Dr. Nora Gashi/

Shoqata Shqiptaro Amerikane e Mjeksisë njofton se të Dielën, 27 Mars, do të zhvillojë një Panair Shëndeti në zonën e New York City. Panairi është falas dhe është i hapur për këdo që do të vijë. Ne do të kemi mjekë të licencuar si dhe studentë të mjekësisë të cilët do të kryejnë kontrolle themelore shëndetësore dhe dentare. Praktikuesit mjekësorë flasin anglisht dhe shqip dhe ata do të jenë të lumtur të përgjigjen çdo pyetje që dikush mund të ketë. Ne inkurajojmë të gjithë ata që munden të marrin pjesë, si dhe kërkojmë që të ftojnë të gjithë ata që mund të përfitojnë nga kjo plus anëtar të familjes që ju mund të mendoni se mund të përfitojë nga ky panair. Më afër panairit, do të japim më shumë informacione. Ftohet i gjithë komuniteti shqiptar që të marrë pjesë. Do të jetë një ekperiencë e paharrueshme për të gjithë ata që do të marrin pjesë.

Ergys Mertiri/

Progresi teknologjik i komunikimit dhe kontrolli i medias mbi opinionin publik ka sjellë një transformim rrënjësor të politikës në shoqëritë moderne. Media përcakton mënyrën se si ajo zhvillohet, gjë që do të thotë se politika varet nga mjetet e komunikimit që përdor. Për shkak të varësisë nga media, politika është bërë gjithnjë e më shumë e painteresuar ndaj ideve dhe qeverisjes në vetvete, duke u përqendruar thuajse plotësisht tek imazhi. Ajo nuk ndodh në ndonjë realitet konkret, por ndodh vetëm në ekran. Ajo është një veprimtari e shfaqur dhe e kushtëzuar ekstremisht nga shfaqja dhe si e tillë ajo është bërë spektakolare dhe thellësisht propagandistike. Siç thonë disa studiues, tashmë ajo mund të quhet videopolitikë.Efekti i natyrshëm i spektakolarizimit të politikës është vulgarizimi i saj. Giovanni Sartori është një nga ata studiues që pohojnë se ajo karakterizohet sot nga të mosmenduarit. Kalimi nga gazeta tek radio dhe ankorimi në televizion, si arena kryesore ku bëhet dhe shfaqet politika moderne, ka bërë që pesha e fjalës (qoftë kjo e shkruar, apo e folur) të humbasë dhe të dominohet tashmë nga imazhi. Në këtë mënyrë, politika çlirohet nga forca e mendimit për të shkuar gjithnjë e më shumë drejt shfaqjes. Imazhi e ndërpret mendimin kritik dhe procesin e të gjykuarit thellë tek individi. Ai, gjithashtu, prodhon reagime emocionale dhe jo racionale te publiku. Kjo bën që politika, si një veprimtari televizive, të mbështetet gjithnjë e më pak tek idetë e programet dhe gjithnjë e më shumë tek efektet emotive, të prodhuara nga stimujt e kushtëzimit veprues të propagandës.Nga të gjitha format e komunikimit, thotë Sartori, imazhi gënjen më shumë, pasi ai flet vetë dhe nuk lë hapësirë për koment. Për këtë arsye, sipas tij, televizioni është mjeti më i rrezikshëm i komunikimit e, rrjedhimisht, politika e sunduar nga televizioni, prodhon një demokraci që nuk formësohet nga arsyeja, por nga injoranca. Kjo do të thotë se demokracia ka humbur idealet mbi të cilat është ngritur duke dështuar të prodhojë një politikë të arsyes.Sipas Sartorit, televizioni ndikon mbi turmat duke falsifikuar autoritetin. Ai përdor njerëz të famshëm, pa asnjë lloj atributi intelektual – këngëtarë, futbollistë, aktorë – duke iu dhënë atyre autoritet për të manipuluar turmën. Injoranca kthehet në standard dhe në mjet sundimi. Me këto mjete, videokracia fabrikon opinionin, çka boshatis demokracinë nga atributet e saj si një qeverisje e opinioneve. Televizioni vepron si zëdhënës i publikut, por ai është vetëm jehona e zërit të vet, e cila i mbivendoset publikut.Politika e sotme është jo vetëm irracionale, por, në një masë të konsiderueshme, edhe e pavetëdijshme. Aldus Huxley vëren se njerëzit në përgjithësi komunikojnë më shumë në mënyrë të pavetëdijshme sesa të vetëdijshme. Shumica e gjërave që shohim e dëgjojmë gjatë ditës, nuk janë objekt i vetëdijes sonë. I gjithë ky informacion, sipas tij, depozitohet në nënvetëdije, gjë që bëhet një burim i madh ndikues mbi mendimet, ndjenjat dhe sjelljet tona të vetëdijshme.Këtë mund ta themi edhe për zgjedhjet tona politike. Votuesi nuk bën llogari apo analiza të specializuara për të përcaktuar se kujt ia jep votën. Ai gjykon mbi bazë të përshtypjes, e cila ka marrë formë në nënvetëdijen e tij, teksa më pas, ai mund të debatojë dhe të arsyetojë se si dhe pse një forcë politike është më e mirë se tjetra. Arsyet e zgjedhjeve, përtej argumenteve tona, janë më shumë produkt i sferës së nënvetëdijes. Në thelb, përveç se joracionale, demokracia moderne është gjithashtu një “udhëheqje e pavetëdijes së popullit”.Nëse dikur media dhe shtypi i lirë janë parë si burim i rëndësishëm i demokracisë, sot ato janë burimet që po e tjetërsojnë atë. Ato nuk janë më mjete të mirëfillta informimi, por burime manipulimi dhe propagande. Demokracia kthehet në një sistem ku garojnë manipuluesit. Aftësia për të manipuluar bëhet kapitali më i madh politik dhe fuqia që përcakton suksesin. Politika është si një pazar ku tregtarët shesin e blejnë imazhin e tyre. Njësoj si në një qendër tregtare, blerjet tona nuk varen aspak nga cilësitë reale të mallrave, por nga fuqia marketuese e tyre. Kjo do të thotë se partitë nuk janë më alternativa qeverisëse, por, siç thotë Lazarsfeld “agjenci reklamash që luftojnë për monopolizim të vëmendjes”.

Armend Mehaj*

Ministria e Mbrojtjes, me vëmendje maksimale jemi duke monitoruar situatën kritike të sigurisë në Evropë të shkaktuar nga fillimi i agresionit ushtarak të Rusisë ndaj Ukrainës, si dhe implikimet për sigurinë rajonale, kontinentale dhe globale.Ministria e Mbrojtjes, me mekanizmat tanë, monitorojmë pandërprerë, të gjitha dukuritë dhe proceset rajonale e globale, si dhe synimet dhe aktivitetet e akterëve armiqësor që rrezikojnë sigurinë e vendit tonë nga jashtë.Siç kemi paralajmëruar edhe më herët, Rusia e sinkronizuar me aleatin e saj, Serbinë, vazhdojnë intenzivisht me aktivitetet e luftës hibride, tashmë të njohura, në rajonin tonë, siç ishin edhe deklaratat dezinformuese, para pak ditëve nga Ministri i Punëve të Jashtme të Rusisë.Kjo dezinformatë e rrezikshme, qëllimi i së cilës lexohet qartë, synon të shkaktojë konfuzion brenda unitetit të deritashëm të vendeve dhe kombeve me orientim euroatlantik, dhe të cenoj kohezionin e përgjithshëm të qytetarisë botërore demokratike që solidarizohen me Ukrainën dhe popullin e saj. Prandaj qytetarë të dashur,Lajmet e rrejshme, trillimet dhe inskenimet e mundshme, janë element që zbatojnë strukturat ruse dhe ato të sponzorizuara nga ta, në vazhdimësi edhe në situatën aktuale.Prandaj kërkojmë nga ju që të mos bieni viktimë e tyre, por të merrni parasysh vetëm informacionet zyrtare nga institucionet relevante shtetërore të Republikës së Kosovës.Republika e Kosovës, dhe qytetarët e saj në përgjithësi, përmes përfaqësuesëve të saj kanë shprehur hapur dhe në mënyrë të vendosur mbështetjen për popullin e Ukrainës, si dhe për sovranitetin dhe integritetin territorial të saj. Prandaj, nuk kanë asnjë arsye të organizohen në struktura joshtetërore për të ofruar një solidaritet dhe mbështetje të tillë, traditë kjo e njohur pikërisht nga vet qarqet ruse dhe serbe për veprime me mekanizma e struktura paramilitare dhe mercenare famëkeqe të njohura tani më për krime monstruoze në Ballkan, viktima të së cilave janë edhe vet populli ynë liridashës e paqedashës.Në anën tjetër, nëse kërkohet nga SHBA, si partneri dhe aleati ynë jetik, për angazhimin tonë, jemi të gatshëm të ofrojmë të gjitha aftësitë dhe kapacitetet operacionale të FSK-së që ata vlerësojnë se mund të jenë kontributore në operacionet e mundshme. Republika e Kosovës është e bashkuar fuqishëm me qëndrimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Mbretërisë së Bashkuar, aleatët e tyre nga NATO dhe Bashkimin Evropian.Republika e Kosovës dhe qytetarët e saj pa dallim, kanë dëshmuar dhe e dëshmojnë fuqishëm në vazhdimësi, orientimin e plotë dhe të natyrshëm euroatlantik, andaj edhe kërkojmë nga vendimmarrësit politik dhe ushtarak të NATO-s, që sa më parë të procedojnë me ftesën për anëtarësimin tonë në NATO.Duke pasur parasysh, kërcënimet dhe rreziqet që cenojnë shumë seriozizht mjedisin e sigurisë, paqes, stabilitetit dhe demokracisë së rajonit të Ballkanit Perëndimor, nga politika destruktive dhe agresive e Rusisë dhe aleatëve të saj, është koha që SHBA të miratojë kërkesën tonë të kahershme për vendosjen e Bazës së Përhershme Ushtarake Amerikane në Kosovë. Për arsyen e njëjtë, gjithashtu vlerësojmë se është koha që kërkesa jonë e përhershme për anëtarësim në NATO të trajtohet me seriozitetin maksimal dhe vendimmarrje konkrete pozitive. Ky veprim do të jetë edhe një vlerë e shtuar, krahas vlerave që bartë NATO, dhe përkon me synimin tonë kryesor nacional, në aleancë të përjetshme me SHBA-në.Kjo është koha që të gjitha kombet e përgjegjshme të qëndrojnë fuqishëm së bashku në anën e duhur të historisë.

*Ministri i Mbrojtjes së Kosovës.

Ergys Mertiri/

Studiuesit e komunikimit e shohin Big Brother-in, përgjithësisht si një tregues të dështimit të televizionit për të emetuar vlera, duke patur si funksion tashmë vetëm të mbushë me kotësi boshllëkun tonë kulturor e shoqëror.Big Brother konsiderohet masivisht si një produkt që ofron dhe ushqen vulgaritetin. Njerëzit që marrin pjesë në të, bisedat që ata bëjnë, problemet shqetësimet, dramat, zënkat, dashurickat, janë tmerrësisht vulgare, madje shpesh edhe patetike e qesharake. Por, nuk ështe kaq. Ky produkt ushqen edhe perversionin. Ai kultivon vuajerizmin, dëshirën perverse për të përgjuar jetët e të tjerëve, deri në gjërat e tyre më intime, duke shkallmuar nevoja krejt të natyrshme njerëzore si privatësia. Ai ushqen gjithashtu sadizmin, qoftë në modelIn e eskperimentimit të marrëdhënieve njerëzore mes protagonistëve (e cila denatyrohet nga loja dhe efekti që ka kërcënimi i nominimit dhe eleminimit), qoftë edhe në shtrëngimin e tyre për të hapur barkun, për tu ekspozuar lakuriq ndaj publikut i cili vihet në rolin e gjykatësit dhe xhelatit. Në natyrën e tij, ky lloj spektakli ushqehet nga skandali, dhe ai ka sukses sidomos kur protagonistët viktima qajnë para kamerave.Ok, publiku është në të drejtën e vet të konsumojë çfarë dëshiron, pavarësisht nga vlerat. Problemi qendron kur shikon profesorë të filozofisë që vlerësojnë produkte të tilla, me iluzionin se ato na ofrojnë një pamje të realitetit. Në fakt, ato nuk kanë asnjë lidhje me realitetin. Pikë së pari, përzgjedhja e pjesëmarrësve bëhet gjithmonë në funksion të spektaklit, jo të besnikërisë ndaj realitetit. Pjesëmarrësit përzgjidhen në atë mënyrë që brenda në shtëpi të krijohen situata që tërheqin vëmendjen e publikut, jo situata normale të jetës së përditshme. Televizioni, spektakli ka interes të shfaqë gjithmonë anormalen, jo normalen, pasi vetëm anormalja tërheq vëmendjen e publikut.Vec kësaj, protagonistët janë të vetëdijshëm se janë para kamerave dhe se publiku po i ndjek, ndaj nuk mund të jenë kurrsesi të natyrshëm në sjelljen e tyre. Po ashtu, ata janë aty për lojë, për sa kohë janë në garë për preferencën e publikut. E mbi të gjitha, drejtuesit e programit ndërhyjnë në ngjarjet brenda shtëpisë duke i shtyrë ato sipas nevojës së produksionit për sukses mediatik. Gjithcka është një lojë dhe gjithcka që ndodh aty brenda është e organizuar nga një staf i madh, i përkushtuar vetëm në funksion të prodhimit dhe spektakolarizimit të ngjarjeve.Në të vërtetë këto produkte më shumë prodhojnë se pasqyrojnë realitet. Ato ndikojnë mbi publikun, duke ofruar modele që adaptohen lehtësisht, sidomos nga të rinjtë, dhe e keqja është se ofron përgjithësisht modelet e gabuara. Studiuesit kanë vënë në pah shpesh rolin c’edukues të Big Brotherit duke ushqyer idenë se suksesi nuk varet nga meritat apo aftësitë, por nga intrigat dhe finokëria. Po kështu, vetë ideja se protagonistët e këtij spektakli bëhen personazhe, bëhen vipa, ftohen nëpër studio, bëhen objekt lajmesh edhe pasi spektakli mbaron, është një shembull i arritjes së suksesit pa pasur asnjë vlere e pa derdhur asnjë mund. Cfarë i bën ata të rëndësishëm, është fakti se kanë ndenjur për disa muaj të mbyllur në një shtëpi me kamera dhe kanë jetuar aty brenda pa bërë asgjë, përvec budallëqeve të rastit apo konsumimit të marrëdhënieve njerëzore pa asgjë për tu vlerësuar. Në rastin e Big Brother VIP, ku protagonistët kanë qenë të famshëm edhe para pjesëmarrjes në reality show, kjo nuk eleminohet pasi, krijohet ideja se, pavarësisht nga fakti që ti mund të jesh artist e njeri publik, fama që merr nga të mos bërit asgjë e të mos pasurit asnjë meritë, është më e madhe se cfarë ti mund të arrish me profesionin tënd. Nuk kemi përse të habitemi pastaj kur shohim të rinj që parazitojnë e janë të gatshëm të bëjnë gjithcka në këmbim të pasurimit e suksesit në rrugë të shkurtra e të shpejta.A është Big Brother problemi më i madh që kemi me mediat? Sigurisht që jo. Mediat, sidomos në Shqipëri, janë dramë në cdo aspekt ndaj, se u shtua edhe një tjetër, nuk ngre apo ul gjë në kandar.

Nga FRANCESCO BATTISTINI DHE MILENA GABANELLI

2221 Baker Street. Të apasionuarit mbas librave të verdhë e dijnë se ajo adresë në qëndrën e Londrës është shtëpia e Sherlock Holmes. Pronari i fundit i pallatit quhej Rakhat Alijev: një ish ambassador që ishte martuar me Darigën, bijën e parë të të parit – e për 29 vite I vetmi president I Kazakistanit, Nursultan Nazarbajev. I rënë në fatkeqësi dhe i ikur n’Evropë, Alijev kishte mbërritur të padiste publikisht se sa i korruptuar ishte regjimi i ish vjehrrit. Në 2014 e arrestuan n’Austri, me padinë se kishte vrarë dy funksionarë kazakë. Tetë muaj më vonë, ndërsa priste gjykimin, e gjetën të varur në qelinë e tij në Vjenë. Pronar bankash e rafinerish, u zbulua se Alijevi ishte mbajtës i muzeut të Sherlock Holmes-it e të gjitha shtëpive të Baker Street që shkojnë nga numëri 215 në 237: vlera 215 milionë dollarë. Por pronësia e paluajtëshme e përgjithshme është prej 450 milion dollarësh. Është vetëm një pikë uji në detin e pafund të arit të klanit Nazarbajev.

Në Kazakistanin e pasur vuajnë nga uria

Në Kazakistan, më 2 janar, shpërtheu një kryengritje kundër shtrenjtimit të jetesës, aq e ashpër sa të bindëte Putinin  të dërgonte ushtrinë në mbështetje të qeverisë mike. Më e pasura e më e shtrira nga republikat sovjetike n’Azinë Qëndrore – me më pak se 20 milionë banorë – është edhe eksportuesi më i madh botëror i uraniumit dhe ka rezervën e dytë më të madhe naftëmbajtëse të botës. Megjithatë e ardhura mesatare familiare e kazakëve nuk arrin as në 600 dollarë mujorë dhe gjysma e gjithë pasurisë kombëtare është në duart e 162 njerëzve. 81 vjeçari baba pronari i Kazakistanit e ka lënë kryesinë tre vite më parë, dhe mbas revoltës popullore, duket se nuk kontrollon më makinën e pushtetit, por klani i tij, nja pesëdhjetë vetë ndërmjet nipash e familiarësh,  zotëron ende gjithshka: 40 miliardë dollarë vetëm në të holla. Sigurisht protestat për shtrenjtimin e gazit të lëngët i paskëshin shkaktuar një humbje prej 3 miliard dollarësh bijës së dytë të Nazarbajevit, Dinara, dhe bashkëshortit të saj Timur Kulibajev: njëri ndër mijë njerëzve më të pasur të botës, pronar i fondit sovran, i të gjithë hidrokarbureve e të një pjese të mirë të bankavet kazake.

Të gjitha bankat e klanit

Bankat, pikërisht. Në Kazakistan, vetëm gjashtë vite më parë ishin nëntë dhe kontrollonin 78 % të tregut: katër janë zhdukur, të tjerat kanë mbaruar në kuletën e klanit. Jysan Bank, njëra ndër më të mëdhatë, është e drejtuar nga dhëndërri i Nazarbajevit, e quhet si bankomati vetiak i tij, megjithëse ka në barkun e saj 44 % të borxheve të skaduara. Është pastaj rasti i Tengri Bank, e themeluar nga çifti më i përfolur i klanit, financieri Timur Kuanyshev dhe bashkëshortja e tij Alfija: i quajnë “të pasurit në të mbathura” që kur u vunë në pranga në Moskë me një milion dollarë të papohuara e të qepura në të brëndëshmet. Timuri dhe Alfija, miq të Princit Andrea, të ftuar të posaçëm në martesën mbretërore të William &Kate, në gusht i kanë shitur kinezëve kuotat e tyre të Tengrit: bash në kohë para se drejtuesit të arrestoheshin për përvehtësim fondesh. Së fundi është Italian Connection: një ish ministër i Nazarbajevit që tani nga Parisi drejton opozitën, Muhtar Abliazov, ka kujtuar rriskun e pabesueshëm bankar që çoi institutin më të madh bankar, Unicredit, të stërpagojë me 2,1 miliard dollarë një bankë (Atf) që i përkiste Bulat Utemuratovit, një ortak i Nazarbajevit. Gjashtë vite më pas, më 2013, vetë Unicredit e ka shitur Atf për 493 milionë një nipi të Nazarbajevit. Një veprim i kushtuar Unicreditit shifrën marramendëse të 1,6 miliard dollarësh që përfundoi në xhepat e diktatorit. Përse banka italiane pranoi të humbiste aq para? N’ata muaj regjimi padiste ENI-n se ishte në vonesë me kontratat e shfrytëzimit të puseve të Kashaganit dhe kërcënonte se do të bënte të paguante një shumë të madhe si dëmshpërblim. Mbas operacionit Atf, mrekullisht, Nazarbajevi hoqi çdo farë trysnie mbi ENI-n.

Përfrikësime e ryshfete

Natyrisht është nafta ajo që parfumos paratë e Nazarbajevit. Ky bir barinjsh të thjeshtë, ish puntor i metalurgjisë së zezë dhe drejtues komunist, qe i fundit udhëheqës i një republike sovjetike që shpalli pavarësinë nga BRSS dhe më i shkathti për të nuhatur volitë. “Vinte në Moskë për të më kërkuar t’i shpjegonja të fshehtat e biznesit” kujton ish ambasadori amerikan Robert Strauss. Më 1993, i zgjedhur president prej pak kohe, Nazarbajevi i ofronte Perëndimit qindra raketa sovjetike me zbritje çmimi. Departamenti amerikan i Dejtësisë ka hetuar shpesh ish presidentin kazak për korrupsion, ndërsa miku i tij bankier, lobist në Washington, u arrestua për 78 milionë ryshfete të përvehtësuara nga shoqëritë e mëdha të naftës. I famshëm ryshfeti i një miliard dollarësh të ofruar nga vetë Nazarbajevi James Baker-it, në mes të një takimi zyrtar me sekretarin e Shtetit amerikan, që të ndihmonte një naftësjellës. Ose propozimi Bushit të ri, tre muaj mbas 11 shtatorit, për të hyrë në luftën kundër terrorizmit  në shkëmbim të një ndihme të vogël për hallet gjyqësore në Shtetet e Bashkuara. Gjatë një ngrënie mëngjezi në Rockfeller Center, Nazarbajevi i kërkoi shoqërive të naftës të derdhnin ovullin për një investim të tijin të paluajtëshëm në New York, në këmbim të kontratave. Një nip i Nursultanit, Aisultan, biri 29 vjeçar rebel i Darigës me probleme të drogës, një ditë iku në Londër dhe zbuloi, ndërmjet gjërave të tjera,  një ryshfet prej 1,5 miliardë të derdhur nga rusët e Gazpromit  gjyshit  të tij mbi një llogari të Singaporit. “Jam delja e zezë, do të më japin një helm e do të më vrasin”, paralajmëroi djali pak muaj para se të vdiste papritmas, e nuk u sqarua kurrë se si.

Këshilltarët: nga Blair tek Schröder

Në tridhjet vite, nga llogaritë e klanit Nazarbajev në Zvicër e në Ishujt e Virgjër kanë dalë para nga pak për të gjithë. Tridhjetë milionë përfunduan në fondacionin e Bill Clintonit, që më 2005 në vizitën e kryeqytetit kazak kishte thurur lëvdata publike. Të tjerë nëntë Tony Blair-it, i thirrur si këshilltar ndërkombëtar i regjimit. Në listën e këshilltarëve politikë  qëndronin edhe Romano Prodi, ish kançelari gjerman Schröder, ai austriak Gusenbauer. Në listën e miqve italianë ishte veçanërisht Silvio Berlusconi. Presidenti Scalfaro i dorëzoi diktatorit urdhërin e Kryqit të Madh. Nga ana tjetër, prej vitesh Italia është partneri i dytë i çështjeve evropiane në Kazakistan. WikiLeacs në 2012 zbulon: ndërmarrjet italiane, për të punuar, janë të detyruar të paguajnë diktatorin.

Nga kështjellat në Zvicër tek Hotel Plaza

Bija Dariga kontrollon mediat dhe partinë e vetme. Së bashku me të birin Nurali, vjehrrin Aisultan, motrat Dinara e Alija, kunetërit Timur e Bolat, mbarështon pasurinë e stërmadhe të paluajtëshme të familjes. Një listë e vështirë për t’u përditësuar: kështjella e Bellerives dhe vila koloniale me tre kate në Anières, buzë liqenit të Gjenevës (të vlerësuara në 190 milionë dollarë); kuota në Hotel Plaza që zotëron Central Park në New York (20 milionë); shtëpitë në Wall Street, në New Jersey e në Florida (30 milionë); pronësitë angleze në Chelsea, në Ascot e në Surrey (165 milionë); (Tropikalja) e Cannes (34 milionë); pastaj çifliku spanjol i Lloret de Mar, hotelet e llixhave në Republikën Çeke, të tjerë 140 milionë të shpërndarë në pronësi që Agjensia Kombëtare britanike e Krimit i përcakton si “të blera me para nga fonde të paligjëshme”.

Mbas javësh mungese, e revolte të mbaruar, Nazarbajevi u shfaq në publik për t’a siguruar atë “se nuk ka luftë për pushtet” e që padroni ishte ende ai. Ndoshta jo, por sigurisht mbetet pronar i gjithshkaje që ka grabitur, ndërsa Kazakistani që le në trashëgim me vështirësi paguan faturën e gazit dhe është në të 113-tin vënd (ndërmjet 180) në klasifikimin e Transparency International të Vëndeve më të korruptuara. Në të 157-tin e atij të lirisë së shtypit. Ka pak të ngjajshëm për ndotjen nga mbeturinat bërthamore dhe substancat helmuese. Kazakët e quajnë bukën, “nan”, një ushqim i shenjtë që simbas zakonit, kur të mbarojë dreka nuk duhet të teprojë asgjë. Drejtuesi i kombit ka qënë më i zoti i të gjithëve për të mos lënë as edhe një thërrime.

“Corriere della Sera”, 26 janar 2022     Përktheu Eugjen Merlika