Politike – Page 580 – Dielli

DËSHMORË, APO KOLABORACIONISTË ?

November 28, 2016 by dgreca

A duhet të jenë Skënder Muço, Yzeir Ismaili dhe Zako Mezini dëshmorë të Atdheut dhe të nderohen si të tillë, apo duhet të mbeten ende si kolaboracionistë?/

Nga Uran Butka/

Të trondit dhe të habit fakti, që në çdo përvjetor të çlirimit nderohen e përkujtohen vetëm brigada të Ushtrisë NÇ, ngjarje dhe luftëtarë e dëshmorë të Luftës Nacionalçlirimtare, bëhen homazhe institucionale dhe vendosen kurora dhe shkruhet vetëm për ata, por nuk përmendet asnjë luftë e faktorëve të tjerë antifashistë apo dëshmorët e tyre, Edhe pse kanë kaluar mëse 70 vjet nga ajo kohë lufte dhe mbi dy dekada kohë paqeje e reflektimi, përsëri mbahen po ato koncepte, vlerësime dhe qëndrime politike dhe historiografike për luftën antifashiste, përjashtohen e baltosen si armiq, tradhtarë e kolaborcionistë faktorët e tjerë antifashistë, si edhe luftëtarët e dëshmorët nacionalistë, që luftuan dhe ranë për lirinë. Këtë punë bëjnë edhe historianët e studiuesit e ideologjizuar e të politizuar, që i fryjnë avazit dhe urrejtjes së vjetër.Madje, çuditwrisht nuk përkujtohen as luftëtarët antifashistë të majtë, si Ymer Dëshnica, Mustafa Gjinishi, Llazar Fundo, Shefqet Beja, Gjergj Kokoshi, Riza Dani e shumë të tjerë, që ishin pjesë e Luftës NÇ dhe luftuan për një Shqipëri të lirë dhe demokratike, ndryshe nga E.Hoxha dhe klika e tij terroriste, që luftonte vetëm për pushtet dhe që i asgjësoi ata.Nuk mund të arrihet pajtimi kombëtar, paqja e brendshme dhe uniteti kombëtar, pa të vërtetën historike dhe drejtësinë. Nga e drejta për çdonjërin, tek paqja për të gjithë.

Ekujlibri shpirtëror, për të cilën kemi aq shumë nevojë, kërkon doemos edhe rivlerësimin objektiv të historisë dhe drejtpeshim të politikës.

Një shëmbull që do të sjell, për të konfirmuar këtë shqetësim të gjerë kombëtar, njëherësh edhe si një debat historik dhe politik, është nacionalisti Skënder Muço

Lindi në Tragjas të Vlorës në vitin 1904. I ati, Dauti, luftëtar i Pavarësisë dhe daja, Alem Tragjasi, pjesëmarrës në ngritjen e flamurit më 192 dhe në luftën e Vlorës më 1920, lanë gjurmë te Skënderi i vogël. Shkollën e ulët e kreu në Shënmitër në Korone të Kalabrisë, ndërsa fakultetin e drejtësisë në Universitetin e Bolonjës – “Skënder Muço punon shumë në Itali për çështjen shqiptare” – shkruante Halim Xhexho Tërbaçi. U kthye në atdhe dhe punoi si avokat. U arrestua më 1932 si pjesëtar i organizatës politike “Lëvizja e Vlorës” dhe u dënua me vdekje. Falë presionit të opinionit publik dhe vetëmbrojtjes së shkëlqyer, iu fal jeta. Megjithatë mbeti kundërshtar i Zogut dhe i monarkisë. Më 7 prill 1939 mori pjesë në demonstratat antifashiste organizuar në Vlorë kundër pushtimit italian. Më pas mori pjesë në rezistencën shqiptare në anën e Ballit Kombëtar, duke qënë anëtar i KQ. Thirrjes për bashkim pa dallim feje, ideje e krahine iu përgjigj pozitivisht dhe mori pjesë në Konferencën e Pezës si person, me mendime të ndryshme nga E.Hoxha. Ishte anëtar i delegacionit të Ballit Kombëtar në Konferencën e Mukjes dhe ndihmësoi na arritjen e marrëveshjes historike të Mukjes ndërmjet Ballit Kombëtar dhe Nacionalçlirimtares. Në fund të nëntorit 1942 Hysni Lepenica dhe Skënder Muço formuan çetën e parë nacionaliste të Vlorës me emrin “Shqiponja”,. Në krye të saj ai mori pjesë në shumë luftra kundër pushtuesve fashisteë e nazistë, siç në Gjorm, Dukat, Qafën e Dushkut, Logara, Grehot, Selenicë, Greshicë, Drashovicë, etj.

Skëder Muço ishte misionar i bashkimit. Ai ka marrë pjesë në disa takime në rrethin e Vlorës me përfaqësuesit e Nacionalçlirimtares. Frymëzoi e drejtoi disa beteja të përbashkëta kundër pushtuesve. Më datën 9 shtator 1943 çeta “Shqiponja” hyri në Gjirokastrën e çliruar. Po botojmë me këtë rast letrën e Skënder Muços drejtuar komandës (shtabit) të forcave partizane në Cepunë, afër Gjirokastrës.

Shqipëri e lirë, datë 12.9.1943

Organizatës Nacionalçlirimtare

Cepunë

Gjirokastra është në duart tona. Kemi mbetur të rezervuar për të marrë vendime të rëndësishme në lidhje me situatën që u krijua, sepse kemi pritur bashkëpunimin tuaj. Përsa i përket luftës, këtë e vazhdojmë dhe do ta vazhdojmë përderisa të lirohet krejtësisht vendi ynë. Aq e vërtetë është, sa edhe pardje kemi pasur një ndeshje më armë më fuqitë gjermane në të cilën kanë mbetur të vrarë tre gjermanë dhe një i plagosur. Nga ana jonë mbeti vetëm një i plagosur.
Kundër okupatorit italian ne jemi hedhur në luftë me kohë dhe është kot të bëjmë sot polemika të parëndësishme. Të gjitha forcat tona kanë marrë urdhër që t’u bien gjermanëve.
Qëndrimi armiqësor kundra okupatorit konstatohet veçse me vepra; në këtë çështje jemi kategorikë dhe e dimë se, duke vepruar kështu, mbrojmë interesat e Atdheut.
Duhet të dini se ne kemi shpirtin e drejtësisë shumë të lartë, nuk pranojmë të na bëhen akuza si organizatë; kush të ketë kryer krime, ka për të dhënë llogari. Porsa i përket tradhtarit Nexho Bejleri dhe të tjerëve si ky, kjo është çështje e brendshme e Partisë, megjithatë këta janë ndëshkuar si të tillë dhe do marrin ç’ka meritojnë.
Askush nuk ju ka mohuar të drejtën që kini luftuar për atdheun e përbashkët dhe ftesa që iu bë nga ana jonë (më 11.9.1943) ka kuptimin e saj në këtë drejtim. Veçanërisht nga kjo ne kemi hyrë në marrëveshje me organizatën tuaj në Mukje dhe jo me ndonjë parti tjetër. Nëse organizatës suaj i është atribuuar ndonjë frymë tjetër politike, nuk është faji ynë. Megjithatë, posa na u njoftua që bëni luftë për të çliruar atdheun e përbashkët, muarmë kaq dhe u kënaqëm. Me organizatën tuaj kemi pasur bisedime gjithmonë dhe dëshirojmë që së këndejmi t’i bëjmë gjërat edhe më të mira.
Shqipëria është një nga shtetet që njihen si aleatë dhe aleanca jonë me kombet e mëdhenj – Amerikë, Angli, Bashkimi Sovjetik – është një fat për Shqipërinë. Ne njohëm me kënaqësi aleancën me demokracive dhe dëshirojmë që veprimet tona politike të marrin nisjen e tyre në harmoni më politikën që do të vazhdojnë Aleatët tanë të mëdhenj.
Koha ngut, presim të marrin nisjen e tyre në harmoni me politikën që do të vazhdojnë Aleatët tanë të mëdhenj. Koha ngut, presim të marrim kontakt sa më parë me ju.

Rroftë Shqipëria!

Për organizatën e Ballit Kombëtar

Avokat Skënder Muço (AQSH, F.222 d.6. v1943)

Skënder Muço në thelb ishte një socialdemokrat perëndimor. Bashkë më Musine Kokalarin themeluan Partinë Socialdemokrate shqiptare dhe botuan në disa numra edhe gazetën “Zëri i Lirisë”, organ i kësaj partie, si një alternativë e Ballit Kombëtar, që kishte një program socialdemokrat (Dekalogu).

Skënder Muço ishte koordinator i Ballit Kombëtar me Aleatët e mëdhenj Antifashistë, sidomos me misionin anglez të Anton Ruejlit dhe me misionin amerikan të Togerit amerikan Tomas. Në një letër të Nako Spirut drejtuar E.Hoxhës dhe M.Popoviçit më 9 prill 1944, shkruhet: “Skëndër Muçon e kërkojnë gjermanët, pse në Dukat mban njerëzit e tij anglezë”(AQSH f.14 d.9 v.1944). Oficeri amerikan Tomas thotë se S.Muço ka ndihmuar dy oficerë anglezë dhe për këtë arsye e kanë pushkatuar gjermanët. (AQSH, F.14 d.16 v.1944)

Më 10 gusht 1944, kur nacionalistët Skënder Muço, Yzeir Ismaili dhe Zako Mezini po ktheheshin për në Vlorë, pas takimit me misionin britanik, u kapën nga gjermanët, që i kërkonin vend më vend dhe, në mesnatën e 10 gushtit 1944, i pushkatuan në fshatin Bubullimë të Lushnjës.

A duhet të jenë Skënder Muço, Yzeir Ismaili dhe Zako Mezini dëshmorë Atdheut dhe të nderohen si të tillë, apo duhet të mbeten ende si kolaboracionistë?

Basha përkujton Adem Jasharin

November 28, 2016 by dgreca

Lulzim Basha: Heronjtë që sakrifikohen për lirinë, nuk vdesin në zemrat e kombit/

TIRANË, 28 Nëntor/ATSH/.- Kryetari i Partisë Demokratike Lulzim Basha përkujtoi sot komandantin legjendar të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Adem Jashari, në 61-vjetorin e Lindjes së tij.

I shoqëruar dhe nga figura të tjera të PD-së, Basha vendosi kurora me lule në bustin e komandantit të UÇK-së, në ditën e Festës Kombëtare.

Kombi shqiptar bashkohet me 28 Nëntor në festë dhe në kujtesë të sakrificës shumëshekullore për Liri dhe Pavarësi që nga 28 Nëntori i Gjergj Kastrioti Skënderbeut, 28 Nëntori i Pavarësisë së Shqipërisë me Ismail bej Vlorën, tha Basha. nderim-komandantit-legjendar-adem-jashari-2

Në këtë varg datash të rëndësishme, vijoi ai, për ekzistencën, lirinë dhe pavarësinë e kombit shqiptar, ka edhe një 28 Nëntor tjetër për të cilën i falemi Zotit si shqiptar, ditëlindjen e komandantit legjendar të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Adem Jashari, para sakrificës së të cilit dhe para familjes Jashari përkulemi sot me nderim të thellë duke kujtuar për veten tonë dhe për brezat që vijnë se heronjtë që vendosin sakrificën sublime në altarin e lirisë dhe pavarësisë, nuk vdesin kurrë në zemrat e një kombi mirënjohës”

Tahiri: NE DITEN E FLAMURIT RINISIN BISEDIMET TREPALESHE

November 28, 2016 by dgreca

Kosovë-Serbi, në Bruksel nisin bisedime tjera trepalëshe/Foto:Arkiv: Bisedimet Prishtine – Beograd/

– Ministrja për Dialog, Edita Tahiri ka deklaruar se, kjo është hera e parë në jetën e saj që për ditën e flamurit kombëtar ka vendosur të punojë në vend se të festoj siç e kanë pasur traditë familjare, mirëpo ka thënë se këtë po e bënë me kërkesën e përfaqësuesve të BE-së sipas axhendës së të cilëve këto takime janë kërkuar/

Prishtinë, 28 Nëntor 2016-B.Jashari/ Në Bruksel fillojnë nesër bisedime të tjera trepalëshe në kuadër të dialogut Kosovë-Serbi, ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.

“Në këto bisedime që do të zgjasin dy ditë, në axhendë do të jenë çështjet e drejtësisë dhe kodit shtetëror telefonik për Kosovën. Në këto takime të dyja shtetet do të raportojnë për progresin e arritur në përmbushjen e obligimeve për zbatimin e këtyre dy marrëveshjeve”, thekson njoftimi dërguar nga qeveria e Kosovës.Bëhet e ditur se, ministrja për Dialog, Edita Tahiri, njëherësh kryenegociatore e Kosovës në dialogun e Brukselit ka arritur në Bruksel, ku sot do të zhvilloj takime me përfaqësues të Bashkimit Evropian me qëllim që të bëhet një vlerësim për rrjedhat dhe rezultatet e dialogut gjatë këtij viti i cili po i afrohet fundit, si dhe për përcaktimin e dinamikave për përmbylljen e procesit zbatues për marrëveshjen për drejtësinë dhe për kodin telefonik shtetëror, për të cilën tashmë është përcaktuar se më 15 dhjetor 2016 Kosova do ta merr kodin vet telefonik nga ITU.“Në këtë raund të bisedimeve nuk do të bisedohet për çështjen e Asociacionit dhe për këtë çështje nuk është biseduar as në raundet e kaluara”, thekson njoftimi, ku shtohet se, “lajmet e lansuara nga pala tjetër se gjoja do të bisedohet për këtë temë janë të pasakta”.

Ministrja për Dialog, Edita Tahiri ka deklaruar se, kjo është hera e parë në jetën e saj që për ditën e flamurit kombëtar ka vendosur të punojë në vend se të festoj siç e kanë pasur traditë familjare, mirëpo ka thënë se këtë po e bënë me kërkesën e përfaqësuesve të BE-së sipas axhendës së të cilëve këto takime janë kërkuar. Ajo ka përcjellë urimin më të përzemërt për Festën e Flamurit gjithë shqiptarëve kudo ku janë. Në 25 nëntor, qeveria e Republikës së Kosovës ka paraqitur pranë Bashkimit Evropian raportin periodik mbi gjendjen në zbatimin e marrëveshjeve të arritura në dialogun e Brukselit mes Prishtinës e Beogradit, i cili përfshinë periudhën nga 16 qershori deri më 25 nëntor të vitit 2016. Ky raport paraqet vlerësimin zyrtar të Qeverisë së Republikës së Kosovës mbi progresin dhe sfidat në procesin e zbatimit të marrëveshjeve të arritura në Dialogun e Brukselit. “Qeveria e Kosovës ka qenë dhe mbetet një palë konstruktive dhe serioze në dialog. Ne kemi bërë çdo përpjekje të mundshme në arritjen e marrëveshjeve dhe qëndrimin konsistent duke realizuar ato për çka jemi pajtuar. Parimi kryesor që na udhëheq është bindja se dialogu mund të ndihmoj për të transformuar marrëdhëniet armiqësore në marrëdhënie paqësore fqinjësore, për të cilën faktor qenësor është njohja e ndërsjellë mes dyja shteteve, Kosovës dhe Serbisë”, thuhet në raportin e nënshkruar nga ministrja për Dialog, Tahiri.

Kosova dhe Serbia në procesin drejt normalizimit të marrëdhënieve, të kryesuar nga BE e mbështetur nga SHBA, takimin e parë kryeministror në Bruksel e kanë zhvilluar në 19 tetor 2012 dhe deri tash kanë zhvilluar 30 raunde, të fundit në 27 janar 2016.

Bisedimet në nivel kryeministrash kanë pasuar dialogun teknik, të filluar në 8 mars 2011, po ashtu në Bruksel, ku në krye të delegacionit kosovar ishte Edita Tahiri atëherë zëvendëskryeministre, tani ministre e Dialogut.

Një fazë e re e rëndësishme e marrëdhënieve BE-Kosovë

November 25, 2016 by dgreca

-Takimi i parë i Këshillit për Stabilizim Asociim në mes të BE-së dhe Kosovës/

-1^st meeting of the Stabilisation and Association Council between the European Union and Kosovo/

PRISHTINË, 25 Nëntor 2016-Gazeta DIELLI-B.Jashari/ Këshilli për Stabilizim Asociim në mes të Bashkimit Evropian dhe Kosovës mbajti takimin e tij të parë më 25 nëntor 2016. “Ky takim inaugurues shënon një fazë të rë të rëndësishme të marrëdhënieve BE-Kosovë”, thekson komunikata nga Brukseli, dërguar nga Zyra e Bashkimit Evropian në Prishtinë.Bëhet e ditur se, Këshilli për Stabilizim Asociim mirëpriti hyrjen në fuqi të Marrëveshjes për Stabilizim Asociim (MSA) më 1 prill 2016. Bashkimi Evropian bëri me dije se MSA-ja është në thelbin e marrëdhënieve mes BE-së dhe Kosovës. Ajo ofron kornizën kontraktuale në kuadër të së cilës BE-ja dhe Kosova do të intensifikojnë bashkëpunimin dhe do të kontrollojnë zhvillimet e marrëdhënieve të tyre.“Të dyja palët mirëpritën përzemërsisht nënshkrimin e sotëm të marrëveshjes për pjesëmarrjen e Kosovës në programet e Bashkimit, e cila do të ofrojë mundësi të reja për popullsinë e Kosovës, duke filluar nga hulumtimi deri te shkëmbimi i studentëve”, thekson komunikata nga BE.Gjatë takimit, pati diskutime mbi zhvillimet e fundit kryesore në lidhje me përmbushjen e kritereve politike, si dhe gjendjen aktuale të kritereve ekonomike, bashkëpunimit financiar dhe zbatimit të Marrëveshjes për Stabilizim Asociim.Këshilli për Stabilizim Asociim mirëpriti lançimin e Axhendës për Reforma Evropiane në 11 nëntor, e cila do të luaj një rol të rëndësishëm në udhëheqjen e përpjekjeve të Kosovës për reforma, në fushat siç është qeverisja e mirë dhe sundimi i ligjit, konkurrenca dhe klima e investimeve, si dhe punësimi dhe edukimi. “Kjo do t’a ndihmojë Kosovën në zbatimin e obligimeve në kuadër të Marrëveshjes për Stabilizim Asociim”, vlerësohet në komunikatë.Gjatë takimit u diskutuan prioritetet e reformave në fusha të ndryshme duke përfshirë sundimin e ligjit dhe reformat ligjore, respektimin e të drejtave themelore, reformën e administratës publike dhe reformat ekonomike.“Këshilli për Stabilizim Asociim mirëpriti progresin e dukshëm të Kosovës të arritur në përmbushjen e kritereve të udhërrëfyesit për liberalizimin e vizave. BE-ja nxit Kosovën për intensifikimin e punës në ratifikimin e marrëveshjes së kufirit më Malin e Zi dhe të vazhdojë të forcojë të dhënat mbi luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit”, thekson komunikata.Gjatë takimit u theksua rëndësia e progresit në dialogun në mes të Prishtinës dhe Beogradit të lehtësuar nga BE-ja dhe të zbatimit të të gjitha marrëveshjeve tanimë të arritura pa vonesë.Takimi u kryesua nga Përfaqësuesja e Lartë për Punë të Jashtme dhe Politika të Sigurisë, Federica Mogherini, në emër të Bashkimit Evropian. Komisioneri Johannes Hahn përfaqësoi Komisionin Evropian. Delegacioni i Kosovës është udhëhequr nga kryeministri Isa Mustafa, përfundon komunikata.

KRYEMINISTRI MUSTAFA: KOSOVA E PËRKUSHTUAR NË RRUGËN INTEGRUESE EVROPIANE/

Bruksel, 25 nëntor 2016/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, mori pjesë në takimin e parë të Këshillit të Stabilizim Asociimit BE-Kosovë. Kryeministri Mustafa, në fjalën e tij hyrëse tha se ky takim ka rëndësi të madhe në rrugën e Kosovës në rrugën evropiane të Kosovës.Kryeministri Mustafa foli edhe për rëndësinë e MSA-së, duke shprehur përkushtimin e Kosovës për implementimin edhe ndërmarrjen e reformave si dhe për intensifikimin e dialogut politik dhe bashkëpunimit me BE-në.“Kosova nuk ka kërkuar dhe nuk kërkon rrugë të shkurtër drejt BE-së por kërkon mundësinë e barabartë si të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor, për të realizuar vizionin për një të ardhme në Bashkimin Evropian”, tha kryeministri Mustafa, duke theksuar edhe rëndësinë e liberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës.Më tej, gjatë takimit janë trajtuar çështjet që lidhen me implementimin e deritashëm të Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit si dhe për proceset dhe zhvillimet tjera të rëndësishme në Kosovë dhe në raport me integrimet evropiane. Delegacioni i Kosovës i udhëhequr nga kryeministri Mustafa, përbëhet nga ministrat Enver Hoxhaj, Abdullah Hoti, Skender Hyseni, Hykmete Bajrami dhe zëvendësministrja Anila Statovci.Takimi u kryesua nga përfaqësuesja e lartë e BE-së për Punë të Jashtme dhe Politika të Sigurisë, Federica Mogherini, ndërkaq pjesë e delegacionit të BE-së është edhe komisioneri për Politika të Fqinjësisë dhe Negociata të Zgjerimit, Johannes Hahn dhe përfaqësues të tjerë të lartë të institucioneve të Bashkimit Evropian. Po ashtu, më herët është nënshkruar Marrëveshja ndërmjet Kosovës dhe BE-së për pjesëmarrjen e Kosovës në programet e BE-së, nga ministri Enver Hoxhaj dhe përfaqësuesja e lartë, Federica Mogherini.Me këtë rast, përfaqësuesja e lartë Mogherini dhe ministri Hoxhaj kanë vlerësuar rëndësinë e madhe që ka për Kosovën kjo marrëveshje, e cila i hap Kosovës mundësi të mëdha për pjesëmarrje në programet e BE-së.

PRESS RELEASE/

1^st meeting of the Stabilisation and Association Council between the European Union and Kosovo/

Brussels, 25 November 2016/

The Stabilisation and Association Council between the European Union and Kosovo held its first meeting on 25 November 2016. This inaugural meeting marks a new important stage in EU-Kosovo relations.The Stabilisation and Association Council welcomed the entry into force of the Stabilisation and Association Agreement (SAA) on 1 April 2016. The European Union noted that the SAA is at the core of the relationship between the EU and Kosovo. It provides the contractual framework within which the EU and Kosovo will intensify their co-operation and take stock of developments in their relationship. [Both sides also warmly welcome today’s signature of the framework agreement on Kosovo’s participation in Union programmes, which will open up new opportunities for the population of Kosovo, from research to student exchanges.]During the meeting, discussion took place on recent key developments relating to the fulfilment of the political criteria, as well as the state of play concerning the economic criteria, financial cooperation and the implementation of the Stabilisation and Association Agreement.

The Stabilisation and Association Council welcomed the launch on 11 November of a European Reform Agenda which will play an important role in guiding Kosovo’s reform efforts, in areas such as good governance and rule of law, competitiveness and the investment climate, as well as employment and education. This will aid Kosovo in its implementation of the obligations under the Stabilisation and Association Agreement.The meeting discussed reform priorities in areas including rule of law and judicial reforms, respect for fundamental rights, public administration reform, and economic reforms. The Stabilisation and Association Council welcomed Kosovo’s significant progress in fulfilling the requirements of the visa liberalisation roadmap. The EU encourages Kosovo to intensify work on the ratification of the border/boundary agreement with Montenegro and to continue to strengthen the track record in the fight against organised crime and corruption.The meeting underlined the importance of progress in the EU-facilitated dialogue between Pristina and Belgrade and of the implementation of all agreements already reached without delay.The meeting was chaired by High Representative for Foreign Affairs and Security Policy Federica Mogherini, on behalf of the European Union. Commissioner Johannes Hahn represented the European Commission. The delegation of Kosovo was led by Prime Minister Isa Mustafa.

Kosova, palë konstruktive dhe serioze

November 25, 2016 by dgreca

ministrja_edita_tahiri-foto -Qeveria e Republikës së Kosovës ka paraqitur sot pranë Bashkimit Evropian raportin periodik mbi gjendjen në zbatimin e marrëveshjeve të arritura në dialogun e Brukselit mes Prishtinws e Beogradit: Qeveria e Kosovës ka qenë dhe mbetet një palë konstruktive dhe serioze në dialog. Ne kemi bërë çdo përpjekje të mundshme në arritjen e marrëveshjeve dhe qëndrimin konsistent duke realizuar ato për çka jemi pajtuar. Parimi kryesor që na udhëheq është bindja se dialogu mund të ndihmoj për të transformuar marrëdhëniet armiqësore në marrëdhënie paqësore fqinjësore, për të cilën faktor qenësor është njohja e ndërsjellë mes dyja shteteve, Kosovës dhe Serbisë/

Prishtinë, 25 nëntor 2016-Gazeta DIELLI-B.Jashari/

Qeveria e Republikës së Kosovës ka paraqitur sot pranë Bashkimit Evropian raportin periodik mbi gjendjen në zbatimin e marrëveshjeve të arritura në dialogun e Brukselit, i cili përfshinë periudhën nga 16 qershori deri më 25 nëntor të vitit 2016. Ky raport paraqet vlerësimin zyrtar të Qeverisë së Republikës së Kosovës mbi progresin dhe sfidat në procesin e zbatimit të marrëveshjeve të arritura në Dialogun e Brukselit. Raporti është i nënshkruar nga ministrja për Dialog, Edita Tahiri, njëherësh Kryenegociatore në Dialogun e Brukselit.
Në përmbledhjen ekzekutive të këtij raporti ndër të tjerash thuhet:Qeveria e Republikës së Kosovës ka paraqitur rregullisht raportet e vlerësimit mbi zbatimin e marrëveshjeve të arritura në dialogun e lehtësuar nga BE-ja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, që nga viti 2011 kur ka filluar ky dialog. Ky është raport i dytë me radhë për këtë vit kalendarik. Qëllimi ynë është që të ofrojmë pikëpamjet dhe rekomandimet tona se si të bëhet ky dialog më i suksesshëm. Ne gjithmonë besojmë se ‘fjalët duhet të përcillen me veprime’. Për këtë arsye ne konsiderojmë se zbatimi konsekuent dhe efektiv i marrëveshjeve nga të gjitha palët është me rëndësi për të pasur sukses.Qeveria e Republikës së Kosovës i jep rëndësi të madhe dialogut të lehtësuar nga BE, sepse kjo kontribuon në normalizimin e marrëdhënieve fqinjësore ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, paqes dhe stabilitetit në rajon dhe në rrugën e Kosovës drejt integrimit evropian. Po ashtu, me rëndësi të njëjtë është edhe ndihma që po i ofrohet ri-integrimit të komunitetit serb në sistemin e Kosovës, duke i dhënë fund strukturave paralele të Serbisë në pjesën veriore të Kosovës.

Performanca konstruktive e Kosovës në Dialogun e Brukselit ka kontribuar në integrimin e Kosovës në Bashkimin Evropian. Në tetor të vitit 2015, është nënshkruar Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit me BE-në e cila ka hyrë në fuqi në muajin prill, dhe Kosova filloi zyrtarisht rrugëtimin e saj drejt integrimit në BE. Kjo është një arritje e madhe e cila konfirmon suksesin e Kosovës në përmbushjen e standardeve të kërkuara evropiane përderisa pranojmë më shumë përgjegjësi dhe motiv më të lartë për të shtyrë përpara reformat evropiane në vendin tonë.Qeveria e Kosovës konsideron se dialogu ka sjell arritje të konsiderueshme duke pasur parasysh se janë arritur dhe zbatuar shumë marrëveshje nga të dyja palët që nga viti 2011 kur filloi ky dialog. Pa dyshim, faktor kyç për të ndihmuar këtë sukses është përfshirja dhe lehtësimi i Bashkimit Evropian/Shërbimi Evropian për Veprim të Jashtëm si dhe mbështetja e vazhdueshme nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Gjermania dhe vende tjera të BE-së.Qeveria e Kosovës ka qenë dhe mbetet një palë konstruktive dhe serioze në dialog. Ne kemi bërë çdo përpjekje të mundshme në arritjen e marrëveshjeve dhe qëndrimin konsistent duke realizuar ato për çka jemi pajtuar. Parimi kryesor që na udhëheq është bindja se dialogu mund të ndihmoj për të transformuar marrëdhëniet armiqësore në marrëdhënie paqësore fqinjësore, për të cilën faktor qenësor është njohja e ndërsjellë mes dyja shteteve, Kosovës dhe Serbisë.Megjithatë, procesi i zbatimit të marrëveshjeve të arritura është përballur me vonesa, evazione apo shkelje nga ana e Serbisë. Fenomeni më shqetësues është dualizmi i Serbisë në zbatim që do të thotë se në njërën anë ajo zbaton marrëveshjet dhe në anën tjetër vazhdon të mbështesë strukturat e saj paralele në Kosovë.Kohëve të fundit, pas një viti të bllokadës nga ana e Serbisë, gjendja aktuale sa i përket zbatimit të marrëveshjeve të Brukselit është më tepër inkurajuese në këtë periudhë, në krahasim me periudhën e kaluar, e cila tingëllon pesimiste për shkak të ndalimit të zbatimit të marrëveshjeve të rëndësishme që rrjedhin nga pakoja e marrëveshjeve e datës 25 gusht 2015.Pakoja e marrëveshjeve e 25 gushtit 2015 trajtoi katër çështje: telekomin/kodin shtetëror të Kosovës, energjinë/funksionimin e pavarur të KOSTT-it, heqjen e barrikadës nga Ura e Mitrovicës dhe Asociacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë.Pas më shumë se një viti, përfundimisht më 14 gusht të vitit 2016 filloi zbatimi me largimin e barrikadës nga ura përderisa rivitalizimi i saj është në progres e sipër dhe pritet të finalizohet më 20 janar 2017. Kjo urë ka qenë një urë e ndarjes që nga përfundimi i luftës në Kosovë në vitin 1999 dhe tani më do të jetë si çdo urë tjetër në botë duke shërbyer në lidhjen e njerëzve dhe sigurimin e lëvizjes së plotë të lirë për njerëzit dhe automjetet.Një tjetër marrëveshje që është në proces të zbatimit është marrëveshja për kodin shtetëror të Kosovës. Bazuar në marrëveshjet e rëndësishme, konkluzionet e pajtuara më 13 nëntor 2016 dhe 18 nëntor 2016, Kosovës do t’i ndahet kodi telefonik nga ITU-ja më 15 dhjetor 2016. Kjo gjithashtu do të thotë se Kosova në të njëjtën kohë do të sigurojë një licencë për operim të përkohshëm dhe të kufizuar për telefoninë mobile dhe licencë të plotë për telefoninë fikse për një kompani të re të regjistruar në Kosovë, në pajtim me ligjin e Kosovës. Në përputhje me marrëveshjen e vitit 2013 mbi telekomin dhe me planin e veprimit të vitit 2015, më 3 dhjetor 2016, Serbia do të dërgojë letër tek ITU duke u dakorduar për kodin e thirrjes për Kosovën. Bazuar në këtë marrëveshje, Austria ka aplikuar në ITU për të kërkuar ndarjen e kodit për Kosovën, në janar të këtij viti. Vlen të theksohet se negociatat mbi marrëveshjen e telekomit/kodit shtetëror të Kosovës kanë zgjatur rreth gjashtë vite me shpresë që 15 dhjetori i vitit 2016 do t’i sjellë Kosovës kodin e vet ndërkombëtar të thirrjes.

Nga ana tjetër, Marrëveshja për energjinë e vitit 2013 dhe Plani i Veprimit i vitit 2014, i cili parasheh që sistemi i transmisionit të energjisë së Kosovës (KOSTT) të operojë në mënyrë të pavarur në përputhje me ENTSO-E, mbetet i bllokuar nga Serbia. Marrëveshja e rëndësishme për këtë çështje, si pjesë e pakos së marrëveshjeve të datës 25 gusht 2015, ka bërë të qartë edhe një herë se KOSTT do të veprojë në mënyrë të pavarur. Marrëveshja në mes të KOSTT dhe ENTSO-E (Rrjeti Evropian i Operatorëve të Sistemit të Transmisionit) është arritur më 1 tetor 2015, por zbatimi nuk ka mundur të filloj për shkak të bllokadës nga ana e Serbisë. Ne shpresojmë se progresi i mirë në dy marrëveshjet e përmendura më lartë sinjalizon gatishmërinë e mundshme të palës serbe për zbatimin e kësaj marrëveshje, e cila do t’i japë fund negociatave gjashtë vjeçare për këtë çështje.Qeveria e Kosovës mbetet e përkushtuar për zbatimin e marrëveshjes mbi Asociacionin, siç kemi treguar në të gjitha marrëveshjet tjera. Procesi i hartimit të statutit do të filloj në Prishtinë menjëherë pasi që Kosova të fitojë kodin e saj telefonik nga ITU, më 15 dhjetor 2016. Ky proces do shkojë paralelisht me heqjen e strukturave të mbetura paralele të Serbisë në Kosovë, për të cilat në Bruksel do të filloj punën grupi trepalësh.Marrëveshja për Asociacionin e arritur më 25 gusht 2015 është në përputhje me Ligjin dhe Kushtetutën e Kosovës ,prandaj Asociacioni nuk do të ketë ndonjë kompetencë ekzekutive dhe nuk do të jetë një shtresë e tretë e qeverisjes në Kosovë. Siç parashihet në pikën 2 të kësaj Marrëveshjeje, kjo marrëveshje është shqyrtuar nga Gjykata Kushtetuese e Kosovës, kështu që statuti i Asociacionit do të jetë në përputhje të plotë me vendimin e Gjykatës Kushtetuese të datës 26 dhjetor 2016. Në mënyrë që të shfaq seriozitetin për zbatimin e Asociacionit, në qershor të këtij viti, Kosova ka bërë një hap përpara duke ndryshuar përbërjen e Ekipit Menaxhues të themeluar në vitin 2013, me emërimin e dy anëtarëve të rinj, meqë ish anëtarët kanë kaluar në detyra tjera.Më 14 shtator 2016, u arrit një marrëveshje e rëndësishme për reciprocitetin në targa mes Kosovës dhe Serbisë, duke i dhënë fund targave “të përkohshme – prova” që pala serbe ka aplikuar në mënyrë të njëanshme për targat RKS të Kosovës që nga viti 2011. Kjo marrëveshje e njohur si “Marrëveshjet për kompletimin e zbatimit të Marrëveshjes për Lëvizjen e Lirë të vitit 2011” ka vendosur reciprocitet në targa mes dy shteteve, duke filluar më 15 nëntor 2016 parasheh përfundimin e targave ilegale në 12 muaj, duke filluar nga 17 janari i vitit 2017 dhe zgjat periudhën e targave KS për 5 vjet. Afati i zbatimit është shtyrë për shkak të vonesave të natyrës administrative nga ana e Kosovës.

Në ndërkohë, Kosova ka bërë përparim të dukshëm në zbatimin e marrëveshjeve tjera në fushat e mëposhtme:Në fushën e drejtësisë, Kosova është duke përmbyllur procesin e zbatimit të marrëveshjes së Brukselit për drejtësi. Në pajtim me ligjin e Kosovës, ne po themelojmë një gjykatë themelore dhe një zyrë prokuroriale në rajonin e Mitrovicës, që mbulon shtatë komunat. Ne kemi përfunduar integrimin/rekrutimin e stafit serb gjyqësor, 44 gjyqtarë, 34 prokurorë dhe 148 persona në stafin administrativ. Ka përfunduar provimi i jurisprudencës për 6 kandidatët. Nënshkrimi i deklaratave dhe betimi para Presidentit të Republikës së Kosovë nga ana e stafit të integruar gjyqësor do të realizohet së shpejti. Ndërkohë, pala serbe duhet të ndërpresë mandatin dhe pagat për këta persona si dhe të shfuqizojë strukturat paralele të drejtësisë, duke ndryshuar ligjet e saj përkatëse.

Lidhur me Marrëveshjen për shuarjen e të ashtuquajturës mbrojtje civile (MC), zbatimi është pothuajse i përfunduar. Tashmë është shuar “Mbrojtja Civile”, ndërsa ish pjesëtarët e sajë (483 persona) janë integruar/punësuar në institucionet qendrore të Kosovës (22 institucione dhe agjenci). Aktualisht jemi duke bërë përgatitjet e fundit teknike të zyrave për këto institucione në katër komunat veriore të Kosovës, që do të përfundojnë gjatë këtij dhjetori. Serbia ka ndërprerë pagat për këta persona, ndërsa dorëzimi i hapësirave të MC-së në institucionet e Kosovës po vonon.Kosova ka shënuar progres në krijimin e zyrave të Agjencisë Kosovare të Regjistrimit Civil (ARCK) dhe Gjendjes Civile në katër komunat veriore. Këto zyra do të fillojnë funksionimin në së shpejti për dhënien e dokumenteve të shtetësisë dhe të gjendjes civile për qytetarët në veri, për të cilat kërkesat janë në rritje. Ish stafi administrativ i policisë është duke u integruar/rekrutuar në këto zyra. Trajnimi i stafit të integruar është kryer nga ARCK, ndërsa trajnimi i stafit për zyrat e gjendjes civile do të realizohet. Kosova do të zgjidh çështjen e vlefshmërisë së dokumenteve të vjetra, që do t’i mundësonin qytetarëve të marrin dokumentet e shtetit të Kosovës. Të dyja palët rikonfirmuan zotimet për zbatimin e marrëveshjeve për përfundimin e zbatimit të Marrëveshjes për Lëvizjen e Lirë të vitit 2011, të arritur në Bruksel, më 14 shtator 2016.
Sa i takon Marrëveshjes së IBM (MIK), përkatësisht për ndërtimin e objekteve të përhershme të MIK , Kosova ka bërë përparim të dukshëm në përfundimin e dizajnit final të projekteve në bashkëpunim me BE-në dhe UNOPS-in si partner implementues. Më 14 shtator të vitit 2016, Qeveria e Kosovës aprovoi dizajnët finale të projekteve për vendkalimet kufitare në Merdarë, Bërnjak dhe Mutivodë, për të cilat shteti ynë është pala mikpritëse. Afati i pajtuar për fillimin e punëve ndërtimore në të tri vendkalimet kufitare është paraparë për janar 2017. Ministria për dialog së bashku me institucionet përkatëse qeveritare, zyrën e PSBE-së në Kosovë dhe UNOPS-in janë duke punuar intensivisht në këto projekte, të cilat janë të financuara nga BE-ja.Konstatojmë me shqetësim, se ekzistojnë dy marrëveshje të vitit 2011 të cilat ende janë në pritje të zbatimit. Marrëveshja për njohjen reciproke të diplomave e cila ka ngecur nga Serbia deri në janar të vitit 2016, kur u arrit një marrëveshje me një fushëveprim më të gjerë duke përfshirë diplomat e të gjitha niveleve arsimore, dhe përgatitjet për zbatimin e saj janë në proces e sipër. Marrëveshja për kthimin e dokumenteve kadastrale nga Serbia në Kosovë, ka ngecur nga ana e Kosovës për shkak të vonesave në miratimin e Ligjit për agjencinë teknike për krahasimin dhe verifikimin e dokumenteve kadastrale të kthyera nga Serbia. Kosova ka miratuar Ligjin në prill të këtij viti dhe Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka konfirmuar kushtetutshmërinë e saj. Procesi i zbatimit do të filloj së shpejti.

Qeveria e Kosovës vlerëson zhvillimet inkurajuese në procesin e zbatimit gjatë kësaj periudhe, ndërsa bën thirrje për më shumë përparim në të ardhmen. Dëshirojmë të theksojmë se për procesin e zbatimit efektiv, BE-ja mbetet një faktor qenësor për të ndihmuar përshpejtimin dhe sigurimin e një konsistence në zbatimin e marrëveshjeve të Brukselit.

Raporti është publikuar në faqen e internetit të Qeverisë së Kosovës në këtë link: http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/Kosovo_Report_on_State_of_Play_in_implementation_of_the_Brussels_Agreements__25_November_2016.pdf

Me respekt,

Edita Tahiri

Ministre për dialog

Kryenegociatore në dialogun e Brukselit