The Wall Street Journal/
Permbledhja e artikullit nga Gjon Kadeli/
Gjate meshes perkujtimore te 100 vjetorit te vrasjeve ne mase te Armeneve, qe u tha ne Kishen e Shen Pjetrit ne Rrome, Pepe Francesku i cilsoi vrasjet ne fjale nga turqit me 1915te si”Gjenocidi i pare” iQindvjetshit 20te. Tuej folun ne ate meshe, Papa permendi edhe gjenocide te tjera te Qindvjetshit te kaluem: gjenocidin qe ngjau gjate kohes se Nazizmit, ate te kohes se Komunizmit, te Ruandes dhe ate te Urundit. Tuej ju referue gjenocidit komunist, qe ngjau gjate 1932-33, ai tha se ajo kishte te bante kryesisht me Ukrainen, ku u krijue nji “uri artificiale”, si pjese e perpjekjeve te Stalinit, per te kolektivizue bujqesine Sovjetike. Gjate kesaj kohe urie vdiqen 7.5 milione njerez, nga te cilet ma shume se 4 milone ishin Ukrainas.
Persa i perket vrasjes se Armeneve, nji numer shtetesh, e kane cilsue zyrtarisht ate veprim, si gjenocid, gjate te cilit, u zhduken nga faqja e dheut, rreth 1.5 milione Armene. Papa tha gjate asaj meshe perkujtimore, se “Asht e nevojshme, dhe ne te vertete, nji detyre” me e perkujtue kete ngjarje, tejet tragjike te Qindvjetshit te kaluem. Ai
shoi se “Me e mshef, ose me e mohue te keqen, asht, si me lane nji plage, qe asht tuej kullue gjak, pa e mjekue.
Nuk asht hera e pare qe nji Pape, i ka cilsue vrasjet ne mase te Qindvjetshit te kaluem, gjenocid. Tuej iu referue gjenocidit te pare te qindvjetshit 20te, Pape Francesku, citoi nji deklarate te perbashket nga Pape Gjon Pali i Dyte dhe udheheqsit te Kishes Armene,
Catholicos Karekeni i IIte te vjetit 2001, i cili ishte i pranishem edhe ne meshen perkujtimore. Pape Francesku shtoi , tuej e quejtun vrasjen e Armeneve, nji nga “Tri vrasjet masive dhe tragjike” te Qindvjetshit te kaluem.
Nderkohe qe Pape Francesku, ka folun edhe rreth persekutimeve te Krishtenve, ne vende te ndryshme, ai me perkushtim ka ba perpjekje, per marredhanje ma te mira, ndermjet Kishes Katolike dhe Botes Islame.
Ai ka shkrue se “Islami i vertete dhe leximi me vemendje i
Kuranit,jane kunder cdo lloi dhune”. Gjate nji vizite ne Izrael, ai
bani nji gjest solidariteti ndaj Palestinezeve, kur u ndal me u lut,
prane nji muri,qe ndante bashkesine Muslimane, me ate Hebreje, ne
bregun perendimore te lumit Jordan. Ai ne publik asht lutun
bashkarisht me Muslimanet ne Vatikan, si edhe ne nji xhami te
Stambollit.
Asht i pamohueshem fakti, se ne raste luftash, qofshin ato, nder
etnike apo ndermjet denominacioneve fetare, Pae twe ndryshem e kane
ngrite zaninin e tyne, per ndalimin e ketyne luftave. Gjate luftes ne
Cecnjadhe ne Bosnje ,Pape Gjon Pali i Dyte bani thirrje te shpesht ,
per ndalimin e ketyne luftave. Si Cecnja, po ashtu edhe Bosnja u
damtuen shume rand nga ato lufta.