Timeo Danaos et dona ferentes (Ruhuni nga greket madje edhe kur sjellin dhurata)/

Opinion nga Sadik ELSHANI/*

Ka disa jave e muaj qe Kosova, si gati çdo vend tjeter i botes jane dukje u ballafaquar me shume sfida qe vijne si rrjedhoje e Coronavirusit, apo Covid – 19, siç eshte i njohur ne terminologjine mjekesore dhe ne ligjerimin publik. Disa vende jane duke e ballafaquar pak me lehte e disa te tjera pak me veshtire. Ne rrethana te tilla secili vend ka nevoje per ndihmen e njeri – tjetrit ne forma te ndryshme: ndihme ne pajisje mjekesore, teste, ndihma financiare, kembim pervojash, etj. Sidomos vendet fqinje duhet te bashkepunojne sa me ngushte, t’i bashkerendojne masat qe duhen marre e te ndihmojne njeri – tjetrin. Dite me pare Serbia i “dhuroi” Kosoves 1000 teste per Covid – 19 dhe Kosova i pranoi. Ky veprim ngjalli nje reagim, nje dileme: nje pjese e popullates, zyrtareve e figurave publike u pajtua qe ketu nuk ka asgje te keqe – fqinji i ndihmon fqinjit ne rast fatkeqesie. Ndersa nje pjese tjeter me hidherim u shpreh se ndihma kurrsesi nuk ka qene dashte te pranohej. Keto reagime mjaft emocionale jane te kuptueshme, sepse kjo “ndihme” vinte nga Serbia, vend me te cilin shqiptaret ne pergjithesi dhe Kosova ne vecanti kane nje pervoje te hidhur shumeshekullore. Tragjedite qe Serbia i ka shkaktuar popullit tone, deri ne perpjekjet per crrenjosjen e tij nga trojet e veta dhe nga faqja e tokes, jane te dokumentuara mire dhe nuk eshte nevoja qe te perseriten edhe nje here ne kete shkrim. Eshte nje ceshtje e ndjeshme dhe kuptohet qe udheheqja e Kosoves ka qene ne nje gjendje pak te veshtire: Te mos i pranosh, nderkombetaret do t’i akuzonin ata se, ja shqiptaret nuk duan t’i permiresojne marredheniet me Serbine, e refuzojne edhe kete “ndihme” humanitare. Nderkombetareve u duhet perseritur disa gjera se ata “harrojne” shpejt. U duhen perkujtuar krimet makabre te Serbise ndaj popullsise shqiptare. Plaget ende jane te fresketa, ende nuk jane zene, ende pikojne gjak. Sikur te ishte ky nje gjest i pendeses se Serbise per veprimet e tyre, pas disa hapave qe ata ka qene dashte t’i ndermarrin per normalizimin e marredhenieve ne mes te dy vendeve, dy popujve, atehere kjo nuk do te ishte nje çeshtje kunderthenese (kontraverse). E disa nga keta hapa duhet te jene:

1. Serbia duhet te kerkoje falje publike, dhe jo vetem per ta lagur gojen, por duke treguar me vepra konkrete.
2. Duhet t’i pranoje e t’i denoje te gjitha krimet qe jane kryer ndaj shqiptareve.
3. Duhet t’i arrestoje e t’i nxjerre para drejtesise te gjithe kriminelet qe kane kryer krime ne Kosove
4. Te angazhohet per fatin e te pagjeturve.
5. T’i paguaje te gjitha demet e luftes, materiale e shpirterore
6. Te heqe dore nga Kosova dhe ta njohe ate si shtet te pavarur.

Pasi t’i kete ndermarre keta hapa e disa te tjere, atehere mund te bisedohet per ceshtje te tjera. Te gjitha lufterat, konfliktet perfundojne nje dite, por ka nje ecuri sesi permbyllet ky kapitull.

Siç edhe eshte pritur Serbia kete veprim te sajin e perdori ne mbledhjen e fundit te Keshillit te Sigurimit si nje mjet propagandistik per ta zbutur imazhin e saj, per t’i treguar botes se eshte per fqinjesi te mire me Kosoven e shqiptaret, brerngoset per fatin e tyre ne keto dite te veshtira, gje qe eshte jashte çdo realiteti objektiv. Nena ime, ndjese past, e thoshte nje fjale: Nje emire qe te permendet, nuk te duhet. Kur vdiq dr. Ibrahim Rugova ne janar te vitit 2006, presidenti i atehershem i Serbise, Boris Tadiq, shprehu deshiren qe te mirrte pjese ne vorrim, por familja e dr. Rugoves me shume fisnikeri i ktheu pergjigje se, tani nuk ishte koha per kete.

Timeo Danoas et dona ferentes (Ruhuni nga greket madje edhe kur sjellin dhurata)

Seq m’u kujtua kjo fjali nga Eneida e Virgjilit: Timeo Danaos et dona ferentes, fjali qe e kishim mesuar dikur ne shkolle ne oren e historise, e qe do te thote se, duhet patur kujdes nga armiqte qe ju sjellin dhurata, sepse mund ta punojne nje hile, mashtrim, dredhi. Te gjitheve na kujtohet Kali i Trojes qe greket e kishin lene para dyerve te Trojes. Trojanet duke besuar se ishte nje dhurate nga Zoti, e fusin brenda kalin e drunjte ne te cilin ishin fshehur luftetaret greke dhe dihet mire sesi perfundoi ajo histori. Prandaj, edhe ne duhet te jemi te kujdesur ndaj kurtheve serbe ne forme te ndihmave, dhuratave. Atyre u duhet kujtuar gjithmone se para se t’i pranojme dhuratat e tyre ata duhet t’i kryejne disa detyrime tjera qe i cekem me lart ne kete shkrim. Me nje ton diplomatik, me nje refuzim estetik u duhet thene: Ju faleminderit per dhuraten tuaj, nuk po e refuzojme, por, ja, qe ne kete çast nuk mund ta pranojme. Tani sa i perket atyre testeve, ajo pune ka mbaruar, por duhet te jemi te kujdesshem ne te ardhmen, sepse kjo nuk do te jete hera e fundit qe ne do te balafaqohemi me provokimet e tyre. Edhe pas gjithe atyre krimeve te kryera ne teritorin e ish Jugosllavise, ata ende po mundohen qe ta paraqesin veten si viktime, si te pafajshem. Dhe deri diku jane duke ia arritur qellimit te tyre.

As Parajsen tuaj nuk e duam!

Me duket se me kete teme lidhet mire edhe nje rrefim qe shpesh e kemi degjuar nga babai yne i ndjere, Avdyl Elshani. Populli yne ka nje pervoje te hidhur me serbet dhe me Serbine, prandaj kjo pervoje nuk duhet te anashkalohet, harrohet, por duhet patur gjithmone parasysh. Gjyshi im, Muharrem Shaqir Elshani, ka qene i verber ne te dy syte, por ka qene nje burre shume i mencur, trim, atdhetar e arsimdashes. Ne Shiroke, nje rrafshnalte ne te dale nga Suhareka/Theranda, ne drejtim te Prizrenit, ka qene nje pus shume i thelle. Ne ate rrafshnalte, ne mes te dy Lufterave Boterore, kane qene te vendosur disa kolone serbe e malazeze dhe ai pus ishte ndertuar gjate asaj kohe (me siguri nga shqiptaret). Gjate viteve 1941 – 1944 kur Kosova ishte bashkuar me Shqiperine dhe ishte vendosur administrata shqiptare, nuk e di se per çfare arsye, por shqiptaret e kishin mbyllur ate pus. Nje grua serbe, Jella, te cilen e kam njohur kur kam qene femije, gjate nje bisede i kishte thene gjyshit tim: “Hemo, ju shqiptaret jeni te poshter”. Gjyshi i ishte pergjigjur: “Pse, çka te kemi bere”?! Jella ishte pergjigjur: “Te gjitha, te gjitha, po pse e mbyllet pusin ne Shiroke”? Atehere gjyshi i ishte pergjigjur me nje ze te prere:” Oj Jella, edhe Xhenetin (Parajsen) ju na paçi lene, ne as Xhenetin (Parajsen) tuaj nuk e duam”! Aq e hidhur ishte pervoja me serbet, aq te padurueshme ishin vuajtjet, aq e tmerrshme ishte jeta, aq te renda ishin krimet!

Te shpresojme se nje dite edhe ky konflikt shumeshekullor do te permbyllet, ashtu siç kane perfunduar shume konflikte te tjera gjate gjithe historise njerezore, por per kete ka nje ecuri, qe Serbia nuk eshte duke e ndjekur si duhet ne kete çast. Ne nderkohe, duhet te jemi te kujdesshem, edhe atehere kur serbet na sjellin dhurata.

Philadelphia, 27 prill, 2020

*Sadik Elshani eshte doktor i shkencave dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.