diplomatike, ndërsa riorganizimi i Kishës Katolike në Shqipëri rifilloi më 25 prill 1993, kur Papa Gjon Pali II, gjatë vizitës së Tij në Shqipëri i dhuroi Kishës Katolike të martirizuar nga diktatura hierarkinë e re të pasdiktaturës që niste me katër ipeshkvij të rinj shqiptarë, ish-të burgosur në burgjet e diktaturës. Ata ishin Imzot Frano Illia, Imzot Robert Ashta, Imzot Zef Simoni që sot nuk jetojnë më, dhe Imzot Rrok Mirdita, Arqipeshkvi i Shqipërisë, ndërsa më 26 nëntor 1994 Shenjtëria e Tij Papa Gjon Pali II emëroi Kardinalin e parë shqiptar Mikel Koliqin, po ashtu i mbijetuar i burgjeve dhe torturave komuniste. Edhe Kardinal Koliqi ka kaluar në Amshim.
Më 2006 Papa Benedicti XVI, pas vdekjes të Ipeshkvijëve shqiptarë, duke vijuar me riorganizimin e hierarkisë të Kishës Katolike në Shqipëri emëroi katër ipeshkvij të rinj. Ata ishin: Imzot Dodë Gjergjin, Imzot Ottavio Vitale, Imzot Cristoforo Palmieri dhe Imzot George Anthony Frendo. Nga dhjetë Ipeshkvij që ka sot Shqipëria, vetëm katër janë shqiptarë, tre prej të cilëve janë emëruar nga Papa Vojtila. Emërimet e Ipeshkvijve shqiptarë nga Papa Vojtila, janë bërë në homazh dhe nderim të katolicizmit shqiptar. Por me ikjen në Amshim të tyre, ipeshkvijtë shqiptarë janë zëvendësuar me Ipeshkvij jo shqiptarë.
Unë mendoj se katolicizmi shqiptar gjithmonë është dalluar për nga vlerat dhe përkushtimi ndaj Zotit, Atit të Shenjtë dhe popullit, prandaj e meriton hierarkinë e lartë.
3.I dashur Papa Françesk,
Nëse Imzot Frano Illia, Imzot Robert Ashta, Imzot Zef Simoni dhe Kardinal Mikel Koliqi sot do të ishin gjallë, ata njerëz të përndritur do t’i tregonin Shenjtërisë Tuaj se kishin qenë në burgjet e diktaturës bashkë me poetin, shkrimtarin dhe diplomatin Visar Zhiti, kandidatura e të cilit si Ambasador në Vatikan, sipas shtypit shqiptar, që citon Imzot George Frendon të ketë thënë se Vatikani „do një Ambasador katolik jo mysliman“, nuk ka qenë e mirëpritur.
Ky lajm ka shkaktuar trishtim në opinionin shqiptar, për faktin se marrëdhëniet mes dy shteteve tona nuk janë fetare, pasi, siç dihet, Shqipëria është një shtet laik, që respekton shtetin e Vatikanit, katolicizmin dhe çdo besim fetar prandaj Ju At i Shenjtë gjatë vizitë Tuaj në Shqipëri na thatë me të drejtë se “Populli fisnik shqiptar meriton respekt dhe admirimin sepse është shembull i tolerancës fetare”.
Dhe kjo është e vërteta si drita e diellit. Ne e kemi tolerancën në gjak, por shtetin e kemi sekular, pavarësisht se kryeministri i Shqipërisë Edi Rama është katolik dhe katolikët përbëjnë 10% të popullsisë. Katolikë i kemi patur dy Kryetarë të Kuvendit të Shqipërisë, njëri martir i lirisë dhe Mandela i Europës, z. Pjetër Arbnori dhe tjetra zonja Jozefina Topalli.
Prandaj, ju lutem i Përndrituri At i Shenjtë pranojeni Visar Zhitin, poetin e burgosur nga diktatura, i cili ka përkthyer aq mjeshtërisht poezitë e Papa Vojtilës, që të ketë nderin e të jetë Ambasadori i Shqipërisë në Vatikan, sepse e meriton këtë nder. Ju lutem gjithshtu që ta mbani gjithmonë derën e hapur për çdo shtetas shqiptar, i cilit do besim qoftë, pasi çdo qytetar shqiptar e vlerëson Vatikanin dhe rolin Tuaj.
Sepse përndryshe toleranca fetare si do të kuptohej.
4.I dashur At i Shejtë,
Në marsin e vitit 1993, bashkë me bashkshortin tim dhe dy kolegë, të katër gazetarë myslimanë nga Shqipëria na priti në Vatikan në audiencë dhe na dha bekimin Papa Gjon Pali II. Ky bekim më shoqëron në jetën time si njeri dhe gazetare, më ndriçon rrugën dhe më kujton gjithmonë atë sentencën tjetër të Shën Françeskut që thotë se: „Nëse Zoti mund të veprojë përmes meje, Zoti mund të veprojë përmes çdokujt!“.
Me vete mbaj gjithmonë një Shën Mëri që ma ka dhuruar Nënë Tereza, edhe ajo më ka bekuar dhe më ka treguar rrugën për të shkuar tek e vërteta.
Të qënit myslimane, paçka se nuk jam praktikante, s’më pengon kurrë t’i lutem Zotit në Kishën Katolike që e kam pranë banesës time, s’më krijon asnjë pengesë që t’Ju besoj Ju me gjithë shpirt se do të vijoni rrugën e Papa Gjon Palit II, në të mirën e përbashkët të gjithë Njerëzimit, sepse ne na bashkon të gjithëve i njëjti Qiell dhe njëjti Zot.
Po kështu, të qënit myslimane ma forcon dëshirën që një ditë të bekuar t’Ju takoj i dashur Ati i Shejtë, si i dërguar i Zotit në kohën e duhur dhe në momentin e duhur, për të ndihmuar Njerëzimin që ndodhet në ditë të vështira.

Prapë për vërshimet …

by

Nga arch. Ylber Vokshi –Ylli/
Sa i pafuqishëm ndjehet njeriu kur pranë ekranit televiziv i shef peripecitë e banorëve të sajë,se si po përballën me vërshimet e tokave,rrugëve dhe shtëpive të tyre të cilat janë vërshuar,si pasoj e shirave të pandërprera të këtyre ditëve në Kosovë dhe Shqipëri. Të zhgënjyer ata vetëm po e përjetojnë situatën e krijuar,e cila do ti dëmton ekstrem të gjithë,si ata që pësuan dëme në pasurit e tyre,në shtëpi,në ara me të mbledhura,në rrugë automobilistike,në makina,ashtu edhe në tërë shoqërinë e jonë.
Për çdo fillim vit me ankth po presim,se si do të jenë ndikimet e dukurive natyrore në jetën tonë të përditshme sa herë që bien shi,borë apo fryn ndonjë erë ma e fortë,ketë e potencoi se të gjithë ne jemi dëshmitar se si po lejohet të veprohet tek ne,në fushën e Planifikimit Hapësinor të territorit (urban dhe rural),Urbanizmit dhe Ndërtimit. Çdo shoqëri normale do të zbatonte rregullat dhe standardet minimale të ndërtimit,për të mbrojtur banorët e saj prej dukurive natyrore,që kohë pas kohe shfaqen në forma të ndryshme.
Njeriu gjithnjë për të mbijetuar ka tentuar dhe ka punuar që këto dukuri natyrore ti luftoi,që sado pak të zbut dëmet që i kanë shkaktuar këto fenomene natyrore,dhe gjithnjë ka tentuar ti shpjegoi me anën e shkencave ekzakte si janë kimia, matematika,fizika,astronomia,gjeografia etj. Sinkronizues i të gjitha këtyre proceseve,
si dhe elementeve tjera për funksionimin e një shoqërie-shteti duhej të ishte Planifikimi Hapësinor dhe ai Urban i territorit. Si nuk u mbush mend kjo shoqëri,të cilës për çdo vjet po iu përsëritën vërshimet,e nuk po ndërmerr masa preventive që sado pak të parandalon dëmet të mëdha që po i shkaktohen ?
Ende i kemi në kujtesë vërshimet e viteve të fundit,të cilat ishin ekskluzivisht si rezultat i mos respektimit se paku të traditës shekullore të ndërtimit. Kërkesa që të mos ndërtohet në zona potencialisht të rrezikuara nga vërshimet,ortekët e borës,rrëshqitja e dheut,shkrirjes së borës,e shumë elementeve tjera të sigurisë së ndërtimeve,në princip nuk zbatohen apo realizohen.
Këtë ditë,ishim dëshmitar të reshjeve të mëdha të shiu të cilat po na përsëriten çdo vit,që së bashku me shkrirjen e borës së pakët,shkaktuan vërshime të mëdha me pasoja e dëme të shumta materiale në të gjitha anët. Në Kosovë (Lipljam),në Shqipëri (Pogradec) dhe Maqedoni (Likovë),pati edhe viktima në njerëz.
Nuk po kërkohet që menjëherë të zhdukim ato veti të lidhura me shprehin e punës,që me shekuj na kanë imponuar sundimtarët e huaj. Sot kemi dijeni të mjaftueshme që të trasojmë rrugën për të përmirësuar dhe siguruar mjedisin ku jetojmë. Një është e sigurt se rehabilitimi i të gjitha atyre hapësirave apo lokacioneve të vërshuara kërkojnë mjete të konsiderueshme materiale.
Dëmet e shkaktuara nga këto fatkeqësi natyror janë të mëdha,të pa përballueshme nga individët e dëmtuar,komunat tona as që parashohin buxhet për këto çështje. Për të evituar këto dukuri diçka konkrete dhe realiste,duhet ndërmarrë pushteti Qendror,pasi jemi të vetëdijshëm me nivelin e ulët të trajtimit të kësaj problematike në Kosovë dhe Shqipëri. Ekspertiza dhe profesionistët e profileve të ndryshme,po e theksoi edhe një herë nuk mungojnë,parandalimi i këtyre dukurive do të ishte preventiva ma e mirë.
Nuk ndërtohet gjithkund ku të iu teket dikujt,së pari duhen analiza detale hapësinore dhe urbane,për të vendosur për zgjerimin e vendbanimeve tona,renovimeve të domosdoshme urbane apo ndërtimeve të reja. Ka disa kritere elementare të cilat duhen me qenë obliguese,kur lejohen ndërtime me leje e pa leje në të gjitha vendbanimet tona. Ndërtimet e pa kontrolluara vetëm po vështirësojnë dhe po varfërojnë popullin tonë,me pasoja të rënda për gjeneratat e ardhshme. Për tërë territorin e shtetit duhet planifikuar në mënyrë profesionale,së paku paraprakisht duhet marr qëndrimet e ekspertëve të fushave adekuate,e jo të bëjmë intervenime të pa kontrolluara në hapësirë.
Në një vend ku janë të evidentuar ma shumë se njëqindmijë (100 000) ndërtime pa leje në Kosovë,ngjashëm është edhe në Shqipëri,vetvetiu tregohet se çka mundesh me pritë nëse ndodhin vërshime,çka po e tregon realiteti ynë i këtyre ditëve. Problem edhe ma i madh janë ndërtimet me leje të cilat po atakohen nga vërshimet. Kjo tregon një realitet të hidhët se si janë punuar dokumentet hapësinore dhe urbane,të cilët fare nuk i kanë trajtuar seriozisht këto dukuri natyrore. Po e theksoi vetëm ekspertizën profesionale,dhe marrjen në konsideratë të vërshimeve gjatë përpilimit të dokumenteve hapësinore. Çështje e veçantë është trajtimi i atyre ndërtimeve,nga faza e ndërtimit e deri te shfrytëzimi i tyre,që tmerrësisht i anashkalojnë fatkeqësitë e mundura natyrore si janë vërshimet.
Se si neve ndërtojmë dhe i kontrollojmë (mbikëqyrim) ato në fazën e eksploatimit,kemi edhe raste konkrete ku janë investuar,shpenzuar mjete të mëdha materiale me vlera milionëshe,si janë rastet e autostradave nga Prishtina në drejtim të Shkupit dhe Pejës,të cilat në disa pika ishin bllokuar nga vërshimet. Arsyetimi i përgjegjësit në Ministrin e Infrastrukturës është se “privatët i kanë mbyllur gypat që e bëjnë bartjen e ujërave sipërfaqësorë”,kjo është e pa pranueshme e pa tolerueshme dhe tragjike. Është humbur koha e çmueshme,janë dëmtuar automjetet,për rrugët e reja ekspertiza do të tregon sa janë dëmtuar,e për anën emocionale as që duhet menduar apo diskutuar. Vetvetiu shtrohet pyetja a duhet dikush me dhënë përgjegjësi për gjendjen e krijuar ?
Të jemi objektiv,ka vërshime ekstreme që hyjnë në kuadër të fatkeqësive të mëdha natyrore,në ato raste faktori njeri është i pa fuqishëm dhe vepron vetëm si preventivë. Në Kosovë dhe Shqipëri të gjitha rastet janë si rezultat i mos planifikimit hapësinor dhe urban profesional,si dhe të mos mirëmbajtjes të hapësirave që na rrethojnë,të cilën në gjithnjë e anashkalojmë,me arsyetime absurde se gjoja nuk ka mjete materiale,kurse dëmet që po i shkaktojnë vërshimet janë shumëfish ma të mëdha. Në thelb jemi të varfër në kokë e jo në gjep,për atë po pësojmë gjithnjë,jo vetëm në planifikim hapësinor dhe urban të territorit,i cili është thuaj se i huaj për ne,për atë po e paguajmë shtrenjtë mospunën tonë si shoqëri. Mjaft ma me shprehjet “duhet”,ka ardhur koha të veprojmë konkretisht,
Të vetmen punë që dimë të bëjmë ne janë vizitat në zonat e vërshuara,formimet e “Komisioneve për vlerësim”,për të kërkuar mjete nga niveli Qendror për të sanuar pasojat e gjendjes së krijuar pas vërshimeve. Kjo është qasje tërësisht e gabuar,pasi së pari jemi të obliguar që brenda mundësive reale të shtetit,të përgatisim dhe zbatojmë projekte që duhet të rrjedhin nga Dokumentet Hapësinore dhe Urbane,për të evituar në maksimum dëmet të cilat do ti shkaktonin fatkeqësitë natyrore si janë vërshimet. Kjo qasje është vetëm një ilustrim i tërë asaj së ku jemi duke jetuar,ku kriteret ndërkombëtare për planifikim dhe ndërtime askush nuk i përfillë.
Prapë më duhet të përsërisë një veti të “trashëguar”që moti,se të gjithë ne dimë të ankohemi kur ngjajnë vërshimet,rrëshqitjet e dheut,tërmetet,rrënimet të ndryshme,sa herë që bien shi,borë apo fryn ndonjë erë ma e fortë. Këso rastesh kemi pa numër pasi nuk është duke u punuar ashtu si e kërkojnë rregullat teknike dhe ato të Planifikimit Hapësinor dhe Urban-Rural. Dashtë zoti mos të kemi ndonjë katastrofë ma të madhe se atëherë do të “vetëdijesohemi” se si jemi duke punuar dhe vepruar.
arch. Ylber Vokshi -Ylli
arkitekt i pavarur
ylberv@gmail.com
Autori është ish-Kryetar i Këshillit për Planifikim Hapësinor të Kosovës (KPHK),

NANAT SHQIPTARE NUK KANË MONUMENTE…

by

Nga Fritz RADOVANI/*
Shpeshë e përsëriste një halla ime, Moter Gjyzepina Radovani, një thanje, që ka shkrue At Konrrad Gjolaj: “As mos e mendoni se ka me mujtë kush me shkrue ndonjëherë se, shka kanë ba komunistët mbi Klerin Katolik dhe Atdhetarët Shqiptarë, edhe me i mbajtë mend të gjithë ka me u dashtë me u kthye Deti Adriatik në mereqep (bojë shkrimi), për me shkrue shka asht ba mbi Popullin Shqiptar. As mos u lodh me i mbajtë ndër mend… Ata që nuk i kanë provue ose pa me sy krimet e sigurimit, jo vetëm nuk kanë me i besue, por edhe me ua tregue, kanë me kerkue me i harrue shpejtë” Më duket se, po dalin fjalët e saja..!” (At K. Gjolaj O.F.M. “Çinarët”, faqe 106, viti 1996).
Një tmerr i vërtetë me i mendue futat e zeza, velat si futa dhe degermijat e bardha që të shihte syni me vite të tana mbi kokat e grave dhe vajzave Shqiptare, tue fillue aty ku flitet e mendohet në gjuhën Shqipe, e deri ku ka pasë edhe vetem një Nanë Shqiptare, që u ka dhanë kjoftë edhe një ditë me pi qumesht prej gjiut vet foshnjeve në prêhên të Saj…
E pra, Ata Nana, ishin që i falnin Atdheut dritën e së ardhmës, shpresen e fitores dhe ua trashigonin me dashninë e pakufi Rinisë Shqiptare virtytin e Besës, Burrnisë e Bujarisë në Gjakun e tyne, tue ua mëkue me “bukë, djathë, e shka ka dhanë e falë i Madhi Zot!”
Ato Nana ishin dhe janë, që kanë provue ma shumë se kujtojmë né! Madje, ka edhe nga ata tradhëtarë që vazhdojnë me i dhunue Nanat Shqiptare me “yllin e kuq” në dorë…
Me “yllin sllavokomunist të Titos, Stalinit e Mao Ce Dunit…dhe tradhëtarit E. Hoxha!”
po, ajo nuk asht “Nana Shqipni”! Nana Shqipni asht Ajo që u masakrue nga komunizmi dhe tradhëtarët e Atdheut, me “yllin e kuq” në ballë e në zemer… që nga viti 1941…
Ato ishin Nanat Tona! Ato ishin Nana Shqipni!
Nanat Tona ishin Ato Burrnesha që qendruen mbi shkambijë atje naltë në Bjeshkët e Nêmuna dhe u varrosën dikund, ku sot, nuk ka asnjë shenjë as Dheu i zi kah Tepelena, bash Aty, ku thundra e tradhëtarit t’ Atdheut vriste Motrat e Bijat e Tyne, si ndër Male e shpella, ku hasmi e bishat komuniste flinin bashkë tue u ushqye me Gjak Shqiptarësh…
Historia e Nanave Shqiptare asht shkrue prej kohës ma të vjetër dhe asht daltue në gurin e Trojeve tona, po edhe në drunin e kthyem në Gur… Atë dru nuk e kalbi as Toka!
Asht bash Ai dru që nuk la përjetsisht me u mbyllë Asnjë nga Ato Dyer që sot gjallojnë!
Asht bash Ai dru që nxjerrë xixa, e xixat sjellin Dritën e Shtëpisë, Gjakun e Rij Shqiptar!
Asht bash Ai dru që dora tradhëtare kerkoi me e vra natën për terr…
Asht bash Ai dru që rriti një Mal nder ma të naltit e Shqipnisë…
Asht bash Ai dru i Maleve të Sheperit të Zagorisë…
Asht Nana Ynë Shqiptare KALIOPI DILO SHEPERI…
Shikojeni mirë foton naltë! Shikojeni… Se sytë e Saj nuk mbyllen kurrma!
Ata sy, rrezatojnë Dritën e Pasosun, pikrisht, të Asaj Jete ku Ajo asht n’ Amshim!
E duertë e Saja të lidhuna vazhdojnë me tregue dhimbjen e madhe prej së cilës, Ajo Nanë… me 25 Janar 1991, dha Shpirtin e Saj besnik në Familjen Dilo, nga masakrat e panjohuna barbare komuniste… I hodhën acid dhe e dogjën…e dhimbjet e plagës Nanën e mbyten, e mbytën barbarët…E pse? – Vetëm, pse ishte Burrneshë Shqiptare!
Ajo Nanë e Pavdekshme sot, më kujtoj mbi 500 000 Nana Shqiptare që djelmët e vajzat e Tyne, ua vranë, masakruen, torturuen, i rjepen dhe i dogjën persëgjalli, ua groposën dhe nuk i lanë asnjë shenjë varri të tyne…, dhe nuk u ngopën po, masakruen, interrnuen dhe zhdukën edhe Ato Nana, që Trupat e Tyne u lanë me lotët që vazhdojnë me rrjedhë nga Sytë e Tyne plot dritë e shpresë… E dhimbje… si gjithë jetën e Tyne të Nderueme!
Nana Ynë e Ndjerë Kaliopi! Ju nuk keni Monument, sepse, nuk mbajte kurrë ndër duerë “yllin e kuq” të tradhëtarëve… Ndër duertë Tua të bekueme Ju mbajtët edhe një liber… Pikrisht, atë liber, ku shkruhet per Ty o Nana Ynë Kaliopi Dilo Sheperi:
***
Kanë me kallzue se sa pjesë qiellit vrâni
Vdekja n’ atë vorr. E atë botë i largët shtegtari
Të lehtë dhéun ka me t’ urue, e t’ paqta e t’ buta
Shinat e boren: e, kur n’ male t’ veta
T’ dredhojë ké stani, fëmijës ka me i kallzue
Shka ndjeu per ty. E fëmija e tij asobote
Emnin t’and kanë per t’ këndue, e vrrini e bjeshka
Gjithmonë i ri, tue njehë furit e mnershme,
Ambel prej emnit tand kanë me jehue.
Me maje t’ briskut kanë me shkrue mbi lisa
Me shkrola t’ njohuna veç e prej barijve:
Kanë me u rritë lisat, përse sopata as rêja
S’e prekin landen, ku asht ravisë ai emën:
E tue’ u rritë lisat kanë me u rritun shkrolat;
E kshtu ma t’ kjarta mbas disa qindvjetëve
Nipat ma t’ vonët kanë me i këndue, e emni
Sa t’ bjerë dielli tokës ka me t’u këndue.
At Gjergj Fishta «Mrizi i Zanave»

Në shenjë Nderimi e respekti per Nanat Tona Shqiptare pa Monument ! Autori.
Melbourne, Shkurt 2015.
*Në 70 vjetorin e përmbytjes sëShqipnisë…

BILAL XHAFERRI – NJË SHQIPONJË ÇAMËRIE

by

Shkruan: Rasim Bebo/
Bilal Xhaferri ishte biri jetim i Çamërisë që nuk njohu fëmijëri dhe as rini në jetën e tij të shkurtër. “Ne ishim pesë fëmijë, deklaron e motra e Bilalit, Antika. Nëna na vdiq shumë e re në vitin 1943, Bilalin e la 8 vjeç, pas dy vjetësh na pushkatuan babanë! Na mori gjyshi në shtëpinë e tij të na rriste. Unë isha më e vogla. Babai më la 4 vjeç. Gjyshi ishte plak i sëmurë dhe i verbuar nga sytë. Jetonim në një varfëri të tmerrshme. Atëherë kishte filluar lufta e klasave, nga Partia Komuniste. Në fshat filluan të na përbuznin, qoftë edhe me sy kur na hasnin rrugëve. Bilali, si vëllai më i madh, në moshën 10 vjeç na u bë nënë dhe babë. Të gjitha hallet e familjes ranë në kurmin e njomë të tij. Pasi mbaroi shkollën fillore katërvjeçare, për dy vjet “gjezdiste” për të punuar, që të na ushqente. Rraskapitej fshatrave për një copë bukë, dhe një ditë mori rrugën për te halla në Sarandë. Ishte 12 vjeç, filloi punë si shpërndarës letrash dhe gazetash në postën e Sarandës. Ecte në këmbë nëpër moçalet e fshatrave të Vurgut të Sarandës, zbathur për 10 -11 orë në ditë. Në çdo dy javë dhe sidomos ditën e festave, vinte në Ninat për të na sjellë ndonjë lekë dhe ushqime, që i blinte me triskë në qytet, të na gëzonte neve dhe gjyshin. Për një natë që rrinte me ne, bënte shumë orë udhëtimi në këmbë. Pas 4 vitesh Bilali shkoi te halla në Shijak, ku punoi në fermën e Sukthit.”… Nga Edip Hoxha, kushëriri i tij, mësohet se, në vitin1957-1958, Bilali punonte si teknik ndërtimi në kantierin e Shkopetit, pasi kishte mbaruar kursin njëvjeçar për Gjeometër. Në vitin 1962 e marrin ushtar në Pronovik të Poliçanit, në atë kohë filloi të shkruante te revista “10 Korriku”, tregime, reportazhe, poezi.
Shkrimtari Naum Prifti shkruan: “Një herë më erdhi me postë një zarf mjaft i trashë, nga një repart ushtarak. Bilal Xhaferri, ishte emër i panjohur për mua. E shikoja me bezdi novelën me 32 faqe dërguar nga një ushtar i thjeshtë. Pas dy muajsh, mu desh ta lexoja. Kur arrita në një faqe, gjeta një pasazh fantastik dhe thashë me mend: “Ky është një talent!” I befasuar dhe i entuziazmuar nga zbulimi i një talenti, i shkrova një letër, ku e lusja, po t’i binte rasti të vinte në Tiranë, do të isha i kënaqur të na bënte një vizitë në redaksi. Pas dy a tre javësh hyri në dhomën ku punoja unë, një ushtar me trup mesatar dhe pyeti nëse mund të takonte Naum Priftin … M’u kujtua letra, prandaj e pyeta: -Mos jeni Bilal Xhaferri? – Po , -m’u përgjigj, – erdha sipas letrës që më dërguat.” Nga biseda më tha se tregimet e mija i pëlqenin. “Në asnjë tregim ti nuk përsërit veten, por sjell gjithmonë diçka të re”. Vëllimi I tij me tregime “Tokë e lashtë, njerëz të rinj”dhe “Purpuranti”, lanë mbresa të forta te lexuesit. Epokën e Skënderbeut ai e kishte në zëmër dhe u kthye më vonë me romanin “Krastakraus”.Këto ekskursione historike ishin mjeti i tij, për t’i ikur pasqyrimit të realitetit të zymtë, të cilin ai e njihte shumë mirë.”
Ballkize Halili, gazetare në “Zërin e Popullit” mundi të nxjerrë leje krijuese nga Lidhja e Shkrimtarëve për bashkëfshatarin e saj Bilal Xhaferrin. Ajo e ndihmonte dhe e përkrahte, se e shihte si përfaqësuesin më të talentuar të Çamërisë. A ka gjë më tronditëse për autorin, kur sheh që libri i tij bëhet qull për letër ambalazhi, se ngrinte problemet Çame. Më kujtohet tregimi, “Ti je partizane”, një tregim tepër i ndjerë që u fut në të gjitha tekstet shkollore, si tregim interesant. Por sa shpejtë u fut, aq rrufeshëm u hoq. Paqëndrueshmëria e politikës së Enver Hoxhës, bënte që sot të ishe hero, nesër të dilje tradhtar. Në vitin 1968, në Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, Bilal Xhaferri mori një goditje të fortë, pasi dëmtoi shtyllën vertebrale të letërsisë shqipe. Dhe ishte pikërisht diskutimi profesional i Bilal Xhaferrit, për romanin “Dasma” të Ismail Kadaresë. Nga emancipimi, femrat s’kishin fituar asgjë, përkundrazi ishin skllavëruar akoma më shumë, duke u ngarkuar me punë të dyfishtë, Brenda shtëpisë dhe jashtë saj. Duke ndier mbi kurriz luftën e klasave, ai i gjykonte dukuritë më sy realist…
Fadil Paçrami, anëtari i K.Q. dhe sekretari i dytë i K. P. të Tiranës, pjesëmarrës në atë takim, po turfullonte duke dëgjuar kritika që nuk priteshin, e që mund t’I jepnin drejtim të gabuar
mbledhjes. Ai u ngrit në këmbë, dhe duke drejtuar gishtin nga Bilal Xhaferri, u tha pjesmarresve pjesëmarresve me ulërimë: “-E dini kush është ky që foli keq për romanin? Ky është Bilal Xfaferri, të cilit ne i kemi vrarë të atin se ishte armik, ballist. Mendoj se ai nuk ka vend në këtë sallë, dhe që tani kërkoj të dalë jashtë!”
Pas diskutimit të “Dasmës”, Bilalin e internuan në fshatin Kullë të Sukthit. Lajmi mori dhenë. Gazetat shkruanin: “Shkrimtari reaksionar nxjerr kokën”.
Hysni Cyrbja, që ka qenë drejtori i parkut të mallrave në Durrës, kujton: “Shkoja shpesh në bibliotekën e qytetit, drejtori Pertef Kruja më prezantoi me Bilal Xhaferin. Pasi u njohëm mirë, e mora në punë si dispeçer. Kishte ca kohe qe kishte dale në qarkullim “Dasma”. Një ditë biseduam për Kadarenë. Bilali mendonte për dobësitë artistike të romanit, ai çalonte rëndë në trajtimin historik të femrës shqiptare, se femra dilte pa traditën e bashkëluftëtares me burrat. Ky është falsifikim, thoshte ai. Historia shqiptare tregon se femrat, te Skënderbeu dhe gjatë luftës Nacional Çlirimtare, vërtetuan se ishin patriote dhe të emancipuara. Bilali më kërkoi leje për të shkuar në Tiranë, i ftuar për në mbledhjen e lidhjes së shkrimtarëve. Të pasnesërmen, u takuam. E pyeta se si shkoi. Ai uli zërin dhe më tha: -Më sakatuan! Fadil Paçrami më tha: je bir armiku! Në atë çast bie zilja e telefonit, fliste Rita Marko. – More Hysni, a ke marrë në punë ndonjë njeri me emrin Bilal Xhaferri?… -Po shoku Rita ka ca kohë. – Po ku e gjete? (pyetja ishte me zë të trashë). -Më gjeti ai mua, kishte nevojë për pune. -Në orën 12 mblidh kolektivin!… Në mbledhje erdhën të tre sekretarët, siç quheshin: i pari, i dyti, i treti. Rita Marko, nuk pranoi të debatonte me Bilal Xhaferrin veçse i tha: Ti ke penetruar në radhët e klasës puntore dhe fshehe biografinë tënde, se babai yt është dënuar më vdekje. E morën dy policë dhe e internuan në Kullë të Sukthit. Të nesërmen u mblodh byroja, ishte parashikuar të më përjashtonin nga partia, e të më shkarkonin si drejtor i parkut. Unë bëra autokritikë për mungesë vigjilence. Nxora nga çanta librin e Bilal Xhaferrit dhe disa revista “Shqiptaria e re” dhe pyeta: –Këtë libër e ka botuar Shtëpia botuese, që varet nga K. Q. s’e dini ju? Këto revista që drejtohen nga K. Q. e dini ju?. Që Bilali ftohet në lidhjen e shkrimtarëve, që është nomenklatura e K. Q. e dini ju?… Dhe si përfundim më njoftuan masën “vërejtje në kartën e regjistrimit”.
Bilal Xhaferri ishte njeri, dhe kishte intimitetet e tij. Edhe në Kullë ku ishte internuar, nuk i shpëtoi tundimit të intimitetit. Aty pati një lidhje dashurie me mësuesen, vajzën e ish kryetarit të këshillit të fshatit.
Ja e ç’tregon zonjusha Kadife, me një sinqeritet femëror: “Kur mora vesh se në fshatin tonë, ka ardhur i internuar një shkrimtar, kurioziteti nuk më la të qetë, pasi letërsia më ka pëlqyer shumë. Pyeta Janin, operativin e zonës, që shfaqte ndjenja simpatie për mua. Operativi më tregoi se shkrimtari quhej Bilal Xhaferri dhe ishte njeri i rrezikshëm. Ai guxoi të kundërshtonte romanin e Kadaresë që është idhulli I jonë, por më keq, se është djali i armikut të popullit. Kur mësova se ai kishte guxuar të përballej me Kadarenë, kureshtja dhe dëshira grindeshin brenda meje, për të njohur nga afër shkrimtarin, që paraqiste shumë “rrezikshmëri”. E ruajta në mbrëmje, qe ta shihja kur merrte bukën tek furra e fshatit, dhe si hije i shkova nga pas, që të mësoja ku jetonte dhe me kë, pasi zona ku ishin të internuarit ishte e veçuar nga banorët e fshatit. E shihja kur ecte vetëm, i heshtur, me gjysmë buke nën sqetull. Nga paraqitja e jashtme s’ta mbushte syrin, megjithëse u gëzova që shkrimtari sfidoi kureshtjen time. Por reflekset e gëzimit, rrezikonin që ta njihja nga afër. Më kujtohet, kur u fsheha pas një kaçubje në rrugë, kur ai zbriste nga furra e bukës, dhe po e prisja që të kthehej si gjithmonë me bukën nën sqetull. Ishte shumë ftohët dhe sekondat bëheshin orë. Ai po afrohej, por s’ishte vetëm. Po ecte me mullixhiun, u nda nga ai dhe hyri brenda në banesën e tij. Kontrollova me sy rreth e qark, mos më shihte njeri, dhe i rashë derës me gjithë forcën e padurimit. Kush është? – U dëgjua zëri I tij. –Jam unë mësuesja e fshatit, – i thashë. Ai e hapi derën i habitur dhe tha: Mos keni ardhur gabim, unë s’kam fëmijë në shkollë, më tutje është një familje që i ka fëmijët në shkollë. –S’kam ardhur për fëmijët e shkolles, kam ardhur për ty!… Ai shtangu nenë këmbë i frikësuar, kurse mua m’u duk se të gjithë botën e kisha ulur në gjunjë para meje. E ndjeva se ftohtësia e frikës së tij dhe rreziku im, ishin ngërthyer në forcën e magjisë së dashurisë, që në takimin e parë. Takimet pasuan njeri pas tjetrit! Miqësia e jonë ndërtoi mure ëndrrash. Shpesh herë më thoshte: -të lutem, mos m’i shto andrallat. E lëmë me kaq lidhjen tonë. Ishte dhuratë e Zotit! Ai, na dhuroi çaste të bukura dhe ai na i mori! Unë s’jam njeriu i duhur për ty. Kuptoje, Kadife, ne jemi dy kulme të ndryshme. Është shumë e rrezikshme ardhja e jote tek unë… Por unë e dija rrezikun që më kanosej, megjithatë, Bilalin e doja, se ishte njeri i zgjuar, me një shpirt të madh. Në pak kohë fillova të bija në sy me lëvizjet e mia. Një natë i gënjeva në shtëpi, se do të flija tek Lumja (kolegia ime që kishte ditëlindjen) edhe Lumja thuri të njëjtën gënjeshtër tek babai im, i cili na besoi. Banesa ku jetonte Bilali, ishte një barakë e improvizuar, ngrehinë vetëm prej dheu, ku as për bagëtitë nuk ishte e përshtashme, megjithatë unë ndihesha mirë në prani të tij. Atë natë ndodhi historia e tmerrshme e jetës time. Kishte kaluar ora 12 e natës! Isha strukur brenda tij, dhe gjumi s’po më zinte, ca nga të ftohtit, ca nga frika. Kur befas ra dera, nga forca e shkallmimit me shkelma. Nuk shihja asgjë nga errësira se kandili kishte filluar të shuhej. Dëgjova fyerje nga më banalet e më çnjerëzoret. Ishte operative i policisë, sekretari i partisë dhe babai, që bërtisnin:. –Hë, more këlysh bushtre, kë kurvë ke futur sonte në shtrat? Ke filluar të na e degjenerosh rininë e fshatit me shkrimet e tua. S’durova dot dhe i përgjigjem me të njëjtin ton: -Mjaft Baba! Ky s’ka faj, unë kam ardhur këtu vete, me dëshirën time. Ja ku më ke, më vrit po deshe!… Jo tha operativi (puntori i sigurimit), ky të ka mashtruar, dhe e tërhoqi zvarrë për ta nxjerrë përjashta, -Ky maskara do të përfitojë nga ti, të nxjerrë sekretet e partisë. Ky është bir armiku dhe si i tillë do të shkojë atje ku e ka vendin. Bilalin atë natë e mbajtën të lidhur me pranga në zyrën e operativit në qendër të fshatit, kurse mua, në zyrën e sekretarit të partisë. Nuk i harroj kurrë presionet që ushtronin për të më mbushur mendjen të firmosja deklaratën e hartuar prej tyre, me anë të së cilës,mund t’i kishin duart të lira për të dënuar Bilalin. Por unë nuk pranova kurrë të fundosja me të pa drejtë, njeriun që desha me gjithë shpirt. Edhe pasojat për mua dhe familjen time ishin të rënda: babanë e përjashtuan nga partia, e hoqën nga kryetar i këshillit, dhe si ndëshkim, e dërguan të punonte në një brigadë me Bilalin. Mua më hoqën nga arsimi dhe me çuan punëtore në fermë. S’e duroja dot baltën që më hidhnin syve injorantët e fshatit, dhe mbylla sytë, u martova me një burrë të ve në Rumanat, që ishte babai i tre fëmijëve. Pas një muaji, kur u ktheva në derën e babës (si e do zakoni), nëna më tha fshehurazi në vesh: -Kadife, shkrimtari yt është arratisur nga Shqipëria, kështu thonë të gjithë në fshat.”
Kur Bilali e pa se laku po i ngushtohej, nuk i mbeti tjetër alternativë, veç të arratisej me rrezik koke. Rastin e gjeti në festën përkujtimore të luftës partizane të Konispolit, që festohej në Bogaz, më 25 gusht. U arratis për në Greqi, bashkë me burrin e motrës Selfo Hoxhën dhe Bajram Shuaipin. Për aratisjen e tij u bë shkak Fadil Paçrami me presionin e tij. Në SHBA ai botoi revistën “Krahu i Shqiponjës” në Çikago 1969-1986, për rreth 17 vjet, me 39 numra, dhe me një tirazh 300 deri në 500 kopje, të cilën e shpërndante vetë me postë dhe pa i vënë çmim. Prirja patriotike dhe antikomuniste e revistës,tërhoqi përkrahje nga Skënder Shuaipi, Zeqo Kola, Saber Hyso, Xhemil Bebo, Sotir Ajazi etj. Dhe ai iu përkushtua kryesisht kësaj reviste.
Gazetaria Anneli Kraus, që publikoi lajmin e parë, plagosjen e Bilal Xhaferit, si dhe tetativën e eleminimit fizik, ndaj gazetarit shqiptar, që jeton dhe punonte në Amerikë, shkruan: “Bilal Xhaferin e kam njohur nëpërmjet shtypit të lirë amerikan në vitin 1979, Incidenti ndodhi kur festohej 100 vjetori i Lidhjes së Prizrenit. Më vonë u njoha në Çikago ku ai punonte gazetar në një radio private në Çikago.Modelin e tij ne e quajmë hero. Pas vitit 1983 i dogjën banesën e tij, që e kishte edhe redaksi të revistës, “Krahu I Shqiponjës”.
Skënder Shuaipi tregon: “Bie telefoni dhe më flet Bilali, jam shtruar në spital, nga një dhembje koke”. doktorët dyshojnë për një tumor në kokë. Mbas konsultës vendosën për operacion. Të nesërmen Bilali u operua. Narkoza i doli me vonesë. Komunikimi i tij bëhej me gishta dhe mimikë. Ishte rëndë, nuk vonoi gjatë dhe Bilali ndërroi jetë, në pasditen e 17 tetorit të vitit 1986. Në kohën kur ishte ministër i kulturës, Teodor Laço, eshtrat e tij u kthyen në atdhe.
N. Prifti citon: “Në faqet e revistës ”Krahu i Shqiponjës”, (Nr 17), janar 1979 Çikago gjeta një poezi, të cilën Bilali ia kushtonte, “kundërshtarit të tij”, Ismail Kadare. Kjo poezi është një dëshmi e gjallë, ku “viktima” pasojë, fajëson shkakun”.

Poetit Ismail Kadare

Ti lulëzove me stinë me rubla.
Kur ne të tjerët hanim baltën e kënetave.
Ti u këndon serenata rrugëve të Moskës,
Natashave, Tatjanave, Katjenkave.
Kur ne të tjerët hanim plumbin e mashinkave.
Me kadifen e poemave të tua të kopjuara,
Ti i jep xhela çizmeve të xhelatëve,
Çizme të rënda me gozhda të përgjakura,
Që shkelët mbi fytyrat tona të maskuara.
Ne të dy u ndeshëm në trotuare të kundërta.
Ti vije nga sallonet e aristokracisë së kuqe,
Unë vija drejt nga zëmra e popullit.
Vija nga varri I babai të pushkatuar.
Ne u ndeshëm në errësirë,
Si dy re në një natë me shi.
Por të gjithë e dinë mirë.
Që shenja e furisë sime s’ishe ti.
Unë u ndesha atje me tiraninë,
Hodha jetën time në kthetrat e ujqërve.
Dhe u shikova me vdekjen në sy.
Kështu, dy shkrimtare Ismail Kadare dhe Bilal Xhaferri, të së njëjtës datëlindje, i pari feston 79 vjetorin, se ka qenë idhulli i komunizmit, kurse i dyti, kundërshtari i komunizmit, ka 29 vjet vdekur. Por Bilali jetoi dhe vdiq si një shqiponjë Çamërie, me dashurinë e madhe për lirinë demokratike të Shqipërisë.

Rasim Bebo Addison Çikago Shkurt 2015

Natyra barbare e dënimit te paramenduar

by

*Unë nuk besoj që arrestimi i Gjikës është kryer me urdhër të Kryeministrit Rama, siç po lexoj në shumë komente në rrjetet sociale, por sjellja e kryeministrit dhe veçanërisht fjalori I tij, pasioni me të cilin shqipton burgun, kanë kontribuar./
* Muajt e fundit ka patur shumë arrestime, nga ato më të bujshmet si në rastin e laboratorit të kokainës, deri tek arrestimet masivo-qesharake të energjisë elektrike. E përbashkëta e të gjithave është krekosja e policisë për arritjet dhe përdorimi i gjykatave, në rastet kur i lënë të lirë të pandehurit, si alibi për dështimet, për mospërmbushjen e lumit të premtimeve, për keqqeverisjen. /
Opinion nga Edmond Banushi/
Sapo mora lajmin për arrestimin e kryetarit të bashkisë Vlorë, qytetit tim, u trishtova. Nuk ka vend për gëzim kur njeriu privohet nga liria, gjëja më e shtrenjtë pas jetës. Ndjeva të njëtën gjë dhe kur u arrestua Fullani. Pavarësisht se do të mjaftonin fotot për jetën e shfrenuar që bënin fëmijët e tij që të jepte dorëheqjen, arrestimi nga ana e prokurorisë m`u duk pa vend. I vetmi efekt (shumë pozitiv) qe largimi i tij, por kjo është detyre e atyre që e vunë, jo e organit të akuzës. Unë nuk besoj që arrestimi i Gjikës është kryer me urdhër të Ramës, siç po lexoj në shumë komente në rrjetet sociale, por sjellja e kryeministrit dhe veçanërisht fjalori i tij, pasioni me të cilin shqipton burgun, kanë kontribuar.
Muajt e fundit ka patur shumë arrestime, nga ato më të bujshmet si në rastin e laboratorit të kokainës, deri tek arrestimet masivo-qesharake të energjisë elektrike. E përbashkëta e të gjithave është krekosja e policisë për arritjet dhe përdorimi i gjykatave, në rastet kur i lënë të lirë të pandehurit, si alibi për dështimet, për mospërmbushjen e lumit të premtimeve, për keqqeverisjen.
Përveç Ramës edhe përfaqësues me peshë të qeverisë, përkatësisht ministri i drejtësisë dhe ministri i brendshëm vazhdimisht sulmojnë me tone të ashpra gjyqësorin. Të bën përshtypje fakti se të dy kanë patur eksperienca me vendimet e gjykatës. I pari sepse është në atë post si pasojë e vendimit të pafajësisë që mori Ilir Meta, pasi iu bë një gjykim special me një shkallë gjykimi. Dhe nëse ka vendim që ka cënuar besimin tek drejtësia është pikërisht ai. Jo dhe aq për shkak se pamjet filmike nuk ishin te qarta vetëm për ekspertët e thirrur nga gjykata, sesa për faktin që Tahiri dhe kolegët e tij, në atë kohë opozitare, e cilësuan si kulmin e padrejtësisë madje ngritën përkrahësit e tyre në revolta që kulmuan me ngjarjet tragjike të 21 Janarit. Nuk ka kuptim të flasë për ligje të gabuara kur LSI ka votuar çdo ligj që prej 2008. Ai ka qënë prokurori i 14 Shtatorit dhe e di mirë që presioni i politikës e shtynte që mitingun e paligjshëm ta quante grusht shteti.
Ndërsa ministrit Tahiri iu arrestua babai dhe gjithsesi gabim njerëzor, apo politik (siç e quajti vet ai), e ka provuar dhe ai drejtësinë që funksionoi, dhe vetëm për këtë shkak duhet të jetë më i matur kur flet.
Kjo klimë ka sjellë ndoshta edhe ndryshimin e standartit në prokurorinë e Vlorës, që për të akuzuarit për shpërdorim detyre kërkon mbajtjen e tyre në burg. Në rastin e Gjikës ai u përball njëherë me të njëjtën akuzë, pa iu shmangur as edhe një ditë proçesit, madje duke dalë i pafajshëm.
Përkundrejt rritjes së varfërisë dhe kriminalitetit, përballimit të përmbytjeve dhe çdo fatkeqësie tjetër natyrore, përgjigja nuk mund të jetë kurrësesi përdorimi pa kriter ose abuzimi me kriteret e paqarta të masës së sigurimit “arrest me burg”.
Për të dyshuarit ndoshta ka elemente që të bëjnë të mendosh një dënim të mundshëm nga ana e gjyqtarit, që do të drejtojë proçesin dhe do të japë vendimin “në emër të Republikës”, por të dyshuarve u duhen krijuar kushtet që të mbrohen. Drejtësia e shëndoshë, mbështetur nga ligje të mira, ka për detyrë t’ua krijojë ato. Organi i akuzës nuk ka nevojë për përparësi të tilla. I ka të gjitha mundësitë të kërkojë dhe gjejë (nëse ekzistojnë) faje të tjera ose bashkëpunëtorë të tjerë. Ndaj mendoj se një subjekt i dyshuar, i pafajshëm kushtetueshmërisht deri në vendimin përfundimtar (nëse pretendojmë që jetojmë në një shtet të së drejtës), duhet lënë i lirë, kur nuk ka mundësi të përsërisë krimin për të cilin akuzohet. Nga shpeshtësia e dhënies së mases “burg pa afat” ose dhe “arrest në shtëpi”, të krijohet përshtypja se ato jepen si antipastë e dënimit të ardhshëm, pra një burg i paramenduar. Shtoji këtu arrestimet me policë të maskuar, në mes të rrugës, armët në duar, filmimet etj. burgu i paramenduar kthehet në një torturë të vërtetë dhe në vendet demokratike ajo është e ndaluar.
Ndoshta kjo torturë është e domosdoshme për t’u aplikuar tek njerëz me rrezikshmëri të lartë shoqërore, por duhet të jetë përjashtimi, jo rregulli.
Rastësisht për persona publike fillimi i kësaj torture është ditë e premte dhe në këtë mënyrë i jepet koha e mjaftueshme mediave të perbaltin e linçojnë, të japin dënimin e “merituar”, duke rritur artificialisht presionin ndaj gjyqtarit që do të vendosë masën e sigurisë. Zbatimi i dënimit të paramenduar te personat e mësipërm, përveç rënies psiko-fizike, do shkatërrojë përfundimisht dhe bizneset e tyre, duke flakur në rrugë dhjetëra të punësuar. Do të ishte shumë më mirë që ata të liheshin të lirë, pranë familjeve të tyre, të bisedojnë me kë të duan. Është e drejtë e secilit që të përballet me proçesin në ngarkim me dinjitet, nga pozicioni i njeriut të lirë. Unë nuk jam specialist i fushës, por kaq gjë e di ama, që njeriut i privohet liria, kur merr dënimin përfundimtar. Pikërisht kur Dënohet! Shpesh dita e dënimit të dikujt përputhet me ditën e lirimit të tij. Kjo tregon për abuzimin me Dënimin e paramenduar dhe afatet e tejzgjatura të tij.
Delikatesa me të cilën duhet të trajtohet gjëja më e çmuar e njeriut, Liria, theksohet dhe nga fakti që Proçesi Penal është i dështuar që në nisje, qoftë edhe kur në fund jepet një vendim i drejtë. Ai nuk e realizon dot misionin e tij hyjnor, ripërqafimin e individit të dënuar nga ana e shoqërise, sepse pjesa më e madhe e tyre ridënohet.
Edmond Banushi