Dr. Islam Lauka – Dielli

Taktikat e gabuara tё Thaҁit ….

September 30, 2018 by dgreca

…si komprometim i strategjisё sё drejtё tё Kosovёs/

Nga Dr. Islam LAUKA */

Hashim Thaҁi u pёrpoq dy herё pёr ndryshimin e statukuosё nё Kosovё. Herёn e parё, kur si udhёheqёs politik I UҪK-sё, pёrcaktoi drejt strategjinё e saj – mbrojtjen e popullsisё nga makineria ushtarako-policore serbe dhe ҁlirimin e Kosovёs, natyrisht, me ndihmёn e NATO-s, si dhe taktikёn e duhur pёr realizmin e kёsaj strategjie – luftёn guerile. Strategjia dhe taktika e UҪK-sё iu bёnё tё qarta popullit dhe ai e mbёshteti, pa rezervё, atё. Eshtё fakt i pranuar, gjerёsisht, qё lufta guerile e UҪK-sё ishte ndёr mё tё suksesshmet nё historinё e luftёrave tё ksaj natyre. Ajo u dёshmoi miqve tanё qё shqiptarёt e Kosovёs jane gati tё vdesin pёr lirinё e tyre dhe ata nuk na lanё vetёm nё kёtё kauzё. Nё pranverё tё vitit 1999, NATO sulmoi ish-Jugosllavinё dhe Kosova u ҁlirua nga pushtuesi serb. Hashim Thaҁi hyri nё Prishtinё si fitues dhe kёtё fitore ai e shfrytezoi me mjeshtёri pёr tё hipur nё pushtet.

Hera e dytё qё Thaҁi po pёrpiqet pёr ndryshimin e statukuosё nё Kosovё ёshtё tani. Kёtё radhё, pёr tё qёndruar nё pushtet. Ashtu si nё rastin e parё, objektivi strategjik i Kosovёs, i pёrcaktuar nga parlamenti dhe gjjithё forcat politike dhe intelektuale tё vendit, ёshtё i qartё – konsolidimi i subjektivitetit ndёrkombёtar tё Kosovёs. Ky objektiv gёzon mbёshtjetje tё gjerё politike dhe shoqёrore, nё vend.

Tё gjithё jemi tё vetёdijshёm qё procesi i njohjeve tё reja ka ngecur, qё anёtarёsimi i Kosovёs nё organizata ndёrkombёtare ёshtё bllokuar dhe se vazhdimi i mёtejshёm i kёsaj situate dёmton interesat tona shtetёrore, aktuale, por edhe ato afatgjata. Ajo qё nuk shkon tani, duket se ёshtё taktitka e gabuar qё Thaҁi ka zgjedhur pёr sendёrtimin e njё objektivi tё saktё strategjik, sic ёshtё ai pёr forcimin e subjektivitetit ndёrkombёtar tё Kosovёs. Siҁ dihet, para disa muajsh, ai vendosi, individualisht, qё nё axhendёn e bisedimeve me Serbinё tё fusё ҁёshtjen e korrigjimit tё kufijve, qё, sipas tij, do tё bёjё tё mundur njohjen e Kosovёs nga Beogradi dhe nёnshkrimin prej tij tё marrёveshjes me Kosovoёn, ligjёrisht tё detyrueshme.

Duke qenё se kёtё vendim ai e mori pa u konsultuar me faktorёt politikё tё koalicionit qeveritar a tё opozitёs dhe pa dhёnё sqarime nё kuvend, as nё opinionin publik se ҁfarё kupton ai me termin “korrigjim kufiri” dhe si do ta zbatojё atё praktikisht, nuk ka se si vendimmarrja e tij e njёanshme tё gёzojё mbёshtetje politike e shoqёrore. Ai ka pretenduar se gёzon mbёshtetjen e 80% tё qytetarёve tё vendit, por njё hulumtim i kёtyre ditёve i Institutit Demokratik tё Kosovёs, dёshmoi tё kundёrtёn, vetёm 11% e mbёshtesin idenё e tij, ndёrsa 77.6% janё kundёr.

Pas kthimit nga njё vizitё qё shihet si e dёshtuar nё SHBA, Presidenti Thaҁi nuk po flet me nervin e mёparshёm rreth idesё sё tij pёr korrigjimin e kufirit. Megjithatё, nё shkrimet autoriale dhe konferencat e shtypit, ai pёrmendi tre elementё tё kёsaj ideje: se pari, Thaҁi deklaroi se mori mbёshtjetjen e Uashingtonit pёr demarkimin e kufirit, apo siҁ u shpreh ai, pёr “korrigjimin e lehtё tё kufijve mes Kosovёs dhe Serbisё”. Sё dyti, ai siguroi se Kosova ka qenё dhe do tё mbetet njё rast sui generis. Sё treti, tha se bashkёbiseduesve u ka bёrё tё njohur vullnetin politik tё udhqёheqёsve tё komunave tё Preshevёs, Medvegjёs dhe Bujanocit pёr tu bashkuar me Kosovёn.

Nё tё tre rastet, Thaҁi dёshmoi atё qё ka dёshmuar, qёkur doli me tezёn e korrigjimit tё kufirit – mungesёn e plotё tё transparencёs e llogaridhёnies, shpesh, edhe mungesёn e tё kuptuarit, drejt, tё proceseve historike, nёpёr tё cilat ka kaluar Kosova. Ashtu siҁ nuk e bёri kurrё tё qartё se ҁfarё do tё “korrigjojё” Serbia, nё kёmbim tё, gjoja, bashkimit tё Luginёs sё Preshevёs me Kosovёn, as kёtё radhё, nuk shpjegoi se ҁfarё do tё thotё “korrigjim i lehtё”. Ҫfarё ndodhi qё nocioni i tij i “korrigjimit tё kufijve” a kёmbimit tё territoreve, u lehtёsua? Duket se nё Uashington, Presidneti Thaҁi ёshtё kthjelluar dhe ka kuptuar se nuk e ka mbёshtetjen e jashtme qё ai ka pretenduar pёr ndryshimin e kufijve. Ai duhet tё jetё vetёdijёsuar qё Presidenti Tramp nuk e ka kund nё defterёt e tij Kosovёn, jo e jo, por as Ballkanin. Kur ai u thotё aleatёve tё vjetёr tё Amerikёs, Gjermanisё dhe Francёs, mjaft mё, pa biletё nuk mund tё udhёtohet, apo se nuk ka mё djathё pa pare, nё kuptimin qё pёr sigurinё duhet paguar, nuk ёshtё vёshtirё qё tё merret me mend se ҁfarё mendon ai pёr Ballkanin dhe vendet e tij tё vogla qё nuk paraqesin ndonjё interes pёr tё dhe, pёr mё tepёr, nuk kanё as para. E vetmja gjё qё dёshiron Trampi nga Ballkani ёshtё qё ai tё mos i nxjerrё telashe dhe mundёsisht, tё mos harxhojё asnjё cent pёr tё. Lёvizja e kufijve e Thaҁit del jashtё kёtij kuadri.

Nuk ёshtё fort larg kёtij koncepti as Europa, e mbёrthyer nё krizё. “Pragmatizmi parimor” i Brukselit po reduktohet, gradualisht, nё pragmatizёm joparimor. As BE nuk do telashe e shpenzime nё kёto kohё tё vёshtira.

Nga takimet nё Nju Jork, Presidenti Thaҁi duhet tё ketё kuptuar qё detyra e shtetarit tё vёrtetё ёshtё, jo tё pёrvjedhё ndonjё informacion se nga cila ide anon ky, apo ai zyrtar amerikan a europian, pёr ta paraqitur pastaj atё ide si interes tё shqiptarёve, por tё pёrcaktojё dhe pёrkufizojё interesin shqiptar, mbi bazёn e njё analize tё thellё e gjithёpёrfshirёse dhe, vetёm pas kёsaj, tё pёrpiqet qё tё sigurojё mbёshtjetjen maksimale tё miqve dhe aleatёve pёr realizimin e tij.

Sa i takon theksimit, nga ana e Thaҁit, tё karakterit sui generis tё rastit Kosovё, vec mungesёs sё njohjes sё kёtij koncepti, kemi tё bёjmё me njё pёrpjekje tё dёshtuar pёr tё justifikuar taktikёn e tij tё gabuar tё korrigjimit tё kufijve me Serbinё, me unikalitetin e Kosovёs. Logjika e tij ёshtё e thjeshtё: meqenёse Kosova ёshtё vlerёsuar si rast i veҁantё, ndryshe nga vendet e tjera, asaj mund t’i lejohet edhe loja me kufijtё. Pёrderisa nuk shёrbeu si precedent me 1999, as me 2008, pёrse u dashkёrka trajtuar si i tillё, me 2018, nё rast tё lёvizjes sё “lehtё” tё kufijve? Ky ёshtё njё ndёr spekulimet mё tё paskrupullta qё bёhet me tezёn shkencore tё karakterit sui generis tё rastit Kosovё.

Ndёrhyrja e NATO-s mё 1999 dhe shpallja e pavarёsisё sё Kosovёs me 2008, me tё drejtё janё argumentuar me natyrёn, krejt tё veҁantё, tё kёtij konflikti. Por kjo nuk u jep aspak tё drejtё politikanёve si Thaҁi, qё ҁdo veprim tё tyre ta justifikojnё me veҁanёsinё e Kosovёs. Nёse duhet folur pёr veҁanёsi nё rastin e Thaҁit, atёherё ajo lidhet me pёrmasat e arbitraritetit nё vendimmarrjen e tij.

Lidhur me shqiptarёt e Luginёs sё Preshevёs, Presidenti Thaҁi, lau duart si Pons Pilati. Nё kalim e sipёr, ai pёrmendi se e ka pёrcjellur dёshirёn e tyre pёr bashkim me Kosovёn, por nuk tha asnjё fjalё se cili ishte qёndrimi I bashkёbiseduesve pёr kёtё ҁёshtje. Qёndrimi i tyre, jo se ka munguar, por, me siguri, ndryshon ose ёshtё krejt I kundёrt me atё tё tijin dhe Thaҁi nuk dёshiron ta bёjё atё tё njohur.

Postulatet se “ligji ndёrkombёtar i lejon shtetet sovrane tё pёrcaktojnё kufijtё e tyre, siҁ e shohin ato tё arsyeshme”, apo se “ҁdo marrёveshje pёrfundimtare me Serbinё duhet tё adresojё kufijtё tanё shtetёrorё”, qё ai pёrpiqet t’i paraqesё si zbulime, jane tё njohura edhe pёr filloristёt. Vetёm se, qё tё ndodhё kjo gjё kaq e thjeshtё dhe normale, duhet, sё pari, qё Serbia ta njohё Kosovёn si shtet tё pavarur dhe sovran, pastaj tё bien dakord pёr shёnjimin e kufirit midis tyre.

Duket se ideja e Thaҁit pёr “korrigjim” a kёmbim territori, po rrёzohet, nё planin e jashtёm dhe atё tё brendshёm. Atё nuk mund ta shpёtojё as Kryeministri i Shqipёrisё, Edi Rama, i cili ka filluar ta nxjerrё kokёn, nga poshtё sofrёs, ku kishte muaj qё fshihej si macja e zёnё nё faj. Nё emisionin Opinion tё TV Klan, datё 20.09.2018, duke cituar dy figura tё njohura, si Ibrahim Rugova dhe Rexhep Qosja, tё cilёt, sipas tij, janё shprehur pёr kёmbim territoresh, nё fakt, ai u orvat ta mbёshtesё Thaҁin. Por kjo mbёshtetje u ngrit mbi shtrembёrimin e sё vёrtetёs. Siҁ dёshmon ish-Kryeredaktori i gazetёs “Zёri”, Blerim Shala, aktualisht kёshilltar politik i Thaҁit, Ibrahim Rugova vёrtet e ka pёrmendur njё herё kёmbimin e territoreve, por ёshtё tёrhequr menjёherё prej kёsaj ideje, pёr t’i qёndruar besnik, deri nё fund tё jetёs sё tij, asaj tё Kosovёs sё pavarur nё kufijtё ekzistues. Sa i takon Rexhep Qoses, ai ёshtё distancuar publikisht nga Thaҁi dhe taktika e tij e rrezikshme.

Dhёnia e Ramёs pas idesё sё kёmbimit tё territoreve, i dyshuar edhe vetё ai se nё kёtё cёshtje ka konspiruar me Presidentin serb A.Vuҁiҁ, e ҁon atё nё gabime parimore tё tipit “Detyra ime ёshtё tё mbёshtes Kosovёn, cilidoqoftё vendimi i saj”. Pёr cilin vendim tё Kosovёs e ka fjalёn Rama, sepse kemi tё bёjmё me disa tё tilla: njё, tё Hashim Thaҁit pёr “korrigjim tё kufijve”, njё tjetёr tё Ramush Haradinaj, qё e konsideron korrigjimin e kufijve si ftesё pёr luftё dhe njё tё tretё tё Albin Kurtit dhe Vjosa Osmanit qё, me 29 shtator 2018 dolёn nё protestё, duke kёrkuar largimin e tё dyve nga pushteti? Dhe mё tej, si mund tё mbёshtetet, apriori, ҁdo vendim i Prishtinёs? Po, nёse ai bie nё kundёrshtim me interesat shtetёrore tё Kosovёs dhe ato kombёtare tё shqiptarёve? I djegur nga qulli (i akuzuar pёr ndёrhyrje nё punёt e brendshme tё Kosovёs) Rama kalon nё ekstremin tjetёr, i fryn edhe kosit. Vёrtetё vendimmarrja pёr punёt e Kosovёs i takon institucioneve tё saj, por kur ajo ёshtё e dёmshme dhe e rrezikshme, si nё rastin e kёmbimit tё territoreve, Tirana zyrtare nuk duhet ta mbrojё, por ta bёjё tё qartё qёndrimin e saj tё prerё, kundёr kёtij vendimi.

Nuk e ndihmojnё Presidentin e Kosovёs as thirrjet moralizuese tё Ramёs pёr kujdes e maturi, qё tё mos sulmohet Thaҁi. Me ndonjё pёrjashtim tё vogёl, shumica e politikanёve, analistёve dhe studiuesve, po godet taktikёn e tij tё rrezikshme pёr kёmbime territoriale me Serbinё, tё cilёn ai e ka zgjedhur qёllimisht, nё funksion, jo tё interesave tё Kosovёs dhe shqiptarёve, por tё axhendave personale tё tij dhe tё klanit tё vet tё ngushtё.

Kjo taktikё e rrezikshme komprometon keq startegjinё e drejtё tё Kosovёs pёr konsolidimin e subjektivitetit ndёrkombёtar tё saj. Jo vetёm kaq, por vazhdimi i saj kёrcёnon tё zhbёjё lirinё, pavarёsinё dhe shtetёsinё e Kosovёs, arritje kёto, qё mund tё krahasohen me ngjarje tё tilla madhore si themelimi i shtetit shqiptar, me 1912. Mbrojtja e kёtyre arritjeve dhe e kufijve tё Kosovёs, tё njohur ndёrkombёtarisht, si dhe anёtarёsimi i saj nё OKB duhet tё jenё midis atyre objektivave strategjikё, pa realizmin e tё cilёve nuk mund tё flitet pёr axhenda tё tjera, pёrfshirё atё ta bashkimit kombёtar, pёr tё cilёn ёshtё kujtuar tё flasё, tash sё voni, edhe kozmopoliti i regjur, Edi Rama.

Qё nuk ka djathё pa pagesё, kjo gjё, tashmё dihet. Por si nё ҁdo rregull, edhe kёtu ka ndonjё pёrjashtim. Djathi nё kurhtin e miut ёstё falas. E tillё ёshtё ideja serbe, e pёrqafuar nga Thaҁi, pёr shkёmbimin e territoreve, pёr tё zёnё nё kurth Kosovёn. Nёse ne i lejojmё. Protesta masive e djeshme me moton “njё popull nuk i nёnshtrohet njё njeriu” dёshmoi se qytetarёt e Kosovёs janё ndёrgjegjёsuar pёr t’i thёnё ndal kёsaj tё keqeje. Nё vend qё tё dёgjonte me vёmendje zёrin e popullit tё vet nё shesh, Presidenti Thaҁi zgjodhi tё shёtisё nё liqenin e Ujmanit. Kёsaj i thonё, fshati digjet, plaka krihet. E pakta qё duhet tё bёjё Thaҁi nё kёtё situatё, ёshtё qё tё thёrrasё kuvendin e Kosovёs nё seancё dhe mbi bazёn e njё analize kritike dhe vetёkritike, ta pranojё sё taktika e zgjedhur prej tij pёr futjen nё axhendёn e bisedimeve me Serbinё tё kёmbimeve territoriale me tё, rezultoi e gabuar. Ashtu siҁ ishte e gabuar dhe e dёmshme pёr Kosovёn dhe rajonin taktika e tij dhe e Presidentit serb, Vucic, e shpallur nё Alpbach tё Austrisё, pёr t’i zhvilluar bisedimet Kosovё-Serbi, prapa shpinёs sё BE-sё dhe SHBA. Teza qё ballkanasit duhet t’i zgjidhin vetё problemet e tyre, nё thelb, ёshtё tezё ruse qё synon ҁfaktorizimin e perёndimorёve nё kёtё rajon dhe fuqizimin e ndikimit dhe pranisё sё Moskёs nё tё.

Thaҁi duhet tё distancohet nga kёto taktika tё rrezikshme dhe nё vend tё “korrigjimit tё kufirit”, tё merret me korrigjimin e vetes sё tij. Ai duhet tё japё llogari dhe tё shpjegojё si ndodhi qё tabloja pozitive e Kosovёs, e propaganduar 10 vjetё rresht prej tij, tё degradojё, menjёherё nё ngёrҁ politik. Apo ajo nuk ka qenё reale, por njё fake tablo, e pikturuar pёr qёllimet e tij elektorale?
Pa mohuar ndikimin negativ tё faktorёve reajonalё e jashtёrajonalё, sidomos tё atyre qё njihen si ndryshues tё rregullave, Thaҁi duhet tё pranojё pjesёn e tij tё pёrgjegjёsisё pёr krijimin e kёtij ngёrci, gjatё 10 vjetёve, nё krye tё pushtetit nё Kosovё. Ёshtё e drejtё e Kuvendit qё tё vlerёsojё shkallёn e tij tё pёrgjegjёsisё. Nёse Thaҁi nuk e bёn kёtё gjё, atёherё, protestat si ajo e 29 shtatorit, mosbindja civile dhe zgjedhjet e reja, tё parakohsme, i kanё dyert e hapura.

_____

Dr. Islam LAUKA – ish ambasadori i parë i Shqipërisë në shtetin e Kosovës; diplomat e pedagog; drejtor i Institutit Shqiptar të Studimeve Politike; president i Qendrës Shqiptare të Studimeve Amerikane e Britanike

DEMARKACIONI: EDHE UJKU I NGOPUR, EDHE TUFA E DHENVE E PAPREKUR?

February 3, 2018 by dgreca

Nga Dr. Islam LAUKA/

Kёto ditё, janё shtuar pёrpjekjet pёr zbulimin e ideve “tё reja”, “krijuese” pёr zgjidhjen e çёshtjes sё Demarkacionit me Malin e Zi. Analistё, ekspertё dhe drejtues partish politike, janё vёnё nё garё, kush e kush tё paraqitet me ide sa mё “origjinale”, nё mёnyrё qё tё mbetet nё histori si njeriu qё u hapi rrugёn e lёvizjes sё lirё shqiptarёve tё Kosovёs dhe qё arriti tё ruajё tё paprekur miqёsinё e Kosovёs me aleatёt e saj strategjikё.

Midis kёtyre ideve, spikat ajo pёr ratifikimin e Marrёveshjes sё Demarkacionit, duke i shtuar asaj njё letёr zotimi, nё bazё tё sё cilёs, Kosova dhe Mali i Zi bien dakord qё, gjatё shёnjimit tё kufirit, tё bёjnё korrigjimet pёrkatёse, mbi bazёn e dokumenteve dhe fakteve tё reja, tё panjohura mё parё. Sipas mbёshtetёsve tё kёsaj ideje, ky proçes duhet tё kryhet, brenda njё afati prej 2 vitesh, nga momenti i ratifikimit. Ata pretendojnё se kanё zbuluar formulёn magjike tё njё kompromisi, tё pranueshёm si pёr Prishtinёn, ashtu dhe pёr Podgoricёn, pra njё zgjidhje qё i nxjerr tё dy palёt fituese. Me kёtё formulё magjike tё alkimistёve tё rinj tё Prishtiёs, edhe ujku ngopet, edhe tufa e deleve mbetet e paprekur.

Duket paradoksale, por e njёjta formulё magjike po ofrohet, kёto ditё, nga Athina pёr Marrёveshjen Detare me Shqipёrinё, pra tё ratifikohet ajo, pastaj, gjatё zbatimit nё terren, tё merren parasysh pretendimet e Tiranёs. Po si nuk ndodhi, qoftё edhe njё herё tё vetme, qё fqinjёt e shqiptarëve, t’i ratifikojnё marrёveshjet sipas variantit tonё, pastaj, gjatё zbatimit nё terren, ne t’i marrim nё konsideratё pretendimet e tyre? Pёrse u dashkёrka qё gjithmonё, shqiptarёt t’i ratifikojnё marrёveshjet nё bazё tё kushteve qё ua imponojnё fqinjёt?

Ne duhet tё vetёdijёsohemi qё jetojmё nё shekullin e 21-tё dhe jo nё epokёn e Mesjetёs qё njihet si koha e alkimistёve. Edhe kёta tё fundit duhet tё vetёdijёsohen pёr kёtё fakt, sepse “zbulimet” e tyre nuk mund tё shiten mё, si dikur.

Duke iu rikthyer Marrёveshjes sё Demarkacionit me Malin e Zi, duket se, mё shumё se zgjidhje e problemit, “formula e re” pёrbёn mashtrimin e radhёs pёr popullin e Kosovёs.

Sё pari, deri tani, autoritetet zyrtare tё Malit tё Zi janё shprehur se e konsiderojnё tё mbyllur, pёrfundimisht, çёshtjen e Demarkacionit tё kufirit me Kosovёn. Nё pёrgjigje tё pyetjes, nёse po kёrkohet ndonjё zgjidhje tjetёr, pёrfshirё atё pёr njё letёr zotimi, a deklaratё tё pёrbashkёt, Kёshilltari i Kryeministrit tё Malit tё Zi, Srdjan Kusoviç, deklaroi se qёndrimi i vendit tё tij nuk ka ndryshuar as nuk do tё ndryshojё.

Sё dyti, ta zёmё, nё mёnyrё hipotetike, se Mali i Zi bie dakord me formulёn magjike tё alkimistёve tanё. Çfarё do tё thotё zbatimi i saj nё praktikё? Asgjё mё pak se pёrjetёsimi i kufirit midis dy vendeve tona nё vijёn Qafё Çakorr-Kullё. Ajo qё alkimistёt duan tё na e shesin si “formulё tё re” ёshtё po aq e vjetёr sa historia e marrёdhёnieve ndёrkombёtare. Nё çdo marrёveshje demarkacioni ekziston njё klauzolё pёr korrigjime qё diktohen nga terreni, gjatё proçesit tё shёnjimit tё kufirit. Mundet, qё nё vende te caktuara, kufiri tё shmanget pak nga ai qё ёshtё fiksuar nё letёr, pra tё mos vendoset nё kёtё shkёmb, por nё atё tjetrin, jo nё kёtё pёrrockё, por nё atё tjetrёn, jo nё perlinё, por nё rudinё, etj. Kёto janё shmangie tё domosdoshme pёr shёnjimin e kufirit nё terren qё, nё aspektin e pёrfitimit tё sipёrfaqёs, nuk kanё asnjё vlerё pёr palёt. Nё fund tё kёtij proçesi hartohet protokolli qё fikson kufirin e shёnjuar midis dy vendeve. Nuk ka asnjё dyshim qё ratifikimi i Marrёveshjes sё Demarkacionit, do tё çonte, pashmangshёm, nё nёnshkrimin e protokollit qё do tё fiksonte, pёrfundimisht, mbetjen e Qafёs sё Çakorrit dhe Kullёs nё Mal tё Zi. Ky ёshtё shqetёsimi themelor qё lidhet me zbatimin e Marrёveshjes sё Demarkacionit, jo “korrigjimet” qё kanё tё bёjnё me vendosjen e kufirit nё kёtё apo atё gur, pёr tё cilat shqetёsohen alkimistёt.

Nga ana tjetёr, disa politikanё tё lartё, pёrfshirё Presidentin e vendit, Hashim Thaçi, po kёrkojnё me ngulm ratifikimin e kёsaj marrёveshjeje. Sipas tyre, Kosova i ka plotёsuar tё gjitha kriteret pёr liberalizimin e vizave, me përjashtim tё Demarkacionit. Ata theksojnё se ratifikimi i kёsaj marrёveshjeje, automatikisht, do tё çonte nё liberalizimin e vizave dhe nё pёrshpejtimin e proçeseve integruese euroatlantike.

Kёta politikanё harrojnё njё fakt tё thjeshtё: nuk janё ata qё përcaktojnё, nёse Kosova i ka plotёsuar apo jo kriteret pёr liberalizimin e vizave, por ёshtё Brukseli ai qё vendosё pёr kёtё çёshtje. Nёpёrmjet pёrfaqёsuesve tё vet tё lartё, komisionerёve, apo titullarёve tё zyrёs sё BE-sё nё Prishtinё, ai e ka bёrё tё qartё se: nga 95 kritere, Kosova ende nuk i ka plotёsuar dy- demarkacionin dhe luftёn kundёr korrupsionit; se tё dyja ato janё njёlloj tё rёndёsishme, pra nuk ёshtё demarkacioni kriter i dorёs sё parё dhe lufta kundёr korrupsionit, i dorёs sё dytё; se po nuk u plotёsuan kёto dy kritere, Kosova duhet ta harrojnё liberalizimin.

Qёndrimi im rreth Marrёveshjes sё Demarkacionit me Malin e Zi ka qenё dhe mbetet i qartё dhe i prerё:

Marrёveshja e nёnshkruar mes Kosovёs dhe Malit tё Zi, me 26 gusht 2015, “Mbi Kufirin Shtetёror” ёshtё e gabuar dhe nё dёm tё interesave tona kombёtare e shtetёrore. Si e tillё, Marrёveshja e Demarkacionit duhet tё futet sa mё shpejt nё rendin e ditёs tё Kuvendit tё Kosovёs dhe tё votohet kundёr ratifikimit tё saj. Do tё kishte qenё nё nderin e qeverisё, sikur ajo ta kishte pёrcjellё atё nё Parlament me mendimin qё tё mos ratifikohet. Paanshmёria e qeverisё Haradinaj, nё kёtё rast, nё thelb, ёshtё ikje nga pёrgjegjёsia pёr njё çёshtje madhore si ajo e territorit shtetёror. Kufiri ёshtё i shenjtё dhe mbrojtja e tij, njё kauzё e drejtё.

Çdo pёrpjekje pёr ta shitur ratifikimin e Marrёveshjes sё Demarkacionit nёpёrmjet formulave me “letra zotimi” dhe “deklarata tё pёrbashkёta”pёr korrigjimin, nё tё ardhmen, tё kufirit me Malin e Zi, nuk ёshtё gjё tjetёr, veç mashtrim pёr tё fshehur humbjen pёrfundimtare, nga ana e Kosovёs, tё territorit nga Qafa e Çakorrit deri nё Kullё. Kjo humbje do tё rёndonte, jo vetёm nё ndёrgjegjen e brezit tonё, por do tё ishte njё minё me sahat pёr tё ardhmen e marrёdhёnieve tё Kosovёs me Malin e Zi.

Dr. Islam LAUKA

Prishtinë, 2 shkurt 2018

SOS PËR KRIJIMIN E INSTITUCIONEVE TË KOSOVËS !

August 22, 2017 by dgreca

islam-lauka-300x225

Shkruan: Dr. Islam LAUKA*/

SOS është sinjali standard i emergjencës, sipas kodit të Morsit. Përdoret, sidomos, gjatë komunikimit për t’u ardhur në ndihmë anijeve që rrezikohen të mbyten. Për fat të keq, në një situatë të tillë emergjence, është sot edhe Kosova.
Kemi hyrë në muajin e tretë që nga zhvillimi i zgjedhjeve parlamentare të 11 qershorit dhe ajo vazhdon të jetë e gojueme në ngërç politik, pa qeveri dhe pa parlament. Klasa politike kosovare po shpërdoron në mënyrë të papërgjegjshme dhe të pafalshme besimin dhe durimin e popullit të vet, duke krijuar kosto politike, ekonomike dhe financiare për vendin dhe të ardhmen e tij euro-atlantike.

Në shtator, pritet votimi i dytë për anëtarësimin e Kosovës në UNESCO, por në qoftë se nuk miratohen edhe dy ligjet e fundit që kanë mbetur, rrezikojmë seriozisht që edhe këtë radhë të dështojmë, ashtu siç dështuam para dy vjetësh. Por si mund të miratohen ligjet, kur nuk kemi parlament?

Në mungesë të institucioineve, nuk mund të bëhet as rishikimi i buxhetit të vitit 2017, që do të thotë, nuk mund të fillojë zbatimi i disa projekteve të reja, ndërkohë që rrezikohet ndërprerja e disa të tjerave, që aktualisht, janë në proces.

Pasojat negative në fushën ekonomike-financiare mund të ndjehen edhe në vitin e ardhshëm. Pa folur për boshëllëqet e mëdha që krijohen në çështjen e lobimit për njohjen e pavarësisë së Kosovës.

Këto ditë, një mik i imi që njihet si “Daja”, më kujtoi disa vargje të kohëve të kaluara që më ndonjë ndryshim të vogël, i shkojnë shumë për shtat situatës së sotme:

“Moj Kosovë, moj zojë e randë,
Krejt partitë po t’thrrasin nanë’,
Tana duen n’krye me kanë,
Krejt s’po i nxan e nja s’po e lanë!”

Ndërkohë, sinjali SOS po bie fort e më fort. Partitë politike duhet, më së fundi, të heqin dorë nga interesat e tyre të ngushta partiake e klanore dhe t’iu hapin rrugë krijimit të qeverisë dhe parlamentit. Java e ardhshme duhet të konceptohet prej tyre si vija e kuqe që kurrsesi nuk bën të shkelet.
SOS!

• Dr. Islam LAUKA, ish ambasador i parë i Shqipërisë në Kosovë

BINOMI RAMA – VUÇIÇ KUNDËR KOSOVËS

April 11, 2017 by dgreca

Opinion nga Dr. Islam LAUKA/

Ideja e hedhur në Samitin e Sarajevës (16.03.2017) për krijimin e tregut të përbashkët ballkanik po bëhet, gjithnjë e më shumë, objekt debatesh në kryeqytetet e gjashtë vendeve që parashikohen të përfshihen në këtë grupim, por edhe në qendrat e vendimmarrjes ndërkombëtare. Sipas Deklaratës së Përbashkët të pjesëmarrësve të Samitit, nisma synon lëvizjen e lirë, pa pengesa, të mallrave, shërbimeve, kapitalit, të fuqisë punëtore të kualifikuar, krijimin e një hapësire dinamike investimesh, etj. Është vendosur që kjo nismë të jetë pjesë e axhendës së Samitit të Triestes, që do të mbahet më 12 Korrik të këtij viti.

Midis protagonistëve të kësaj ideje po spikasin Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç dhe Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama. Të vetëshpallur si omnipotentët e Ballkanit, që mund të bëjnë breshërin dhe diellin në këtë rajon të trazuar, duket se në çështjen e krijimit të tregut ballkanik ata janë marrë vesh mirë dhe kanë bërë edhe ndarjen e punës për promovimin e kësaj ideje. Me gjasë, Vuçiçi, ka marrë përsipër që ta shesë atë në hapësirat e ish Jugosllavisë, ndërsa Rama, në botën shqiptare. Deri tani, Vuçiçi paraqitet si më i suksesshëm. Para pak ditësh, në një intervistë në gazetën, Politico, ai i ëmbëlsoi jugonostalgjikët me pilulën “tregu i përbashkët ballkanik është Jugosllavia e vjetër plus Shqipëria”.

Ndarja e roleve nuk kufizohet vetëm në promovimin e këtij projekti. Revista britanike, The Economist, “zbulon” se rolet janë ndarë edhe në funksionimin e tregut të përbashkët ballkanik. Ajo vë në dukje se aty Serbia do të ketë rolin që ka Gjermania në BE, pra lokomotivë e këtij organizmi. Ajo nuk shkon më tej për të sqaruar se cili do jetë roli i Shqipërisë, dhe i Kryeministrit “omnipotent” të saj. As nuk ka nevojë ta bëjë këtë gjë, sepse, mëse një herë, vetë Rama, duke folur per pajtimin shqiptaro-serb, i është referuar shembullit franko-gjerman. Pasi është “zbuluar” Gjermania në Serbi dhe Adenaueri te Vuçiçi, pjesa tjeter e ekuacionit del vetiu – Shqipëria është Franca dhe Rama, kush tjetër, veç vetë De Goli!

Të zhytur në delirin e tyre të madhështisë, Ramës dhe Vuçiçit nuk iu bëhet vonë për pakënaqësitë që ka ngjallur ideja e krijimit të tregut ballkanik tek “të vegjëlit” e rajonit tonë, Malit të Zi dhe Kosovës, sidomos tek kjo e fundit. Drejtuesit e saj më të lartë shtetërorë, Kryeministri, Isa Mustafa dhe Ministri i Punëve të Jashtme, Enver Hoxhaj kanë shprehur qartë qëndrimin e Prishtinës zyrtare kundër kësaj nisme, si të papajtueshme me interesat e saj politike, ekonomike dhe ato të sigurisë, si një “ambalazhim i ri i së kaluarës”, apo “një projekt i stilit rus”.

Qëndrimi i Vuçiçit është i kuptueshëm. Ai shpreh dhe mbron interesat kombëtare të shtetit serb, në kushtetutën e të cilit sanksionohet që Kosova është pjesë përbërëse e tij. Dhe që nuk lë gur pa lëvizur për të minuar pavarësinë dhe integritetin shtetëror të saj, si dhe për të penguar, me çdo kusht e me çdo mjet, anëtarësimin e saj në strukturat euroatlantike dhe në organizatat ndërkombëtare.

Po Edi Rama interesat e kujt mbron, duke promovuar e mbrojtur idenë e një projekti që është në kundërshtim të hapur me interesat jetike të Kosovës? A mos ka harruar që vetë ai ka firmosur “ Deklaratën e Partneritetit strategjik” midis Shqipërisë dhe Kosovës? Apo ai është për partneritet strategjik me Kosovën, në letër dhe më Serbinë, në vepër?

Nuk ështe hera e parë që Edi Rama dëshmon që problemet e Kosovës janë të huaja për tё. Ai nuk i njeh as nuk i kupton ndjeshmëritë e saj historike. Ai nuk e ka kuptuar dhe, duket se nuk ka për ta kuptuar kurrë, se çfarë kanë hequr shqiptarët e Kosovës nën sundimin e Beogradit, pavarësisht formës së atjeshme të regjimit.

Por nuk janë vetëm ndjeshmëritë historike që i bëjnë shqiptarët e Kosovës ta perceptojnë idenë e tregut të përbashkët ballkanik si kërcënim serioz të interesave të veta. Edhe analiza e ftohtë racionale i çon ata tek i njëjti përfundim. Serbia është shteti më i fuqishëm i Ballkanit Perëndimor, me territorin dhe popullsinë më të madhe, si dhe vendi më i militarizuar i rajonit. Nuk do shumë mend për ta kuptuar që pikërisht ajo do të dominojë në tregun e përbashkët ballkanik. Që do të thotë, se aty do të mbizotërojnë interesat e saj gjeopolitike dhe ekonomike, në dëm të të tjerëve. Në konceptin e Prishtinës, tregu I përbashkët ballkanik nuk e afron atë me BE-në, por me Serbinë; ai nuk iu hap rrugë mallrave të standardit europian, por atyre të standardit serb, të prodhuara qëllimisht për të mbytur tregun kosovar; para se të flitet për qarkullimin e lirë të trangujve e patateve, duhet të sigurohet lëvizja e lirë e njerëzve; nuk mund të ketë bashkim doganor a treg unik me atë që mohon ekzistencën tënde, si shtet. Analiza e ftohtë racionale duhet që edhe Tiranën zyrtare ta çojë në përfundimin se ky projekt, duke qenë kundër Kosovës, në të vërtëtë, është kundër Shqipërisë dhe shqiptarëve, në përgjithësi, pra është anti kombëtar.

Historikisht, idjea e dominimit ka shoqëruar çdo projekt ballkanik të Beogradit, pavaresisht, etiketimit të tyre, si federatë, konfederatë, aleancë ballkanike, bashkim doganor, a treg i përbashkët. Shqiptarët, kudo në Ballkan, i kanë provuar në kurrizin e tyre pasojat e rënda të projekteve serbe.

Dominimi i Serbisë në Ballkan, në thelb, do të thotë dominim i Rusisë. Beogradi është pajtuar me rolin e tij si instrument i ndikimit të Moskës në rajonin tonë, në këmbim të ndihmës së Kremlinit në çështjen e Kosovës dhe në faktorizimin e Serbisë në sytë e BE-së. Fakti që ideja e tregut të përbahskët ballkanik mbështetet nga Brukseli dhe disa kryeqytete europiane nuk ndryshon asgjë. Ky nuk është hapi i menduar e i pjekur i Brukselit të qetë, të dikurshëm, por hapi i nxituar i Brukselit të sotëm, në ankth dhe të kapluar nga kriza ekzistenciale. Nuk i qëndron kritikës ideja se tregu i përbashkët ballkanik e afron rajonin tonë më shumë me Bashkimin Europian. Më afër së vërtëtës është argumenti që tani Brukseli, më shumë, mendon për të larguarit ose ata që mund ta braktisin, se sa për anëtarësimin e të rinjve. Nuk i qëndron kritikës as ideja tjetër që, duke i dhënë Serbisë rol qëndror në Ballkan, pra duke ndarë me të një pjesë të përgjegjësisë për rajonin, Brukseli mund të çlirohet disi nga problematika ballkanike. Së pari, roli udhëheqës nuk dhurohet, por fitohet. Çfarë ka bërë Beogradi që të konsiderohet si udhëheqës i rajonit? Ka filluar 4 luftra në hapësirat e ish Jugosllavisë. Ka kryer genocid e spastrim etnik kundër popullsisë civile. Sot e kësaj dite, Serbia vazhdon të mos kërkojë falje për krimet e kryera në Kosovë, të mos zhdëmtojë dëmet e shkaktuara prej saj, të mos kthejë eshtrat e të vrarëve prej saj dhe të fshehura, po prej saj. Së dyti, Brukseli duhet ta dijë se ndarja e përgjegjësisë me Serbinë për problemet e Ballkanit, në fakt, është ndarje përgjegjësie me Moskën. Më saktë, është ndarje dominimi. Në mungesë të hapave konkretë të anëtarësimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor në BE, ekziston rreziku real që peshorja e dominimit në rajon të anojë nga Rusia. Se çfarë “çlirimi” mund të sjellë dominimi rus në Ballkan, këtë mund të mos e dinë vetëm postmodernistët e Brukselit dhe Edi Rama.

Shërbimet e Ramës ndaj politikes së Beogradit dhe Presidentit Vuçiç kundër Kosovës nuk mbarojnë me kaq. Duke e paraqitur Tiranën zyrtare si nismëtare dhe mbështetësë të projektit për tregun ballkanik, nga njëra anë dhe, duke braktisur Kosovën në kundërshtimin e saj të vendosur të këtij projekti, nga ana tjetër, Kryeministri Rama i bashkohet tezës së Beogradit se ai mund të merret vesh me të gjithë shqiptarët, me përjashtim të atyre të Kosovës, se ata nga natyra, janë të këqinj, të papërgatitur e të paaftë për shtet. Kjo është edhe pikëpamja e Moskës, e cila Kosovën e konsideron “pseudoshtet artificial”, një nga burmet bazë të destabilitetit, bartës kryesor i potencialit konfliktues në Ballkan”. Shërbim më të mirë, as Vuçiçi, as Beogradi dhe as Kremlini nuk mund të prisnin nga shqiptari “i mirë”, Edi Rama.

Kuvendi i Shqipërisë, Komisioni Parlamentar i Politikës së Jashtme, partitë politike, intelektualët e përgjegjshëm dhe shoqёria civile duhet të ngrihen në këmbë për t’ia ndalur turrin Edi Ramës, i cili, në partneritet të plotë me Vuçiçin, nisur nga axhenda, ngushtësisht personale, kryesisht, për t’u shitur në Perëndim si liberal e pajtues i madh midis popujve, po punon intensisivisht kundër Kosovës. Qeveria shqiptare, Ministra e Jashtme, duhet të organizojnë konsultime, sa më shpejt të jetë e mundur, me Qeverinë dhe Ministrinë e Jashtme të Kosovës, në Tiranë dhe në Prishtinë, për të dëgjuar pikëpamjet dhe argumentet e njëra tjetrës. Do ishte mirë që kjo çështje të shtrohet në mbledhjen e përbashkët të qeverive, jo për butafori, siç është vepruar në takimet e deritanishme, por për të diskutuar seriozisht e për t’u dhënë zgjidhje problemeve që nuk janë të pakta në marrëdhëniet tona dypalëshe. Qëllimi duhet të jetë që në Samitin e Triestes, Kosova dhe Shqipëria të shkojnë më qëndrim të unifikuar – kundër idesë së krijimit të tregut të përbashkët ballkanik, si një projekt që, në rrethanat e sotme, u shërben të tjerëve, jo interesave kombëtare e shtetërore të shqiptarëve.

KOSOVË – KRIME, OSE SHPIKJA E NJË “UJDIE”

January 31, 2017 by dgreca

Nga Dr. Islam LAUKA*/Pas valës së trampomanisë që përfshiu Serbinë dhe parashikimeve se, në kuadrin e afrimit Tramp-Putin, Presidenti i ri amerikan do t’ia sillte Beogradit Kosovën në tepsi, shpërtheu një tjetër valë, ajo e dyshimit dhe e frikës se mos kurban i “ujdisë” ruso-amerikane bëhet Serbia, duke këmbyer njohjen, nga Washingtoni, të aneksimit rus të Krimesë, me njohjen, nga Moska, të pavarësisë së Kosovës.

Frika dhe dyshimet serbe pompuan një valë entuziazmi naiv tek një numër analistësh në Tiranë dhe Prishtinë, të cilët shpërthyen me artikuj dhe opinione, në shtypin e shkruar dhe emisione televizive, duke u vënë në garë me njëri tjetrin se cili do ta formulonte më bukur “zbulimin” bombastik se Presidenti rus, Vladimir Putin, do ta njohë Kosovën.

Të dy palët e “ekspertizës”, shqiptare dhe serbe, nuk e morën fare mundimin për të bërë nje analizë që mund të çonte tek përfundimi i tyre për njohjen e Kosovës, por iu referuan një shkrimi të publicistes britanike, Meri Dezhevski, në të cilin ajo shprehu idenë se pjesë e marrëveshjes-paketë midis Presidentit Putin dhe Presidentit Tramp mund të ishte këmbimi i njohjes së aneksimit të Krimesë me njohjen e pavarësisë së Kosovës.

Siç e pranon edhe vete Dezhevski në nje intervistë në radion “Europa e Lirë’, ideja e hedhur rreth këtij këmbimi, ishte, më shume, një hamendësim i saj. Për fat të keq, një hamendësim i pabazuar, me një përfundim të paargumentuar.Analiza kritike e marrëdhënieve ndërkombëtare, në përgjithësi dhe e politikës së jasthme, në veçanti, në nivel individual, shtetëror dhe sistemor, marrja në konsideratë e bashkëveprimit dhe bashkëndikimit të ndërsjellë aktorë-struktura, si dhe e kontekstit në të cilin zbatohen vendimet e aktorëve në fushën e politikës se jashtme, ofrojnë një numër elementësh që, ose nuk njihen, ose injorohen për arsye te caktuara nga Dezhevski dhe mbështetësit e hamendësimit të saj mbi këmbimin Kosovë – Krime.

Së pari, pas aneksimit të saj, Krimeja nuk përbën më interes parësor për Putinin. Për të, ai është një problem i mbyllur, një herë e përgjithmonë. Natyrisht, ai do të mirëpriste njohjen e saj nga SHBA dhe komuniteti ndërkombëtar, si pjesë të Federatës Ruse, por ajo nuk është një çështje jetike për Kremlinin. Më shumë është një çështje prestigji dhe kredibiliteti. Për Moskën, konsiderohen parësore problemet e hapura që lidhen, siç shprehet ajo, me sigurinë kombëtare të Rusisë, si: afrimi i strukturave të NATO-s pranë kufinjve të saj; ndërhyrja perëndimore në hapësirat ish-sovjetike (Ukrainë, Gjeorgji); prishja e ekuilibrit strategjik ,etj. Në këtë kuptim, për “paketën e ujdisë”, me Trampin, Putini ka çështje më të “nxehta” se Krimeja.

E njejta gjë mund të thuhet edhe për Trampin. Edhe ai ka çështje më të rëndësishme se Kosova për “paketën e ujdisë” me Putinin : lufta kundër ISIS-it; përmbajtja e Kinës; rregullimi i krizës në Lindjen e Afërt; (c)armatimi bërthamor, etj. E vërteta është se, jo vetëm Kosova, por as Ballkani, nuk është përmendur gjatë fushatës elektorale të Trampit dhe as në javën e parë të tij si President i SHBA.

Pavarësisht rangimit, relativisht të ulët, të Krimesë dhe Kosovës në shkallën e përparësive ruse dhe amerikane, Putini duket të jetë më i interesuar për njohjen, nga Amerika, të aneksimit të Krimesë, se sa Trampi për njohjen, nga Kremlini, të pavarësisë së Kosovës. Edhe i fituari i kësaj ujdie, me gjasë do të ishte Putini, sepse do të këmbente njohjen e aneksimit me forcë ushtarake të Krimesë, me njohjen e pavarësisë së Kosovës, si e drejtë e vetëvendosjes të popullit të saj. Ai do t’i gëzohej këtij akti, si iu kishte gëzuar Hitleri njohjes, nga perëndimorët, në vitin 1938, të aneksimit prej tij të Krahinës Sudete, deri athëre, pjesë e ligjshme, e pranuar ndërkombëtarisht, e Çekosllavakisë. Sot, aneksimi me dhunë është një akt i dënueshem në të gjitha dokumentet ndërkombëtare. Po të zbresim në terrenin konkret, lidhur me aneksimin e Krimesë, ka një rezolutë të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, miratuar më 27 mars 2014, e cila e klasifikon Rusinë si agresore dhe e shpall të paligjshme përfshirjen e nje pjese te territorit ukrainas në Federatën Ruse. Ndërkohë, sipas Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, shpallja e pavarësisë së Kosovës, nuk është në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare.

Së dyti, vendimmarrja në politikën e jashtme në SHBA është një gjë dhe ajo në Rusi, diçka krejt tjetër. Në rastin e parë, Presidenti ka rolin e vet, por thelbësor është edhe roli i Kongresit. Presidenti nuk është krejt i lirë në vendimmarrje edhe për shkak të kufizimeve kushtetuese. Ndërkohë, kur ka çështje të diskutueshme, ndërhyn Gjykata e Lartë. Nuk është pa ndikim edhe mendimi i ekspertizës, përfshirë mendimin e asaj që ka zgjedhur dhe po emëron Presidenti Tramp. Sekretari i ri i Shtetit, Reks Tillerson, këto ditë, e krahasoi veprimin e Pekinit, lidhur me ishujt në Detin e Kinës Jugore, me aneksimin e Krimesë,nga Rusia, veprim që, sipas tij, nuk do të njihet kurrë nga qeveria amerikane. Njohja hipotetike, nga ana e Trampit, e aneksimit të Krimesë, do të haste në kundërshtimin e administratës së tij, të Partisë Republikane dhe të Kongresit. Partia Republikane e ka kritikuar vazhdimisht Obamën për politikë të butë ndaj Putinit dhe kapitullim para tij. Por, a do të kishte kapitullim më të madh se sa njohja e aneksimit të Krimesë? Në të dy Dhomat e Kongresit, aktualisht, mbizotëruese është fryma kundër Putinit. Një vendim i njëanshëm i Presidentit Tramp, vetëm sa do t’i hidhte benzinë këtij zjarri. Nuk ka dyshim se legjitimimi i agresionit të një vendi si Rusia, kundër fqinjit të vet, Ukrainës, do të ishte një armë e re në duart e kundërshtarëve, jo të paktë, të Trampit.

Nisur nga sa më sipër, duket e dyshimtë që presidenti Tramp t’i hyjë një aventure të tillë të rrezikshmë edhe për postin e tij, si njohja e aneksimit të Krimesë.

Për Putinin, si udhëheqës autoritar, këto probleme nuk ekzistojnë. Vendimet e tij janë ligj për Dumën, për gjykatat, si dhe për administratën. Nuk do të përbënte problem as “sakrifikimi” i Serbisë”, pavarësisht se Beogradi ushqen të tjera iluzione. Putinin e vënë në lëvizje interesat personale dhe ato të fuqisë së madhe, jo serbofilia dhe sllavofilia.

Së treti, pasojat e një “ujdie” të tillë, jo për shkak të njohjes nga Rusia të pavarësisë së Kosovës, por të njohjes nga SHBA të aneksimit të Krimesë, do të ishin fatale për sigurinë dhe stabilitetin në Europë dhe në botë. Në një zhvillim të tillë, do ngrihej një numër pyetjesh: pas Krimesë, a do të njihej pavarësia e Abhazisë dhe e Osetisë së Jugut, të dyja të shpallura si shtete të pavarura me ndihmën e tankeve ruse? A do të njihej sovraniteti i Pekinit mbi ishujt artificialë në detin e Kinës Jugore? Dhe më tej, cili do të ishte hapi i radhës i Putinit, për aneksimin e territorit të një fqinji tjetër? Cili do të ishte qëndrimi i fuqive të tjera ndaj “ujdisë” ruso-amerikane? Pa folur për Britaninë e Madhe, Francën, Gjermaninë, Japoninë, që janë hapur kundër këtij akti, për arsye parimore e ligjore, njohja e aneksimit të Krimesë, kundërshtohet edhe nga aleatët e Moskës në Organizatën e Shangait, apo në BRIKS si Kina, India, Brazili, Afrika e Jugut, veç arsyeve parimore, edhe nisur nga interesat e tyre të brendshme. Edhe logjika më elementare nuk do ta pranonte që, për hir të rregullimit të marrëdhënieve me Putinin, Trampi të vendoste të hidhte ne erë gjithe rendin nderkombetar,të ndërtuar pas vitit 1945, duke i rezervuar vetes në histori, nje vënd si të Cemberlenit.

Në qoftë se mbahen parasysh elementët e mësipërm, vështirë të arrihet në përfundimin se do të ketë një ujdi midis Trampit dhe Putinit për këtë çështje. Më shumë gjasë ka që administrata e re amerikane të vazhdojë të mos e njohë aneksimin e Krimesë nga Rusia. Për 50 vjet, SHBA, pavarësisht se cila parti ka qenë në pushtet, nuk e njohën aneksimin e republikave ballktike nga Bashkimi Sovjetik. E njejta praktikë mund të ndiqet edhe në rastin e Krimesë. “Lëshimi” i Trampit në kontekstin e përmirësimit të marrëdhënieve me Putinin, mund të jetë mosngritja e saj si problem në marrëdhëniet dy a shumëpalëshe, pra, të heshtet rreth Krimesë.

Sa i takon Kosovës, zhvillimet e fundit nuk flasin për ndonjë pajtim të Moskës për njohjen e pavarësisë së saj. Përkundrazi, Agjensia Kosovare e Inteligjenës, keto ditë, bëri publike një listë të agjentëve rusë që veprojnë në Serbi dhe në Kosovë. Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, deklaroi se në Veri të Kosovës janë të pranishëm kontigjentë rusë që po merren me përgatitjen e njësive paramilitare serbe. Nuk besoj se me këto “lojëra klandestine” dhe teknologji politike të pista, Moska po përgatit njohjen e pavarësisë së Kosovës. Analistë seriozë flasin për rrezikun dhe kërcënimin rus në Kosovë. Putini është mjeshtër për krijimin e “fakteve” në terren,psh,ne Veri te Kosoves dhe pastaj daljen e tij si paqebërës, natyrisht, në kushtet ruse. Siç dihet, Kosova ka arritur deri ketu ku eshte sot,shtet i pavarur dhe sovran,jo duke zbatuar kushtet ruse,por duke mos i përfillur ato.

Për shqiptarët, kërcënimi rus ka qenë dhe mbetet real. Në etapën e tanishme, ai është bërë edhe më i mprehtë dhe, në gjykimin tim, përbën kërcënimin numër një për shtetin e Kosovës dhe, për pasojë, edhe për kombin shqiptar. Kërcënimit të një niveli të tillë, duhet t’i përgjigjemi me politika dhe masa të të njejtit nivel, në plan shtetëror dhe kombëtar, natyrisht, në bashkëpunim me aleatët tanë strategjikë, nëqoftëse edhe ata, në kundershtim me çfarë është folur, kohët e fundit, për një farë tërheqjeje nga udhëheqja globale për të kaluar në neoizolacionizëm, i përgjigjen dëshirës dhe vullnetit tonë për të bashkëpunuar me ta. Deklaratat e Sekretarit të ri të Mbrojtjes, Xhejms Mettis, për vazhdimin e pranisë së KFOR-it në Kosovë, aq sa të jetë e nevojshme, apo theksimi i rëndësisë së NATO-s në takimin Tramp-Mej, gjithsesi janë inkurajuese. Me kusht që edhe ne të bëjmë punën tonë, më mirë, më me përkushtim dhe kryesorja, më me mend se sa deri tani.

____________

*Doktor i shkencave politike, ish ambasadori i parë i Shqipërisë në Kosovë, president i Qendrës Shqiptare të Studimeve Amerikane e Britanike, drejtor i Institutit Shqiptar të Studimeve Politike.