Gratë me vlera intelektuale shqiptare tashmë kanë mbështetje nga fondacioni kulturor mbarëkombëtar “Nermin Vlora Falaschi”./
NGA AURORA GOZHINA/
Ditën e shtunë , më 8 Nëntor, në qytetin e Athinës , u krijua dega e re e fondacionit kulturor mbarëkombëtar “Nermin Vlora Falaschi”. Dega e Greqisë është tepër e rëndësishme pasi këtu jetojnë pjesa më e madhe e emigrantëve shqiptarë. Në këtë takim të rëndësishëm që mban në brendi amanete të një studiuese dhe shkrimtare të madhe sic ishtë Nermin Vlora Falaschi, merrnin pjesë përfaqësues të degëve të fondacionit të Gjakovës, Diasporës, Malit të Zi e qyteteve të ndryshme të vendit tonë, aktorja e madhe e teatrit dhe kinematografisë Margarita Xhepa, Ambadasori i Shqipërisë në Athinë Dashnor Dervishi, përfaqësues të Federatës të Shoqatave Shqiptare të Greqisë me kryetarin Etmond Guri si dhe gra emigrante intelektuale që jetojnë dhe punojnë në Greqi. Fondacioni Kulturor Mbarëkombëtar “Gruaja intelektuale shqiptare”, është themeluar në vitin 2002 në Vlorë nga disa gra intelektuale nga Shqipëria, Kosova, Fyrom, Mali i Zi, Kalabria, Greqia. Gjermania, Kroacia, etj. kryesuar nga ambasadorja e kombit Nermin Vlora Falaschi. Pas ndarjes nga jeta, më 28 nëntor 2004, fondacioni mori emrin “Nermin Vlora Falaschi”. Presidente e Fondacionit është gazetarja dhe shkrimtarja e njohur nga Vlora, Zenepe Luka. Detyra kryesore e Fondacionit është bashkimi i zërit të gruas intelektule shqiptare, kudo që jeton në shtete të botës, për të shpalosur vlerat e gruas, për të sensibilizuar shoqërinë dhe klasën politike dhe më gjërë se nuk mund të kemi një shoqëri demokratike, një shtet të së drejtës, nëse nuk vendoset në vendin që meriton gruaja, nëse nuk respektohet barazia gjinore e gjysmës së popullsisë. Një pikë shumë e rënëdësishme e statutit të fondacionit është organizimi i veprimtarive shkencore-kultorore në qendër të cilave është gruaja. Në këtë fondacion, që është i vetmi mbarëkombëtar dhe merret enkas me problemet e gruas, për gjatë 10 vjetëve janë rregjistruar mbi 5000 gra e vajza nga Shqipëria dhe shtetet ku funksionojnë degët e tij, si në Kosovë, Mali i Zi, Maqedoni, Kalabri Stamboll, Greqi, Gjermani, Kroaci, Belgjike, Angli, Presheve dhe vende të tjera. Gjatë takimit për krijimin e degës së fondacionit edhe në Greqi, fjalën e ka hapur kryetarja e degës së fondacionit për Greqinë znj. Kozeta Ndrio Vrusho e cila gjatë fjalës së saj ka thënë; “Doja ta filloja nga mesazhin e qarte qe na la studjuesja dhe shkrimtarja e madhe Nermin Vlora Flaschi “, te ruajme identitetin tone dhe dinjitetin si shqiptare kudo qe jemi. Keto fjale vlejne kaq shume per ne shqiptaret ne emigrim, dhe sot ne ngrejme nje spirance me shume per ruajtje te dinjitetit shqiptar ketu ne Greqi qe per fat te mire, fal punes qe kane bere bashkatdhetare te tjere sa vjen dhe rritet. Vizioni i studiuses se madhe Nermin Vlora Flaschi ishte kaq i qarte per rolin qe gruaja do te luante ne angazhimin e saj ne kete fondacion kulturor. Jo dhe rastesisht studiues te jetes dhe te vepres i kane vendosur epitete si ” Ndicuese e qyteterimeve te vdekura” , ” Muzg i Hyjneshes” “Harfe e antikes”. Te ndihemi krenar per ata qe jemi , ne keto dite te veshtira per emigrantet shqiptare kudo ne bote, eshte mesazh qe vetem ata i’a dine kuptimin ne plote shqiptimin e saj, ndaj dhe ngritja e deges se re te fondacionit kulturor mbarekombetar “Nermin Vlora Flaschi” ishte kaq i domosdoshem ne Greqi. Ajo qe me dha shtyse te pranoj drejtimin e deges se re te fondacionit eshte ngritja morale qe japin mesazhet e fondacionit gjate organizimeve te ndryshme qe ka qene i pazevendesueshem. Takimi qe kam patur me koleget e mia gjate udhetimeve dhe organizmi per shpalosjen e vlerave shqipatreqe kane qene te prekshme, na ka dhene emocion te vecante te cilin e kam perjetuar me dashuri dhe ndjenja te larta. Më pas Kozeta Vrusho ka folur mbi organizimin dhe punët inicuesë të fondacionit duke pohuar: “Misioni yne ne kete vend do te jete aktiv, ku nje rendesie te vecante do ti kushtojme bashkepunimit me vellezerit tane arvanitas te cilet jane munduar nder shekuj per te ruajtur vlera dhe kulturen shqiptare. Kontributi i arvanitasve ne kulturen artistike greke ka qene e rendesishme. Menyra e jeteses dhe veshja arvanitase ka terhequr vemendjen e shume studiuesve te huaj, qe kane vizituar Ballkanin ne shekujt e mepareshem. Ne vitin 1983 arvanitasi Jorgo Maruga do formonte ‘’Lidhja e Arvanitasve te Greqise’’. Ndersa me pas kete mision e vazhdoi studiuesi i njohur Aristidh Kola kryetar, qe me punen e tij madhore, mund te quhet me te drejte, “De Rada” i arvanitasve te Greqise”. Pergjegjesia e institucioneve mbareshqiptare ashtu si dhe e fondacionit kulturor “Nermin Vlora Flaschi” eshte bashkpunimi per vazhdimin e ruajtjes se traditave dhe kultures shqiptare. Shqiptaret dhe greket i lidhin shume gjera te perbashketa, traditat dhe zakonet, i nderlidhin ngushte dy popujt me te lashte te Europes, ndaj sot mendojme se si mund te ngreme ura bashkpunimi se si mund te ndihmojme njeri-tjetrin per kapercimin e veshtiresive”. Gjatë takimit fjalën e ka marrë dhe presidentja e Fondacionit Kulturor Mbarëkombëtar “Nermin Vlora Falaschi” gazetarja dhe shkrimtarja Zenepe Luka e cila ka bërë të ditur pjesë të fjalëve të gruas së madhe shqiptare Nermin Vlora në amanetet që ajo ka lënë. “Këto amanete që cilat dua ti coj deri në fund do të vazhdoj me mundim dhe dëshirë të madhe për mbeshtetje të gruas intelektuale shqiptare, pasi vetëm më pozicionin e saj sa më të lartë, kemi për të ruajtur me fanatizëm kulturën, traditën tonë kudo që ndodhemi. Mos të harrojmë se pozicioni i gruas shqiptare ka qenë dominant që në kohë të lashta duke filluar që me udhëheqjen e mbretëreshës Teuta. Duke qënë bashkarisht kemi treguar se sa shumë mund të përcjell një nënë, një grua. Jam këtu në këtë vend ku jetojnë pjesa më e madhe e shqiptarëve dhe mos të harrojmë se nuk është vonë që gruaja me vlera intelektuale të mblidhen, ashtu sic thotë ” nëna ” ime Nermin Vlora Falaschi”, “Të mos shpërdahemi por të organizohemi për të ruajtur traditat, vlerën , kulturën tonë se kështu do tregojmë se sa shumë vlen një popull i lashtë sic janë shqiptarët”, ka cituar gjatë fjalës së saj presidentja e fondacionit Zenepe Luka. Më tej gazetarja ka përcjellë me zë tepër bindës faktin që tashmë gruaja qëndron në një nivel kaq të lartë për të treguar vlerat e saj. Sic jep kaq shumë për fëmijën dhe familjen, po kështu duhet të ketë solidaritet në bashkëpunim më njëra tjetrën për të qënë aktive në përcjelljen e kulturës shqiptare dhe ruajtje të traditave tona”.
“Ne bëjmë gjëra të rralla, sfidojmë krizën për të vazhduar një mision të pambaruar. Kjo tregon se kudo gjejmë mbështetje dhe dashuri gjë e cila tregon se sa shumë gruaja na ka nevojën që ne ta zgjojmë për të kryer një shërbim për vendin tonë, sic është ruajtja e kulturës, traditës sonë”, ka vazhduar Luka. Më pas fjalën e ka marë e aktorja e madhe e skenës shqiptare Margarita Xhepa. Edhe pse e sëmurë, figura e madhe e teatrit dhe kinematografisë shqiptare Xhepa nuk ka munguar gjatë takimit ku ka dhënë një emocion të vecantë dhe tepër special për shkak të intonacionit të zërit dhe fjalëve bindëse që mund të gdhend një aktore e madhe. ” Jam këtu të jap mesazhin tim për organizim të gruas me vlera intelektuale , të nënave shqiptare këtu në Greqi. Jam këtu të mbeshtes gazetaren Zenepe Luka që 12 vjet vazhdon misionin për të vënë në vend amanetete e të madhes Nermin Vlora Falaschi. Amaneti i saj për tu prehur në banesën e fundit në vendin e saj, në Kaninë u plotësua. Nermin ishte një atdhetare e flakët që bashkëshortin e saj diplomat Encon e bëri shqiptar, i cili shprehu dëshirën e vet që trupi ti prehej në Kaninë të Vlorës”, është shprehur aktorja e dashur për shqiptarët Xhepa. Ndërsa iu ka bërë thirrje grave pjesmarrëse të bashkohen për të realizuar ëndrrat e tyre, për të ndihmuar bashkatdhetarët e tyre, fëmijët, atdheun e tyre. “Nëse do jeni të bashkuara do të keni dashuri për veten, për familjen, për kulturën tonë, pasi një nënë di vetëm të jap dhe në fund pret vec respekt dhe dashuri. Është në natyrën e saj të jap kaq shumë dhe të pres pak, ndaj e madhja Nermin duke njohur shpirtin e gruas la një amanet kaq të lartë, mbështetjen e gruas me vlera intelektuale shqiptare kudo në botë” , kanë qënë fjalët e së madhës Margarita Xhepës e cila gjatë fjalimit ka recituar me tonacion prekës dhe
mallëngjyes poezi të poetëve dhe shkrimtarëve shqiptarë si Dritero Agolli, Lazgush Poradeci e Dinë Mehmeti. Ndërsa në fjalën e saj përfaqësuesja e fondacionit në diasporë, Vitore Stefa Leka ka pohuar se ” qëllimi final në këtë krijim të degës duhet të jetë bashkimi dhe solidariteti i gruas me vlera intelektuale shqiptare e cila duhet te sjellë frymën e saj bashkëpunuese. Nëse ne do të pranojmë hapur se jemi shqiptarë dhe se kemi këto vlera, të gjithë do të na respektojnë më shumë dhe mua më vjen keq që në poezitë e mia kam shkruar dhë për ndërrimin e emrave të shqiptarëve për tu përshtatur vendasve. Ky quhet asimilim, pasi vlerat e verteta vlerësohen më shumë nga vendasit kur iu thua me krenari që je shqiptar” ka thënë gjatë takimit Vitore Stefa Leka e cila ka pranuar se krijimi i degës së re në Greqi i fondacionit ” Nermin Vlora Falaschi” është mundësi e madhe për gruan me vlera intelektuale shqiptare në këtë vend, të tregojë se cfarë do të thotë të jesh shqiptare.
Gjatë takimit ka marë fjalën dhe ambasadori i Shqipërisë në Greqi, z. Dashnor Dervishi i cili ka pohuar se vlerëson përpjekjet e vazhdueshme të gazetares, shkrimtares, presidente e fondacionit Zenepe Luka për qëllimet dhe arritjet e fondacionit duke bërë të ditur se është një punë e shkëlqyer që Nermin Vlora Falaschi do ta përgëzonte. Dervishi gjatë fjalës ka lexuar dhe dhe një pjesë të shënimeve të tij personale gjatë viteve 2000-2002 kur ka qenë me detyrën Ambasador në shtetin Italian dhe për fat të mirë, sipas tij, i është dhënë mundësia të takojë nga afër familjen Falaschi. Përshtypjet për studiuesen dhe shkrimtaren shqiptare Nermin Vlora Falaschi kanë qënë vlerësuese për shkak të ndjenjave të forta atdhetare dhe kërkimit të kaq shumë ëndrrave për të realizuar në interes të atdheut tonë, ka përfunduar Dervishi. Prekëse gjatë takimit kanë qënë dhe fjalët e përfaqsuese së Malit të Zi Zyflije Demaku e cila ka pohuar ” ndjen kaq afër dhe thellë atë vuajtje që përjetojnë emigrantët shqiptarë në Greqi, pasi kemi përjetuar dhimbje të thella si raste kur nuk hedhim një dorë dhe, në varret e prindërve për shkak të mungesës së dokumentave. Kjo nuk është e njëjtë me ata që jetojnë në vendin e tyre, ndaj kemi një arsye më shumë të mblidhemi, të punojmë për integrimin tonë, për të fituar të drejta që fitohen vec bashkë. Në Mal të Zi jetojmë 14 mijë shqiptarë dhe është kaq ndryshe ndjenja që unë provoj pasi jam në tokën time por jo ne vendin tim, kaq thelle e kemi ndjerë mallin për vendin, ka cituar me sytë mbushur me lot përfaqësuesja e Malit të Zi Demaku e cila ka vazhduar duke thënë, “E shikoja Shqipërinë si vendi ku jetonin ëngjëjt kur nuk kishim mundësi të lidheshim dhe sot me anë të këtij fondacioni unë prek yje të artit sic është e madhja , e shtrenjta Margarita Xhepa. Këtë rast ma dha Fondacioni ndaj duke patur një gjuhë të përbashkët duhet të luftojmë për të drejtat tona se kemi lashtësi, jemi shqiptarë”, ka përfunduar Demaku. Gjatë takimit kanë folur për mbështetje të këtij fondacioni dhe kryetari i federates së shoqatave shqiptare në Greqi Edmond Guri i cili ka pohuar se gruaja shqipatre ka një angazhim dominant gjatë këtyre viteve duke u ndjere kjo në angazhimin e saj edhe në Federatën që ai drejton ku janë pjesëmarrëse rreth 200 gra. Guri ka ofruar bashkëpunimin e tij më fondacionin për të rritur më tej mbështejen e gruas me vlera intelektuale në shtetin grek. Të pranishme në aktivitet dhe moderatorja e njohur Silvana Brace, moderatore dhe gazetare Tefta Radi e shumë të tjera. Takimi është mbyllur më një mbrëmje të këndshmë nën muzikën e këngëtares shqiptare Ludmilla Baballëku, aktiviste e fondacionit kulturor mbarëkombëtar “Nermin Vlora Falaschi