Prof. Dr. Fejzulla BERISHA/
Berthama që mban trungun e një kombi
Nga berthama e Kosovës, ka shpërthyer fuqia shpirtërore, morale dhe historike e kombit shqiptar. Ajo është si rrënja e fortë e një lisi madhështor, që me kalimin e shekujve është përballur me stuhitë e historisë, por kurrë nuk është thyer.
Nga kjo bërthamë lindën dy degë të fuqishme – Shqipëria dhe Kosova – dy shtete të pavarura, por të një kombi të vetëm, të kombit shqiptar.
Kjo metaforë nuk është poetike, por shpreh realitetin historik, gjeopolitik dhe identitar të kombit tonë:
-Kosova është rrënja e lashtë, forca themeltare dhe kujtesa historike.
-Shqipëria është trungu që mbajti gjallë jetën shtetërore të kombit.
-Të dyja së bashku përbëjnë dy degët e gjalla të të njëjtit lis – Kombin Shqiptar.
1. Kosova – Berthama e Kombit Shqiptar dhe themeli i identitetit tonë
Historia e kombit shqiptar nuk mund të kuptohet pa Kosovën.
Që nga Dardania antike, që mishëron fillesën e etnogjenezës sonë, deri te Lidhja e Prizrenit (1878) si akti politik më i madh i vetëdijes kombëtare, Kosova ka qenë zemra e ideve kombëtare, lirisë dhe bashkimit.
Në këtë tokë u ruajtën gjaku, gjuha dhe memoria e lashtësisë shqiptare, edhe në kohët më të errëta të perandorive e copëtimit.
Në shekullin XX, Kosova u bë simbol i qëndresës, duke mbajtur gjallë idealin e lirisë nën pushtim, derisa në fund të shekullit shpërtheu si flakadan i ringjalljes kombëtare shqiptare me luftën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK).
Në këtë kuptim, Kosova nuk është një degë anësore, por bërthama nga e cila është rritur dhe ripërtërirë gjithmonë vetë trungu i kombit shqiptar.
Kosova është historia e kujtesës sonë kombëtare, e ruajtur në këngë, në gjak, në sakrificë, në fjalën shqipe, në kryengritje e në vargje të përjetshme të lirisë.
Ajo është pikënisja e çdo rilindjeje shqiptare – nga Lidhja e Prizrenit te Lufta e Drenicës, nga Hasan Prishtina te Adem Jashari.
2. Shqipëria dhe Kosova – Dy Shtete Sovrane të Një Kombi
Në kohën moderne, Kombi Shqiptar u fragmentua politikisht, por asnjëherë nuk u nda shpirtërisht dhe kombëtarisht.
Në njërën anë, Shqipëria e vitit 1912 shpalli pavarësinë dhe u bë shteti i parë i kombit shqiptar, një përfaqësim institucional i idealit të përbashkët.
Në anën tjetër, Kosova, e privuar nga liria për më shumë se një shekull, arriti të shpallë pavarësinë më 17 shkurt 2008, duke u bërë shteti i dytë i kombit shqiptar, me sovranitet të plotë dhe personalitet ndërkombëtar.
Sot, Republika e Shqipërisë dhe Republika e Kosovës janë dy subjekte të barabarta të së drejtës ndërkombëtare, por me identitet të përbashkët kombëtar, gjuhësor dhe kulturor.
Kjo është një veçori unike në Europë: dy shtete me një komb, një gjuhë, një kulturë, një histori dhe një mision të përbashkët.
Në këtë marrëdhënie, Shqipëria është dega që mbajti lirinë e parë shtetërore, ndërsa Kosova është dega që solli rilindjen e dytë të kombit shqiptar në shekullin XXI.
Të dyja janë sot dy qendra të së njëjtës fuqi kombëtare, që përbëjnë binarët e sigurisë dhe stabilitetit të kombit shqiptar në Ballkan.
3. Trungu i përbashkët – Kombi Shqiptar si realitet politik, historik dhe kulturor
Trungu i lisit – Kombi Shqiptar – është bashkimi i pandashëm i historisë, gjuhës, identitetit dhe shpirtit kombëtar.
Rrënjët janë në Kosovë; trungu u rrit në Shqipëri; degët përhapen në trojet etnike shqiptare – në Maqedoninë e Veriut, Mal të Zi, Luginën e Preshevës e më gjerë.
Por fryma është një: një komb me shumë degë, një lis me shumë gjethe, një jetë me shumë forma – por me një rrënjë të vetme.
Ky realitet kërkon që bashkëpunimi ndërmjet Shqipërisë dhe Kosovës të mos mbetet thjesht në kuadrin e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë, por të ngrihet në nivelin e integrimit kombëtar strategjik:
-në arsim, diplomaci, mbrojtje, ekonomi, politikë të jashtme dhe kulturë;
-për të krijuar një bashkësi kombëtare shqiptare në dy shtete, të koordinuar dhe të përbashkët në qëndrime e interesa.
4. Mesazhi i Berthamës – Drejt bashkimit shpirtëror dhe strategjik të Kombit Shqiptar
Nga kjo berthamë e lashtë e Kosovës, Kombi Shqiptar duhet të gjejë sot forcën për të shkuar përtej kufijve formalë politikë dhe për të ndërtuar bashkimin shpirtëror, kulturor dhe strategjik të kombit.
Ky bashkim nuk është ide romantike, por nevojë politike, ekonomike dhe diplomatike për stabilitetin e Ballkanit dhe forcimin e vetë shqiptarëve në arenën ndërkombëtare.
Në një kohë kur gjeopolitika ballkanike po rikompozohet, bashkërendimi Shqipëri–Kosovë nuk është luks, por kusht i mbijetesës kombëtare dhe i forcimit ndërkombëtar të kombit shqiptar.
Dy shtetet shqiptare – si dy degë të fuqishme të një lisi të lashtë – duhet të qëndrojnë të lidhura në rrënjë, që asnjë erë apo furtunë të mos i përkulë.
Lis që nuk thahet – Komb që nuk shuhet
Nga bërthama e Kosovës u rrit trungu i kombit shqiptar, dhe nga ai trung u përhapën degët që mbulojnë gjithë hapësirën shqiptare.
Kjo është historia jonë, misioni ynë dhe përgjegjësia jonë.
Ne jemi dy shtete, por një komb; dy zëra, por një frymë; dy flamuj në formë, por një ngjyrë në shpirt.
Kombi shqiptar është lis që nuk thahet, sepse berthama e tij – Kosova – është e gjallë, dhe degët e tij – Kosova dhe Shqipëria – ushqehen nga e njëjta rrënjë e historisë dhe krenarisë sonë kombëtare.