NGA GËZIM LLOJDIA/

Ne Foto: “La Nazione Albanese”(Kombi shqiptar: 1897-1924), organ politik, letrar ,kulturor në gjuhën italiane/Anselmo Lorechio,shkruan Oreste Camillo Mandalari,unë i detyruar nga lloji i miqësisë, së devotshëme, e cila u ndërpre vetëm mevdekjen e tij! 22 mars 1924 . Kjo ishte një ditë e marrë për kombin shqiptar dhe një dhimbje e vërtetë për të gjithë ata që u takua me atë, ne e kemi dashur dhe admiruar. Vdekja e tij  kaloi pothuajse në heshtje dhe vetëm nëse, senatori Amedeo Giannini, në revistën: Evropa Lindore ‘prill 1924 shkruar këto rreshta, të cilat i kam lexuar në tërësinë e saj .30 Marz. Parlamenti në Tiranë, kishte dhënë njoftimin e vdekjes së Anselmo Lorechio,e përkujtoi atë me dinjitet dhe mori vendin e tij në shenjë të zisë. Nderi i merituar për njeriun ,që ia kishte kushtuartërë jetën e tij kauzës shqiptare.

Lindur më 3 nëntor 1843 në ‘Pal1agorio (krahinë e Catanzaro).Ai ishte fizikishtnjë arbwresh i fortw fortë i degës seKalabrisë. I shëndetshëm, i drejtë si një pemë lisi, solli lehtësi të madhe në vitet e 1800 me energji e veprat e reja .Ai u diplomua në ligj në Napoli,mori pjesë në qarqet intelektuale, i gjallë në atë kohë në atë qytet shkon përmes ligjit dhegazetarisë. Kishte zyrat e ndryshme publike dhe i mbajti ato me dinjitet dhe kompetencë. Në 1897kryetari i emëruar e “Shoqërisë Kombëtare Shqiptare”dhe që atëherë, lëvizja e orientuar drejtkrijimit të një kombi të pavarur shqiptar. Në 1897 ai filloi botimin e revistës :”Kombi shqiptar” me moton: “Shqipëri përpara!”. Revistamë pas u bë qendra e të gjithë shqiptarëve të betejave, të guximshme,luftarake, deri në shpërthimin e Luftës Botërore. . Sot, një koleksioni plotë i revistës është një gjë e rrallë bibliografik. “Çështja shqiptare” të shtypuranë Catanzaro në fillim të punës së tij,ai iu përkushtua në vitet e fundit, e cila është një koleksion me titull “Shqipëria“.Botuar në nëntë vëllime dhe i dhjeti ishte pothuajse gati për shpërndarje, kur ai vdiq, i njëmbëdhjeti ishte i përbërë kryesisht në procesin e të shtypurit. Ai vizitoi Shqipërinë, e dinte historinë, nevojat, aspiratat.Në fushatën e tij të gjatë përshkak të çështjesshqiptare kishte njohur personalisht ata që e kishin këtë çështje thelbin e tyre në lidhje ai u informua ngushtë të asaj që është bërë dhe publikuar në kolonitë shqiptare si në Rumani, Maqedoni, Bullgari, Egjipt, Konstandinopoja, Amerika.

Kartë identiteti:

Anselmo Lorechio ishte nga Pallagorio, Qarku Crotone, Provinca e Catanzaro dhe lindur atje në 1843/11/03.1 dhjetor 1868: Diplomuar në ligj në R. Universiteti i Napolit. 10 nëntor 1869: Anëtar në regjistrin e avokatëve “në Gjykatën e Apelit të Napolit.4 maj 1870: Prokurorja e di Napoli Banco. Selinë në Napoli.31 maj 1878: Dekret Ministror emëruar drejtor i arsimit për komunat Pallagorio, Umbriatico dhe Verzino, Qarkut Crotone, Provinca e Catanzaro.
11 mars 1879: Me dekret prefekti emëruar agjent për qytetet e Ceredigion dhe Umbriatico.12 mars 1879: Shteti Id Agjenti pronë e qytetit të Roccabernarda.
15 prill 1879: id Id. id. Komuna e Kazino.26 gusht 1880: Zgjidhet këshilltarit PEL rrethin e SAVELLI.14 shtator 1880: Anëtarët e Klubit aktual italian alpine, Seksioni Kalabri.
1880-81-82: Zëvendës Sekretari i Këshillit Provincial të Catanzaro.
30 mars 1881: me propozimin e Ministrit të Brendshëm, kalorës në mënyrë të Kurorës së Italisë, me rastin e udhëtimit të tij në Kalabri e LL. MM. Mbreti dhe mbretëresha.
Dhjetor 1881: Një propozim ministror i Komisionit Mbretëror të Hetimeve në bamirëse, anëtar i emëruar i burgut të Cotrone .17 shtator 1882: anëtar i zgjedhur i delegacion Krahinor të Catanzaro. 30 shtator 1882: Anëtar i Bordit të Arbitrimit Punëve SILA në Kalabri, të vendosura në Kozencë. Shtator 1883: Emërohet nga Prefekti i Catanzaro një inspektim ekonomike, administrative dhe disiplinore në R. Shkolla praktik të Bujqësisë së Catanzaro.
25 tetor 1883:Në krye të një hetimi në shkollë normale me konvikt shtetëror bashkëlidhur Catanzaro.30 tetor 1883: Anëtar i komisionit për të studiuar dhe të propozojë reformat e kërkuara nga inxhinierët dhe punonjësit e Zyrës Teknike të Provincës së Catanzaro, që të krahasohen me stafin e Inxhinierëve Civile.3 korrik 1883: dhënë shtetësinë e nderit Verzino nga Këshilli Bashkiak.5 dhjetor 1883: Anëtar i komitetit krahinor të Catanzaro për pelegrinazh në Romë në varrin e Mbretit të Madh1883-1884: Sekretar i Këshillit Provincial të Catanzaro.
6 shkurt 1884: Anëtar i Komitetit të miratuar nga Këshilli Krahinor të Catanzaro për të rritur ndërgjegjësimin e produkteve të saj me provincën në nivel kombëtar, e cila u zhvillua në Torino.
15 gusht 1884: Emërohet nga Prefekti i Catanzaro e një hetimi rigoroz të drejtorëve të Frument Ari në disa komuna të krahinës. 20 nëntor 1884: Drejtor i Këshillit Provincial të mbikqyrjes Catanzaro të objekteve publike që subvencionohen nga krahina në rrethin e Cotrone.
21 nëntor 1884: Drejtor i Këshillit Provincial të Catanzaro .21 nëntor 1884: Drejtor i Këshillit Provincial të Këshillit të Catanzaro levë rrethit. Nga 1885-1888: Kryetar i Komisionit për tatimet direkte në rrethin e SAVELLI. 28 prill 1885: Përfaqësues i Provincës së Catanzaro.12 qershor 1885: Anëtar i Shkollës provincial të Catanzaro. 30 shtator 1890: Një Dekreti i Presidentit të Gjykatës së Apelit të Kalabrisë emëruar Drejtësisë e Paqes në qytetin e Pallagorio. 7 gusht 1891: Zyrtar Promovohet në Urdhrit të Kurorës së Italisë, në një propozim nga Ministria e Financave, pasi ka kryer punën e Sila Punëve të Arbitrimit në Kalabri.10 mars 1892: Me Dekretin Mbretëror emërohet Kryetar i Pallagorio. 1892-1893: anëtar aktiv i Komisionit për vlerësimin e të ardhurave mbi ndërtesat në Rrethin e Mjedisit SAVELLI.2 tetor 1895: Presidenti zgjidhet zëvendës i “Shoqërisë Kombëtare Shqiptare”.21 shkurt l897; zgjedhur nga Presidenti aklamacion e kompanisë.1898: “Botuar pikëpyetje shqiptare”.Plotësimi216 faqe.
Gusht 1900: Në krye të përfaqësuar funeralin solemne që u zhvillua në Romë për të ndjerin I. Mbreti Umberto. Që nga janar 1897: “. Kombi shqiptar” , revistë publike dhe drejton revistën e cila del një herë në dy javë.

Kuvendi Kombëtar i vitit 1924 vlerësonte kontributin e arbëreshit- Anselmo Lorekjo

Arbëreshi Anselm Lorekjo mbylli sytë përfundimisht në 22 mars të vitit 1924. Kontributi i këtij patrioti shtrihet në një periudhë kohore, që kap cepat e një periudhe 40 vjeçare. Me revistat e libra,konferencat që bëri në tokën përtej detit ku jetonin arbëreshët e tjerë ai mbeti një zë i pazëvendësueshëm .Postulati i tij i përhershëm do të thuhej nga Dr T. Toçi nëq mbledhjen e kuvendit të 29 marsit 1924 ishte : Na nuk jemi latin(italian),por arbëresh(shqiptar).Atë pasdreke të 29 marsit një grup përfaqësues të kuvendit kombëtar i adresuan kuvendit një kërkesë për ti lidhur një pension të vogël së bijës së atdhetarit Anselm Lorekjos .Grupi që solli kërkesën ishte Terenec Toçi ,P.A.Marlaskaj,II.Muzina,F.S.NOLI,Dr Nush Bushati

R.Matja,L.Koliqi,S.Luzati,Ali Këlcyra,Reuf Fico,T.Labovitiadhi,R.Babameto.Në dokumentat origjinale që gjetën është kërkesa e 12 përfaqësuese të popullit ndër ta janë emrat e disa prej figurave të shquara si F.Noli, Ali Këlcyra,R.Fico, P.A.Marlaskaj,Dr T.Toçi. Kërkesa i është drejtuar Kryesisë së Kuvendit. Ndërkaq pasi paraqitet kërkesa sjellin argumnetat për ta mirtuar këtë Dr.T.Toçi,A.Këlcyra

BISEDIMET E KUVENDIT KUSHTETUES

Mbledhja e XXXVI

E shtunë më 29 mars 1924 ora 2.30 mb drake

Kryeson Kryetari Z.E.Frashëri. Kjo mbledhje fillon me këndimin e procesverrbalëve 33 e 34 e vërtetohen.Këndohet shkresa që vijon:Së shkëlqyshmes

Kryesi të Kuvendit Kushtetues

Kemi nderin ti parashtrojmë Kuvendit Kushtetues me lutje që ta veshtroj me ngutësi një projektligj që I lidhë nji pension të vogël së bijës së atdhetarit Anselm Lorekjos qi na u zhduk me 22 të këtij moji e që tash katërdhjet vjet me gazeta,rivista ,libra e konferenca ka punuem n’Itali për kombin tonë me sakrificën e plotë të çdo interesi vehtajke.

Me ketë proponim ma tepër se me u ba balla nevojave të bijës së veteranit të komisis sonë mendojmë tu shfaqim bashkë-kombëtarve në mërgim kudo që të jetë,se populli shqiptar nderon vllaznit që nuk e harruen e nuk e harrojnë kombsin, dhe se prej tyne prêt me padurim nje bashkëpunim për lulëzimin e kombit e forcimin e shtetit. Me vendimin që kërkojmë,na kemi nderin të vërtetëojmë lidhjen shpirtënore që fton bashkombëtarët në mërgim të marrin parasysh se Shteti shqiptar do të jetë shumë ne qoftë se ata kthehen në dheun e të parëve të vet ku jeta ekonomike lyp bashkëpunim vllaznuar që gjakun e djersën shqiptare kishte me ua derdhë maleve dhe fushave të gjindjes sonë në vend që të lulzojnë viset e hueje.

Me Nderime te nalta

Terenec Toçi

P.A.Marlaskaj

II.Muzina

F.S.NOLI

Dr Nush Bushati

R.Matja

L.Koliqi

S.Luzati

Ali Këlcyra

Reuf Fico

T.Labovitiadhi

R.Babameto

Z.A Klëcyra. Të bëhen 5 minuta pushim për nder të tij se ka qenë një atdhetar i vjetër e ka pas vepruar shumë për çështje shqiptare.

Z.Dr T.Toçi :Posta e sotme na ka pruem nji lajm të zi;Anselm Lorekjo vdiq!

Në këtë rast ë të trishtueshme e kam për nder tu parashtroj të ndershmvet shokëve se iniciativën (fillen )për nji pension si shenj mirënjohjes kombëtare e kam marrë vetë,që jam një nga nxanësit e atdhetarit që për 40 vjet ka lufte me pendën e me gojën për të drejtat popullit tonë.Aq në fmjini sa në burrni,prej atit tim ndi shumë herë këto fjalë:Na nuk jemi latin(italian),por arbëresh(shqiptar).Kemi lindur këtu pse Turku pushtoi vendin tonë e neve na u deshtë me ardhë këtu që të pushtofshim zjarrminë e zemrës sonë,gjuhën tonë,kombësinë tonë. Na s’do ta harrojmë kurrë se jemi a arbëresh e kur të lirohet vendi ynë,gjaku i ynë i shprishur atje do të kthehet! Po fjalë të cila Anselmo Lorekji ua tha për katërdhjet vjet rresht dyqindmija shqiptarëvet të kolonive n’Itali,se ai nji herë si bashkëpunëtuer i vjeshtarit të madh De Rada e masandaj si trashëgimtar i flamurit të tij na ka mesuem të gjithëve si do të duhet,si do të nderohet e të mrpohet e drejta e Shqipnisë. Në kohnat e zeza që fituesat e luftës botore mohofshin të drejtat dhe parimet me të cilat kishin gerga dhe ushqyem triminin e popujve ,mue më bijë në mend shumë mirë,për kujtime vetiake,se Anselm Lorekjo nuk u tund prej istiqameve shqiptare dhe qëndroj burrërisht për të drejtat e kombit tonë. Në ato dita të zeza,Apostoli plak xanave të friguem,ose të tronditur në fenë e athetarizmes, u thoshte me besim që frymëzon apostujt e vërtetë e me vullnet çeliku: Mos tuteni! Ka një perëndi edhe për Shqipërinë!Sot unë Përfaqësuesvet të kombit tonë të mbledhun për me vulosë realizimin e idealit ma të naltë gjindes sonë,u lutem tu thotë familjes s veteranit që asht e ngushtuam nga nevojat e jetës.:Ka një shtet Shqiptar për atdhetarët e vërtetë.! Pranoj z Kryetar të bahen pesë minuta pushim për nderim të e atdhetarit që na u zhduk e që ti dërgohen familjes me telegraf ngushëllimet e Kuvendit Kushtetues..Kronika shkruan se bëhet pesë minuta pushim dhe mbledhja e kuvendit fillon sërish.

Z.M Tutulani: Z.Kryetar! Unë nuk duet të hyjë në themel të kësaj çështje e a është oportun t’i lidhet ky pension apo jo. Çështja është se neni i statutit e ndalon nji deputete që të bëjë proponime për ligj që i përkasin nji shtesës se barrës financiare. Prandaj unë jam i mendimit që kjo ti rekomandohet qeverisë.

Z.A.Këlcyra: Ne do ta quajmë ketë proponim si një mosjon se me të vërtetë nga pikëpamja ligjore ashtu esht si thotë Z.M.Tutulani,po duke e konsideruar si mosjon t’ia rakomandojmë qeverisë e kjo të na paraqesë nji projekt ligj që i përket kësaj çështje.

Pranohet t’i rakomandohet qeverisë.

Projektligji i miratuar në mbledhjen e 57 e shtunde më 24 .V.1924 mb dreke.Mbledhjen kryeson Z.P.Poga.

Z. KRYETARI: Bisedim mbi pro­jekt-ligjen mbi lidhjen e nji pensioni të shoqes e së his të ndyerit Anselmo Loreeehio.Këndohet projekt-ligja si pason. Projekt .Per nji pension të shoqes e të bijës së të ndjyerit Anselmo Lorekjos

Neni 1.Si shenje mirënjohjeje Kom­btare Zonjes Tereza. Delfino, të se te ndjyerit Anselmo Lerekjo (Lo­reechio) si dhe te bijës së tij Zojushës Fulvje Lorekjo, prej kolonisë Pallagorio(Catanzaro-Itali) u lidhet prej Shteti shqiptar nga një pension i përmujshëm prej 80 fr.ari.

Neni II .Pensioni për zonjushën Fulvje Lorekjo vazhdon deri ditën e martesës e për zonjën Tereza Delfino për sa kohë që të rijeve e në rast të martesës së kësaj të fundit të parës i shtohet edhe 20 franga ari në muej.

Neni III. Kjo ligj hyë në fuqi nga dita e shpalljes.

Neni IV.Ministria e Financavet ngarkohet në zbatimin e kësaj ligje.

I referohet Kom. Së Financavet.