Nga Rafael Floqi/
(Kur republikanët dhe demokratët e përdorin urinë si armë politike)
Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, kriza e fundit e programit SNAP (Supplemental Nutrition Assistance Program) – që u pezullua pjesërisht gjatë bllokimit të qeverisë federale – nuk është vetëm histori për numra, por për njerëz. Rreth 42 milionë amerikanë, ose një në tetë qytetarë, varen nga ky program për të siguruar ushqimin e përditshëm. Dhe megjithatë, në një vend që shpenzon miliarda dollarë për mbrojtje, për teknologji e për fushata elektorale, ndihma për më të varfrit është kthyer në monedhë pazari politik midis republikanëve dhe demokratëve.
Pas ndërhyrjes së dy gjykatave federale, administrata e presidentit Donald Trump u detyrua të rifinancojë pjesërisht programin SNAP, i cili kushton rreth 8 miliardë dollarë në muaj. Por vendimi nuk erdhi si akt i mirëkuptimit politik, por si rezultat i presionit ligjor. Të dyja partitë — republikanët që kontrollojnë Shtëpinë e Bardhë dhe demokratët që mbajnë shumicën në Kongres — po përpiqen të kthejnë krizën në fitore elektorale, duke harruar se në mes të përplasjes politike gjendet një kategori e harruar: njerëzit që nuk kanë ç’të hanë.
Republikanët: Disiplinë fiskale mbi urinë
Administrata Trump justifikoi pezullimin e ndihmës me argumentin se “fondet kishin mbaruar” për shkak të mbylljes së qeverisë. Por ky arsyetim fsheh një strategji të qartë politike: të paraqesë programet sociale si barrë buxhetore, për të fituar pikë te votuesit konservatorë që kërkojnë “disiplinë fiskale”. Në të vërtetë, kursimi i përkohshëm është iluzion; kostoja njerëzore është shumë më e madhe.
Duke reduktuar SNAP-in, republikanët po japin sinjal se shteti nuk duhet të mbajë përgjegjësi për varfërinë, por individi. Kjo filozofi, megjithëse tingëllon si vetëpërgjegjësi, në praktikë lë miliona familje të pambrojtura përballë krizës ekonomike dhe inflacionit që ka goditur fort klasën e mesme dhe të ulët amerikane.
Demokratët: Moralistë në fjalë, oportunistë në veprim
Nga ana tjetër, demokratët janë përpjekur ta përdorin krizën për të ndërtuar kapital moral dhe elektoral. Udhëheqësi i tyre në Kongres, Hakeem Jeffries, deklaroi se “Amerika është në rrugën e gabuar dhe demokratët ofrojnë një alternativë më të mirë.” Por çfarë kanë bërë realisht për ta parandaluar krizën? Përtej deklaratave dhe konferencave për shtyp, asnjë iniciativë konkrete për të mbrojtur përkohësisht përfituesit e SNAP nuk u miratua në kohë.
Në vend që të kërkojnë zgjidhje të përbashkët, demokratët preferuan ta kthejnë krizën në armë propagandistike kundër Trump-it, duke harruar se varfëria nuk ka ngjyrë partie. Ata folën për drejtësi sociale, por nuk propozuan asnjë kompromis buxhetor që të lejonte rifinancimin e menjëhershëm të programit. Në fund, deklaratat e tyre dolën më shumë si retorikë zgjedhore sesa si mbrojtje e vërtetë e të varfërve.
Uria si mjet politik
Në të dyja anët e spektrit, SNAP u përdor si armë në betejën për pushtet. Republikanët e përdorën si provë të “tepricës shtetërore”, demokratët si dëshmi të “pamëshirës së qeverisë”. Dhe ndërsa Washingtoni përplasej në debate televizive, vullnetarët në Missouri dhe Georgia mblidhnin kuti ushqimore për t’i shpërndarë në familjet që nuk kishin më ndihmë.
Në një moment simbolik, senatori demokrat Raphael Warnock e përshkroi situatën me fjalë të forta:
“Ata po vënë përballë njerëzit e sëmurë me njerëzit e uritur.” Një akuzë që vlen për të dyja partitë, sepse të dyja kanë zgjedhur të luajnë politikë me fatin e të pambrojturve.
Një demokraci që harron njeriun
Kur një shoqëri arrin në pikën që gjykatat duhet të urdhërojnë qeverinë të mos lejojë që qytetarët të uriten, atëherë problemi nuk është më buxhetor, por moral. Amerika nuk vuan nga mungesa e parave, por nga teprica e cinizmit. Një sistem politik që mat suksesin me sondazhe e jo me mirëqenien e qytetarëve është një sistem që e ka humbur shpirtin e vet.
Përfundim: Koha për të ringritur politikën mbi dinjitetin
Kriza e SNAP është kujtesë se asnjë parti nuk ka monopolin e dhembshurisë. Republikanët fshihen pas dogmës së tregut të lirë, demokratët pas fjalëve për drejtësi sociale, por të dy harrojnë themelin e kontratës sociale: askush nuk duhet të flejë i uritur në një vend që e quan veten “tokë mundësish”.
Nëse Amerika dëshiron të rikthejë besimin te politika, duhet të fillojë pikërisht aty ku ka dështuar më shumë: tek respekti për njeriun e zakonshëm. Sepse një demokraci që ndërton pushtetin mbi shpinën e të varfërve, rrezikon ta humbasë jo vetëm moralin, por edhe shpirtin e vet kombëtar.