Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Politics- Impeachment trial to end soon amid breaking new revelations

by

Senators expected to vote down on calling witnesses in impeachment trial 
Media outlets have reported that United States Republican Senator Lamar Alexander of Tennessee will oppose calliing more witnesses in President Donald Trump‘s impeachment trial, all but dashing Democratic efforts to hear more testimony. The Senate will vote on the acquittal of Mr.Trump as early as Friday.
The retiring Alexander was one of a handful of Republican senators weighing whether to hear from witnesses, including former Trump national security adviser John Bolton. In a statement late Thursday, Alexander said House Democrats had already proven their case that Trump withheld military aid from Ukraine at least in part to seek investigations into political rivals — an action Alexander called “inappropriate” but not impeachable.
“There is no need for more evidence to prove something that has already been proven and that does not meet the U.S. Constitution’s high bar for an impeachable offence,” Alexander said.At least one Republican, Senator Susan Collins of Maine, said she would vote for witnesses, and Utah Sen. Mitt Romney is expected to join her. Without two more Yes votes from Republicans on Friday, the trial could speed to a swift conclusion.
President Trump was impeached by House of Representatives on December 19, 2019 on charges that he abused his power, jeopardizing U.S.national security. Democrats say that Mr. Trump asked a vulnerable ally to investigate former Vice-president Joe Biden and debunked theories of 2016 election interference, temporarily halting American security aid to the country as it battled Russia at its border. The second article of impeachment says President Trump then obstructed the House probe in a way that threatened the nation’s three-branch system of checks and balances.
Susan Collins, a centrist Senator announced her decision after the Senate concluded a long question-and-answer session with the House Democrats prosecuting the charges and  Mr  Trump’s lawyers defending him.
“The most sensible way to proceed would be for the House Managers and the President’s attorneys to attempt to agree on a limited and equal number of witnesses for each side,” she said in a statement. “If they can’t agree, then the Senate could choose the number of witnesses.”
In response to Senator Alexander and others, Democrat Rep. Zoe Lofgren of California, a Congressional staffer during Watergate and now a House prosecutor, told the senators that the Nixon impeachment also started as a partisan inquiry. A bipartisan consensus emerged only after Republicans — including staunch Nixon supporters — saw enough evidence to change their minds, she said.
Ukraine ‘quid pro quo’ isn’t impeachable, defence says at impeachment trial.
After his question Thursday night, Mr. Alexander consulted with a key staff aide to Majority Leader Mitch McConnell. As the senators broke for dinner Alexander and another Republican senator, Lisa Murkowski of Alaska, met privately.
During Senate impeachment trial Thursday’s testimony, Mr. Nadler, speaking on behalf of the House Managers included soaring pleas to the senators-as-jurors who will decide Mr. Trump’s fate, to either stop a president who Democrats say has tried to cheat in the upcoming election and will again, or to shut down impeachment proceedings that Republicans insist were never more than a partisan attack.
“Let’s give the country a trial they can be proud of,” said Rep. Adam Schiff, the lead prosecutor for House Democrats. “Americans,” said Rep. Schiff, “know what it takes for a fair trial.” He offered to take just one week for depositions of new witnesses, sparking new discussions.
Trump attorney Eric Herschmann declared the Democrats are only prosecuting the president because they can’t beat him in 2020.
“We trust the American people to decide who should be our president,” Herschmann said. “Enough is Enough. Stop all of this.”
Pressure for impeachment trial witnesses mounts as Bolton book undercuts key claim. 
“That argument — if the president says it can’t be illegal — failed when Richard Nixon was forced to resign,” Schiff told the senators. “But that argument may succeed here, now.”
“This is not a banana republic,” said Rep. Hakeem Jeffries, D-N.Y., rejecting the White House counsel’s suggestion there was nothing wrong with seeking foreign election interference. The president has argued repeatedly that his dealings with Ukraine have been “perfect.”

White House warned Bolton not to publish book as Senate considers calling witnesses.
In a Senate split 53-47 with a Republican majority, at least four GOP senators must join all Democrats to reach the 51 votes required to call witnesses, decide whom to call or do nearly anything else in the trial.
Chief Justice John Roberts, presiding over the chamber and fielding senators’ questions for the trial, could break a tie, but that seems unlikely.
The Chief Justice did exercise authority Thursday with a stunning rebuttal to a question posed by Sen. Rand Paul of Kentucky designed to expose those familiar with the still anonymous whistleblower whose complaint about Trump’s phone call with Ukraine’s new president led to the Congressional impeachment inquiry in September 2019.
“The presiding officer declines to read the question as submitted,” said Chief Justice Roberts.
Senators have dispatched with more than 100 queries over two days. The questions came from the parties’ leaders, the senators running for the Democratic nomination against Trump and even bipartisan coalitions from both sides of the aisle.
Trump’s team says the House’s 28,000-page case against the president and the 17 witnesses — current and former national security officials, ambassadors and others who testified in the House proceedings — are sufficient.
Instead, Trump’s lawyers focused some of their time Thursday refloating allegations against Biden and his son, Hunter Biden, who served on the board of a gas company in Ukraine while his father was vice-president.
Democrats argued President Trump’s Former National Security Advisor, John Bolton’s forthcoming book cannot be ignored. It contends first hand information that he personally heard Mr. Trump say he wanted military aid withheld from Ukraine until it agreed to investigate the Bidens — the abuse of power charge that is the first article of impeachment, at the center of the process. Mr. Trump denies saying such a thing.
The White House has blocked its officials from testifying in the proceedings and objected in a letter to Mr. Bolton’s attorney to “significant amounts of classified information” in the manuscript, including at the top secret level. Bolton resigned last September — Mr. Trump says he was fired — and he and his attorney have insisted the book does not contain any classified information.In breaking news, on Friday, Bolton’s revealing claims in his manuscript that the pressure campaign on Ukraine began two months prior to previously reported. 
This is a developing story

‘Silent No More’ – Ambassador Teuta Sahatqija Speech at the Event

by

National Committee on American Foreign Policy in partnership with Kosovo Consulate General New York hosted a discussion on Perspectives on Combating Sexual Violence in Conflict. The Tuesday event was moderated by Susan Elliot, President and CEO of National Committee on American Foreign Policy and featured Ms. Vasfije Krasniqi-Goodman, Her Excellency Ms. Pramila Patten, UN Special Representative of Combating Sexual Violence in Conflict, Ambassador Teuta Sahatqija, Consul General of the Republic of Kosovo, New York. 

Silence no more, Combating sexual violence in conflict

Sexual Violence as the tool of war

 Sexual violence regardless the cause comprise the crime against the individual. But if the rape in war is used as the pre calculated, premediated action of the state structures with the chain of command against ethnic or religious group, than it does not hurt solely the individual who experience the rape, but it becomes the weapon that aims the disintegration of the patriarchal families and the fabric of the society they live in, bringing all together the long lasting devastating impact to population.

War in Kosova 1998-1999 and statistics

During the 1998-1999 war in Kosovo, an estimated 20,000 women and men were sexually abused by Serbian military and paramilitary forces[1].

The massive rape of uniformed individuals against, mostly, but not solely women and girls in Kosova, in many cases happened in front of the family members. Torturing and killings of children of young age to old women, went hand by hand with massive killing, burning of houses and entire villages, ending with expulsion of the rest of population. All together completing the picture of ethnic cleansing seen in Croatia, Bosnia and Kosovo at the end of 20th century.

This targeted organized rape as the horrible war weapon that turns women’s body to the battlefield, is finally treated by UN as the war crime, identifying rapists as war criminals.

While most war rapists still run free, thousands of victims had to live for many years in isolation- imprisoned by shame, stigma, discrimination and fear. They still struggle with social ostracism, emotional torment, psychological damage, physical injuries and- in many cases- disease.

Unfortunately sexual abuse during the war as case, is almost not present at the persecution of war criminals.

In Kosovo only three prosecutions on allegations of war crimes of sexual violence in Kosovo have been completed, releasing the perpetrators[2] for lack of facts and continuing the impunity of the criminals and their commanders. Thus, there has not been any single conviction for war rape in Kosovo! The same goes to Serbia which didn’t persecute or convict any war criminal for sexual abuse, despite having complete documentation of these cases gathered from UNMIK and EULEX, delivered to Serbia’s judiciary.

The actions to reintegrate survivors and combat sexual violence during conflict happening again

For ages war rape existed surrounded by silence, negligence, and the lack of willingness to deal with it. Stigma in Patriarchal societies acted against the victims instead of embracing them and fighting against the perpetrators

The War rape cannot stop by neglecting it, acting as it doesn’t exist.

 The war rape will stop by fighting stigma, preparing societies for accepting them and reintegrating to the society, helping in economic empowerment of the survivors, stepping ahead of the survivors, fighting for justice to prevent future incidents. Success in each country contributes to success in other countries too.

Talking for war rape and survivors in Kosovo was not an easy task either. I remember that even mentioning war rape in Parliament of Kosova caused strong reactions and denial not only from men parliamentarians, from women too.

It needed persistent efforts of women Parliamentarians, women Civil Society, President Jahjaga, President Thaqi, religious leaders and media to change the perception and turn this taboo issue to public issue that need willingness to deal with.

Today Kosovo can introduce the best practices to the world. I will mention some.

–Installation “Thinking of You” by artist Alketa Xhafa and producer  Anna di Lellio, made under the patronage of President Jahjaga was presented in 2014. The installation was set in the football stadium in Prishtina. 5000 dresses were hanged in the stadium, filling it completely, showing the volume of the crime committed against innocent people. Those dresses were collected all over Kosovo and abroad and each and every one of them personalized a body and an empty soul that cannot talk but keep the horrible secret inside, screaming in silence. The installation and all supporting events and media coverage definitely broke the silence on sexual violence during the war in Kosova.

Women Parliamentarians Cross Party Caucus supported the proposal of MP Alma Lama to vote and fund the Monument for women and their sufferings in the war in Kosovo. Monument is a typographic sculpture that has a face of the woman and it consist of 20,000 medallions each with the distinctive portrait, representing  women during the war. Monument was unveiled on the liberation day on 12 June 2015 and is situated in the center of Prishtina.

The marching in the center of Prishtina to support the survivors of sexual violence during the war in Kosovo

June 2018 the march for the support of the survivors of the sexual violence during the war gathered highest government officials, Ambassadors, NGOs, Parliamentarians, artists, citizens male and female. President Hashim Thaqi, Former President Atifete Jahjaga, The Head of EU Mission, gave the speech to support and encourage women and men, survivors of sexual violence to stand up. Each speech started with the reading of testimonial of a survivor.

Testimonials

In October 2018, the survivor Vasfije Krasniqi, spoke openly at the interview in RTK, Kosovo public television about her experience. In spring of 1998 she was 16 years old. She was taken from her family home and raped by a Serbian policemen and another civilian. Broken after barbaric act, she begged them to kill her. The answer of the rapists was that they will leave her alive to let her suffer all her life.

Vasfije didn’t choose to pursue the role of victim, rather she addressed it to UNMIK after the end of the war to seek the justice. Three trials that took place ended without the charges toward the rapist. They still live in Kosovo unpunished.

Her interview and the courage to speak openly, refusing the role of the victim and embracing the role of the fighter for justice, moved deeply everyone, portraying her courage as the heroic act.

President Thaqi gave her the Presidential Medal for courage

Vasfije gave the voice and the courage to every survivor. After her sexual violence was not any more the taboo issue in Kosovo.

The support and the steps toward recognition of sexual violence during the war

NGO as Medica Kosova in Gjakova and other worked immediately after the war with the survivors, providing them with gynecological and psychosocial services. Later they enriched their services with providing the survivors trainings and possibilities for economic revival. Some of projects were as providing the survivors with bee-hives, cows, helping them to establish small farms and giving training. They tried also to help those women by building the small factory for producing the cheese and yogurt, but due to the insufficient funds, this project stopped.

March 9th, 2012 Recommendations by Women Parliamentarians Cross Party Caucus were voted in Parliament, obliging Parliament for special treatment of women sexually abused during the war. The recommendations also urges domestic and international justice to deal with the perpetrators treating this kind of crime as the genocidal crime.

In 2014, the Law 04/L-054  on the rights and the  status of the Martyrs, invalids, Veterans, was amended to 04/L-172 the  Law on the rights and the  status of the Martyrs, invalids, Veterans, Victims of the Sexual violence, civilian victims and their families  recognizing the category of sexual violence during the war survivors. This new law made a significant success for this category of citizens of Kosova.

In 2014, President Jahjaga established the National Council for the survivors of Sexual Violence, giving the survivors the voice and visibility as the existing part of the society, but also institutional response.

2017 Government established the verification commission was formed and the budget for pensions was dedicated. The time line of 5 years was offered for application through 4 NGO that worked during all the time with the survivors.

In December of 2017, the budget of € 1 Million was dedicated for the compensation of survivors of sexual violence during the war in Kosovo for the year 2018, continuing with the amount of annual € 800,000.00 for 2019, and 2020.

The verification Commission approved the status of the survivors to 900 persons, mostly women, but also men gained the status of the survivor and the rights for the benefits.

Justice

Unfortunately, although 20 years passed from the war, non of rapist was persecuted or arrested, leaving them free of charges and letting them live normal life.

“Failed by UNMIK, failed by EULEX, it is not surprising that few survivors have any faith in Kosovo’s own justice system,” the Amnesty International report says.

Economic empowerment

The most important support for women survivors is to provide them with ability to be economically independent. Economic independence will give them social strength and possibility to seek for justice and speak freely.

Kosovo women NGOs are working through different programs to offer the survivors possibilities to economic empowerment as the tool for their social and individual empowerment.

Having all this in mind, Kosova is the good example of fighting stigma, of the joint work of different parts of the society to achieve success in recognition and support of sexual violence.    

Teuta Sahatqija

New York Jan 28,2020

[1] Michelle Hynes and Barbara Lopes Cardozo estimated that between 23,200 and 45,600 Kosovar Albanian women were raped between August 1998 and August 1999 (“Sexual Violence Against Women in Refugee Settings,” Journal of Women’s Health and Gender-based Medicine, 9, no. 8 (2000): pp. 819-824, cited by WWC et al., p. 12. Corrin cited estimates ranging from ten to thirty thousand war-related sexual assaults (“Post-Conflict Situation in Kosovo,” p. 93). CPWC estimated that “at least 20,000 women and girls were raped” during the war (Annual 2003, p. 136). CPWC used estimates made by Physicians for Human Rights that one percent of unprotected intercourse results in pregnancy for its estimate. CPWC assisted 1,960 war rape survivors (pp. 120-137).

[2] Amnesty International (2017). “WOUNDS THAT BURN OUR SOULS” COMPENSATION FOR KOSOVO’S WARTIME RAPE SURVIVORS, BUT STILL NO JUSTICE.

[online]

London: Amnesty international, p.7. Available at: https://www.amnesty.org/download/Documents/EUR7075582017ENGLISH.PDF

PSE NUK E PËRMENDET ROLI UNIK I KOL BIB MIRAKËS PËR SHPËTIMIN E HEBRENJËVE?

by

Nga Frank Shkreli/

Më poshtë është një artikull i botuar tre vjet më parë.  Në këtë 75-përvjetor të çlirimit të kampit nazist Auschwitz, po flitet dhe shkruhet shumë në median shqiptare mbi shpëtimin e hebrenjve nga shqiptarët gjatë Luftës së Dytë Botërore. Por, pothuaj askush nuk përmend rolin e Kol Bib Mirakës i cili si Ministër i Mbrendshëm, në atë kohë, autorizoi lëshimin e pasaportave shqiptare për hebrenjtë në Shqipëri, duke ua bërë të mundur largimin e tyre nga Shqipëria — duke shpëtuar jetën e rreth 2000 hebrejve.  Askush nuk flet për këtë fakt historik sot, megjithëse ekzistojnë dokumentat historike për rolin e tij, siç është libri i Z.Faik Quku, me titull, “Qëndresa Shqiptare Gjatë Luftës së Dytë Botërore.  Një shënim mbi këtë libër mund ta lexoni më poshtë, botuar tre vjet më parë.  Ka ardhë koha që edhe emëri i Kol Bib Mirakës të rreshtohet në listën e atyre shqiptarëve që shpëtuan hebrenjtë nga nazistët, por edhe në pllakën e nderit, “Righteous Among theNations” të shtetit të Izraelit, për njerëzit që rrezikuan edhe jetën gjatë Hollokaustit për të shpëtuar hebrenjtë nga zhdukja fizike.

Frank Shkreli: Kol Bib Mirakaj: Më në fund një e vërtetë historike

24/01/2017 Analiza

Më në fund, historia flet, njihet e vërteta.  Të pakën në një rast.  Deri tashti dikush tjetër dhe të gjithë të tjerët — emër e pa emër, të merituar e të pa merituar, — morën kredinë për shpëtimin e hebrenjve nga nazistët gjermanë, në Shqipërinë e okupuar gjatë Luftës së Dytë Botërore. Por asnjëherë, në këto 25 vitet e fundit, nuk iu përmend emri protagonistit kryesor të shpëtimit të hebrenjve në Shqipëri nga Kolë Bib Mirakaj, të cilin historiografia komuniste e karakterizon me epitete fyese të lloj-llojshme.

Shumë vite më parë, unë e kisha dëgjuar rolin që kishte luajtur Kol Bib Mirakaj në shpëtimin e hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore nga babai i bashkshortës time Vitores, (Pashk Ademi Markgjonaj), por edhe nga bashkohas të tjerë të Kol Bibës, si Ernest Koliqi, e të tjerë.  Por në mungesë të ndonjë dokumentacioni si ky që ka zbuluar dhe botuar në librin e tij kohët e fundit, Faik Quku – i mbajta të dhënat e tyre, të qeta, në heshtje mbrenda vetes.  Ishte një heshtje, jo vetëm për mua por edhe për shumë të tjerë që kishin dëgjuar të njëjtën bisedë, por në mungesë të dokumentacionit si është ky i paraqitur nga autori Faik Quku, duhej pranuar në heshtje ato që dëgjonim e lexonim për shpëtimin e hebrenjve shqiptarë, megjithse jo të gjitha të dhënat e këtij rasti që kemi dëgjuar deri tani, i përgjigjeshin të vërtetës.  

Mbarë Shqipëria dhe të gjithë shqiptarët kudo, me të drejtë duhet të jenë krenarë për shpëtimin e hebrenjve shqiptarë nga nazistët, por është një njollë e zezë mbi ata që kanë promovuar këtë akt me të vërtetë humanitar të shqiptarëve, por pa përmendur kurrë rolin që ka luajtur Kol Bib Miraka në këtë mes.  Por, ja tani, gazeta e Tiranës Telegraf sjellë një lajm për lexuesit e saj, në lidhje me librin e autorit Faik Quku, me titull, “Qëndresa Shqiptare Gjatë Luftës së Dytë Botërore”, ku dokumentohet roli i Kol Bib Mirakës në shpëtimin e hebrenjve, dokumenta të kohës këto, të nënshkruara nga vet dora e tij si Ministër i Mbrëndshëm i Shqipërisë së asaj kohe.  Tashti, kemi librin e Faik Qokut dhe dokumentacionin siç duket të padiskutueshëm që përbën mbrenda veprat e tij në lidhje me rolin që ka luajtur Kol Bib Miraka gjatë luftës.

Sipas gazetës Telegraf, në librin e tij, autori Faik Quku, bazuar në dokumentacion, ka paraqitur disa të vërteta rreth jetës dhe veprës së Kol Bib Mirakajt.  Siç mund të shihni në linkun e gazetës Telegraf http://telegraf.al/opinion/kole-bibe-mirakaj-ministri-shqiptar-qe-shpetoi-2000-hebrenj-2/ spikaten dy gjëra me rëndësi historike, sipas dokumentave të zbuluara nga autori.

Njëra nga këto të vërteta ka të bëj me vendimin e Kol Bibë Mirakës për të paisur me pasaporta shqiptare 2000 hebrenjtë që gjatë Luftës së Dytë Botërore ndodheshin në territorin shqiptar, një akt ky që mundësoi strehimin e tyre në Italinë jugore, të çliruar nga anglo-amerikanët, duke i shpëtuar ata nga forcat naziste.  E vërteta e dytë me rëndësi është fakti i zbuluar me këtë libër se Ministri “fashist” Kol Bib Mirakaj kishte refuzuar shumën e parave që hebrenjtë donin t’i jepnin atij si shpërblim për vendimin e tij humanitar. Jo një herë, por refuzoi parat dhe napolona ari, dy herë: një herë Shqipëri dhe tjetrën herë në Romë, ku Kol Biba ishte i mërguar dhe ku jetonte në skamjen më të madhe, për të cilin kujdesej urdhëri françeskan, nga të cilët varej për bukën e gojës.

Ta merr mendja se vendimi i Kol Bib Mirakës, si ministër i Mbrendshëm i asaj kohe — duke paisur me pasaporta hebrenjtë shqiptarë për tu larguar shëndosh e mirë nga Shqipëria — mund të kishte pasur pasoja të rënda për ‘të, po të ishte zbuluar ky akt humanitar i tij nga nazistët.  Thonë se burri dhe miku i mirë njihet në ditë të vështirë!  S’ka dyshim se për hebrenjtë shqiptarë Kol Bib Mirakaj, jo vetëm që ishte burrë dhe mik i mirë në një ditë tejet të vështirë për ta, por autori Faik Quku provon se ai në të vërtetë ishte diçka më tepër, ai ishte shpëtimtari i tyre, i cili  madje edhe refuzoi çdo shpërblim nga hebrenjtë shiptarë për paisjen e tyre me pasaporta shqiptare, gjë që tani dihet se bëri të mundur largimin e tyre për në Itali.  Si do që ta merrësh, për atë kohë, por edhe për sot, ky ishte një akt heroik nga ana e Kol Bib Mirakës, për të cilin flitet shumë pak ose aspak!

Tashti, kemi librin e Faik Qukut dhe dokumentacionin që përbën mbrenda vepra e tij, mbi rolin e Kol Bib Mirakës në shpëtimin e 2000 hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore, që vet Kol Bib Mirakaj do të shprehej se nuk kemi më nevojë tani, “Me pranue më heshtjen tonë për një cilësim të tillë që nuk i përgjigjet të vërtetës”, sepse ka shkruar ai në librin e tij “Vrasja e Nji Kombi”, me heshtje, “Mua më është dukë se bajmë krim kundër vetvetes, kundër historisë e kundër fëmijve e njerzëve tanë, që do të mbeteshin me kryeultë për breza të tanë, para shoqënisë.”

Kol Biba do të falënderonte Faik Qukun, që me librin e tij mbi këto të vërteta të dokumentuara nga jeta e Kol Bib Mirakës, ai i jep “histori-shkruesit të së nesërmes nji dokument që ta kenë të gjithë Shqiptarët për studim”, një dokument që ai do të pohonte se ia “nxjerrë kartat në shesh dhe ia parashtron haptas Gjyqit të Historisë”, ngjarjet e asaj periudhe.  Ndonse nuk e kam lexuar librin, duke vlerësuar nga këto të dhëna të paraqitura në Gazetën Telegraf, me librin e tij, autori Faik Quku zhdukë jo vetëm heshtjen por edhe shumë paragjykime dhe të pavërteta të promovuara nga disa pseudo historianë shqiptarë, mbi rolin dhe veprimtarinë e shumë personaliteteve shqiptare, përfshirë Kol Bib Mirakën, gjatë periudhës së Luftës së Dytë Botërore.

Kosova përkujton viktimat e Holokaustit

by

Kosova përkujton viktimat e Holokaustit/

-Presidenti i Kosovës, Thaçi, në shënimin e Ditës Përkujtimore të Holokaustit në Kompleksin Europa në Prizren. Kryeministri në detyrë Haradinaj bën homazhe te Pllaka Përkujtimore për Hebrenjtë në oborrin e Qeverisë. Lideri i Lëvizjes Vetëvendosje, Kurti: Sot përkujtojmë me dhimbje tmerrin e hebrenjve gjatë holokaustit…/

-Për nder të Ditës Përkujtimore të Holokaustit filmi dokumentar “Përqafimi i fatit”, me regji të Jakov Sedlar, shfaqet në Teatrin Kombëtar të Kosovës në Prishtinë, manifestim edhe në Universitetin e Gjakovës “Fehmi Agani”/

PRISHTINË, 27 Janar 2020-Gazeta DIELLI/

Në Kosovë shënohet Dita Ndërkombëtare Përkujtimore e Holokaustit. Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, merr pjesë në shënimin e Ditës Përkujtimore të Holokaustit në DokuKino – Kompleksi Europa në Prizren, sot pas mesdite.

Paradite Presidenti Thaçi  deklaroi se, Kosova sot i bashkohet kujtimit për viktimat e Holokaustit, një krim gjenocidal dhe monstruoz që tmerroi gjithë botën. 

“Pas Luftës së Dytë Botërore u mendua se vuajtjet e miliona njerëzve të vrarë mizorisht do ta shndërronin Holokaustin në një krim të papërsëritshëm për njerëzimin. Por, ideja dhe përpjekjet për shfarosjen e njerëzve dhe etnive u vazhduan edhe nga regjimi i Serbisë në Bosnje e Hercegovinë dhe në Kosovë. Masakrat dhe spastrimi etnik u ngjanin atyre të Luftës së Dytë Botërore. Dhe, fatkeqësisht, Serbia edhe sot vazhdon t’i mohojë krimet që shkaktuan holokaustin ballkanik në këtë pjesë të Evropës”, u shpreh Presidenti i Kosovës, Thaçi.

Kryeministri në detyrë, Ramush Haradinaj, bashkë me kabinetin qeveritar, kanë bërë sot homazhe te Pllaka Përkujtimore për Hebrenjtë në Oborrin e Qeverisë së Kosovës, në shënim të Ditës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Holokaustit.


“Në nderim të njerëzve që kanë humbur jetë, të hebrenjve në Luftën e Dytë Botërore, në përkujtim të tragjedisë më të madhe të njerëzimit, në emër të Qeverisë, të popullit të Kosovës, vendosa lule dhe bëmë nderim te memoriali kushtuar Sinagogës së fundit që ka ekzistuar këtu në Kosovë”, u shpreh kryeministri në detyrë Haradinaj, duke shtuar se kjo po bëhet në respekt edhe të trashëgimisë e kulturës, por edhe tragjedisë njerëzore që ka ndodhur.


Kryeministri në detyrë, Haradinaj, theksoi se duke i nderuar gjithë ata njerëz të pafajshëm, duke përkujtuar gjithë atë tragjedi, ne sigurohemi që tragjeditë e tilla të mos përsëriten.


“Për fat të keq edhe populli i Kosovës e ka përjetuar një tragjedi të madhe, të përmasave të jashtëzakonshme dhe ne bashkëndjejmë me të gjithë ata që tragjeditë kanë kaluar nëpër jetërat e tyre”, përfundoi kryeministri në detyrë Haradinaj.

Lideri i Lëvizjes Vetëvendosje, i dekretuar për kryeministër të Qeverisë së re të Kosovës të zgjedhjeve të 6 Tetorit 2019, Albin Kurti, ka shkruar:

“Sot përkujtojmë me dhimbje tmerrin e hebrenjve gjatë holokaustit, me dëshirën që kurrë të mos përjetohen ngjarje të tilla tragjike, as nga hebrenjtë e as nga ndonjë popull tjetër.

Ne shqiptarët e dimë, fatkeqësisht, si është të jesh i padëshiruar, etni e dorës së dytë, që mund të përndiqet, dhunohet, shkatërrohet, zhduket, me urdhër nga pushtete e shtete të cilat vrasin një popull në emër të një populli.

Mbase ngjashmëritë në përvoja të dhimbshme historike bënë që para 8 dekadash shqiptarët të ruanin aq sa mundeshin hebrenjtë që jetonin me ta, e të tjerët që përpiqeshin t’i iknin tërbimit nazist. Mbrojtja e viktimave nuk u bë për lavdi, as për falënderim, por thjesht pse ashtu duhet. Ashtu është njerëzorja. Të zbatosh urdhrat e pushtetit kundër asaj çka të thotë ndërgjegjja njerëzore, do të thotë ta shndërrosh veten në makinë – e pasojat e kësaj ishin fatale, në kohën e nazi-fashizmit, por edhe më vonë me gjenocidet afër nesh e te ne, njëherë në Srebrenicë, e pastaj në Reçak, Krushë, Mejë…

Holokausti, kjo ngjarje e pakrahasueshme për nga tmerri e dhimbja, ky kulm i poshtëm i aktivitetit njerëzor, duhet kujtuar përjetë, në Izrael e në gjithë botën. Në shenjë respekti për mbi 6 milionë viktimat, e në shenjë zotimi që secili nga ne, në hapësirën tonë të vogël e të përditshme, të dënojmë çdo jehonë të mentalitetit politik përjashtues të tjetrit, e sidomos ekstremin e vet që shkatërron e shfaros.”

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, në bashkëpunim me Qendrën Kinematografike të Kosovës dhe AS Film, për nder të Ditës Përkujtimore të Holokaustit, do të organizojnë shfaqjen e filmit dokumentar “Përqafimi i fatit”, me regji të Jakov Sedlar. Premiera do të shfaqet mbrëmjen e sotme në Teatrin Kombëtar të Kosovës në Prishtinë.

 Në Universitetin e Gjakovës “Fehmi Agani” manifestimi  kushtuar Ditës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Holokaustit mbahet në mesditën e sotme në hapësirat e Fakultetit të Edukimit-Filologjisë./b.j/

“DITA E KUJTESËS” DHE KRENARIA SHQIPTARE

by

Shkruan: EUGJEN MERLIKA/

“Harrojmë ! Të rinjtë kanë dhuntinë e harresës, ashtu si të moshuarit kanë atë të të kujtuarit”--E. Pailleron (1834 – 1899), komediograf francez /

            Ka ngjarje në historinë e njerëzimit që shënojnë epokat ose i venë vulën e tyre periudhave të ndryshme. Lufta e dytë botërore, me sasinë e viktimave (50 milionë), është një nga ngjarjet më tronditëse e më të tmerrshme të gjithë qënies mijravjeçare të shoqërisë njerëzore. Në kuadrin e saj, holokausti, zhdukja fizike e gjashtë milionë viktimave të pafajshme, vetëm e vetëm në sajë të prejardhjes racore apo përkatësisë një besimi fetar, apo një etnie të caktuar është një nga njollat më të zeza që, ajo kohë, la në nënëvetëdijen e njerëzimit në përgjithësi, por kryesisht në ndërgjegjen e atij brezi njerëzish që e shkaktuan, bënë të mundur, apo lejuan një tragjedi njerëzore të përmasave të tilla.

            Prej disa vitesh 27 janari është dita e kujtesës, e rikthimit ideal në thelbin e asaj tragjedie të stërmadhe, në matjen e përfytyruar me të e pasojat e saj, në një bilanc të heshtur të çdo populli me përmasën e përgjegjësisë së tij në mëdyshjen brejtëse të asaj që bëri, që mund të bënte, që nuk e bëri…. Ky bilanc vjen natyrshëm në çdo 27 janar, kur historia na paraqet llogarinë, duke na përballuar jo vetëm me të shkuarën, por edhe me të sotmen ku, në forma e përmasa të ndryshme, vazhdojmë të ballafaqohemi me dukuri t’urryera.

            Për shqiptarët 27 janari, krahas dhimbjes njerëzore për miliona jetë të flijuar në altarin makabër të racizmit më të egër, është dhe një ditë krenarie. N’atë bilanc të heshtur t’atyre ngjarjeve, përgjegjësive e pasojave, n’atë gjyq të përfytyruar të ndërgjegjeve të popujve, të kombeve, të klasave politike, të fuqive ushtarake të një kontinenti të tërë, në një nga epokat më të errëta të Evropës së qytetëruar, ne, shqiptarët dalim ballëlartë e me ndërgjegjen e pastër : nga toka shqiptare që për pesë vite qe e pushtuar nga trupat e huaja, nga ushtritë italiane e gjermane, asnjë hebre nuk shkoi në kampet e çfarosjes. Në tokën shqiptare gjetën strehë e mbrojtje 2265 vetë, banorë të këtij trualli, apo t’ardhur n’ata vite të vështira nga Vende të tjera fqinje, apo më të largëta.

            Në vitin 1937, në Shqipëri banonin gjithsej 191 hebrenj. (“Hebrenjtë në Shqipëri” Katalog dokumentash të A. Q. Sh. të Republikës së Shqipërisë” nga Nevila Nika dhe Liliana Vorpsi)

            “Në vitet 1941 – 1942 vërehen shpërnguljet më të mëdha të hebrenjve nga vendet e rajonit ballkanik (Jugosllavi, Bullgari) dhe vendosja e tyre në kampe përqëndrimi në qytete dytësore të Shqipërisë, duke pasur kujdesjen shtetërore për ushqim, strehim, veshje dhe nevoja të tjera.

            Deri në fund të Luftës II botërore numri i hebrenjve në Shqipëri u dhjetëfishua. Asnjë hebre s’u bë viktimë e luftës.”

             Janë disa nga përfundimet e kreut të dytë të vëllimit “Hebrenjtë në Shqipëri Prania dhe shpëtimi”, i shkruar nga Prof. Shaban Sinani dhe i botuar më 2009.

            Shifrat e pranisë së hebrenjvet e shpëtimit të tyre në trojet shqiptare ndryshojnë nga një autor tek tjetri, ato nuk janë të përcaktuara plotësisht, mbasi studimet mbi to kanë filluar në dhjetëvjetëshin e fundit dhe ende nuk janë të përfunduara, falë vështirësive që hasen në shqyrtimin e mijra dokumentave të arkivave, por edhe të mos paraqitjes në dokumenta të shumë veprimeve t’asaj kohe. Por të gjithë studjuesit janë të një mëndjeje se shpëtimi i hebrenjve në Shqipëri nuk është një legjendë, por një fakt i pakundërshtueshëm e, si i tillë, mbetet një nga të paktat dukuri të tilla në të gjithë Evropën e asaj periudhe.

            Në shqyrtimin e një dukurie të tillë bëhet i detyrueshëm krahasimi me përvojat e popujve të tjerë në të njëjtën periudhë e në të njëjtat kushte historike. Nga vëllimi “Hebrenjtë në Shqipëri nën fashizmin Një histori për t’u rindërtuar”, italisht, me autorë Laura Brezzo e Michele Sarfatti, shkëpusim këtë paragraf që i referohet disa të dhënave të studjuesve M. Grmek dhe B. Kovacic në “Messager européen” N.5 1991 : “Vetëm nga dora e regjimit ustasha të Paveliçit u masakruan gjatë luftës së dytë botërore 300.000 serbë, 26.000 hebrenj, 16.000 romë.”

            Nga i njëjti vëllim në kapitullin “Shoah në Serbi e Maqedoni” (1941 – 1943) të studjuesit Milovan Pisarri jepen këto shifra : “Në këto krahina më 1941 jetonin rreth 21.000 hebrenj, prej të cilëve 13.000 në Serbi e 7762 në Maqedoni. Në Serbi kishte veç tyre dhe 5000 – 6000 hebrenj të shpërngulur nga Evropa Lindore, në pritje për të vazhduar rrugën për në Palestinë. Në fund të luftës mbijetuan më pak se 3.000 vetë.

            Më 22 mars 1943 u nis treni i parë që mbartëte 2409 hebrenj maqedonë. Vend mbërritja, më 28 mars, mbas një udhëtimi nëpërmjet Serbisë dhe Evropës Qëndrore, ishte Treblinka. Më 25 e 29 mars u nisën dy trena të tjerë me, përkatësisht 2399 dhe 2550 vetë. Asnjë prej këtyre nuk u kthye i gjallë. Në të njëjtën ditë u përzunë nga Thraka, me rrugë lumore nëpër Danub deri në Vjenë, 4221 hebrenj vendas.”

            Dhe ja përfundimi : “Sa vetë arritën të ikin në Shqipëri nga Serbia e nga Maqedonia, fatkeqësisht, nuk është e mundur të përcaktohen me saktësi, së paku tani për tani. Këta refugjatë janë një pjesë e pak hebrenjve, që arritën t’i mbijetojnë Shoahut në Serbi e Maqedoni : pak më shumë se 10% në krahinën e parë, rreth 5% në të dytën.” 

            Simbas këtyre shifrave, të dhëna nga studjues të huaj, del qartë se Shqipëria bëri një përjashtim në Ballkan, në praktikën e përndjekjes së hebrenjve, që ishte një strategji globale e hitlerianëve, të cilët e kishin pushtuar Ballkanin. Qeveritë shqiptare, jo vetëm nuk dorëzuan hebrenjtë vendas, por u bënë edhe shpëtimtarë të shumë të tjerëve, që arritën të hyjnë në kufijtë e Shtetit të tyre. Kjo dukuri ka një vlerë morale shumë të madhe, është një nga meritat më të shkëlqyera të kombit në të gjithë historinë e tij, një motiv krenarie të ligjëshme në ndihmesën e dhënë qytetërimit botëror. Ky i fundit nuk është vetëm arritje veprash madhore në fushat e ndryshme të dijes, artit, shkencës etj., është dhe pohim e mbrojtje vlerash universale, siç është jeta njerëzore, madje ky duhet të jetë edhe synimi më i lartë i tij.

            Nëse të tjerët na e venë këtë kurorë dafinash të mirënjohjes e vlerësimit mbi kokë, ne vetë jemi refraktarë kundrejt vlerave tona. Për një gjysëm shekulli të regjimit komunist nuk u zu në gojë asnjëherë dukuria e shpëtimit të hebrenjve në tokën shqiptare. Ajo ishte varrosur, së bashku me shumë të vërteta të tjera të periudhës së luftës, siç ishte bashkimi i trojeve shqiptare më 1941 – 1944. Mbas tjetërsimit të sistemit, studjues të ndryshëm, ndër të parët z. Mërgim Korça, dëshmitar në vetë të parë i një episodi të rëndësishëm t’asaj dukurie, filluan të shkruajnë për të vërtetën historike. Politika, natyrisht, e mori argumentin për t’a nxjerrë në pah që prej disa vitesh kur, më 1 nëndor 2005, Asambleja e Përgjithëshme e Kombeve të Bashkuara vendosi përkujtimin e Shoas për datën 27 janar, në përputhje me datën e rrëzimit të portave të kampit të Aushvicit, si pasojë e hyrjes së ushtrisë sovjetike në rrugën e saj për në Berlin.

            Politika dhe mediat, në pjesën dërmuese të tyre, mbasi zbuluan “thesarin” e krenarisë kombëtare, filluan të japin dhe ftillimet e tyre, duke e paraqitur atë dukuri, shpëtimin e hebrenjve, si një meritë të vetme të familjeve shqiptare që strehuan ata në shtëpitë e tyre, madje dikush evokoi dhe një miqësi të lashtë mijëvjeçare mes dy popujve. Ky ftillim paraqiste vetëm një pjesë të së vërtetës, por anashkalonte rolin e autoriteteve qeveritare italiane e të komandës gjermane në Shqipëri, nga njëra anë, dhe qeverive shqiptare t’asaj periudhe, nga ana tjetër. Thjeshtimi i interpretimit të një dukurie, tepër komplekse në zhvillimet e saj, ishte një mënyrë e tërthortë dinakërie, për të mbuluar të vërtetën historike. Duke zhvendosur nga teatri i ngjarjeve klasën politike shqiptare t’asaj periudhe e rolin e saj në shpëtimin e hebrenjve, jo vetëm që opinionit publik shqiptar e të huaj i servirej një përrallë me mbret, aspak bindëse, por bihej ndesh me vetë faktet historike e dokumentat pasqyruese të tyre. Ishte një përpjekje, në vazhdën e njohur të historiografisë mashtruese komuniste, jo për të zbuluar një të vërtetë historike, në tërë përbërësit e saj, por për t’a tjetërsuar atë me metoda manikeiste qesharake deri në marrëzi. Në këtë grackë ranë dhe autoritetet shtetërore e të politikës që në këta vite, duke u ballafaquar me problemin në mjedise ndërkombëtare, bënë një figurë jo të mirë kur dikush u tha se hebrenjtë, në rradhë të parë, i ishin mirënjohës qeverive “kolaboracioniste” shqiptare, që luajtën rolin vendimtar në shpëtimin e tyre.

            Në këtë treg idesh, faktesh e interpretimesh meriton një vëmëndje të veçantë studimi i Prof. Shaban Sinanit “Hebrenjtë në Shqipëri  prania dhe shpëtimi”, një përpjekje objektive e shkencore për t’a paraqitur dukurinë në termat e saj të vërteta. “Një nga arsyet që kjo pjesë e historisë shqiptare s’njihet mirë është dhe frika se, duke njohur këtë realitet, mund t’i njihet tërthorazi ndonjë meritë edhe mbretërisë apo fashizmit. Në të vërtetë, kjo vetëm do t’a nderonte historinë e vendit dhe asgjë më shumë.” shprehet autori. Përgëzime atij për këtë diagnozë të saktë të studimeve tona historike, nga praktika e të cilave, nëpërmjet kësaj vepre, duket se don të shkëputet. Uroj që të jetë një hap i madh përpara, për të shërbyer tempullin e shkencës dhe së vërtetës, duke braktisur demagogjinë politike që ka prodhuar vetëm shtrembërime të tyre.

            Në faqen 127 të librit gjejmë dëshminë e rëndësishme, të shkëputur nga libri me kujtime të Mëkëmbësit të Mbretit, Francesco Jacomoni, me titull “Politika e Italisë në Shqipëri”, në dobi të Kryeministrit Kruja e Qeverisë së tij, në lidhje me kërkesën gjermane për dorëzimin e hebrenjve në Kosovën shqiptare dhe masat e marra për të mos e zbatuar atë. Më poshtë autori bën pyetjen :

            “Por ç’ndodhi me qeveritë bashkëpunuese, kuislinge, që ishin në dijeni të hyrjes së hebrenjve në Shqipëri, që nuk e penguan ardhjen e tyre, përkundrazi, lejuan dhe fshehjen e identitetit, dhe së fundmi nuk u a dhanë listat që kërkuan autoritetet naziste, për t’i çuar hebrenjtë e Shqipërisë në të njëjtin fund katastrofik ?” për t’u përgjigjur po vetë, i bazuar në gjashtëqind dokumentat që ruan A.Q.Sh. shqiptar, në të cilin profesori ka qenë drejtor : “Shpëtimi i hebrenjve në Shqipëri është i lidhur me faktin thelbësor që asnjëra prej qeverive bashkëpunuese, megjithëse të ngritura në pushtet me fuqinë e armëve të fashistëve apo nazistëve, nuk hartoi e nuk përshtati asnjë ligj antihebraik, në një kohë kur në ligjet antihebraike në vendet e tjera të kontrolluara nga këto ushtri dhuna antihebraike u detajua deri në një të tetën…”

            Aq është e vërtetë kjo tezë sa që, në librin e sipërpërmendur të Brecos e Sarfatit, sillet një fragment shumë i rëndësishëm i kujtimeve të Jakomonit : “Një tjetër çështje qe objekt kundërshtie me Romën : ajo e shtrirjes së ligjeve raciale në Shqipëri. Udhëzime për t’u shpallur u dhanë vazhdimisht, por me shfaqjen gjithmonë të  problemeve të reja nuk u arrit të bëhej gjë.” Duhet theksuar në këtë rast fakti se Roma zyrtare e kishte hartuar dhe miratuar dekretin kundër-hebraik që më 14 maj 1939. Ai dekret përbëhej nga 21 nene, në të katërtin e të cilëve thuhej : “ Hebrenjtë e huaj që, në datën e shpalljes së këtij dekreti gjenden në Mbretëri, duhet të lëshojnë menjëherë territorin e saj, brënda një muaji  (pastaj 6 muaj) nga data e botimit të vetë dekretit.”

            Ky dekret nuk u bë as i njohur në opinionin publik shqiptar sepse asnjë qeveri  nuk pranoi t’a shpallte, mbasi binte ndesh me traditat e mikpritjes së hershme shqiptare e përbënte një shkelje të ligjeve e zakoneve të mbrendëshme të popullit tonë. I mbetet lexuesit të krijojë nga këta fakte opinionin e tij mbi ngjarjet dhe personazhet e asaj epoke, të paraqitura me ngjyrat më të errëta për gati tre të katërtat e shekullit. Në këtë kuadër është për t’u përmendur marrëveshja ndërmjet Qeverisë shqiptare dhe Komandës gjermane më 17 tetor 1943, mbas kapitullimit të Italisë, të cilën studjuesi Sinani e sjell në faqen 142 të librit të tij : “ Burimet arkivore shqiptare dëshmojnë se marrëveshja midis qeverisë së Shqipërisë dhe komandës politike e ushtarake të ushtrisë gjermane u arrit mbështetur në formulën : “Të trajtohen armatat gjermane si ushtri kalimtare, me kusht që nga autoritetet e Reich-ut të mos ndërhyhet në qeverisjen e brëndshme të shtetit shqiptar”.…. Duke iu referuar formulës së paktit dhe reagimit të institucioneve të Reich-ut, mund të përfundohet pa gabuar se, në vështrimin e autoriteteve naziste, në Tiranë çështja hebreje quhej “çështje e brëndshme”.

            E veçanta e kësaj marrëveshjeje, e pakonceptueshme për kushtet e kohës, do t’a bënte studjuesin amerikan H.Sarner të shprehej : “Fraza për “ mosndërhyrje në punët e brendshme” mori një rëndësi të posaçme për fatin e hebrenjve, kur komanda naziste i kërkoi regjencës që të dorëzonte listat e tyre në tërë Shqipërinë” Madje është mjaft interesante konsiderata e Sarnerit për Ministrin Xhafer Deva e veprimet e tij në mbrojtje të hebrenjve : “…Sedra nacionale e ministrit Deva doli më e fortë se anti-semitizmi i tij i njohur. Ai mori përsipër të kundërshtonte kërkesën e nazistëve. Deva ia doli që t’i bindte ata që të tërhiqeshin nga kërkesa për dorëzimin e listave të hebrenjve.”

            Në libër gjejnë pasqyrim edhe përpjekjet e klerit katolik për shpëtimin e hebrenjve, nëpërmjet kthimit të tyre në besimin e krishterë. Në këtë drejtim përmenden emrat e Dom Shtjefën Kurtit dhe të At Pjetër Meshkallës. Po i mbyll këto konsiderata për objektivitetin e Prof. Shaban Sinanit duke sjellë një pohim që tregon jo vetëm profesionalizëm por edhe ndershmëri intelektuale :

            “Shumëve u duket si i tepruar ngulmimi për rolin pozitiv të autoriteteve qeverisëse shqiptare gjatë luftës për shpëtimin e hebrenjve. Këta mendojnë se asnjë fjalë e mirë nuk mund të thuhet për kolaboracionistët, meqë ata e penalizuan veten me qeverisjen nën armët e ushtrive naziste. Por njerëzit e thjeshtë kishin në dorë t’u jepnin hebrenjve bukë, punë dhe strehë. Njerëzit e thjeshtë nuk i kishin listat e tyre. Këto lista i kishin autoritetet qeverisëse dhe nuk i dhanë. Ato arin e Shqipërisë e dorëzuan, por këto lista jo. Ka pasur funksionarë të qeverive bashkëpunuese që jo vetëm nuk kanë dorëzuar lista hebrenjsh, jo vetëm kanë raportuar se në juridiksionin e tyre nuk ka hebrenj, por madje kanë kërkuar prej komandës naziste të lirojë ata hebrenj që ajo i kishte kapur gjatë mërgimit nga thellësitë e Ballkanit drejt Shqipërisë (Kruja, Hurshiti, Mulleti, Korça, Çoba, Preza).”

            Ja dhe përfundimi i autorit me të cilin pajtohem plotësisht : “Hebrenjtë në Shqipëri nuk i shpëtoi as nacionalizmi, as komunizmi, as ndonjë faktor tjetër politik, por etnotipi shqiptar, në thelbin e të cilit është mbrojtja e tjetrit në rrezik. Ky është një tipar që shqiptarët e kanë përsëritur shpesh në sjelljen me “tjetrin”.

            Së fundi, duke zgjeruar pak konceptin e profesorit, më duket me vend që në kujtesën historike të popullit tonë të kenë vendin e merituar ata që “etnotipin shqiptar” e shpalosën në çdo kohë, edhe në atë të luftës së dytë botërore, duke i lënë bashkatdhetarëve të tyre krenarinë e përkatësisë një kombi që, në rastin e shpëtimit të hebrenjve, ka mishëruar vlerat madhore e të përjetëshme të vetë njerëzimit. Sigurisht nuk pajtohen me këtë koncept dorëzimi në Turqi i disa arsimtarëve turq që kishin kërkuar strehim në Kosovë e në Shqipëri. Shpresojmë të jenë përjashtime të diktuara nga një gjëndje e veçantë e jo ndryshim rruge nga tradita shqiptare e mikpritjes, për të cilën jemi krenarë, ballhapët, të respektuar e vlerësuar në botë.