Agim Baçi/

Nuk besoj se ata prindër të atyre fëmijëve që kanë tallur Irsan për varfërinë e saj, e cila u vetëvra vetëm se nuk mund të duronte më bullizimin prej bashkëmoshatarëve të saj, mund të flenë të qetë as sonte e as për shumë kohë. Nuk është e lehtë për askënd nga ne që as nuk e ka njohur, e jo më për prindërit e saj dhe prindërit e bashkëmoshatarëve, të lexojnë ato rreshta ku Irsa ka rrëfyer se përse kish vendosur ta linte këtë botë, duke rrëfyer se prindërit që e donin kishin bërë gjithçka, por pa mundur t’i sigurojnë më shumë. Irsa Muçollarin sot nuk e gjykojmë dot. Për të vetëm mund të lutemi, që Zoti ta falë e ta marrë pranë vetes. Por ama, mënyrën se si flasim me fëmijët, duhet të mos e shmangim, nëse nuk duam që të jemi dëshmitarë të ngjarjeve si ajo që ndodhi me Irsan.

Nuk është e lehtë padyshim që të frenojmë këtë dëshirë të fëmijëve për të vënë në lojë të tjerët. Mbaj mend që unë jam sfiduar nga im bir kur kam dashur t’i flas se si duhet të sillemi me ata që bashkëudhëtojmë në përditshmërinë tonë. “Të them diçka babi? – Ti nuk e kupton fare brezin tim!”, më tha disa kohë më parë im bir, Marini, atë kohë katërmbëdhjetëvjeçar, teksa i flisja lidhur me efektin e keq që mund t’i shkaktojë kujtdo prej nesh ndjekja e vazhdueshme e videove të pakontrolluara në internet, plot xhirime me provokimeve, ku shfaqet hapur dhuna, tallja dhe seksualizimi i shoqërisë së sotme.

Fjalët e tij më shtynë që të përpiqesha që më parë duhet të kuptoja se përse isha kaq larg kuptimit të asaj që i interesonte brezit të tim biri.

E teksa i kërkova që të më shpjegonte diçka se përse nuk e shihte mundësinë që bashkë me mua të xhironim disa filma të shkurtër për të shfaqur pasojat e bullizimit në marrëdhënien mes fëmijëve, apo nevojën që kanë fëmijët me aftësi ndryshe për t’u bërë pjesë e shoqërisë, ai më tha hapur frikën që kishte: “Nëse do shfaqem me këto filma apo me video të tilla, shokët e mi mund të tallen me mua! Sepse kështu bëjnë të gjithë moshatarët e mi – tallen me gjithçka, vënë në lojë këdo”.

Ndoshta në këtë pozitë si unë janë vënë shumë prindër kur kanë dashur të largojnë fëmijët nga videot që kanë në qendër të shfaqjes së tyre vënien në lojë të të tjerëve, pa kursyer as të lindurit me aftësi ndryshe.

Padyshim që nuk është aspak e lehtë në fakt t’i mbushësh sot mendjen një adoleshenti se bota zgjidhet duke besuar më shumë te vetja. Ndoshta nuk e kanë pasur kaq të lehtë as prindërit tanë me ne vite më parë, kur edhe ne na dukej sikur dinim gjithçka, pa pasur nevojën e mençurisë dhe përvojës së tyre për të gjykuar botën. Madje ka shumë të rritur që ndoshta nuk e kanë gjetur kurrë në jetë besimin as te vetja e as te tjetri edhe pasi janë bërë prindër.

Dhe duhet ta imagjinojmë se sa vështirë e kanë fëmijët e sotëm ku përmes internetit në telefon, ku transmetohen në çdo kohë gjendjen dhe fjalët tona, tallja nuk mbetet thjesht në një ambient të vogël, por bëhet publike, shpërndahet duke tronditur këdo, sidomos të vegjlit, që nuk arrijnë të kuptojnë fuqinë e gabimeve të çastit, sidomos të gabimeve që kanë të bëjnë me botën e tyre në rritje e plot enigma për mendjen dhe trupin e tyre. Ndoshta këtë fakt e kanë ndeshur me dhjetëra prindër, sidomos në këtë kohë teknologjie. Dhe për dikë mundet që tallja të ketë krijuar një hendek të madh jo vetëm të fëmijëve me prindërit, por edhe të atyre vetë me ëndrrat e veta, me dëshirat për të bërë diçka të mirë.

Por a është e mundur t’i ndihmojmë fëmijët të mos enden me këtë cinizëm në kokë? Si mund të besojmë te vështrimi i tyre me dashuri për veten dhe tjetrin kur në mes është bota vrastare e talljes?

Teksa rreshtoja dhjetëra mendime pas asaj që im bir më tha për brezin e tij, i lashë mënjanë projektet e çastit dhe po përpiqesha t’i thosha diçka lidhur me fuqinë e madhe që ka dashuria në jetët tona, duke i rrëfyer se si gjatë historisë njerëzore, ai apo ajo që kanë arritur të pengojë talljen e një shoku apo shoqeje, apo të keqen ndaj dikujt, janë ndjerë gjithnjë më mirë se të tjerët, pasi shpirti i tyre ka notuar në qetësi. Ashtu mbaj mend se iu drejtova, sikur ta kisha njëkohësisht afër dhe larg, duke i kërkuar që të mos jetojë kurrë me urrejtje dhe frikë dhe se edhe shokët duhet t’i kërkojë të tillë:

Biri im, çdo qytet në botë ka shpirt dhe shpirti i qytetit tonë je ti dhe shokët e tu, ata që janë më të vegjël se ty, ata më të rritur se ty, ata që jetojnë në lagje të ndryshme e që kanë ardhur nga shumë qytete e fshatra të këtij vendi ku kemi lindur. E nëse ne të rriturit jemi treguar të pakujdesshëm që ta mbajmë këtë qytet me një shpirt të pastër, me njerëz që të adhurojnë të mirën, apo që kemi heshtur përpara së keqes së përditshme, atëherë mundet që këtë pakujdesi tonën, këtë gabim tonin, ta ndreqni ju. Sepse, biri im, nëse jeton në një qytet me zemra të errësuara dhe që humbin besimin se ia vlen të jetosh duke menduar dhe vepruar mirë, atëherë ti nuk do ndjehesh kurrë i qetë, e aq më pak i gëzuar që po jeton këtu.

Biri im, shpesh njerëzit justifikohen se nuk kanë faj përballë së keqes, sepse nuk kanë bërë ndonjë gjë të keqe. Por në jetë ka gabime nga veprimet, aq sa ka edhe nga mosveprimet. Sepse shumë gjëra ndodhin kur ne mbyllim sytë ndaj talljes së një shoku apo një shoqeje, ndaj vjedhjeve, ndaj së keqes apo ndaj së ligës, duke mos e ditur se ajo është errësira jonë, që na mbulon të gjithëve e na pengon të lëvizim drejt një vendi me dritë.

Ne të gjithë kemi gabimet tona. Por asnjë gabimmi yni apo i shokëve e shoqeve nuk duhet t’ia hapë derën cinizmit që na pengon drejt dëshirës për të jetuar më mirë me veten dhe me të tjerët. Le të jenë sado të shumtë ata që duken sot se argëtohen nga tallja. Bota ka pasur gjithmonë të tillë e do të ketë. Por të kërkoj që të mos e helmosh zemrën tënde me cinizëm, por të kalosh nga rruga e dashurisë.

E di, nuk është kurrë e lehtë të ecësh duke besuar në fitoren e së mirës, por, dije ama, se është një rrugë që ia vlen të ecësh edhe nëse rrëzohesh, sepse është një rrugë që nuk do të ta çojë kurrë shpirtin tënd në qorrsokak, por do të të japë vetëm mundësi.

Thjesht, biri im, dua të të them që nëse do të përpiqesh t’i zgjidhësh problemet në jetë me dashuri, do të kuptosh se zemra do të të mbrojë që ligësia të të mos bëhet streha jote.

…Këtë debat të gjatë me tim bir ma risolli ngjarja e vetëvrasjes së Irsa. Ikja e saj nga turpi i talljes nga bashkëmoshatarët e saj është edhe dështimi ynë, si prindër, që nuk u flasim fëmijëve për një botë me sytë nga Dashuria. Dhe do vijojmë të turpërohemi nëse nuk bëjmë diçka që tallja mos të jetë shtroja e mendimeve dhe e hapave të tyre…

Prof. Lili Sula/

Për Martinin 15 vjeçar, Leon 12 vjeçar, Irsën 17 vjeçare,

për Megin 20 vjeç e fëmijë të tjerë të bullizuar, të dhunuar, të plagosur, të vrarë e të aksidentuar, që shkrumbuan zemra nënash e dhimbjen e bënë kapicë, por sot nuk kanë asnjë përgjigje nga institucionet shtetërore e madje as një ndjesë njerëzore.

Arsimi shqiptar nga turpi i analfabetizmit ka kaluar ne një stad shumë të dhimbshëm: ai po përgjaket me histori konfliktesh, aksidentesh, vrasjesh e vetëvrasjesh të vijueshme; arsimi i fëmijëve tanë ka shënuar rekordet më të zeza të historisë së tij, por asnjë institucion nuk ndjehet e nuk shprehet e aq më pak të mbajë përgjegjësi.

Klima e dhunës dhe bullizimit ka shënuar një zinxhir ngjarjesh shumë të rënda në arsimin parauniversitar publik dhe jopublik. Goditja me thikë e 17 vjeçarit në shkollën Gjergj Kastrioti, në fshatin Bazë të Matit gjatë orës së fizkulturës me pasoja të rënda, pason konfliktin mes dy bashkëmoshatarëve të shkollës së mesme Cakran Fier ku dy 17 vjeçarët u plagosën me mjetë prerëse.

Këto ngjarje kulmojnë në tragjedinë e Gjirokastrës ku gjimnazistja 17 vjeçare, Irsa M. nxënëse e shkollës Siri Shapllo i dha fund jetës, sipas të dhënave në medie, për shkak të bullizimit nga mjedisi shkollor, sepse ishte e varfër. Ngjarja e kobshme e Gjirokastrës pason atë të 15-vjeçarit Martin C. në një hark kohor në më pak se tre muaj duke i ngulur thellë vulën e zezë të turpit strukturave drejtuese të ministrisë së arsimit dhe ministres O. Manastirliu dhe duke shënuar përfundimisht kalbjen dhe dekompozimin e një sistemi të tërë.

Izolimi dhe ankthi që ndjente Irsa, të shprehura në letrën para se t’i jepte fund jetës: ‘’O Zot, përse po vuaj kështu vallë? Unë jam kjo që jam dhe miqtë dhe shokët kërkoj të më respektojnë. Por ata tallen më mua. Unë ndihem kaq e vetmuar në vetminë time. Nuk më vjen turp për veshjen time. Kaq mundësi kanë prindërit e mi… Po përse u dashka të jem kaq e veçuar? Ku të ankohem? Kujt t’i drejtohem? Kujt t’ia hap zemrën time? Tek askush nuk kam besim….’’ janë akuzë e fuqishme ndaj shtetit dhe posaçërisht ministrisë së arsimit, znj. O. Manastirliut që e ka kallur arsimin në institucion frike e pasigurie për nxënësit.

Asnjë prononcim institucional dhe, si në raste të tjera, asnjë shprehje apo mbajtje përgjegjësie nuk pati për ikjen nga kjo jetë të gjimnazistes nga Gjirokastra.

Asnjë reagim nga institucionet e arsimit as për shuarjen e jetës në moshë 20 vjeçare të studentes Megi Xh. në aksident rrugor, për të cilin mediet njoftojnë se në segmentin rrugor fatal është derdhur vaj qëllimshëm për të ndodhur aksidente.

Masat e vetme janë fotot dhe regjistrimet entuziaste mediatike për të qarkulluar qindra herë në rrjete sociale.

Heshtja e diktuar nga O. Manastirliu për të mos reaguar për ngjarje të mynxyrshme, si për rastin e shkollës Fan Noli edhe për këtë të Gjirokastrës, nuk kursen as dhimbjen e vrasjes së adoleshentëve, duke shtypur ngjarje kaq të rënda qe as në vendet e botës së tretë nuk ndodhin të tilla, kaq fatale dhe kaq të përsëritura.

Sot fëmijët tanë mbushin sallat e kuvendeve të rilindjes, ndërkohë që, mjediset e shkollave bëhen gjithnjë e më të pasigurta; me rritje të theksuar të numrit të nxënësve të përfshirë në konflikte me pasoja të rënda fizike dhe psikologjike. Shkolla jonë nuk ofron mbështetjen e duhur psikologjike dhe programe këshillimi, duke mos identifikuar dhe adresuar problemet emocionale dhe sociale që përkeqësohen me kalimin e kohës. Nga ana tjetër, nxënësit e perceptojnë si masë ndëshkuese dhe disiplinore shërbimin psikosocial duke shenjëstruar kështu mungesën e profesionalizmit të trupës mësimore dhe administrative.

Ekspertët e arsimit të testimit PISA më 2022 kanë theksuar rritjen e nivelit të konfliktualitetit në shkolla, të dhunës fizike mes nxënësve, të bullizmit, por ende asnjë masë nuk është marrë që shkolla të sigurojë qëndrim të sigurt dhe miqësor për nxënësit dhe bashkëjetesë të paqtë mes tyre.

Këto ngjarje e të tjera denoncime bëjnë të qartë për qytetarët që Ministria e Arsimit dhe Sportit dhe strukturat në varësi të saj po shkelin më këmbë të drejtat e fëmijëve të cilat mbrohen nga Konventa ndërkombëtare mbi të drejtat e fëmijës, neni 3., ku shprehet se ‘’Shtetet Palë marrin masa që institucionet, shërbimet dhe qendrat që përgjigjen për kujdesin dhe mbrojtjen e fëmijëve të veprojnë në përputhje me normat e caktuara nga autoritetet kompetente, veçanërisht në fushën e sigurisë, të shëndetit, të numrit dhe aftësive të personelit të tyre si dhe të kontrollit të duhur.’’

Gjithashtu, Ligji për të drejtat dhe mbrojtjen e fëmijës, Neni 18, pika g, përcakton shprehimisht përgjegjësitë e Ministrisë së Arsimit e të strukturave arsimore parauniversitare që ‘’të ngrenë mekanizma efikase për parandalimin, trajtimin brenda shkollës dhe raportimin tek autoritetet përgjegjëse të situatave të dhunës, duke përfshirë edhe ato ndërmjet vetë fëmijës brenda shkollës (bulizmi).’’

E këta mekanizma rezultojnë të jenë fals, por asesi efikasë.

Shtrohen pyetjet: Kush e monitoron shërbimin psiko-social dhe a ka ndonjë raport mbi punën e deritanishme, që ndryshe, do të thotë: pse numri i punonjësve mbështetës është rritur nëpër shkolla, ndërsa dhuna, konfliktet e bullizimi vetëm shtohen ?

Kontrolli i Lartë i Shtetit ndodhet aktualisht në MAS dhe AKAP për verifikimin e performancës së oficerëve të sigurisë në shkolla, ndaj i bëj thirrje që të ushtrojë detyrën e tij me përgjegjësi të lartë dhe paanshmëri, pasi pesha dhe roli i oficerëve te sigurisë është vendimtare në mbrojtjen e të drejtave te fëmijëve.

Gjithashtu i bëj thirrje Kontrollit të Lartë të Shtetit të verifikojë edhe emërimet politike pa konkurs dhe procedurë të stisura nën petkun e ristrukturimit, që janë bërë në Zyrat vendore të arsimit parauniversitar (ZVAP) dhe drejtoritë arsimore rajonale në rrehet Tiranë, Durrës, Fier, Lezhë, Korçë të deklaruara publikisht nga Paria Demokratike më 1 shkurt 2025.

Arsimi shqiptar po shkon nga humnera në humnerë gjatë këtyre viteve dhe institucionet përgjegjëse vetëm sa i kanë përligjur kobet e humbjes së jetëve të nxënësve e të rinjve dhe rezultatet dërrmuese të testimeve ndërkombëtare. Arsimi ynë e ka humbur qëllimshëm misionin thelbësor të edukimit dhe formimit të qytetarëve të ardhshëm duke mos i përgatitur ata për jetën, për të menduar në mënyrë alternative, duke mos i aftësuar për tregun e punës, por duke investuar në dearsimimin e nxënësve – ndaj sot 47 % e nxënësve shkruajnë e lexojnë me vështirësi.

Dhe dihet, se diktaturat dhe regjimet autokratike, përpos sofistikimit të propagandës, i kushtojnë vëmendje errësimit të mendjes së fëmijëve e të popullit, shtypja e të cilëve do t’u kthehet shumë shpejt në rrungajë përmbysëse.

Albanian Community TV/

Me hidherim te thelle dhe me zemer te renduar njoftojme se u largua pergjithmone nga ne pronari i Televizionit ACTV, Albert Spahi (Beni) ne moshen 62 vjeçare.

Pas nje semundjeje te rende, Beni u largua sot drejt parajses se perjetshme i rrethuar me dashuri nga familjaret e tij, nga miq dhe te aferm, te cilet te pikelluar humben sot ne menyre te parakoheshme njeriun e pazevendesueshem.

Beni ishte nje familjar i dashur dhe shembullor, nje shok i pazevendesueshem per ndihmen e pakursyer qe deshironte t’i jepte edhe njerezve te panjohur qe mund te takonte.

Ai ishte simbol i humanistit te thjeshte dhe punetor. Albert Spahi ketu ne Amerike ishte nje biznesmen i sukseshem, por edhe nje intelektual i formuar.

Ai ishte nje artist i vertete, instrumentist, interpretues, humorist i kendshem qe mbushte cdo hapesire shoqerore me optimizem dhe pozitivitet.

Ai vraponte cdo dite, punonte shume sikur te ishte ne gare me kohen.

Ai la pas nje boshllek te madh. Do t’i mungoje shume familjes dhe te afermve, shokeve dhe miqve.

Beni do ti mungoje pa mase stafit te Televizionit ACTV. Tek ky television do te mungoje pasioni i Tij pa fund per ta shnderruar kete televizion ne hapesiren e perbashket te informimit, promovimit dhe krenarise shqiptare ne Amerike.

Lamtumire Beni!

Pusho ne parajse mik dhe shok i dashur!

Nga Frank Shkreli/

Dje mora lajmin e papritur se ditën e hënë ka shkuar në amshim, Nikolin Kurti, nipi i të lumturit Dom Shtjefën Kurti, i cili ishte ndër shumë klerikët e Kishës Katolike Shqiptare, ekzekutuar nga regjimi barbar komunist i Enver Hoxhës, në vitin 1971. Vetëm e vetëm se kishte pagëzuar një fëmij, me kërkesë të nënës së të miturit.  Me Nikolinin e ndjerë kam qenë në kontakt të vazhdueshëm dhe “takoheshim” shpesh në komunikimet tona nepërmjet postës elektronike.  Hera e fundit e “takimit” me Nikolin Kurtin ishte dita e dielë, një ditë para se ai të ndërronte jetë.  Më komunikonte një koment që kishte postuar në një portalin e intervistës së ditëve të fundit Gëzim Marku: Intervistë ekskluzive me gazetarin dhe publicistin shqiptaro-amerikan Frank Shkreli — Nikolin Kurti (E dielë, 09.02.2025, 04:31 AM)  “Një intervistë e plotë nga e cila u njoha plotësisht me personalitetin e lartë të medias së shkruar shqiptare, z. Frank Shkreli. Kisha lexuar mbi veprimtarinë e shquar patriotike të gazetarit të VOA, Frank Shkreli, por nga ky shkrim njohja për të është e plotë. Frank Shkreli ka hyrë në familjen tonë Kurti, kur ai, bashkë me meshtarin katolik Zef Oroshi, udhëhoqi protestën e shqiptaro-amerikanëve para OKB-së ndaj regjimit komunist për vrasjen e priftit Dom Shtjefën Kurti, 74 vjeç, se pagëzoi një fëmijë. Sh.flm. Frank.”  I tillë jetoi dhe veproi Nikolin Kurti, fisnik e mirënjohës.

Protesta të cilës i referohet Nikolini në mesaxhin e tij ka ndodhur në vitin 1973 para Organizatës së Kombeve të Bashkuara dhe para misionit të Republikës së Shqipërisë komuniste në Nju Jork — Frank Shkreli: “Fajtori” i pafajshëm! 50-vjetori i ekzekutimit të Dom Shtjefën Kurtit nga regjimi barbar komunist i Enver Hoxhës | Gazeta Telegraf – Ishte pra kjo ngjarje që më njoftoi me Nikolin Kurtin, nipin e Dom Shtjefën Kurtit, dekada më vonë – duke vazhduar kontaktet e rregullta me postë elektronike — ai në Shqipëri e unë në Amerikë, deri ditën e fundit që ndërroi jetë.

Ndonëse Dom Shtjefën Kurti ishte vrarë në 29  shtator, 1971, deri dy vjetë më vonë nuk dihej asgjë se çfarë kishte ndodhur me Dom Shtjefën Kurtin në Shqipëri. Kishte lajme, sidomos në shtypin austriak të kohës, që citonin burime jo të sigurta se në Shqipëri mund të ketë ndodhur vrasja e një kleriku katolik, për “fajin” se kishte pagëzuar një fëmij, por pa përmendur emër të klerikut. Por disa ditë para se të mbahej protesta në Nju Jork, burime të sigurta – që ishin marrë edhe më heret me këtë lajm — njoftuan vrasjen barbare dhe emrin e priftit katolik Dom Shtjefën Kurti, me origjinë nga Ferizaji i Kosovës – si kleriku që e kishte paguar me jetën e tij, pagëzimin e një fëmije të mitur, me kërkesën e një prindi.  

Ashtu si Dom Shtjefën Kurti, edhe nipi i tij, tani i ndjerë, Nikolin Kurti dhe familja e tyre më e gjërë e kanë origjinën nga Ferizaji i Kosovës, ku Dom Shtjefni, fillimisht, ka shërbyer si famullitar në Kishën e Engjëllit të Rojës në atë qytet. Në komunikimet e mia elektronike me Nikolin Kurtin, ai shprehte krenarinë e vet për preardhjen e tij nga Kosova, ku kishte të afërm, miq e kolegë, ndërkohë që vendlindjen e familjes e vizitonte shpesh gjatë dekadave të fundit. 

Qysh prej kohës që jam njohur në distancë me të, nepërmjet postës elektronike, Nikolin Kurti ka punuar pa pushim për kauzat e të përndjekurve të regjimit komunist enverist por mbi të gjitha ka vazhduar – siç duket pa sukses deri tani që shkoi në atë jetë – për të gjetur eshtrat e axhës së tij Dom Shtjefën Kurtit – të ekzekutuar nga regjimi komunist – por të cilit as varri nuk i dihet deri më sot. Këtë e kishte pasionin e madh të jetës, në kauzën e tij të madhe, gjetjen e eshtrave dhe varret e të ekzekutuarve të regjimit komunist. Jo më larg se ditën e premte të javës që kaloi, para se ndërronte jetë, Nikolin Kurti vizitoi Autoritetin e Informimit mbi Dokumentet e Ish-Sigurimit të Shtetit (AIDSSH), në përpjekjet e tija të vazhdueshme për të kërkuar të Vërtetën. 

Në shumë prononcime zyrtare ose gjyësm zyrtare në Shqipëri kurë është fjala për viktimat e komunizmit, thuhet se atyre u është bërë e “padrejtë” dhe asgjë më tepër. Zyrtarisht, shumë pak ose aspak, bëhet për të zbuluar të Vërtetën, për gjetjen e eshtrave dhe të varreve masive, të të vrarëve nga komunizmi i Enver Hoxhës.  Këtyre dhe familjeve të tyre pasardhëse të viktimave të regjimit komunist, siç ishte edhe Nikolin Kurti — u është bërë më shumë se diçka e “padrejtë”. Ekzekutimi i njerëzve të pafajshëm, është krim, madje është krim kundër njerëzimit.  Vrasje të tilla si ekzekutimi i axhës së Nikolin Kurtit — Dom Shtjefën Kurtit — ishte dhunim i ligjeve ndërkombëtare që kanë të bëjnë me sulmet kundër një popullate civile, për krime si vrasjet, skllavërimi, shpërngulja e deportimi me forcë, përfshir torturat dhe persekutimin në bazë të fesë, qendrimeve politike ose origjinës kombëtare. Si mund të hesht klasa politike shqiptare e këtyre 35-viteve për këto krime monstruoze?  Për botën normale dhe për të ndjerin Nikolin Kurti, këto ishin dhe janë krime kundër njerëzimit. Për fat të keq, misioni i tij cdhe i të tjerëve si ai në ndjekje të së vërtetës mbi krimet e komunizmit mbetet, tmersisht, i pa përfunduar, falë refuzimit zyrtar të kësaj klase politike të tranzicionit komunist — se “demokratik” ky sistem nuk mund të quhet në Shqipëri — për tu përballur, zyrtarisht, me të kaluarën komuniste. Mbetet për tu dëshiruar një vendim zyrtar nga institucionet më të larta të qeverisë dhe shtetit shqiptar për të dënuar krimet e komunizmit dhe për të çuar në vend misionin e jetës së Nikolin Kurti për të gjetur eshtrat dhe varret, jo vetëm të axhës së ti, Dom Shtjefen Kurtit, por edhe të mijëra viktimave të komunizmit, anë e mbanë Shqipërisë. Tregoni guxim moral dhe  vullnet të mirë politik, njëherë e mirë, për hir të së VËRTETËS HISTORIKE, duke nderuar kështu punën më se 30-vjeçare të Nikolin Kurtit e të tjerëve, kushtuar gjetjes së eshtrave dhe të varreve të viktimave të komunizmin barbar. Bëjeni këtë për hir të atyre që humbën jetën, por edhe për trashigimtarët e tyre të gjallë para se edhe ata të zhduken nga kjo botë.  Një vendim i tillë, do të ishte. jo vetëm në përputhje me kërkesat ligjore vendase, por edhe me ligjet ndërkombtare, ashtu siç kanë bërë pothuaj të gjitha vendet ish-komuniste në Evropë. Për këtë jetoi dhe veproi Nikolin Kurti gjithë jetën e tij – jo për hakmarrje – por që të zbulohet e vërteta!  Ai iku nga kjo botë me një brengë të madhe në zemër – pa gjetur eshtrat e axhës së tij të dashur. Nikolin Kurti lë pas, me të vërtetë një zbrasti të pazevëndësueshme në gjirin e familjes por edhe në gjirin e bashkisë së të përndjekurve politikë – të gjallë e të vdekur – si edhe kauzës së tyre madhore në Shqipëri – të gjallë e të vdekur.  Ata, tani kanë një zë më pak, në Shqipëri dhe jashtë, që lufton për kauzat e drejta të tyre, morale, politike dhe ekonomike.

Thellësisht i prekur nga kjo humbje e rëndë, vëllazërisht i paraqes familjarëve të Nikolin Kurtit dhe mbarë far-e-fisit të tij në Shqipëri, në Kosovë dhe kudo gjënden ata — përdhimtimet e mia më të thella me lutjet që Zoti t’u japë forcë e Nikolinit jetën e pasosur në amshim. Do më mungojmë shumë komunikimet me postë elektronike me ty, Nikolin Kurti!

Pushofsh në paqë!

Frank Shkreli

                                                 Nikolin Kurti – vdekja e papritur ia ndërpreu misionin për gjetjen e eshtrave të axhës së tij, Dom Shtjefën Kurtit – I ekzektuar nga regjimi komunist Enver Hoxhës.

I ndjeri Nikolin Kurti, njëri prej autorëve të librave kushtuar axhës së tij, ka thënë se Dom Shtjefni megjithë akuzat nga regjimi, vazhdoi të mbante lidhje me misionet perëndimore dhe iu nënshtrua dënimit të parë prej njëzet vjetësh dhe pasi nuk e pranoi shkëputjen e klerit katolik shqiptar nga Kisha Katolike Universale siç kërkonte regjimi komunist i Enver Hoxhës dhe se luftoi njëkohsisht, për krijimin e një opozite politike ndaj regjimit dhe për këtë qëllim kishte patur takime dhe me përfaqësues të shteteve perëndimore, duke theksuar se pavarësisht terrorizmit shtetëror ndaj klerit katolik dhe dhunës ndaj tij, i lumi Dom Shtjefën Kurti, refuzonte, kategorikisht, përdorimin e dhunës. 

I ndjeri Nikolin Kurti (majtas) është pritur me 24 Dhjetor 2021 nga Ambasadori i Republikës së Shqipërisë, në Tiranë, Z. Skënder Durmishi. Me këtë rast Nikolin Kurti i ka dhuruar Ambasadorit të Kosovës në Shqipëri, librin: “Memorandumi drejtuar Lidhjes së Kombeve nga klerikët  katolikë shqiptarë Shtjefën Kurti, Gjon Bisaku dhe Luigj Gashi – Dëshmorë të Popullit Martir.”  Nikolin Kurti ka marrë pjesë me bashkpuntorë në botimin edhe të librave të tjerë kushtuar axhës së tij: “I Lumi Dom Shtjefen Kurti – Dëshmitar i Kishës Martire (3-vëllime) dhe “Studime Historike, Recensione, Publicistikë” (2-vëllime).

E ndjejë veten të nderuar dhe i privilegjuar të konsiderohem nga i ndjeri Nikolin si pjesë e familjes së nderuar dhe shumë të vuajtur nga komunizmi – familjes së Dom Shtjefën Kurtit dhe nipit të tij, tani të ndjerit Nikolin Kurti – I cili la për mua këtë testament (të cilin e pranoj me përvujtëri)  vetëm një ditë, para se të ndërronte jetë:  “Frank Shkreli ka hyrë në familjen tonë Kurti, kur ai, bashkë me meshtarin katolik Zef Oroshi, udhëhoqi protestën e shqiptaro-amerikanëve para OKB-së ndaj regjimit komunist për vrasjen e priftit Dom Shtjefën Kurti, 74 vjeç, se pagëzoi një fëmijë. Sh.flm. Frank.” (E Dielë, 9 Shkurt, 2025) Me përvujtëri dhe mirënjohje të thellë për punën tënde o Nikolin Kurti, në mbështetje të drejtave të viktimave të komunizmit dhe të Vërtetës historike për ta.

 Frank Shkreli

AIDSSH/

-𝑁𝑗𝑒̈ 𝑗𝑒𝑡𝑒̈ 𝑒 𝑝𝑒̈𝑟𝑘𝑢𝑠ℎ𝑡𝑢𝑎𝑟 𝑝𝑒̈𝑟 𝑘𝑢𝑗𝑡𝑒𝑠𝑒̈𝑛 𝑑ℎ𝑒 𝑑𝑟𝑒𝑗𝑡𝑒̈𝑠𝑖𝑛𝑒̈ ℎ𝑖𝑠𝑡𝑜𝑟𝑖𝑘𝑒.

Të premten e shkuar, Nikolin Kurti erdhi në Autoritetin e Dosjeve për t’i kërkuar institucionit mbështetje në përcjelljen e një propozimi drejtuar Bashkisë së Kurbit, për të nderuar figurën e xhaxhait të tij, Dom Shtjefën Kurtit.

Emocionet e tij ishin të dukshme, frymëmarrja e rënduar nga pesha e moshës por nxitimi i tij po aq i dukshëm, ndërsa specialistja e arkiv-protokollit Erta , e cila e ka pritur edhe shumë herë të tjera, u sigurua që kërkesa dhe dokumentet shoqëruese të përcilleshin me shpejtësinë dhe përkushtimin që impononte përherë mirësjellja e tij.

Por dje, ky njeri fisnik, Nikolin Kurti, na la. Do të na mungojë prania e tij, historia që ai përcillte me pasion dhe përkushtim, prezenca e tij në ekspozitat arkivore, në ngjarjet përkujtimore, simpoziumet dhe konferencat, gjithnjë me fotografinë e xhaxhait të tij, të martirizuarit Dom Shtjefën Kurti, shoqëruar nga mbishkrimi: “I zhdukur gjatë regjimit komunist.”

Më 15 shtator 2023, pas studimit të dokumenteve në arkivin e Autoritetit, që plotësuan edhe dosjen e kujtesës për këtë klerik të shquar, Këshilli Bashkiak i Tiranës miratoi kërkesën e AIDSSH dhe vendosi që sheshi, pranë stadiumit Air Albania dhe disa institucioneve të rëndësishme arsimore- shkencore në vend, të mbajë emrin e “Dom Shtjefën Kurti”.

Bota perëndimore foli për ekzekutimin e priftit të mirënjohur, i cili u dënua se vijonte në fshehtësi pagëzimet e fëmijëve në vitin 1971. Tre presidentë pas vitit 1993 e nderuan me titujt më të lartë, ndërsa ai u lumturua nga Vatikani në vitin 2016 si një nga 40 martirët shqiptarë.

Por për Nikolinin, nderimi i xhaxhait nuk ishte kurrë i mjaftueshëm. Ai e kaloi një pjesë të madhe të jetës së tij duke u përpjekur që historia e Dom Shtjefën Kurtit dhe e të gjithë të zhdukurve në komunizëm të mos harrohej dhe këtë herë edhe nga brezat e rinj.

Me mbështetjen e Autoritetit të Informimit mbi Dokumentet e Ish-Sigurimit të Shtetit (AIDSSH), ai luftoi për njohjen e figurës së xhaxhait të tij, brenda dhe jashtë kufijve të Shqipërisë.

Sot, një nga sheshet më të bukura të Tiranës mban emrin e Dom Shtjefën Kurtit – një fitore simbolike për të cilën Nikolini punoi pa u lodhur, por edhe Platformës sonë “Mësojmë nga e Kaluara”- i shtohet dokumentimi historik për edukimin e shoqërisë me një nga historitë më domethenëse të një aktori kujtese, siç ishte Nikolini.

Nikolini nuk e harroi kurrë padrejtësinë ndaj xhaxhait të tij. Në vitin 2011, ai arriti të takohej me prokurorin që kishte kërkuar dënimin me vdekje, Hajredin Fuga, dhe gjykatësin që kishte dhënë vendimin, Jani Vasili. Të dy i lanë një ndjesë të shkruar me dorë për vendimin e tyre. Nikolini i botoi këto letra në vitin 2019, duke respektuar dëshirën e tyre që ato të publikoheshin vetëm pas vdekjes së tyre.

Në ndihmë të plotësimit të historisë atij i erdhi edhe studiuesi Kastriot Dervishi, i cili publikoi procesverbalin e ekzekutimit të At Shtjefën Kurtit, ku dokumentohet se trupi i tij u dërgua për eksperimente mjekësore. Më pas ka dyshime se ai mund të jetë varrosur në parcelën e spitalit të burgut në Tufinë, ku dyshohet se prehen shumë nga viktimat e regjimit komunist.

Sot, teksa e kujtojmë me dhimbje humbjen e Nikolin Kurtit, ndjejmë se angazhimi i tij nuk duhet të mbetet i papërfunduar.

Të zhdukurit e komunizmit ende presin drejtësi dhe kujtesa e tyre kërkon përkushtimin tonë të përbashkët. Nikolini bëri të pamundurën për të mbajtur të gjallë këtë histori—është radha jonë ta vazhdojmë këtë mision.

𝘏𝘪𝘴𝘵𝘰𝘳𝘪𝘢 𝘦 𝘋𝘰𝘮 𝘚𝘩𝘵𝘫𝘦𝘧𝘦̈𝘯 𝘒𝘶𝘳𝘵𝘪𝘵

I Lumi Dom Shtjefën Kurti ishte një ndër shumë klerikë të krishterë të ekzekutuar nga regjimi komunist, një njeri i besimit dhe i shpirtit të pamposhtur, i cili nuk ka ende një varr.

I ardhur nga Kosova në vitin 1930, ai shërbente si meshtar dhe ndihmonte komunitetin, madje duke pagëzuar hebrenj për t’i shpëtuar nga persekutimi nazist. Arrestimi i tij i parë ndodhi më 28 tetor 1946, kur u dënua me 20 vjet burg për agjitacion dhe propagandë. Në Burgun e Burrelit, përballoi tortura çnjerëzore, por nuk hoqi dorë nga besimi dhe shërbesa e tij. Pas lirimit, meqë kishat ishin mbyllur, u detyrua të punonte si magazinier në një kooperativë

Më 11 qershor 1970, u arrestua sërish në Gurrëz të Milotit, ku u zhvillua gjyqi i tij në godinën e Kishës së Zojës së Këshillit të Mirë, të shndërruar nga regjimi në vatër kulture. Ai u dënua me vdekje “in odium fidei” (për shkak të besimit), sepse kishte pagëzuar ilegalisht një fëmijë. Më 20 tetor 1971, Dom Shtjefën Kurti u ekzekutua nga regjimi komunist, duke u bërë një martir i fesë dhe i lirisë.