Ministri grek Kotzias i skërmit dhëmbët Shqipërisë

May 8, 2017 by dgreca

Nga Arben Llalla/Deklarata e ministrit të jashtëm të Greqisë, Nikos Kotzias për Real News, ku ndër të tjera shprehu shkoqur shantazhin që pritet Greqia t’i bëj Shqipërisë për votën pro të saj për anëtarësimin në Bashkimin Europian. Ministri Kotzias shprehu edhe një herë pendesën e Greqisë për votën pro të saj për anëtarësimin e Shqipërisë në NATO, pa marrë diçka në shkëmbim.

Siç duket Greqia për të larë borxhet e saj kërkon shpërblim për votën pro ndaj anëtarësimit të Shqipërisë në BE. Ky është një turp për Greqinë, një vend anëtar i NATO-s dhe BE-së. Pra, disa vende të BE-së, nuk promovojnë demokracinë, fqinjësinë e mirë, paqen midis popujve për anëtarësim të vendeve të tjera, por kërkojnë të përfitojnë. Kjo quhet tregti dhe të bësh tregti me vlerat europiane është krim jo vetëm ekonomik.

Ky është kërcënim i hapët, ku qartazi Kotzias shprehu me nënkuptime pretendimet territoriale të Greqisë ndaj Shqipërisë. E kam thënë dhe jam i bindur që Greqia për votën pro në BE do kërkojë aneksimin e Jugut të Shqipërisë. Gjithsesi, unë hyj tek ata që mendoj se procesi i integrimit europian është humbje kohe, përderisa ka për të ngjarë shpërbërja e BE-së dhe jo anëtarësimi në këtë Union.

Me tej, në intervistën e tij Nikos Kotzias deklaroi se Greqia nuk lejon ndryshimin e kufijve. Në fakt, shqiptarët dhe Shqipëria nuk kanë deklaruar kurrë se janë për ndryshim kufijsh. Propaganda për Shqipërinë e Madhe është një trillim i mediave serbe, ruse dhe greke. Nikos Kotzias e di fort mirë që shqiptarët asnjëherë nuk kanë kërkuar ndryshim të kufijve me fqinjët e tyre Maqedoninë, Malin e Zi dhe Greqinë. Përkundrazi, institucionet shtetërore dhe fetare të Greqisë promovojnë pretendimet territoriale ndaj Shqipërisë. Nuk ka përse të harrojmë britmat kërcënuese të vazhdueshme të ushtrisë greke gjatë paradave të festave kombëtare dhe fetare të saj. Në Greqi dhe jugun e Shqipërisë funksionojnë me dhjetëra shoqata greke që provokojnë shqiptarët me promovimin për aneksimin e jugut të Shqipërisë.

Greqia si një vend anëtar i NATO-s dhe BE-së nuk njeh zyrtarisht asnjë minoritet etnik brenda saj siç janë shqiptarët, turqit, pomakët, sllavo-maqedonasit, bullgarët, vllehët, romët dhe egjyptasit.

Në Greqi jeton pakica shqiptare e njohur me Marrëveshjen e Lozanës 1923-24, pa folur për arvanitasit.

Në përfundim zoti Kotzias, meqë është profesor i historisë, nuk bën keq të lexojë shënimet diplomatike të parardhësve të tij, të cilët kanë thënë: “Stabiliteti i Shqipërisë përbën një interes të madh për Greqinë, sepse politika e saj është bazë për ruajtjen e paqes në Ballkan.

Po t’i hedhim një vështrim të shpejtë hartës së Ballkanit, mjafton për të kuptuar rëndësinë strategjike të Shqipërisë. Për Greqinë, një Shqipëri mike dhe aleate përbën një mburojë natyrore të madhe, kundër çdo sulmi nga Veriu.”

Prandaj, ministri i jashtëm i Greqisë Nikos Kotzias do të bënte mirë të hiqte dorë nga gjuha e kërcënimit për votën pro për në BE me shpërblim, por të ulet më diplomatët shqiptarë për të gjetur rrugët për zgjidhjen e problemeve që ekzistojnë midis dy vendeve, në veçanti të Çështjes Çame, sepse pa zgjidhjen saj s’do të ketë asnjëherë fqinjësi të mirë e të sinqertë midis dy popujve.

Gjithë pushteti sovjetëve…Rama ka futë në krizë shumicën

April 12, 2017 by dgreca

Nga Arben Llalla/

Me këtë parrullë erdhën në pushtet komunistët pas Revolucionit të Tetorit në Rusi. Kjo qasje ndaj pushtetit u zhvillua më vonë në të gjitha diktaturat kuqe të Lindjes, ndërsa u kthye në karakteristikë e regjimeve autoritare pas rënies së Murit të Berlinit.

Në Shqipëri në këtë çerek shekulli qeveritë kanë rënë, kur kanë menduar se kanë qenë në kulmin e fuqisë së përqendrimit të pushtetit në duart e tyre. Kjo bëri vaki me Sali Berishën pas zgjedhjeve të majit të vitit 1996, me Fatos Nanon në vitin 2005 dhe me po ndodh sërish me Edi Ramën.

Ngjarja e djeshme në Kuvendin e Shqipërisë rrëfeu ditës për diell se Edi Rama dhe partia që ai udhëheq nuk dëshiron, jo vetëm të ndajë pushtet me askënd, por kërkon të kontrollojë në mënyrë absolute ushtrimin e pushtetit. Pjesëmarrja në Komisionin Ad hoctë vetting-ut të shumicës u vendos në një marrëveshje paraprake, ku secila parti parlamentare të kishte nga një anëtar. Kjo është arsyeja pse PDIU dorëzoi sipas të gjitha rregullave dhe ftesës së kryetarit të Kuvendit kandidaturën e Shpëtim Idrizit, LSI atë të Luan Ramës, kurse PS duhet të dorëzonte veç një emër. Arroganca e pushtetit kësaj here u shpalos në formë ndëshkimi. Përpjekjet e PDIU-së për të zgjidhur krizën politike kanë nervozuar së tepërmi kryetarin e qeverisë, i cili vendos përjashtimin e Shpëtim Idrizit duke depozituar pabesisht dy emra. Edi Rama në këtë rast ka futur me ndërgjegje në krizë shumicën që vetë udhëheq, ndërsa po synon që të emërojë opozitën për zgjedhjet e 18 qershorit.

Ai dhe shumë zëdhënës të tij kanë më shumë se një muaj që kërkojnë nga PDIU të luajë opozitën në farsën që po gatuan, ku përjashton Partinë Demokratike. Me këtë teatër ai dëshiron të shkojë në zgjedhje, nga të cilat kërkon të marrë pushtetin me një shumicë dërrmuese të votave, ndërsa për opozitë synon të emërojë partnerë të koalicionit të sotëm. Emërimi në opozitë i Ben Blushit, Gjergj Bojaxhiut e së fundmi i Bamir Topit nuk është i mjaftueshëm për ta bërë farsën të besueshme, ndaj gjithë lëvizjet e fundit të Edi Ramës të çojnë në këtë sjellje çmendurake ndaj PDIU-së. Një fantazi dhe projekt të këtillë politik me siguri do ia kishte për zili edhe Manduro i Venezuelës.

PDIU është përfshirë në kolicionin qeverisës me ftesë të dy drejtuesëve të saj Edi Rama dhe Ilir Meta. Ajo mori pjesë në aleancë për reformën administrative dhe më pas për reformën në drejtësi. Është e vetmja forcë politike që nuk e kushtëzoi votën e saj për këtë reformë për asnjë përfitim politik apo kushte. Votë e pastër pro reformës. Duket kjo sjellje e ndershme nuk shihet me sy të mirë në ambjentin e molepsur të politikës shqiptare. PDIU ka një marrëveshje politike, të cilën e respekton, edhe pse ajo është zbatuar vetëm 1 për qind. Është pikërisht kjo marrëveshje që nuk mund ta çojë një forcë politike sa në një krah në tjetrin, veç në rastin kur partitë janë fuga të shefit të shumicës. Por, një forcë politike që respekton sovranitetin e saj në skenën politike qëndron në qeveri apo opozitë, kur e vendosin forumet e saj, jo kur dëshiron humori makiavelist i kreut të qeverisë, qoftë ky Edi Rama.

Dje, u vendos një marrëdhënie e re brenda shumicës në pushtet; hakmarrja. Dje, u ndëshkua ai që nuk dëshiron të rreshtohet, por që është në këtë skenë për të prodhuar politikë, zgjidhje, paqe sociale. Po kështu dje, u mësua që Partia Socialiste kërkon të kontrollojë dhe manipulojë reformën në drejtësi duke shtuar artificialisht anëtarët në Komisionin Ad hoc të vetting-ut, i cili kalon në sitë kandidaturat për drejtuesit e ardhshëm të sistemit të ri të drejtësisë, prandaj Lenini lëshoi dikur parrullën: “Gjithë pushteti sovjetëve!”.

Masakra e 10 Prillit 1994, nga terroristët grek të MAVI

April 10, 2017 by dgreca

Nga Arben LLALLA/

Voridhi-Beleri, dy anetaret e MAVI

Ne Foto_ Voridhi-Beleri, dy anetaret e MAV-it/

Më 10 Prill 1994, rreth orës 3, pas mesnatës, një skuadër paraushtarake me emri “PIRRO,, që i përkiste organizatës terroriste greke e njohur “Fronti Për Çlirim e Vorio Epirit”- MAVI, e përbërë nga 8 persona, hynë 4 km në territorin e Republikës së Shqipërisë. Kjo skuadër sulmoi godinën ushtarake ku mbetën të vrarë ushtari i shërbimit Arsen Llazar Gjini, 20 vjeç nga Semani i Fieri dhe oficerin Fatmir Sali Shehu, 34 vjeç, nga Tepelena, si dhe plagosën 3 ushtarë të tjerë. Pasi morën peng rreth 120 ushtarë të cilën kur u krye sulmi po flinin, grupi terroristë thërriste: “Këto i keni për Vorio Epirin, ne nuk kemi harruar”. Gjatë largimit skuadra terroriste e MAVI-t, morën me vete 15 automatik të markës kallashnikov, prodhim kinez dhe dy arka me fishek. (Sipas agjentëve që u filtruan në grupin e MAVI-t, pasi dolën nga burgu, u patën thënë se në fillim vranë ushtarin, oficeri duke parë ushtarin e vrarë u mundua të merrte armën që ishte në tavolinën e punës, por u qëllua pas shpine).

Të nesërmen, më 11 Prill, organizata terroriste MAVI, dërgoj një letër në gazetën greke Elefterotipia, ku merrte përsipër sulmin ndaj godinës ushtarake brenda territorit të Republikës së Shqipërisë. Mediat dhe i gjithë aparati shtetëror grek akuzën se janë grek ata që kryen masakrën e 10 Prillit në fshatin Peshkëpi nuk e pranonin, por e quajtën provokim nga ana e Shqipërisë. Më 13.4.1994, gazetarja Kristina Pulidhu botoj një shkrim në gazetën AVJI, ku aktin terroristë ua ngarkojë kapuçonëve parashtetëror të Athinës.

Gazeta greke STOXOS, botoj me krenari foton e 4 pjesëtarëve të MAVI që morën përsipër masakrën e Peshkëpisë.

Më 19 mars 1995, policia greke kufitare afër Delvinaqit ndaloj një veturë dhe një kamion, brenda tyre gjeti 6 kallashnikovë me 878 plumba, dy pistoleta Tokaref, me 42 plumba, një radio, një bajonetë, dylbi, uniforma ushtarake. U arrestuan shtatë persona që gjendeshin brenda dy automjeteve, kryetari i grupit, Jorgos Anastasulis, 34 vjeç, shtetas grek(oficer ushtrie dhe thuhet se ka origjinë nga Himara), Apostolos Karvelas, 26 vjeç, shtetas grek(ish-polic rrugor), Marios Kutula, 25 vjeç, Fredi Beleri, 23-vjeç, (i cili përdor disa emra si Dionisios dhe Foti), Jorgo Kristo 26, vjeç, Jorgo Papa, 30, të gjithë këta janë nga Himara, Harallamb Papa, 21 vjeç, nga Krioneri i Gjinokastër,

Armët e tjera të organizatës MAVI, u gjetën në Mars, 1995 në shtëpinë e Andrea Kokaveshit, mjek, 67 vjeçar, shtetas shqiptar nga Dhërmiu-Himarë. (Familja Kokaveshi është themeluese e MAVI-t më 1941, Athanasios Kokaveshi). Pjesëmarrësit që u akuzuan ishin 7 veta, dy grek dhe 5 minoritar.

Jorgo Anasatasuli, Apostol Karvela, Fredi Beleri, Jorgo Kristo, Marios Kutula, Harallambo Papa dhe Jorgo Papa u akuzuan për kontrabandë armësh, të kapur me 7 kallashnikov më 1995, ndërsa Angjelo Kokaveshi u akuzua për fshehjen e 7 kallashnikovëve të tjerë në shtëpinë e xhaxhait të tij, mjeku Andrea Kokaveshi.

Gjykata e Athinës më 21 Mars 1996, dënojë me 4,5 vjet burg, Jorgo Anastasulin, 3.5 Apostol Karvelën, dhe gjatë shtetasit shqiptar me nga 3 vjet burg. Por gjykata e Apelit e reduktojë dënimin nga 18-20 muaj burg. Pas përfundimit të gjyqit avokati i tyre Filoklis Asimakis, thirri: “RROFTË MAVI, JAP 5 MILION DHRAHMI PËR ORGANIZATËN E RE MAVI”.

Pas përfundimit të gjyqit, kryetari i Lidhjes së Bashkimi i Himariotëve në Greqi, Dhimitri Dhimalezi, e puthi tërë pasion në buzë, Angjelo Kokaveshin. Për Dhimitër Dhimalezi thuhet se ka qenë bashkëpunëtor i sigurimit grek tradicionalisht. Babi i tij, Anastas Dhimalezi ka qenë agjent i sigurimit grek që në vitet 1940, dhe ka kryer disa misione spiunazhi në Shqipëri gjatë luftës Nacional Çlirimtare dhe pas saj. Pasi sigurimi shqiptar zbuloj se Anastas Dhimalezi ishte spiun grek, më 1946, ai mori me vete kur u arratis për në Greqi djalin e tij, Dhimitrin. Disa vite Dhimitër Dhimalezi u dërgua për spiunazh në Qipro, pasi erdhi në pushtet partia e majtë PASOK më 1984, Dhimitri u tërhoq nga veprimet e spiunazhit. Me ardhjen në pushtet të partisë së djathtë greke të Konstandin Miçotaqit, Demokracia e Re më 1990, Dhimitri u riaktivizua për spiunazh në Shqipëri. Më 1991, themeloj shoqatës Bashkimi i Himariotasve, dhe filloj stërvitjen e paraushtarakëve për akte terroriste në Shqipëri. Gjatë kësaj periudhe Dhimitër Dhimalezi kishte përkrahjen e plotë të Andoni Samaras, që në atë kohë ishte ministër i jashtëm i Greqisë.

Flitet se një bashkëpunim me organizatën MAVI, ka patur deputeti dhe ish-zëvendësministër, Maqis Voridhis, që ka qenë kryetari i partisë Fronti Nacionalist. Por çelësi kryesor për këtë lirimin e tyre thuhet se ishte një deputete dhe ish ministre e partisë së Demokracisë së Re. Gjatë procesit gjyqësor të grupit të MAVI-t dolën të dhëna se Maqi Voridhi është takuar me kryetarin e grupit Jorgo Anastasulin në hotelin Zafolia, në Athinë disa orë pas masakrës së Peshkëpisë. (Nëse janë nisur ora 5 të mëngjesit grupi i MAVI nga Delvinaqi, atëherë i bie të kenë mbërritur në hotel Zafolia rreth orës 12 të drekës).

Fredi Beleri qëndroj 18 muaj në burgun e Koridhallo. Gjatë qëndrimit në burg anëtarët e MAVI, u bënë pishman për atë që kishin bërë dhe të gjithë fajin ja hodhën Jorgos Anastasulis i cili ishte kryetari i grupit. Në periudhën e burgut midis të burgosurve u infiltruan agjent të sigurimit grek dhe të huaj të cilën donin të mësonin të vërtetën e MAVI-t.

Me ligj në dhomat e burgut në Koridhalo qëndronin në çdo dhomë 4 të burgosur. Të akuzuarit e grupit të MAVI i vendosën të pestë në një dhomë në katin e sipërm të burgut. Në burg, kryetari i grupit, Jorgo Anastasuli bënte shoqëri me të burgosurin Vasil Vanalantos i cili njihej si vrasës ordiner. Kjo shoqëri nuk shihej me sy të mirë nga anëtarët e tjerë të grupit të MAVI. Pas disa muajve anëtarët e MAVI-t akuzuan kryetarin e tyre Anastasulin se i kishte futur në kurth për interesat e huaja dhe jo greke për sulmin ndaj godinës ushtarake në Peshkëpi. Një ditë, Apostol Karvelas dhe Mario Kutula, u zunë keq me Anastasulin dhe shoqëria e tyre u prish përgjithnjë.

Pas daljes nga burgu të gjithë ata që u akuzuan si pjesëtarë të MAVI nuk u riorganizuan. MAVI u harrua dhe aktiviteti i saj u ndal, nuk foli më njeri për këtë organizatë të vjetër terroriste. Thuhet se CIA e ndali riaktivizimin e MAVI duke paralizuar çdo qelizë të saj.

VorioEpiriotët, helm mbi Shqipërinë!

March 28, 2017 by dgreca

Të ashtuquajturat shoqata Vorio Epiriote vazhdojnë të hedhin helm mbi Shqipërinë!

Nga Arben LLALLA/

Shoqatat greke në bashkëpunim me shoqatat e minoritarëve ekstremistë vazhdojnë të bëjnë aktivitete në propagandimin për aneksimin e Jugut të Shqipërisë me parrullën Autonomia e Vorio Epirit.

Më 12.03.2017, Organizatat nacionaliste “Lidhja Patriotike” dhe “Shoqata Vorioepirote “Pirros”, në praninë e rreth 100 personave, kanë organizuar, në ambientet e hotel “Imperial” në Larisa, një aktivitet përkujtimor me rastin e 103-vjetorit të “autonomisë së Vorio Epirit”.

Folës kryesorë kanë qenë elementët ekstremistë të njohur si Theodhoros Kamarinos, diplomat ish-konsulli grek në Korçë; Asterios Hamo, kryetar i “Lidhjes Patriotike”; Mondi Kolila dhe Lefter Prifti, drejtues të “Shoqatës Kombëtare Vorio Epiri 1914”, etj.

Nuk kanë munguar deklarimet e ekstremistëve, të Theodhoros Kamarinos dhe Lefter Priftit, të cilët vazhdojnë të hedhin baltë mbi Shqipërinë në emër të ëndrrës së tyre për Vorioepirin. Madje nuk ngurrojnë të kritikojnë dhe politikat e Greqisë për normalizim të marrëdhënieve me Shqipërinë.

Ish Konsulli grek në Korçë Theodhoros Kamarinos në fjalën e tij ndër të tjera tha: “Pas Luftës së Dytë Botërore, vorioepirotët ishin vendosur në shënjestër nga Sigurimi i Shtetit dhe ishin persekutuar. Por, edhe gjatë periudhës pas rënies së komunizmit, vorioepirotët janë përndjekur dhe vazhdojnë të përndiqen nga segmente të shtetit shqiptar, veçanërisht nga shërbimet sekrete.

Gjatë këtyre viteve Greqia nuk ka bërë asgjë për të ndihmuar vorioepirotët. Me politikat e saj ajo ka treguar një qëndrim antigrek, madje më antigrek se vetë Shqipëria, e cila ka ndërmarrë disa reforma për grekët.

Greqia është zyrtarisht në gjendje lufte me Shqipërinë, pasi ligji i luftës, nuk është shfuqizuar asnjëherë dhe është në fuqi akoma edhe sot. Në vitin 1985 ka një vendim të MPJ të Greqisë,për abrogimin e Ligjit të Luftës, por ky vendim prej 30 vitesh nuk është votuar asnjëherë në Parlamentin e Greqisë, pra nuk ka asnjë vlerë.

Çështja e shpalljes së luftës apo marrëveshjet e paqes parashikohen në Kushtetutën e Greqisë dhe aty shkruhet qartë se asnjë marrëveshje apo vendim nuk ka vlerë nëse nuk votohet nga Parlamenti i Greqisë.

Greqia ka vepruar në kundërshtim me interesat e saj në disa aspekte:

Ka ndihmuar financiarisht një vend armik, duke e argumentuar se ndihmat jepeshin për minoritetin grek atje.

Ka ndihmuar një shtet armik që të integrohet në organizmat ndërkombëtarë.

Ka lejuar pranimin e Shqipërisë në NATO, duke u futur në aleancë me një shtet me të cilin është në luftë. Greqia ka çështje shumë problematike me Turqinë, është aleate në NATO, por nuk ka ligj lufte me të.

Vazhdon të mbështesë politikisht një vend i cili i kundërvihet minoritetit grek dhe vetë popullit grek.

Këto problematika të rënda me Shqipërinë mund të zgjidhen vetëm nëse Greqia do të qeveriset nga qeveri patriotike.

Homogjenët grekë në Shqipëri kanë një problem të madh me vetë shtetin grek, i cili nuk i njeh në tërësinë e tyre. Këtu hyjnë grekët vllahë të Korçës, por në vend që shteti grek t’i ndihmojë me hapjen e shkollave, atje mbyllen shkolla greke dhe si rrjedhim Greqia vetë po humb një popullsi me mbi 10.000 banorë, që është me origjinë greke.

Shqipëria me programin e saj të rehabilitimit të territorit, kërkon të shkelë të drejtat e pronës së vorioepirotëve, veçanërisht, në Himarë dhe më pas, zhdukjen tërësore të elementit grek nga Vorioepiri”.

Ndërsa Lefter Priftit i cili është me origjinë nga Korça deklarojë : “Mund të ndalohen të gjitha grabitjet e pronave dhe padrejtësitë e tjera me një veprim, bashkimin e Vorioepirit me Greqinë. Ka vorioepirotë, që janë të gatshëm të realizojnë këtë ide, ka platforma politike patriotike që na mbështesin dhe diplomatë si Theodoros Kamarinos, që janë të gatshëm të sakrifikojnë për Vorioepirin”.

Aristidh Kola për Vallen Çame

March 27, 2017 by dgreca

Nga Arben LLALLA/

Pata fatin të bashkëpunoj ngushtë me Aristidh Kolën, por dhe krenarinë që ai më besoi pak ditë para se të vdiste një arkiv të tërë me libra, revista dhe gazeta për historinë dhe kulturën e shqiptarëve të Greqisë.

I ndjeri Aristidh Kola ka qenë njëri nga intelektualët e mëdhenj të shekullit XX që ka bërë një punë të lëvdueshme për të dalë në dritë heroizmi, kultura dhe traditat e shqiptarëve të Greqisë, të cilët herë i quajnë arvanitas e herë allvani. Ai ka shkruar disa libra, por libri më i njohur dhe i suksesshëm është: “Arvanitasit dhe Prejardhja e Grekëve” (Αρβανιτεσ και η Καταγωγη των Ελληνων), i cili u botua për herë të parë më 1983 dhe është ribotuar mbi 15 herë të tjera deri sa vdiq autori në tetor 2000. Ndër shumë tema historike, kulturore dhe mendimeve Kola na sjellë dhe mendimet e tij rreth Valles Çame, të cilat kemi zgjedhur t’i botojmë sot për lexuesin e 27.al. Në këtë studim Aristidh Kola shkruan për të vërtetën e kësaj valle, ku ngre lart krijimin popullor të Valles Çame, e cila kërcehet sot edhe nga grekët. Ai na sjell faktin se piktura e piktorit gjerman Peter fon Ess-it (Peter von Hess (1792-1871), shën. A.Ll.), ku na paraqet trimat e Kollokotronit të kërcejnë Vallen Çame dhe në plan të parë Plaku i Moresë i menduar po krijon strategjinë e luftës çlirimtare. Ky është një dëshmi që vërteton se traditat, zakonet dhe veshja kombëtare shqiptare në veçanti të atyre të Epirit është përvetësuar pa të drejtë nga grekët e Greqisë së Re.

Aristidh Kola, në vitin ku ka shkruar librin 1980 që flet edhe për Vallen Çame shpreh indinjatën e tij për keqinformimin e studiuesve për këtë valle, deformimin e saj historik, krijues dhe interpretues, duke i quajtur këta studiues injorantë. Kola kritikon ashpër studiuesit grekë, të cilët qëllimisht me fantazinë e tyre e quajnë Vallen Çame si valle vllehe, por vllehët nuk kanë lidhje as me Vallen Çame e as me fustanellën. Kuptohet që kritika e Aristidh Kolës bëhet në kohën kur çamët kishin rreth 35 vjet që ishin përzënë me genocid nga Çamëria dhe Shqipëria ishte një vend i izoluar në diktaturën e komunizmit, ku televizioni dhe gazetat tona, pothuajse nuk na informonin rreth të vërtetave të shqiptarëve në Greqi e më gjerë. Në këtë studim Aristidh Kola tregohet një studiues profesionit dhe një avokat mbrojtës i Valles Çame e kulturës shqiptare në përgjithësi.

Vallja Çame

Nga Aristidh Kola/

Vallja Çame është vallja më përfaqësuese e fisit Arvanit (shqiptarëve të Greqisë, shën. A.Ll.). Është një valle që pasqyron shpirtin shqiptar. Si tregon dhe fjala kjo vjen nga çamët. Nëse analizojmë Vallen Çame do të na japë dhe karakterin e popullit krijues. Guxoj të them që analiza e valleve popullore vështirë të bëhet saktë nga të huajt, por dhe mësimi i saj në raste të tilla do të ishte i gabuar.

Fatkeqësisht vallja e vetme dhe e papërsëritshme çame ka rënë në duar “të paligjshme” dhe prezantohet krejt e panjohshme nga kinemaja, qendrat e ndryshme dhe televizori. Ata njerëz që kanë marrë në duar Vallen Çame, prej disa kohësh tanimë me sa duket qartësisht as arvanitasit nuk janë dhe as idenë s’ia kanë ç’lloj valleje është Vallja Çame dhe nga cili popull është krijuar. Kështu na paraqesin një lloj valleje çame, të cilën e shohin arvanitasit e qeshin. E quajnë “shkollore”, sepse mësuesit që dërgoheshin në fshatrat arvanitase pa ditur gjë prej gjëje përpiqeshin t’i mësonin Vallen Çame popullit që e krijoi atë dhe përfundimi ishte disi qesharak.

Ata që merren me vallen kombëtare nuk duhet të punojnë me fantazinë e tyre në mënyrë që të paraqesin vallet, sepse në këtë rast në mënyrë disi paradoksale, fantazia dëmton shumë. Këtu nevojitet njohje dhe studim i përqendruar, fillimisht dhe kryesisht i popullit që krijoi këtë valle, të cilën duhet të paraqesim. Guxoj të them se njohja dhe studimi nuk mjaftojnë, nëse pikëpamjet e tua bien në kundërshtim me atë të popullit të caktuar që studiohet. Kështu e shohim Vallen Çame që vetëm e tillë nuk duket dhe mirë do të ishte që të interesuarit të marrin kamerat dhe të shkojnë në fshatrat arvanitase, në dasmat dhe festat e tyre, ta flasin dhe ta bisedojnë Vallen Çame në vendet, ku kërcehet. Shumë njerëz kujtojnë se Vallja Çame është vllahe dhe se atje duhet ta kërkojnë. Por, vllehët nuk kanë asnjë lidhje me Vallen Çame, ashtu si nuk kanë me fustanellën. Por, kjo pikëpamje e gabuar krijohet, sepse athinasit dhe aziatikët e vegjël, të gjithë joathinasit i emërtojnë vllehë…

Vallja Çame ka levendëri, krenari, bukuri në lëvizje, të cilat vënë në dukje dhe virtytet e mësipërme. Nuk është valle erotike, por gjithashtu nuk është as luftarake, as e ndjenjës. Vallja Çame është valle triumfale. Dyshoj, nëse mund të ketë një të dytë në botë.

Vallja Çame përmbledh me lëvizje, bukurinë, levendërinë, burrërinë dhe krenarinë e kërcimit të parë, sepse duhet theksuar këtu se Vallen Çame nuk e kërcejnë të gjithë, por vetëm kërcimtari i parë. I dyti “e mban mirë” dhe është me të vërtetë e vështirë të “mbash drejtë” e mirë kërcimtarin e parë e të zotë me figurat e mrekullueshme dhe kërcimet, ndërkohë që të tjerët ndjekin nga pas duke marrë pjesë mendërisht dhe shpirtërisht, duke u krenuar dhe duke i dhënë figurën e plotë asaj që përpiqet të shprehë i pari me lëvizjet dhe figurat e tij. Sigurisht nuk kemi parë asnjëherë në kinema apo televizor një Valle Çame të kërcyer drejtë, por as Valle Çame që të kërcehet nga grua. Si thamë është valle triumfale dhe zakonisht kërcehet nga burrat, por është me të vërtetë e mrekullueshme të shihni një kërcim të këtillë nga vashë arvanitase të krahinës sime.

Pra, Vallja Çame është një valle triumfale, fitimtare. Kërcehet pas betejës, por dhe përpara apo gjatë armëpushimit dhe na është e njohur në piktura e Ess-it (Peter von Hess (1792-1871, shën. A.Ll.), piktor gjerman që paraqet trimat e Kolokotronit të kërcejnë Vallen Çame dhe në plan të parë Plaku i Moresë i menduar po krijon strategjinë e luftës çlirimtare.

Ndoshta është vallja e vetme joerotike, megjithëse dhe elementët erotike kalojnë brenda shfaqes së levendërisë, bukurisë dhe aftësisë së kërcimtarit të parë.