Nga dr. Gjon BUÇAJ/Kryetar VATRËS/
Pesë maji ishte rast i përshtatshëm për disa dukuni të cilat, me arsye, shkaktuen reagime dhe komente të ndryshme. Në të vërtetë dukunitë që u panë me shqetsim, ishin vetëm simptome të nji semundjeje të randë nga e cila ende vuen shoqnia shqiptare. Po afrohet nji çerek shekulli prej ramjes de jure të komunizmit, por faktikisht trashigimia e diktaturës së kalueme asht ende prezente në të gjithë sektorët e jetës shqiptare, qofshin shtetnorë, politikë ose shoqnorë e kulturorë, dikund ma shumë e dikund ma pak.
Nderimet me grusht të fëmijve apo të të rritunve para varrezave ose para fotografisë së diktatorit, i cili simbolizon periudhën ma të errtë të historisë sonë, qofshin me 5 maj ose me 29 nandor, me pjesëmarrje edhe të zyrëtarve të lartë qeveritarë, arsyetojnë shqetsimet që klasa e ish të përsekutuemëvet shprehi në kohën e fushatës së fundit paraelektorale.
Dukunitë e përmenduna ma nalt, sado anakronike dhe të shëmtueme, janë legjitime sepse simbolizojnë nji sistem i cili, sado tragjik, sado antikombëtar dhe antinjerzor, nuk asht dënue as parimisht, lene ma juridikisht, për krimet e pa shembullta që kreu mbi popullin shqiptar.
Tue mos u dënue, diktatura mbetet legjitime edhe për breznitë e ardhëshme, nga do që të vijë, majtas apo djathtas.
Për demokratizimin (në vend të termit dekomunistizim) e shoqnisë shqiptare, detyra kryesore bjen mbi klasën politike, por forca promotore duhej të ishte klasa intelektuale.
Në vend të letrave të hapuna drejtue qeverisë për të ndërhy në çashtje të gjuhes, ose në çashtje të tjera si në kohe të diktaturës, intelektualët duhet të bajnë presjon mbi klasën politike për thellimin e frymës demokratike dhe shkëputjen përfundimtare nga trashigimija e së kaluemës; kjo, simbas eksperiencës së shteteve të tjera ish komuniste, do të lehetësonte edhe luftën kundër korrupsionit.
Dënimi i komunizmit si sistem dhe i krimeve të tij, si dhe zbatimi i ligjit të lustracionit, do të realizohen në Shqipni heret a vonë, por interesi kombëtar e don ma mirë heret se vonë!
me vjen keq ne se pretendoni per shtyp te lire e per demokraci duhet te kishit botuar ato tre rreshta.mjaft me me vlla vrasje.mjaft me me rrace sueriore.ketyre fenomeneve u ka kaluar koha.jetojme ne boteen kapitaliste perparimtare ku njerezit jane te gjithe te barabarte para ligjit dhe te gjithe pa perjashtim duhet te punojne.fitoren e koalicionit anglo amerikan ne luften e dyte boteror ku benin pjese dhe partizanet shqiptar dhe u vrane 28ooo deshmore kunder nazi fashizmit.kunder hitlerit qe trumbetonte racen superiore.kete nuk e mohon dot njeri kushdo qofte.
Meqenese te gjitha institucionet shkencore (perfshire edhe Akademine e Shkencave) dhe organet shteterore e juridike ne Shqiperi deshtuan per t’i denuar krimet e komunizmit, eshte mire qe Vatra Kombetare te organizoje nje simpozium shume serioz shkencor ku do te marrin pjese te gjitha mendjet e ndritura te Kombit tone dhe ta denojne e ta analizojne ne imtesi ate periudhe te erret te historise sone . Pa e zhdukur bolshevizmin nga mendesia e shqiptareve, kurre nuk do ta kemi perparimin e duhur. Me mendesi bolshevike bunkeriste nuk shkohet n’Europe.
E ngrehin grushtin, sepse shqiptaret deshtuan qe t’i japin grushtin e forte bolshevizmit e ta zhdukin njehere e pergjithmone nga trojet tona dhe nga kokat e shqiptareve.