Fushata e Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra në mbështetje të gazetës Dielli në javën e parë bashkoi 22.850 dollarë.

Drejtuesit e Vatrës, veprimtarë, aktivistë, patriotë shqiptarë e personalitete të shquara shqiptare në mërgatën e Amerikës iu përgjigjën menjëherë fushatës për mbështetjen e gazetës Dielli. Gazetës historike të Shqiptarëve të Amerikës, Diellit të Kombit Shqiptar. Federata Vatra e gazeta Dielli shprehin mirënjohje, nderim e falënderim për çdo kontributor. Ndihma për Diellin historik është kontribut patriotik e vepër e çmuar atdhetare.

Bëhu dhe ti pjesë e fushatës patriotike për jetëgjatësinë e gazetës Dielli, historisë së medias shqiptare më të vjetër që rrezaton diell për shqiptarinë anembanë botës.

Rendisim listën e donatorëve:

Elmi Berisha- 1.500 usd

David Balaj – 1.500 usd

Harry Bajraktari- 1.500 usd

Qendra Islame Shqiptaro-Amerikane Queens – 1.000 usd

Ekrem Bardha – 1.000 usd

Alfons Grishaj – 500 usd

Kolec Ndoja – 500 usd

Dr. Pashko Camaj – 500 usd

Mondi Rakaj – 500 usd

Ilir Cubi – 500 usd

Efi Qeleshi – 500 usd

Pjetër Lucaj me vëllezër – 500 usd

Paulin Mrnaçaj +Drita Vushaj – 500 usd

Dr. Sulejman Çelaj – 500 usd

Mark Gjonaj – 500 usd

Cafo Boga – 500 usd

Ylli Cakani – 500 usd

Toni Sufaj – 500 usd (kanadez)

Av. Harry Metuku – 500 usd

Shaqir Salihu – 350 usd

Ahmet Xhafo – 300 usd

Loro Stajka – 300 usd

Marjan Cubi – 300 usd

Sokol Paja – 300 usd

Nazim Salihu ( Noli Tv) – 300 usd

Agim Aliçkaj – 300 usd

Artan Nati – 300 usd

(Thomas Christo, Thanas Gjika, Agim Beqiri, Cellar Bar & Grill, Edi Postol) = 300 usd

Prend Ndoja- 300 usd

Mëhill Gjuraj – 300 usd

Dr. Skender Murtezani – 300 usd

Florina Pupla – 300 usd

Asllan Bushati – 250 usd

Viktor Popaj – 200 usd

Besim Malota – 200 usd

Vatra Ridgewood – 200 usd

Age Ivezaj – 200 usd

Shoqata Kraja – 200 usd

Aleksandër Nilaj – 200 usd

Dorand Vojka – 200 usd

AAA SKENDERBEJ INC – 200 usd

Gjergj Domgjoni – 200 usd

Flori Lloga – 200 usd

Muharrem Xhydollari – 200 usd

Tom Shkreli – 200 usd

Hana Malota – 150 usd

Lejda Troci – 150 usd

Dr. Dritan Demiraj – 100 usd

Dr. Paulin Marku – 100 usd

Bashkim Musabelliu – 100 usd

Tasim Ruko – 100 usd

Shaqir Gjokaj – 100 usd

Alma Jaku – 100 usd

Julida Cepele – 100 usd

Shkumbin Tetaj – 100 usd

Afrim Shabani – 100 usd

Xheladin Zeneli – 100 usd

Dritan Matraku – 100 usd

Fatos Mustafaj – 100 usd

Adem Malellari- 100 usd

Erlind Çela – 100 usd

Akri Çipa – 100 usd

Lekë Përlleshi – 100 usd

Toni Musaj – 100 usd

Iris Halili – 100 usd

Mirela Kanini – 100 usd

Ardian Ruci – 100 usd

Dhimo Jano – 100 usd

Gjon Ivezaj – 100 usd

Familja Alibegu nga Ulqini – 100 usd

Lulash Junçaj – 100 usd

Latif Sharka – 50 usd

Për të gjithë ata që duan të dhurojnë për Diellin, pagesën ta postojnë në Adresën:

VATRA

2437 Southern Blvd, Bronx, NY 10458

Plotësimi i Check:

(Paid to: VATRA – For: DIELLI NEWSPAPER)

Mund të dhuroni përmes aplikacionit ZELLE në numrin: +12034557167

Për dërgesat nga jashtë Amerikës:

For international wire

Swift code # CTZIUS33

Bank address

CITIZENS BANK ON

1 CITIZENS DRIVE

RIVERSIDE,RHODE ISLAND 02915 USA.

THE PAN-ALBANIAN FEDERATION OF AMERICA VATRA

2437 SOUTHERN BLVD.

BRONX,NEW YORK 10458

USA

ROUTING # 021313103

ACCONT # 4024584331

Tel.# 1-203-455-7167

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës “VATRA” me rastin e 112 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë fton të gjithë shqiptarët në festën e Flamurit Kombëtar.

Flamuri i kombit tonë bashkon të gjithë shqiptarët anembanë botës. Pavarësia është ditë e shenjtë dhe e shtrenjtë e lirisë së një kombi e populli, është dita më e shënuar në histori.

Ju ftojmë të bëheni pjesë e festës historike të të gjithë shqiptarëve.

Komisioni i Organizimit të Darkës për 112 vjetorin e Pavarësisë përbëhet nga: Anton Raja, Rafalela Prifti, David Balaj, Mondi Rakaj, Ilir Cubi, Sokol Paja, Paulin Marku, Pashko Camaj, Angjelina Nika dhe Drita Vushaj.

Darka e Pavarësisë do të organizohet ditën e Premte, 22 Nëntor 2024, Ora 7:00 PM.

Adresa:

Greentree Country Club

538 Davenport Ave, New Rochelle, NY 10805.

Pjesëmarrja në Darkën e Pavarësisë kushton 150 usd për person, me të gjitha të përfshira.

Për biletat personat e kontaktit janë:

Anton Raja cel: 646 594 4747

Ilir Cubi cel: 9143108355

Dr. Pashko Camaj cel: +15169020588.

Për pagesat kontaktoni Arkëtarin e Vatrës Besim Malota cel: +12034557167.

JU MIRËPRESIM TË GJITHËVE.

NIKË GASHAJ

Politolog/

Për formimin e shtetit islamik Bektashi në Tiranë, Edi Rama, kryeministri i Shqipërisë njoftoi opinion shqiptar përmes “New York Times”. Pra këtë e bëri nëpërmjet të një medie të huaj, për pa u konsultua me faktorin shqiptar. Ideja e Rames për formimin e një shteti islamik bektashi në Tiranë është apolitike, respektivisht politikë  e rrezikshme antikombëtare. Nëse kemi të bëjmë  me një shtet breda shtetit shqiptar, kjo cenon kushtetutën e Republikës së Shqipërisë, sovranitetin dhe integritetin territorial. Sepse, Kushtetuta e Shqipërisë nuk lëjon një shtet brenda shtetit.

Për sa i përketë  komunitetit fetar të bektashive, ata janë pjesë e islamit, apo pjesë e shkëputur e islamit. Njohësit e politikës së Edi Ramës, supozojnë se kjo iniciativë e Ramës e ka burimin nga Beogradi, nga Vuçiqi, për të bërë përçarje ndërfetare dhe kombëtare. Më tutje duhet të konstatohet se krijimi i shtetit bektashi është antikushtetues, se Shqipëria sipas kushtetutës është shtet kombëtar dhe unik i pa ndashëm, pra shtet laik, ndërsa feja dhe shteti janë të ndarura dhe të pavarura nga njëra tjetri. 

 Iniciativa në fjalë mund të nxisë konflikte ndërfetare ndër shqiptarët në Shqipëri me pasoja të renda negative dhe afatgjate. Meqenëse, formimi i shtetit fetar bektashi paraqet diskriminim ndërfetar në Shqipëri, ndëra diskriminimi është i ndaluar me të drejtat ndërkombëtare dhe si i tillë është i sanksionuar. Mirëpo, fatkeqësisht, sikur shihet kryeministri Rama, si dhe këshilltarët e kabinetit të tij qeveritar një gjë të tillë nuk e kanë të njohur.

 Iniciativa e “ mençme” e kryministrit Rama mund të rezultojë me kërkesën e bashkësive të tjera fetare për formin e shtetëve të tyre brenda shtetit shqiptar. Andaj, si rezultat e iniciativës së Edi Ramës, brenda shtetit shqiptar mund të formohen 4 shtete fetare: bektashiane, myslimane, katolike dhe ortodokse. 

Në anën tjetër, po ashtu Serbia, sipas modelit të formimit të shtetit islamik  bektashianë në Shqipëri mund të kërkojë formimin e enklavës politike të kishës ortodokse serbe në Mitrovicën Veriore të Kosovës, pra të shtetit serb brenda Kosovës, me qellim të shkatërrimit të Shtetit të Kosovës. Pra kjo do të ishte rezultati i politikës të Edi Ramës me formimin eventual të Shtetit islamik bektashi në Shqipëri.

Kundra kësaj iniciativë me të drejtë kanë reaguar intelektualë të shumtë dhe të njohur në mbarë hapësirën shqiptare. Ndër të tjerët, hisoriania e njohur, Elena Kocaqi, shprehet : 

“Krijimi e një shteti Bektashian brenda territorit të Shqipërisë, e prezentuar nga kryeministri Edi Rama, është e pabesueshme. Të dalë kryeministri i një vendi dhe të vënë në pikëpyetje sovranitetin e vendit, kjo është e paprecedante në historinë botërore. Kjo është një nga avanturat politike të gjithë karrierës politike të Edi Ramës, sepse gjatë gjithë karrierës së tij   ka bërë avantura në politikën e jashtme, por kjo është një avanturë e rrezikshme, pra kjo është tradhti kombëtare”. 

Rama për formimin e shtetit islamik bektashi në Tiranë si model e merr Vatikanin. Mirëpo, Vatikani është formuar në një kohë tjetër të lashtë historike, në kushte të tjera të ndryshme historike dhe politike, prandej ai nuk mund të merret si mostër për formimin e shtetit islamik bektashi sot në Tiranë. 

Njohjet nga shkencat politike njoftojnë se shtetet moderne bashkëkohore  janë: shtetet kombëtare dhe shtetet qytetare(civile). Ndërsa janë raste të rralla që shteti formohet në baza fetare, për shembull sikurse janë  shtetet islamike: Irani, Pakistani itj. Prandaj, parimisht Kombi dhe feja janë dy kategori të ndryshme shoqërore. Për shqiptarët përzierja e kombit dhe fesë  paraqet çështje të rrezikshme kombëtare, meqenëse në atë mënyrë bëhet shpërbërja e kombit. Në atë drejtim armiqët shqiptar gjatë historisë, sikurse janë: serbët dhe grekët, por dhe të tjerë,  gjithmonë kanë tentuar dhe dëshiruar  përçarjen fetare tek shqiptarët, si dhe përzierjen e fesë me kombin me qellim të shkatërrimit të shqiptarisë. Mirëpo, për fat të mirë, gjatë historisë një numër largëpamës i intelektualëve shqiptar, duke e zbuluar qëllimin dhe strategjinë atishqiptare të armiqëve shekullor  kanë ndermarrë masa të duhura për kultivimin e harmonisë ndërfetare tek shqiptarët dhe të ndërtimit të unitetit kombëtar, çka ata për fatëbardhësi dhe ia kanë arrijtur qellimit. Prandej, sot në shekullin 21, shqiptarët e kanë shumë më lehtë të ruajnë tolerancën dhe harmoninë fetare, si dhe unitetin kombëtar, meqenëse sot shqiptarët kanë mjaftë njerëzë të shkolluar, itelektualë me kulturë dhe dije. Prandaj, ideja për formim e shtetit islamik bektashi në Tiranë, d.m.th. të shtet brenda shtetit, paraqet një ide të rrezikshme antikombëtare. Mirëpo, kjo është dhe pasojë e një amatorizmi të madh politikë.

Shqiptarët gjatë historisë, po ashtu dhe sot kryesisht janë ballafaquar dhe ballafaqohen me krizën e kuadrave në sferën politike, ku kryesisht ka dominuar dhe dominon një amatorizëm i madh i kuadrave politikë, për çka çështja shqiptare ka vuajtuar dhe kryesisht vuan për shkak të kuadrave politikisht të paarsimuara. Natyrisht, me respekt përjashtimeve individuale politike.

Më në fund, formimi i shtetit islamik bektashi në Tiranë, paraqet synim të dezintegrimit të Shqipërisë kombëtare. Sajesa e një shteti islamik në ”zemër” të Evropës do të ishte precedencë. Dhe ajo është në kundershtim me vlerat evropiane,  si dhe me perpjekjet formale të Shqipërisë për antarsimin  në Unionin Evropian.

Sokol Paja/

New York, 14 tetor 2024 – Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra në një ceremoni zyrtare në Selinë Qendrore, nderoi me “Mirënjohje” Shkëlqësinë e tij Imzot Angelo Massafra me motivacion: “Si udhëheqës i shquar i katolicizmit shqiptar, për kontributin e jashtëzakonshëm në rimëkëmbjen e Kishës Katolike në Shqipëri, për meritat e veçanta në forcimin e promovimin e vëllazërisë ndërfetare në Shqipëri, për veprimtarinë publicistike në lartësimin e vlerave më të shquara të kombit shqiptar e klerit katolik në Shqipëri, për promovimin ndërkombëtar të Shqipërisë e zbardhjen e të vërtetës historike të persekutimit të klerit katolik përgjatë diktaturës komuniste”. Shkëlqesia e tij Imzot Angelo Massafra udhëheqësi i Dioqezës Shkodër-Pult, arbëresh, ka lindur më 23 mars 1949 në San Marzano të San Giuseppe (Taranto), Itali. Ka ardhur në Shqipëri për herë të parë më 1 dhjetor 1991 duke dhënë kontribut të jashtëzakonshëm për Shqipërinë. Gjatë vizitës së ngrohtë e vëllazërore në Vatër, kryetari Dr. Elmi Berisha e falënderoi Imzot Massafrën për vizitën historike të Vatrës në Vatikan dhe kontributin e tij fetar e kombëtar në Shqipëri. Imzot Angelo Massafra vlerësoi Vatrën për punën atdhetare e komunitare dhe ftoi vatranët në ceremoninë kanonike të lumturimit të Martirëve të fesë At Luigj Palaj dhe Dom Gjon Gazulli, ceremoni që zhvillohet në Shkodër më 16 nëntor 2024.

 Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Në vijim gjeni përmbledhje strategjike mbi oportunitetet dhe rreziqet më kritike për individin, shkencën, shoqërinë njerëzore, kulturën dhe rendin botëror, pra rreth: “Inteligjencës Artificiale”, duke j’u referuar filozofit më të shquar të historisë moderne të njerëzimit, Prof. Yuval Noah Harari: 

Së pari, Inteligjenca Artificiale (Artificial Inteligence, shkurt AI), po arrin në kufijtë e shoqërizimit, duke influencuar ndjenjat/lidhjet emocionale, sociale, madje edhe vetë kuptimin e ekzistencës tonë. Nga ana tjetër, “një set pyetjesh të forta” ngrihen mbi AI, të cilat po dominojnë diskutimet akademike, shkencore, politike, zyrtare dhe shoqërinë njerëzore: çfarë oportunitetesh dhe kërcënimesh paraqet AI për ardhmërinë e njerëzimit ?; Referuar edhe Biblës: “A do përbënte AI një betejë kundër natyrës, bashkë me të, fundin e historisë së njerëzimit”? A është e mundur (?), A do të jetë në gjendje shoqëria njerëzore të prodhojë mekanizmat e duhura për të adresuar përfitimet si dhe për tu mbrojtur sa nuk është von nga AI?

Dekadën e fundit, Institucionet e sigurisë në rrafshin kombëtar dhe Global, mbeten të fokusuara mbi pasojat e riciklimit të luftës neonaziste të Rusisë – Putiniste për pushtimin e Ukrainës; përballjen me terroristët e pa Fe në Lindjen e Mesme; sfidat e paqes në Ballkanin Perëndimor; programet e armëve të shkatërrimit në masë në Korenë e Veriut, Iran, krizën ekologjike, me të cilat po përballet njerëzimi. Për mirë apo për keq, edhe AI po demostron peshë gjithnjë e me përcaktuese në të gjitha sa përmendëm, si dhe për të përmirësuar ose përkeqësuar edhe sistemin ekologjik 4 miliardë vjeçar të planetit Tokë.

Në fakt, frikësimi i njerëzimit nga AI ka nisur bashkë me epokën e kompjuterit nga mesi i shekullit të 20-të, me çfaqjen e filmave fantastiko-shkencor, Terminator ose Matrix.  Por ndërkohë që skenarët fantastiko-shkencor janë bërë pika referimi kulturore, ata nuk janë marrë seriozisht në debatet shkencore, politike, etj. 

Inteligjencës Artificiale (AI) po përparon frikshëm, deri në kufijtë për tu bërë e ndjeshme, pra zotërimin e ndjenjave dhe ndërgjegjes, ose të bëhet e aftë për të influencuar kulturën dhe botën fizike. Dhe ndoshta më shpejt seç mendohet, Robotët do të jenë në gjendje të lëvizin dhe të veprojnë në shtëpi, qytete, male, pyje, ekonomi, shkencë, mjekësi, hapësire, ushtri, polici, etj, edhe më me efikasitet sa dhe vetë Ne/njerëzit. Gjithësesi, edhe për Chat GPT apo të tjera teknologji të reja të AI, ende nuk kanë prova që ato të zotërojnë vetëdije, emocione, etj si p.sh, data që automjetet vetëdrejtuese, vazhdon të shtyhet. 

“Lajmi i keq” është se për të kërcënuar mbijetesën e qytetërimit tonë, AI nuk ka nevojë për ndërgjegje. Ndryshe nga sa mund të mendohet, AI është në gjendje të mësojë dhe përmirësohet vetë, deri në masën sa vetë zhvilluesit e këtyre mjeteve suprizohen me aftësitë e plota të AI !? Prandaj, Harari parashikon që me këto aftësi AI, rrezikon të “gllabërojë deri edhe kulturën njerëzore“. 

Tashmë jemi të familjarizuar për disa nga aftësitë më themelore që zotëron AI, si ato të shkrimit të tekstit, vizatimit të imazheve, kompozimit të muzikës, fjalimeve politike, hapjes së kodeve, etj. Por, ka shumë aftësi shtesë që po shfaqen si falsifikim i thellë i zërave dhe imazheve (Deep Fake), kontratat ligjore, deri aftësitë për të “rekomanduar” marrëdhënie intime mes qënieve njerëzore. 

Së dyti, aspekti më i rëndësishëm i revolucionit të AI, është zotërimi i gjuhës në një nivel që tejkalon edhe aftësinë njerëzore ! Por me zotërimin e gjuhës njerëzore, AI “kërcënon të depërtojë në çelësat” që ç’bllokojnë dyert e institucioneve, bankave, emailet, FB, etj. Ndërsa kështu, AI është shumë afër për të hakuar përdorim e gjuhës dhe për të krijuar mitologji, ligje, art, shkencë, politik, deri për të bashkëjetuar miqësisht me “njeriun tokësor”!  Nëpërmjet zotërimit të gjuhës AI gjithashtu mund të krijojë marrëdhënie intime (ndërvartësie) me njerëzit dhe për të ndikuar në opinionet dhe pikëpamjet tona mbi botën. Që AI të ketë ndërgjegje, nuk ka nevojë për ndjenjat e veta, pasi (keq) përdor vartësinë njerëzore ndaj AI.  

Kështu, AI ka ngritur një pyetje të madhe: “çfarë do të thoshte për qëniet njerëzore të jetonin në një botë ku ndoshta shumica e tregimeve, melodive, imazheve, ligjeve, politikave dhe mjeteve janë formëzuar nga Alienët, pra jo-njerëzore, të cilët ditën të shfrytëzonin me efikasitet, dobësitë dhe ka arritën të krijojnë marrëdhënie, madje intime me qëniet njerëzore” ?!

Sot, asnjë njeri nuk mund të shpresojë të mundë një kompjuter në lojën e shahut ! E njëjta gjë po ndodhë në art, në politikë, ekonomi, arsimim, sport, muzik, shëndetësi, etj. Çfarë do të ndodhë me sistemin arsimor kur fëmijët të shkruajnë esetë e tyre me Chat GPT (?), etj. Së shpejti mund ta gjejmë veten duke zhvilluar diskutime në internet për abortin, ndryshimin e klimës, apo përballjen me entitete që ne mendojmë se janë qënie njerëzore, por në të vërtetë mund të jenë Robotë të AI. A nuk do ishte krejtësisht e kotë, që ne të humbim kohën tonë duke u përpjekur të bindim një Robot të AI të ndryshojë pikëpamjet e tij, pasi sa më gjatë të kalojmë duke folur me Robotin, aq më mirë ai na njeh si dhe më lehtesisht i përpunon mesazhet për të na ndryshuar pikëpamjet tona politike dhe në çdo fushë tjetër.

Në qershor 2022 ndodhi një incident i famshëm kur inxhinieri i Google, Blake Lemoine, i cili deklaroi publikisht se Chatbot-i/AI, Lambda (për të cilin ai punonte) u bë një qënie e ndjeshme që reagoi ndaj tij. Por Profesori humbi punën shumë fitimprurëse, pikërisht kur mendonte se po mbronte Chatbot-in e AI.  Çfarë do të ndodhë me shoqërinë njerëzore ndërsa AI po përparon në një betejë për të krijuar marrëdhënie intime me Ne/njeriun, që më pas mund të përdoren për të na bindur të blejmë produkte të veçanta, ose të votojmë për Parti ose politikanë të veçantë apo deri edhe me kë të martohemi ?!

Së treti, sot njerëzit mund të përdorin një këshilltar të vetëm të AI, si Oracle me një ndalesë (one stop shop) dhe si burim për të gjithë informacionin që u nevojitet. Pse të shqetësoheni për të kërkuar diçka kur thjesht mund t’i kërkoni Oracle-it t’ju tregojë gjithçka që dëshironi ? Pra, ekziston mundësia që brënda një kohe të shkurtër e gjithë industria e reklamave të shembet, ndërsa AI si dhe pronarët dhe kompanitë që kontrollojnë AI do të bëhen jashtëzakonisht të pasur dhe rrjedhimisht më të fuqishëm. Pra kjo për të cilën po flasim, potencialisht nuk është fundi i historisë njerëzore, por fundi i pjesës së dominuar nga njeriu. 

Brenda pak vitesh Inteligjenca Artificiale mund të memorizojë/përvetësojë të gjithë historin e kulturës njerëzore, pra gjithçka u prodhua për mijëra e mijëra vjet. Mos të harrojme se Ne/njerëzit nuk kemi njëherë e përgjithmonë të drejtë për realitetin. Mjetet e mëparshme si shtypshkronjat, radiot, apo televizorët ndihmuan në përhapjen e kulturave, por ato kurrë nuk mund të krijonin diçka të re vetë. Një shtypshkronjë nuk mund të krijojë një libër të ri, atë e bën/nte vetëm njeriu. Prandaj, IA është thelbësisht e ndryshme nga makinat e shtypit, nga radiot, nga çdo shpikje e mëparshme në histori, pasi AI mund të krijojë ide, histori, imazhe, realitet krejtësisht të reja dhe kështu mund të krijojë një kulturë të re, apo Jo ? 

Së shpejti, Ne/njerëzit mund ta gjejmë veten duke jetuar brenda ëndrrave dhe fantazive që janë thelbësisht të ndryshme nga shumica e gjërave të imagjinuara në filma dhe libra fantastiko-shkencor. Më parë njerëzit kishin frikë nga kërcënimi fizik që paraqesin makinat inteligjente, që mund të vraponin rrugëve dhe qëllonin/vrisnin. Ndryshe nga disa teori konspirative, AI nuk ka nevojë të dërgojë Robotë vrasës, pasi AI mund t’i influencojë lehtësisht njerëzit të tërheqin këmbëzën nëse/kur ka nevojë …! 

Që nga kohërat e lashta, njerëzit kishin frikë se mos ishin të bllokuar në një botë iluzionesh. Në Greqinë e lashtë, Platoni tregoi alegorinë e shpellës ku një grup njerëzish të lidhur me zinxhirë gjatë gjithë jetës së tyre përballë një muri të zbrazët, ose ekrani le të themi.  Me vonë Buda tha se: “ajo që Ne normalisht e konsiderojmë realitet është shpesh vetëm trillim në mendjet tona”. Njerëzit kanë bërë luftëra të tëra duke vrarë dhe duke qenë të gatshëm të vriten vetë, për shkak të besimit të tyre në këto trillime!

Pra, revolucioni i AI do/po na sjell ballë për ballë me demonin e shpellës se Platonit dhe Buda-s, nëse nëse nuk do të jemi në gjendje ta heqim këtë perde iluzionesh duke menduar se ky është realitet. Megjithatë, këto mjete të Inteligjencës Artificiale kanë qenë të mjaftueshme për të krijuar këtë lloj perde iluzionesh që rrisin polarizimin shoqëror, minojnë shëndetin mendor dhe besimin te vlerat e shoqërisë demokratike. 

Mesazhe përmbledhëse, pa mëdyshje, që Inteligjenca Artificiale (AI) mbart potenciale të jashtëzakonshme positive, si p.sh në gjetjen e kurave ndaj kancerit, etj; zhvillimin e ekonomisë dhe mirëqënies, për paqen dhe sigurinë; kapërcimin e krizës ekologjike, etj sfida me të cilat po përballet shoqëria njerëzore.  Në 1945, në Hiroshima u provua fuqia shkatërruese e bombës atomike. Por a nuk do përfitonte njerëzimi duke prodhuar në vend të bombave energji të lirë dhe të bollshme ?  Kështu na duhet të mendojmë edhe për këtë armë të re (AI), që nëse nuk e vendosim nën rregulla/kontroll Sot, në vend të përfitimeve, mund të asgjësojë botën tonë mendore dhe bashkë me të njerëzimin. 

Prandaj Qeveritë duhet të ndalojnë përdorimin e çdo programi të ri përpara se AI të dali jashtë kontrollit. Hapi i parë është rregullimi ligjor i (sh) përdorimit të programeve të AI në shkollat publike. Ndërsa për çensurën në internet, Twitter, Facebook, Tik-Tok, etj, duhet marrë në konsiderat që vetëm qëniet njerëzore kanë lirinë e shprehjes, Robotët nuk e kanë gjithësesi. Kështu që nëse i vendosim nën kontroll që Sot, ose ju “mohojmë lirinë e shprehjes Robotëve”, mendoj se kjo duhet të jetë shume e mirë me të gjithë, apo Jo?

Në botën që rrokulliset me konflikte kaotike, AI perceptohet si: “zgjidhja/mallkimi jashtetokësor” drejt fundit të historisë njerëzore, edhe pse për të kërcënuar themelet e qytetërimit nuk ka gjithësesi nevojë për Inteligjencen Artificiale…! Diktaturat, Autokratët e moderuar (me kullaro dhe bejte demokratike), shtetet e dështuara, demokracitë fasade/burokratike (RSh = fanar ndriçues), ektremizmi i cdo lloj forme, rikthimi te lufta neo-Naziste, armët bërthamore, dezinformimi nga mediat, etj janë prova të vetë-mjaftueshme për të krijuar kaos social, politik, Qeverisës, vlerave si dhe hedhur në greminë shoqërinë njerëzore. 

Për më keq, zotërimi i fuqisë së AI, është arma e duhur që demokracitë të përthithen dhe përmiren nga diktatorët ose autokratët e veshur me kullaro perëndimore. Demokracia është një bisedë e lirë që mbështetet te gjuha/komunikimi. Kur AI hakeron gjuhën, mund të “burgosë lirinë” për të zhvilluar përgjegjësitë publike duke shkatërruar kështu demokracinë. Dhe nëse presim kaosin total, pasojë e pluralizmit fasadë (si në rastin e RSh), do të jetë tepër vonë që vendi dhe shoqëria të ri-sillet në shinat dhe vlerat demokratike.    

Padyshim që megjithë zhvillimet e sipërpërmendura, AI mbetet ende artificiale, në kuptimin që Ne/njerzit e prodhojmë. Por është po ashtu fakt që AI prodhon gjithnjë e më shumë vetveten, pra po del jashtë kontrollit tonë! Atëhere gjëja më e rëndësishme është të kuptojmë me të vërtetë se me çfarë po përballemi dhe të mos ngushëllojmë veten me mendime delirante, si p.sh: “AI është produkt Ynë/njeriut, pra është nën kontrollin Tonë të plotë, dhe nëse përpiqet të bëjë diçka të gabuar Ne e heqim nga priza …”, etj si këto. 

Përveç frikës se mund të na shkatërrojë qytetërimin, ende nuk dimë qartësisht për këtë “inteligjencë të huaj”. Prandaj duhet ndaluar zhvillimi i pakontrolluar i kësaj inteligjence, le ta quajmë Aliene, përpara se AI të na rregullojë apo shfarosë Ne/njerëzimin! Por kjo ka nevojë për vullnet dhe Leadeship i fortë si dhe fuqi kompjuterike shtesë, pra për më shumë para. 

Regjimet autoritare nuk dëshirojnë, ndërsa vendet e vogla me demokraci fasadë (përfshi RSh) nuk kanë as mundësi të vetëm-përballen me AI. Gjithësesi mbetem shpresëplotë se ShBA, BE-ja, UK, etj, po/do ndërtojnë aq shpejtë sa të mos jetë vonë, “armën/Sistemin pro/anti-AI”, pra strategji, kornizë ligjore, Institucione, kapacitete dhe aftësi globale për të mbrojtur shoqërinë nga një katrastrofë apokaliptike.  

Ndërsa si mesazh përmbyllës: “Inteligjenca Artificiale (AI) mbetet si një thikë me dy presa”, pasi mbart përfitime por edhe rreziqe të jashtëzakonshme për shoqërinë njerëzore.  Kështu që, fati apo fundi i njerëzimit varet nga vendimet dhe veprimet që shoqëria do ndërmarrë përpara se AI të dalë jashtë kontrollit. 

Autori: Gjeneral ® Piro Ahmetaj:

Ekspert për SK, Rajonin dhe NATO-n,

Zv/President i Këshillit të Atlantikut; & ish:

Këshilltar për Sigurinë Kombëtare në PD,

Këshilltar i Presidentit të RSh; Zv/ShShPFA,

Përfaqësues Ushtarak në SHAPE/NATO.