Leter e hapur intelektualeve shqiptare ne Maqedoni/
Nga Iliaz KADRIU-Illinois*/
Te nderuar Intelektuale Shqiptare,
Duke mos pasur faktor te sigurte dhe te shendoshe politikisht, vendosa ne menyre te pavarur tu shkruaj juve, intelektualeve shqiptare ne Republiken e Maqedonise. Dhe kete e bej pa asnje prapavije, pa asnje porosi dhe pa asnje te keqe. Sic duket , ju do te jeni forca e fundit konstruktive e cila duhet ti marri frejte ne dore dhe gjerat te fillojne te ecin mbare.
Sic e dini edhe ju, 25 vite me pare, teoria e komunizmit dhe stalinizmit deshtoi qe nga momenti i rrezimit ter Murit te Berlinit. Edhe pse disa shtete zgjodhen format me te ashpra te ndarjes, prap se prap, pas lufterave te pergjakshme dhe me pasoja te paparashikueshme, gjer me tani u arrit nje ” paqe e imponuar” e cila nuk eshte e mrekullueshme, por, eshte me e mire se lufta.
Fillimisht u mendua se , pas luftes se Kosoves, Maqedonia do te kalonte nga diktatura jugoslavo-komuniste ne demokraci pa me te voglin incident. Mirepo, nuk ndoshi ashtu. Gjersa PPD-ja si pjese e levizjes gjithepopullore filloi ti konsolidoje rradhet e veta per te cuar perpara proceset demokratike, ” trimat ” e UCK-se filluan ” luften ” per te drejtat e njeriut ne nje nga shume pjese shqiptare te Maqedonise. Se si u be kjo lufte, ju qe keni qene aty e dini me mire se une, prandaj kete pjese do t’jua leje juve.
Ajo per cka desha tu shkruaj une personalisht, pa e perzier faktorin Komunitet Shqiptaro-Amerikan ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes, eshte kjo:
Politikeberesit dhe lideret politike shqiptare, jane shendrruar ne sejmene te Grujevskit.”Kjo politike kuislingesh te korruptuar duhet te fundoset.Ka ardhur koha per nje mobilizim te madh te shqiptareve nga Kumanova ne Struge” (Enver Robelli, Koha, 8/7/15), via Shkup, Tetove, Gostivar, Kercove, Struge, Manastir, Prilep….
Eshte dashur te kalojne 25 vite me rradhe qe shqiptaret ( edhe pas asaj ” lufte “) ta kuptojne se Maqedonia ka zgjedhur rrugen me te rrezkshme – rrugen e diktatures , ne vend te rruges se demokracise.Kjo , lere me qe i morri ne qafe maqedonet dhe te tjeret qe kane hyre ne kete qorrsokak, por ne kete shtet te brshte jetojne nje shumice e madhe shqiptaresh te cilet ne nje regjistrim te ndershem dhe te monitoruar nga bashkesia nderkombetare, do te dilte ndoshta ne vendin e pare.
Pastaj, per 25 vitet e fundit, shqiptaret mezi kane krijuar disa institucione te cilat i kane lare me gjak. Te jesh shqiptar dhe te kerkosh univerzitet, duhet te derdhish gjak. Te jesh shqiptar dhe te kerkosh flamurin tend, duhet te derdhish gjak ose te shkosh me vite ne burg. Te kerkosh perdorimin e gjuhes shqipe ne Maqedoni, duhet te burgosesh.Te kerkosh investime ne pjesen perendimore te Maqedonise nuk mundet se eshte shqiptare. Te kerkosh ndarje te buxhetit per capita ne cdo fushe, nuk mundet sepse shqiptaret dalin shume. Te kerkosh shperndarjen e mjeteve te barabarta neper univerzitete, nuk mundet.
Me nje fjale, ne Maqedonine e shekullit 21, mu ne mes te Evropes, shqiptaret duhet te luftojne me mish e me shpirte qe te mbeten shqiptare. Kjo gje nuk di a mund te ndodhi sot ne Afrike neper fiset e ndryshme Zulu apo te tjera.
Nuk dua te shkruaj me shume per kete cka ka ndodhur. Dua te fokusohem ne ate se si mund te dalim nga kjo situate ne t’ardhmen, duke permiresuar dukshem situaten tone shqiptare , pa lenduar te tjeret qe jetojne bashkarisht ne kete shtet te pashtet.
Shqiptaret ne Ballkan u bene faktor politik. Pjeserisht edhe faktor juridik. U pavaresua Kosova.
Shqiptaret ne Maqedoni akoma nuk jane bere faktor juridik. Ata vriten, burgosen, keqtrajtohen, gjykohen vend e pavend. Prokuroria, hetuesia dhe gjyqesia jane ne duar te Grujevskit apo te Grujevskave. Me nje fjale, shqiptaret kane pranuar te jene shtetas te kesaj krijese artificiale, dhe kjo krijese i trajton artificialisht. Gjer kur , asnje nuk e di. Por, nje gje eshte e sigurte: cdo fillim ka edhe fundin e vet. Sic duket kete me se miri e din Grujevski, bashke me protogonistat e korruptuar dhe injorante , te cileve u pelqejne me shume kulltuqet se sa burgu.Dhe , ne kete drejtim kane te drejte.
Lideret politike shqiptare ne pozite dhe opozite kane dalldisur me deklaratat e tyre per anetaresim ne BE dhe ne NATO. Kjo eshte pune e mire dhe duhet te realizohet kur Maqedonia ti permbushe standardet evropiane dhe standardet ushtarake per ne NATO. Por, cka lidhje anetaresimi ne NATO dhe ne BE me realizimin e te drejtave te shqiptareve ?
A ju kujtohet se edhe Spanja edhe Greqia jane anetare edhe ne BE edhe ne NATO, por, basket akoma jane ne kerkim te te drejtave te tyre ? Greqia edhe ajo si anetare e NATO-s dhe e BE i zhduku fare shqiptaret came? A nuk e dine kete lideret tane ?
Cka duhet te bejne intelektualet shqiptare ne kete situate :
Duke e pare kete situate te rende dhe te rrezikshme me pasoja te medha sidomos per ne shqiptaret,ma merr mendja se te qenit intelektual i vetedishem dhe kombetar obligimisht te detyron mos rrish duarkryq.
Prandaj, formimi i nje subjekti te ri masiv politik me celula te reja intelektualesh me seli ne Shkup, e pastaj duke e perforcuar ate me celula nga Kumanova gjer ne Manastir, nje kryesi e shendoshe me profesore te shkencave te ndryshme , me diploma te shendosha jo te kalbura, me guxim dhe trimeri te pashoqe, pasi qe ky eshte momenti edhe i rreziqeve te medha eshte imperativ te cilin e kerkon koha dhe momenti para se te jet vone.
Pasi qe politika eshte art i se mundshmes, atehere kete gje mund ta bejne vetem ata qe dine, qe duan dhe qe munden. Keta kushte jane sine contitio qua non.
Po te ndermmerret ndonje akcion i tille politik prej intelektualesh, te cilet nje here u paraqiten si fshefurazi me disa nenshkrime dhe kjo pune meti ne asgje.Sikur kjo te realizohet me seriozitetin me te madh dhe me pergjegjesi te madhe, une personalisht ju garantoj se do t’i ve ne levizje tere aktivistet e mocem te ceshtjes se Kosoves, te cilet do t’ju sigurojme qasje ne Kongres, Senat dhe ne Stejt Department, ku do gjeni perkrahjen e papare nga zyrtaret amerikane. Dhe kete e them me pergjegjesine me te madhe personale timen. Ata qe me njohin i besojne kesaj, kurse ata qe nuk me dine le ta provojne.
Si ish kryetar i Komunitetit Shqiptaro-Amerikan ne dy mandate,si bashkepunetor i ngushte i dr. Rugoves qe nga vitet 1975, ne kohen e krizave me te medha, kemi krijuar rrjetin e aktivisteve dhe lobisteve te cilet per here te pare gjate historise mundem llobin serb. Maqedonia per ne eshte PIECE OF CAKE. Por, na mungon subjekt i shendoshe ku mundemi te mbeshtetemi per te kerkuar pergjegjesi. Celsin e hapjes se kancelarive ne institucionet amerikane e kemi ne. Juve ju duhet pune dhe pergjegjesi serioze.
Shqiptaret ne Maqedoni kane dy rruge: ose ti rregullojne punet e tyre ne menyre konstruktive, ose tia lejne Grujevskit dhe injoranteve tane te na bejne perralle.
*Ilaz Kadriu, ish-kryetar i komunitetit Shqiptaro-Amerikan ne Illinois dhe bashkepunetor i ngushte i presidentit historik te Kosoves dr. Ibrahim Rugoves.