Nga Arjeta Ferlushkaj Kotrri/

Me 2 mars, 2024, në orën 6:30, në “Royal Regency” në Yonkers, NY, u mbajt nje mbrëmje Gala me rastin e 10-vjetorit të organizatës “Albanian-American Dual Language and Culture” (AADLC) si dhe shkollës shqipe “Children of The Eagle”. Organizatorë të kësaj ngjarjeje kulturore ishin vetë organizata AADLC dhe shkolla “Children of The Eagle”, me në krye themeluesen dhe drejtuesen e saj, znj. Drita Gjongecaj. Ky aktivitet është menduar të bëhet edhe në kuadër të Ditës Ndërkombëtare të Gjuhëm Amtare, e cila tradicionalisht është festuar çdo vit nga AADLC-ja dhe shkolla “Children of The Eagle”.

E ftuar nderi në këtë mbrëmjë festive ishte znj. Emina Çunmulaj Nazarian, ish-modele me famë botërore, filantropiste dhe Konsulle Nderi e Republikës së Shqipërisë në Florida. Nderuan me pjesëmarrjen e tyre figura shumë të njohura e të suksesshme nga komuniteti shqiptar në SHBA, si: z. Mark Gjonaj, kryetar i Këshillit Koordinues të Diasporës dhe ish-këshilltar i Bashkisë së NY; znj. Emiljana Ulaj, e zgjedhur në vitin 2023 ligjvënëse në Westchester County; znj. Violeta Berisha, kryetare e Bashkisë në Fairview, NJ si dhe fotografi i mirënjohur z. Fadil Berisha. Gjithashtu, nderuan me pjesëmarrjen e tyre edhe ish-presidentja e Kosovës znj. Ahtifete Jahjaga dhe znj. Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare në Gjykatën Kushtetuese.

Mbrëmjen e hapi moderatorja e aktivitetit znjsh.Kristinë Saliasi, ish-mësuese e shkollës “Children of The Eagle”, e cila përshendeti të pranishmit dhe në mënyrë të veçantë të ftuarit e nderit. Znjsh. Saliasi i falenderoi të pranishmit për pjesëmarrjen, të gjithë mësuesit dhe fëmijët që kanë punuar për këtë event dhe ftoi të gjithë të pranishmit të ngriheshin në këmbë në nderim të dy himneve: amerikan dhe shqiptar, ku himni shqiptar u performua nga këngëtarët Dionis Delia dhe Argjend Lloga.

Më pas, fjala iu dha znj. Drita Gjongecaj, themeluese dhe drejtuese e AADLC-së dhe e shkollës “Children of The Eagle”. Znj. Gjongecaj falendëroi të pranishmit që zgjodhën të kalonin këtë natë festive së bashku, duke qenë se muaji shkurt dhe mars janë muaj të ngarkuar në komunitetin shqiptar në SHBA. Ndër të tjera, zonja Gjongecaj tha: “Kur e filluam këtë rrugëtim, nuk e menduam se do të vinim deri këtu, me këto rezultate që na bëjnë krenarë. Ne kemi mësues që janë të licensuar në shkollat publike të New York-ut dhe ky grup mësuesish, me pasionin dhe përkushtimin e tyre, iu vunë punës që të trashëgojnë tek brezat e rinj gjuhën dhe kulturën shqiptare në shërbim të ruajtjes së identitetit tonë”. Znj. Gjongecaj i falenderoi prindërit e nxënësve, pa ndihmën e të cilëve nuk do të bëheshin shumë hapa para. Ajo përmendi edhe rëndësinë që ka mësimi i gjuhës shqipe për fëmijët shqiptaro-amerikanë, jo vetëm në aspektin personal por edhe profesional, duke i parë ata si kandidatë të kualifikuar për ambasadorë të SHBA-ve në Shqipëri, etj. Zonja Gjongecaj tha se përveç punës me fëmijët, shkolla dhe organizata që ajo drejton i ka kushtuar dhe i kushton vëmendje edhe kualifikimit të mësuesve, në mënyrë që mësimi të zhvillohet me metoda bashkëkohore dhe me standarde të larta.

Më pas, znj. Gjondrecaj e ftoi zonjën Emina Çunmulaj Nazarian për fjalën e saj të rastit. E ftuara e nderit, znj. Çunmulaj falenderoi znj. Gjongecaj për ftesën dhe më pas përshëndeti të ftuarit, duke iu drejtuar me fjalë zemre: “Ju ndoshta mund të dini për karrierën time në fushën e modës por sot mund të më ndiqni në rrjete sociale edhe për angazhimet e mia në komunitet po ashtu edhe si nënë e tre fëmijëve, të cilët të tre flasin gjuhës e nënës, gjuhën shqipe”. Znj. Emina la porosinë që të mos harrojmë se çfarë duhet të lëmë tek fëmijët tonë mbrapa, sepse “ajo kulturë që ne e përcjellim tek fëmijët tanë, shpresojmë që edhe ata pastaj ta transmetojnë tek fëmijët e tyre. Zonja Çunmulaj shprehu falendërimet për znj. Ahtifete Jahjaga, ish-presidente e Kosovës, për punën e palodhur ndaj komunitetit shqiptar dhe për praninë e saj në këtë event. Ajo gjithashtu nuk kishte si të mos falenderonte edhe mikun e saj të vjetër, fotografin e mirëjohur z. Fadil Berisha. Pjesë e falenderimeve të saj ishin edhe z. Mark Gjonaj, znj. Violeta Berisha, znj. Remzie Istrefi, etj.

Më pas fjala iu dha z. Mark Gjonaj, kryetar i Këshillit Koordinativ të Diasporës, i cili pasi përshëndeti të pranishmit, falenderoi znj. Gjongecaj për punën që bën në mbajtjen gjallë të gjuhës dhe kulturës shqiptare dhe për edukimin e fëmijëvë tanë. Z. Gjonaj përshëndeti dhe kërkoi nderim për të gjitha gratë që kanë role të rëndësishme në shërbim të komunitetit si dhe të gjithë mësuesit. Ai gjithashtu falëndëroi edhe prindërit që iu mundësojnë fëmijëve të ndjekin mësimet në gjuhën shqipe.

Mbas përshëndetjeve të rastit, të pranishmit patën mundësinë të ndjekin një koreografi të ideuar nga vetë stafi organizativ dhe performuar nga nxënësit e shkollës “Children of The Eagle” nën tingujt e këngës “Thrret Prizreni mori Shkodër”, kënduar nga Barbana Dini.

Një tjetër moment i këtij aktiviteti ishte edhe vlerësimi dhe mirënjohja për mbështetësit e vazhdueshëm të AADLC-së dhe shkollës “Children of The Eagle” në këtë rrugëtim 10-vjeçar, vlerësim që kishte si motivacion: “Për kontributin dhe lidershipin e AADLC në shërbim të ruajtjes së gjuhës e kulturës amtare”.

U vlerësuan me këtë mirënjohje individë dhe organizata: “Albanian American Women’s Organization Motrat Qiriazi” (AAWOMQ), çmim i cili u terhoq nga znj. Beti Beno, kryetare e shoqatës, e cila u shpreh: “Në emrin tim dhe të bordit drejtues të organizatës, ju shpreh mirënjohjen dhe falenderimin për AADLC-në dhe shkollën “Children of The Eagle” për të gjithë punën e bërë në misionin fisnik të mësimit të gjuhës shqipe dhe ruajtjen e identitetit kombëtar shqiptar në diasporë. Edhe pse mijëra kilometra larg mëmëdheut, vogëlushët shqiptarë mësojnë falë jush gjuhën e bukur shqipe, historinë e lashtë të popullit shqiptar si dhe kulturën dhe traditat tona të mrekullueshme”. Z. Pashko Camaj tërhoqi vlerësimin në emër të Federatës “Vatra” dhe u shpreh: “I nderuari, nderon, kështu që faleminderit znj. Drita për mirënjohjen. Puna që bëni ju është pikërisht ajo që ka si mision edhe “Vatra”, pra ruajtja e vlerave tona kombëtare dhe traditat tona që mos t’i lëmë te jenë vetëm një relike”. Z. Adem Belliu, i cili tërhoqi vlerësimin për “Albanian Culture TV”, u shpreh: “Ju përgëzoj për këtë organizim profesional dhe faleminderit për vlerësimin. Ne si TV do të jemi gjithnjë afër jush”. Z. Tony Musaj tërhoqi vlerësimin për organizatën “Open Hand Association”. Dy vlerësimet e fundit ishin për anëtaret e Bordit Drejtues të AADLC-së: znj. Marjana Bulku Zeneli dhe znj. Arjeta Ferlushkaj Kotrri. Zonja Bulku, u shpreh: “Ndjehem e lumtur që “Children of The Eagle”, nga një projekt i shumë viteve më parë, sot është një realitet që ka sjellë shumë vlera në komunitetin shqiptaro-amerikan dhe e ka rritur intelektualizmin patriotik në diasporë; e dyta, ndihem e nderuar që Drita, mikja ime e pazëvëndësueshme, më vlerëson, vlerësim që në fakt është i të gjithëve ju”. Znj. Arjeta Ferlushkaj Kotrri u shpreh shkurtimisht: “Shpresojmë që me punën tonë, kemi ditur dhe do të dijmë që të vijme tek zemrat e juaja, për të gjithë ju”.

Një segment tjetër interesant ishte edhe momenti kur nxënësit e shkollës “Children of The Eagle” recituan poezi për gjuhën shqipe, gjë që elektrizoi atmosferën në sallë.

Pjesë e këtij eventi ishte edhe vlerësimi i mësuesve të shkollës “Children of The Eagle”, përgjatë këtyre 10 viteve, me motivacionin: “Për kontributin në ruajtjen e kulturës dhe gjuhës shqipe te fëmijët e diasporës”. Vjosa Nikci, një nga mësueset e para të kësaj shkolle si dhe Cindy Sylaj, koordinatorja e parë e shkollës, përshëndetën të pranishmit dhe shprehën emocionet dhe mirënjohjen e tyre për vlerësimin e bërë. Mësuesit që morën çmimet e mirënjohjes ishin: Mirjana Lukic, Vjosa Mujaj Nikci, Cindy Sylaj, Hegland Doci, Saimira Bebja Ballabani, Blerim Gjocaj, Life Buzhiqi, Yllka Gashi, Merita Gosturani, Zetë Gjonbalaj, Shqipe Shabaj, Ornela Hasandocaj, Kristine Saliasi. Majlinda Tafaj dhe Ferzileta Gjika.

Gjithashtu, të gjithë anëtarët e Bordit Drejtues të AADLC-së dhe shkollës “Children of The Eagle” u vlerësuan me Proklamatë Nderuese nga Bordi i Legjislatorëve të Westchester County: Mirjana Lukic, dr. Azeta Kola, Marjana Bulku, Arjeta Ferlushkaj Kotrri dhe Hegland Doci.

Organizuesit kishin menduar edhe hedhjen e shortit (Raffle), nga ku u mbështet prej bizneseve shqiptare si: Brucaj Eyewear, Shoppingforluxury, Art by Eralda, Posh Beauty Boutique, Aurora Beauty Salon, Alba CPA Associates, Ana’s Bakery, prindërit e nxënëses Eva Byberi, etj. Në këtë short u dhurua edhe libri “The Old Bridge” nga autorja Arjeta Ferlushkaj si dhe tri vende për të ndjekur në verën e 2024 programin BALI (në Hunter College).

***

Organizata “Albanian American Dual Language and Culture” dhe shkolla shqipe “Children of The Eagle” me në krye znj. Drita Gjongecaj, ka si mision formimin e programeve gjithëpërfshirëse dy-gjuhësore për fëmijët me origjinë shqiptare në SHBA, me synimin që të sigurojë arritje të larta akademike edhe në shqip, edhe në anglisht. Bordi drejtues i saj përbëhet nga përfaqësues të kualifikuar në fushë të arsimit, letërsisë, kulturës, etj. Shkolla shqipe “Children of The Eagle”, fillimisht e ka ushtruar aktivitetin e saj vetëm në Bronz ndërsa tani është e shtrirë edhe në zonën e Westchester County, Eastchester dhe New Rochelle. Nxënësit e kësaj shkolle janë nga mosha 4 e deri 15 vjeç. Kjo organizatë, bashkë më shkollën e saj organizojnë dhe janë pjesë e aktiviteteve të ndryshme në komunitetin shqiptar në SHBA. Është bërë tashmë thuajse i përvitshëm edhe mbajtja e seminarit shkencor me temë: “Arritje dhe perspektiva të mësimit të gjuhës amtare në shkollat shqipe në diasporë”, tema e te cilit shërbeu si titull i librit të botuar nga kjo organizatë në shtator të vitit 2021 në New York.

AADLC dhe shkolla “Children of The Eagle” është vlerësuar me çmime nga Këshilli Bashkiak i NY City dhe Këshilltar, z. Mark Gjonaj, AAWO “Motrat Qiriazi”, nga Konsullata e Përgjithshme e Republikës së Kosovës në New York, nga Bordi i Ligjvënësve në Westchester County si dhe nga Festivali i Shkollave Shqipe në zonën e tri-shtetëshit New York-New Jersey-Connecticut.

Ina Qatja/

Në zemrat tona emrat e atyre që kanë kontribuar në ruajtjen dhe pasurimin e trashëgimisë sonë shpesh shkëlqejnë si yje në qiellin e errët. Një prej këtyre yjeve ishte Hajredin Muhamet Shabani, njohur ndryshe si Hajredin Balua, një patriot, folklorist dhe aktivist i palodhur në ruajtjen dhe lëvrimin e traditave dhe këngës Came në Shqipëri. Hajredini lindi më 1923 në Arpicë, Camëri ku kreu studimet e para. Aty jetoi dhe u rrit deri në periudhën fatkeqe për atë vend te bekuar. Pas emigrimit nga Camëria ne vitin 1944 si pasojë e genocidit Grek në moshë fare të re Hajredin Balua u vendos dhe përfundoi shkollimin e tij në qytetin e Vlorës. Ai solli me vete historinë dhe pasurinë kulturore të Camërisë në këtë qytet bregdetar, duke ndriçuar një dritë shprese për të ardhmen. Në një periudhë të vështirë si ajo e komunizmit, Hajredini arriti të pasqyrojë resurset e Camërisë në një kohë kur shpërndarja e vlerave ishte sfiduese. Nga pikëpamja e karrierës profesionale dha kontributin e tij duke punuar në pozicione drejtuese si Teknik dhe Përgjegjës infrastrukture në Drejtorinë e mirëmbajtjes se rrugëve gjatë periudhes së komunizmit duke marrë vlerësime si punonjës.

Që prej krijimit të ansamblit folklorik “Çamëria” në vitin 1978, Hajredini ishte një nga shtyllat e tij si këngëtar i këngëve folklorike të zonës së Çamërisë. Gjatë kësaj kohe, ai ka kontribuar fort jo vetëm në këndimin e isos dhe këngës epike çame, por edhe në krijimin e këngëve të bazuara në folklorin çam. Hulumtues i përkushtuar i trashëgimisë kuturore Came , Hajredini dha një kontribut të cmueshëm si mbledhës folklori. Së bashku me z. Fatos Merorapaj, ai përpiloi volume të shumta, duke përfshirë “Fjalët e Urta Came,” “Tregime Mitike Came,” dhe “Proza Popullore Came.” Me devotshmëri të theksuar, ata kujdeseshin që çdo fije e kësaj kulture të mbetej e pandryshuar dhe e pasur për brezat e ardhshëm.

Në fushën e artit, ka lënë gjurmë të thella. Ai ishte një poet dhe kompozitor i talentuar, ka krijuar shumë poezi për figurat e njohura came si Marko Bocari, Bubulina, Ali Demi etj. Kënga e tij “Delvina me Camerinë” ende ka një vend të vecantë në zemrat e atyre që e ndjekin me dashuri traditën came.

Më 17 janar 1992, një dritë e madhe shuhet nga bota jonë, por trashëgimia dhe kontributi i Hajredin Muhamet Shabanit Balos, vazhdon. Duke qenë një ngjallës i kulturës Came në qytetin e Vlorës, ai shpalli një udhëkryq të njëjtë midis origjinës dhe bashkëkohësisë, duke lënë një trashëgimi të pasur që vazhdon të frymëzojë brezat e ardhshëm. Hajredini një emër që mbetet i nderuar dhe kujtohet si pionier i ruajtjes së pasurisë kulturore came në qytetin bregdetar të Vlorës. Le të nderojmë dhe të vazhdojmë ta kujtojmë me respekt këtë figurë të shquar të historisë dhe kulturës came.

Nga Keze Kozeta Zylo/

Në mjediset komode të restorantit Grand Marquis, Old Bridge, NJ, zbukuruar me dekore plot ngjyra të larmishme zonjat dhe zonjushat e fisshme vinin grupe grupe për të festuar Ditën e Gruas.

Grand Marquis është ndër vendet më të mira të dasmave dhe të banketeve në New Jersey që vendos standardet për luksin dhe elegancën për më shumë se 30 vjet.

Shoqata “Ana e Malit” mban emrin e trevës autoktone shqiptare me të njëjtin emër të Komunës së Ulqinit dhe grumbullon rreth vehtes kryesisht bashkatdhetarë të ardhur në SHBA nga kjo trevë, të cilët kanë interes të përbashkët dhe qëllim kryesor që të ndihmojnë vendlindjen dhe Atdheun, kurse në komunitetin ku jetojnë (New York, New Jersey etj.) të organizojnë në aspektin humanitar, kulturoro-argëtues dhe rekreativo-sportiv.

Dhe kjo shoqatë i ka mbajtur këto premtime më së miri duke i shërbyer Komunitetit dhe vendlindjes së tyre. Jemi krenarë që si TV “Alba Life” i kemi ndjekur pothuajse të gjitha aktivitetet e tyre.

Kjo ditë e bukur Marsi, dallandyshe e pranverës, është një festë tradicionale ku në çdo cep të globit ku ka shqiptarë festohet me aktivitete të ndryshme duke nderuar nënat, gjyshet motrat gratë shqiptare dhe kudo në botë. Nënat janë të shenjta, për botën, ato mund te jenë thjesht një nënë, por për familjen janë gjithë bota.

Dita e Gruas është një ditë ndërkombëtare ku në shumë vende të botës organizohen protesta ne mbrojtje të të drejtave të grave dhe motrave që dhunohen pamëshirë. E njohur zyrtarisht nga Kombet e Bashkuara në 1977, Dita Ndërkombëtare e Gruas përkujtohet në mënyra të ndryshme dhe në shkallë të ndryshme në vende të botës.

Gjithmonë kam një kënaqësi të veçantë tek shikon nëpër vidio, foto, mjediset ku jetojnë, aktivitetet që organizojne me shumë elegancë, kulturë, shije plot klas dhe bukuri të pashoqe. Tavolinat ndrinin nga pemët me petale të bardha, të bukura, delikate si vetë gruaja, si vetë

Anamalaset. Pemët me lule qershie i shtonin dhomës elegancën e përsosur. Në këtë ditë krejtësisht të veçantë për Anamalaset duket sikur ke shkuar në një mini hollivud, për shkak të bukurisë së tyre dhe paraqitjes plot sharm.

Fjalen e pershendetjes e mbajti zonja Melinda Gjeloshi n/kryetare e Shoqatës Ana e Malit një grua e suksesshme dhe e integruar plot kulturë në Amerikë. Melinda Gjeloshi është një organizatore e zonja dhe ka një art komunikimi të mrekullueshëm. Zonja Gjeloshi iu uroi gjithë pjesëmarrësve, nënave, motrave, zonjave, zonjushave ta gëzojnë ditën e gruas dhe të nënave, sepse ato në botë janë një forcë e jashtëzakonshme e shoqërisë. Falënderoi zonjën Emmie Salaj, gruaja që bëri histori në Shoqatën “Ana e Malit” në Nju Jork, e cila para disa vitesh u zgjodh kryetare.

Grupi artistik “Barbana” intepretuan “Djal shqiptar” dhe “Valle e Ulqinit Final”. Kënduan Lisa Pilku Xhamadani vija vija, Arian Shpuza: Nënë, Emër i dashur për mua, Ilsi Ademi: Ky marak dhe m’ka shku mendja me u feju.

E ndezën atmosferën duke i dhënë emocione të veçanta artistët e shquar Albërije Hadërgjonaj, Agim Gërbeshi dhe 4 Yjet. Zëri i tyre melodioz, intepretimi brilant i japin dhe më shumë ton festës dhe natyrisht dhe më gjallëri dhe bukuri. Yjet kurdoherë ndrijnë.

U nderuan me mirënjohje zonjat Mary Camaj, Besiana Kurti dhe Anesa Nuti.

Në fund disa biznese shqiptare me dhurata të ëmuara përdorën Raffle për shortin me të mirë.

Ishte një mbrëmje festive, mbresëlënëse që gjithmonë do të kujtohet me nostalgji dhe dashuri.

Së shpejti TV “Alba Life” me themelues dhe producent z.Qemal Zylo do të sjelli kronikën e përgatitur dhe do ta transmetojë në kanalet televizive.

Nga Fuat Memelli, Boston/

(Mbresa në vitin e 16 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës.)

“ Ajo që bëjmë për vete, vdes me ne, ajo që bëjmë për të tjerët, mbetet dhe është e pavdekëshme.” Albert Pike.

Ngjarjet e rënda që ndodhen në Kosovë në vitet 1999, me vrasjet, persekutimin dhe deportimin e rreth 1 milionë kosovarëve nga vatrat e tyre familjare, tronditën çdo zemër shqiptari. Dikush nga Shqipëria shkoi të luftojë në front tok me vëllezrit kosovarë. Kukësi u shndrrua në një nga vatrat kryesore të strehimit të familjeve të shpërngulura. Mijra familje të tjera u vendosën në Tiranë e qytete të tjerë të Shqipërisë, ndërsa një pjesë tjetër u sistemua në një kamp në Maqedoni. Ne ndiqnim me trishtim shpërnguljen e kosovarëve për të shpëtuar jetën. Ndiqnim edhe bombardimet e NATO-s kundër Sërbisë. Media në Shqipëri dhe nëpër botë, përcillte çdo ditë këtë situatë. Mbaj mend që sapo mbritën familjet kosovare që u strehuan në ish Pallatin e Sportit në Tiranë, shkova aty, bisedova me disa kosovarë, bëra fotografi dhe botova një shkrim te gazeta “Devolli”, që atë kohë isha edhe kryeredaktor i saj. Shkrimi kishte titullin:” Kosova- krenaria jonë, dhimbja jonë”. Por kjo situatë zgjati tre muaj dhe vetëm një publikim i tillë, më dukej pak. Bisedova me shokun tim, operatorin Fatos Loli, me të cilin punonim bashkë për të bërë edhe disa kronika si dhe ndonjë emision televiziv të veçantë për kosovarët e shpërngulur nga lufta. Fatosi u shpreh i gatshëm, pasi është patriot i veçantë. Veç kësaj, nëna e tij ishte me origjinë nga Gjakova e në dejet e tij rrjedh edhe gjaku kosovar, krahas atij përmetar nga e kishte me origjinë të jatin. Detyra jonë shtetërore ishte për pasqyrimin e punëve të bujqësisë dhe të fshatit, por ne e gjenim “shtegun” për të pasqyruar edhe jetën e kosovarëve të shpërngulur nga lufta. Niseshim në rrethet ku kishte kosovarë për të bërë filmime për bujqësinë dhe krahas tyre, bënim edhe kronika për ta. Kështu për shëmbull shkuam në Durrës dhe përgatitëm një kronikë në port ku dy amerikanë, një grua dhe një burrë, kishin sjellë ndihma për fëmijët kosovarë. Filmuam ndihmat e tyre, intervistuam dy amerikanët, bëmë edhe fotografi. Trasmetuam kronikën në Televizionin Shqiptar ku e kishim derën të hapur, ndërsa unë botova edhe një fotoreportazh. Dy amerikanët u sistemuan më hotel në Tiranë dhe qëndruan aty disa ditë. Ata shkonin dhe vinin në Durrës. Për të komunikuar më mirë në anglisht ( Fatosi e unë dinim pak) morëm shokun tonë, Veli Stafa, nip i Qemal Stafës, me profesion veteriner, i cili punonte në Ministrinë e Bujqësisë dhe e zotëronte mirë anglishten. U takuam 2-3 herë të tjera në Tiranë.

FATMIR KALLBAQI, DEVOLLIU QË STREHOI 80 KOSOVARË

Ato ditë ne mësuam se devolliu Fatmir Kallbaqi, pronar i një kompleksi serrash në rrethin e Durrësit, bashkë me gruan e tij, Luljetën me origjinë kosovare, kishin strehuar 80 vetë të ardhur nga Kosova. Ishte një rast i rrallë ky që tregonte shpirtin e tyre bujar. U nisëm me Fatosin dhe shkuam aty posaçërisht. Kishim qënë edhe më parë për të filmuar punën e tij, por këtë rradhë ishte fjala për strehimin që i kishte bërë kosovarëve. Inforamcioni që morëm, kishte qënë i saktë. –Shkova deri në Kukës ku ishin strehuar kosovarët dhe i solla në shtëpi në rrethin e Durrësit ku jetoj, na tha Fatmiri. Pasi biseduam me atë dhe bashkëshorten, na çoi për të parë strehimin e kosovarëve në kapanonet që kishte bërë posaçërisht, ku kishte krevatë, dyshekë, batanije, etj. Për të siguruar qumështin që i nevojitej për ta, kishte blerë edhe dy lopë. Mjeljen e lopëve e bënin me dëshirë dy gra kosovare. Disa burra kishin qef të punonin dhe i pamë duke mbledhur domate në serrë si dhe duke i seleksionuar ato. Intervistuam Fatmirin si dhe disa kosovarë. Kjo mikpritje e bërë nga ky çift, na befasoi. Shkuam në Tiranë dhe përgatitëm një emision prej 15-20 minutash, i cili trasmetua menjëherë si emision special në Televizionin Shqiptar dhe ishte parë kudo në Shqipëri e përtej kufijve nga kosovarët. Nëpërmjet televizionit ata mësonin fatin e njerëzve të afërt, pasi pjesëtarë të disa familjeve gjatë përpjekjes për të shpëtuar nga dhuna sërbe, ishin ndarë. Ky emision ishte parë edhe nga poeti e shkrimtari i shquar, Dritëro Agolli. Ai ishte çuditur se si një familje mund të mbajë 80 persona! Kishte gjetur numurin e telefonit të Fatmirit dhe e kishte pyetur: “Janë të vërteta ato që na thotë Fuati se ti mban 80 kosovarë?” “ Po, i kishte thënë Fatmiri. Po deshët, mund të vini t’i shikoni”. “ Ju besoj”- i kishte thënë Dritëroi. Dua të them se edhe familja e Dritëroit, kishte strehuar në shtëpinë e tyre disa kosovarë. Pasi kishin ikur kosovarët, unë shkova në familjen e tyre dhe bërë një shkrim të veçantë. Gruaja e tij fisnike, Sadie Agolli e cila u ndodh në shtëpi, më tregoi për ta. Ndër të tjera më tha se për të respektuar kosovarët e shpërngulur nga lufta, fëmijët e tyre flinin përdhe’, pasi krevatët e tyre i kishin lëshuar për mysafirët.
Kur mbaroi lufta, Fatmiri me gruan e tij i përcollën kosovarët deri në Kosovë, me flamurin shqiptar si dhe me këngë e valle si të ishte dasmë. I çuan deri në shtëpiat e tyre që i kishin në Pejë, Glinë, Deçan dhe Prizren. Miqësia e devolliut dhe gruas së tij me kosovarët, vazhdoi edhe pas luftës. Ata shkojnë e vijnë te njëri-tjetri. Ishte kjo një miqësi që u brumos në vitin e luftës së Kosovës.

YLLSON TOPALLI, NJË DEVOLLI TJETËR QË HAPI DYERT PËR KOSOVARËT

Yllson Topalli, me origjinë nga fshati Braçanj i Devollit por që jetonte në Tiranë, ishte devolliu tjetër që hapi dyert për kosovarët. Qysh kur mbritën në Tiranë kosovarët e parë, ai kishte shkuar te Pallati i Sportit ku u strehuan ata që mbritën në Tiranë dhe kishte marrë aty dy familje me 15 veta. -Me që ishin shumë, shkova me makinë dy-tre herë, thotë Yllsoni. Ai ishte veprimtar i Shoqatës “Devolli” dhe në takimet me ne, na kishte njoftuar për këtë fakt. Sapo e mora vesh lajmin, i thashë se do vij bashkë me operaorin për të bërë një kronikë.-Mirëse të vini!- më tha ai. Një fundjavë kur ishim të lirë shkuam tok me operatorin Fatos Loli te shtëpia e tij. Disa nga mysafitët ishin duke pushuar, ndërsa gratë e tyre mereshin me ndonjë punë. Vjollca, gruaja e Yllsonit, na tregoi se gratë kosovare kishin dëshirë të gatuanin dhe ajo i kishte vënë të hapin peta për byrekë e lakrorë si dhe punë të tjera grash. Na bëri përshtypje një djalë i plagosur dhe me një dorë. Ai na tregoi se si ishte bombarduar nga sërbët karvani i tyre duke ardhur në Shqipëri, ku disa njerëz ishin vrarë dhe ai ishte plagosur. Ky djalë i ri ishte një nga dëshmitarët e shumtë të krimeve sërbe. Mbaruam xhirimet, shkuam në televizion për ta trasmetuar dhe njoftuam Yllsonin për ta parë bashkë me miqtë kosovarë. Sapo u trasmetua kronika, ai na mori në telefon e na falenderoi edhe në emër të kosovarëve. Kjo kronikë ishte e shumta që mund të bënim për ta. Yllsoni na tregoi se i ndihmoi kosovarët për t’u lidhur me njerëzit e tyre kudo që ishin. Njoftoi kryefamiljarin e një prej familjeve që ishte në Gjermani, duke i thënë se njerëzit e tij ishin mirë dhe ndodheshin në shtëpinë e tij. Peroni në anën tjetër të telefonit nuk i mbajti dot lotët. Pastaj foli me pjesëtarët e familjes. Tha se do vinte në Tiranë pas katër ditësh. Dhe ashtu bëri. Yllsoni pa i thënë , kishte dalë ta priste në aeroportin e Rinasit. Nuk e njihte fare vetëm në fotografi e kishte parë. Kishte hyrë deri në pistën e aeroportit. E dalloi nga fotografia dhe sapo zbriti shkallët e avionit, i tha: ”Ti je filani ?” ”Po!”- u përgjigj ai. E çoi në shtëpi ku u përqafua me njerëzit e tij.Të gjithë nuk i mbanin dot lotët e gëzimit.
Më vonë kur mbaroi lufta, Yllsoni na tregoi se i kishte përcjellë deri në Kosovë mysafirët që u strehuan në shtëpinë e tij. Ata e vazhdojnë miqësinë e tyre dhe kanë shkuar disa herë te njëri-tjetri. Ishin nga Gjakova, thotë Yllsoni. Kam shkuar te ata jo vetëm me gruan por një herë i çova te ajo familje edhe disa anëtarë të Shoqatës “Devolli” kur ishim bashkë në Kosovë. Tek shkruaj këto rradhë, më kujtohet libri i Ismail Kadaresë për dramën kosovare me titull:” Ra ky mort e u pamë”.
***
Veç këtyre filmimeve, bashkë me Fatosin përgatitëm edhe kronika të tjera për ta siç ishte ajo për kosovarët e strehuar në kampin e punëtorëve në Korçë, atë te pularia e këtij qyteti ku njëri nga pronarët ishte me origjinë nga Devolli; përgatitëm në rrethin e Lushnjës ku kosovarët ishin strehuar në mjediset e ish SMT-së. Në këto shërbime më kanë mbetur në mendje njërëz të plagosur, dikush me një krah apo me një këmbë nga maskrat sërbe. Megjithatë në sytë e tyre vihej re shpresa se një ditë do ktheheshin në Kosovë. Këtë besim e kishin nga bombardimet që po bënte NATO-ja në Sërbi si dhe nga lufta e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, UÇk-ja.
Më mbeti peng që nuk mora kosovarë për t’i strehuar në shtëpi. Pengesa ishte se familje ime ishte e madhe që tok me nënën bëheshim 7 vetë. Nga ana ekonomike gjithashtu ishim dobët, pasi gruaja kishte dalë nga puna sepse Uzina “Traktori” ku ajo punonte, ishte mbyllur dhe familja mbahej vetëm me rogën time. Megjithatë them se diçka bëmë me oprtarorin Fatos Loli për vëllezrit kosovarë të shpërngulur nga lufta, pasi media ishte “arma” jonë.

---

---

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 2 Mars 2024

“L’Information financière, économique et politique” ka botuar, të hënën e 28 qershorit 1920, në faqen n°3, kërkesat e formuluara asokohe nga Kongresi shqiptar i Shkupit ndaj qeverisë së mbretërisë jugosllave, të cilat, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, i ka sjellë për publikun shqiptar :

Një kongres shqiptar

“Në ditët e para të këtij muaji u mbajt një kongres shqiptar në Shkup, ku mori pjesë zyrtarisht edhe komisari i policisë së qytetit.

Mbledhja, e cila u kryesua nga Nexhip bej Draga, një fisnik shqiptar, vendosi t’i adresojë një kërkesë qeverisë së mbretërisë jugosllave për t’i kërkuar asaj — në përputhje me ligjet e reja liberale — të zbatojë lirinë komunale në rajonet e banuara me shumicë shqiptare, duke u lejuar të kenë shkolla në gjuhën e tyre dhe përdorimin e saj në gjykata. Ata kërkuan, ndër të tjera, që xhandarmëria, oficerët e policisë, kryepleqtë dhe kryetarët e këtyre komunave të emëroheshin nga radhët e banorëve të zonës.”