Astrit Lulushi/

Vendbanim i bukur. Vend ideal. Utopi. Kurora, vlera më e mirë për paratë. Megjithatë, lulet janë më poetike. Të tjera zbukurime bëhen mjaft të lodhshme. Nuk shprehin asgjë. Një zog u ul i lodhur mbi një degë plepi. Asnjë lëvizje. E lanë të vdesë. Zinxhir dhe copa zinxhirësh të thyer. Zemra. Duhet e kuqe, të lyhet si zemër e vërtetë. Shqipëria i është përkushtuar me emër, apo çfarëdo tjetër. A do të kthehen atëherë shqiponjat? Zëri kujton ashtu siç të kujton fotografia fytyrën. Ndryshe nuk mbahet mend lashtësia.

Gjithçka u zbulua përsëri – telashe, ethe. Duke ndjekur mendimet e ngadalta, shpresat e gurta. Kush ikën nga kjo jetë, sikur e bën me dëshirë. Mungon e qeshura. Tregoni njohuritë e thella të zemrës njerëzore. Keni ardhur për Cezarin. Ai nuk e di dhe nuk i intereson. Gjithmonë shfaqet dikush që nuk e keni ëndërruar. Vetëm njeriu varros. Jo, edhe milingonat. Robinson Crusoe-n Premti e varrosi. Gënjeshtra e tij e fundit u mbulua me dhè. Kur i mendon të gjitha duken humbje. Besëtytni pa kuptim. Nëse të gjithë do të ishim papritur dikush tjetër.

Shi, ajri kthehet në erë, fryn në pëshpëritje. Pushim i madh. Është momenti që ndjen. Duhet të jetë i pakëndshëm. Gabim duhet të jetë. Dritë kërkon, pastaj përçartje dhe bredhje. Delirium, gjithçka që është fshehur gjithë jetën. Gjumi nuk është i natyrshëm. Vëzhgimi është hunda me majë. Nga tigani i jetës në zjarrin e purgatorit. Ata duhet të kenë një ligj për të shpuar zemrën për të parë nëse gjendja e saj ka ndryshuar. Alternativë tjetër mund të ketë, por nuk është e sigurt.

Astrit Lulushi/

Pesë kuptime në një – Zoti bëhet njeri; njeriu bëhet peshk; bëhet mal me pupla; frymëmarrje të vdekura – me një ndryshim; vdekja e detit, më e buta nga të gjitha vdekjet e njohura për njeriun. Vetëm një gjykim i drejtë; nuk ka re të zeza askund. Mbrëmja do ta gjejë veten me ose pa mua, në heshtje.

Ku i gjejnë paratë? Djali ia merr gjyshit; babai ia merr djalit, lulëzojnë pak nga konkurrenca, etja është e përgjithshme, droga përfshihet. Mister do të ishte kalimi pa hasur një kafene. Të dehurit, ndoshta. Nga pesë, tre i jep, dy i mban për vete. Dhe këtu futet shteti në formë taksash e tarifash të larta për një shoqëri jo shumë kohë më parë e mbyllur. Ajri i pastër ndihmon kujtesën. Ndjehet aty-këtu – voglio e non vorrei – do dhe nuk do.

Disa besojnë, se vazhdojnë të jetojnë në një trup tjetër pas vdekjes. Ata e quajnë rimishërim. Që të gjithë kemi jetuar më parë. Sa më të afërt e kemi, aq më të mishëriruar me të jemi. Metempsikoza, kështu e quanin njerëzit e lashtë. Ata besonin se njeriu mund të mishërohet në kafshë ose pemë, dhe e quanin nimfa (asnjëra astjetra). Zoti është Zot – ditë e natë, Jetë. Pyes veten se si mund t’ia shpjegojnë atë paganëve. Preferoni një gram opium? Perëndia i shtrirë në muze. Kurorë me gjemba dhe kryq e pushkë, muze ateist. Syzet merren për shkëlqimin e tyre. I shoh të ulur rreth e rrotull medias së kontrolluar; magjepsen, duke dëgjuar e lexuar lajme dytësore ose tik-tok perëndimor që ata e imitojnë “bukur”.

Astrit Lulushi/

Diçka po ndodh. Gjynah sa pak njerëz. Vend i bukur. Fshatra janë bosh. Vetëm të moshuar kanë mbetur. Shumica e të rinjëve largohen. Ne themi se ikim për t’u siguruar të ardhmen. Justifikim. Secili ikën për vete. Ujëra nën urë të harresës. Njeriu ulur në stol. Ngrohet në diell. Pastaj vjen gjumi. Prandaj ato gërhitje.

Besim i verbër. Të sigurt në krahët e pushtetit. I qetëson të gjitha dhimbjet. Zgjohuni në këtë kohë vitin e ardhshëm. Rehati e ftohtë. Mashtrim i devotshëm; do të kishin një udhëheqës të vjetër më të keq se një tjetër. E çuditshme e gjithë atmosfera. S’ka si të jetë ndryshe.

Krisht apo Pilat? Krisht, por mos na mbaj gjithë natën. Ishte muzikë që ata donin. Emocioni në ajër, plot, njerëz që shikonin lart: Quis est homo? (Kush është njeriu?). Ajo muzikë e vjetër e shenjtë ishte e shkëlqyer. Mercadante, Mozarti: Ata papët e vjetër të apasionuar pas muzikës, artit, statujave dhe pikturave të të gjitha llojeve. Më interesante nëse e kuptoni se për çfarë bëhej fjalë. Rrëfim. Të gjithë dëshirojnë. Atëherë do t’iua tregoj të gjitha: pendim, ndëshkim; armë e madhe në duart e tyre.

Kërkimi për gurin e filozofit. Drogat ju plakin pas eksitimit mendor. Letargji. Reagim. Gradualisht ndryshon karakterin. Të jetosh gjithë ditën mes barishteve. Njeriu i parë që zgjodhi një barishte për të kuruar veten ishte pak i lodhur. Helmimi e vetmja kurë. Ilaçi aty ku nuk e prisni. Duhet shumë kohë për të treguar dhimbjet ose nëse i lufton ato.

Astrit Lulushi/

Shkencêtarët e vendosin Çarls Darvinin në piedestal. Ata janë në gjendje të pranojnë se edhe Isak Njutoni ka gabuar në disa gjëra, por nuk tolerojnë askënd që të vërë në dyshim një fjalë të vetme të Çarls Darvinit.

Njutoni ishte si Tesla, mendimtar i shkëlqyeshëm dhe polimat që kalonte befas nga tema në temë, ndonjëherë duke përfshirë tema për të cilat dinte pak ose aspak, por për të cilat bënte kalime drastike, shpesh në drejtimin e gabuar.

Darvini ishte analist i kujdesshëm dhe i hollësishëm. Ai rrallë paraqiste pretendim për ndonjë temë derisa ta provonte atë. Si rezultat, megjithëse gjetjet e Darvinit janë të paplota në shumë mënyra, asgjë në to nuk është e gabuar, përveç përpjekjes gjysmake për të shpjeguar mekanizmin e trashëgimisë së speciesve.

Sipas tij, speciet mund të ndryshojnë me kalimin e kohës; speciet e reja vijnë nga speciet para-ekzistuese; të gjitha speciet kanë një paraardhës të përbashkët.

Në këtë model, çdo specie ka grupin e vet unik të dallimeve të trashëgueshme (gjenetike) nga paraardhësi i përbashkët. Megjithatë, shkencëtarët vazhdojnë kêrkimet pêr të gjetur “hallkën e humbur” që do të vërtetonte teorinë e Darvinit.

Isak Njuton, veç të tjerash, ishte alkimist dhe teolog. Albert Einstein shkroi në kujtimet e tij – “Ju gjetët të vetmen mënyrë që nuk mund të jetë për një njeri me mendim më të lartë dhe fuqi krijuese”.

Si rezultat, në shkrimet e Darvinit nuk ka asgjë që të jetë krejtësisht e gabuar, përveç detajeve të ideve të tij se si funksiononin gjenet. Shkencêtarë janë përpjekur për 164 vjet dhe thonë se nuk kanë gjetur asnjë të metë në idetë e tij themelore. Kjo nuk nënkupton vetëm idetë e tij për evolucionin, por edhe për klasifikimin e specieve. Për më tepër, kur bëhet fjalë për personalitetet, Njutoni ishte një njeri mjaft i pakëndshëm, hakmarrës, keqdashës, i cili donte të gjithë lavdinë për veten. Ndërsa Darvini, thonë shkencëtarët, ishte vërtetë bujar. Ai ishte i lumtur të ndante vëmendjen me kontribues të tjerë në teorinë e tij.

Por vetëm “nota në sjellje” nuk mjafton. Evolucioni i specieve vazhdon të mbetet teori. Teoria tjetër është se çdo gjë në botë; flora, fauna, speciet, përfshi njeriun, janë krijesa të Yllit ose Hyjnisë.