Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

VATRA DHE DIELLI PROMOVOJNË VEPRËN E DALIP GRECËS MË 30 PRILL 2023

by

Sokol Paja/

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA dhe gazeta Dielli do të promovojnë më 30 prill 2023 veprën e lënë në dorëshkrim nga Dalip Greca, Editori i Diellit (2009-2021). Veprat: “Editorët e Diellit në 110 vite histori” dhe “Editorial” janë botim ekskluziv i Federatës Vatra dhe do të promovohen ditën e Diel më 30 Prill 2023 ora 11 Am në Sallën Iliria pranë Jacobi Hospital në Adresë: 1400 Pelham Pkwy S, Bronx, NY 10461 (Salla e Amfiteatrit).Ftohet mbarë komuniteti shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, mediat, miqtë, bashkëpunëtorë dhe të njohur të Dalip Grecës që të marrin pjesë.Në promovim do të flasin rreth veprës publicistike dhe atdhetare të Dalip Grecës: Sokol Paja, Elmi Berisha, Alfons Grishaj, Dr.Paulin Marku, Agim Rexhaj, Idriz Lamaj, Nazo Veliu dhe Dorjan Greca.

VATRA U TAKUA ME KRYETARIN E PARLAMENTIT TË KOSOVËS

by

Kryetari i Vatrës z.Elmi Berisha, Shefi i Kabinetit Dr. Pashko Camaj, Arkëtari i Vatrës z.Besim Malota dhe anëtarja e Këshillit të Vatrës znj.Merita Bajraktari morën pjesë gjatë takimit të kryetarit Glauk Konjufca me mërgatën shqiptare në Uashington.Gjatë qëndrimit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca ka zhvilluar një takim me mërgatën shqiptare në Uashington, biznesmenë, profesionistë dhe aktivistë të shoqërisë civile.Në takimin e realizuar në Ambasadën e Kosovës i pranishëm ishte edhe ish-ambasadori William Walker, i cili inkurajoi Kosovën të vazhdojë rrugën e reformave dhe modernizimit të shoqërisë së saj.Në adresimin e tij para bashkatdhetarëve, kryetari Glauk Konjufca foli për situatën aktuale në Kosovë dhe për progresin e arritur në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, duke u ndalur në rëndësinë e zhvillimit të ekonomisë dhe të investimeve, si dhe nevojën për të punuar për integrimin e Kosovës në familjen e BE-së.Kryetari i Kuvendit vlerësoi lart përpjekjet dhe ndihmën e diasporës kosovare dhe ritheksoi se institucionet e Kosovës janë të hapura për të dëgjuar mendimet dhe sugjerimet e tyre në çështjet që kanë të bëjnë me Kosovën. Kryetari Konjufca konfirmoi se dyert e investimeve në vendlindjen e tyre janë të hapura sot më shumë se kurdoherë më parë.Gjatë bashkëbisedimit me bashkatdhetarë u diskutua gjithashtu për proceset aktuale në Kosovë dhe për sfidat e ardhshme, si dhe për forcimin e marrëdhënieve midis Kosovës dhe SHBA-së, duke përfshirë ekonominë, arsimin, kulturën dhe sigurinë.Bashkatdhetarët u shprehën se kanë shumë interes dhe dëshirë për të ndihmuar në zhvillimin e Kosovës, veçanërisht në fushat e arsimit dhe zhvillimit ekonomik.

Për herë të parë në Amerikë, ribotohet “Albumi” i Fan Nolit

by

Arjeta Ferlushkaj Kotrri

Boston, 29 Mars 2023

Më 26 mars 2023, në orën 12:00, në Kishën e Shën Gjergjit në Boston, u mbajt promovimi i ribotimit të “Albumit” me autor Fan Noli. Ky është ribotimi i parë që i bëhet kësaj vepre në SHBA dhe kjo u bë e mundur nga Shtëpia Botuese “Adriatic Press”, New York. Organizues të ktij aktiviteti ishin Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, në bashkëpunim me bibliotekën “Fan Noli” në Boston, e cila është nën përgjegjësinë e znj. Neka Doko. Në Shën Gjergjin e Nolit, për një përurim kaq simbolik e domethënës, ishin të ftuar të veçantë Federata Pan-Shqiptare “Vatra”, gjithashtu edhe shkrimtarë, studiues, profesorë, artistë, gazetarë, aktivistë, dashamirës të librit dhe anëtarë të komunitetit shqiptar.Të gjithë të ftuarit u pritën fillimisht në kishë nga At Theofan Koja dhe znj. Neka Doko, të cilët bënë një përshëndetje speciale për të gjithë pjesëmarrësit dhe dhanë udhëzimet e duhura rreth programit që do të vijonte më pas në auditor për përurimin e “Albumit” të Fan Nolit.Fjalën e hapjes së këtij promovimi e mbajti z. Mëhill Velaj, kryetari i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, njëkohësisht moderator i këtij aktiviteti. Mbasi përshëndeti auditorin, z. Velaj i ftoi të gjithë të pranishmit të nderonin të dy himnet, amerikan dhe shqiptar, si dhe të mbanin një minutë heshtje në nderim të Fan Nolit, Faik Konicës, Antonio Athanasit, Guri Stefanit dhe Rozi Theoharit.Z. Velaj ftoi më pas At Theofan Kojën, rektorin e Katedrales Ortodokse Shqiptare në Shën Gjergj. At Theofani, në emër edhe të kishës, u shpreh se ishin të lumtur që kishin në mesin e tyre personalitete të shquara nga bota e shqiptarëve në SHBA dhe përmendi rolin e pazëvendësueshëm që ka luajtur Fan Noli në lartësimin dhe bashkimin e shqiptarëve, duke e quajtur atë si “fanari që ndriçon për shqiptarët dhe shqiptarizmën kudo në botë”. Një moment i rëndësishëm i këtij eventi ishte edhe dekorimi i At Arthur E. Liolinit nga Federata “Vatra” me titullin “Mirënjohje”. Para këtij çasti, kryetari i “Vatrës”, z. Elmi Berisha, përshëndeti të gjithë të pranishmit dhe u shpreh se ndihet i nderuar që “është pjesë e këtij aktiviteti dhe që ndodhej në shtëpinë e vërtetë të shqiptarisë, sepse këtu lindi për herë të parë nisma e bashkimit të shqiptarëve prej Fan Nolit dhe Faik Konicës.” Më pas, kryesia e “Vatrës”, i dorëzoi dekoratën z. Evans Liolini, djalit të At Arthurit.Në këtë ditë të shënuar për kulturën shqiptare në SHBA, presidenti i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, z. Adnan Mehmeti, u shpreh se “jam i nderuar dhe i emocionuar që ndodhem në Shën Gjergj sot, në vatrën e bashkimit të shqiptarëve por edhe të bashkimit të shkrimtarëve.” Në fjalimin e tij të titulluar “Një libër që na frymëzon”, z. Mehmeti e quan këtë ditë një ditë feste që bashkon shkrimtarë. “Për librin me poezi “Albumi” të Fan Nolit, për të cilin po mblidhemi sot, është një ftesë kujtese. Është ftesë për të lexuar e njohur një pjesë të ndritshme të letërsisë sonë shqipe. (…) Ribotimi i “Albumit” në tokën që e mirëpriti dhe mbajti eshtrat e tij, pasuron bibliotekat e lexuesve shqiptaro-amerikanë. E ribotuam në përvjetorin e lindjes së Nolit, për të cilën në librin e tij “Autobiografi”, thotë se ka lindur në një datë të shenjtë.”Editori i gazetës “Dielli”, z. Sokol Paja e përshëndeti aktivitetin dhe e quajti këtë ribotim të “Albumit” një shërbim të çmuar dhe të madh që i bëhet kulturës shqiptare dhe identitetit tonë kombëtar. Në vazhdimësi të programit, z. Velaj i dha fjalën përgjegjëses së bibliotekës “Fan Noli”, znj. Neka Doko, e cila u paraqit me kumtesën e saj titulluar “Frekuencat e shpirtit Nolian-proza poetike”. “Mua më ka prekur energjia e ndërthurjeve zhanrore, disiplinore dhe nuancore në krijimtarinë noliane. Një fushë kuantike me prurje të befasishme”. Znj. Doko lexoi para auditorit një fjalim që Fan Noli e ka mbajtur në ditën e Shën Gjergjit, më 6 maj 1908, me rastin e 440-vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit-Skenderbeu. E përcjellim një pjesë: “O trim mbi trimat Gjergj Kastriot, ti na e shkëlqeve historinë me aq faqe të arta (…) Është Aleksandri i Madh që u ngjall prej varri, thonë të gjithë ushtarët turq. Krerë e kapedanë, që e nderuat Shqipërinë me trimëritë tuaja, bëmeni vend edhe mua të gjorin që të vajtoj mbretin tim (…) Kini besim se Zoti do na e falë një Skenderbe të ri. Ashtu qoftë!” Më pas, vëllezërit Delija performuan para auditorit një këngë, të cilën e kishin përgatitur enkas për Fan Nolin dhe Faik Konicën.“Fan Noli, ‘Albumi’ dhe ne” emërtohej fjalimi që dokt. Arjeta Ferlushkaj Kotrri mbajti para auditorit. Sipas znj. Ferlushkaj Kotrri, çështja e gjetjes së origjinalit për disa vepra të rëndësishme letrare, mbetet ende sfidë. Me ribotimin e “Albumit”, është menduar që t’i lehtësohet lexuesit aksesi për tek origjinali dhe për studiuesit e veprës së Nolit, është një libër shumë i mirë pune. Ndër të tjera, znj. Ferlushkaj Kotrri përmendi edhe kriteret e ribotimit të “Albumit”, çfarë është prekur në tekst, çfarë është respektuar nga origjinali, etj. “Shpresojmë që me këtë libër, të kemi një impakt frytdhënës tek të rinjtë, t’i nxisim ata ta duan edhe më shumë leximin në gjuhën shqipe, ta duan edhe më shumë letërsinë, t’i duan edhe më shumë rrënjët e tyre shqiptare.”Pas një pushimi të shkurtër, nga ku të pranishmit patën mundësi të shijonin ushqime tradicionale shqiptare ofruar nga fondi i bibliotekës dhe Kisha e Shën Gjergjit, vijoi pjesa e dytë e programit. Fjalën e radhës, z. Velaj ia dha editores në gjuhën angleze të gazetës “Dielli”, znj. Rafaela Prifti, e cila u paraqit me kumtesën “Një ‘Album’, shumë perspektiva”. Znj. Prifti e quajti këtë botim nga Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë si një dedikim ndaj Nolit dhe një vlerësim që i bëhet atij për kontributin e dhënë në pjesën e parë të shek.XX. “Noli, përmes dhuntisë së tij, që është fjala, ai bëri të mundur jo vetëm të ‘lindë’ Kisha e Shën Gjergjit dhe “Vatra” por edhe kontributet e tjera, siç është “Albumi”. Pikërisht këtë po feston sot SHSHSHA-ja dhe ne për Nolin: fuqinë e tij të fjalës.”Pjesë e programit ishin edhe recitimet nga “Albumi” si “Anës lumenjve” nga Valbona Lavdari, “Syrgjyn vdekur” nga aktorja Vjollca Gjoci dhe “Plak topall dhe ashik” nga Julia Gjika. Një përshëndetje speciale bëri edhe grupi i shoqatës “Skëndërbeu”, ardhur enkas nga New York-u, të cilët bënë edhe një donacion për bibliotekën e Nolit.Studiuesi Namik Selmani paraqiti para auditorit kumtesën “Testamenti vargëror që na duhet në breza”. Z. Selmani përmendi kontributet e Nolit për kulturën shqiptare në përgjithësi, duke u ndalur në vlerën simbolike që ka “Albumi”, në plane të gjëra. Ai përmend se, vërtet vepra e Nolit u ribotua qoftë në Kosovë apo në Shqipëri, por asnjëherë në Amerikë dhe këtë e realizoi SHSHSHA-ja në vitin 2023. Studiuesi dhe shkrimtari Namik Selmani sugjeron që “ky ribotim duhet të bëhet pjesë e shkollave shqipe në SHBA dhe kudo ku mësohet shqip dhe duhet të përcillet mesazhi i poezisë së Nolit si testament.”Ndërsa, studiuesi Thanas Gjika prezantoi para auditorit kumtesën e tij të titulluar “Fan Noli, krijuesi i trinomit kisha-“Vatra”-“Dielli”. Z.Gjika foli për sfidat që Nolit i është dashur të kapërcejë kur po punonte për çështjet kombëtare dhe e sheh ribotimin e “Albumit” si një nevojë të gjallërimit të trinomit kisha-“Dielli”-“Vatra” dhe synimeve të tij. Duhet përmendur që, të gjithë referuesit kanë respektuar kriterin e dygjuhësisë në Shën Gjergj, duke qenë se mes të pranishmëve nuk kishte vetëm shqipfolës. Zonja Neka Doko u kujdes që variantet në anglisht të fjalimeve/referimeve, të ekspozoheshin para auditorit. Xhirimet e aktivitetit u mbuluan nga stafi i televizionit “Kultura Shqiptare” me në krye të nderuarin z. Adem Belliu, si dhe “Noli Show”-“AIA Production”, udhëhequr nga z. Nazim Salihu.Ndërsa kamera e fotografit Mark Kristo arriti të memorizonte çaste nga kjo ditë feste për të gjithë komunitetin shqiptar në SHBA, e jo vetëm. Zonja Egzona Morina, doktorante në SHBA dhe kontribuese në bibliotekën noliane, asistoi organizatorët në ekspozimin e “Albumit” dhe iu përgjigj lexuesve që kërkonin të siguronin kopje të tij. Nga shitja e librit, botuesi i dhuroi gjysmën e të ardhurave kishës së Shën Gjergjit. Mbyllja e aktivitetit u bë nga z. Mëhill Velaj dhe znj. Neka Doko. Në fund, të pranishmit u udhëhoqën nga znj. Doko për një vizitë në fondin dhe arkivin e bibliotekës “Fan Noli”.

Populli i Kosovës ka zgjedhur rrugën e vet

by

29 Mars 2023 – Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë, njoftime dërguar nga Presidenca e Republikës së Kosovës:

Presidentja Osmani në Samitin e Dytë për Demokraci në seancë plenare me presidentin Macron, kryeministrin britanik, Sunak dhe kancelarin gjerman Scholz

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, me ftesë të Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Joe Biden, do ta përfaqësojë Republikën e Kosovës në Samitin e Dytë për Demokraci, të organizuar sot virtualisht nga Shtëpia e Bardhë. Në një seancë plenare, e cila do të zhvillohet në orën 15:00, Presidentja Osmani do të jetë folëse krahas liderëve botërorë: presidenti të Francës, Emmanuel Macron, kryeministrit të Mbretërisë së Bashkuar, Rishi Sunak, kancelarit të Gjermanisë, Olaf Scholz, kryeministrit të Suedisë, Ulf Kristersson, kryeministres së Islandës, Katrín Jakobsdóttir, presidenti të Kolumbisë, Gustavo Petro, si dhe krerëve të  shtetesh e qeverive nga Zambia dhe Bahamas.

Samiti për Demokraci do të hapet nga Presidenti Joe Biden në orën 12:00 dhe do të bashkojë vendet anekënd globit në përpjekjet e tyre për të konsoliduar vlerat demokratike dhe për t’i promovuar e fuqizuar tutje ato.

Republika e Kosovës, përgjatë vitit që shkoi, ka arritur suksese të rëndësishme në të tri zotimet të cilat kishin për qëllim fuqizimin e sundimin e ligjit dhe luftën kundër korrupsionit, luftimin e autoritarizmit, avancimin e të drejtave të njeriut, diversitetin dhe gjithëpërfshirjen me fokus në avancimin e të drejtave të grave dhe barazisë gjinore.

Për shkak të këtij suksesi, nga më shumë se 100 shtete pjesëmarrëse, Presidenca e Republikës së Kosovës, si institucion udhëheqës në Kosovë përgjatë “Vitit të Veprimit”, në kuadër të Samitit për Demokraci, është përzgjedhur nga Shtëpia e Bardhë që të bashkudhëheqë me grupin tematik për sundim të ligjit.

Bashkëngjitur gjeni video adresimin e  Presidentes Osmani në Samitin për Demokraci dhe transkriptimin e tij në gjuhën shqipe dhe atë angleze:

Linku: https://we.tl/t-8gYqNj3qvQ

Deklarata shtetërore e Presidentes Vjosa Osmani
Samiti për Demokraci

I nderuar President Biden, të nderuar kolegë,

Demokracia është më shumë se thjeshtë një sistem qeverisjeje. Për Republikën e Kosovës, ishte dëshira jonë e fortë për demokraci që siguroi rrugën tonë drejt lirisë dhe pavarësisë. Dhe duke e forcuar atë sot, demokracia do të na hapë rrugën drejt një të ardhmeje më të ndritshme brenda institucioneve euroatlantike.

Në vetë thelbin e saj, demokracia ka të bëjë me të drejtën për ta zgjedhur drejtimin, të ardhmen dhe fatin tuaj. Populli i Kosovës ka zgjedhur rrugën e vet.

Samiti i këtij viti për Demokraci ka qenë sigurisht viti ynë i veprimit! Me forcë dhe entuziazëm të plotë kemi punuar për t`i zbatuar zotimet, të cilat i kemi përcaktuar vitin e kaluar.

Por, “viti i veprimit”, ka qenë gjithashtu një vit i sfidave të konsiderueshme globale, me shkelje flagrante të të drejtave të njeriut, të cilat po ndodhin në mbarë botën përderisa ne jemi mbledhur sot.

Kosova e di shumë mirë se si ndihet një popull i pafajshëm i cili në lëkurën e vet përjeton një lufte brutale dhe gjenocidale, dhe pikërisht sepse e dimë këtë,  pa asnjë mëdyshje vendosëm menjëherë sanksione kundër Rusisë dhe e kemi mbështetur pa ndalur popullin e Ukrainës.

Vuajtja e pamasë e popullit ukrainas shërben si një kujtesë e fuqishme se asnjë çmim nuk është aq i lartë për të paguar për liri dhe demokraci – dhe ne do të vazhdojmë të qëndrojmë bashkë me aleatët tanë për t`i mbrojtur këto vlera kudo në botë.

Gjatë vitit të kaluar, kemi bërë progres të jashtëzakonshëm në avancimin e demokracisë, forcimin e sundimit të ligjit dhe luftimin  e korrupsionit. Jemi duke e zbatuar Strategjinë Kombëtare për Sundimin e Ligjit, krahas reformave të pakompromis dhe me ritme rekorde për ta garantuar një qeverisje llogaridhënëse, të barabartë dhe efektive në të gjitha institucionet publike.

Përpjekjet tona janë njohur në mbarë botën. Së bashku me miqtë tanë nga Republika Dominikane ne kemi bashkudhëhequr kohortën e Sundimit të Ligjit në kuadër të Samitit për Demokraci. Përveç kësaj, sipas Freedom House, Kosova në vitin 2022 është renditur si demokracia e tretë më e përmirësuar në botë, dhe në vetëm dy vite është ngritur për 20 vende më lart në indeksin antikorrupsion të Transparency International.

Që nga takimi ynë i fundit, ne kemi punuar pa u ndalur për ta avancuar diversitetin dhe gjithëpërfshirjen si themel për mbrojtjen e të drejtave të njeriut. U zotuam për krijimin e Këshillit Presidencial për Demokraci dhe të Drejta të Njeriut dhe ia arritëm. Ky Këshill ka siguruar mbikëqyrjen e zotimeve dhe angazhimeve tona nga institucionet më të larta në vend dhe në çdo shtresë të qeverisjes, dhe puna e këtij Këshilli do të vazhdojë edhe përtej edicionit të dytë të Samitit.

Ne jemi gjithashtu krenarë të raportojmë mbi miratimin e një strategjie të guximshme kombëtare kundër dhunës me bazë gjinore dhe për ndërmarrjen e hapave domethënës për të garantuar vendin e merituar të grave në institucionet publike dhe role vendimmarrëse.

Një demokraci e fortë është një demokraci që vepron edhe për gratë. Ne kemi bërë hapa të rëndësishëm, por përderisa gratë vazhdojnë të përballen me mizogjininë në vendet e punës, dhunën në shtëpi, heshtjen me forcë në klasë ose keqtrajtim gjatë ecjes në rrugë – kjo betejë është larg përfundimit.

Gjatë këtij “viti të veprimit”, Kosova ka udhëhequr diskutimet globale për avancimin e të drejtave të grave duke qenë nikoqir i Forumit Ndërkombëtar për Gratë, Paqen dhe Sigurinë me mbi 500 pjesëmarrës me ndikim në këtë fushë nga 6 kontinente, dhe në tetor të këtij viti do t’ju mirëpresim të gjithëve në edicionin e dytë në kryeqytetin tonë, në Prishtinë.

Te nderuar kolegë,

Përkushtimi ynë për demokraci nuk është vetëm një zotim i Samitit, është ekzistenca jonë e përditshme në vijën e parë të frontit përballë autokracive.

Përkushtimi ynë ka qenë dhe do të jetë gjithmonë i pathyeshëm.                   

Përkushtimi ynë për të punuar me partnerë në mbarë botën për ta mbrojtur dhe ushqyer atë, është po ashtu i pathyeshëm.

Siç tha kohët e fundit Presidenti Biden: “Në momentet e trazirave të mëdha dhe pasigurisë, gjëja më e rëndësishme është të dish se çfarë përfaqëson. Dhe të dish se kush qëndron me ty, e bën gjithë dallimin.”

Vetëm përmes bashkimit të forcave mund ta ndërtojmë një të ardhme ku demokracia është një realitet për të gjithë.

Faleminderit!

Kryetari Glauk Konjufca takoi Zëvendës Ndihmës Sekretarin e SHBA-së, Gabriel Escobar

by

Në kuadër të vizitës zyrtare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca, i shoqëruar nga ambasadori i Republikës së Kosovës në Uashington DC, Ilir Dugolli dhe Shefi i Stafit, Ilir Kërçeli, takoi sot Zëvendës Ndihmës Sekretarin e SHBA-së, njëherësh Përfaqësues Special për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar.

Gjatë takimit u diskutua për zhvillimet aktuale politike në vend dhe rajon, për procesin e dialogut dhe marrëveshjen e Ohrit, si dhe hapat e mëtejmë për normalizimin e plotë të marrëdhënieve ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Serbisë.

Kryetari Glauk Konjufca ritheksoi qëndrimin e shtetit të Kosovës, por edhe garantimin e Departamentit të Shtetit, se nuk mund të formohet kurrfarë asociacioni apo ndonjë mekanizëm tjetër që cenon sovranitetin, pavarësinë, integritetin territorial dhe rendin kushtetues të Republikës së Kosovës.

Kreu i Kuvendit të Kosovës dhe Ndihmës Sekretari amerikan theksuan rëndësinë e vazhdimit të punës për agjendën e përbashkët të anëtarësimit të Kosovës në strukturat euroatlantike dhe organizata ndërkombëtare, e po ashtu edhe për avancimin e marrëdhënieve dypalëshe mes Republikës së Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Gjatë ditës së sotme, kryetari Glauk Konjufca pritet të takohet edhe me kongresistin Ritchie Torres dhe ish-kryetaren e Dhomës së Përfaqësuesve, Nancy Pelosi.