Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Sofra e Dielli-t:EVGENIJ EVTUSHENKO & ERICH FRIED

by

EVGENIJ EVTUSHENKO/

EVGENIJ EVTUSHENKO

MONOLOG I NJERIUT TË PASNESËRM/

Përktheu:Faslli HALITI/

Adami dhe Eva nuk kishin parti,/

arka u projektua nga jopartiaku Noe./

Të gjitha partitë me buzëqeshjen malinje,/

i shpiku djalli – ai ka shije të keqe./

Dhe mbase në zemër të vetë mollës,/

ç’krimb ishte mbyllur – krimb e gjarpër në një/

Politika – profesioni me origjinë diabolike/

dhe njerëzit u krimbën pastaj./

 

Politika shpiku policinë,

politika shpiku liderët,

futi njeriun e gjallë në rresht

dhe i ndau njerëzit në kuadrate.

 

Ku është partia e vejushës, e pelegrinit të gjymtuar,,

Partia e fëmijës dhe e familjes, ku është?

Ku është kufiri midis Magdalas dhe Majdanekut,

dhe në mes Oswiecimit dhe Songmit?

 

Një ditë, një ditë, një ditë,

stërnipërve të kohëve moderne të gjitha partitë

do t’u vijnë në mendje si një gjë e largët,

si egërsira, Babilonia e madhe.

 

Dhe do të ketë një botë pa të gjymtuar në varrezë,

pa sakatë moralë në pushtet,

dhe një parti e vetme në të:

emri i saj i thjeshtë – njeri.                     

Shkruar në vitin 1972 – Botuar në vitin 1991

Përktheu: Faslli Haliti

***

1 Erich-FriedERICH FRIED- 1921- 1938/  .

Erich Fried ka lindur në Vjenë në vitin 1921, në vitin 1938 u largua nga Austria dhe u shpërngul në Londër.

Ndër vëllimet e tij me poezi: Gjermania (Deutschland, 1944), Contestations (Anfechtungen, 1967), Njëqind poezi pa atdhe (100 Gedichte pa Vaterland, 1978). Etj…

***

Gjëja që më goditi më shumë për këtë poet është përdorimi i mençur që e bën anafora: përsëritja nuk është një vakum përsëritur, por një pretekst për të thelluar pikëpamjet, për të eliminuar të tepërt, për t’u thelluar…

AJO QË ËSHTË

Kur të puth

nuk është vetëm goja jote

nuk është vetëm kërthiza

nuk është vetëm barku yt

që unë po puth.

Gjithashtu unë puth edhe pyetjet e tua

dhe dëshirat e tua

puthi reflektimin tënd

dyshimet e tua

guximin tënd

dashurinë tënde për mua

dhe lirinë tënde prej meje

këmbën tënde

që ka mbrritur këtu

dhe përsëri ikën që këtej

Unë të puth

Kështu siç je

Dhe si do të jesh nesër

dhe përtej së nesërmes

dhe kur koha ime do të ketë kaluar.

AJO QË ËSHTË

është absurde

thotë arsyeja

është ajo që është

thotë dashuria

Është pakënaqësia

thotë kalkulimi, llogaritja

nuk është gjë tjetër veçse dhimbje

thotë frika

është kotësia

thotë gjykimi

është ajo që është

thotë dashuria

 

është qesharakja

thotë krenaria

është pamaturia

thotë prudenca

 

është e pamundura

thotë eksperienca

është ajo që është

thotë dashuria

TË LEXOJË POEZI

Kush

pret shpëtimin

nga një poezi

më mirë të mësojë

të lexojë

poezi

Kush

nuk pret asnjë shpëtim

nga një poezi

të mësojë më mirë

të lexojë

poezi.

GJITHMONË MË SHUMË

Të të shoh një herë

dhe pastaj kurrë më

duhet të jetë më e lehtë

të të shoh përsëri

dhe pastaj kurrë më

Të të shoh përsëri

dhe pastaj kurrë më

duhet të jetë më e lehtë

të të shoh ende dhe dy herë

dhe pastaj kurrë më

të të shoh përsëri dy herë

dhe pastaj kurrë më

duhet të jetë më e lehtë

që të të shoh akoma dhe tri herë

dhe pastaj kurrë më

Por unë jam një budalla

dhe dua të të shoh

ende shumë herë

së pari

që të mos mund të të shoh

kurrë shumë.

Përktheu: Faslli Haliti

 

 

ERICH FRIED VJEN NE SOFREN E DIELLIT NGA FASLLI HALITI

by

1-eich-friedERICH FRIED-1921 –1988/

Erich Fried ka lindur në Vjenë në vitin 1921./

Në vitin 1938 ai la Austrinë dhe u transferua në Londër. Ndër vëllimet e tij me poezi: Gjermani (Deutschland, 1944), Kundërshtimi (Anfechtungen, 1967), Njëqind poezi pa vend (100 Gedichte ohne Vaterland, 1978). Ndër romanet dhe tregimet e shkurtra: Fëmijë dhe budallenj (Kinder und Narren, 1957), Një ushtar dhe një vajzë (Ein Soldat und ein Mädchen, 1960), Pothuajse asgjë, 1975  (Fast alles Mögliche, 1975). Me tekstet  e  tij eksperimentale, formale, bashkohet edhe angazhimi i tij politik. Në vitin 1988 ai botoi një libër me poezi: “Kjo është ajo që është”. frika e zemërimi i poezive të dashurisë, i cili pati sukses të madh në botimin italisht. Nga ky libër janë marrë  poezitë që po botojnë.

*** 

Gjëja që më goditi më shumë te ky poet është përdorimi me mençuri i anaforën: përsëritja nuk është një përsëritje e zbrazët, por një pretekst për të thelluar pikëpam jet, për të eliminuar të tepërtat, për të mbërritur në thellësi.

AJO QË ËSHTË

Është absurde

thotë arsyeja

është ajo që është

thotë dashuria

 

Është trishtim

thotë llogaria

s’është veçse dhimbje

thotë frika

 

është kotësi

thotë gjykimi

është ajo që është

thotë dashuria

 

është qesharake

thotë krenaria

është pamaturi

thotë maturia

 

është pamundësi

thotë eksperienca

është ajo që është

thotë dashuria

 LEXOJ  POEZI

 Kush

nga poezia

pret shpëtimin

do duhet më mirë

të mësojë

të lexojë poezi

Kush

nga poezia

nuk pret asnjë shpëtim

duhet më mirë

të mësojë

të lexojë poezi.

GJITHNJË  MË  E VESHTIRË

 duke të parë vetëm një herë

dhe pastaj kurrë më

duhet  të jetë më e lehtë

që të shoh akoma dhe një herë

dhe kurrë më pastaj

duke të parë akoma dhe një herë

dhe kurrë më pastaj

duhet të jetë më e lehtë

që të shoh akoma dy herë

dhe kurrë më pastaj

duke të parë ende dy herë

dhe kurrë më pastaj

duhet të jetë më e lehtë

që të shoh akoma tre herë

dhe kurrë më pastaj

Por unë jam një budalla

dhe dua të të shoh

akoma shumë herë

më parë

që të mos mund të të shoh

kurrë më.

 KUR PUTH

 Kur unë të puth

nuk është vetëm buza jote

nuk është vetëm kërthiza jote

nuk është vetëm barku yt që puth.

Unë puth edhe pyetjet e tua

dhe dëshirat e tua

puth reflektimin tënd

dyshimet e tua

dhe guximin tënd

dashurinë tënde për mua

dhe lirinë tënde nga unë

puth këmbën tënde

që arriti këtu

dhe që iku përsëri

unë të puth ty

kështu siç je

dhe siç do të jesh

nesër dhe më tepër  

dhe kur koha ime do të konsumohet.

Përktheu: Faslli Haliti