Komoditetin dhe rehatinë që ia ka dhënë Kosova, nuk i ka plotësuar Lucerni i Zvicrës. Pensionistja Elizabeth Kuchler jeton në Livoç të Gjilanit, në një shtëpi moderne. Ajo thotë se në Kosova ia ka plotësuar ëndrrën/
Për shumëkënd mund të konsiderohet si paradoks, por është vërtet se zvicerania Elisabeth Kuchler, është ndër rrallat, apo e vetmja që ka lënë shtetin helvetik, për të jetuar në Kosovë, në një shtet që akoma nuk funksion normalisht.E para herë që erdhi në shtetin më të ri të Evropës, ishte korriku i vitit 2008. Nuk kishte dëgjuar më parë për këtë vend, e as në hartë nuk e dinte ku ndodhej Kosova. Por, vetëm një javë qëndrim në shtetin, i cili atë vit shpalli pavarësinë, i mjaftuan që jeta e saj të merr kahe komplet tjetër.
Ishte 63 vjet, kur në Zvicër pësoi aksident, nga i cili as sot nëntë vite pas nuk është shëruar plotësisht. “IP magazinë” ishte në shtëpinë e saj në fshatin Livoç të Gjilanit, për të parë nga afër zviceranen që jetonte në mesin e shqiptarëve, në një shtëpi të madhe, dhe oborr të bukur.
Komoditetin dhe rehatinë që ia ka dhënë Kosovë, nuk ka plotësuar Lucerni i Zvicrës. Ajo kishte ëndërruar plot gjashtë dekada për të pas një shtëpi, një kopsht dhe një jetë pa brenga, por nuk e kishte arri atje, ndërsa në Livoç aji kishte “prekur” ëndrrën.
“Në Lucern kisha një apartament krejt të vogël, nuk kisha hapësirë që të organizoj gjithçka ashtu siç doja. Një shtëpi si kjo që kam sot në Livoç, në Zvicër do të kushtonte një milion euro, e unë nuk kisha aq para për të plotësuar ëndrrën time”, shprehet Elisabeth raporton “Reporter”.
Ndërmjet Lucernit dhe Livoçit, zgjedh këtë të fundit
Livoçi i Poshtëm është një fshat që për pak minuta vozitje të nxjerr në qendër të Gjilanit. Në mesin e shtëpive të zakonshme të autoktonëve, është ajo e Elizabeth e cila tërheq më së shumti vëmendje.
“Duke parë standardin e ulët të jetesës, dhe marrë parasysh pensionin që kisha, e kam parë që nuk mund të jetoj me aq pak para në Zvicër. Me një pension rreth 1500 euro ishte e pamundshme t’ia dilja. E dija që me aq para këtu mund të jetoja mirë. Dhe u ktheva në Kosovë”, shpjegon Elisabeth.
Zvicerania më pas shpjegon peripecitë për ndërtimin e shtëpisë, nga plani që ia kishte bërë një arkitekt zvicerane e deri te ndërtimi, që po ashtu ishte një kompani kosovare me bagazh zviceran.
“Më 23 shkurt lash përgjithmonë Zvicrën, shita apartamentin tim atje, mora gjithçka me vete dhe erdha në Livoç. Për gati tre muaj qëndrova në shtëpinë e fqinjëve të mi këtu. Ndërkohë që gjatë kësaj periudhe merresha me enterierin dhe të tjera gjëra rreth shtëpisë”, tregon ajo.
Në 22 Maj ëndrra e saj mori përfundimisht u bë realitet. Në këtë finalizim të përmbushjes së një synimi të cilin e arriti vetëm dy ditë para se t’i mbushte shtatë dekada jetë. Dhe e donte rendi që dëshira, tashmë e kthyer në realitet për të nisur një jetë ndryshe, të festohej.
“Kisha dy arsye për të festuar, ditëlindjen dhe plotësimin e ëndrrës që kisha gjithë jetën për të pasur një shtëpi, ndërkohë që unë po nisja një jetë të re, në një vend të ri”, vazhdon Elisabeth.
Nuk po arrin ta mësoj gjuhen shqipe
Zvicerania megjithatë ka një hendikep. Ajo përkundër investimeve në kurse, në fjalorë, etj, nuk po arrin ta mësoj gjuhen shqipe. Ose gjuha që e falin kosovarët është e vështirë sintaksisht, ose ajo është e moshuar për t’i artikuluar fonemat e shqipes.
“Pas aksidentit, neurologu më tha që truri im nuk mund të pranojë më informata të reja. Për gjithë këto vite kam paguar rreth 2000 franga, kam librat, CD-të dhe gjithçka tjetër në shqip, por nuk ia dola. Është tmerruese kur të tjerët më thonë që duhet ta mësoj gjuhën tuaj, por ata nuk dinë për aksidentin tim”, thotë Elisabeth.
Historia e mësimit të gjuhës shqipe ka nisur para se ajo të vinte të jetonte këtu. Madje atëbotë i kishte thënë vetes që brenda tre muajve do ta mësonte gjuhën. E nisi kursin për shqipen në Zvicër, për ta vazhduar më pas në Kosovë, por duket se ky është mision i pamundur për të.
Që nga mosha 38 vjeçe, Elizabeth jeton vetëm. “Por këtu nuk jam e vetme, kam fqinjë të mirë dhe katër mace që kujdesem për to”, thotë ajo.
Elizabeth është edhe një kuzhiniere e mirë, edhe pse nuk preferon të gatuaj ushqime tradicionale shqiptare. Kujdesi për t’u ushqyer shëndetshëm, është detaj që shihet edhe në enterierin e kuzhinës së saj. Përzgjedhja e dollapëve me pemë e perime, janë mesazh jo krejt i rastësishëm.
“Më pëlqen të gatuaj, por nuk gatuaj ushqimet tuaja tradicionale, ngase nuk i ha ato. Ha sallatë, perime, peshk, djathë, vezë dhe shumë pak mish. Madje ka periudha që nuk ha ushqim”, shpjegon Kuchler.
Ndryshe, veç dashurisë që ka për kuzhinën dhe gatimin, profesionit që ka ushtruar në Zvicër si ekonomiste në një kompani konstruksioni, Elisabeth në rininë e saj ka luajtur saksofon dhe ishte fituese e shumëfishtë e garave me vetura.
Brenda shtëpisë ku sot jeton, nga kati i parë për në katin e dytë, janë 18 shkallë, të cilat ajo i cilëson si “shkallët e gjimnastikës”. I kalon 20 herë në ditë këto shkallë, dhe ato e ndihmojnë ta mbajë trupin në formë.
Disa gjëra ma më mundojnë
Ajo është shumë e lumtur me jetën dhe ato që i ofron Kosova. “Ndihem mirë kur çdo javë takoj njerëz të rinj dhe me secilin nga ta mund të flas anglisht, gjermanisht ose frëngjisht”. Por, ka disa gjëra që asaj nuk i duken krejt normale.
“Në traditën tuaj njerëzit heqin këpucët në hyrje të shtëpisë. Unë kam papuçe tek dera e hyrjes për të respektuar traditën tuaj, por siç hyj unë me këpucë ashtu mund të hyni edhe ju. Kam parë që ju i lani tepihët disa herë në vit, ndërkohë që tepihun duhet ta mirëmbani, por ta lani vetëm pas pesë vitesh”, thotë Elisabeth.
Shtëpia e saj ka një sallon të madh, në kënd të tij një mini- bibliotekë. Për të vazhduar me korridorin që ndante kuzhinën gjigante me gjitha mjetet e punës, plus një ‘shpajz’ për ushqimet rezervë. E më specialja është dhoma e punës.
“Tavolina, karrigeje dhe të tjerat janë të gjitha që i kam marrë nga Zvicra, aty ku kam punuar. Në fakt kështu dukej zyra ime edhe atje”, shpjegon ajo.
Një tjetër dhomë është ajo, ku Elisabeth bënë terapitë e saj, të cilat i mungojnë kur ishte në Zvicër. Një makinë qepjeje në dhomën tjetër të punës tregon për një tjetër talent që ajo ka në kujdesin për veshjen.
I mungojnë të afërmit
E fundi i korridorit në katin e dytë, duket të jetë vendi më i pëlqyer për të. Një ulëse dyshe e shoqëruar me një tavolinë të vogël, e kthejnë atë në kujtime. Që të dyja i kishte në banesën e saj në Lucern, e po të njëjtat i kishte marrë këtu.
Një pjesë të mirë të kohës ajo e kalon duke lexuar në këtë kënd, të cilin vet e quan “Këndi Zviceran”.
Ndryshe Kosova asaj ia ka plotësuar ëndrrën për kushte të mira të banimit, por ia ka lënë një boshllëk. Asaj i mungojnë familjaret dhe shoqet, të cilat Kosovën e vizitojnë të fundit.
Madje për shtatë vite sa është në Kosovë, atë e ka vizituar vetëm një shoqe e shkollës, derisa katër vëllezërit e saj nuk kishin ardhur kurrë këtu.
“Në maj të këtij viti, ka qenë për vizitë një shoqe imja e shkollës. Asaj i ka pëlqyer vendi juaj dhe jeta që ju bëni. Më ka premtuar që do të kthehet sërish, e unë besoj që do ta bëjë”, thotë Kucher.
Megjithatë, në kohën kur shqiptarët e marrin model Zvicrën për jetë më të mirë, “si në Zvicër”, Elizabeth Kuchler kishte lënë Zvicrën për të jetuar në Kosovë. Atë që nuk ia plotësoi Zvicra ia plotësoi Kosova. “Mirupafshim në Livoç…!”(M.SH.AlbInfo.ch)