Nga ANTONIO SCURATI/
Kishin lindur me luftën botërore e vdiqën nga shkaku i pandemisë globale. I kishin mbijetuar bombave, urisë, shpërnguljeve e mbaruan nga një maisje mushkërish. Kishin dalë në jetë nën shtypjen e Hitlerit apo Musolinit dhe e lanë atë nën shenjën e një shkurtese pavetore, Sars-CoV-2. U pagëzuan me zjarrin e një bote në flakë e do të vdesin pa mirosjen e fundit në një pavion të shkretë e të ftohtë. Nuk ka fate më të mira apo më të këqia, ka vetëm fate. Ai i brezit të korrur në këto javë, kërkon pikëllimin tonë, borxhin tonë të dhimbjes së përgjithëshme. Familjarët e viktimave nuk duhet të lihen vetëm për të qarë të vdekurit e tyre, sepse ata janë të vdekurit tanë. Ata janë shokët e një jete, janë etërit e rinisë sonë, janë gjyshërit e fëmijërisë të bijve tanë. Ndërmjet dhjetra mijërash, më të shumtit kishin 80 vite. Qenë foshnjet e viteve 40, bij të apokalipsit, të lindur në orën “e shënuar nga fati”, qenë djelmoshat e shpresës, njerëzit e rindërtimit, të moshuarit e zhgënjimit.
“Po shkojnë – thuhet në një thirrje në rrjet – po shkojnë të hidhëruar e të heshtur, siç ndoshta ka qënë e përvuajtur dhe e heshtur jeta e tyre, plot punë e flijime. Po ikën një brez, ai që ka parë luftën, që i ka nuhatur erën dhe mangësitë… Po shkojnë duar të ngurtësuara nga kallot, fytyra të shënuara nga rrudha të thella, duar që kanë zhvendosur gërmadha, që kanë gatuar çimento, kthyer hekurat, në kanotierë e me kapelen prej letrës së gazetës. Po ikin ata të Lambrettave, të Fiateve 500, të frigoriferëve të parë, të televizionit bardh e zi. Na lenë të mbështjellë në një çarçaf, si Krishti në çarçafin e lirit, ata të hopit ekonomik, që me djersë kanë rindërtuar këtë kombin tonë, duke na dhuruar këtë mirëqënie nga e cila kemi përfituar pa na hyrë ferrë në këmbë. Po ikën përvoja, mirëkuptimi, durimi, qëndrueshmëria, respekti, dhunti tashmë të harruara”
Fati i ka dhënë shumë burrave e grave të këtij brezi të mrekullueshëm dhe fatkeq, por edhe i ka hequr shumë. I përkisnin shërbimit më të gjërë të shekullit, i u ngjitën jetës me frymën e pafund të një çiklisti në shkëputje, por thithën frymëmarrjen e fundit pa mushkëri. Lindën shpesh në dhoma të prishura, të paajrosura, pak të ndriçuara, përdhese, shtëpi me parmakë, kasolle të varfëra, por gjithmonë të mbushura , të zëshme, të ngjeshura me jetë, por vdiqën të vetëm, të mbrojtur, të veçuar, në të njëjtën kohë të braktisur nga një protokoll shëndetësor i domosdoshëm dhe i pamëshirshëm.
Është e tmerrshme të shkosh pa një fytyrë të dashur pranë që të mund t’a kundrosh. Nuk mund të përfytyrohet vdekje më e keqe. E pra ky qe fati i tyre në një pranverë pa gëzime. Ka fjalë për të vajtuar të vdekurit e ka fjalë për të ngushulluar të gjallët. Të dytat nuk janë të mundëshme nëse nuk recitohen të parat. Për këtë arsye, për ata që po ikin, duhet të thërrasim në ndihmë me fuqi, me të gjithë mëshirën për të cilën jemi të aftë, shkëlqimin ogurzi të kësaj pranvere të rreme. Dhe përmbi ne, që mbetemi, bekimin e tyre.
Asnjë “Fazë 2” nuk do t’arrijë nëse më parë nuk do të kemi gërmuar tokën, vendosur në të arkëmortet, mbrojtur varret me bordura lulesh. Tani është koha të vajtojmë të vdekurit tanë. T’i premtojmë vetes se fëmijët e viteve 40 nuk do të harrohen. Qoftë i lehtë dheu mbi ta.
“Corriere della Sera”, 14 prill 2020 Përktheu Eugjen Merlika