Nga Memisha Gjonzeneli-ÇIKAGO-

Kisha pak vite që pata ardhur në Amerikë. Si fillim, çdo gjë ishte e vështirë: Pa gjuhë  dhe pa miq e shokë, si isha mësuar unë. Kështu që shpirtërisht isha për toke. Pushim beja vetëm të dielën. Për çdo të diel unë shkoja te një lokal që kishte Shqiptar  dhe pinim kafe. Lokali qe afër shtëpisë. Ai ishte në rrugën Montros dhe Linkoln, në një kënd. Dola nga shtëpia dhe po veja te lokali. Sa u afrova nja 100 metra larg, pash një lokal tjetër, u bëra kureshtar  dhe shkova atje. Hyra brenda. Nuk kishte njërës, po vetëm një tavolinë, ku dy vetë po loznin shah dhe nja tre të tjerë, po shikonin. Mua më ka pëlqyer gjithë jetës loja e shahut, ndaj shkova drejt tavolinës dhe u ula. Në këtë kohë vjen i zoti lokalit dhe më pyet se çfarë  do pija? Unë i thash nuk dua gjë. E po duhet të dalsh jashtë zoteni, tha ai, si me të qeshur. Pa lexoje, se çfarë thotë ajo letra e varur: “Duhet të konsumosh minimum me shumë se dy dollarë”. Atëherë  më sill  një birrë.

Në tavolinën që loznin shah ishin ulur edhe tre vetë, që shikonin. Kur pash si loznin e kuptova që nuk ishin lojtarë të mirë. E mbaruan lojën. Njeri nga ata që ishte ulur, më ftoj të lozja me të. Pranova. Ai lokal ishte i Boshnjakve. Ai që më ftoj të lozja ishte vëllai i të zotit të lokalit. Para se të fillonim lojën ai u prezantua: Më quajnë Iljas dhe jam nga Bosnja. Dhe unë jam Shqiptar, me quajnë Memo. Ai u gëzua, se nuk kishte njërës të tjerë në lokal, kështu që dhe vëllai tjetër erdhi dhe u ul dhe po shikonte lojën.  Iljazi lozte mirë shah. Ai ishte shumë i kujdesshëm. Lojën e parë e munda, u ndamë me një ushtar, pra loja qe e fortë. Loja e dytë doli barazim, të tretën, unë që në fillim kalova në avantazh dhe e fitova krejt lojën. Ai donte të lozte akoma, po unë nuk pranova. Ai u mërzit pak, po pastaj u qetësua.  Merr diçka për të pirë, më tha. Merrni nga një birr, tha i vëllai. Kështu që u miqësuam me Iljazin. Kur do ikja: birrën e paguaj unë më tha Iljazi. Po ti, hajde sa herë të duash, je i mirë pritur, më thanë që të dy. Ishin njërës të mirë. Unë u thash u faleminderit, po unë punoj 6 ditë në javë, kështu që, vetëm të dielave mund të vijë. Kur të kesh kohë, hajde, më thanë njëzëri. 

Të dielën tjetër unë rishkova në atë lokal. Atë dite punonte Iljazi. Sa më pa mua, u gëzua dhe qeshi. Te tavolina shahut ishin nja 5veta. Dy loznin dhe tre shikonin. U ula dhe unë. Iljazi me solli një birrë dhe ma bëri me shenjë, që ata, nuk lozin mirë. Ngjitur me mua ishte ulur një burrë që të tërhiqte vëmendjen: Flokët i kish prerë  shkurt, si ushtarak , trupi mesatar muskulor dhe as me asnjë tule të tepërt. Dukej  sikur sapo kishte ardhur nga plazhi. Me moshë ishte afro 30 e ca vite, po nuk kuptohesh. Dukej më shumë si boksier. Ai nuk i ngriti sytë kur u ula unë, se shikonte me vëmendje lojën dhe  nuk i interesonte se çfarë ndodhte për rreth. Loja ishte në një pozicion, kur njeri do ta bënte mat tjetrin. Unë i fola: Mos, se je mat, i thashë, pastaj i kërkova të falur. Ai nuk e kishte pikasur fare, lëvizjen  që e bënte mat. Kur, erdhi Iljazi dhe ma bëri me shenjë që të mos flisja. Më së fundi ata e mbaruan lojën.

Djali, që ishte afër meje, ma bëri me shenjë që të loznim. Unë pranova. Ai nuk lozte mirë. E munda 3 me zero. Mendova se do mërzitej, po ai nuk e bëri veten  fare. Kur mbaroj loja po me shikonte me simpati.

Erdhi  Illjazi. Hajde më tha, se më ke mundur javën që kaloj. Mos u shqetëso, se do të të mund  edhe sot! Të shohim më tha, dhe vuri gurët. Loja përfundoj prapë 2 me 1, për mua. Illjazi u mërzit, se edhe punë nuk kishte. Kështu që u ul me njërin nga ata, të lozte.

Unë u ngrita për të ikur dhe po në atë kohë, u ngrit dhe ai djali që ishte afër meje. Kur vajtëm te dera, ai me pyeti:  Ke makinë? Jo i thash, si me keqardhje, po kam biçikletë. Dolëm jashtë. Më tha të njihemi: Mua me quajnë Luan dhe me zgjati  dorën.  Mua me quajnë Memo dhe i shtrëngova dorën, është kënaqësi i thashë. Edhe për mua tha ai.  Jam Shqiptar nga  Vlora! Ai për herë të parë  buzëqeshi: Qenkemi patriot,  më tha edhe, unë jam Shqiptar   dhe kam jetuar kohë në Vlorë. U ndamë. Javën tjetër unë shkova prapë në lokal. Ai, ishte te vendi i zakonshëm. Unë sa vajta i përshëndeta. Ai nuk ma ktheu mua përshëndetjen, po porositi dy birra, një për mua dhe një për vete. Mora birrën e ngrita dhe i thash gëzuar ai prapë nuk ma ktheu përshëndetjen. Atëherë unë e ula birrën dhe vura në tavolinë. Ai bëri sikur nuk e pa dhe vazhdoj të pinte. Ndenja dhe pak dhe u ngrita për të ikur. Ai për herë të parë u shqetësua dhe më hodhi dorën në shpatull dhe më tha: Të lutem mos ik! Më duhet të iki, i thashë:  Për të lozur nuk  po loz, muhabet nuk po bëj me njeri. Kështu që është më mirë të iki. Ai prapë më tha: Të lutem mos ik! Hajde ulemi te ajo tavolina tjetër dhe bëjmë muhabet. E po me që nuk njihemi dhe ke dëshirë po ulemi, i them unë dhe u ula. Po birrën nuk e mora me vete. Ai u kthye dhe e mori dhe kur u ulëm, e mori shishen e ngriti dhe tha: Gëzuar për gjithnjë! Unë ja ktheva: Gëzuar!

Ai ishte interesant: Kishte një zë të ëmbël, dhe shpesh fjalët i shoqëronte me buzëqeshje. Fliste pak. I ulem shishet në tavolinë. Po me hetonte me vëmendje sikur ishte hera e parë që po më shikonte. Pastaj  më tha: Do të lutem për diçka. Do ma bësh qejfin! Varet çfarë do më kërkosh, i them unë. Pak fjalë nga biografia jote! Ç’e do ti biografin time, i them unë. Të lutem ma bëj qejfin! Mirë, i them, po kam frikë se do mërzitesh! Ai prapë nguli këmbë, të lutem më tha, pastaj  çfarë bën kështu,  të gjithë njerëzit që takon u kërkon biografin, i them unë. Jo tha. po ti më dukesh i veçantë. Dhe unë nuk kam të njohur, veç ata me të cilët punoj. Ke qejf të marrim nga një konjak, ndofta na ndihmon. Dakord, porosita dy konjak.

Tani më dëgjo dhe mos më ndërpre: Kam lindur në Vlorë. Ishim tre motra dhe katër vëllezër. Në vitin 1944, në dhjetor, arrestojnë babin, si pjesëtar i Ballit Kombëtar dhe e dënuan, si fillim me vdekje, më vonë e bënë me 25 vite burg. Me shtëpi rrinim në Skelë, te godina e Anton Markut, ose si quhesh me vonë, Turizmi. Nëna u fut në punë në Ullishte. Kështu, të mbetur rrugëve,  7 fëmijë, e kishim të vështirë. Shpesh nuk hanim as dy vakte buke, më së shumti, thatë. Kuptohej që u edukuam me shoqërinë. Nëna vinte shumë e lodhur, dhe nuk mund të merrej me ne. Shtëpia jonë rrethohej nga tri anët me det. Veç xhadenë kishim para, që ishte tokë. Kështu që miku dhe shoku më i ngushtë për ne, ishte deti. Në vitin 1958 në 15 korrik arratiset vëllai i madh. Ishte ushtar, në Çukë të Sarandës dhe iku me not në Korfuz.  Mbas tre muajve mua më arrestojnë. Me që isha i vogël mora gjysmën e dënimit: U dënova12 dhe gjysma mbeti 6 vite, nga ato bëra 5 vite dhe u lirova. Kisha mësuar për saldator dhe ky profesion më ka mbajtur gjallë gjithë jetën. Në vitin1968 na internojnë. Mbas katër vite unë fillova punë prapë me montimin. Vëllain e vogël e futën dy herë në burg dhe bëri 20 vite: Dy herë nga 10 vite. Edhe vëllai më i madh u dënua 8 vite, se kishte sharë Partinë Komuniste. Në vitin 1990 erdhëm të tre vëllezërit me gjithë familjet, këtu në Amerikë. Dy, janë në Arizona, njeri, në Njuxhers dhe unë, këtu me ty. Punoj saldator tek një Grek. Fshiva sytë që më ishin mbushur me lot dhe po qeshja. Ai nuk kish lëvizur fare nga vendi. Sytë i kishte ngulur në një pikë dhe nuk po i hiqte. Kur i fola unë, ai gati u tremb dhe tha: Shumë interesante kjo biografi! 

Ndenja pak pastaj i thashë: Tani e ke radhën ti. Ndenji pak pastaj tha si i menduar: Besoj se për sot, kjo që tregove, është e mjaftueshme. E lemë për javën tjetër, se të them të vërteten, nuk jam përgatitur. Unë u ngrita për të ikur. Ai tha: Të kesh besim se javën tjetër unë do të të pres, po këtu.

Kaloj një javë. Gjithë java më kaloj në pritje se çfarë do më thoshte LUANI. 

Të dielën shkova atje, si zakonisht. I zoti i lokalit më përshëndeti dhe më pyeti: Do pish gjë? Më sill dy birra i them unë.

Unë e përshëndeta Luanin, ai ma ktheu si me përtesë: Memo, më ke future në mendime, me ato që me tregove dje. Nuk kam fjetur i qetë! Në ketë kohë erdhi birra. I zoti i lokalit mu drejtua  mua: Memo, si ja gjete çelësin këtij, duke treguar Luanin, që e bere të flasë. Ky, ka një muaj këtu, po me asnjë njeri nuk bën muhabet. Habitem që e shoh duke folur me ty. Kaq tha dhe u largua.

Morëm birrat, i thamë gëzuar njeri tjetrit dhe pimë. E di që mezi po pret, tha. Gjithnjë  kam menduar se unë jam më fatkeqi në dynja,  po paskam gabuar. Po kur të dëgjova ty, thashë me vete se paska dhe me keq…Tani me dëgjo: Nuk e di se kur kam lindur saktë. Por, si pas Shtëpisë së Fëmijës, kam lindur aty nga viti pesëdhjetë e ca. Jam rritur gjithë kohën në Shtëpinë e Fëmijës. E fundit që mbaj mend ishte Vlora dhe Tirana.  Kam plot  kujtime të bukura. Në Vlorë ne rrinim te konvikti,  karshi plazhit. Me mësime shkoja mirë. Po kisha  një teke, që të zihesha  me shokët, sidomos me më të rriturit. Po më shumë zihesha me vendasit.  Mbarova filloren  dhe fillova të mesmen. Isha në klasën e dytë  të shkollës së mesme. Tani  isha në Tiranë. Kisha dëgjuar se në Polici ishte një klasë që mësonin  mundjen sambo. Shkova , mezi m pranuan, sidomos kur morën vesh që isha nga shtëpia e fëmijës. E fillova klasën  me shumë pasion. Në fund të vitit, dola i dyti. Çdo mëngjes bëja fizkulturë në ballkon të fjetores, kështu që formova një trup  vetëm me muskuj.  E mbarova gjimnazin. Ata të jetimores më thanë nuk të mbulojmë dot për në Universitet. Në qoftë se do të shkosh në këto kurset një vjeçare, ne të qëndrojmë. Kalova një vit pa punë dhe pa shkollë. Shpesh shkoja dhe flija fshehur te shokët. Ata me mbanin dhe më ushqenin. Po erdhi koha që u mërzita me këtë lloj jete dhe mendova që të arratisem. Fillova të marr informacione të ndryshme për t’u arratisur. Një dite po rrija te lulishtja e Kalit të Skënderbeut. Kur vjen një burrë afro 50 vjeç dhe me ulet në stol. Në të vërtet nuk kishte stola bosh, dhe unë i thash  ulu. Ndenji nja 10 minuta pa folur, pastaj foli, nga t kemi më tha. I thash me përtesë: nga Vlora, po ti nga je, lere mos m pyet tani nuk di nga jam. Po pse i them unë, se me është mërzitur, jeta m tha. Nuk e pyeta më gjatë. Po pas pak  ai tha: Kam 15 ditë që kam dal nga burgu. Bëra 12 vite. Po çfarë kundërvajtje bëre, u bëra kureshtar. U arratisa në Jugosllavi! Dhe filloj të tregoj me hollësi si kishte ikur. Mirë po qentë Jugosllavë më dorëzuan. Unë bëra gabim të madh që u dorëzova, ata nuk më panë mua kur kalova kufirin. Unë vajta vet tek ata. Duhej të ikja, të mos  dorëzohesha. Po, të  ikja, të kaloja ose në Austri ose në Itali. Është fare kollaj nuk e ruajnë fare kufirin, kalon dhe kërkon azil politik. Unë e regjistrova këtë histori. Ndofta Zoti ma pruri pranë. Pas një jave unë kalova kufirin Shqiptar dhe u futa në Jugosllavi. Ika deri në mëngjes deri sa u gdhi, dhe u gjenda  afër një qyteti. U futa në qytet. Pash një lulishte ku kishte dhe stola dhe shkova u ula në një stol. Unë nuk bija në sy. Njësoj  ishim veshur. Pas nja dy ore sheshi po mbushej  me njërës. Kur dëgjova një djalë që po i fliste shqip një shoku. Ja vura syrin njërit prej atyre, që ishte dhe moshatar me mua. Kur mbeti vetëm unë u afrova si rastësisht . Kur ai me foli: Di të lozësh shah, më tha. Po. i them unë, po nuk loz dhe aq mirë, po s’ka gjë tha ai. Vumë gurët  dhe filluam lojën.  Ai fitoj 3 me 1, po patjetër që unë e lash edhe vet. Ai u gëzua dhe me tha hajde pimë ndonjë aranxhat. Me gjithë qejf i them unë, po nuk kam para. Hajde se kam unë, tha ai. I morëm pijet dhe u ulem në qoshe të parkut. Kur u binda se mund të ishte djalë i mirë e pyes: A ke besë Shqiptari? Po tha, unë jam nga Shqipëria, nga Berati. Atëherë shumë mirë i thashë: Kam nevojë për ndihmë . Sot kam ardhur nga Shqipëria. Dua të shkoj ne Itali, se këta kam frikë se më dorëzojnë. Jugosllavët nuk kanë besë. Ai u ngrit dhe më qafoj. Më dha pak para, bleu dhe pak ushqime dhe më tregoj me hollësi si të veproja. Para 10 ditëve unë përcolla një shokun tim. Do veja edhe unë me të, po pres të vijë nga Shqipëria, djali i xhaxhait.  Ndenjëm bashkë deri në darkë. Pastaj unë hipa në tren dhe zbrita afër kufirit. Aty kalova më këmbë dhe u dorëzova te posta Italiane në Trieste dhe kërkova strehim  politik. Në Itali më futën në një kamp me refugjatë. Kishin kaluar nja dy muaj në kampe. Një mbas dite shkova nga moli ku vinin anije nga shtete të ndryshëm. Ishte shumë bukur. Më ra në sy një anije jo shumë e madh po e bukur me një flamur të madh Amerikan. Menjëherë më vajti në mendje sikur të vete në Amerikë, kjo është  tamam ëndërr. Prita deri në darkë mos bëja ndonjë gjë, po prita kot. Të nesërmen që në mëngjes shkova te moli. Kur pash për së largu  që nga anija po zbrisnin dy marinarë. I ndoqa pas sa u larguan nga moli dhe u dola para. Ata u habite në fillim po nuk u trembën. U luta që të më ndihmonin të veja në Amerikë. Ata panë njeri tjetrin  dhe ranë dakord se çfarë të më thoshin mua. Hajde nesër në orën 9, po në këtë vend. Gjithë natën nuk bëra gjumë deri sa u gdhi. Të nesërmen që në 8 e gjysmë  unë isha te vendi. Kur plot në orën 9 ata erdhën. Më thanë: Folëm me kapitenin dhe ai pranoj. Më prunë dhe një palë pantallona dhe një bluze. Mbas darke, të jesh këtu më thanë, ne do vijmë me 3 ose 4 marinarë dhe do të marrim të të çojmë në anije. Mbas darke ata erdhën dhe unë i veshur, nuk dalloja nga ata, dukesha njësoj. Më dhanë dhe një ajdi. Kartë fotua më ngjante pak. E mësova përmend çfarë shkruhej  në të dhe pas dy orëve u futem në anije pa asnjë problem. Nuk para bënin kontroll të rreptë, sidomos te anijet Amerikane. Atje po na priste kapiteni. Kur më pa i pëlqeva nga fiziku. Deri sa të mërijmë në Amerikë ti do punosh këtu në anije. Pastaj më caktoj punën.  Puna ishte fare e lehtë, veç duhej kujdes. Kapiteni më dha dorën dhe  tha mirë se erdhe. Dhe iku. Anija  do shkonte në disa shtete pastaj do mërinte në Nevjork.  Gjithçka kaloj mirë,  veç  pati një incident të vogël: Një marinar  me orgjinë nga Meksika erdhi dhe me tha që të bëja edhe një punë që në të vërtet duhej ta bënte ai. Unë nuk flisja me njeri, me pune isha shumë korrekte dhe e kryeja shumë mirë. Kur u kthye meksikani e pa që puna e tij nuk ishte zënë me dorë dhe u nxeh. Ai ishte pak më i  gjatë se unë. Erdhi dhe më hodhi dorën në shpatull, të më tërhiqte me forcë te puna e tij. Por as ai nuk e kuptoj si u gjend në shesh: Një  këmbë ja kisha vënë në gjoks  dhe një krah të përkulur, gati në të thyer. Ai bërtiti i lemerisur, në çast erdhën marinarët dhe kapiteni kur e pan skenën po qeshnin. Kur një shok i tij erdhi të ma hiqte me forcë nga unë, duke  më shtyrë. Në moment edhe atë e shtriva mbi shokun. Të qeshurat u ndërprenë. Ndërhyri kapiteni. Unë i lëshova, ata u ngritën pak si të turpëruar. Si ishte puna tha kapiteni. Meksikani i tregoj kapitenit të vërteten, po tha nuk ma merrte mendja se do më gjente kështu. Kapiteni i pajtoi. Dhe as njeri nuk e zuri këtë ngjarje në goje. Veç kapiteni më tha një dite: Është mirë për ty, të rrish dhe të punosh këtu në anije. Unë ndenja afro një vit në atë anije. Të gjithë më donin dhe unë shpesh dilja me ta në tokë. Anglishten e mësova fare mirë. Kisha një memorie të fortë. U mërzita, kapiteni më kish shumë për zemër, por unë doja të ikja.

Kështu, kur anija jon u ankorua prapë në Njevnjuork, unë mblodha plaçkat në një thes plasmasi dhe në 12 të natës, u futa në ujë. Distanca nuk qe as më shumë se një mile. Dola në tokë. Tani unë dija çdo gjë për jetën Amerikane. Para kisha plot. Ika nja gjysme  ore më këmbë, kur erdhi një autobus,  hipa në të. Zbrita në Manhaten. Shkova te një festfude dhe hëngra bukë, kalova te një urë,  pash që po flinin nën të.  Gjeta dhe unë një vend dhe u shtriva. Në mëngjes u ngrita me qejf dhe fillova të bridhja, po thuaj isha në qendër. Kur fati dhe rastësia më ndihmuan. Dëgjova një burrë që i foli shokut shqip. Me një herë ju afrova, e i them të lutem mos je gjë Shqiptar. Po tha ai jam Shqiptar prej Ulqini. Të lutem mund të më ndihmosh, se kam nevojë. Posi jo, po te mundem,  tha ai. Atëherë i tregova pak historinë time, si kisha ardhur në Amerikë. Në këtë kohë erdhi  dhe shoku që fliste me t dhe pyeti mos keni ndonjë problem. Jo i tha shoku.  Ky vëllai jon sot ka mërit në Amerikë, dhe po na kërkon ndihmë. Mirë se erdhe me tha ai, të priftë e mbara. Çfarë pune di të besh, më pyeti njeri  nga ata. Çdo pune, tani sa për fillim. Ju lutem me tregoni si fillohet. Ne fillim duhet të gjesh banesë me fjet, pastaj të gjesh punë. Më fal, tha ai që erdhi, ku fjete mbrëmë. Unë erdha natën, po nja katër apo pesë orë, fjeta në një urë. Atje flinin ca zezakë dhe ca Meksikanë. Mirë, si fillim, nuk është keq dhe qeshi. A ke pare me vete, me pague  për fjetjen. Kam pak pare, po mase do punoj dhe do mbledh pare. Ata të dy më çuan te një dyqan Shqiptar edhe ai nga Ulqini, po ishte burrë shumë i mirë. Ai me tha: Mos u mërzit edhe punë edhe me fjet do të gjej unë. Dhe me të vërtetë  më gjeti një dhomë ku flinte dhe një person tjetër. Tani për tani do flesh këtu, ndërsa për punë, do ta marrim ne, thanë ata djemtë nga Ulqini.

Kaloj afro një vit unë isha ambientuar shumë mirë. Punoja në ndërtim dhe paguhesha shumë mirë. I plotësoja të gjitha kushtet. Isha i fuqishëm me trup si sportist, ose si boksier. Një herë në punë, tre Meksikan dhe një zezak, u zunë me këta shokët e mi dhe po i rrihnin keqas. Bosi ishte Amerikan, po shumë burrë i mirë. Unë u futa me një herë e kapa zezakun, e përplasa në tokë e shoqërova me një boks, sa ai u ngrit dhe iku me vrap duke bërtitur. U futa në mes të dy Meksikaneve dhe njeri nga  ata nxori një thikë dhe mu turr me thikën para. Për katër sekonda, ai dergjej në shesh duke bërtitur dhe këmba ime ishte mbi fytyrën e tij. Dy Meksikanët e tjerë  ikën me vrap duke bërtitur. E lirova dhe atë, që po e mbaja dhe ai iku me vrap. Bosi po na shikonte dhe kur ata ikën na tha neve në shqip: Punë e mirë. Të dy shqiptarët, sa do që ishin gjithë gjak, erdhën dhe më qafuan dhe më falënderuan. Më hapën dhe namin. Zezaku nuk erdhi më në punë. Meksikanet erdhën dhe na kërkuan të falur. Puna vazhdoj  pa probleme. Mbas ca kohe më duhej të merrja dokumentet dhe gjeta një avokat të mirë, që me premtoj se do i merrja pa problem. Kur shkova në zyrën e emigracionit, ata më pritën shumë keq. Pamja ime nuk ua mbushte mendjen me ato që u thosha unë. Rastisi që në këtë kohë në zyrë u fut një oficer. Me një herë i hodhi sytë te unë, diçka i tha  atij zyrtarit dhe doli. Sa doli oficeri, në zyrë e u fut një vajzë, që njoftoi zyrtarin se e kërkonte ai oficeri. Zyrtari u kthye dhe me tha mua të kthehesh si sot java, në orën 9. Dola jashtë. Avokati u tremb dhe më tha kam frik se mos të deportojnë.  Nuk ma ha mendja i them unë. Ata ma thanë si me dashamirësi.  Mbas një jave vesha një bluzë të bukur pambuku në ngjyrë kafe, që nuk dallonte nga ngjyra trupit dhe i nxirrte në pah muskujt e trupit.

Sa hyra në sallën e pritjes erdhi ajo vajza dhe me tha hajde, se po të presim. Në Zyrë po me priste ai ushtaraku, ndërsa  zyrtari qe ulur e anë të tavolinës. Unë sa hyra brenda  i përshëndeta. Ulu më tha oficeri. Tani të lutem, ma thuaj dhe njëherë biografinë pa gabime. Pastaj më pyeti në isha i martuar, po prindërit më tha? Nuk i kam njohur u përgjigja. Tani më tha: Më dëgjo me vëmendje:

A ke dëshirë të bëhesh ushtar Amerikan? Dhe filloj të tregoj çfarë privilegje do kisha në qoftë se pranoja. Unë nuk e lash të vazhdonte. Ka qenë ëndrra ime, i thash. Ai qeshi. Është  një nder i madh që më bëhet mua. Firmosa nja dy shkresa, pastaj ai më pyeti ku fle, ke nevojë për ndonjë gjë. Jo i thash unë. Këto që folëm këtu nuk do i zësh në gojë me njeri. Mbas 10 ditëve më folën dhe që atë dite u vesha ushtar. Së bashku me nja 10 vetë të tjerë, hipëm në një vajon ushtarak dhe zbritëm në Teksas. Aty na priste një autobus ushtarak i vogël. Ai na shpuri në një bazë ushtarake.  Aty filluam që të  nesërmen  stërvitjen. Kurrë nuk kisha menduar se ekzistonin stërvitje kaq të renda. E gjithë stërvitja bëhej si në xhungël. Flinim shumë pak. Mbas 9 muajve dukeshim sikur ishim vëllezër. Çdo pjesë e trupit ishte vetëm muskul. Unë mbarova me më të mirët. Sambua, që kisha bërë në Shqipëri më ndihmoj shumë. Sidomos në përleshje trup me trup. Po me mundoj pak hedhja preciz me parashutë. Po dhe asaj ja mora dorën shpejt. U bëra mjeshtër. Misionin e parë e bëmë ne Kuvajt. Ne ishim një muaj më parë se të fillonte lufta në Kuvajt. Eliminuam disa organizata ekstremiste fetare. Kështu gjithë kësaj kohe kemi qenë sa te një vend në tjetrin. Shpesh na japin pushime nga 15 deri 20 ditë. Po unë nuk kam njeri, kështu që shkoj sa në një shtet në tjetrin. Këtu në Çikago nuk kam njeri fare. Ti je i pari që po me pëlqen.

Ai fliste dhe unë dëgjoja, kokën e mbante poshtë. Ndofta e kishte të vështir të rreshtonte kujtimet. Sa mbaroj u ngrit si me sustë. Do iki më tha. Dhe iku pa asnjë fjalë tjetër. Kishe qejf ta shikoje atë trup të bukur duke ikur.

Të dielën tjetër më mori që në mëngjes në telefon dhe më tha mos ha mëngjes se kam porositur unë. Prandaj mos u vono. U nisa ta takoj dhe sa e pash u gëzova. Me ato që mësova për të, fillova ta shikoj ndryshe. Kishte veshur një bluzë me grykë të hapur, ngjyrë kafe, se ai dhe ngjyrën trupit e kishte bronci, çka e nxirrte më dukshëm në pah bukurinë e tij. Sa u pamë, i dhamë dorën njeri tjetrit dhe pastaj u përqafuam. Kur u shkëputëm, më tha me të qeshur: Nuk mbaj mend, kur ka qenë hera e fundit, që jam qafuar me ndonjë. 

Shkuam te një lokal, aty afër dhe hëngrëm  mëngjes. Unë doja të paguaja. Ai qeshi, mos harro traditën Vlonjate më tha. Nxori një karton si kredi-kartë, po me ngjyrë si ushtarake, dhe ja dha kamerierit. Ai e mori e pa dhe i tha mos ke tjetër, se unë nuk kam par si kjo. Ai i tha: Shko e fute në makinë se e njeh aparatura. Ai u kthye me gjithë të zotin dhe kërkuan falje, se si duket, ai karton i kishte sqaruar dyshimet me sigurinë e tij shtetërore.

Memo, më tha kur do ndaheshim: Do të them diçka. Po, hë ore vëlla, se na tërbove! Ai qeshi: Më kishte marrë malli të dëgjoja vlonjatçe dhe vazhdoj: Ti tani e di që unë të kam për zemër. Nuk kam asnjë njeri të veçantë dhe është i vetmi numër telefoni personal, që unë e mbaj mend në çdo çast. Unë qesha. Pa ma thuaj! Ai ma tha saktësisht. Dëgjo Luan, i them unë, në dorën tënde ishte sa të njiheshim. Tani që njihemi, po kaq është dhe në dorën time…Të kesh bindje, se kudo  që të jesh, në rrezik a në nevojë unë do të të gjendem gjithmonë me gatishmëri e dashuri, si  për vëllain e  vogël. U qafuam dhe u ndamë. Ai u largua shpejt se nuk donte ta shikoja që sytë i kishte me lot. 

Kaluan pak kohë . Ai sikur kish harruar të vinte. Vetëm një herë në 5 ose 6 muaj më merrte në telefon. Unë nuk mund ta merrja, me mendimin mos e shqetësoja. E pyesja direkt për shëndetin dhe për gjëra nga më të rëndomtat dhe ai gëzohej që unë isha korrekt.

Nuk e mbaj mend sa kohë kish që nuk ishim lidhur me Luanin. Po bëhesha gati të flija. Bije zilja e telefonit të shtëpisë.  Lere, më tha djali se e marr unë, kur e dëgjoi me dha mua: Po të kërkon ty, personalisht. Në vesh dëgjoj zërin e ëmbël të Luanit. Ai po më pyeste: Do vemi sivjet në Skelë të Vlorës, Memo?

– O Luan, sa më ka marrë malli të të qafoj.

-Hajde qafomë, 100 metra nga shtëpia jote jam.

-Pritmë se erdha!

U vesha dhe dola. Kur, për së largu dallova se Luani kishte dal në një dritë dhe po ma bënte me dorë me përzemërsi.

U përqafuam me shumë mall dhe u nisem për te lokali i miqësisë. Vura re që Luani çalonte dhe një këmbë e kishte të fashuar. U ulëm në lokal. Kishte prurë një shishe konjak Francez, që ishte shumë cilësor. E hodhëm në dy gota të mëdha. E kaluam  krahun si rreth, te njeri tjetri dhe thamë njësoj, gëzuar. Të dyve nuk na pëlqente akoli po në të tilla raste, sikur kish tjetër lezet edhe muhabeti.

-Këtë që ke bërë, mos e bëj më! E nisa si me shaka bisedën.

-Çfarë hataje kam bërë, tha ai, me te qeshur.

– U bënë shumë kohë që nuk të kam parë! Ti tani  je vëllai im i vogël.

Ai tha kam pas probleme dhe shumë detyra. E pe që jam plagosur, po u habita, që nuk u bëre merak të më pyesje. Unë qesha: Ti me ke mësuar që për disa gjera të mos të të pyes dhe të mos bëhem kureshtar. Isha i bindur se ti do ma shpjegoje vetë. Po, tha ai, para tre muaj isha në Afganistan, vet i pestë. Shkatërruam atje tre grupe të fuqishme talibanësh. Po dhe ata po na kërkonin. Dikush nga oficerët Afgan që ishte me ne na kish spiunuar. Ne po futeshim thellë, po asnjë nga shenjat që duhet të merrnim, nuk po shikonim. E pash që ishte kurth. Shpejt me qetësi të kthehemi mbrapa, se është kurth, u them shokëve. Unë mbeta i fundit. Kur dëgjoj një shpërthim. Humba ndjenjat. Kur u përmenda, e pash veten në një tunel, të plagosur dhe të lidhur në këmbë.

Kur na futën në kurth, nja dy herë desh të më vrisnin, po në qime shpëtova. Nuk e di se çfarë prisnin. Kur ishim në kurs bëmë nja 50 orë gjuhë Arabe, kështu që unë merrja vesh se çfarë bisedonin edhe  pse ata nuk  e dinin që unë kuptoja.  Ata kurrë nuk e morën vesh që unë isha në grupin më special të ushtrisë Amerikane. Një dite ata po bënin fjalë me njeri tjetrin. Ishim në dalje të tunelit dhe unë isha para tyre. Kur në moment u shfaq  një gjuajtës pa pilot, që goditi në qendër tunelin. U dëgjua një shpërthim i madh. Vala shpërthyes, për fatin tim, më nxori jashtë. Kur erdha në vete e pash gjithë trupin të mbuluar me pluhur. Me vështirsi u ngrita në këmbë. Në tunel ishim afro 40 vetë, po nuk dukej asnjë. Me vështirësi lidha këmbën. Mbajta dhe disa fusho në dorë se mos më duheshin. Gjeta një rrugë këmbësoresh. Udhëtova afro 5 orë. Kur dëgjoj një zhurmë aeroplani, nuk pata kohë vetëm sa ngrita fashot lart e ai u zhduk. Mbas gjysmë ore dëgjova zhurmën e një helikopteri që erdhi drejt meje. Hipa në helikopter. Sa zbrita më çuan ne spital. Kështu që tani jam me pushime. Të shikojmë sa do zgjasin pushimet. Shokët shpesh më kërkojnë. Si u ndamë, mbas një jave, më mori ne telefon dhe tha që po largohej. Po në qoftë se do, hajde mere makinën time. Ajo do të lehtësojë shumë vëlla.

-Të faleminderit shumë nuk e dua. Të dua ty, të lutem ktheu shpejt…

Ai iku, më duket se shkoj në Irak. Para se të ikte më tha se ka njohur një vajzë Shqiptare. Asaj i kam folur edhe për ty. Kështu që ajo do të të flas vet. Kur të vij do ta marr me vete dhe të tre do t’i kalojmë pushimet bashkë.

Kaluan  afro dy vjet. Gjatë kësaj kohe Luani më foli 5 herë në telefon. Me thotë gjithnjë  se e ka marrë shumë malli. Të njëjtën gjë i them dhe unë. Po unë e di se ai e ka të pa mundur të vijë. E gjithë bota vazhdon të jetë në luftë dhe kudo, në përpjekje për t’i ndaluar ato janë Amerikanët, pra kudo është dhe vëllai im i vogël. Aq i mirë e aq i dashur.

Një të diele binte shi i rrëmbyer e tjetër soj. Ishim ulur dhe po hanim bukë. Bije zilja e telefonit. Shkoj e hap dhe dëgjoj një zë femre që  po qante, si me ulërimë.    -Memo,  më tha, jam Lonora, shoqja e Luanit.

-Lonora çke që po qan me ngashërim?

– Luani na la.

-Mos, bërtita unë, nuk ka mundësi. Ai është i pavdekshëm, Luan i vërtetë.

-Jo, Memo, erdhën dy oficerë në shtëpi dhe shpallën kobin. 

Ai u varros atje ku luftoj. Gjithë shokët, ata ishin familja e tij. Arkivolin e mbuluan me lule të freskëta.

Ajo qante, po dhe unë këtej qaja me dënesë i pikëlluar në kulm, për vëllain tim të vogël, humbur në luftën e pafundme botërore .

Ndërkohë ndihem krenar që pata marrëdhënie dhe përmenda fragmente jete, për një Hero Ndërkomëtar, lindur në Shqipëri, që e kishte emrin LUAN MURATI…

Cikago 2020GUSHT.