Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Rama: Zhurma për marrëveshjen e FMN, si zhurma për taksën e naftës

by

Kryeministri Edi Rama, duke folur në seancën e sotme plenare, e cila u përfshi nga debatet e ashpra , krahasoi qëndrimin protestë të opozitës ndaj marrëveshjes së qeverisë me FMN, me atë ndaj rritjes së taksës së naftës, e cila sipas tij nuk solli asnjë pasojë në ekonomi.

“Marrëveshja e fshehtë me FMN-në, është si thirrja për kataklizmë për taksën e naftës që do rritej e që sipas opozitës do të sillte pasoja shkatërruese në ekonomi” tha Rama.

“Sot, vetën 6 muaj nga koha kur trashëguam vendin duke rënë në humnerë, ne i kemi kthyer atij plotësisht besueshmërinë”, theksoi Rama, ndërsa e vlerësoi qeverinë që drejton si të besueshme tashmë për të qenë partnere në marëveshje të tilla.

Ai i bëri të ditur opozitës se, nuk mund t’i imponohet qeverisë dhe mazhorancës në mungesë të argumenteve dhe me gjuhën e shpifjeve që janë produkte të fakrikuara prej saj. Rama dënoi gjuhën e përdorur nga ish lideri i opozitës dhe kulturën e degradimit të gjuhës, sic e cilësoi ai, të përdorur prej Berishës në Kuvend.

 

TË HAPEN DOSJET…! PO CILAT DOSJE; TË KRIMINELEVE, APO TË VIKTIMAVE?

by

Opinion nga ZYBA HYSEN HYSA/

Rrëzimi i një busti, i një qeverie, ndërrimi i një sistemi, nuk do të thotë që çdo gjë ndryshoi si me sustë, apo buton, se ashtu siç një njeri që ndërron kostumin, nuk do të thotë që u bë tjetër njeri, por varet nga lloji i kostumit për të dhënë një imazh fals, ashtu siç duken fals, njerëzit e pasuruar pa djersë e trumbetojnë se janë “familje fisnike”.

Nëse ndërrimi i sistemit do ishte i vërtetë, ashtu siç dhe ndodhi në shtetet e tjera ish komuniste (si në Rumani…) puna e parë që do të bëhej ishte, hapja e dosjeve dhe dënimi i kriminelëve që internuan, burgosën, vranë, varën, zhdukën, pjesëtarët e familjeve patriote fisnike shqiptare, por ky problem thelbësor, i cili tregon haptas, qartas dhe balla – ballas ata që ishin diktatorë dhe ata që u dënuan pa të drejtë u la në harresë, jo se u harrua, por u la për të “pastruar” dosjet e kriminelëve, të cilët erdhën në pushtet, dhe të lënë në ato dosje pinjollët e familjeve fisnike që i detyruan të bëhen dëshmitarë, apo “spiunë”, siç mund t’i quajnë spiunët e sotëm, kjo është vetëvrasje e kombit dhe asgjë më shumë e asgjë më pak, vazhdimi i luftës së klasave për të denigruar po këtë kategori fisnikësh që janë ajka e kombit.

Unë shpesh kam pasur nevojë për dokumente në arkivën e shtetit për arsye studimi, por dyert ishin të blinduara dhe, kur shkova para tre vjetësh, u befasova: aty futeshe si të shkoje të pije një kafe në lokal, por nuk gjeje kafe… atë që kishe lokali. Atë që unë kërkoja, se më duhej, nuk e gjeta kurrë…

Bëra këtë hyrje, duke marrë shkas nga disa shkrime të publikuara nëpër media, apo gazeta, ku për fat të keq, shkruesit paraqiten si të persekutuar politikë dhe kërkojnë hapjen e dosjeve pas 24 vjetësh. Kësaj i thotë të përdorësh dorën e djathtë për të qëlluar dorën e majtë, në vend që të dyja duart të grushtojnë kriminelët e vërtetë. Dhe tragjedia vazhdon dhe shkatërrimi merr udhë, skllavërimi shpall fitoren pa u shpallur se kush është skllavopronari.

Të thërrasësh me zë të lartë për hapjen e dosjeve të komunizmit  pas kaq vitesh, nga njerëz që janë bërë leva të rëndësishme  për të krijuar mundësi diktatorëve të rinj që për 24 vjet të spastrojnë dosjet e tyre duke lënë vetëm disa dosje të improvizuara nga diktatura për të bërë rolin e dëshmitarit me imponim duke i kërcënuar  se do të burgoseshin, vriteshin, internoheshin, apo do t’u përdhunonin motrat, nënat, garatë, bijat nëpër qelitë e burgjeve, apo zyrat e hetuesisë, kjo është e pamoralshme, e qëllimshme… antikombëtare.

Unë e kam thënë edhe në një shkrim tjetër, se sapo “ra komunizmi”, qeveria u krijoi mundësi të përndjekurve politikë për të ikur jashtë shtetit, kjo kurrë nuk ka qenë ndihmë për ta, por për t’i zhdukur përfundimisht, që ata të mos ”i kishin nëpër këmbë” dhe të vazhdohej po ajo diktaturë, por me vello demokracie tashmë. Njëlloj si në 1944, atëherë i vranë, internuan, burgosën, tashmë i degdisën “në rrugë demokratike”, që vendi përsëri të mbetej nën kthetrat e gaforreve antishqiptare dhe e pamë se sa shqiptare kanë qenë qeveritë tona që e shkrumbuan vendin sikur t’i kishte rënë zjarri i mortajave. Unë nuk po zgjatem këtu, se jemi të gjithë dëshmitarë okularë të viteve që pasuan rrëzimin e diktaturës në 1990.

Po sot?? Çfarë kërkohet me dosjet? Dhe kush e kërkon? Paradoks shqiptar! E kërkojnë me forcë disa të vetëquajtur “të dënuar politikë”, apo të ushqyer nga diktatorët e rinj për t’i diskredituar përfundimisht këtë kategori pinjollësh të familjeve fisnike shqiptare, që për ta realizuar këtë, skenarin e kanë pas shkruar që në diktaturë, duke i marrë si “dëshmitarë” për të dëshmuar kundër vetvetes.

Për ne, shqiptarët kanë ardhur kohë të reja nga koha, por jo nga politika, se politika që sundon tek ne, nuk i shërben shqiptarëve, këtu vendosen e hiqen pashallarë, apo më mirë të them krajla për të shfrytëzuar popullin deri në palce, për t’ia bërë jetën ferr që sa më shumë të ikin, të shpërngulen që padronët e krajlave tanë të sjellin farën e tyre. O kob i rëndë, o fat pa fat për shqiptarët! Por fat për ne është zhvillimi i elektronikës, i faqeve të lira në internet, ku shpaloset haptazi fjala e lirë, (këtu e kam fjalën për ato pak faqe që i shërbejnë Kombit, se shumica janë blerë nga krajlat dhe padronët e tyre).

Populli ynë, tashmë duhet të shikojë me sytë e trurit të Kombit, jo me sytë dhelparakë të politikës, që na është bërë peshqesh në vatrat tona përmes televizionit, të lexojë e të vlerësojë mendimin intelektual shqiptar që sa dita vjen po zgjohet dhe po merr mbi vete fatet e Kombit, fate që kurrë nuk mund të fitohen me luftë, por me fjalë të mençur dhe veprime të zgjuara…

Nëse do hapeshin dosjet, mendoj që të hapen dosjet e kriminelëve të këtyre 24 vjetëve se janë të freskëta, nëse do hapeshin dosjet, le të hapen marrëveshjet e fshehta që kanë firmosur politikanët tanë në kurriz të kombit tonë, nëse do hapeshin dosjet, letë hapen skenarët që ka ndërtuar bota për ta mbajtur kombin tonë të copëtuar e të masakruar, nëse do hapeshin dosjet, le të hapen dosjet e qindra organizatave e shoqatave të sponsorizuar gjoja për patriotizëm, por që në realitet bëjnë të kundërtën… o sa dosje ka të hapen, por që për fat të keq nuk do të hapen kurrë, ndaj me sytë e trurit të kombit shikoni sekretet e këtyre dosjeve që të mos biem pre e ndonjë kurthi të radhës për ne shqiptarët…Me respekt për njerëzit e mendjes dhe të penës, për njerëzit që duan këtë vend duke bërë mirësi e duke mos përhapur armiqësi të vjetra për plagë të reja, se kjo i shërben vetëm destabilizimit dhe luftës mes njëri – tjetrit…

 

 

 

 

 

 

 

 

Mbi të drejtën e luftës së përjetshme të lirisë

by

Shkruan: Avdi Ibrahimi/Angelezi, Isak Njutni padyshim është shkencëtari më i madh dhe më me ndikim i të gjitha kohëve. Studjuesi në disa lëmenj shkencor dhe me renome botërore Majkël Hart në veprën e tij: “100 Njerëz më me ndikim në Histori.” Pas Muhamedit, në numrin dy e radhit Isak Njutnin. Mbase është e natyrshme që një dijetar praktik e shkencor të lë gjurmë të pashlyeshme në historin e njerëzimit me shpikjet e tij shkencore. Ai zbuloi se drita e bardhë është e përbërë nga të gjitha ngjyrat e ylberit. Pastaj ai krijoi dhe prkatikisht ndërtoi në vitin 1668 teleskopin e pare më pasqyrë, teleskopin reflektues, i cili edhe sot përdorët në më shumë opservatariume astronomike, ndërsa në matematikë dha kontributin e tij në zbulimin e llogaritjeve integrale, megjithatë suksesi më i rëndësishëm i tij është në lëmin e mekanikës-shkencë, e cila sqaron lëvizjën e trupave fizikë. Shpikjet e tij shkencore nuk i komunikoheshin ne të njetën kohë njerëzimit, arsyeja kryesore mbase ishte se po të komunikoheshin publikisht shpikjet e tij shkencore, do të mund të haste në kundërshtim nga religjioni fetar, të cilet ndoshta edhe do ta pengonin këtë shpikje shkencore të ideve të reja, ose njerëz të tillë të paknaqur nga shpikje të reja do ti qëndronin në rrugë si pengesë. Atëherë, Isaku do të kishte mbase të drejtën ose do të ishte i detyruar ta menjanojë këtë pengesë, në këtë mënyrë ai do ti komunikonte njerëzimit shpikjet e veta. Por nga e gjitha kjo që u tha si më lartë, Isaku nuk ka patur të drejtë dhe as që ka provuar ta vrasë kë të dojë nga kunërshtarët e tij të ideve të reja zbuluese, ose të vjedhë në shitore çdo ditë pse ai ishte gjeni në shpikjet e tij shkencore. Kjo na jepë të kuptojmë se edhe ligjëdhënësit dhe drejtuesit e njerëzimit duke filluar nga ata të mëparshmit si Saloni, Likurgu, Napoleoni, Muhamedi e shumë të tjerë, të cilët ishin shkelësit e ligjit të vjetër, ku shoqërit e ndryshme njerëzore e kanë trasheguar nga paraardhësit e tyre, ku ato ligje i kanë respektuar deri në shejtni, e natyrisht nuk janë zmrapsur dhe kanë derdhur gjakun me heroizëm për ruajtjen e ligjit të vjetër, njëkohësisht e kanë mbrojtur  si të dobishëm për shoqërinë njerëzore. Nga e tërë kjo lë të kuptojmë se këta bëmirës të njerëzimit, me idetë e tyre të reja, pra këta bëmirës dhe zotët e njerëzimit kanë qenë veçanërisht ata të skenave politike edhe gjakpirës të tmerrshëm… Me këtë dua të nxjerrë  një përfundim se të gjith këta njerëz, të cilët janë në gjendje ta thonë apo ta japin një ide të re, janë pothuaja se të detyruar, për nga natyra dikush më shumë e dikush më pakë të jenë edhe pjesë e krimit.

 

Kjo ide e re, sipas pikpamjës time, njerëzit për nga natyra ndahen në njerëz të zakonshëm të cilëve nuk u intereson e kaluara dhe as që mendojnë të ardhmën, por janë njerëz që i përshtatën të tashmës, të cilët për nga natyra të shumtën e rasteve janë të sjellshëm, e që jetojnë të nështruar dhe janë të dëgjueshëm sepse kanë përfitime personale politike materiale nga e tanishmja sunduese, sepse ky është dedikimi i tyre i të jetuarit. Kurse në anën tjetër është kategoria e njerëzve të cilët kundërshtojnë dhe kërkojnë rrëzimin e sistemit ekzistues në emër të diçkaje më të mire. Pra, këtij njeriu me ide të re, i duhet që për idenë e vetë të kapërcejë ndoshta edhe mbi trupin e vdekur?! Masa popullore duke mos patur njohurin e duhur mbi të drejtën e luftës së përjetshme të lirisë, gati as njëherë në kohë të duhur s,u njehë këtë të drejtë njerëzve me ide të reja, i vret dhe i var, kështu kjo masë e përmbushë detyrën e vetë konservative, që ka ajo për prijësin e vetë grupor, vetëm se brezat e rinj të po kësaj mase që kanë bërë ekzekutime, të ekzekutuarve, u ngrehin lapidare, dhe u përkulën në përvjetorët e rënies së heronjëve të tyre për lirin e ideve të reja.

 

Pra siç shihet kategoria e pare e njerëzve është dalëzotëse  e të tanishmës, kurse kategoria e dytë e njerëzve janë dalëzotës të ideve të reja, pra janë zot të së ardhmës. Pra këta të parët mbajnë botën dhe rrisin numrin e përkrahësve të së tashmës, të dytët lëvizin botën duke e dërguar atë drejtë qëllimit. Por çka është më kryesorja si njëra poashtu edhe tjetra kanë të drejtë ekzistence, por gjithnji kjo e dyta lufton për të përjetshmën, pra kjo kategori njerëzish njef e respekton historin  e të kaluarën dhe lufton për ide të reja të së ardhmës. Mirpo sipas pikëpamjës time në këtë rast gabimi është i mundur nga kategoria e pare, edhe përkundër prirjës së tyre të zakonshëm për nënshtrimit për interesat e tyre personale, këta nuk qajnë kokën për të shkuarën e as për të ardhmën ata jetojnë sot për nesër, e në të njetën kohë njerëzit e rinjë me ide të reja, shpesh here, fare nuk i diktojnë dhe i kalojnë me përbuzje, sikur janë njerëz të prapambetur me ide të ulëta, e jetojnë në varfëri. Por nga këta njerëz sipas pikpamjeve të mija, nga këta njerëzëz nuk ka pse frikësohet askush, sepse kjo kategori njerëzish nuk shkon larg, sepse janë servile e kozmopolit dhe ndërrojnë gëzofin sipas motit, kështu ata e ngarkojnë vetën me pendime të ndryshme publike se kanë qenë të mashtruar nga prijësi i tyre, dhe kjo del në fund si mësim moral për ta. Kategoria e dytë e njerëzve me ide të reja, janë të aftë të thonë çkado të re, çuditërisht në numër janë më të paktë. Këta njerëz janë të caktuar sigurt nga ndonjë ligj i natyrës. Besoj se ky ligj natyrës është i panjohur, por kam bindjen time se ky ligj i natyrës së panjohur ekziston, e në asnjë mënyrë nuk mund të ketë asfarë rastësie. Këtu kemi të bëjmë me lindjen e gjenive të mdhenjë, të cilët janë kulmi i fatit të shoqërisë njerëzore, ata janë krijues ose shpikës të veprave të mëdha, moskuptimi i veprës gjeniale nga opinioni-lexuesi nuk është përjashtim por normë mbi të drejtën e luftës së përjetshme të lirisë.

Shqipëri 20 Mars 2014

Nuk jemi armiq të barrikadave, jemi mendimtarë të lirë

by

Përgjigje z. Kristo Zharkalliut/

Nga Gani MEHMETAJ/

U pa puna, jemi të kundërt në pikëpamjet politike, por kjo s’na pengon të bëhemi miq. Se nga e keni opinionin e gabuar për Rugovën nuk e di, me ngjanë sikur u ka mbetur diçka me ato pamfletet e majta diasporiste me drapen e çekan, megjithëse ju keni ikur nga drapri e çekani, duke rrezikuar jetën. Kishit rastin të lexonit në gazetat prestigjioze e të shikonit në televizionet perëndimore vlerësimet e dinjitetshme për Rugovën nga Klintoni, Toni Bler, Shroderi e Holbruku, nga analistë e gazetarë me emër kumbues, po ashtu nga shtetet aleate që na ndihmuan pa kursim. Mendimin e këtyre burrështetasve e shteteve që ata përfaqësonin unë e marr tejet meritor, sepse ishin ata që na shpëtuan nga shfarosja e jo përrallat tona për luftë e rezistencë, megjithëse e vlerësoj çdo viktimë e sakrificë që është bërë, sepse ishin njerëzit e kombit e të fisit tim ata që u vranë.

I bindur se jeni të keqinformuar, u përpoqa t’ua zhdavaritë pezhishkat e merimangës, por më nuk do ta bëjë një gabim të tillë. Ju vazhdoni më mendimin tuaj, unë me timin.  Asnjëherë s’ më ka shkuar ndër mend t’ua mbyll gojën. Në moshën tuaj dhe timen opinionet nuk ndryshojnë aq lehtë, bindjet e reja më vështirësi shtresohen në trurin tonë. Me sinqeritet jam përpjekur t’ua sjelle një pjesë të informacionit të munguar, sepse pata ndjesinë sikur largësia gjeografike ua ka mjegulluar pamjen. Largësia ka ndikuar që emrin im t’u duket krejt i pa njohur dhe i padëgjuar. Emri juaj nuk është i panjohur për mua. Shkrimet ua kam lexuar në gazetën Kritika, ku unë e kam të botuar një roman dhe disa tregime. Nuk e marr këtë mungesë informacioni si fyerje, megjithëse shkruaj në pesë gazeta shqiptare në Prishtinë, Tiranë e Diasporë dhe në po aq portale elektronike. Shkrimi është profesion imi kryesor që nga viti 1978.

Z. Zharkalliu, kot më veni prapa barrikadave të polemikave të këtyre ditëve. Unë me sharjet e akademikëve “kosovarë” e shqiptarë nuk merrem fare. Nuk kam asnjë anim tifozësh. Ata le të vazhdojnë të polemizojnë për gjëra triviale, ndërsa shqiptarët në tërë hapësirën e Gadishullit Ilirik kanë probleme më të mprehta. Shqiptarë janë në një udhëkryqin dramatikë me mëdyshjen hamletiane, të rrosh a të mos rrosh, ose: në Lindje a në Perëndim. Asnjëri prej akademikëve tanë nuk na thotë si te futemi në Bashkimin Evropian, si ta luftojmë krimin e organizuar e korrupsionin që është bërë sëmundje e turp kombëtar, askush nuk na thotë si të dalim nga shtjella e ndikimit fatal të orientit që mund të jetë mallkim edhe për brezat e ardhshëm. Disa prej këtyre akademikëve e fusin kokën në rërë si makushi, të tjerët flirtojnë me forcat e korruptuara e agjenci turkoshake, të tretët merren me mustaqet e Çelos, sikurse thonë toskët, apo edhe më keq Stambolli digjet e kurva krihet.

Jam  përpjekur t’ua jap një informacion jashtë zënkave akademike, sepse zënkat e akademikëve me duken brutale si zënkat e politikanëve shqiptarë në Tiranë e në Prishtinë, përplot fyerje e denigrime, sharje nga më të ulëtat.

Nuk e di cili është mos durimi juaj me gazetën “Diellin”, por se si me duket cilësimi juaj “veprim agjenturor’! Përgjigjen time e ka botuar së pari në portalin ‘Fjala e lire’, ku  e lexova shkrimin tuaj, ndërsa kudo tjetër kur është transmetuar është vënë në pah se shkrimi im është përgjigje e shkrimit të “Fjala e lire” e  Kristo Zharkalliut. Nuk njoh personalisht asnjëri as në gazetën Dielli as në portalin “Fjala e lire”.

Metaforat për mbesat e nipërit e Xhungashvillit, s’di pse i morët kaq për zemër, është çështja e mendësisë së tyre e jo gjeneve. Është mbesa e Xhungashvillit me mendësi ajo që ia ofron mikrofonin akademikut tuaj të preferuar të shajë e të fyej si ti vjen për mbarë, ndërsa nuk ua dha asnjëherë mikrofonin të tjerëve t’i përgjigjen.

“Si bëhet pra që kjo parti  atdhetare, mban në gjirin e saj tradhtarë të tillë? Kush mund të më bindë mua se këta “turkoshakë” nuk do të marrin nesër në duart e tyre udhëheqjen e partisë dhe, pse jo, pushtetin në Kosovë, duke e larguar nga trungu kombëtar, duke shojtur ëndrrën shekullore për bashkim kombëtar?” pyesni me të drejtë z. Zharkalliu. Këtë shqetësim e kam edhe unë, këtë pyetje e kam bërë disa herë publikisht. Megjithatë mendoj se është një pjesë e kryesisë së kësaj partie pra e Lidhjes Demokratike të Kosovës që e ka mbërthyer korrupsioni e flirti i rrezikshëm me biznesmenë të korruptuar të vendit e të rajonit. Por duke e ditur që rugovistët në terren e jo në kryesi nuk do të gabojnë të votojnë njerëzit e tillë të korruptuar e “turkoshak” (sepse ju e dini se Rugova e mbante vazhdimisht fotografinë me Papa Gjon Palin e Dytë)  ua thash me siguri se nuk do të kenë sukses. Ajo mendësi properëndimore është mbizotëruese në Kosovë, megjithëse e margjinalizuar e ngulfatur dhe e frikësuar.

Asnjëherë asnjë “turkoshak” i LDK-së (partisë së Rugovës sikurse e quani ju), nuk është përjargur kundër Gjergj Kastriotit apo heronjve të tjerë shqiptarë. Këtë guxim besoj nuk do ta kenë as në të ardhëm. Edhe këtu bëni gabime. Denigrime të papara ndaj Skënderbeut e të tjerëve kanë bërë aleatët qeveritarë. Ndërkaq, akademiku juaj u bënë elozhe këtyre zërave të çjerrë që shajnë heronjtë tonë kombëtar.

Rugovën do ta mbroj edhe më tutje, sepse në partinë që e themeloi ai isha ndër nismëtarët e parë. Politikën e djeshme e të sotme të Tiranës, nuk e kam votuar unë. Janë shtetasit shqiptarë që e votuan. Mbetja e Shqipërisë anëtare e shteteve islamike është fyerje dhe turp për shqiptarët. Por asnjëri ndër kryeministrat shqiptar nuk bëri asnjë përçapje ta shkëpus nga kjo aleancë. Përderisa në dy shtetet e krishtera: në Serbi shtetet islamike investuan  3.5 miliard dollarë, ndërsa 1.5 miliard në Kroaci, në Shqipëri e në Kosovë pos që ndërtuan qindra xhami përçarëse e qendra të regrutimit të xhihadistëve asnjë të mirë nuk na e sollën beduinët e shkretëtirës as qeveritarët e Anadollit.

Noli zë vend të rëndësishëm në historinë shqiptare, është ndër personalitete shqiptare që i çmoj shumë si në punën kolosale që bëri në pavarësimin e Kishës Ortodokse shqiptare, ashtu dhe në poezitë margaritarë origjinale e të përkthyera. Prapë ua them me mburrje se në shkollën fillore e të mesme i kemi mësuar  përmendesh. ‘Anës lumenjve, “Mbahu nëno mos ke frikë” etj.  Njoh shumë “kosovarë” (në parapëlqejmë të na thonë shqiptarë të Kosovës) që e duan Berishën, por njoh edhe të tjerë që e duan Ramën, madje edhe Nanon e Majkon. Simpatitë janë çështje private, pse t’u ndërhyjmë?

Në Panteonin Shqiptar ka vend edhe për Nolin, edhe për Zogun, po edhe për Ismajl Qemajlin e Luigj Gurakuqin, sikurse ka vend për Gjergj Fishëtn aq shumë të anatemuar nga serbët e nga Enver Hoxha. Pse duhet ta luftojmë njërin me tjetrin, mjaftë luftuan ata në mes veti për pushtet. Noli u ngritë me grushtet kundër Zogut, pastaj Zogu e dëboi Nolin. Historia po na përsëritet edhe tash çdo dhjetë vjet për faqe të zezë.

Për dorëshkrimet tuaja sinqerisht me vjen keq që nuk janë botuar. Janë botuar me qindra libra koti në Kosovë, në vend se të botoheshin romanet tuaja, për të cilat nga titulli besoj se do të zgjonin kureshtje të madhe. me një kontakt të duhur besoj të gjeni financues në Prishtinë.

Sërish u ftojë, do t’u ndihmonte shumë t’iu shikonit gjërat nga afër, por ftesën nuk ua bëjë që të zhgënjeheni, megjithëse gjendja është zhgënjyese.

Miku jua: Gani MEHMETAJ

ZEMRA E BARDHË, PËRBALLË GJAKMARRJES

by

Gjakmarrja, plagë e traditës, që shërohet atje ku lind, në        familje dhe,  me ndihmën e opinionit shoqëror, por sidomos me ligje te duhura shtetërore, që zbatohen rigorozisht/

Shkruan: Prof. Dr. Hektor Veshi/

Qysh kur u rishfaq, para mbi njëzetë vjetëve, kjo plagë gati e harruar në shkallë vendi, por sidomos ku ka vepruar e shfaqet më dëndur, edhe përpjekjet për ta  kundërshtuar kanë qënë të mëdha, të shumëllojshme, madje rezultative. Përmendim edhe nismën e fundit nga shoqëria civile, me ndihmat ekonomike  dërguar familjeve të ngujuara, posaçërisht  fëmijëve dhe arsimimin e tyre; kulmore ka qënë përfshirja në këtë veprim  e autoriteteve të larta, deri te ish-Presidenti i Republikës së Shqipërisë, Rexhep  Meidani e, kohët e fundit, edhe e  Ministres së Arsimit eSporteve, znj. Lindita Nikolla; publikimi me forcë i gjendjes, plagë e pashëruar, duke organizuar, së paku, dy emisione televizive, nga kanali i njohur kombëtar “Top Channel”,  me drejtimin e gazetares së afirmuar,  Rudina Xhunga. Aty u tërhoq e u dëgjua në to mendimi i specialistëve të policisë dhe i gazetarit rajonal, që e njeh nga afër gjendjen; në ato emisione u muar, gjithashtu, mendimi  i personaliteteve  kulturore e fetare nga Kosova, si dhe e një qytetari (pedagog). U permend shembull i lartë për faljen e tre gjaqeve- humbjes së tre vëllezërve të tij, thjesht e vetëm  në zbatim të vendimit mbarëshoqëror atje për faljen e të gjitha gjaqeve, të bartura nga e kaluara ose të krijuara në errësirën e luftës e të pushtimit serb, në përgjigje të mesazheve dhe veprimtarive të pandalura, që nisi e realizoi  me popullin, veprimtari i palodhur, i pavdekshmi prof. Anton  Çeta. Në ato emisione, u pa me dhimbje gjendja ekonomike e familjeve dhe u dëgjua me mallëngjim dëshira e tyre më e madhe, që të mos ketë më gjakmarrje e ata të shëtisin të lirë…Si një nga mundësitë për zgjidhje të shpejtë  e me frytshmëri të problemit,  u shpreh besimi se rinia, sidomos ajo studentore, ka mundësi e synim, që të japë ndihmesë vendimtare për shuarjen e plagës ende të hapur, në gjirin e popullit. E pamë se studentët e Universitetit “Luigj Gurakuqi” të Shkodrës shprehën  gadishmëri për të ndihmuar, krahas gjithë të tjerëve, persona e shoqata, që kanë punuar e vaxzhdojnë pa u lodhur, si   komisionet e pajtimit të gjaqeve  në rrethet Shkodër, Malësi e Madhe, Lezhë, Kurbin etj.

Natyrshëm, lindë pyetje: Po në Shqipëri, përse nuk është arritur ende rezultati i njohur dhe i admirueshëm i Kosovës, që është shembull për t’u ndjekur nga ne, në Shqipëri?

Renditen shumë faktorë, të cilët nuk mund t’i analizojmë në temën kushtuar   7-Marsit 2014, Ditës Kombëtare të Mësuesit, në Tiranë. Megjithatë, gjykojmë se na takon ta ngremë fuqishmë zërin,  duke goditur me të gjitha mundësitë faktorët kryesorë, që e ushqejnë këtë  plagë jetëmarrëse të burrave, në lule të moshës (por edhe të grave e djelmoshave shkollarë?!) Ta bëjmë këtë në solidaritet me  mësuese  Lilianën, mësuesen-pishtar  vullnetare të fëmijëve në vatrat e izoluara të Malësisë së  Madhe e të Shkodrës, që nuk e harron dot vrasjen e nxënësit të saj, vëtëm 12-vjeçar, mu përpara derës së shkollës?! E, sa e sa ngjarjeve të tjera tragjike të hidhura ka, që nuk përshkruhen dot!

Dy faktorë, si kryesorë, po të rendisim këtu, që  janë:

I pari, tradita e pathyer ose, më mire, e pashlyer nga kujtesa e secilit, e kultivuar rreth vatrës e hak-gjakmarrjes, e cila vë në sedër, fshehtas, si një e keqe e pashmangshme çdo burrë e familje, që rastësisht bie pre e kësaj tradite,  vrasjes së njeriut edhe për një ngacmim ose ngjarje fare të parëndësishme. E përse, përse, përse?… -Se ashtu e gjykoj unë e nuk pyes askënd! As për pasojën ndaj vetes e familjes, për armiqësimin me  familjen tjetër dhe, sidomos, plotësisht në kundërshtim me ligjin e shtetit, për të drejtat dhe mbrojtjen e jetës së personit në Shqipëri.

I dyti, mbetet e mbartet, si nëpërkë e  nënëgurëve, nxitja e kësaj mendësie e tradite, sidomos nga disa të moshuar. Ata gjejnë mënyra  për ta lëshuar helmin e tyre, sidomos në grupime  familjare e tubime më të mëdha, si festa e takime rajonale. Jo pak ndikojnë edhe disa të rinj, të ashtuquajtur “të fortët e mëhallës”, që lehtë bëhen drogmenë, trafikantë femrash, grabitës pasurish etj.

Përballë kësaj situate nuk duhet vepruar “nga lart”, me leksione e mbledhje të mëdha. Madje, pak rezultat jep edhe ashpërsimi i ligjeve për ndëshkime. Fjala është për shuarjen e gjakmarrjes si mendësi! (Më 25 Shkurt 2014, u tha në një lajm se, në rrethin e Krujës, janë pajtuar rreth dyqind  familje në gjak. Por lajmi u dha për të treguar se ishin cënuar dy familje në  Nikël, ku ende  këto ditë katër familje jetojnë në izolim dhe fëmijët nuk mund ta ndjekin shkollën…) Pra, gjarpëri i nëngurit, nëpërka, siç e karakterizon populli veprimin e fshehtë rrezikues të jetës, vazhdon të veprojë!

Shënojmë se, kur familjet hyjnë ose fatalisht ndodhen  në qerthullin e kësaj të keqeje të madhe, edhe pse të dyja ato duan të dalin sa më shpejt e me pak pasoja mbi jetën e familjeve të veta, nuk e gjejnë dot rrugën- faljen dhe  shpëtimin nga e keqja, që iu zë frymën gjithë  degëzimeve të gjakut, sidomos nga krahu i babait, burrit të shtëpisë. E ka trajtuar këtë temë, qysh në rininë e vet edhe pinjolli i familjes së të mëdhenjve të familjes Frashëri, Mit’hati, në një tregim letrar. Sipas tij, gjakësi,  i ikuri për shumë kohë larg vendit, familjes e fshatit, një ditë kthehet, i përvëluar nga malli, i lodhur, i trembur, por edhe i gatshëm të përdorë pushkën,  në se i del përpara dikush nga hasmi. Etja për ujë e çon  drejt burimit të tij- burimit të jetës, do të theksonim ne! Ndërsa, për habi të tij, i del përpara atje, pikërisht njeri nga familja  “në gjak”. Mbeten ballë për ballë, për pak minuta, të dy armëngrehur. Por asnjeri nuk e tërheq këmbëzën e armes së vet!! … Pranë ujit jetëdhënës të njeriut e çdo gjallese mbi tokë, djemtë ulen e bisedojnë, duke i treguar njeri-tjetrit, se çfarë i kishte penguar ta gjenin fjalën, si atëherë, kur  iu kishte lindur konflikti, por edhe më  pas, për një kohë të gjatë, sa djali kurbetli e kishte quajtur të mjaftueshme kohën për ta kapërcyer të keqen, midis familjeve të tyre… Por koha kishte pritur atë çast, atë mendësi, dashuri e mall për bashkëfshatarin e vendin dhe… për pajtimin  e shumëpritur ndërmjet familjeve!     Po, si do të veprohej në  Shqipëri, në kushtet e sotme, me popullsi të rralluar në territoret malore, ku vepron më fuqishëm kjo traditë  e helmët e së kaluarës?

Gjykojmë se kryesorja e më frytdhënësja formë pune mbetet ajo për ndryshimin e mendësisë së familjeve, ku me biseda rastësore lind ose krijohet problem, si mendësi e të rriturve, fillimisht, që në mënyrë të pakujdesshme(edhe për  atë gjënë e  vogël ) iu transmetohen fëmijëve  me fjalë, inate, hakërrime, betime e përbetime, se do veproj ashtu e kështu; se ai tjetri, edhe për një gjë të vogël, e ka hak plumbin, etj etj. Shmangia e këtyre qëndrimeve do të shërbente si profilaksi, që do të parandalonte ngjarje të kobshme më pas, atëherë kur  i riu burrërohet në trup, por jo në pjekuri për gjykime   të matura.  Është e kuptueshme se sa mire do të ishte edukimi, madje si riedukim, i disa prindërve, pasi do të pasohej me shmangien e nxitimit, gjykimin vetëm sipas traditës së keqe, duke i hapur rrugë  gjykimeve e veprimeve gjakftohta, të mirëpeshuara, në fund të fundit, shpëtuese nga sakrifikimi edhe i njerëzve të pafajshëm, gjë që  në fakt i hap rrugë  zgjerimit te persona të tjerë dhe zgjatjes  kohore të hakmarrjes, si gjakmarrje!

Atëherë, kush mund ta ndalë  ortekun  fillestar të zemërimit nga dhimbja, “turpi” sipas traditës e, siç thotë populli, t’i shtrojë  të lënduarit për të gjykuar e arsyetuar, me sa më shumë mature, për të gjetur se kush mund të jetë fajtori,  në çfarë rrethanash ndodhi, madje edhe  si mund të ngadalësohet ose  ndalet  veprimi i rrëmbyer (kundërveprimi) kërcënues dhe me pasoja të rënda?

E realizon këtë gjë vetëm fjala- melhem e njeriut autoritar e të mënçur të fisit, e mikut të dashur e të mençur, që menjëherë i ndodhet pranë familjes së goditur; e atij, që ndihmon të bëhen bashkë edhe përfaqësuesi i pushtetit, plaku i zakonit, madje edhe vajtojca e mençur dhe i riu ose e reja, me horizont e mirësi të shfaqur, që mund të ndodhen afër etj. Pas dallgës së parë të dhimbjes, ka vend t’i jepet ndihmë familjes edhe nga larg, duke i shkuar në shtëpi miqtë, por edhe persona me ndjenja  të thella njerëzore e kulturë, që mundet t’ju flasin në telefon, t’ju shkruajnë, të venë në lëvizje  specialistë  të njohur për zgjidhje konfliktesh etj.  Të gjithë së bashku,  me synimin që e keqja të kufizohet, sa më shpejt e pa dëm tjetër.

Afërsisht, kjo ka qënë linja e trajtimit të problemit edhe nga kryesia e Shoqatës së Arsimtarëve të Shqipërisë,  gjatë periudhës sa është shfaqur plaga e gjakmarrjes.

Po e përvijojmë fare shkurtimisht këtë çështje, pasi me dokumente tregohet në një permbledhje publicistike-letrare, që është përgatitur dhe mendohet të publikohet për të ndihmuar çdo njeri të forcojë bindjet për pasojat dhe përpjekjet për ta zhdukur, si mendësi gjakmarrjen e hakmarrjen.

Dihet se, fillimisht, iu bë thirrje popullit përmes shtypit që  ta ndalte gjakmarrjen, duke e quajtur atë kuçedër, që duhej lënë  të vdiste, d.m.th të mos rrëmbente më jetë njerëzish, siç pat filluar. Më tej, kur në raste të tilla zbulimi i të vërtetave  vonohej edhe nga paaftësia e shtetit dhe në qendrat e banuara krijohej situatë e frikshme te kushdo dhe dyshuese për këdo, u shkrua tregimi me titull “E përbindëshme”,  si kritikë e thirrje për organet shtetërore. Ai u publikua në një libër letrar dhe kaloi pa u vënë re, siç vlerësohen sot te ne librat  letrare  edhe kur përmbajnë vlera të veçanta.

Por një letër  ngushëllimi  e një qytetari nga larg, që iu dërgua një familjeje të përgjakur,me porosi që të uleshin gjakrat në gjykim për të mos i hapur rrugë gjakmarrjes, ( natyrisht mendim i pranuar edhe nga njerëz të tjerë me ndikim atje) rezultoi shumë dobiprurës,  u shpëtua një njeri i afërt i asaj familjeje, mbi të cilin binin të gjitha dyshimet. Kur pikëllimi fillestar i familjes, për humbjen e njeriut të vet kishte kaluar dhe e vërteta po zbulohej, dikush e falënderoi autorin e letrës për ndihmën e çmuar. Artistikisht ose me gjuhën letrare, kjo ngjarje u shtjellua në tregimin me titull “Letra nga larg dhe pushka për gjakmarrje”, nga i cili mund të tërhiqen përfundime të vyera për çdo lexues.

Së fundi, në tregimin me titull “Mençuri gjysmake”, marrë nga jeta e shkollës,  nënvizohet kriza e mendimit dhe qendrimi indiferent ndaj kësaj plage të rëndë  dhe kritikohet shabllonizmi në vlerësimin a-priori të një shprehjeje objektivisht dëshpëruese,  si “sa më shumë i njoh njerëzit, aq më shumë i dua kafshët”, si koncept i krijuar në situatë dëshpërimi ose gjykimi  të cekët, pasi  njeriu në çdo rrethanë mbetet krijesa vlerashumë dhe i pakrahasuar me asnjë qënie tjetër, që merr frymë mbi tokë.

Me këtë parashtrim të shkurtër, sot para jush, mësues të nderuar dhe edukatorë të çmuar të brezave të rinj në Tiranë e gjetkë, duam të theksojmë edhe një herë nevojën  e ruajtjes dhe ngritjes sa më lart, deri në frymën e fundit, të rolit përçues edukativ te brezat më të rinj dhe nipërit e mbesat, të ndjenjave më të thella të dashurisë e respektit për të tjerët. Pasi edhe sikur një jetë të shpëtohet, fitorja është e madhe; kurse po të ndalohet gjakmarrja në familje, në fshat, krahinë e më gjerë në tërë vendin, mirënjohja ndaj kujdo  bëhet e pakufishme.

Tiranë, mars 2014