Reportazh – Page 97 – Dielli

MONUMENTI I HEROIT KOMBËTAR NË LEZHË KTHEHET NË NEVOJTORE!

February 5, 2022 by s p

Nga Frank Shkreli

Nga i harruari i Kombit, Gjergj Kastrioti – Skënderbeu, i harruari i kombit në ditëlindjen e tij | Gazeta Telegraf, nga i mbuluari me çarçaf mu në qendër të Tiranës, e deri tek vizita provokuese e Presidentit turk, Erdogan në Shqipëri kohët e fundit në ditën e vdekjes së Heroit të Kombëtar të Shqiptarëve, Gjergj Kastriotit -Skenderbe – mendonim se nuk mund të ketë ofendime më të shëmtuara se këto nga qeveria dhe shteti shqiptar ndaj Skenderbeut dhe kujtimit të tij. Fatkeqsisht, ishim të gabuar — ka edhe më keq.

E pabesueshme, por e vërtetë. Jo, more jo, për këtë situatë, nuk ka faj Erdogani, i cili nuk e fsheh kurrë urrejtjen e tij për Gjergj Kastriotin – Skenderbe. Fajin e kanë vetë shqiptarët, qeveria në Tiranë, shteti shqiptar, Ministria e Kulturës, Bashkia, e ku ta di unë. Të gjithë duhet të turpërohen, nëqoftse kanë fytyrë! Lexon njeriu një lajm të tillë, se në çfarë gjëndje të shëmtuar gjëndet monumenti i Gjergj Kastriotit — Skenderbe në Lezhë dhe bën pyetjen: Kush janë këta njerëz në krye të kombit shqiptar që lejojnë një gjë të tillë në “ansamblin arkelogjik”, në vendvarrimin e Heroit kombëtar Gjergj Kastriotit – Skenderbe? Nga vinë këta njerëz,“liderë” të kombi, nga e kanë origjinën, që lejojnë çkombtarizimin dhe zhdukjen dalëngadalë të identitetit kombëtar. Interesave të kujt i shërbejnë këta njerëz që nuk çajnë kokën për dukuri të tilla, si ajo në Lezhë? A ekziston ndonjë gjë e shenjtë për ta në historinë dhe kulturën shqiptare, që duhet mbrojtur. Fati i keq i monumenteve historike dhe kulturore, anë e mbanë Shqipërisë, dihet tanimë. Harroje Gjergj Fishtën, Nënë Terezen e monumente të tjera, shumë prej tyre të shpallura “monumente kulture”, të mbrojtura pra me ligj nga qeveria shqiptare, por që mbrojtje nuk kanë.

Por se do i vinte radha edhe ansamblit arkeologjik tek monumenti dhe vendvarrimi i Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit – Skenderbeut në Lezhë, është vështirë të merret me mend ose të besohet. Është vështirë, që nga larg. të mësohet e vërteta se në çfarë gjëndje është dhe ç’po ndodhë rreth Memorialit të Skenderbeut në Lezhë, pasi mediat e oborrit nuk flasin as nuk shkruajnë.

Por nga një kronikë në Syri TV VIDEO-SYRI TV/ Memoriali i Skënderbeut në Lezhë – Syri | Lajmi i fundit mësova se për vite tani, vizitorët vendas dhe të huaj si edhe vet banorët e asaj zone, përdorin Memorialin e vendvarrimit të Kryeheroit Kombëtar, Gjergj kastritoit -Skenderbeu, për nevoja personale, pasi ansambli arkeologjik për rreth vendvarrimit të Skënderbeut nuk është i rrethuar. Sipas kronikës së Syri TV, asnjë ent qeveritar nuk ka reaguar për këtë situatë të turpëshme në Memorialin e Skënderbeut në Lezhë – përveç Avoktatit të Popullit, megjithëse kronika e Syri TV nuk thotë se çfarë tha Zyra e Avokatit të Popullit për këtë situatë të turpshme kombëtare as nuk pati ndonjë pasqyrim as reagim në media.

Por entet qeveritare që janë përgjegjëse për mirëmbajtjen e monumenteve të kulturës, siç është Memoriali i Skenderbeut në Lezhë, sipas gazetarit të Syri TV, Martin Markut, siç janë, “Bashkia apo Ministria e Kulturës nuk kanë marrë ende masa, për të parandaluar atë që qytetarët e cilësojnë si turp për Lezhën”. Unë do të shtoja se kjo gjëndje e krijuar atje, nuk është vetëm turp për Lezhën, por eshtë turp për Shqipërinë, për qeverinë e saj dhe për Ministrinë e ashtuquajtur të “Kulturës”, që nuk kujdeset as nuk jep fondet, ndërkohë që as nuk tregon vullnetin as interesimin për tu kujdesur për mirëmbajtjen e vednvarrimit të Shpëtimtarit të Kombit – Gjergj Kastriotit – Skenderebut. Dihet se Monumenti i Gjergj Kastriotit në Lezhë është një prej vendeve më të vizituara nga shqiptarët anë e mbanë botës, por edhe nga evropianë dhe turistë të rajonit. Prandaj është vështirë të merret me mend se kush janë ato mendje të ndritura të “kulturës” në qeverinë shqiptare që kanë lejuar që ky monument, tërheqës i turistëve, të bjeri në këtë gjëndje të turpshme dhe të mjerueshme. Kush janë ata njerëz përgjegjës për mirëmbajtjen e monumenteve të kulturës në Tiranë dhe në Lezhë dhe pse duan që duke lenë në harresë vendin më të shenjtë të kombit, t’i tregojnë vizitorëve të huaj këtë pasqyrë të shëmtuar të Shqipërisë dhe shqiptarëve?

TV Syri njofton në kronikën e para disa ditëve se edhe pas një kronike të transmetuar disa javë më parë nga Syri TV dhe pas vërejtjes së bërë nga Avokati i Popullit, institucionet përgjegjëse, sidomos Ministria e Kulturës, me qendrimet e saj arrogante për mos-përkujdesjen ndaj monumenteve kulturore dhe historike –një arrogancë për të cilën ajo ministri është e njohur tanimë për disa vite — nuk kanë marrë asnjë masë, për të ndërhyrë. Përgjegjësi i Trashëgimisë Kulturore në Lezhë, Paulin Zefi tregon edhe se e kujt është përgjegjësia për këtë situatë. VIDEO-SYRI TV/ Memoriali i Skënderbeut në Lezhë – Syri | Lajmi i fundit

Sipas një kronike tjetër mbi këtë subjekt, disa javë më parë të Syri TV, thuhet se “Në mungesë të banjove (publike) qytetarët ju drejtohen mureve antikë për të kryer nevojat e tyre personale, duke degjeneruar në këtë mënyrë vlerat historike të këtij qyteti 2400-vjeçar. Ata thonë se mungesa e banjove në qytet është problem mjaft shqetësues, ndaj bashkia duhet të ndërhyje për zgjidhjen e kësaj maskarade.” Me të drejtë, sipas Syri TV, shumë turistë ngelin të tmeruar me ato çfarë shikojnë në një zonë të tillë arkeologjike. Pavarësisht se ky problem vijon prej vitesh ende nuk është gjetur një zgjidhje përfundimtare, thuhej në kronikën e transmetuar në Syri TV, disa javë më parë. VIDEO-SYRI TV/ Varri i Skënderbeut kthehet në ba – Syri | Lajmi i fundit.

Në atë kronikë të Syri TV theksohet se, “Si në rrallë zona të tilla, ansambli arkeologjik i Lezhës është pa mure rrethues, duke i lënë mundësinë kujtdo të futet në të, lehtësisht, për të kryer nevojat personale, por edhe duke i shkaktuar dëmtime zonës historike, ndërkohë që deri “në qartësimin se e kujt është përgjegjësia për mbrojtjen e këtij monumenti si dhe ndërtimin e një banjo publike në Lezhë, memoriali i Heroit tonë Kombëtar, duket se do të shërbejë ende si nevojtore”, ka përfunduar kronikën nga Lezha, Syri TV.

I gjithë kjo pasqyrë e shëmtuar për botën ndaj kujtesës së Heroit Kombëtar dhe kulturës shqiptare, në përgjithsi, për mungesën e një muri rrethues dhe një nevojtorjeje publike! Diçka vërtetë nuk është në rregull me atë vend. Ndërsa në Tiranë, shemben shtëpitë e shqiptarëve duke i hedhur në rrugë të madhe në pikë të dimërit për t’i lënë vend e hapësirë ndërtimit të pallateve të larta për interesa të errëta kriminale financiare – qeveria e Shqipërisë nuk gjenë dot fondet për ndërtimin e një muri të thjesht rrethues të Memorialit të Gjergj Kastriotit- Skenderbeut dhe të ansamblit arkeologjik për rreth tij në qytetin e lashtë, Lezhë.

Turp e marre të kini, kushdo qofshi ju – duke filluar nga Kryeministri, Ministria e Kulturës, si dhe e ashtuquajtura opozita politike në parliament, shoqëria civile, por sidomos mediat që duhet të jenë sytë dhe veshët e shoqërisë, që heshtin përball një korije të tillë kombëtare. Ju të gjithë jeni përgjegjës për këtë situatë të shëmtuar, për këtë koritje kombëtare! Është arroganca juaj, moskujdesja dhe mos respekti i juaj ndaj Heroit Kombëtar, Gjergj Kastriotit -Skenderbeut, ndaj historisë, identitetit dhe kulturës kombëtare të shqiptarëve, në përgjithësi, por eshtë edhe heshtja juaj ndaj dukurive të tilla — që vendin më të shenjtë të Shqipërisë dhe të shqiptarëve – kompleksin arkeologjik dhe vendvarrimin e Gjergj Kastriotit-Skenderbeut në Lezhë — e keni kthyer në një nevojtore publike!

Frank Shkreli

PS- Jo se Ministria e Kulturës e Republikës së Shqipërisë nuk po punon. Njoftohet se muaji i Janarit filloi me “punë të mira”, përfshir “Planin për menazhimin e Pallatit të Brigadave”, e të tjera, si më poshtë…

May be an image of 5 people, people standing and text

UK tourists head to Albania for ‘sense of exotic’ without long-haul flight

February 3, 2022 by s p

Tour operators see rise in bookings as people look for interesting culture and history at lower price than neighbouring destinationsRachel Hall, The Guardian

Albania has been on the radar for intrepid backpackers for some time, but this year tour operators are predicting the south-eastern Balkan country will become a mainstream holiday destination for UK travellers after a surge in bookings this January.

Interest in the country has been gradually building over the past decade as it has slowly opened up after a 44-year dictatorship that ended in 1985. Tour operators have seen a notable increase in bookings for 2022 as Albania extends its appeal to people seeking beautiful beaches and landscapes as well as interesting culture and history at a lower price than neighbouring destinations.

“Albania is one of those small and diverse destinations that can offer a bit of everything to everyone, similar to Montenegro or Slovenia,” said Tine Murn, a co-founder of New Deal Europe, a marketing agency for Balkan tourism.

He said Albania appealed because it was a “Mediterranean undiscovered gem” and “still holds a sense of the exotic, even though it is geographically very close”.

This was especially appealing at the moment while people were reluctant to travel long haul owing to the pandemic, not least because Albania has had very low Covid infection rates and no restrictions for most of the pandemic, he said.

Albania’s national tourism agency sees the UK as “an emerging growing market” and has actively promoted tourism in recent years. The country is also becoming much easier to travel around as the standard of its accommodation has improved and spending on infrastructure has increased, with a new road connecting the eastern mountains with the western coastline due to open this year.

The UK’s large Albanian diaspora and vocal celebrity champions such as the Southampton footballer Armando Broja and the pop stars Dua Lipa and Rita Ora have further helped raise the country’s profile.

Flights from the UK to the capital, Tirana, are increasingly available and in demand. The bookings website Skyscanner said it had seen a 48% increase in bookings to Albania compared with 2019, reflecting interest in “less popular destinations which are traditionally considered off the beaten track”. Average bookings were for 2.1 people, suggesting mostly couples and friends are booking at present.

However, Elton Caushi, who runs the Tirana-based tour operator Albanian Trip, said visitors had “significantly shifted” in recent years from backpackers to families, especially from EU countries, and British families were now increasingly visible.

“Croatia came on to the map at the end of the ex-Yugoslavian conflicts, Bulgaria and Romania surprised Europe with their beauty and history when they became part of the EU, and now the continent is eager to discover more. The day has come for one of the very last secrets of Europe,” he said.

Zina Bencheikh, the managing director for Europe at Intrepid Travel, said there been an increase in bookings this year partly due to the fact Albania offers adventure without the carbon footprint of a long-haul flight, as people were “more conscious than ever of the environmental impact of their holiday”.

Wild Frontiers, one of the first operators to launch tours in Albania, said inquiries for its week-long guided trips – the only ones it offers below £1,000 – were up 30% on last January. Its founder, Jonny Bealby, said the country was “set to boom” in the coming years.

He said Albania had come a long way since the Communist era. He recalled that when he first started running trips in the country 12 years ago, tourist infrastructure was completely absent. Instead, he relied on a Channel 4 News fixer who had worked on the Balkan wars to help him organise accommodation and transport.

He sees Albania as part of a new wave of destinations, including Georgia, Slovakia and Pakistan, that are growing in popularity as travellers look to escape an excess tourists. “These were countries that were very niche destinations a decade ago and now they’re becoming more mainstream as people look for quirky and different places and to get away from the crowds.”

Albania’s historical highlights

Delve into Albania’s rich past by visiting hilltop towns and fortresses such as Krüje, the country’s first capital, or Gjirokastër and Berat. There are also Greek and Roman ruins in Apollonia and Butrint. For insight into the country’s more recent history under the Communist dictator Enver Hoxha, explore one of the many bunkers built to protect citizens by the paranoid regime, dotted throughout the landscape.

Breathtaking landscapes

The Albanian Alps are a spectacular mountain range with excellent hiking trails that will lead you around some of Europe’s cleanest rivers, remote villages and stunning views. Albania also has several large lakes – Ohrid, Prespa and Shkodra – to explore. A new road, Arber, is opening in 2022 that will connect the west and east sides of the country and the traditional heartland in the mountains with its more modern coastline.

A vibrant capital city

There’s plenty to see and do in Tirana, which is safe, walkable and feels buzzy without being overrun by tourists. There’s a thriving bar and restaurant scene, especially in the Blloku district, and plenty of museums to visit. Tirana is the European Youth Capital for 2022 and will host a programme of arts and culinary events, and concerts by Dua Lipa and Rita Ora.

Beautiful coastline

Like other Adriatic nations, Albania has a long and beautiful stretch of coastline with turquoise sea and lovely beaches, and with fewer crowds there is more likely to be ample space for your towel, too.

Compelling culture

Albania has developed a distinctive culture after being isolated from other European countries for so long, partly due to its mountain range, which kept outside influence at bay. Albanian cuisine is a surprising blend of Mediterranean and Middle Eastern flavours based on high-quality produce, often sourced from chaotic local bazaars. The country is also an increasingly popular destination for music festivals, including the Unum electronic music festival.

– This article was amended on 29 January 2022. An earlier version said a new road is due to open this year connecting the western mountains with the eastern coastline; that should have said eastern mountains and western coastline.

Published in The Guardian on January 29, 2022

QEVERIA E PAKICËS APO ZGJEDHJE TË PARAKOHSHME PARLAMENTARE

February 3, 2022 by s p

Nail Draga

Në sajë të krizës parlamentare dhe asaj qeveritare në Mal të Zi për të premtën me 4 shkurt është parapa të mbahët votëbesimi i Qeverisë, me propozim nga URA dhe mbeshtetur nga opozita, duke ofruar mundësi për formimin e qeverisë së pakicës nëse sigurohen votat e mjaftueshme në të kundërtën vendi do të shkojë në zgjedhje të parakohshme parlamentare

Nga formimi i shumicës parlamentare dhe Qeverisë pas zgjedhjeve parlamentare të mbajtur me 30 gusht 2020, në opinion kanë ekzistuar dilema të mëdha në lidhje me funksionimin e kësaj qeverie, duke marrë parasysh përbërjen heterogjene të shumicës parlamentare. Një qendrim i tillë mbeshtetej në konceptet programore e ideologjike të konstituentëve të shumicës parlamentare, duke i shtuar edhe bekimin nga strukturat klerikale nga ana e Kishës Orodokse Serbe, që luajti rol të rëndësishëm në dekompozimion e strukturës politike në Mal të Zi, duke e kaluar në opozitë pas tridhjetë viteve partinë e DPS-it.

Por, duke marrë parasysh se Qeveria e re nuk u formu nga pjesëtarët e partive politike të shumicës parlamentare, por nga individë jashtë partiak duke u quajtur Qveri të ekspertëve, u paraqitën paknaqësi kryesisht nga pjesëtaret e koalicionit të Frontit Demokratik(FD). Madje, paknaqësia e tyre mori përmasa të mëdha duke shkuar në bojkotim të parlamentit, duke qenë opozitë e vetvetës, përkatësisht të shumicës parlamentare, dukuri e panjohur deri më tash në Mal të Zi.

Paraqitja e krizës të shumica parlamentare

Animoziteti brenda shumicës aktuale parlamentare kryesisht nga ana e FD mori përmasa të mosdurimit kur në qershor të vitit 2021, në parlamentin e Malit të Zi u miratu Rezoluta për Srebrenicën, ku u shkarku ministri V.Leposaviqi, për shkak të mohimit të gjenocidit në Srebrenicë. Ishte pikëriksht ky moment ku URA më votim iu bashkangjitë opozitës aktuale duke dëshmuar qendrim parimor ndaj gjenocidit kundër popullsisë boshnjake, që është mbeshtetur nga i gjithë opinioni demokratik, duke mos mbetur peng i marrëveshjeve të shumicës parlamentare.

Nga ajo ditë FD që e ka kundërshtuar shkarkimin e ministrit ka bojkotuar pothuaj tërësisht parlamentin, duke dëshmuar se Qeveria aktuale nuk ka më shumicën dhe si e tillë as legjitimitetin. Madje ata janë deklaruar të parët së nuk janë për këtë Qeveri, por janë për ndryshimin e saj, duke respektuar raportin e koalicionit përmes votës së qytetarëve, propozim i cili nuk është mbeshtetur nga URA e cila vazhdimisht ka mbeshtetur marrëveshjen e nënshkruar nga pjesëtarët e koalicionit për qeveri të ekspertëve.

Momenti i dytë i cili dëshmoi definitivisht se kjo shumicë parlamentare është në krizë kemi të bëjmë me ngjarjen e muajit shtator 2020, me rastin e kurorëzimit të Mitropolitit të Kishës Ortodokse Serbe në Mal të Zi, Joaniki në Cetinë. Ardhja e tij në Cetinë me helikopter dhe incidentet e qytetarëve me policinë në këtë qytet, dëshmuan se qeverisja aktuale humbi besimin, sepse mori qasje klerikaliste e ma së pakut qytetare e sekulariste.

Ishte ky momenti vendimtar që hapi konfliktin ndërmjet Lëvizjës URA dhe Qeverisë, që vazhdoi krizën e heshtur, që u dëshmu me 15 dhjetor me nënshkrimin e Memorandumit me disa parti, e ate kryesisht të popujve pakicë, duke paralajmëruar formimin e Qeverisë së pakicës e cila në janar u bë publike, duke iu ofruar mundësi të gjitha partive parlamentare për ta mbeshtetur si mundësi optimale për dalje nga kriza qeveritare dhe parlamentare në Mal të Zi.

Paralajmërimi i shkarkimëve

Ndonëse ka pasur ide edhe më herët për ndryshimet në Qeveri pasi ishte e bllokuar nga pjesëtarët e shumicës parlamentare duke qenë jo funksionale, ditëve të fundit kemi paralajmërimin e shkarkimeve te krerëve të lartë të pushtetit.

Kështu zëvëndëskryeministri Abazoviq ka kërkuar shkarkimin e Qeverisë dhe të kryeministrit Krivokapiq(4 shkurt), ndërsa nga ana tjetër as kryeministri Krivokapiq nuk ka qendruar indiferent duke kërkuar shkarkimin e Abazoviqit, e poashtu edhe shkurtimin e mandatit të parlamentit,(3 shkurt). Por, edhe opozita nuk ka qendruar e heshtur sepse ka mbledhë nënshkrimet për shkarkimin e kryetarit të Kuvendit, Beçiqin(7 shkurt).

Kemi të bëjmë me një dukuri të panjohur në skenën pluraliste në Mal të Zi, duke dëshmuar se kemi të bëjmë me një qeverisje e parlament të pa konsoliduar. Një dukuri e tillë ishte tipike për shumicën parlamentare e cila ishte opozitë e vetvetës, dukuri kjo e panjohur në pluralizmin politik në Mal të Zi.

Ide për shkurtimin e mandatit të parlamentit

Ndër mundësitë e shumta për dalje nga kriza aktuale qeveritare dhe parlamentare paralajmërohet edhe shpërndarja e parlamentit, përkatësisht shkuarja në zgjedhje të parakohshme parlamentare. Nëse nga shumica aktuale parlamentare janë të mendimit se duhet përpjekur për të gjetur zgjidhje në kuadër të tyre, në fund si opcion mbeten edhe edhe shpërndarja e parlamentit, edhe pse një veprim i tillë nuk është sipas vullnetit të tyre. Por, i këtij mendimi nuk është kryeministri Krivokapiq, i cili ka paraqitur kërkesën për shkurtimin e mandatit të parlamentit.Një ide e tillë nuk ka dilemë se është si kundërpeshë kundër atyre që kërkojnë votbesimin e qeverisë, përkatësisht për shkarkimin e saj.

Duke marrë parasysh se për një veprim të tillë duhen 41 vota të deputetëve, gjasat janë minimale që të ndodhë shkurtimi i mandatit të parlamentit, nëse deri në momentin e fundit nuk ndodhë ndonjë befasi. Pasi në çdo variantë vendosin katër vota të deputetëve nga URA, çdo gjë varët nga disponimi dhe vendimi i tyre, qoftë për të votuar kundër apo duke mos marrë pjesë në seancë, duke mos siguruar kuorumin për mbledhje. Caktimi i këtij propozimi nga ana e kryeministrit Krivokapiq, në të njëjtën ditë kur është propozuar shkarkimi i Qeverisë, vetëm një orë më pas mbetet çështje e hapur deri në momentin e fundit që do të varët nga marrëveshjet e partive parlamentare që do të vendosin sipas interesit të tyre, jo vetëm për momentin aktual.

Nga ana tjetër shkurtimi i mandatit të Qeverisë për momentin llogaritet si çështje e kryer, sepse për shkarkimin e saj janë siguruar 44 vota të mjaftueshme. Edhe pse më parë këtij numri janë llogaritur se do ti bashkangjitën edhe pesë vota të PSP-së, si duket votat e tyre do të mungojnë sepse raportët në kampin e koalicionit të tyre nuk janë të favorshme për një qendrim të tillë, edhe pse ata publikisht janë deklaruar se janë kundër qeverisë aktuale.

Qeveria e pakicës zi zgjidhje momentale

Në qoftë se Qeveria e Krivokapiqit shkarkohet, sipas procedurës presidenti i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, do t’i japë mandatin për formimin e Qeverisë së re një grupi politik, i cili është në gjendje që për propozimin e vetë të sigurojë 41 vota. Për momentin llogaritët se URA si inicuese e shkarkimit të Qeverisë aktuale ka mbeshtetjen e 44 deputetëve,por nëse nuk sigurohën që minimalisht duhen 41 vota, atëher nuk ka dilemë se vendi do të shkojë në zgjedhje të parakohshme parlamentare.

Nga ana e zëvendëskryeministrit Dritan Abazoviqi, opinioni është informuar me kohë se qeveria e pakicës, do të foromet nga ata të cilët kanë nënshkruar Memorandumin e bashkëpunimit nga shtatë liderët e partive parlamentare me 15 dhjetor 2021, por pa anëtarët e DPS-i dhe të Frontit Demokratik. Nga një deklarim i tillë del se Qeveria e pakicës pret të mbeshtetet nga partitë parlamentare edhe pse nuk do të jenë pjesë e saj, që paraqet moment të veçantë në skenën politike në Mal të Zi. Kemi të bëjmë me një qeveri eksperimentale që do të jetë si zgjidhje momentale, përkatësisht deri në zgjedhjet e parakohshme parlamentare.

Kriza favorizon opozitën

Në këtë krizë qeveritare nuk ka dilemë se fitues apsolut është presidenti M.Gjukanoviqi, sepse partia e tij në opozitë(PDS) ka gjasa reale të rikthehet në pushtet. Nëse jo mënjëherë tash në sajë të dekompozimit të mundshëm, atëherë në zgjedhjet e parakohshme parlamentare e ka terrenin e përgatitur.Kjo krizë qeveritare është në favor edhe të partieve të vogla opozitare, që shohin rastin e mirë për tu kthyer në pushtet në sajë të koalicionëve si në te kaluarën.

Pavarësisht se situata aktuale nuk është në favor të qytetarëve e në veçanti e atyre qe kanë pritur se do të kemi ndryshime në qeverisje, një qasje e tillë mbeti vetëm dëshirë, sepse shumica aktuale parlamentare nuk ka qenë e gatshme të qeverisë sipas standardëve demokratike, sepse parësore kanë pasur interesat personale e klanore e jo demontimin e qeverisjës së kaluar.

Qeveria e pakicës me mandat të kufizuar

Mbetet të presim se si do të votohet në parlamentin e Malit të Zi me 4 shkurt dhe si do të të jenë raportët në kuadër të shumicës së re parlamentare dhe mundësia e proklamuar për formimin e qeverisë së pakicës. Një dukuri e tillë nuk është e panjohur në praktikën parlamenatare e cila ka mandat të kufizuar të qeverisjës, përkatësisht deri në mbajtjën e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare.

Nëse çdo gjë shkon sipas parashikimëve, zgjedhjet e parakohshme parlamentare ma së largut mund të mbahën në pranverë të vitit të ardhshëm, ku parashihet të mbahën zgjedhjet presidenciale.

(3 shkurt 2022)

Enciklopedia e krimeve komuniste ne Mirditë

January 18, 2022 by s p

Nue Oroshi

Loen Molla

Mirdita ka qenë një Krahinë në Shqipëri që ka pasur një rezistencë të gjatë antikomuniste deri në vitin 1952.Në Mirditë diktatura kriminale komuniste ka vrarë dhe masakruar pa gjygj shumë atdhetarë shqiptarë që i takonin familjeve tradicionale Mirditore që e ruajtën me përkushtim moton e nderit, besës dhe burrërisë.Meqenëse krimet komuniste në Mirditë nuk janë zbardhur ne dy intelektualët Mirditor morëm iniciativën që të botojmë një Enciklopedi për të gjitha krimet që bëri komunizmi në Mirditë.

Ftojmë të gjithë Mirditorët derë për derë katund për katund,bajrak për bajrak të Krahinës së Mirditës të bashkohen me rrëfimet e tyre për të treguar vuajtjet nën regjimin komunist të cilët do botohen në një Enciklopedi te veçantë që ti mbetet brezave të Mirditës.Enciklopedia do të botohet nën kujdesin e Nue Oroshit dhe Leon Mollës.Më poshtë po e japim edhe listën e personave që u ekzekutuan në Mirditë nga regjimi kriminal komunist.Por edhe të gjithë ata persona që janë vrarë nga ky regjim komunistë dhe që mungojnë në këtë listë emrat e tyre, mundeni me na i dërgu të dhënat e plota dhe do të jenë pjesë e Enciklopedisë për Mirditën,rrefimet,shënimet dhe fotografitë i dërgoni në këta dy email adresa: nue_oroshi@yahoo.de , leon-mollaj@hotmail.com

Lista e përsonave që u ekzekutuan në Mirditë nga regjimi komunist

Lista në 12 Bajrakët e Mirditës

BAJRAKU OROSH:

Kapidan Dr. Mark Gjomarkaj
Kapidan Llesh Gjomarkaj
Major Nikoll P. Gjomarkaj
Llesh P. Gjomarkaj
Ded P. Gjomarkaj
Mhill K. Gjata
Preng D. Gjedoda
Nikoll Gj. Ndoi
Zef Shkurti
Bardhok M. Gjoka
Ded Kolziu
Zef Dod Përvuka
Mark Dod Përvuka
Gjet Dod Përvuka
Llesh M. Tuci
Llesh Kolziu
Tun Nikolla
Preng Shkurt Nikolli
Nikoll Ll. Nikolli
Gjin Kaçi
Frrok P. Prenga
Frrok D. Përvuka
Dod Bib Lleshi
Zef Preçi
Dod M. Kol Gjeçi
Ndue Luli
Dod Koka
Ded P. Ndoi
Ndue Shkurt Deda
Llesh Ndue Biba
Dila e Llesh Nikollit
Preng Gjet Ndoi
Ndrec Ndue Tuci
Gjok Koleci
Bardhok Ndue Lleshi
Frrok Nikoll Laska
Zef Bib Mark Deda
Preng Mark Lleshi
Dod Frrok Ndoi

BAJRAKU SPAÇ:

Gjon Dodani
Ndrec Dodani
Nikoll Përpjetri
Preng P. Frisku
Ndue Frisku
Dod Sakica
Gjoni i Zi
Çup Paluca
Mark Preng Paluca
Llesh Preng Marku
Ndue Mark Gjergji
Llesh Frisku
Ndue Jak Loku
Zef Tom Pjetri
Mark Frroku
Dod Mark Lleshi
Frrok Dod Kola
Pjetër Gjeta
Zef Çoku
Ded Çoku
Preng Zef Marku
Preng Bardhoku
Ndoc Mark Kryeziu
Geg Llesh Prenga
Gjok Zeka
Mark Dod Mellunga
Frrok Dod Kola
Mark Përkeçi
Zef Nikoll Prenga
Ded Cub Dodani
Zef Frrok Gjoni
Mark Frrok Ndoka
Kol Simon Vokrri
Ded Gjok Tuka
Lazër Marku
Gjush Marku
Mark Ndue Deda

BAJRAKU KUSHNEN:

Mark Ndue Bajraktari
Pjetër Ll. Gjoni
Preng Ll. Gjoni
Gjet Pjetër Lleshi
Frrok M. Suma
Preng N. Suma
Pashk Suma
Simon Suma
Ndue Mark Suma
Zef Lazër Gjoni
Ded Lleshi
Tusha Frrok Sherri
Ndrec Gjergj Ndreca
Ndoc Gjet Palaj
Dod Gjera
Kol Gjet Pjerra
Gjon Ndue Marku
Martin Lushi
Dod Bardhok Nikolli
Mark Gjera
Nikoll Frrok Zefi
Mark Gjet Pali
Frrok Margjoni
Mark Preng Vokrri
Ndue Shkurt Prenga
Kapiten N. Përdeti
Gjergj Nikoll Gega

BAJRAKU FANË:

Mark Gjok Ndoi
Prek Lala
Mark Lala
Dod Bib Përndoca
Zef Ndrec Marku
Ndue Zef Ndreca
Gjon Shkurti
Frrok Nikolli
Ndue P. Bajraktari
Zef Ndue Ndreca
Zef Voci
Pjetër Gjera
Frrok Gjet Vokrri
Ndue Nikoll Kola
Mark Bib Vokrri
Gjok Gjet Vokrri
Gjok Mark Ndreca
Mark Preng Zefi
Mark N. Bajraktari
Preng Gjet Përkocaj
Shkurt M. Tuci
Preng N. Prenga
Ndue N. Ndoka
Zef Gjergj Brunga
Ndue P. Gjoka
Ndue Gjok Maroci
Kol Gjok Maroci
Kol Gj. Bardhoci
Gjon N. Bardhoci
Preng Bib Margjoni
Frrok P. Margjoni
Preng N. Deda
Mark N. Çupi
Ndue N. Ndreca
Zef Ceku
Preng Ndue Gjergji
Gjok N. Deda
Zef Mark Ndreca
Frrok Nikoll Ndoka

BAJRAKU DIBRRI:

Bardhok Jak Bajraktari
Shqefën M. Prenga
Kol Mark Lleshi
Ndue M. Lleshi
Pjetër Gjeta
Nikoll Jaku
Kol Nikoll Kola
Preng Zef Marku
Zef Qoku
Dod Qoku
Preng Ndre Marku
Ndue Llesh Frroku
Frrok Zef Doçi
Mark Pjetri
Llesh Frroku
Ndue Ded Laska
Pjetër Paloka
Gjin Paloka
Ded Vila
Zef Ded Vila
Ndue Mark Zefi
Mati Prendi
Ded M. Gjoka
Preng Bib Zefi
Nikoll Frrok Ndoi
Zef Dod Luka
Mark Bib Rrasi
Zef Luk Pjetri
Ded Gjoni
Ndue Marku
Ndue Ndrec Prendi
Dod Llesh Pllaka
Frrok Mata
Pjetër Ded Vila
Ndrec Ndue Bardhi
Jak Preng Gera
Llesh Jak Prenga
Ndue Nikoll Ndoi
Llesh Preng Frroku
Ndrec Mark Ndoi
Pjetër Nikolli
Frrok Gjok Jaku
Ndue Geg Pepa
Gjon Preng Çupi
Zef Seferi
Zef Gjeta
Nikoll Përkeqi
Geg Llesh Prenga
Preng Gjon Marku
Preng Gjet Kola
Mark Përkeqi
Preng Frrok Marku
Mark Dod Ndreca
Mark Tuc Gjoka
Mark Dod Lleshi

BAJRAKU KTHELLË:

Frrok Melyshi
Mark Melyshi
Gjon Melyshi
Mara Melyshi
Llesh Gjon Melyshi
Kapiten Bib Melyshi
Zef Gjergj Melyshi
Preng Ndrec Molla
Bib Preng Molla
Zef Bib Molla
Pashk Mark Molla
Ndue Preng Molla
Mark Ndue Molla
Preng Dod Gjini
Preng Zef Tarazhi
Gjin Kros Buna
Preng Ruçi
Gjin Geg Duka
Mark Cara
Preng Gjergj Biba
Pjetër Gj. Bajraktari
Mark Jak Lurthi
Zef Dod Lekgegaj
Preng Frrok Gjeta
Fran Përndoi
Zef Gjok Rica
Bardhok Gjeta
Bib Mark Biba
Bib Dod Bushi
Kol Tosku
Nikoll Bardhoku
Dod Mark Biba
Bardhok Dod Lleshi
Gjergj Keç Beleshi
Dod Gjin Vorfi
Pjetër Zef Tarazhi
Dod P. Nikoll Gega
Gjon Pjetër Maca
Gjin Ndrec Cara
Frrok Radaçi
Mark Kol Maca
Gjergj Pal Dodaj
Ndue Pal Deda
Major Ndrec Prenga
Pjetër Shqalshi
Llesh Gjon Kola

BAJRAKU SELITË:

Llesh Shkurt Lufi
Ndrec Shkurt Lufi
Dod Lufi
Tanush Lufi
Pepë Lufi
Ndue Gjon Lufi
Ndue Ndrec Lufi
Gjin Llesh Lufi
Dod Bardhok Lufi
Nikoll Lufi
Geg Bozhiqi
Gjin Gjok Dodaj
Preng Nikoll Dodaj

BAJRAKU RRANXË:

Kapiten Islam Daçi
Bardhok mark Daçi

4 BAJRAKËT E MALSISË LEZHË QË KANË QËNË TË MIRDITËS:

Vas Toma
Zef Toma
Ndue Llesh Pjetri
Kol Frrok M. Toma
Kol Lushi
Zef Pjetër Gjoni
Llesh Preng Nikolli
Gjin Jaku
Mark Ndue Pali
Nikoll Deda
Gjok Dod Përbrunga
Ndue Përgega
Preng M. Përzefi
Frrok Fusha
Pjetër Kol Mhilli
Nikoll Bajraktari
Prena e Ndue Lleshit
Mrika e Llesh Pjetrit
Dod Llesh Pjetri
Mark Nika
Preng Zefi.

Lamtumirë Demir Gjergji, lamtumirë Poet

January 17, 2022 by s p

Me dhimbje e morëm këtë lajm të ikjes së parakohshme të poetit të mirënjohur Demir Gjergji.

Si homazh po hedh intervistën e realizuar prej meje me poetin dhe gazetarin e mirënjohur të Radio Tiranës.

AJRI QË BËHET FRYMË DHE FRYMA QË SHENJTËROHET NË FJALË DASHURIE

Bisedë me poetin dhe gazetarin e mirënjohur të Radio Tiranës, Demir Gjergji

Bisedoi Keze Kozeta Zylo

Krijimtaria e poetit Gjergji është vlerësuar me çmimin e dytë kombëtar për poemën në vitin 1986, me çmim në “Ditët e poezisë Shqipe” në vitin 2001, çmimin “Skampini” etj.
Poeti Gjergji ka për mburoje të vetëm, dashurinë njerëzore, çka e ka bërë dhe më interesante poezinë e tij qysh në moshën e hershme të rinisë.
Demir Gjergji ka qenë dhe vazhdon të jetë mjaft aktiv në faqet e shtypit të shkruar dhe në medien e folur. Ka 12 vjet që punon si gazetar në Radio Tirana, duke realizuar një nga emisionet më jetëgjata dhe më interesante “Fjala si Fillim. Fjala si Flijim”, i cili i kushtohet tërësisht letërsisë dhe autorëve të saj.
Me këtë emision mjaft tërheqës ai ka fituar respektin e mijëra dëgjuesve shqiptarë anë e mbanë globit.

Poezitë tuaja janë të legjitimuara në dashurinë me “Biblën e Buzëve”, është kjo vetja juaj, apo diçka e fshehtë që e ndjen vetëm Bibla e buzëve në librin tuaj poetik?

Ndjehem mirë që këtë bisedë po e fillojmë me ndjenjën më të bukur: dashurinë. Pa të cilën s’do të ishe as ti që të më pyesje e as unë, që të përgjigjesha. Jam krejt i bindur se zanafilla e artit ka nisur me ndjenjën e dashurisë, madje mendoj se përpjekja e parë për të komunikuar dhe fjala, si mjet i parë i kësaj përpjekjeje ka lindur prej fuqisë së dashurisë. Pa më pyet pak: pse lulet kanë ngjyra dhe aromë? Për të tërhequr vëmendjen e bletëve, – na përgjigjet Biologjia. Dhe ne vazhdojmë përsiatjen. Të dashuruara me këto ngjyra dhe aroma, bletët rendin lule më lule. Si pasojë lulet mbarsen, bletët mjaltëzojnë, pra lind jeta dhe ëmbëlsia e saj. Kështu ndodh edhe me ne, njerëzit. Vajzat i verbojnë pasqyrat duke qëndruar para tyre për t’u bërë të bukura që t’u pëlqejnë djemve… Dhe djemtë rendin pas tyre. Vajzat ikin…Djemtë i ndjekin, u bëjnë shenja, këndojnë për to.
Letërsia dhe arti në përgjithësi do të ishin një djerrinë me ca trungje e cungje gungaçë, të djegur nga luftërat dhe urrejtja, nëse nuk do të ishte kjo lojë dashurie. Kur kam qenë i vogël, para se të shihja ëndrrën e parë erotike, përballë shtëpisë sime të varfër banonte një fqinjë e bukur perri (të paktën kështu më dukej mua). Ditët me të këqija të fëmijërisë për mua, nuk ishin ato me brymë, re apo shi ose kur isha i uritur, por pikërisht ato ditë, kur nuk arrija ta shihja atë. Sa herë ajo shfaqej, unë bëja lëvizje të çuditshme, vrapoja, këndoja, bërtisja, që t’i bija në sy asaj. Madje prisja kallama dhe bëja pipëza e iu bija vetëm që të më dëgjonte ajo. Ndonëse krijimi im i parë lidhjet me tjetër gjë dhe është krejt tjetër motiv, e them me bindje se kjo poezi ishte ngjizur brenda meje pikërisht nga ajo fqinjë. Rrjedhimisht, e gjithë poezia dhe krijimtaria ime ka një
qëllim, të tërheqë vëmendjen e dashurisë dhe ka si kryemotiv vetë dashurinë. Edhe libri “Bibla e Buzëve” që është shkruar disa dhjetëravjeçarë larg asaj fëmijërie dhe kilometra të tëra larg asaj fqinje, në plazmën e vet ka ato vegime fëmijërie, të cilat ditë pas dite, vit pasi viti, dashuri pas dashurie, kanë plazmuar te kjo “Bibël” e thënë, pra Bibël e buzëve. Emocioni më i madh që kam marrë prej këtij libri ka qenë ai i paradisaditëve, kur një djalosh i ri, më ndali në rrugë dhe këmbënguli të më jepte një kafe. Ndërsa pinim kafenë ai më tha se ishin dy vargje të këtij libri, me të cilat ai kishte arritur të hynte në “zemrën-kështjellë të së dashurës.

Sa është ndikuar poeti Gjergji nga poezia me motive popullore?

Shumë. Sidomos në formë. Është e tepërt të flasim këtu për artin e madh që ndërton folklorin. Poezia, padyshim si krijesa më e hershme e këtij folklori, veç elementeve të paarritshëm përmbajtësorë, ka një strukturë që vetëm vetë virgjëria e botës mund ta ketë. Të vijmë prapë te lulet dhe te bletët. Shihni hojzit e tyre. Një strukturë prej nga kanë mësojnë arkitektët më të mëdhenj për të ndërtuar mrekullitë e botës. Dhe fill pas kësaj, ktheni vëmendjen e hetoni strofat e poezive popullore. Në arkitekturën e tyre ka farfuri metaforash, gdhendje marramendëse aliteracionesh, përmasa harmonike rimash e ritmesh. Ti hyn aty dhe harron që ka një tjetër botë jashtë, me dete, pyje, ura, qiej, rrugë, aventura, tempuj… Kështu ka ndodhur edhe me mua. Kam hyrë aty dhe nga brenda kam filluar të belbëzoj poezinë time. Për shembull, kam thënë kështu, kur më ka bërë të vuaj malli për të
dashurën: Ngrijmë në akujt e harrimit,/Ndërsa lemë takim në maj…/ Hapat mbaj pranë fundfillimit…/Hiqem mënjanë e qaj. Dhe për të folur kështu, natyrisht që më ka mësuar “poezia me motive popullore”.

Poezitë tuaja herë të çojnë në udhë të panjohura dhe herë ta japin direkt hartën e udhëtimit duke parë nga afër djegien e Yllit të ikur, si ta kuptojmë këtë?

Më ka pëlqyer gjithnjë të udhëtoj në udhë që nuk i kam shkelur më parë. Ka qenë aq tunduese kjo dëshirë, sa kur më dhanë mundësinë në rininë e hershme të punoj në minierë, m’u duk se do të fluturoja në qiell nga gëzimi. Aty isha i sigurt se do të ecja në rrugë kurrë ta shkelura më parë. Në fundin e tyre, ishte terri i tokës, por edhe fëshfërima e pyjeve prehistorikë. Nuk më hiqet nga mendja, kur në ato thellësi, llamba e minatorit që mbaja në ballë, ndriçoi befas një formë gjetheje të karbonizuar. Atë çast në vetëdije më gjëmuan të gjithë pyjet e lashtësisë. Sot shkeljen nëpër rrugë të reja e shoh krejt ndryshe: autostradat e mëdha, flurudhat e avionëve, miljet detare, avenjutë, aeroportet e botës gjithë më joshin si aventurë dhe si lëndë poetike. Megjithëse dua të shënoj që poeti më parë ato i ka përvijuar mbase më bukur në fantazi në ndjekje të atij “Ylli të
ikur”, që juve ju ka bërë përshtypje. Poezia është një udhëtim drejt së panjohurës, ashtu si dashuria, të cilën vetëm enigma e mban si frymë gjallë. Dua të shtoj këtu se me dashurinë ndodh si me mumjen. Sa është thellë në terrin e së panjohurës, ajo e ruan veten, formën. Me të dalë në dritë, zhbëhet. Pra, atë krim që nuk kanë mundur ta bëjnë dot shekujt, e bën në një grimë kohe drita. Pra po të mos ishte e panjohura, po të mos ishin rrugët e pashkelura, poezia do të kthehej në një bejte vulgare

Sa kanë zënë vend Zanat e bukura shqiptare në librat tuaja me poezi dhe çfarë do të çmonit më shumë tek gruaja shqiptare në veçanti?

Zanat? E çuditshme! Asnjë vajzë e adhuruar prej meje nuk ka mbajtur një emër të tillë. Megjithatë, si personazhe legjendash ato më kanë mahnitur, si gjithë të tjerët dhe mua për këtë i kam pasur frikë dhe tani që më pyetët vë re, se nuk i paskam në poezinë time!!!
Mbase nga frika se mund të më gurëzonin si krushqit e Eposit!

Mendoni se librat e tu janë strehuar në folezën e ngrohtë të zemrave të lexuesve dhe për rrjedhojë ndjeni se s’do të ikin kurrë nga kjo strehëz?

Po. Gjithë e mendoj këtë. Vazhdimisht përpiqem që të flas sa më bukur dhe rrjedhshëm përpara të tjerëve, qoftë edhe në një bisedë fare të zakonshme e të rastësishme një mik ose me një të panjohur. Nuk i kushtoj rëndësi veshjes po aq sa të folurës. Mbase kjo shtysë ka qenë në gjenin tim dhe kjo si duket më ka çuar te ligjërimi poetik. Kurse tani synimi për të krijuar te tjetri një ndjenjë të bukur, një emocion, një shkak për të medituar, më është përforcuar më shumë. Kjo është e shpjegueshme. Duke qenë një gazetar mikrofoni, e ligjërimi i rrjedhshëm, ku duket edhe kujdesi për t’i nxjerrë fjalët me një zë sa më të ngrohtë, më është bërë “sëmundje profesionale”, si i thonë. Ndërsa kur shkruaj, natyrisht që së pari, jam “vetëm për vetëm” dhe harroj se dikush ka për ta lexuar krijesën time poetike, por pasi e kam përfunduar, ndjehem lexuesi i parë i atij krijimi dhe
kështu më vijnë parasysh të gjithë ata që do të ndeshen me të, që do të shpenzojnë jetë nga jeta e tyre e shtrenjtë për ta lexuar. Dhe për këtë arsye, pastaj kujdesi dhe përgjegjësia arrijnë shkallën kulmore. Në procesin e shkarkimit ndjenjësor dhe shpirtëror, krijuesi mund të hedhë në shkrim gjithçka që e trondit, por për mendimin tim, lexuesit i duhet dhënë pjesa më e realizuar e kësaj krijimtarie. Mendoj se, jo çdo gjë e çastit mund të ketë të drejtën e botimit. Mediokriteti në letërsi është dëmi më i madh që mund t’i shkaktohet letërsisë dhe librit. Një krijimi i dobët hedh në erë urat e shenjta të komunikimit me lexuesin, krijon te ky i fundit një shije të keqe, që e çon atë deri në armiqësi me librin. Sot shkrimi përhapet (Lexo edhe “trafikohet”) lehtësisht edhe përmes internetit, prandaj një lexues i kualifikuar mund të bjerë pre e meduzës mediokritet, po aq sa edhe
një lexues i pajisur me shqisa e shije të një niveli të denjë mund të ketë luksin për të shkuar lehtësisht te letërsia e vërtetë. Ky lexues do të doja të ishte imi dhe për këtë besoj vazhdimisht dhe gjithnjë kontrolloj veten. Miqtë që më ka dhënë poezia, nuk do të m’i jepte askush në botë, prandaj nuk dua t’i humb ata!

Si ka qenë fëmijëria e poetit Gjergji dhe a ëndërronit se një ditë do të merreshit me letërsi?

Fëmijëria ime është nga më të vështirat e një fëmije, nga më të çuditshmet dhe mbase, për këtë arsye, sa herë ndodhem keq në jetë, thërras për të më bërë shoqëri dhe për të më mbështetur, atë fëmijën e Bregut të Sharrës, që vraponte nën ullinjtë dhe përmes baltës e erës, atë fëmijë të uritur, të trysnuar, i cili kishte vetëm një ëndërr të bëhej: pilot! Por mjaftoi një ditë një lajmërim në Këndin e Letrarit të Ri të shkollës që ky fëmijë të merrte vërtete fluturimin, veç jo me krahët e avionit, po me ato të letërsisë. Atëherë ky fëmijë dinte vetëm, se ka ca kodra, ka ca pemë e drurë, ka ca zogj, ka shtëpi të varfra dhe njerëz të mirë, ka errësirë nate dhe dritë qielli, se ka yje dhe ujë që rrjedh në një përrua të vogël, se ka një kaltërim të çuditshëm në horizont, të cilin do ta takonte si në ëndërr, vetëm kur e shkëputën një herë nga prindërit
dhe vendlindja për ta adaptuar në prindër të tjerë, dinte edhe se ka ca gurë varresh, mbi të cilët luante pa frikë me top, dinte… por nuk i kishte si ta merrte me mend se ka qytete gjigante, se ka sheshe qytetërimi, se ka skena ku bëhej art, se ka një Hollivud, se ka aeroporte etj, etj. Megjithatë ai u ngjit në qiell pikërisht kur lexoi atë lajmërim që e ftonte të shkruante një vjershë. Që nga ajo ditë ky fëmijë vrapoi marramendshëm drejt letërsisë, si drejt arit të botës, si drejt kurorave të perandorëve, pa ditur se do të mbetej gjithnjë një skllav i patjetërsueshëm i krijimit. Ky fëmijë isha unë.

Si shkrimtar ndjeheni i lirë brenda krijimit tuaj, dhe a keni një farë presioni të brendshëm, në se do të shkruani në publik, çfarë ndjeni brenda shpirtit tuaj poetik?

Në ka një mënyrë për ta shijuar lirinë dhe për t’i zotëruar plotësisht hapësirat e saj, këtë e gjej te krijimi, te poezia. Aty ndjehesh Zot, ndjehesh i gjithëfuqimshëm. Gëtja thotë diku, se edhe nëse Zoti nuk ekziston, njeriu bëri mirë që e krijoi atë! Në shkrim e sipër të një poezie vetja më duket si krijues zotash. Dhe pastaj kur këtë liri e kam të gjithën timen, pa menduar se i kam hyrë në hise lirisë së tjetrit e sidomos kur mendoj se liria ime (krijimi në këtë rast) bëhet përmasë lirie për të tjerët, më duket se jam pushtuesi më antipushtues i kësaj jete dhe bote.

Ju keni gati 12 vjet që punoni si gazetar në Radion kryesore të kombit shqiptar, Radio Tirana, cila është filozofia juaj në emisionet që transmetoni?

Para se të vija në Radio Tirana, kam kaluar në punë nga më të ndryshmet, ku gjithnjë grindesha me shefat e mi, të cilët merrnin masa ndaj disiplinës time të dobët. Kur kam hapur së pari mikrofonin për të folur si gazetar në këtë radio, menjëherë e kam çuar veten time përsëri në minierën e Manzës, kur me një shinë 80-kilogramshe në krahë, ngjitesha kodrave për te galeritë ajrore. Ajo shinë më dukej vetëm 8 kile. Dhe e dini pse? Sepse në dorë mbaja një tranzistor të sinkronizuar te Radio Tirana që transmetonte muzikë ose faqe libri. Një ditë brigadieri që këtë gjë e quante thyerje të disiplinës në punë, ma fshehu radion. Dhe unë atë ditë e lashë shinën në gjysmë të rrugës, nga që më mundi pesha e saj. Kanë kaluar 12 vjet nga ajo e folur e parë si gazetar në mikrofonin e kësaj radioje dhe sa herë nis e transmetoj më del përpara vetja ime me shinë në krahë. Ajo, “vetja ime”,
sot mund të jetë një bari, udhëtar, rojë etj. Asnjëherë nuk kam për t’u lodhur nga kjo punë, sepse pasioni mund çdo lodhje. Në ka gjë të shenjtë në këtë botë për mua, ai është mikrofoni i radios, i cili në çastin kur unë transmetoj, është veshi i dëgjuesit.

Ju drejtoni një nga emisionet kryesore letrare dhe më jetëgjata: “ Fjala si fillim, Fjala si flijim”, një titull shumë i gjetur për letërsinë dhe autorët, si e realizoni këtë?

Po të bëjmë një llogari të thjeshtë, këtë emision kam 12 vjet që e realizoj dhe e drejtoj çdo javë. I thonë afro 150 muaj, për nga 4 orë në javë. Pas shenjës së barazimit del shifra: mbi 600 orë program për letërsi nga biseda dhe krijimtaria e pothuaj të gjithë autorëve të letërsisë shqipe. Të gjitha këto biseda e them pa modesti, se mund të jenë lënda e mjaftueshme për një student që studion këtë shkencë. 90 për qind e këtyre emisioneve janë të drejtpërdrejta. Përvojë, emocione jetë shkrimtarësh, sekrete nga studiot e tyre, debate, thënie e kundërthënie, krijimtari. Të gjitha këto të përcjella me përkushtim vetëm për dëgjuesin e radios. Them se krijimtaria ime do të ishte e përgjysmuar, nëse nuk do të përfshija në të edhe këtë pjesë të veprimtarisë radiofonike.

Gjatë punës në Radio Tirana, cilat janë përshtypjet me mbresëlënëse?

Janë të shumta përshtypjet. Përshtypja që nuk do ta harroj kurrë dhe qe do ta rrëfej me siguri edhe në botën tjetër, është çasti kur përshëndetem me dëgjuesit. Do të doja që në atë çast të kisha mundësinë t’i dëgjoja të gjitha ata se si do të ma kthenin përshëndetjen. Sa herë ngjit shkallët e këtij institucioni më duket sikur ngjitem lart në dinjitetin dhe personalitetin tim prej krijuesi dhe gazetari, të cilat nuk kisha ku t’i gjeja më të plota se këtu. Ndërsa, sa herë hap derën e studios, më duket sikur hap derën e çdo shtëpie shqiptare për të bujtur aty.

Si i prisni vërejtjet që ju bën dëgjuesi i rregullt?

Vërejtjet gjithnjë i pres më mirë se sa vlerësimet. Ata që më bëjnë vërejtje më shumë se vlerësime i mbaj gjithnjë më afër. Rrallë gjen të tillë miq sot.

Cili shkrimtar ka qenë ai që ju ka dhënë më shumë dhimbje në emisionin tuaj?

Janë shumë: Jamarbër Marko, Bedri Myftari, Fatos Arapi. Xhevahir Spahiu, Ali Podrimja, Bardhyl Londo, Kolë Jakova…, por sidomos Pani Taçi. Një poet i kthjellët dhe i pastër si qiell prilli që sot pikon dhimbje, zhgënjim dhe tragjedi, sepse pjesën më të bukur të jetës e ka kaluar në burg. Dhe pse? Sepse në rininë e tij i kishte dhuruar një trëndafil të kuq një vajze që e dashuronte. Në burg ai kishte dashur të vriste veten duke prerë damarët. Në emision ai më tregonte se si thika ishte ngulur në mish dhe prej andej kishte shpërthyer gjaku. “Ai gjak më kujtoji atë trëndafilin e kuq që më mori në qafë,-tregonte Panoja … dhe vazhdonte: Në kllapi më doli përpara fytyra e asaj vajze. Ajo fytyrë më rrëmbeu atëherë nga kthetrat e vdekjes dhe ja tek jam”. Ky rrëfim më ka tronditur thellë. Tri ditë rresht, pas atij emisioni, nuk arrija ta merrja veten. Gjithkund shihja njollën e gjaktë
të…trëndafilit.

Bëni përzgjedhje të veprave të autorëve dhe si konkretisht?

Natyrisht që bëj një përzgjedhje. Shkruhet aq shumë sot. Më e vështirë është të zgjedhësh se sa të lexosh. Kjo përzgjedhje duhet të jetë gjithkund në botën e botimeve. T’ju them një rast, megjithëse po më vjen trup tani që ta kujtoj: një ditë më takon një nga ata shkrimtarët që shkruajnë fjalë, duke kujtuar se bëjnë letërsi.
“Dua të më ftosh në emisioni tënd”- më tha duke më zgjatur një tufë kartëmonedhash… Bëra sikur nuk e dëgjova….Edhe sot e kësaj dite, ndërroj rrugë, kur ai më del përpara. Ndjehem vërtet keq kur e kujtoj këtë rast…

Keni censurë kur realizoni emisionet tuaja?

Në asnjë rast. Radio Tirana më ka dhënë mundësinë të jem vetvetja, sidomos në emisionin për letërsinë. Këtë ia di për nder këtij institucioni. Mikrofoni i atij emisioni është hapur për vlera letrare, jo për pasione dhe krahë politikë. Këtë e them me bindje të thellë. Në të janë ftuar që nga më të djathtët e deri te më të majtët dhe kanë thënë e shenjtëruar fjalën si fillim e si flijim.

Cilat janë dhimbjet dhe pengjet e poetit Gjergji?

Pengjet e mia? Diku në një intervistë tjetër kam thënë se pengu më i madh është nëna ime, që nuk është më në këtë botë. Po kam edhe një peng tjetër: është koha e jetës sime, që më kalon në gjumë. Është e tmerrshme të mendosh se njeri është i detyruar t’ia dorëzojë “vdekjes” gjysmën e jetës së tij!
Kurse dhimbja më e madhe është ajo që më ka shkaktuar ikja nga kjo jetë e tim biri, Everesit. Është plaga përherë e freskët, dhimbja që nuk mund të përballohet.

Çfarë keni në dorë duke shkruar?

Tani kam në dorë duke shkruar këtë intervistë. Po u përgjigjem pyetjeve tuaja interesante. Ndërsa po e mbaroj, e ndjej se po më thërret motivi i një poezie…

Së fundi, cili është mesazhi juaj për Diasporën, gazetarët dhe shkrimtarët e saj?

Gjithkush që ndodhet larg atdheut ka një zbrazësi të madhe në shpirt: është mungesa e Atdheut. Kjo mungesë është e ngjizur me ndjenjën e mallit, e cila ushqen vazhdimit ndjenjën e nderimit e të dashurisë për vendlindjen. Lum Shqipëria që është e rrethuar me një mall dhe dashuri të tillë. Ky mall e kjo dashuri, ky idealizëm e përgjërim për këtë atdhe, është si atmosfera për planetin Tokë, ku jetojmë të gjithë.
Bashkatdhetarëve të mi nëpër botë, sidomos bashkëshkrimtarëve do t’u thosha: mungesa është prania më tronditëse. Ju që jeni larg. e keni Shqipërinë më pranë se ne që jemi brenda saj.
Për këtë jam i sigurt.

Ju faleminderit z.Gjergji,

Ju faleminderit juve znj.Zylo

New York, Janar 2010