Akademik Beqir Meta – Dielli

Një libër që hedh dritë mbi rrezikun rus

October 4, 2023 by s p

Image result for Beqir Meta. Size: 170 x 185. Source: www.zeri.info

Akademik Prof.dr. Beqir Meta

Një libër që hedh dritë mbi rrezikun rus

Prof. Eshref Ymeri: Shqiptarët përballë

politikës rusomadhe

Libri i fundit i Profesorit dhe intelektualit të mirënjohur e të përkushtuar atdhetar Eshref Ymeri, është një dritare e re dijeje për lexuesin shqiptar, madje e një dijeje që inteligjencies dhe kombit tonë i duhet aq sa dhe drita e diellit.

Profesori i nderuar, në një sërë artikujsh historiko-politologjikë, ka analizuar politikën rusomadhe kundrejt Çështjes dhe Kombit Shqiptar, duke i nisur analizat e tij qysh nga periudha e Rilindjes Kombëtare Shqiptare dhe duke i vijuar deri në ditët tona. Në këtë botim shumëdimensional, autori nuk vjen rastësisht, por ai është vijim i një pune të madhe, të zhvilluar prej tij përmes hulumtimeve në literaturën ruse e perëndimore, por jo vetëm, dhe në hulumtimet e dokumenteve historike që vijnë nga arkivat ruse, një pjesë të të cilave ai ka meritën se i ka sjellë në shqip për lexuesin shqiptar, së bashku me Dr. Islam Laukën.Kjo përmbledhje me artikuj, të shkruar në kohë të ndryshme, shquhet për analizën konsistente dhe të qartë të politikës ruse kundrejt shqiptarëve, duke zbuluar me mprehtësi konstanten e saj antishqiptare, qysh nga mesi i shek. XIX deri në ditët tona.

Prof. Ymeri provon me argumente shkencore se kjo politikë lidhet me ambiciet e pandryshuara ruse për të sunduar kontinentin evropian. Prandaj, një meritë e veçantë e këtij botimi është pikërisht zbulimi se politika antishqiptare e Kremlinit është degëzim i politikës imperialiste ruse kundrejt Evropës.

Në këtë kontekst, ai na ka sjellë në një trajtë shkencore, por po kaq edhe letrare, thelbin e kësaj politike, të cilën e pagëzon si politika e pabesë e Rusisë kundrejt Evropës. Ai provon përmes postulateve të Carëve rusë, Leninit, Stalinit dhe së fundmi veprimeve të Putinit dhe taborit të tij, se boshti politik dhe gjeopolitik agresiv i Rusisë nuk ka ndryshuar prej disa qindra vjetësh.

Ky është një përfundim që Prof. Ymeri e kishte arritur para luftës kriminale të Putinit kundër Ukrainës, çka i jep vlerë të spikatur mendimit të tij shkencor. Kjo del në pah aq më tepër kur qeveri, burra shteti dhe politologë evropianë perëndimorë, pas viteve 1990, për shumë kohë u gabuan e u mashtruan nga loja, pabesia e dinakëria ruse, duke shpallur përfundimin e Luftës së Ftohtë, pa e kuptuar se ajo vetëm kishte ndryshuar mantelin ideologjik-propagandistik, dhe jo vetëm që nuk kishte përfunduar, por kishte premisat të përshkallëzohej në një luftë të nxehtë, ashtu siç e shohim sot me dhimbje e ankth, kur bombat ruse godasin një popull liridashës, fqinj dhe evropian – ukrainasit heroikë.

Autori sjell fakte dhe analiza të shumta për qëndrimin e Rusisë kundër të drejtave legjitime shqiptare qysh gjatë Kongresit të Berlinit, Konferencës së Ambasadorëve në Londër më 1913, Luftës I Botërore, Luftës së Ftohtë dhe veçanërisht për qëndrimin armiqësor ndaj Kosovës, duke u vënë me forcë në mbrojtje të dhunës, shtypjes dhe krimeve të shovinizmit dhe shtetit serb kundër shqiptarëve. Ai nënvizon se “ajo që ka rënë më shumë në sy në qëndrimin e Kremlinit, është histeria mbarëruse kundër mbarë kombit shqiptar edhe pas përfundimit të bombardimeve të NATO-s kundër Serbisë. Të gjitha mjetet e informimit masiv u vunë tërësisht në shërbim të ndezjes së urrejtjes kundër gjithë shqiptarëve, në mbarë trojet e tyre etnike”. Dhe se traditën shoviniste të shtypit të kohës së Rusisë cariste në shtrembërimin e së vërtetës për krimet serbo-bullgare, përkatësisht kundër etnisë shqiptare dhe turke në vitet 1912-1913, po e vazhdojnë sot me të njëjtin zell shtypi dhe mjetet e informimit pamor të Rusisë neocariste, e cila, në qëndrimin ndaj kombit shqiptar, nuk ka lëvizur as edhe një grimë nga piketat e shovinizmit rusomadh.

Eshref Ymeri, duke shfrytëzuar burime të shumta në gjuhën ruse, me të cilën fatkeqësisht sot punojnë pak dijetarë shqiptarë, sjell edhe një histori reale, interesante, ndonëse të trishtë, të raporteve të shtetit rus me popujt fqinj, të cilat dominohen nga dhuna ndaj tyre, nga komplotet, frikësimi, lufta përçarëse dhe nënshtrimi. Një vend të posaçëm ai u kushton raporteve ruso-ukrainase, ku evidenton rrënjët e konfliktit prej qindra vitesh më parë, dhe shpjegon se si Rusia e tradhtoi paktin e parë të miqësisë midis dy popujve. Por njëkohësisht ai ka analizuar edhe karakterin liridashës qindravjeçar të popullit ukrainas, si dhe pasojat e rënda që kishte sjellë degradimi i institucioneve demokratike para revolucionit në sheshin Majdan, degradim i nxitur edhe nga Rusia. Ai pohon se “kur oligarkia ukrainase pasurohej në një mënyrë marramendëse, dikush tjetër do të varfërohej në një mënyrë po kaq marramendëse”. Dhe ata që varfëroheshin ishin njerëzit e thjeshtë. Ky korrupsion, i nxitur nga Kremlini me veglat e tij, ishte parapërgatitje e pushtimit. Gjithashtu, ai jep shembuj të shumtë, si Kaukazi, Çeçenia, Gjeorgjia, vendet Baltike, Polonia, Moldavia, etj., të cilat kanë qenë viktima të shovinizmit rusomadh dhe mbeten ende nën kërcënimin e tij, duke na hapur sytë për trajektoren e pandryshueshme historike qindravjeçare të imperializmit rus dhe të rrezikut që përfaqëson ai për Evropën dhe mbarë paqen botërore. Nga ana tjetër, në këtë botim analizohet dhe argumentohet se luftën kundër popullit paqësor ukrainas, Putini po e përdor edhe si një mjet gjenocidi kundër pakicave kombëtare të shtetit rus. Ai nënvizon se “ajo që ka rënë shumë në sy pas sulmit të 24 shkurtit, janë skenat e mobilizimit të njerëzve nga radhët e pakicave kombëtare, për t’i dërguar në “thertoret” e Ukrainës”.

Duke i bërë një analizë koherente politikës ruse, bazuar në të drejtat dhe interesat legjitime shqiptare, prof. Ymeri, njëkohësisht, ka bërë dhe një analizë koherente, bazuar në parimet, vlerat dhe interesat evropiane dhe perëndimore. Kjo është një vlerë tjetër themelore e botimit, i cili ka theks sa shqiptar, aq edhe properëndimor e demokratik. Prandaj nga ky libër na vijnë mesazhe e mësime të shumëfishta, polivalente, që janë një vlerë e shtuar për letërsinë historiko-politike shqiptare. Ёshtë me shumë vlerë përfundimi i tij se “politika ruse, me një traditë të kahershme pabesie në strukturimin e vet, idenë e përçarjes që kërkon të mbjellë mes Evropës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, e ka shndërruar në një ide fikse”. Se politika ruse e pabesisë, e programuar dhe e ushqyer disa shekuj nga diktatorët që Rusia ka pasur në krye, e ka bërë punën e vet dhe “me kalimin e kohës, kjo lloj politike vjen e infekton mbarë popullin, duke u shndërruar në pjesë përbërëse të formimit të tij botëkuptimor”.

Dhe bash në qendër të këtij kërcënimi ogurzi, Prof. Ymeri, provon se është kombi shqiptar, i cili ka qenë vlerësuar, vlerësohet dhe do të vijojë të vlerësohet nga politika cariste e neocariste ruse, si pengesë për shtrirjen e tentakulave dhe dominimit në Mesdhe, mu në zemër të Evropës, si ndërprerje e linjave të kontinuitetit të popujve sllavë dhe ortodoksë, të cilët Kremlini i llogarit ende si ushtarë të aspiratave imperialiste ruse. Ai vërteton se si në të kaluarën, ashtu edhe në ngjarjet e fundit, Rusia përbën një armik të rrezikshëm të kombit shqiptar, të aspiratave të tij legjitime për prosperitet, liri, demokraci, bashkim kombëtar dhe bashkim me familjen evropiane. Kjo analizë dhe faktet që sjell ai në këtë botim të thukët, me frymë sa realiste e objektive, po aq kombëtare dhe evropiane, na bëjnë të mendohemi thellë, për këtë rrezik potent dhe konsistent.

Faktet dhe argumentet që sjell autori, sugjerojnë medoemos rishqyrtimin dhe analizën kritike të politikës ruse, veçanërisht të ngjyrave mashtruese që ajo ka marrë në periudha të ndryshme, duke ruajtur gjithnjë thelbin e saj antishqiptar dhe antievropian. Profesori ka argumentuar se pikërisht në dy periudha – atë komuniste dhe periudhën e tranzicionit postkomunist, forma mashtruese e kësaj politike gaboi rëndë jo vetëm politikanët xhahilë komunistë shqiptarë, por edhe dijetarë të atëhershëm e të sotëm shqiptarë dhe evropianë, të cilët sot fërkojnë sytë nga tmerret që kanë shkaktuar në Ukrainë bombat ruse, duke ngjallur makthet e luftërave të mëparshme botërore, që shkrumbuan qytetërimin evropian dhe atë botëror.

Përmes fakteve e analizave, ky libër i bën thirrje ndërgjegjes së çdo shqiptari të vërtetë: kujdes, vigjilencë, një milion herë vigjilencë, rreziku rus është atje, i egër, gjakatar, mbytës, kriminal, si një qen i gatshëm të na kafshojë! Kush është shqiptar i vërtetë e me ndërgjegje të formuar, e përjeton thellë këtë kushtrim. Kush nuk e ka ende të plotë këtë bindje e ndërgjegje (dhe, fatkeqësisht, ka ende shumë të tillë, për një mijë arsye), lipset ta lexojë me vëmendje, por edhe me zemër këtë libër, që një ditë të mos pendohet për pasojat e miopisë së tij.

Ky libër na hap sytë se Rusia, për interesat e saj fashiste e shoviniste, ka shtrirë tentakulat në Ballkan, por edhe në Shqipëri, duke sponsorizuar e nxitur fenomene negative të shoqërisë, faktorë destruktivë e shpërbërës të kombit e të shtetit shqiptar si: korrupsioni, veçanërisht në nivelet e larta shtetërore, korruptimin e qarqeve të caktuara politike, ku ajo ka pasur e do të ketë mundësi, ka nxitur tendencat e rrymat antidemokratike, tendencat antiamerikane e antiperëndimore në Shqipëri, etj. Prej veprimtarisë së saj të hapur dhe të nëndheshme, ose asaj që sot quhet luftë hibride, rrezikohet edhe vetë qenia e shtetit kombëtar shqiptar dhe pavarësia kombëtare, Kosova dhe gjithë shqiptarët në trojet e tyre etnike.

Nga ana tjetër, në këtë botim analizohet edhe dobësia e këtij shteti agresor dhe autori pohon se “Ukraina e ndihmoi Aleancën e Atlantikut të Veriut të çlirohet një herë e mirë nga iluzioni për “fuqinë e madhe ushtarake” të Rusisë”.

Prof. Ymeri ka analizuar me mprehtësi edhe zhvillimet e brendshme në Rusi, shkallën e zhvillimit të popullit rus, profilin e tij mental, strukturën e tij social-kulturore dhe ndërgjegjen e tij politike në shekuj dhe në ditët tona. Larg çdolloj tendence populiste, propagandistike e ideologjike, ai e pohon troç dhe saktë: ky popull, i indoktrinuar me ndjenjën imperialiste rusomadhe, me shkallën e zhvillimit politiko-shpirtëror e social që ka, është bazament i regjimeve autoritariste e totalitariste dhe njëkohësisht edhe mbështetës i politikanëve dhe politikave imperialiste, agresive, luftërave dhe një rrezik për Evropën, që ajo të përjetojë fatkeqësi të reja. Veçanërisht ai ka nxjerrë në pah, përmes fakteve relevante, orientimin dhe frymën dominuese antiperëndimore (anti SHBA, anti BE dhe anti NATO) të opinionit rus, duke vënë në spikamë rrezikun e madh që i kanoset Evropës nga ky shtet në ditët e sotme, por edhe për shumë kohë në të ardhmen. Ai shkruan me saktësi se “Duke pasur parasysh këndvështrimin mitik të popullit rus ndaj pushtetit, vjen e krijohet një situatë e tillë, në të cilën etatizmi merr sipërinë, domethënë interesat e shtetit janë gjithmonë mbizotëruese në raport me interesat e individit. Por një gjë e tillë është e pamundur të arrihet pa shfaqje të qëndrimeve të egra ndaj individit. Sepse pushteti gjithmonë është autoritar”.

Ai vë në dukje se ky profil antropologjik, i bashkuar me urrejtjen dhe armiqësinë konstante disashekullore kundër Perëndimit, me ndjenjat pushtuese perandorake ndaj popujve të tjerë, me të cilat është ushqyer ky popull, përbëjnë një bazë solide kryesore për politikën imperialiste agresive ruse, si në të kaluarën, ashtu edhe sot.

Për shkak të jetës së gjatë nën regjimet autoritariste e totalitariste, për shkak të mbizotërimit të kultit të individit, në shoqërinë ruse është gjallëruar kultura e qëndrimit nihilist ndaj mendimit ndryshe, dhe mendësia perandorake përbën karakterin specifik të raportit të rusëve me bazueshmërinë (themeltësinë) e pushtetit. Gjatë shekujve, rusët janë vetëdijësuar për natyrën parësore të bashkësisë (komunitetit) dhe natyrën dytësore të individit.

Një vlerë të veçantë kanë analizat për natyrën shovene të disa prej shkrimtarëve rusë, duke përfshirë edhe shkrimtarët e mëdhenj, si Pushkini, Dostojevski dhe Sollzhenjicini, madje duke na zbuluar në mënyrë befasuese me argumente se ky i fundit ka mbajtur një qëndrim të spikatur antishqiptar edhe kundër popullit të Kosovës dhe lirisë së tij, por edhe kundër demokracisë, duke përkrahur regjime kriminale, si ai i Pinoçetit në Kili. Me pak fjalë, Profesor Ymeri na zbulon botën e brendshme ruse, me politikanët, shkrimtarët, sociologët, politologët, historianët dhe, në përgjithësi, intelektualët e saj, duke nënvizuar se pjesa më e madhe dhe më me ndikim e tyre, është zhytur në llumin e shovinizmit rusomadh dhe i shërben atij pa ndërgjegje, pra, është një inteligjencie e vdekur moralisht, mendërisht dhe shpirtërisht. Profesor Ymeri zbulon edhe shkakun e kësaj anomalie me pasoja të rënda politike për Rusinë dhe botën. Duke ju referuar studiuesit të shquar amerikan David Satter, ai nënvizon se “pas shembjes së Bashkimit Sovjetik, në horizontin e jetës ruse nuk u shfaq ndonjë elitë e re. Shumica dërrmuese e elitës së vjetër, pa pasur pothuajse asnjë pasojë, erdhi e u sistemua në një tjetër rend shoqëror, madje me më shumë privilegje se në periudhën e sistemit komunist sovjetik…. Nga ky këndvështrim, problemi shtrohej jo për faktin nëse Rusinë e priste ose jo degradimi, por për faktin se cilat do të ishin shfaqjet e atij degradimi”.

Në përfundim dua të theksoj se vlerat dhe mesazhet e këtij botimi janë të shumta. Unë thjesht u përpoqa të veçoj disa prej tyre. Prandaj përgëzoj dhe falënderoj nga zemra Profesor Eshref Ymerin për këtë kontribut me shumë vlerë për lexuesin shqiptar.

——————–0——————–

“Vatra” në mbrojtje të Shqipërisë gjatë dekadës së parë të regjimit komunist

February 25, 2020 by dgreca

Shkruan: Akademik Beqir Meta/*

Në momentet e para pas përfundimit të Luftës II Botërore, Federata Panshqiptare “Vatra” kishte marrëdhënie të mira me regjimin e ri komunist dhe shumë shpresa për një qeverisje të mirë prej tij.

Një nga arsyet kryesore ishte edhe angazhimi i saj për mbrojtjen e kufijve jugorë të Shqipërisë nga kërcënimi grek, por edhe imazhi që kishte krijuar për qeverinë komuniste si fituese e luftës kundër pushtuesve italianë e gjermanë. Pas përfundimit të luftës, situata e acaruar e marrëdhënieve midis Greqisë dhe Shqipërisë vazhdonte ta rriste shqetësimin e qarqeve politike të diasporës shqiptare. “Vatra” dhe Noli vijuan rrugën që kishin përcaktuar në prag të përfundimit të luftës. Në emër të kishave ortodokse shqiptare në Amerikë, ai u dërgoi një telegram kryetarëve të Tri Fuqive të Mëdha, në të cilin shprehej dëshira e kishave shqiptare, që Shqipëria të ftohej dhe të merrte pjesë në Konferencën e San Françiskos. Ai e cilësonte qeverinë e E. Hoxhës një forcë që kishte luftuar fort kundër fashistëve dhe një qeveri demokratike[1].

Në orientimin e “Vatrës” pro qeverisë së Tiranës ndikoi edhe pozicioni që po mbante organizata rivale “Shqipëria e Lirë”. Pas një sërë mosmarrëveshjesh midis Komitetit Qendror dhe Këshillit të organizatës “Shqipëria e Lirë”, në mars të vitit 1945 përfaqësuesit e saj, në një mbledhje të përbashkët me përfaqësuesit e “Vatrës”, vendosën t’i jepnin përkrahje pa rezerva dhe pa kushte qeverisë së Tiranës. Disa ditë më vonë K.Çekrezi i propozoi E.Hoxhës ta lejonte të punonte pranë misionit amerikan që ky të njihte qeverinë e tij. Gjithashtu ai i sugjeroi qeverisë shqiptare që ta emëronte atë dhe F.Nolin si delegatë e përfaqësues të Shqipërisë në Konferencën e San Françiskos[2].

Në qëndrimin solidar të Nolit dhe të “Vatrës” ndaj qeverisë komuniste kanë ndikuar një sërë faktorësh, midis të cilëve nuk përjashtohet edhe simpatia e vjetër për komunistët, por faktori kryesor ka qenë synimi për ta forcuar pozitën e Shqipërisë në raport me lëvizjet dhe pretendimet greke.

Ky shqetësim ishte shkaku kryesor që drejtuesit e “Vatrës” të lobonin në Washington në favor të njohjes së qeverisë së E. Hoxhës. Kështu, në shkurt të vitit 1946, senatori i shtetit të Floridës, Claude Pepper paraqiti rezolutën që mbështeste aneksimin e Korçës dhe Gjirokastrës nga Greqia. Shqiptarët e Amerikës, të alarmuar për kufijtë e Shqipërisë, nën kryesinë e “Vatrës”, zhvilluan fushatën që u quajt “Për shpëtimin e Shqipërisë”[3], në të cilin u mblodhën 20.000 dollarë. U krijua “Komisioni për Mbrojtjen e Kufijve të Shqipërisë” nën drejtimin e Nolit, i cili mori pjesë edhe në punimet e Asamblesë së Përgjithshme të OKB, si përfaqësues i shqiptarëve të Amerikës. Shqiptarët e Amerikës zhvilluan më 3 mars 1946 edhe një miting tjetër të madh në Boston, në Kryekishën e Shën Gjergjit, ku protestuan kundër rezolutës së senatorit Pepper dhe kundër propagandës antishqiptare që po zhvillonte atëherë peshkopi P. Kotoko në Amerikë. Nga ky miting iu kërkua qeverisë amerikane që të pranonte në Amerikë një përfaqësi të qeverisë shqiptare, e cila do të luftonte propagandën greke[4].

Komisioni, nën kryesinë e Nolit, zhvilloi një aktivitet të dukshëm kundër propagandës greke në Amerikë, bëri një sërë ndërhyrjesh tek senatorët dhe personalitetet e tjera politike amerikane, për t’ua bërë të qartë se sa të pathemelta ishin pretendimet greke dhe se cilat ishin qëllimet e tyre të vërteta. Në emër të komisionit, Noli shkroi dhe memorandumin historik “Shqipëria që nga viti 1939”[5]. Komisioni u dërgoi një sërë thirrjesh tri Fuqive të Mëdha për pranimin e Shqipërisë në Konferencën e San Françiskos dhe për njohjen e qeverisë shqiptare.

Në këtë kohë, Noli takoi edhe përfaqësues të Fuqive të Mëdha si dhe 10 nga 11 anëtarët e Këshillit të Sigurimit, të cilëve u foli për karakterin e pabazuar të pretendimeve greke dhe për pranimin e Shqipërisë në OKB[6].

Edhe K.Çekrezi, megjithëse kishte marrë një qëndrim kundër qeverisë së Tiranës, në gusht të vitit 1946, i propozoi asaj që të shkonte në Paris së bashku me delegacionin shqiptar për të influencuar pranë amerikanëve dhe britanikëve lidhur me pretendimet greke. Por përgjigja e Tiranës ishte negative. Atij i thanë se nuk kishin nevojë për shërbimet e tij[7].

Ndërsa diaspora shqiptare po përpiqej dhe po bënte demarshe kundrejt Fuqive Perëndimore, që të mbronte kufijtë e Shqipërisë nga synimet greke, marrëdhëniet e qeverisë shqiptare me Aleatët Perëndimorë po ecnin në kah të kundërt. Noli bëri demarshe të shumta pranë qeverisë së E. Hoxhës që ajo të ndiqte një politikë më të moderuar ndaj Perëndimit, e sidomos kundrejt SHBA, në mënyrë që të mos komplikohej pozita ndërkombëtare e Shqipërisë, në një kohë kur Greqia po zhvillonte një fushatë intensive për aneksimin e Shqipërisë së Jugut. Në një telegram dërguar Hysni Kapos[8], ai kërkonte që të pranoheshin traktatet e përfunduara në periudhën para luftës, si një konditë e domosdoshme që do t’i hapte rrugën vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me SHBA. Ai e lidhte domosdoshmërinë urgjente të vendosjes së këtyre marrëdhënieve me dy faktorë: për të siguruar pranimin e Shqipërisë në OKB, i cili shihej si një domosdoshmëri absolute dhe; për të përballuar propagandën dhe përpjekjet intensive të Greqisë që synonte aneksimin e Shqipërisë së Jugut. Në mesazhin dërguar E. Hoxhës, Noli sugjeronte “pranimin e menjëhershëm të traktateve, i cili do të sillte automatikisht njohjen amerikane, pranimin në OKB dhe do të na jepte mundësi neve të mbronim më me sukses integritetin territorial të Shqipërisë[9].

Gjatë muajve prill-maj 1946 dhe në vazhdim, kërkesat e Nolit për përmirësimin e marrëdhënieve me SHBA u bënë edhe më këmbëngulëse. Ai po përpiqej të shtynte E. Hoxhën ta shfrytëzonte periudhën dymujore që kishte mbetur nga zhvillimi i mbledhjes tjetër të Asamblesë së OKB, për të rregulluar marrëdhëniet me amerikanët dhe me britanikët, me qëllim që të fitonte përkrahjen e tyre[10], në situatën e ndërlikuar dhe të rrezikshme që kalonte Shqipëria, veçanërisht kur Konferenca e Paqes po afrohej dhe grekët dukej qartë se do të kërkonin prej saj aneksimin e Shqipërisë së Jugut. Gjithashtu ai i kishte sugjeruar qeverisë shqiptare të ndiqte shembullin e Bullgarisë, e cila megjithëse nuk ishte njohur nga SHBA, kishte dërguar një mision diplomatik të sajin në Uashington. Në rast se vonohej njohja e Shqipërisë, ai sugjeronte që Tirana ta përdorte këtë precedent për të kërkuar viza për një mision të sajin, i cili do ta paraqiste çështjen shqiptare para OKB[11].

Përpjekjet e personaliteteve politike të diasporës shqiptare për të bindur udhëheqjen komuniste që të përmirësonte marrëdhëniet me SHBA vijuan gjatë viteve 1946-1947. Në një letër dërguar Koço Tashkos, Qerim Panariti, e konsideronte mospranimin e traktateve të vjetra midis SHBA e Shqipërisë, “një marrëzi të dorës së parë”[12].

Reagimi i qeverisë së E. Hoxhës ndaj këtyre kërkesave të diasporës shqiptare ishte negativ. K. Tashko e konsideronte letrën e lartpërmendur të Q. Panaritit si “krejt provokuese” dhe i propozonte E. Hoxhës që ky person medoemos të izolohej prej “Vatrës”[13]. Ndërsa vetë E. Hoxha i vlerësoi kërkesat e F. Nolit si një presion të amerikanëve, por në aparencë u përpoq ta qetësonte Nolin dhe Xhon Nasen, me anë të një letre të mbushur me hipokrizi[14]. Ai u shkruante atyre se qeveria e tij ushqente respekt për popullin dhe demokracinë e madhe amerikane dhe se kujdesi e dëshira e tij kishte qenë forcimi i marrëdhënieve të mira dhe i miqësisë me të gjithë Aleatët e Mëdhenj. Klimën e ftohtë, që ishte krijuar në marrëdhëniet shqiptaro-amerikane, ai përpiqej ta paraqiste si një rezultat të qëndrimeve intrasigjente të SHBA lidhur me njohjen e traktateve të nënshkruara me Shqipërinë para luftës. Njohjen e tyre E. Hoxha e vlerësonte si një shkelje të sovranitetit të Shqipërisë dhe si një akt, që binte në kundërshtim me vendimet e Kongresit të Përmetit. Gjithashtu për ta bërë më të justifikueshëm këtë qëndrim të qeverisë së tij, ai e lidhte problemin e traktateve me propagandën që bëhej në SHBA në favor të pretendimeve greke kundrejt Shqipërisë së Jugut. Letra synonte të prekte ndjenjat e udhëheqësve të diasporës shqiptare të Amerikës, në pikën më të nxehtë: në vendosmërinë e tyre për të luftuar kundër pretendimeve greke.

Qeveria shqiptare u kap fort pas vendimit të gabuar dhe antishqiptar të komisionit të Politikës së Jashtme të Senatit Amerikan, i cili miratoi rezolutën Pepper, për të diskredituar gjithë politikën e administratës amerikane në opinionin shqiptar brenda dhe jashtë Shqipërisë, po kështu edhe në diasporën shqiptare të Amerikës[15]. Pikëpamjet e udhëheqësve të diasporës shqiptare të Amerikës për të kundërgoditur rezolutën progreke të Komisionit të Politikës së Jashtme të Senatit Amerikan dhe përgjithësisht, veprimet antishqiptare të diplomacisë greke në SHBA, ndryshonin nga qëndrimet zyrtare që kishte adaptuar udhëheqja komuniste. Ata kërkonin njohjen e traktateve dhe marrëveshjeve të vjetra shqiptaro-amerikane, si një hap deciziv për normalizimin e marrëdhënieve me SHBA dhe kështu, të goditej politika greke, e cila po e shfrytëzonte acarimin e marrëdhënieve shqiptaro-amerikane për qëllimet e saj aneksioniste. Tirana zyrtare nuk e vlerësonte këtë faktor, por vazhdonte ta mbështeste mbrojtjen e integritetit territorial të vendit në përkrahjen e B.Sovjetik dhe të Jugosllavisë. Megjithëkëtë qëndrimi i udhëheqjes shqiptare nuk i dekurajoi shqiptarët e Amerikës të organizonin fushatën e protestave kundër rezolutës Pepper dhe kundër politikës aneksioniste greke.

Në muajin gusht 1946, Noli insistoi përsëri, se nuk kishte më kuptim këmbëngulja e qeverisë shqiptare në mosnjohjen e traktateve me SHBA. Ai u përpoq të sjellë dhe një argument të ri në favor të kërkesës së tij. Ai shkruante se pranimi i Projekt-Traktatit të Paqes me Italinë nga Katër të Mëdhenjtë, anulonte dhe shmangte të gjitha traktatet që cenojnë pavarësinë politike dhe ekonomike të Shqipërisë. “Duke pasur parasysh situatën kritike unë kërkoj përmbysjen e menjëhershme të vendimeve të Përmetit në favor të SHBA”[16].

Gjatë viteve 1945-1946, përpjekjet e diasporës për të mbrojtur vendin nga pretendimet greke, u bënë duke i mbajtur marrëdhëniet përgjithësisht të mira me qeverinë shqiptare. Por ky qëndrim nuk u prit mirë nga administrata amerikane, për të cilën, veçanërisht pas vitit 1945, ishte bërë e qartë se çfarë përfaqësonte regjimi i E.Hoxhës. Pikërisht për këtë arsye qëndrimin e Nolit e kritikoi dhe miku i Shqipërisë, ish diplomati amerikan në Tiranë Charles C.Hart. Në një letër dërguar Xh. Nases ai theksonte se në tratativat me SHBA, Noli dhe “Vatra” po vepronin në drejtim të gabuar, pasi ata nuk e dinin mirë gjendjen e marrëdhënieve midis qeverisë shqiptare dhe asaj amerikane, dhe po vepronin në një terren të rrezikshëm. Hart sugjeronte që “aktiviteti dhe ndërhyrja pranë qeverisë amerikane të kufizohej vetëm në problemin e kufijve, sepse mosmarrëveshjet e tjera midis dy qeverive, janë delikate dhe të ngatërruara”[17].

Nga fundi i vitit 1946 në shtypin e “Vatrës” fillojnë të shfaqen edhe kritikat ndaj intrasigjencës së qeverisë shqiptare, e cila bëhej bashkëfajtore për marrëdhëniet jo të mira me SHBA[18]. Ndërkohë në korrespondencën me udhëheqjen komuniste, Noli dhe drejtuesit e tjerë të “Vatrës” vazhdonin të insistonin në përmirësimin e marrëdhënieve me SHBA.(Te plote e lexoni ne Gazeten dielli ne Print)

[1] Telegram i F.Nolit dërguar presidentit amerikan Rusvelt, Sekretarit të Shtetit të SHBA, kryeministrit britanik U.Çërçill dhe Stalinit, 3 mars 1945, në “Dielli”, 17 mars 1945.

[2] AMPJ, viti 1945, dos.61, Letër e K.Çekrezit për E.Hoxhën, Arlington, VA.8 prill 1945.

[3] AMPJ, viti 1949, dos.286, fl.93.

[4] “Dielli”, 13 mars 1946.

[5] B.Shtylla, Fan Noli siç e kam njohur…, f. 45.

[6] Po aty, f.132.

[7]Po aty, f.76.

[8] AMPJ, viti 1946, dos.144, fl.122, Telegram i Nolit dërguar H.Kapos në Beograd, 22mars 1946.

[9] AMPJ, viti 1946, dos.144, fl.122, Telegram i Nolit dërguar H.Kapos në Beograd, 22mars 1946.

[10]AMPJ, viti 1946, dos.61, fl.28, Telegram i Nolit për E.Hoxhën, 19 maj 1946.

[11] AMPJ, viti 1946, dos.61, fl.28, Telegram i Nolit për E.Hoxhën, 25 mars 1946.

[12] AMPJ, viti 1946, dos.144, fl.112, Letër e Qerim Panaritit dërguar Koço Tashkos, 14 tetor 1946.

[13] AMPJ, viti 1946, dos.144, f.114, Letër e K.Tashkos dërguar E.Hoxhës, 27 dhjetor 1946.

[14] AMPJ, viti 1946, dos.61, Letër e E.Hoxhës dërguar F.Nolit dhe Xh.Nases.

[15] AMPJ, viti 1946, dos.61, Letër e E.Hoxhës dërguar F.Nolit dhe Xh.Nases.

[16] AMPJ, viti 1946, dos.61, Telegram i Nolit për E.Hoxhën, 10 gusht 1946.

[17] AMPJ, viti 1946, dos.61, Letër e Charles C.Hart për Dr.Nassen, 11 gusht 1946.

[18] Shqipëria dhe Anglia, “Dielli”, 23 tetor 1946.

AKADEMIKU BEQIR META, MESAZH PER VDEKJEN E AGIM KARAGJOZIT

April 12, 2018 by dgreca

Agim Karagjozi ishte nje shqiptar i madh, simboli i patriotit te paepur, te perkushtuar perjetesisht ndaj kombit dhe atdheut te tije, antikomunist, demokrat dhe tolerant shembullor. Veprimtaria e tij ne radhet e Vatres sone te lavdishme dhe ne krye te saj ka lene gjurme te pashlyera ne sherbim te kombit tone dhe tashme ka mbetur ne analet e historise sone me te re kombetare si nje trashegimi e vyer dhe e pashlyer per brezat e rinj te shqiptareve ne diaspore dhe ne trojet shqiptare. Per mua ka qene nje fat i madh qe e njoha nga afer dhe kuvendova shume here gjate me te. /

Foto: Nga Konferenca shkencore kushtuar 100 vjetorit te Gazetes Dielli, organizuar ne Monroe College, Bronx, NY. Per me shume fotografi shihni ne fb(dielli vatra)/

Akademiku Beqir Meta, mik i Vatres, anetar Nderi i Saj, mik e bashkepunetor me ish Kryetarin e Vatres Ing. Agim Karagjozi, autor i shume librave dhe projekteve me Vatren, autor i Historise se Vatres, ne nje mesazh derguar Editorit te Diellit, shpreh ngushellimet me te thella per vdekjen e Agim Karagjozit. Po e shoqerojme kete emsazh me disa nga fotografite e 100 vjetorit te Diellit, kur Profesor .dr. Beqir Meta se bashku me kolegun e tij Prof. Dr. Muharrem Dezhgiu, paraqiten Kumtesat e tyre kushtuar 100 vjetorit te Gazetes Dielli, pervjetor, qe shenoi dhe ribotimin e rregullt te Diellit.

Permes mesazhit ai ngushellon Familjen Karagjozi, Kryetarin, Kryesine dhe te gjithe anetaresin e Vatres. Ja mesazhi i plote:

I dashur zoti Dalip Greca, miku im shume i respektuar,

Uroj te jeni mire ju dhe familja juaj dhe qe punet tju kene shkuar mire familjarisht po ashtu dhe me Vatren.
Per ca kohe kam qene jasht vendit dhe kur u ktheva mora vesh me shume keqardhje per vdekjen e mikut tone te paharruar dhe vatranit e drejtuesit te mrekullueshem te Federates Vatra, zotit Agim Karagjozi.
Agim Karagjozi ishte nje shqiptar i madh, simboli i patriotit te paepur, te perkushtuar perjetesisht ndaj kombit dhe atdheut te tije, antikomunist, demokrat dhe tolerant shembullor. Veprimtaria e tij ne radhet e Vatres sone te lavdishme dhe ne krye te saj ka lene gjurme te pashlyera ne sherbim te kombit tone dhe tashme ka mbetur ne analet e historise sone me te re kombetare si nje trashegimi e vyer dhe e pashlyer per brezat e rinj te shqiptareve ne diaspore dhe ne trojet shqiptare. Per mua ka qene nje fat i madh qe e njoha nga afer dhe kuvendova shume here gjate me te. Gjithashtu i jam mirenjohes perjete per mbeshtetjen e jashtezakoneshme qe ai dhe Vatra me dhane mua per kryerjen e studimeve kushtuar historise sone kombetare. Ata gjithmone i kam vleresuar si pjese te rendesishme te suksesit tim. por mbi te gjitha shpirtndrituri Agim Karagjozi ka qene nje frymezim i jashtezakonshem per mua dhe per punen time te veshtire. Perkushtimi i tije dhe miqesia e mrekullueshme qe me ka ofruar te cilat me nuk i kam ndeshur kurre ne jeten time, ne ato dimensione humane dhe me ate pasterti te kristalte, mbeten per mua nje kujtim i paharruar . Kete miqesi mund ta ofronte vetem shqiptari i madh dhe njeriu i madh Agim Karagjozi. Prandaj kur mesova lajmin e hidhur ndjeva nje dhembje thelle ne shpirt dhe derdha lot ashtu si dhe per babain tim. Po keshtu po t’i shkruaj keto rreshta i perlotur dhe me dhimbje te thelle. Me butesine dhe embelsine e nje patrioti te madh qe zemra i digjej zjarr per atdheun e vet Agim Karagjozi do te mbetet nje simbol e frymezim i miresise, humanizmit, ndershmerise dhe patriotizmit per cdo shqiptar qe e njohu nga afer dhe qe ne te ardhmen do te njihet me veprimtarine dhe personalitettn e tije.
U prehte ne paqe dhe i ndritete shpirti ne perjetesi mikut tone te paharruar .
I dashur Dalip
kam nje kerkese miqesore dhe amanet: Te lutem transmetoja familjes se tij te respektuar, vellezerve tone vatrane, Kryetarit dhe Kryesise se Vatres keto ndjenja te mia dhe ngushullimin tim me te sinqerte.
Te perqafoj me mall,
Akademik Beqir Meta