Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

DOPOLAVOROT FASHISTE NË KOKËN E KRYEMINISTRIT

by

  Nga Kolec  P.TRABOINI/   Ja çfarë thotë e shkruan kryeministri i vendit tonë, kryeqeveritari i një populli që në saj të udhëheqësisë së “ndritur” po merr arratinë nga sytë këmbët në këto ditë të nxehta korriku: “…historisë së teatrit kombëtar. E cila s’ka asnjë lidhje me muret prej tallashi të karakatinës së “Dopo Lavoros”, ndërtuar nga ushtria italiane, si një ngrehinë e përkohshme për argëtimin pas pune./ Edi Rama, 27 korrik 2019” .

Ky kryeministri ynë, që pretendon të jetë artist e të ketë qenë pedagog arti, as nuk merr mundimin ti referohet historisë sepse shkon sipas avazit të Luigjit të XIV “Shteti jam unë” dhe rrjedhimisht vetëm çfarë them unë është e vërtetë. Shqetësues është fakti se nuk është hera e parë që bën kësisoj. Por le ti referohemi vetëm rastit të fundit ku ai e quan ndërtesën e Teatrit Kombëtar “karaktinë e “Dopo Lavoros”, ndërtuar nga ushtria italiane”. Ndërtesa nuk ka të bëjë në asnjë sens me ato që thotë zoti kryeministër. Ajo është porositur nga shteti shqiptar me vendim zyrtar, me firmë e vulë dhe është projektuar në vitin1938. Po atë vit kanë nisur ndërtimi. Nuk është ndërtim i përkohshëm, siç e cilëson kryeministri, por ndërtim i përhershëm. Po a përmbledhim historinë e këtij teatri që qeveritarët i janë qepur për ta rrënuar ne kuadrin ne PPP (lexo: partneriteti privat pushtet për grabitje të pronave publike): -U porosit nga Qeveria Shqiptare më 1938. -U projektua nga arkitekti i njohur Italian Giulio Berté. -Firma projekt – zbatuese “Pater – Construzioni Edili Speciali Milano” -Ndërtesa është e stilit futurist, modern për kohën. -Nisi punimet në vitin 1938. -U përfundua e inaugurua me 8 gusht 1939. -Një gazetë shqiptare për këtë ngjarje shkruante: “Inaugurimi në Tiranë i lokalit modern për kinema-theatër ….ka një madhësi prej 1000 vendesh të ndame në dy rende… me qëllim që t’ u japi spektatorëve zbavitje në kryeqytet në një seli të denjë zotnijsh dhe elegante.” Tani i nderuar kryeministër a mund ti shpjegoni komunitetit e artistëve dhe artdashësve shqiptarë ku është tallashi, ku është karakatina, ku është ngrehina e përkohshme dhe kush e ka projektuar, arkitekti i madh italian, Giulio Berté apo ushtarët e dopo-lavoros tënde që një zot e di se ku e ke gjetur? A është në stilin e stallave të kuajve apo e stilit modern futurist për kohën. Zoti Kryeministër, kur mbani fjalime të pafundme e të pandalshme, kur shkruani pa u lodhur e rraskapitur natë e ditë në Facebook dhe në Twiter, është mirë të mbash pranë një kovë akull… se vapa e korrikut mund të ndikojë në superxhiron e mendimeve e të dalin jashtë kontrollit. E këto ndër ne nuk janë gjëra të pa ndodhuna. Se edhe Flamurin e Deçiqit ja hoqe Ded Gjo Lulit dhe bashkëluftëtarëve të tij, në mes të cilëve edhe im atë, dhe pa tu dridhur syri ja faturove dy endacakëve, Lolit dhe Colit nga fshatrat e jugut. Këtë shënim, zoti Kryeministër, më kot u mundova ta vë në morinë e faqeve të tua elektronike, sepse nga të gjitha më keni bllokuar, ju personalisht ose nga sejmenët e tu që i mban me bukë me qëllimin e lartë fisnik që të lëvrijnë si viruse elektronike. 27 korrik 2019

SHTATORE SIMBOLIT TË REZISTENCËS SHQIPTARE ADEM DEMAÇI

by

-Kryeministri në detyrë Haradinaj: Popullit sot i duhet përmasa e vendosmërisë së heroit si Adem Demaçi. Para një viti, Kosova u nda nga njeriu i saj, që shkriu plot 28 vjet të jetës së tij duke e menduar lirinë/

NGA BEHLUL JASHARI-Korrespondent i Diellit-Kosovë/

PRISHTINË, 26 Korrik 2019-Gazeta DIELLI/ Është zhvilluar sot ceremonia e vënies së gurthemelit për ndërtimin e shtatores së veprimtarit dhe simbolit të rezistencës së çështjes kombëtare, Adem Demaçi, në parkun me emrin tij, afër Rrethit të Flamurit, në Prishtinë.

Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, me rastin e vënies së gurthemelit për ndërtimin e shtatores së Adem Demaçit tha se, sot një vit bota u nda nga njeriu që guxoi të krijojë liri për popullin e tij të robëruar.

 “Pa fjalën e tij, që rrezatonte shpresë, njerëzit vështirë do të rreshtoheshin me lëvizjen e rezistencës dhe liria e Kosovës do të ishte vetëm ëndërr”, tha kryeministri në detyrë, Haradinaj, duke shtuar se atij iu ndalua fjala, duke luftuar një jetë për lirinë e saj.

Kryeministri në detyrë, Ramush Haradinaj, më tutje në fjalën e tij para të pranishmëve tha se, veprimtarit të shquar Adem Demaçi iu shkelën të gjitha të drejtat, por ai kurrë nuk u ndal, duke krijuar drejtësi për të tjerët, baca Adem ishte frymëzuesi.

 “Para një viti, Kosova u nda nga njeriu i saj, që shkriu plot 28 vjet të jetës së tij duke e menduar lirinë. Ademi ishte mendimtar. 10 mijë ditë prapa hekurave nuk i konsideroi të humbura, por ditë pune për Kosovën. Burgu për idealistin Adem Demaçi ishte vendi i tij i punës”, tha kryeministri në detyrë, Haradinaj, duke shtuar se baca Adem për popullin e tij ishte shenjtor, që tregon rrugët se kah duhet t’i bie për të mbërri në liri dhe askush si ai nuk ka dhënë shpresë e besim për të gjallët se liria është e mundshme dhe për të krijuar duhet të guxosh.

Kryeministri në detyrë, Haradinaj, tha se baca Adem do të rikthehet në Prishtinë i gdhendur në bronz, për t’ua rrëfyer brezave historinë e sakrificës dhe të për të mbajtur gjallë shpirtin tonë çlirimtar.

Kryeministri në detyrë, Haradinaj, më tutje tha se popullit të tij, që i është bashkuar popujve të lirë sot, i duhet përmasa e vendosmërisë së heroit si Adem Demaçi, për të gjetur forcën brenda vetes, për të qëndruar konsistent në mbrojtje të interesit nacional.

“Pusho i patrazuar në tokën e atdheut tonë, baca Adem. Lavdi!”

Kryetari i Shoqatës së të Burgosurve Politik, Hydajet Hyseni, tha se sot na ka bashkuar Adem Demaçi, sikur na ka bashkuar edhe në të kaluarën brez pas brezi. “Baca Adem tash e tutje do të flas edhe në bronz dhe do të japë mesazhe siç ka dhënë brez pas brezi”, tha Hyseni.

Në emër të familjes, djali i Adem Demaçit, Shqiptar Demaçi, falënderoi Kryeministrin dhe të gjithë bashkëveprimtarët për nderimin që po i bëjnë Adem Demaçit.

Fillimisht, u bënë homazhe pranë varrit të veprimtarit dhe simbolit të rezistencës së çështjes kombëtare, Adem Demaçi, me rastin e njëvjetorit të ndarjes nga jeta.

Lidhja e Shkrimtarëve e Kosovës dhe Shoqata e të Burgosurve Politikë e Kosovës sot organizojnë akademi përkujtuese për Adem Demaçin në njëvjetorin e ndarjes nga ne të Heroit kombëtar. Në këtë akademi në Bibliotekën Kombëtare “Pjetër Bogdani” në Prishtinë paraqiten fragmente të jetës, të veprimtarisë dhe të krijimtarisë letrare, si dhe mendime e vlerësime për figurën dhe veprën e Demaçit./b.j/

TEATRI KOMBETAR- Një objekt … një histori

by

Nga Narjana Bulku/Unë nuk jam artiste , por kam takuar shumë të tillë. Kam dëgjuar historitë e tyre të rrugëtimit artistik, të përpjekjeve për të arritur suksesin, duartrokitjet, admirimin e spektatorëve nga ku ata veçojnë ato shqiptare që izolimi dhe paliria ua cungoi artin e megjithatë  koha tregoi se shqiptarët ditën dhe dijnë shkëlqejnë në art.

Nuk jam artiste por historinë e artit përpiqem ta ndjek me maturi e liri dhe gjithmonë mendoj se ajo është e lidhur ngushtë me historinë e një kombi , me objektet, detajet brenda dhe përtej artit.Artistët që jetojnë jasht Shqipërisë e dijnë fort mirë se sa shumë efekt ka skena, momenti dhe arsyeja e interpretimit, spektatori që i ndjek , jehona e shfaqjes, kujtesa përtej saj.Ata e dijnë fare mirë koston dhe rëndësinë e një skene sepse atyre jo pak herë ju mungon ajo. Kur i largohen Shqipërisë ku arti i tyre lindi e u maturua jo pak herë ata pohojnë se skena mund të jetë edhe një gërmadhë por që për ta është një histori, mund të jetë një objekt historik, natyrë, udhë ,kryqëzim që bëhet pjesë e rolit , i jep ngjyra kujtese atij.

Ata janë zot të objektit që arti i tyre përjetëson me art ndërsa  spektatori me duartrokitje të gjata dhe kujtesë. Në vendin tonë ku arti është parë si dekor i diktaturave dhe artistët si produkte të një realizmi të konturuar me urdhër nga lart, sot më shumë se kurrë ka nevojë të dëgjohet zëri i tyre , thirrja e tyre sikur edhe një e vetme të jetë është thirrma e një kohe që e shpërdoroi vlerën dhe rolin e individid dhe individualitetit artistik.Jo vetëm si  kompesim i dhunimit të gjatë të lirisë krijuese, por edhe si shpërblim i të vetmes vlerë që ne si komb trashëgojmë ;artin. Në Tiranën e nxehtë të këtyre ditëve artistët duan të ruajnë të pashembur një të kaluar brenda mureve të një godine historike që prodhoi artistë të palirë por të vërtetë.Artistë që koha nuk ua inkurajoi sa duhet shpirtin artistik e ku ato mure me siguri fshehin misteret e një të kaluare që për ata por edhe për ne është histori.Ata kanë nevojë të pohojnë e të mohojnë të kaluarën e një arti që me të mirat dhe të këqijat e veta prodhon historikun e atij institucioni . A nuk gjurmohen , dokumentohen dhe mbrohen këto vlera kudo në botë madje edhe me ligj?!  Dhe artistët shqiptarë nëpër botë e dijnë fare mirë mbivlerën që akumulon jetgjatësia e objekteve të tilla si zanafillë e jetës artistike .A nuk janë skenat antike po aq madhështore sa atëherë në lashtësi duke  na sjellin zëra e motive që më nuk janë?! 

Artistët shqiptarë , trashëgimnia kulturore, protestat e tyre pothuajse një vjeçare në mbrojtje të një objekti teatri ,testament i identitetit të tyre duket se janë thirrje për një shoqëri të tërë e cila ka nevojë të kujtojë , ruajë dhe mbrojë fatet e veta.Është një moment historik ku mund të ndryshohet një mentalitet kulturor të cilin politika nuk e ndryshoi dot. Nuk janë të pakta rastet kur artistët i kanë ndryshuar mjediset duke i transformuar ato në jetike , shpresëdhënëse.Nuk është e nevojshme ti këndosh apo recitosh heroit, udhëheqësit, etj për tu ndjerë artist, është akti dhe vepra që të bën të tillë. Kur Gjilberta Lucaj interpretonte me violinçelin e saj atje ku droga dhe lufta ishte zot( Afganistan) ,kur Riad Ymeri e miqtë i këndonin jetës së Bekim Lumit që shuhej, janë arsyje më shumë  dhe bindëse se ata mundet ta mbrojnë godinën plot histori që askush nuk do të shembet . Përtej vlerave arkitektonike shekullore aty janë objekte që bota postmoderne që artistët e njohin mirë i ruan si suvenire muzeale. 

Ne e kemi goditur shpesh herë kulturën tonë me kazmat e diktaturës , me sherret e politikës dhe me mllefet e hakmarrjes  e gjithmonë kemi dalë më të dobët nga ky konflikt me vetveten, me  pa të shkuar, me pa të ardhme. Le të jemi në krah të artistëve edhe pse nuk jemi të tillë ; ata dhurojnë vepra , emocione ndërsa ne duartrokitje e kujtesë dhe rrjedhimisht kauzat e tyre janë qytetare qytetërimesh. 

Ismail Kadare i përket jo vetëm Shqipërisë, por mbarë njerëzimit

by

Nga Alfred Papuçiu/



Isha i ftuar , pas kthimit tim nga Shqipëria, nga profesori i shquar zviceran, mik i shqiptarëve, Jean-Philippe Assal. Në bisedë e sipër i thashë i entuziazmuar se pata fatin të takohem dhe të bisedoj edhe me shkrimtarin Ismail Kadare. Profesori i nderuar më foli me dashamirësi për shkrimtarin tonë mbarëkombëtar që e kishte takuar gjatë vizitës së tij, para disa vitesh në Shqipëri. Më pyeti si është me shëndet ? Ju përgjigja që m’u duk tepër mirë, megjithë ngarkesën e madhe që përballon. Vetëm gjatë qëndrimit tim prej gjysëm ore, u bënë disa telefonata dhe bashkëbiseduesve të shumtë, ai u përgjigjej me respekt e dashuri. Kishte marrë çmimin e Princit të Asturias për letërsinë. Cmim që shpërblen gjithë veprën e tij. Ky çmim i jepet çdo vit që nga 1981 një njeriu « puna krijuese e të cilit përbën një kontribut të rëndësishëm për kulturën universale, në fushat e letërsisë ose të linguistikës ».Pak më parë kishte marrë edhe titullin « Doctor Honoris Causa » nga Universiteti i Palermos. Gazeta franceze “Le Monde” e cilëson veprën e tij në 100 më të mirat në botë. Shkrimtar i përkthyer në mbi 40 gjuhë të botës. Ismail Kadare «  i ka kapërcyer kufijtë për t’u bërë një zë universal kundër totalitarizmit ». Ai është cilësuar nga shkrimtarë të sërës së tij të njohur në botë si : “krijues i një universi të rallë letrar”, “illuminist dhe humanist, njeri i lirë dhe një demokrat i flaktë”, “transmetues i mendimit, ideologjisë, dëshirës për liri”. Në 2005, ai laurohet me prestigjiozen « Man Booker International ». Më tej, ai ka marrë edhe çmime të tjera.

Isha para një njeriu të madh dhe të them të drejtën e ndjeja veten pak ngushtë, pasi më dukej se po i merrja nga koha e tij e çmuar. Por ai me fjalët e tij të përzemërta më bënte të përgjigjesha, pak me ndrojtje. Me autografin e tij karakteristik, më dhuroi dy libra të tij të rinj. I dhashë edhe unë dy libra të mij, në të cilat kam shkruar edhe për të dhe më falenderoi. Por duke i parë ato në dy gjuhë, m’u drejtua ashtu thjesht : « Është punë e madhe, Alfred, të shkruash në dy gjuhë ». Ju përgjigja se e bëj që fëmijët shqiptarë në diasporë të mos harrojnë gjuhën amtare. Nuk po zgjatem në hollësitë e bisedës sonë, pasi ajo lidhet me botimet, botuesit, vendin e letërsisë sonë në Shqipëri, por dhe jashtë saj. Me dashamirësi, për shkrimtarët bashkëkohës të vendit të tij, por edhe të huaj. 

 
 

Ndërkohë, bie zilja tek dera e apartamentit të Ismailit, ai shkon vetë atje të hapë derën dhe hyjnë dy zonja. Më kërkoi falje disa minuta, por gjithmonë unë isha pranë tij. Biseda me to kaloi tek realizimi i një filmi për fisnikun tonë Ismail Kadare. Me shumë modesti, ai u përgjigj se ai është akoma në fazat e para. Megjithëse po atë ditë ai po përgatitej të shkonte për pushime, e vazhdoi bisedën me dy zonjat dhe dëshirës së tyre për të realizuar një intervistë, ai ju përgjigj pozitivisht, natyrisht pas mbarimit të pushimeve. Pas ikjes së tyre, e vazhduam bisedën në tavolinën e tij të madhe, ku nuk kishte asnjë sekretar që ta ndihmonte në morinë e gjithë atyre letrave që ai kishte marrë nga dashamirët e shumtë shqiptarë, por edhe të huaj. E vetmja “sekretare” e tij, është bashkëshortja Helena, e cila, i qëndron gjithmonë. U ndamë sikur të ishim miq të vjetër, megjithëse unë e kam takuar vetëm disa herë, kur ka ardhur në Zvicër. Më kujtohet takimi i ngrohtë me shkrimtarin Ismail Kadare, nga fundi i vitit 1994, në Universitetin e Gjenevës, kur më dha me autograf një nga librat e tij që e mbaj me kujdes, me veprat e tjera të tij, në pjesën ballore të Bibliotekës sime. Më kujtohen gjithashtu takimet e rralla me të, tek Panairi i Librit në Palekspo të Gjenevës dhe jam tepër i gëzuar kur shoh se në libraritë më të mëdha 

 

edhe në bibliotekat e shumta jo vetëm në Gjenevë, por edhe në qytete të tjerë, si në bibliotekat e organizatave ndërkombëtare, ku kam punuar, emri i Ismail Kadaresë zë një vend të veçantë. Në Bibliotekën madhështore të Pallatit të Kombeve në Gjenevë, ku kam patur fatin të punoj në fillimet e viteve 90, kërkoheshin dhe lexoheshin me kënaqësi veprat e shkrimtarit Ismail Kadare. Dhe unë isha krenar që vija nga « vendi i Kadaresë ».

E bëra këtë hyrje, të dashur lexues, jo për t’ju përgjigjur polemikës boshe të ndonjë pene shqiptare që “do të vrasë larg”. Duam a s’duam ne, Ismail Kadare nuk i përket vetëm Kombit tonë, por botës letrare europiane dhe ndërkombëtare. Ai i përket mbarë njerëzimit. Është pararendës i njohjes së letërsisë shqiptare në botë. “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” dhe veprat e tjera të tij, hyjnë në fondin e artë të letërsisë botërore. Qysh i ri ishte ambicioz dhe energjik dhe me penën e tij shumë shpejt u imponua për të rezatuar letërsia shqiptare në Europë, megjithë censurën e diktaturës enveriane. Gazetarë të shquar, veteranë të televizionit zviceran, si Pjer Bardë, që ka realizuar me qindra e qindra emisione përfshirë edhe për etruskët, në bibliotekën e tij të pasur, ka radhitur në një vend ballor, të gjitha veprat e Ismail Kadaresë, të botuara në frëngjisht, por gjithashtu edhe në gjuhë të tjera të huaja. Enkas, në udhëtimet që kam patur fat të bëj në botë, si rezultat kryesisht i punës me organizatat ndërkombëtare, “gërmoj” në libraritë dhe bibliotekat e këtyre vendeve dhe shoh se librat e Ismail Kadaresë zenë një vend nderi në raftet e tyre. Shpesh pyes për aksh libër të Ismailit që nuk ndodhet aty dhe librashitësja thotë me dashamirësi se tanimë është blerë. Deri më sot nuk kam gjetur asnjë libër te Kadaresë në kioskat apo tezgat e shumta të librave tashmë të lexuar e stërlexuar, pasi ato ruhen në bibliotekat e njerëzve të thjeshtë, të atyre të kulturës, të artit, por edhe të personaliteteve më të larta të vendeve të botës.

Askush nuk mund ta përlyejë figurën madhore të Ismail Kadaresë dhe të letërsisë shqiptare. Për Ismail Kadarenë nuk mjaftojnë as disa qindra faqe të tëra për të shkruar për veprën e tij, për jetën e vrullshme, për karakterin tepër njerëzor, maturinë, pjekurinë, inteligjencën dhe bonsensin e tij. Ato i gjen të shkruara në qindra e qindra botime kudo në botë. Kemi fat që një “Doctor honoris causa” është shqiptar, kemi fat që vepra e tij ndodhet kudo: në Kongresin amerikan, në Bibliotekën më të vjetër të botës, themeluar në shekullin e XII-të në Oksford të Anglisë, në Universitetin Jale (SHBA), tek “Payot”, “FNAC”. Një akademik francez ka thënë për Ismailin tonë: “Toujours vous porterez l’Albanie et toujours l’Albanie vous portera” (Ju do të mbani gjithmonë Shqipërinë dhe Shqipëria do t’u mbajë). Shqiptarët, siç është shprehur vetë shkrimtari ynë, “e humbën Europën” dy herë, në radhë të parë në shekullin e XV-të, si popujt e tjerë nga zgjedha otomane; radhën e dytë, pas Luftës së Dytë Botërore, kur ranë nën thundrën komuniste; herën e tretë, megjithëse jetojnë akoma  nën “ankthin” se mos e shohin akoma veten jashtë Europës, Ismail Kadare, ithtar europian i shqiptarëve dhe ata që e pasojnë, do ta vënë në jetë aspiratën e bashkëkombasve të tyre, me veprat e tyre, për ta parë edhe Kombin tonë në Brukselin e të 27-tëve. Japonezët, Norvegjezët, Baskët, Italianët, Britanikët, Grekët, Amerikanët, Portugezët, Zviceranët dhe natyrisht Francezët kanë qënë lexuesit e parë të Ismailit tonë dhe janë besnikë ndaj tij, do apo s’do ndonjë Akademik shqiptarofolës, apo ata që për dy kacidhe hedhin anatema ndaj tij. Lexuesit e shumtë të veprës së Ismailit në botë janë mësuar të deshifrojnë qysh në kohën e diktaturës së E.H., mesazhet që përmbanin veprat madhore të Ismail Kadaresë.  Francezi i shquar Moris Dryon (Maurice Druon) ka deklaruar për Ismailin fisnik: “dëshmitar i Shqipërisë për Shqipërinë, ju u kthyet në universal” (botëror). Ismail Kadareja ka bërë shumë edhe për Kosovën. Mjafton të përmendim letrën që i ka dërguar para disa vitesh ish Presidentit Francez, lidhur me masakrat e serbomëdhenjve. Ai shkroi aq bukur parathënien e librit të Ibrahim Rugovës “Ceshtja e Kosovës” që u botua nga shtëpia botuese me prestigj “Fayard”. Anatemat kundër Ismail Kadaresë godasin indirekt dhe çdo shqiptar të ndershëm kudo qoftë. Kadareja nuk i përket vetem kombit tonë, por edhe kombeve të tjerë, ku ai ka fituar zemrat e miliona njerëzve me shkrimet e tij për Shqipërinë dhe shqiptarët. Midis të tjerëve mund të përmendim lexuesit e veprës së Kadaresë, etnologët e huaj, veçanërisht francezë, të cilët janë magjepsur nga romanet e tij, në të cilat ata kanë gjetur tema që për ta janë të shtrenjta: nderi dhe fjala e dhënë, mikriptja, martesa, por gjithashtu identiteti kombëtar, transmetimi gojor, epopeja. Vepra e tij shpesh duket, për këtë arsye, si një dritare mbi një shoqëri dhe një kulture që më parë ishin të mbyllura për etnologët e huaj, deri në 1990 dhe që për shkak të “hermetizmit” të shoqërisë shqiptare deri atëhere, ishin të panjohura në krahasim me vendet e tjera të rajonit. Ismail Kadare është cilësuar me të drejtë nga studjuesit e letërsisë botërore si “antikonformist”, “rezistues i heshtur”, “një kundërshtar i heshtur i regjimit”, deri sa u kthye në një aktivist i palodhur kundër tiranisë. Ai është një shkrimtar gjeni, vepra e të cilit u kthye në një simbol shprese. Veprat e Kadaresë tanimë janë bërë pjesë përbërëse e shpirtit të të rinjve, të atyre mësuesve atje në fshatrat e thella dhe në malet tona që lexonin veprat e tij dhe mësonin gjuhë të huaj, në vend që të ktheheshin në saharoshë kafenesh. Ismaili ishte simbol i emancipimit dhe formimit të tyre kulturor. Ai u kthye në një idhull për një numër krijuesish të rinj që guxonin të shprehnin disa mendime antikonformiste në veprat e tyre. Ismail Kadaresë ju desh të përballojë me dinjitet thëniet kërcënuese: “Dëgjo Ismail! Partia dhe populli të ngritën në Olimp. Në rast se ti nuk qëndron besnik idealeve tona, ata do të të hedhin në humnerë”. Kërcënim i hapur në praninë e gruas së Diktatorit. Por Ismail Kadare nuk ishte më një shkrimtar modest i viteve 60-të dhe veprat e tij tanimë ishin botuar jo vetëm në Francë, por edhe në vende të tjera. Inteligjenca dhe pena e tij e mprehtë ishin mbi diktaturën, o ju kritizerë qaramanë që shpini pa dashur ujë tek mulliri i serbomëdhenjve dhe atyre që duan të na denigrojnë me “mashat” tona mjerane!

 
 

Nuk dua të përmend akoma më tepër titujt që ka marrë Kadareja në Francë apo gjetiu, përveç atyre që përmendëm më sipër, apo sa kryetarë shtetesh njohin më mirë Ismail Kadarene dhe veprën e tij,  se sa një president republike të çdo vendi qoftë. Duam a nuk duam ne, ai nuk ka nevojë per ne, ne kemi nevojë për të, për gjithçka ai do të shkruajë edhe tani edhe në të ardhmen për kombin e tij të lashtë.

Për respekt të atyre që e vlerësojnë letërsinë shqipe dhe Ismail Kadarenë, po ju jap lexuesve vetëm disa pasazhe të vlerësimeve që ju bënë atij, më 28 tetor 1996,  kur ai u pranua si anëtar bashkëpunëtor i huaj i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike të Francës.  Ismail Kadare zuri atëhere vendin e filozofit dhe moralistit të madh Karl Popper. Presidenti i asaj Akademie Zoti Alain Plantey, ndër të tjera përmendi tiparet kryesore të personalitetit të Ismail Kadaresë dhe të veprës së tij, cilësitë e të cilave vlerësohen kudo. “Në rast se ju jeni në mënyrë të pakundërshtueshme një shkrimtar, tha ai, veprat tuaja kanë, në gjithë botën, një kuptim të fuqishëm…Duke ju zgjedhur juve, ne caktojmë natyrisht një Europian të një soji të veçantë, një Ballkanik, që për më tepër është shqiptar, përfaqësues i shquar i një prej Kombeve dhe prej kulturave më autentike ballkanike. Në rast se sot, si për shumë në Europën Qëndrore dhe Ballkanike, Shqipëria sheh drejt Perëndimit liberal, ky Perëndim, nga i cili në të vërtetë komunizmi kishte frikë, kjo është pikërisht në sajë tuajën. Ju keni treguar fuqinë etike dhe politike të mesazhit letrar, kur ai mbështetet në kurajon dhe talentin. Vendi juaj është ashtu si duket midis nesh.

Pastaj, ai ja dha fjalën anëtarit të Akademisë, Zotit Henri Amouroux, i cili ndër të tjera theksoi:

“Cilin po pranojmë ne sot: romancierin Ismail Kadare, njërin nga më të mëdhejtë të kohës sonë…Por në 1989, Ismail Kadare ka qënë zgjedhur anëtar korespondent i seksionit të historisë dhe gjeografisë të Akademisë sonë. Një romancier në seksionin tonë të historisë dhe gjeografisë?  Më kujtohet atëhere, Ismail, se u thashë kolegëve të mij, i bindur menjëherë se e gjithë vepra juaj ishte e pandarë nga gjeografia e një vendi që Ptolemeu, i pari, e quajti Albanoï, emër që mendohet se ai i referohej në këtë mënyrë maleve, këtyre maleve, që zënë dy të tretat e territorit, që ishin strehë jo vetëm e të gjitha rezistencave ndaj të gjithë pushtuesve, por gjithashtu e muzikës, valleve, kostumeve, dhe ajo që është kryesorja e gjuhës shqipe”.

Mjafton kaq për të respektuar Ismail Kadarenë, i cilësuar „fenonem“, një shqiptar bashkëbesëlidhës i yni, pasi duam as nuk duam, ai  është i respektuar nga njerëz modestë, letrarë, shkrimtarë, historianë, shkencëtarë, por edhe Presidentë të botës mbarë.

Të heq Kapelen miku im i mirë, modest, por penë artë, Ismail dhe ty Helenë që ke qëndruar gjithmonë pranë tij në Shqipëri, Francë e gjetiu, ku ju kanë shpënë rrugët e jetës,  si në Guernessey për Hygoin ka qënë Zhulieta dhe për Soljeniçinin ka qënë Matriona. Ju keni qënë për të “një mbështetje edhe në çastet më të errëta të vetmisë dhe të braktisjes”, por edhe në çastet dhuratë të lavdisë së tij të merituar të sotme. Së bashku ne do bëjmë çmos dhe do ndikojmë që Njeriu ynë i Madh, Ismail Kadare të marrë faktikisht çmimin “Nobël” që e ka merituar prej kohësh.

Gjenevë, më 22 korrik 2019

Civilian Hospitalised Others Injured Following Clashes With Police at National Theatre

by

One civilian has been hospitalised and several others injured following confrontation with police and private security firms at the National Theatre in Tirana today.

For over 18 months, a group of actors, writers, film producers, and members of civil society have been protesting every day against the government’s plans to sell off public land, demolish the theatre and erect six tower blocks in its place. 

The longest running protest in Albanian history, the arrival of the police on site today resulted in the first instance of violence and injury since the protests began.

Following a verbal altercation with a police officer and some pushing from both the police and the protestors, one man was pushed backwards and fell into an empty swimming pool. He fell approximately 1.5 metres onto the tiled surface and sustained injuries to his neck, arm, and head. He was attended to by paramedics who removed him from the scene on a stretcher.

Other injuries were sustained by civilians after both police and private security guards, hired by the government manhandled protestors. Exit.al saw one policeman raise his fist in the face of a protestor only to be restrained by a colleague. Other photos surfaced on social media of a private security guard with his hands grabbing a protestors mouth, clutching at the throat of other civilians, and several police pushing a crying woman to the ground. 

The core group of theatre protestors had been maintaining a 24/7 watch on the theatre over fears that its demolition could be imminent. This morning, shortly after 6:30am, large numbers of police and privately contracted security guards arrived on the site, forming a line and barricading the way. 

After the news broke via social media, several hundred citizens joined the protestors in a show of solidarity. Luzlim Basha, the leader of the Opposition was also in attendance.

The crowd shouted “down with the dictator”, “Rama go”, and calls for the theatre to be saved, saying it belongs to them and not a “criminal government”. They also criticised the police, telling them that they should be ashamed to use violence against civilians and questioning if they agreed with the demolition of the historical building.

A number of the protestors who have been protesting for 18 months were spotted in tears, distraught at the thought that their battle might be over.

It is not clear why a private security firm had been sent to the site when there were already three different branches of the police officers in attendance. The inclusion of largely unregulated private guards in today’s protest has been widely criticised as they are not bound by the same rules, nor do they undergo the same training as police officers.

Former Albanian ambassador to the UK, Mal Berisha was in the crow “we grew up with the famous actors here that have given us so much culture- their legacy is inside this building and now a group of people (the government) want to make money illegally, using public property.”

“We will lose our legacy” he added.

The selling of the public land that the theatre sits on, to a private company is illegal but the Socialist Party passed a “Special law” to circumnavigate this, in a move that has been widely considered as unconstitutional. This cannot be challenged in the constitutional court however as the court remains defunct.

A number of protestors and journalists have now occupied the theatre and are refusing to leave. The police remain outside and have reportedly been joined by Special Forces.(Cortezi Exit.al)