AQIF PASHË ELBASANI, IDEATOR DHE UDHËHEQËS I PARTISË KOMBËTARE

August 1, 2013 by dgreca

Ne Foto: Qeveria e Lushnjës ; Aqif pash Elbesani i dyti nga e majta./

Shkruan Eugen Shehu/

E lënë diku,në periferinë e përgjumuar të memories,mbyllur diku,në sirtaret e errët të historiografisë komuniste gjysëmshekullore,figura e Aqif Pashë Elbasanit nuk mund të humbte shkëlqimin e vet si një ndër më të shquarit e krejt historisë së kombit tonë.Në shtjellat me zbatica e batica të historisë,në çastet vendimtare të vetë ekzistencës,populli ynë e thiri këtë figurë, e degjoi zemrën e tij,ndjeu fuqinë e atdhetarisë së tij,i vajti pas jo duke e brohoritur,por duke bashkuar pushkët me pushkën e mendimit të vet atdhetar.

Tani që „ëndra“ komuniste u kthye në një zhgënjim të paparë për krejt kombin tonë,tani që kemi në duar fakte të pakundërshtueshme historike dhe jetësore,tani që më tepër se kurrë po i vemë pa drojtje së vërtetës, e kemi shumë të lehtë të kuptojmë pse u la në harresë Aqif Pashë Elbasani,ky trim i fjalës dhe i veprimit atdhetar,ky pioner deri në fund të jetës i bashkimit të trojeve arbnore shqiptare nën një administrim të vetëm. Pa hyrë në hollësitë e edukimit të ndjenjave të tij kombëtare,mund të them se ka qenë në fillim të shekullit ndër atdhetarët e Elbasanit që u përpoqën aq shumë lidhur me zgjidhjen e halleve të bashkëqytetarëve të tyre. Ndikimeve të ashpra greke e sllave,synimeve dhelprake të tyre,Aqifi u është përgjigjur kurdoherë me maturi dhe trimëri duke dëshmuar përpos trimërisë edhe erudicionit në shtruarjen dhe interpretimin e fakteve historike me fqinjët tanë lakmitarë. Është tepër e kuptueshme për të gjithë se titullin Pasha,Sulltani nuk mund t’ia jepte kujtdo.Por Turqia ka parë në karakterin e Aqip Elbasanit të gjitha virtytet dhe cilësitë e për më tepër ndershmërinë e tij. Sidoqoftë, ajo çka është e dukshme në krejt veprën e atdhetarit elbasanas,dashuria për atdheun,nuk mund të komprementohej për asnjë çast prej ndereve që mund t’i bënte Porta e Lartë.

Në prag të shpalljes së pavarsisë,në nëntorin e turbulluar të vitit 1912,Aqif Pashë Elbasani,duke gëzuar një reputacion të kënaqshëm,jo vetëm në qytet,por edhe në krejt rrethinat prej Librazhdi e deri në Peqin,kryente detyrën e prefektit.Së bashku me prefektin e Beratit,Azis Vrionin,ky do të organizojë reparte vullnetare speciale të përgaditur si për t’u bërë ballë invazioneve serbe,ashtu edhe për të përkrahur udhëheqësit e lëvizjes kombëtare për pavarsi. Janë të njohura tashmë letërkëmbimet e Aqif Pashë Elbasanit me Ismail Qemalin, i cili një herë pat deklaruar se pa ndihmën e Aqifit „nuk mund të kuptohej siguria ime në Vlorë“. Në krye të atdhetarëve që firmuan pavarsinë dhe i dërguan telegram popullit të Elbasanit, Beratit, Janinës, Delvinës, Gjirokastrës,Korçës,Vlorës e Përmetit ishte nënshkrimi i Aqip Pashës. Ndërmjet të tjerave në telegram thuhet ;“ Ju japim lajmin e gëzuar se me mirësinë e lartë hyjnore,tani e shpallëm pavarsinë në emër të kombësisë sonë të shenjtë e në emër të të gjithë Shqipërisë… Nesër do të kryhen ceremonitë e nevojshme“.(Arkivi Qendror i Shtetit.F.71.D1, dikumenti nr 1330,origjinal,përkthyer prej turqishtes.).

vitet e vështira që erdhën për Shqipërinë tonë,të futur krej padashur në rrjedhat e luftërave ballkanike,do të kërkonin domosdo,përpos të tjerave edhe burra atdhatrë me shpirtin që i rrihte vetëm për kombin. E nëse ka një plejadë të shkëlqyer burrash të tillë,aqif Pashë Elbasani padyshim është njëri prej tyre,madje do të thosha,në radhët e para.

Duke e parë lëvizjen e Hoxhë Qamilit sinjë akt pa precedent të tyre që donin ta kthenin prapa rrotën e historisë,si një dhurim të aspiratës mbarëpopullor për të kthyer sytë dhe shpirtin drejt Perëndimit,Aqif Pashë Elbasani në mënyrë publike u drejtohet bashkëqytetarëve të tij, duke bërë thirrje që të mos harrojnë se gjaku shqiptar i derdhur thret për pavarsi,për një rrojtje të ndershme,për qeverisje demokratike dhe ideale të mëdha të bashkimit etnik..Ai gjithashtu,njëherë demaskon rebelët me në krye Haxhi Qamilin si atentatorë të verbër të aspiratave shqiptare. për trazirat tona,u kish thënë elbasanasve ai, “nuk është e nevojshme me ja lanë dikujt në derë me na i zgjidhë,sepse pas çdo zgjidhjeje,qoftë edhe prej Turqie,dalin avaze edhe më të mëdhaja. Vlen me ndigju me respekt shoshoqin dhe me i zgjidh hallet tona në zemër të madhe se jemi shqiptarë“.(letër e Haqif Pashës.Burrave të Shqipnisë,Porgrami I Kombëtares.)

Roli i Aqif Pashë Elbasanit në mbajtjen e Kongresit të Lushnjës,tanimë ka filluar të ndriçohet.Ky rol vlen të shihet jo vetëm në aspektin atdhetar të tij,por edhe në vizionin që paraqiste Aqif Pasha lidhur me ecurinë e mëtejshme të ngjarjeve në Shqipëri. Gjithmonë me vështrimin në Perëndim të Evropës,Aqifi do të këmbëngulte në këtë Kongres Historik për ndërkombëtarizimin e çështjes sonë kombëtare si edhe për qitje të modeleve sa më bashkëkohore të drejtimit të shtetit.Fjala e tij u dëgjua me respekt të veçantë madje u përkrah në pjesën më të madhe të përfaqsuesve të trevave të tjera shqiptare në këtë kuvend me rëndësi historike. Aqif Pashë Elbasani u zgjodh nga delegatët e Lushnjës,njëzëri në regjencë duke përfaqsuar përpos të tjerave,në aspektin religjioz komunikimin e madh të bektashinjëve në Shqipëri.Ai ishte dhe mbeti deri në fund të jetës së vet një ushtar i denjë i këtij besimi kaq atdhetar ndër krejt motet.Por unë mendoj të ndalem më gjatë në një vlerë tjetër madhore të veprës së tij.Në atë vlerë që edhe pse vitet e mbyllin diku për t’a humbur ajo nuk rresht së klithuri si ato pulëbardhat në detin me stuhi që këndojnë pa iu trembur shkumës së valëve. Pikërisht në dëshirën e tij të lume për ta parë Shqipërinë krejt të bashkuar,ku toskë e gegë të jetojnë në harmoni,ku qeveria të mendojë vetëm për popullin e të ardhmen e tij,ku ligji të dojë të mbrojë njeriun e ndershëm.

Tepër bukur kjo ëndërr për shqiptarët.tepër e thjeshtë për të kumtuar në ndonjë mbrëmje elbasanase në kafanetë e Namssgjasë. Por Aqif Pashë Elbasani do t’i vihej punës për të realizuar diçka,në mos të tërë këtë fakt që priste atdheu i tij i robëruar aq keq prej mendimit dhe mentalitetit oriental.Kanë qenë rrethanat politike (trazirat e pambarim të forcave shqiptare) ato që e detyruan Aqif Pashën të emigrojë përkohësisht nga atdheu i vet e për më tepër nga qyteti i tij i zemrës,Elbasani i dijes dhe kulturës,i përparimit dhe atdhatrisë. Por a është vallë e rastësishme që ky personalitet i nacionalizmit shqiptar zgjodhi Austrinë,si vend për të vazhduar përpjekjet e tij në dobi tër çështjes kombëtare ?

Mendoj se po. Trazirat e brendshme të Shqipërisë,në vitet 1913-1917,kishin përcaktuar (ndonëse jo vija të qarta) se cilët mund të pranoheshin si aleatë të shqiptarëve në luftën e tyre ndaj rrezikut të copëtimit prej fqinjëve ballkanikë.Disa nga rrethet e përparuara të diplomacisë austriake kishin përkrahur në mënyrë krejt të hapur çështjen shqiptare duke treguar madje Evropës se me një ndihmesë të ndershme,problemet e këtij kombi mund të fashiteshin. Kryesuesi i Kongresit të Lushnjës i kishte njohur nga afër përpjekjet e rretheve diplomatike të përparuara austriake ndj mendoi se mund të zinte një shpresë prej atij vendi,prej atyre njërëzve që së paku e ngrenin zërin ndaj padrejtësive që i bëheshin atdheut të vet.

Në shkurtin e vitit 1922 shkon në Austri dhe falë kulturës diplomatike,miqësohet menjëherë me intelektualët përparimtarë aty.Miqtë që e kanë njohur më parë shkonin t’a takojnë,bashkëatdhetarë që i kanë dëgjuar vetëm emrin e mirë që të fal vepra i mblidhen rreth në biseda të gjata.Pak nga pak,rrethi i miqve shtohet dhe Aqif Pashë Elbasani mendon se është taman në çastin e duhur.Në krye të një grupi të gjërë atdhetarësh shqiptarë të mërguar,ai krijon Partinë Kombëtare.

A duhej të ishte rastësi ky emër i këtij grupimi atdhetarësh ? Kurrësesi jo ! Aso kohe në Shqipëri kishin filluar të organizohen grupime e parti me vizione natyrisht të qarta.por merita e Aqif Pashës qëndron pikërisht se duke njohur së mbrendshmi partitë dhe programet e tyre,ai ndjen nevojën të thërrasë për një bashkim të shqiptarëve nën një flamur të trojeve etnike stërgjushërore.Pdrejtësitë historike në dëm të trojeve tona,do të përbënin këtej e tutje jo vetëm një fatkeqsi kombëtare.ato do të shërbenin si apel për të gjithë atdhetarët,nacionalistët dhe krejt klasën politike shqiptare që në qendër të përpjekjeve të tyre të ishte e Shqipërisë Etnike. Aqif Pashë Elbasani e ndjen më tepër se një detyrim moral atë që çdo shqiptar duhet jo vetëm të ndiejë diçka për Shqipërinë dhe fatkeqsitë e saj,por edhe të luftojë për të ndrequr sa të mundë,të punojë për të ardhmen e vendit të vet.Në faqet e para të programit dhe rregullores së Partisë Kombëtare,Aqif Pasha,publikisht u bën një thirrje kurajoze krejt shqiptarëve ;

„Sot dhe unë,plaku i vjetër po dal përpara teje me programin tem.Ky program ta dish mirë se nuk është pemë e një mendimi teorik,por janë konviksionet të një plaku i cili gjithë jetën e tij e ka kalumun ndërmjet jush,si në ditë të mira,ashtu edhe në të keqen,s’të ka lënë vetëm as në qamën,as në qeshmen,t’i njef të mirat dhe të metat,t’i çmon bukur virtytet dhe nevojat,shkurtazi janë frutat të nji jetës politike të gjatë,plot me mësime dhe me prova… „.(Programi dhe rregullorja e Partisë Kombëtare;Arkivi i Bibliotekës Kombëtare – Tiranë ).

Njohës i thellë i realiteteve historike që përjetonte dhimbshëm Shqipëria e asaj kohe në programin e kësaj partie,Aqif Pashë Elbasani u përpoq të zgjojë vetëdijen e fjetur të bashkëkombasve të vet se duhej sa më parë të funksiononte shteti dhe ligji,institucionet juridike dhe kulturore.Por njëherazi,plaku i mençur u hapte udhë reformave demokratike dhe liberale ku vendin e duhur e zinin respektimi dhe liria e të drejtave njerzore të njeriut.Ideja që Shqipëria duhej të kthente vështrimin përfundimisht nga Perëndimi,nga demokracitë e sapolindura aty,ishte sipas Aqif Pashës e vetmja rrugë e sigurtë për të ardhmen e Shqipërisë.Duke patur në krah të tij,atdhetarë që parashihnin dhe e kuptonin të ardhmen e vendit të tyre vetëm në Evropën e qytetëruar,plaku i mençur elbasanas përcaktonte qartë në një thirje të asaj kohe se ; „Ne pasuesit e kulturës perëndimore,kërkojmë që patriotizmi dhe oksidentalizmi që janë dy pikat kryesore të egzistencës sonë politike,të jenë të konfirmuara sheshazit,jo me fjalë e përalla,por me vepra të gjalla,të qarta e të padyshueshme“.

Dhe padyshim,ajo që do të vendosë në jetë të jetëve,figurën e Aqif Pashë Elbasanit në panteonin e lavdisë së popullit tonë është pikërisht ideja e hedhur qartë në programin e partisë kombëtare se indipendenca e plotë e shtetit është një bazë e shenjtë.Duke institucionalizuar këtë të drejtë legjitime të shqiptarëve,plaku i mençur elbasanas u kujtonte kancelarive perëndimore se shqiptarët mund dhe duhet të udhëhiqen vetëm prej shtetit të tyre duke mos pasur as më të voglën dëshirë për protektoratin e një shteti tjetër.Njëherazi,duke qenë se në Partinë Kombëtare,ishin afruar intelektualë,atdhetarë e diplomatë,thirja ishte tepër e qartë.Kushdo prej tyre duhej të ndihmonte me ç’të mundte për të larguar prej Evropës atë vizion të shtrembër se shqiptarët nuk mund të qeverisin vetë.

Lufta dhe përpjekjet e Aqif Pashë Elbasanit për bashkimin e trojeve etnike shqiptare duket se do të përmblidheshin në një frazë të vetme të programit të partisë së krijuar prej tij.Është tepër e kuptueshme se këto përpjekje të Aqif Pashës ishin të shtrira si ai përoi i malit,në shtratin e gjërë të lumit të aspiratave shqiptare për bashkimin e gjakut të shprishur,për ngadhnjimin e një të drejte legjitime.

„Kufijtë e Shqipërisë i ka caktuar Perëndia,ata s’mund të ndryshohen në favor të kurrkujt… „.Këto fjalë, të gdhendura si me daltë në kujtesën e shekujve,do t’u kujtojnë fqinjëve tanë tokësorë se ata janë e do të mbeten kurdoherë përgjegjës jo vetëm përpara historisë por për më tepër përpara Perëndisë.

Jetët, të gjitha shuhen. Veprat,natyrisht që mbeten.Por nëse çdo minutë e jetës ka shkuar në dobi të atdheut,nëse çdo rrahje zemre ka patur brenda drithërimen e lirisë amtare,atëherë jeta dhe vepra rrojnë e ecin përjetësisht me njëra – tjetrën.Aqif Pashë Elbasanasit,përpara se t’i ngrihej një atatujë në qytetin e tij të lindjes në Elbasan,populli i ka ngritur me mijëra me mijëra të tilla në zemrat e këngët e tij.

Bern-Zvicër

ILJAZ VRIONI, BURRE SHTETI ME SHPIRT FISNIK

July 22, 2013 by dgreca

Foto e Rrallë më 1920 nga e majta;Xhafer Ypi,Tef Curani,Iljaz Vrioni,Selaudin Shkoza, Kristo Floqi/

Shkruan:Eugen SHEHU/

Shtigjet e historisë së një kombi janë kurdoherë paralele të hequra nga e shkuara drejt ardhmërisë. Anipse të duket sikur nëpër këto shtigje kthehesh prapa në kohë,në të vërtetë je duke ecur nëpër kumbime që zgjojnë dritë.Gjurmët e gjeneratave që shkuan mbeten kurdohere të afërta dhe të shkëlqyera sepse ato gjurmë çanë nëpër mote të vështira.Në mënyrë të veçantë,hapat e burrave që bënë dikur Shqipërinë,do të ruhen të gjalla në kujtesën e kombit tonë.Koha ka gdhendur në kujtesën e vet,ashtu si për dhjetra burra shteti të shquar edhe figurën e Iljaz Vrionit.Duke risjellë këtë figurë në fletët e sodit,unë mendoj të sjellë disa prej ngjarjeve kulmore të lëvizjes sonë kombëtare në fillim të shekullit të njëzet,me të cilat është lidhur fort emri i atdhetarit Iljaz Vrioni.

Lindi në vitin 1882 në familjen e madhe të vrionasve,të parët e së cilës kishin bërë emër deri në hierarkinë më të lartë të Stambollit.Mësimet e para do t’i merrte në qytetin e lindjes në gjuhën turqisht dhe do të binte në sy për etjen e madhe ndaj librave.Në familjen e Iljazit egzistonte një mjedis me tradita të vyera dhe pamvarsisht kulturës osmane të marrë në shkolla,të parët e tij,kujdeseshin që çdo fëmijë të dinte jo vetëm të fliste gjuhën shqipe por edhe ta mësonte atë për të shkruar e lexuar,pa lënë mënjanë historinë shumshekullore të Beratit dhe mbarë Shqipërisë. Kur ishte 15 vjeç, Iljaz Vrioni merre rrugën për në Stamboll,aty ku studiuan në vite me radhë, pinjollët e familjeve të mëdha shqiptare.Aty,në shoqërinë e kushëririt të tij më të madh,Sami Vrionit,do të mbaronte mësimet e mesme dhe më tej do të përfundonte me nota të shkëlqyera studimet e larta për jurispondencë.Nga ana e Samiut,do të njihej në Stamboll me shumë prej atdhetarëve shqiptarë që jetonin aty.Por në mënyrë të veçantë,ai do të frymëzohej prej veprës së vllezërve Frashëri,motrave Qiriazi si dhe takimeve me Mehmet Ali Delvinën dhe Shahin Kolonjën.Mbrëmjet e gjata të kaluara midis këtyre patriotëve do të nxisnin tek studenti i shkëlqyer i Stambollit simpatinë për idetë dhe vetë lëvizjen e Rilindjes Kombëtare Shqiptare.Kanë qenë këto arsyet që menjëherë pas kthimit nga Stambollit,Iljaz Vrioni vendos lidhje të fshehta me kolonitë shqiptare në Egjypt dhe Janinë,duke dashur të ndezë aty flakën e shqiptarizmës.Nëpërmjet Gjergj Qiriazit dhe Shahin Kolonjës,ai do të njihet në vitet 1907-1908 me veprimtarinë e klubit të fshehtë të Manastirit,duke ndërmarrë më pas nismën për të çelur në Berat një klub të tillë.Falë pasurive që gëzonte familja,ai mundi të blente nga Bukureshti e Sofja,abetaret e para të gjuhës shqipe,duke ua shpërndarë ato në mënyrë të fshehtë bashkëqytetarëve të vet,madje duke paguar edhe mësues për ta përcjellë mësimin e shqipes.Tashmë emri i Iljazit do të shkëndijoj respekt në masën e beratesve.Shtypi shqiptar i kohës do të shkruante ; “Muarmë një letër nga korespondenti ynë në Berat,ku na thotë se të enjten,më katër të këtij muaji,klubi i Beratit qenka çelur zyrtarisht.Zotërinjtë Sulo Resuli dhe Iljaz Vrioni paskan folur fjalën shqip me shum zjarr”.( Gazeta “Liria” Selanik,nr.20, datë 13 nëndor 1908 ).

Falë reputacionit që Vrionasit gëzonin në Stamboll në vitet 1909-1911,Iljaz Vrioni drejton administratën turke të qytetit,në funksionin e Kryekadiut.Fjalëpak dhe gojëmbël ai do të ndërtonte marrëdhënie të mira me vartësit dhe në mënyrë të veçantë me ata shqiptarë.Ai do t’a zbraste administratën e qytetit nga nënpunësit turq,duke mos i flakur ata në rrugë por shpesh duke i paguar nga xhepi i vet,apo duke u interesuar për punësimin e tyre në vilajete të tjerë.Si bir i qytetit të Beratit ai do të dëgjonte kurdoherë fjalët e pleqve dhe do të punonte natë ditë për rregullimin e urave,xhamive,kishave deri edhe të ujësjellësve,aq të domosdoshëm për banorët.Natyrisht detyrat administrative nuk do ta pengonin Iljaz Vrionin të ishte në krye të lëvizjes autonomiste të qytetit të vet.I bindur se vetëm një rezistencë e organizuar dhe drejtuar nga shqiptarët do t’i sillte pavarsinë vendit,në vitet 1911-1912,ai bashkëpunon me Ismail Qemalin,Ferid Vokopolën,Sami Vrionin, Bab Dud Karbunarën dhe të tjerë atdhetarë.Është lehtësisht e kuptueshme që ngjarjet e rëndësishme në jetën e Iljaz Vrionit do të mbetet pa dyshim,pjesmarrja e tij në Kuvendin historik të Vlorës,në cilësinë e delegatit të popullit të Beratit.Ai aspironte realizimin sa më parë të platformës autonomiste shqiptare,për të kaluar më pas me vullnetin e lirë të popullit drejt lirisë së ëndëruar në shekuj.Dihet tanimë se Qeveria e Përkohshme e Vlorës, zgjodhi qeverinë e parë shqiptare si edhe Senatin,i cili në çdo moment do të shërbente për të ndihmuar në mbarvajtjen e të parit shtet shqiptar.Në një prej dokumentave të atyre ditëve është shkruar tekstualisht ;”Përpara se të fillonte votimi për të zgjedhur këshillonjësit,z.Dhimitër Berati i lutet Kuvendit që të mbarohej kjo zgjidhje me një votim,domethënë të quhen të zgjedhur ata që do të kenë vota më shumë.Propozimi i zotërisë së tij pranohet dhe sakaq nis votimi.Zërat u ndanë në këtë mënyrë ,Iljaz Bej Vrioni pati 55 zëra,Sami Bej Vrioni 54,Dud Karbunara 48,Mustafa Asim Kruja 42, Murat Bej Toptani 42, Eqrem bej Vlora 40,Myfid Vehbi Efendi dhe K.Meksi nga 39,D.Zografi dhe Bedri Bej Ipeku nga 35,Sali Gjuka 35,Veli Bej Klisura dhe Hajredin Bej Cakrani nga 32,Xhela Bej Skrapari 30 “.( Arkivi Qendror i Shtetit – Tiranë. Fondi “Qeveria e Përkohshme” viti 1912, dosja 6, fletët 58-59 ).

Krijimi i shtetit të parë shqiptar me të gjitha strukturat e saj,ishte një barë e rëndë për krejt ata burra që ngritën flamurin kuqezi në Vlorë.Ishte esencial në ato momente,veprimi energjik për ta shndërruar atë akt patriotik në lëvizje politike dhe diplomatike,që të njihej sa më parë prej fuqive evropiane.Po aq i rëndësishëm ishte edhe organizimi i ushtrisë kombëtare shqiptare,e cila duhej të përballej me një varg okupimesh të ushtrive serbe,malazeze apo greke,të cilat në zbatim të politikave shovene të vendeve që përfaqsonin,kërkonin coptimin e krejt trojeve shqiptare.Iljaz Vrioni së bashku me Shefqet Shkupin,(shef i shtabit të përgjithshëm të ushtrisë kombëtare) që në ditët e para të janarit 1913,bashkërendojnë detyrat me vullnetarë beratas, etj,për të organizuar një mësymje të fuqishme ndaj forcave greke.Në mënyrë të veçantë,këta zhvillojnë disa luftime të fuqishme në trevat e Përmetit,Starovës,Korçës dhe Kolonjës,ku me ndihmën edhe të dhjetra atdhetarëve të tjerë mundën të largojnë forcat greke disa dhjetra kilometra larg vijës Korçë-Kolonjë-Gjirokastër.Edhe në vitet që rodhën më pas,ndonëse nuk do të ishte në qendër të ngjarjeve të mëdha,Iljaz Vrioni do të jepte ndihmesën e vet të paçmuar në çështjen shqiptare si brenda edhe jashtë vendit.Duke ndjekur me një qetësi të madhe rrjedhën e ngjarjeve politike në vend dhe duke paraparë synimet aneksioniste të fqinjëve tanë ballkanik,Iljaz Vrioni,në vjeshtën e vitit 1919,rënditet në vargun e burrave që duan t’i dalin zot fateve të kombit.Tallazet në të cilat e pati futur Shqipërinë,qeveria e Durrësit po e shpejtonin katastrofën kombëtare ndaj atdhetarët e asaj kohe shpejtuan në Kuvendin e Lushnjës,me një tjetër vizion për ardhmërinë e kombit të tyre.Së bashku me Hoxhë Kadrinë,Hafuz Ali Korçën,Ramiz Dibrën etj,Iljaz Vrioni përgaditi disa nga projekt-vendimet që u diskutuan më pas në Lushnjë dhe që kishin për qëllimn t’i tregonin Konferencës së Paqes që do të mbahej në Paris,se Shqipëria kishte zot,se ajo nuk mund të trajtohej si plaçkë tregu për të kënqur orekset e fqinjëve të shqiptarëve.Si delegat të Beratit në Kuvendin e Lushnjës,fjala e Iljaz Vrionit u përcuall me ovacione të veçanta.Trazirat e brendshme gjatë vitit 1919,detyruan kryeministrin shqiptar Sulejman Delvina të jepte dorheqjen në nëndorin e po atij viti.

Këshilli i Regjencës duke çmuar pjekurinë,atdhetarinë dhe urtësinë e Iljaz Vrionit,ia ngarkoi këtij barën e kryeministrit dhe më 19 nëndor 1919,burri i Beratit u betua përpara këtij Këshilli.Më pas me anë të një qarkorje të shpërndarë në tërë Shqipërinë,kryministri i sapozgjedhur njoftonte kombin e vet ; “Sot formova kabinetin nën kryesinë time,me ndihmën e Perëndisë e tue u mbështetun në vullnetin e popullit shqiptar po filloj në detyrë.Pikë së pari,qeveria e re do të përpiqet sa të mundi që makina guvernative të punojë me nder me rregull dhe drejtësinë e mundun.Këtë barrë kaq të randë për me u kujdesue pikëve të poshtëshënueme e duke bamë me shpejtësi një rregullore për zgjedhjen kombëtare të re… kështu duke hapur mbledhje kombëtare,ta lemë qeverinë në duart e atyre që do të fitojnë besimin e përfaqsimeve në popull… “( Gazeta “Koha” –Korçë, më 20 nëndor 1920 ).

Në kabinetin e sapozgjedhur,Iljaz Vrioni bashkëpunoi me burra të tillë si Fuad Dibra,Selaudin Bej Prizreni,Ahmet Zogu,Xhafer Ypi, etj,duke mundur të vendosë një qetësi të brendshme dhe duke ndjekur me kujdes,çdo zhvillim jashtë trojeve shqiptare që lidhej drejtpërsëdrejti me fatet e kombit tonë.Në sajë të unitetit të treguar në radhët e atdhetarëve shqiptarë,të stabilitetit të arritur dhe veprimit energjik të diplomacisë,një muaj më pas,në fundhjetorin e vitit 1920,Shqipëria u pranua si anëtare me të drejta të barbarta në Lidhjen e Kombeve.Kjo padyshim ishte një fitore e shkëlqyer,pasi i siguronte shtetit shqiptar autoritetin e munguar dhe për më tej i largonte në mënyrë të dukshme fqinjët sllavo-gerk prej synimeve aneksioniste.Grupimet politike shqiptare brenda vendit,sidoqoftë nuk e ndërprenë luftën klanore.Kokëfortësia e tyre në arritjen e qëllimit,jo rallë shkoi deri aty sa qeveritë të binin si gjethet e vjeshtës dhe kjo shkaktonte trishtim tek atdhetarët e vërtetë,pasi çdo situatë intepretohej prej fqinjëve tanë me slloganin që “shqiptarët nuk janë të aftë të vetqeverisen”.

Kështu,pas ndërimit të tre qeverive më 11 korrik 1921,Iljaz Vrioni zgjidhet me shumicë votash përsëri kryeministër i Shqipërisë.Me pjekurinë që e karakterizonte,ai frymëzonte dhe bashkëpuntorët e tij,që t’i shërbenin me ndershmëri e shqiptarizëm popullit të tyre.Pamvarsisht se çfarë mund të sillnin rrethanat dhe faktorët e jashtëm,në çdo veprim dhe ide të tij,gjente vend fryma e mirëkuptimit midis shqiptarëve,si faktorë parësor në mbrothësinë e atdheut.Me të drejtë politikani dhe diplomati i shquar Eqrem Vlora,për këto situata ka vërejtur se ; “Në Tiranë zotëron një kaos i vërtetë.Në vallen e të ashtuquajturve “kombinacione parlamentare”,në një kohë të shkurtër,midis 19 nëndorit 1920 dhe 24 dhjetorit 1921,ishin ndruar gjashtë qeveri.Ato ishin formuar dhe rrëzuar jo vetëm i përgjigjeshin apo nuk i përgjigjeshin urdhërit të popullit apo përfaqsuesve të tij,por sepse u përgjigjeshin interesave të klikave të ndryshme.Megjithatë dy nga këto qeveri nën kryesinë e Iljaz Vrionit kishin punuar mirë” (E.Vlora “Kujtime” – Tiranë 2001,vëll i dytë,faqe 180-181 ).

Edhe në ngjarjet e trishtuara të vitit 1924,roli atdhetar i Iljaz Vrionit do të ishte tejet i pranishëm.Siç dihet në 23 shkurtin e vitit 1924 krahu kinse “demokrat-revulucionar” me anë të një shqiptari të verbër Beqir Valteri,i bëri atentat kryeministrit Zog.Me të dëgjuar të shtënat e armëve shumë nga parlamentarët u strukën në kariget e tyre,duke menduar për fillimin e ndonjë gjakderdhjeje të përgaditur.Ndërkaq,kur Ahmet Zogu i plagosur po kërkonte ndihmën mjeksore,ka qënë burri i urtë Iljaz Vrioni,i cili është ngëritur në foltoren e kuvendit duke qetësuar menjëherë situatën.Mbas kësaj fjale si edhe daljes në parlament të Ahmet Zogut,.i cili me gjakftohtësinë dhe trimërinë që e karakterizonte tha se këto nuk ishin ngjarje të pazakonshme,kundërshtarët e burrit të Matit duket se i humbën shpresat për rrëzimin e pushtetit.Edhe mbas dorheqjes së Ahmet Zogut,ata vazhduan luftën politike për të arritur në revulucionin e tipit bolshevik,ashtu sikundër e parashihnin.” Si këpurdha të helmuara në një moçal,shpërthenin intrigat e grupeve dhe të partive; dora “e kuqe” dhe “e zezë”,organizata “Bashkimi” dhe shoqatat të tjera revulucionare,anarkike e më të shumtën e rasteve qesharake,që mbillnin vetëm kaos.Këshilli i regjencës dhe shumica e Asamblesë gjatë një periudhe qetësie relative u përpoqën të kalojnë kandidaturën e Iljaz Vrionit për kryeministër.Por dora “ e zezë” ( intelektualë të dështuar,nënpunës dhe oficer të politizuar) e kërcënonin me vdekje kandidatin,në rast se ai merrte në kabinetin etij Ahmet Zogun.rruga ishte bërë kështu gjykatëse për fatet e vendit”.( E.Vlora “Kujtime” vëllimi i dytë – Tiranë 2001 , faqe 219 ).

Sidoqoftë duke njohur tiparin paqtues të Iljaz Vrionit,shumica e deputetëve e këshillojnë të drejtoj ai shtetin dhe në pranverën e vitit 1924,zgjidhet sërish kryeministër.Por rrjedhat e politikës shqiptare janë tejet të turbullta.Revullucionarët e tipit leninist,pasi përkëdhelin ëndrën e disa ushtarakëve për shkallë të lartë kariere,përgadisin puçin e shtetit,i cili do të kishte si prelud vrasjen e Avni Rustemit në Tiranë.Në mënyrë të veçantë gjendja po bëhej dramatike në ditët e para të qershorit të këtij vitit.Ndërsa mbi 1200 trupa antiqeveritare po i afroheshin Tiranës për të rëzuar qeverinë,kryeministrin shqiptar,Iljaz Vrionin, e lajmërojnë se forcat qevritare kishin rrethuar në Adrenicë të Lushnjës rreth 200 ushtarë shqiptarë të komanduar prej Taip Shkodrës që donin edhe këta të rrëzonin qeverinë.Mjaftonte një urdhër i Vrionit dhe gjaku i shqiptarëve do të derdhej pa pushuar në Adrenicë.Por kryeministri shqiptar njofton xhandarmërinë e Lushnjës;”Asnjë konfrontim me forcat kundra qeverisë.Ruani gjakftohtësinë dhe hapeni rrethimin”.(Arkivi Qendror i shtetit – Tiranë.Fondi MPB, dok,dt. 28 maj 1924 ).(Te plote lexojeni ne Diellin e printuar)

LËVIZJA ANTIKOMUNISTE E POSTRIBËS

July 14, 2013 by dgreca

Shkruan:Eugen SHEHU/Berne/ Zvicer/

Për qindra e mijëra shqiptarë që dualën të mundur të vrarë e prerë prej fashizmit,në „fitoren“ e nëndorit të vitit 1944,u duk se pat lindur dita e madhe.Ata mbushnin rrugët dhe trotuaret e qyteteve duke përqafuar e përshëndetur nacionalçlirimtarët,duke u dedikuar pikërisht atyre luftën çlirimtare. Por kjo fitore do të ishte tejet e hidhur,ndofta si ajo e Pirros mijëra vjet më parë, e cila pat çuar në tragjedi.Paralele me këtë entuziazëm,i cili nuk zgjati më shumë se muaji nëndor 1944,u nder mbi viset shqiptare reja e zezë e diktaturës së kuqe.Ka qenë sigurisht një fat i mbrapshtë i shqiptarëve,fitorja e bujshme e bollshevizmit sllav,fitore e cila do t’u jepte të drejtë „fitimtarëve“ që të ndanin gjahun e majm.Famkeqja mbledhje e Jaltës (ashtu si famkeqi traktat i Shën Stefanit apo ai i Londrës) e ngarkoi Stalinin të luante rolin mbizotërues në rrjedhat e popujve ballkanik,me ç’rast Shqipëria detyrimisht do të hidhte vallen sipas melodive,ruse të ardhura nga stepat e Uraleve.Klika e Tiranës,asaj kohe jetonte muajin e mjaltit me Titon dhe niste përpjekjet për të shtypur me zjarr dhe hekur çdo revoltë popullore kinse ato organizoheshin prej „ballistëve dhe reaksionarëve“.

E vërteta është se me luftë kundër „reaksionit“ komunistët e Tiranës,të mësuar në shkollën e Dushanëve e Miladinëve,nisën të terrorizojnë,vrasin dhe djegin krejt ato shtëpi në Veriun e Shqipërisë,të cilët nuk patën përkrahur lëvizjen nacionalçlirimtare.Ky revansh i tipit bollshevik,nuk ka qenë aspak rastësor siç janë munduar ta paraqesin më vonë komunistët lapsaxhinj por një veprim i qartë politik i planifikuar dhe i ideuar në zyrat e Tiranës dhe Beogradit.Në krye të këtij veprimi luftarak aventuror dhe makabër,klika e Tiranës vendosi Mehmet Shehun i cili edhe gjatë viteve 1942-1944,ishte dalluar në strukturimin e veprave të tilla kriminale.Në krye të këtij operacioni,në funksionin e gjeneral-kolonelit,Mehmet Shehu i mbushi radhët e nacionalçlirimtarëve me djem të rinj nga Jugu i Shqipërisë,i armatosi ata deri në dhëmbë duke propaganduar se do të luftohej dhëm për dhëmbe me bandat e „reaksionit“.Në fakt,urdhërat që ai i pat lëshuar,nuk kishin të bënin aspak me „reaksionin“ por me vetë popullin i cili po binte tashmë nga shiu në breshër.Në një prej këtyre urdhërave zbulohet qartë terrorizmi i klikës komuniste të Tiranës,në gjoja aksionin për grumbullimin e armëve.U kërkohej me çdo kusht arma shqiptarëve të trevave veriore të cilët e patën nder ta kishin ate të varur në mure të kullës,ç’prej kohëve të Skenderbuet.Goditej në këtë mënyrë,ballazi,dinjiteti aq shumë i vyer i shqiptarit.Ja ç’thotë më konkretisht urdhëri i Mehmet Shehut,këtij bollsheviku të vendosur për luftë vëllavrasëse,dërguar komandantëve të brigadave nacionalçlirimtare që vepronin në veri të Shqipërisë: „Nëse ndonjëri e fsheh armën,apo në vend të dy armëve dorëzon vetëm njërën,ndaj këtyre të merren masa më ekstreme,duke i pushkatuar edhe pa gjyq.Reaksionarët që kapen me armë ose pa armë,të pushkatohen menjëherë pa gjyq.Dezertorët në radhët e luftës antifashiste nacionalçlirimtare të paralajmërohen që të kthehen nëpër formacionet që kanë qenë,duke iu dhënë një afat të shkurtër.Më pas,të ziren dhe të pushkatohen në vend pa gjyq.Reaksioni pa përjashtim të asgjësohet fizikisht.Populli të mobilizohet me detyrim“.

(Arkivi Qendror i ushtrisë-Tiranë.Fondi i korporatës së Tretë dosja 10 , fleta 19 ).

Pas këtij urdhëri dhe të tjerave me radhë,shqiptarët e këtyre trevave të veriut e kuptuan se nuk kishin të bënin me vëllezërit e tyre të një gjaku,por me një kope ujqish që veç gjak kërkonin.Kësisoj,revoltat do të shpërthenin njëra pas tjetrës dhe ku më pak e ku më shumë,ato do të tregonin se populli martir do të luftonte kundër komunizmit ashtu siç pat luftuar pak më parë,kundër fashizmit.Kjo ishte dhe mbeti kurdoherë në logjikën e ftohtë të shqiptarëve të cilët patën ëndërruar që kur luftonin me Skënderbeun,të ishin në anën e popujve të Evropës së qytetëruar të perëndimit.

Në nëndorin e vitit 1944,revoltat filluan në Mat dhe Mirditë.Kjo ngase nacionalçlirimtarët,në përpjekjet për të vendosur pushtetin e tyre nëpërmjet këshillave,pushkatuan pa gjyq qindra nacionalistë apo simpatizantë të Monarkisë.Valë-valë,këto revolta shkuan deri në Shkodër e Peshkopi,të udhëhequra tanimë prej burrave të shqyar të atyre trevave.Malësia e Shkodrës kish dhënë prej kohe kushtrimin dhe çetat e guerilëve nacionalistë po mbusheshin plot djem e burra që nuk donin të dëgjonin as emrin e komunizmit.Tamara,ka qenë vendi i parë i revoltave antikomuniste.Më pas disa beteja u ndezën në Vukel për të ardhur në malësitë e Kelemendit.Këtu duhet thënë se kelemendasit patën rregulluar fort bukur pozicionet luftarake,për t’u ndeshur me „nacionalçlirimtarët“ e Mehmet Shehut.Ata i bënë thirrje t’i udhëhiqte trimi Preng Cali i cili pat luftuar vite me radhë kundra hordhive serbe,mandej ish plagosur dy herë në luftë me ta.“Preng Cali ka shkuar aty me një grusht trimash të vet dhe ka parë pozicionet.Por është menduar thellë burri,duke pirë duhan me çibuk.S’e ka dashur askurrë këtë luftë,vëlla me vëlla për hir të ideve“.

Për më tej,dy tri herë ai ishte thirrur nga komunistët të cilët i patën premtuar boll grada e hierarki ushtarake,nëse do të virej në shërbim të nacionalçlirimtarëve.Por Preng Cali se ka pranuar këtë ofertë.Ai pat shkuar në kullë të tij e tash që e thirën malësorët e Kelemendit,nuk mund të rrinte.Por bashkëluftëtarëve të vet u ka thënë ;“Na do t’i bëjmë komunistëve nëse ata vijnë me flamur të Rusisë“.Mehmet Shehu,duke dashur të bënte sa ma shumë malsorë për vete,dha urdhër të mos marrshohej me flamurin me yll,ngase e dinte karakterin e kelmendasve.Ai mundi të fuste një brigadë nacionalçlirimtare deri në pyjet e thella të Kelmendit,ngase atdhetari Preng Cali pat urdhëruar që të mos hapej zjarr kundra vëllezërve të një gjaku.Sigurisht që Mehmet Shehu e ka kuptuar këtë besë shqiptari dhe e fton kreshnikun Preng Cali, në shtabin partizan në Rrafsh të Hotit. Mes tyre dhe malësorit trim e bujar shpërthejn replikat.Kur Shehu e sheh se e ka të kotë bisedën,përfundon me fjalët: „E Preng Cali,të pat ardhur dita të mbyllësh historinë tënde me shkronja ari,po të ishe bërë me ne.Pse e bëre kështu ? Zotni,ju përgjigj preng Cali,faji bie mbi ju, se ju u bëtë aleat me armikun shekullor tonin,serbin“.( Gazeta „Rilindja Demokratike“ 7-IX-1995 ).

Prej atij momenti,Preng Cali nuk hoqi pushkën nga dora.Tashmë çeta e tij arrinte deri në 300 guerrill të armatosur,të vendosur deri në fund të luftojnë kundër komunizmit.Preng Cali bashkëpunon me Muharrem Bajaraktarin,Mark Gjonmarkën,Mark Lukën,Kol Gjon Bajaraktarin dhe Gjok Marashin.Ai do të jetë jo vetëm organizator i aftë por edhe trim i rrallë.Në disa luftime sporadike,ndaj nacionalçlirimtarëve,zinte për vete pozicionin më të rrezikshëm duke qenë shumë afër vdekjes.Por plumbi nuk e kapte.Ka qenë kjo arsyeja që shtabi i Lartë i Ushtrisë Nacionalçlirimtare,prej kohësh pat vënë rreth 200-300 partizanë që ndiqnin veprimet e Preng Calit.Por ngase njihte mirë terrenin,Prenga u pat shpëtuar goditjeve.Për më tej,vetë Enver Hoxha ( i ushtur nga beogradi sigurisht) me dorën e vet firmos një urdhër ku pos të tjerave thotë : „ Të goditen në mënyrë të menjëhershme dhe të asgjësohen plotësisht forcat e Preng Calit, ç’do rezistencë e popullit të Vermoshit dhe zonave për rreth tij,duhet ti përgjigjemi me gjithë forcat tona“. (Arkivi Qendror i Ushtrisë – Tiranë.Fondi i komandës së Përgjithshme, Dosja Nr.1,fl.13,dt.18-1-1945)

Pushkatimi i disa muaj më pas i Preng Calit prej komunistëve,nuk zbehu revoltën popullore antikomuniste të trevave të veriut shqiptar,për të ardhur tek Postriba martire.

E vërteta është se kryengritja antikomuniste e Postribës (4-5 kilometra në verilindje të qytetit të Shkodrës) pati një inicim prej intelektualëve nacionalistë të këtij qyteti.Burime të arkivave i bëjnë me dije se atdhetarët Jup Kazazi,Riza Dani,Muzafer Pipa,Gjergj Vata,Paulin Pali,ç’prej kohe ishin organizuar për t’u paraprirë revoltave popullore antikomuniste.Për më tej,shumë prej këtyre nacionalsitëve,patën përgaditur edhe platformën konkrete për veprimtarinë antikomuniste.Anipse në vitet 1945,në Shkodër e rrethina,mësyjnë mijëra nacionalçlirimtarë,popullsia martire e Veriut shqiptar nuk e uli kokën të pajtohej me trillet e fatit.Mbi njëzetë çeta të armatosura të guerilëve shqiptarë vepronin në fillim të vitit 1946,dhe në luftë kundra tyre ishin vënë gati 8 mijë nacionalçlirimtarë.Ka qenë shumë e njohur fakti se me ndihmën e Koçi Xoxes (agjend jugosllav) në pikat kyçe të sigurimit të shtetit shqiptar të asaj kohe,vepronin agjentë të zbulimeve sllave.Këta , ndonëse kanë vepruar në mënyrë tejet të fshehtë,sigurisht që kanë qenë nxitësit kryesorë të dhunës ndaj veriut shqiptar i cili pat qenë kurdoherë në gjendje lufte me Serbinë.Në fillim të korrikut të vitit 1946,disa atdhetarë Shkodran,duke parë se komunizmi nuk mund të goditej vetëm me parulla e takime të fshehta,aq më tepër,të zhgënjyer edhe prej qëndrimet të ftohtë të angloamerikanëve, vendosën të organizojnë kryengritje të armatosur kundër komunizmit.E vërteta është se takimi i këtyre nacionalistëve u bë në mënyrë tejet të fshehtë,në shtëpinë e Cin Serreqit.Por nisma ishte e atdhetarit të shquar shkodran Riza Dani.Ky burrë i mençur e trim,asaj kohe ishte zgjedhur deputet i Shkodrës.Por shpejt u zhgënjye nga parlamenti shqiptar,kur pa se në ate tempull të shenjtë të besimit,askush nuk mendonte për të mirën e popullit , por përkundrazi për ideologjinë sllave të cilat çdo ditë e më shumë binin pedrejtësisht mbi kurriz të popullit.Riza Dani kish mbajtur disa fjalime të ashpra në parlamentin shqiptar të mbushur deng me bollshevikë.Askush se kish dëgjuar ate,përkundrazi kishin filluar ta shihnin si reaksionar që „mbron interesat e borgjezisë shqiptare“.Në shtëpinë e Cin Serreqit,në tubimin e dhjetra burrave,Riza Dani bëri thirrje për kryengritje në Shkodër me ç’rast revolta mund të përfshinte krejt veriun dhe më tej,krejt Shqipërinë.Përveç intelektualëve nacionalist,në këtë tubim merrnin pjesë edhe disa priftërinj katolikë,të vendosur në bindjet e tyre antikomuniste.Ata ishin plotësisht të një mendjeje me planin e kryengritësve.U vendos pikërisht aty,në mënyrë unanime që data e kryngritjes të ishte pikërisht 16 shtatori.

Sigurisht vera e vitit 1946,nuk mund të ishte aq e bukur për popullin e Shkodrës me krejt rrethinat.Në qendër të qytetit,aty ku dikur ndodhej Selia e Kuvendit Franceskan,Mehmet Shehu vendosi burgun dhe hetuesinë së bashku.Mandej kur dhomat e mëdha të Selisë u mbushën plot me të burgosur,prej forcave të sigurimit të fshehtë u muarën edhe disa reparte ushtarake.Shkodra jetonte çdo natë me ankthin se kujt do t’i trokisnin në portë,për ta arrestuar e më pas shumë prej tyre nuk ktheheshin askurrë në vatrat e tyre.Në fund të korrikut 1946,komanda e qarkut të Shkodrës,kërkoi mobilizimin e djemve të rrethinave të Shkodrës,me ç’rast ata do të shkonin të kryenin shërbimin duke ndërtuar rrugë apo tharë këneta.Përballë kësaj gjendjeje,organizatorët e kryengritjes , Jup Kazazi, Riza Dani,Rasim Gjyrezi,Abdulla Kazazi,Gjon Serreqi etj,menduan të shpejtojnë përgaditjen ngase ata djem do t’u duheshin për të mbushur radhët e kryengritësve antikomunistë.Për këtë,në vendin e quajtur Kodër – Boks,në Postribë,organizohet një tjetër tubim.

„Në pasditën e 8 shtatorit 1946,në Kodër-Boks,pranë fushës së vjetër të aeroplanëve,te kratuli i Bajram Rexhepit,krerët e postribës,Osman Haxhia,Abaz Sulejmani,Zyber cafi,Kasëm Rakipi nga Boksi,Jemin Zyberi,Selim Raci,Dervish Nuzi dhe Ismail Duli nga Dragoci,Abdulla Zeiti,Jakup Dani,Muho Fetahi nga Kullaj,Myrto Dani,Ali Brahimi,Metush halili,Ram Fari nga Drishti,Muho Dyl Sul Osja nga Muselimi,Haxhi Tahiri dhe Idriz Tahiri nga Vorfa e Rrashi,si edhe 150 kryengritës të tjerë u mblodhën dhe pas një kuvendi të gjatë të drejtuar nga bajraktari Osman Haxhia,vendosën që sulmi të bëhej të nesërmen në agim të 9 shtatorit,me pjesmarrjen e gjithë burrave të krahinës“.( Uran Butaka – „Rilindja „ faqe 135 ).

Sigurisht,më parë se të organizojë këtë tubim,bajraktari Osman Haxhia,ka biseduar gjatë me Jup Kazasin i cili jetonte ilegal dhe ka marrë prej tij fjalën që të sulmojë në po atë ditë,në anën e kundërt të qytetit për të hutuar sa më shumë nacionalçlirimtarët.Po kështu,ishte biseduar edhe me krerët e tjerë të guerilëve si Pjetër Luli nga Hoti dhe Tish Pashku nga Rragami i Gurrit të Zi.Të nëntë fshatrat e Gurrit të Zi i udhëhiqte trimi Martin Sheldia.

Agu i 9 shtatorit i gjeti luftëtarët antikomunistë në përgaditjet e fundit.Qëllimi i tyre i parë ishte që me sulm të fuqishëm,të goditeshin forcat qeveritare pranë gazermave ushtarake e më pas të sulmohej burgu i qytetit ku ndodheshin djemtë më të mirë të Shkodrës,në duartë e kriminelëve.Në këtë mënyrë,guerilët kryengritës u ndanë në dy grupe për të shfrytëzuar befasinë si element i rëndësishëm i betejave të tilla.Në orën 2 të mëngjezit të kësaj date,pushkët e guerrillëve shqiptarë,shtinë bataret e para kundër forcave të regjimit komunist.Në të vërtetë,akti i madh i kësaj revolte,mund të ketë qenë i pari,në krejt evropën komuniste.Mesazhi i dhënë ishte i qartë,shqiptarët nuk donin komunizmin,ata do ta luftonin ate deri në sakrificën më sublime të tyre.Përgjigjja e komandës ushtarake nacionalçlirimtare ka qenë e menjëhershme.Duke parandjerë rrezikun,ata mundën për pak kohë,të bllokojnë të gjitha udhëkryqet që të çonin në brendësi të qytetit të Shkodrës dhe përforconin me mjete të rënda,burgun e qytetit.Krejt forcat e ashtuquajtura të Divizionit të mbrojtjes së Popullit,të armatosur deri në dhëmbë,u lëshuan mbi formacionet e guerilëve antikomunistë,madje me britma e të sharra të gjithfarshme.Në ndihmë të tyre,shkuan edhe forcat e shërbimeve sekrete shqiptare të cilat prej muajsh terrorizonin Shkodrën.Në momentet e para të betejës,guerrila antikomuniste arriti të deportojë pothuaj në largësinë 1- 1,5 kilometra nga qyteti i Shkodrës.Ata të stërvitur në sa e sa beteja kundër serbëve,malazezëve,mundën të përparojnë edhe pse toka shqiptare po mbulohej nga gjaku i bijve të saj.Ndër burrat trima,që detyruan tërheqjen dhe fshehjen në bodrume shtëpish të nacionalçlirimtarëve,vlen të përmenden : Haxhi Tahiri,Idriz Tahiri,Tom Gjini,Zyber Hyseni, GjetoZyberi, Jakup Dani,Ymer Beqiri,Abdulla Seiti,Pjetër Luli,Smaijl Duli,Brahim Aliaj,Selim Rraci etj.Duke vikatur e shtënë kundër forcave të regjimit,në fakt këta burra shtinin kundër vet komunizmit bollshevik për të cilin ishin betuar se nuk do ta futnin kurrë në vatrat e tyre.Kur luftimet kishin dy orë që patën filluar,atëherë në drejtim të Shkodrës,u nisën urgjentisht forca të tjera qeveritare të cilat ndodheshin jo shumë larg qytetit.Ata pos të tjerave mundën të bllokojnë Urën në Zall të Kirit duke penguar kështu ardhjen e guerilëve të tjerë nga Guri i Zi.Madje kur panë se në drejtim të urës po afroheshin formacione nacionaliste,ata derdhën mbi ta zjarr e hekur duke vënë në shërbim edhe grykat e armëve artilerike.Zënia e urës në Zall të Kirit, nga forcat komuniste,do të ligështonte së tepërmi prijësat e guerrilëve antikomunist të krahut tjetër ngase u gjendën tashmë mes zjarrit të fuqishëm.Por ata burra e patën dhënë besën njëherë dhe nuk do të mund të ktheheshin më mbrapa.Edhe pse ishin fare pranë qytetit,edhe pse forcat qeveritare shtinin nga bodrumet dhe dritaret e këtyre shtëpive,guerilët shqiptarë nuk shtinë asnjëherë kundër popullsisë së pafajshme e cila jetonte me ankthin e nacionalistëve.Për më tej,kur e panë se po rrethoheshin,këto guerilë nuk rendën të futen në qytet e të fshihen pasi dihej pastaj se çfar do të ushtrohej mbi qytetarët e pafajshëm Shkodran.Edhe përmes rrebesheve të plumbave,prijësit e guerilëve,udhëheqësit e bajraktarëve,dhanë urdhër për tërheqjen duke mbetur vetë në pozicionet e para të luftimit.Historiografia shqiptare,u ka mjaft borxhe këtyre,prijësave që ranë në fushën e nderit pa iu dridhur qerpiku,mandej të lehtësuar ,se e patën qëlluar me armë komunizmin ortodoks rus në atdhe të vetin.Rasim Koksi dhe Murat Haxhia, e panë se ishte e pamundur tërheqja e tyre.Ata u dhanë urdhër bashkëluftëtarëve të tyre të largohen në fshehtësi dhe vetë nuk i lëshuan pozicionet deri në çastin e fundit.Jup Kazazi,kur shihte se po i rrethoheshin shokët,në krye të 10 burrave,u doli përpara qindra forcave qeveritare dhe vetëm tërheqja e tyre,bëri që të jetojnë edhe disa ditë të tjera. Atdhetari Osman Hyseni plagoset në gjoks dhe plumbat i dalin në shpatull.Kur shokët vrapojnë ta marrin në supe,ai me dashuri i përqafon dhe u tregon se nga duhet të kalojnë.Më tej,për gjysëm ore,mban të gozhduar 10-12 vetë nga forcat qeveritare.Kur ka mbaruar krejt fishekët,ka ndjerë të hidhet përsipër 3-4 nacionalçlirimtarëve.Këta,për ta terrorizuar popullin e marrin trupin e Osman Hysenit,ende pa dhënë shpirt e lidhin pas një makine ushtarake dhe e tërheqin zvarë deri në Postribë.Edhe pse pat dhënë shpirt rrugës, e lënë në qendër të Postribës 3-4 ditë,pa e varrosur.Në një prej telegrameve që komandanti ushtarak i Qarkut të Shkodrës,Musa Daci,i dërgonte ate ditë Tiranës zyrtare,pos të tjerave thuhej ; „Më datën e sotme 9.9.1945,në orën 2/15 minuta të mëngjezit disa forca kriminelësh të ardhur nga ana e Shllakut,goditën rojën e regjimentit në gazermat.Një rresht tjetër goditën rojën e regjimentit në rrugën Shkodër – Pukë.Nga ana e jonë,një aspirant i rojës u vra dhe dy vetë të regjimentit janë plagosur.Nga ana e tyre mbetën dy të vrarë…“

( Arkivi i Ministrisë së Rendit – Tiranë , Dosja „Postriba „ fleta 64 ).

Në mesditën e po kësaj date,duke parë se ishte e pamundur të çahej dora e hekurt e forcave qeveritare,prijësat e guerilës antikomuniste urdhëruan tërheqjen për në drejtim të fshatrave përreth.Ata u ndoqën disa kilometra prej nacionalçlirimtarëve,me ç’rast dhanë jetën edhe dhjetra luftëtarë të tjerë.Kështu e ka mbyllur si parim kjo tragjedi shqiptare,një prej të shumtave në historinë e saj. Kryengritja e antikomuniste Postribës,në shtetin amë,është shtypur me zjarr dhe hekur.Klika komuniste e Tiranës ndonëse ato ditë, e ka quajtur këtë betejë,një fitore të madhe , e pat kuptuar në vetvehte se nuk do të kishte të lehtë të sundonte me komunizmin e saj mashtrues,veriun e Shqipërisë.Menjëherë pas kësaj,mbi popullsinë e pafajshme të Shkodrës dhe rrethinave,nisin terrorin dhe dhuna e pashembullt.Por kjo dhunë makabre do të fillonte me kryengritësit.Urgjentisht nga Tirana,po ate ditë mbrrin në Shkodër,major Zoi Themeli,i njohur për grushtat e hekurta që u ka pas dhënë „reaksionarëve“ dhe ballistëve,ata që nuk e donin regjimin gjakatar komunist shqiptar.Në krye të qindra forcave të ashtuquajtura speciale,Zoi Themeli,ka bllokuar menjëherë rugëkalimet e guerilës antikomuniste shqiptare.Të nesërmen,më 10 shtator 1946,në mesditë ata kanë mundur të kapin 12 djem të rinj,që pasi iu mbarua municioni u dorëzuan të gjallë.Me urdhër të Zoi Themelit,këta djem të rinj e trima,u çuan në Fushë të Shtoit (pranë Qytetit) dhe në mënyrë publike janë pushkatuar pa gjyq,brenda 2 minutave.Pas vrasjes duke hapur një gropë kolektive,i kanë hedhur trupat aty dhe i kanë lënë të pa mbuluara,njëkohësisht duke urdhëruar edhe qytetarët e Shkodrës që askush të mos afrohet pranë tyre.Përmes gjakut që gurgullonte,ashtu me gjymtyrë të coptuara,shkonin drejt pavdeksisë ; Halil Dauti,Ymer Zeneli,Elez Bajrami,Metush Alia,Muhi Fetahu,Brahim Selimi dhe Qazim Roji.Vetëm pas 48 orëve,Shkodranët bujarë kanë shkuar në Fushë të Stojit dhe i kanë varosur trimat sipas zakonit të tyre.“Të nesërmen,datë 11 shtator e në vazhdim, për javë e për muaj nuk pushoi terrori në fshatrat e Postribës.Komandanti i operacionit Zoi Themeli,me kartabjanke të kryexhelatit Enver Hoxha,vendos në çdo fshat të kësaj krahine,nga një qendër hetuesi-torture!“.( Gazeta „Balli i Kombit „ 7 shtator 1995 ).

Trimin e guerilës shqiptare,Ymer Beqiri nga fshati Boks,forcat qeveritare e kapin pas një rezistence gati prej dy orësh.Prijësin e lidhin me litar dhe 70 nacionalçlirimtarë e shoqërojnë për në Kodër-Boks.Lehtësisht ata mund ta pushkatonin ate,si i pushkatuan qindra burra të tjerë,por masakra e tyre duhej të ishte sa ma e plotë.Ymer Beqiri,pushkatohet brenda në oborr të xhamisë me ç’rast Zoi Themeli e ndyrësirat e tjera,dhunonin këtë vend të shenjtë për t’u treguar shqiptarëve se çfarë tmerresh,mund të prisnin nga ortodoksizmi sllav.Pjetër Shan Deda , (ati i të cilin ka pas përfaqsuar Shkodrën në Lidhjen Shqiptare të Prizërenit)ç’prej 9 shtatorit del në mal.E shoqja Maria,e ka parandjerë dramën ndaj një muzg,ajo do të niset vetë në mal,në bazën ku rrinte Pjetri.Ajo ka dashur të sihte pranë tij,edhe në çastin e mbramë.Në malet e Mazrekut,në një mëngjez të zymtë nëndori të vitit 1946,ata e shohin veten të rrethuar prej qindra forcave komuniste qeveritare.Në krye të çetës së Vogël,Pjetër Shan Deda nis luftën dhe pas disa orësh luftimesh,gjaku i tij,së toku me ate të gruas Maries kanë lagur ndershmërisht tokën arbërore.Në vendin e quajtur Zalli i Kirit,në hyrje të qytetit të Shkodrës,janë pushkatuar në ate muaj zie e turpi kombëtar;Cin Serreqi,Kel Coba,Abdulla Kazazi,Murat Haxhi,Nuh Oroshi,Paulin Pali,Gasper Simoni,Rifat Kopliku,Caf Dragusha e dhjetra martirë të tjerë.Askush nuk i gjykoi ata,askush nuk i mbrojti,gjyqet sipas Zoi Themelit dhe klikës së Tiranës komuniste kanë qenë të „tepërt“ për „reaksionarët“.Se çfarë gjendjeje kaosi e terrori,jetonte Shkodra në vjeshtën dhe dimrin e vitit 1945, e mëson pos të tjerave në rrëfimet që ka bërë me ndershmëri,ish shifranti i Komitetit Qendror të PKSH-së.Lidhur me ngjarjet e Postribës,pos të tjerave ai ka deklaruar se ; „Zoi Themeli,Niko Cela e shumë të tjerë,urdhëroheshin nga komiteti Qendror i Partisë,për pushkatime të qytetarëve të ndryshëm.Kjo më linte të kuptoja se këto urdhëra jepeshin nga Partia dhe jo nga gjykatat kompetente… Ndodhte që të nesërmen që ishte dhënë urdhëri për pushkatim,jepej urdhëri tjetër që e anullonte të parin,por ndërkaq viktima mund të ishte egzekutuar.Kjo ka ndodhur shpesh gjatë periudhës që unë punova në këtë detyrë“.( J.Kadesha , rrëfim në gazetën „Rilindja „ më 13 dhjetor 1995 ).

Lisit të nacionalizmit madhështor,gjatë viteve 1943-1945,ia prenë degët.Tashmë,klika komuniste e Tiranës,godiste fort trungun me sopatë për ta shtrirë në tokë ate vigan.Dhe në fakt lisi u end dhe u përkund prej stuhive.Por ai askurrë nuk u rrëzua ngase kish rrënjë të thella në shpirtërat e antikomunistëve shqiptarë.Postriba e vërtetoi plotësisht këtë.

Zvicër-Bern

G O S T I V A R I SI PARATHËNIE E SHPRESËS

July 9, 2013 by dgreca

Shkruan:Eugen SHEHU/ BERNE/ ZVICER/

Është marrë si aksiomë tanimë,shprehja e latinëve se koha në rrjedhat e saj mbyll plagët.Për më tej,kur simbolet tona kombëtare ende po dhunohen publikisht në shtetin artificial të FYROM-it,nuk mund të flitet për plagë të mbyllura dhe histori të kaluara.Klithmat e gjakut të derdhur në rrugët e Gostivarit jo shumë larg se ca vite më parë,akuzojnë ende.Ç’ka mund të ketë trazuar qetësinë shqiptare të atyre viteve ? Mendoj se janë disa faktorë.

Së pari qyteti i lindjes sime Gostivari,është historikisht e njohur për kontributet e saja në çështjen mabrëkombëtare.Bijt dhe bijat e saj kanë dhënë kontributin më të madh mes të mëdhenjëve për zgjidhjen e çështjes shqiptare,në luftëra,beteja,organizime ilegale,veprimtari patriotike e atdhetare,me një fjalë Gostivari ka qenë dhe mbetet një kështjellë e fortë e nacionalizmit të pastërt shqiptar,ndaj dhe gjithmonë ka qenë në shënjestër të ekstremeve shoveniste,serbe,bullgaro, sllavomaqedonase e komuniste.

Së dyti,Gostivari gjatë gjtha decenieve të sundimit sllavokomunist ishte një fole e ngrohtë e nacionalizmit shqiptar,i cili në heshtje rrefyzonte gjdo ndërmarje të pushtetit sllavomaqedonas,por edhe ishte iniciatorja kryesore e lëvizjeve ilegale në hapsirat e Maqedonisë shqiptare.Por edhe një votër e ngrohtë mbrojtëse e veprimtarëve dhe aktivistëve ilegal nga të gjitha hapsirat shqiptare.

Së treti,Gostivari mbeti gjithmonë në shënjestër të nacionalshovenizmit ortodoks sllavomaqedonas i cili nuk i shuajti kurrë hakmarrjet kundra popullatës shqiptare të këtij qyteti me rrethina që nga kohrat e luftës së dytë botërore , thellë të humbura nga forcat e Xhem Gostivarit dhe nacionalistëve të tjerë shqiptar,për ti kujtuar më pas demostratat e 68-ës,ata të 74-ës,të 81-shit e me radhë,me aktivitetet e saja në të gjitha përpjekjet mbarëkombëtare deri tek rrezistencat e armatosura.

Mendoj se këto janë disa nga arsyet e epsheve në nacionalshovenizmit sllavoortodoks për hakmarrje ndaj popullatës shqiptare të Gostivarit,kështu për të ardhur deri tek dita kobzezë e regjistruar në memorjen e gjdo Gostivarasi si një ditë zie,ku tupanat e mortës paralajmëronin vaditjen e rrugëve të qytetit me gjak shqiptari.

LEGJITIMIMI I PADREJTËSISË

Në mëngjezin e datës 8 korrik 1997,kish nisur të luhej skenari i përgaditur që ma parë,prej idhtarëve të verbër të boshtit sllavoortodoks Beograd-Shkup.Dhe akti i parë i kësaj drame filloj të shfaqej në sallën e parllamentit sllavomaqedonas dhe realizimi i saj,vë përpara përgjegjsisë kolektive,deputetët e zgjedhur prej elektoratit sllavomaqedonas.Në këtë ditë,parrlamenti sllavomaqedonas miratoi ligjin mbi përdorimin e simboleve kombëtare të kombësive,me ç’rast mohohej plotësisht mbajtja e tyre për shqiptarët etnik.E vërteta është se pro këtij ligji apsurd,votuan deputetët sllavomaqedonas të pozitës ndërsa opozitarët votuan kundra.Grupi i deputetëve shqiptarë të opozitës,në mënyrë të hapur,në çastet e votimit,u largua i indinjuar nga salla.Po të martën mbas dite,zëvendësi i qeverisë sllavomaqedonase,njoftoi (sipas agjensisë Enter) se :”Nëse pushtetarët lokal në Gostivar,nuk respektojnë kërkesën e gjykatës kushtetuese maqedonase,për heqjen e flamujve përpara kësaj komune,atëherë këtë do ta bëjnë organet kompetente”.

Pas kësaj deklarate ( që mund të konsiderohej si një kërcënim i hapur) policia sllavomaqedonase ndërmerri hapin tjetër kriminal.Në befasi të plotë,në mesnatën e 9.korrikut,rreth orës 1-2 ajo arrestoi me dhunë qindra shqiptarë aktivistë të Gostivarit,jashtë çdo lloj procedure ligjore,qoftë edhe prej atyre që vetë parlamenti pat vendosur.Asnjë mandat arrestimi nga gjykata nuk pati në duart e policëve sllavomaqedonas përveç se të armatosur deri në dhëmbë,të cilët shumica të prurë nga monopolet e duhanit e orizit nga rrethinat e Gjevgjelisë ,Kavadarcit,Koçanës e tj,zona të cilët janë të tërbuara nga antishqiptarizmi shoven ortodoks.Midis qindra të arestuarve me dhunë,ishin edhe kryetari i komunës së Gostivarit Rufi Osmani,kryetari i këshillit komunal të Gostivarit Refik Dauti,zëdhënësi i PDSH-së,Ernard Fejzullahu etj.Arestimet në masë u pasuan kësaj nate edhe në heqjen e flamujve shqipatrë nga të gjitha ndërtesat e objekteve shtetërore në Gostivar,Tetovë e Dibër etj,duke dashur të përulnin kësisoj dinjitetin shqiptar,krenarinë emblematike të tij.Me këtë rast,shërbimet sekrete sllavomaqedonase,të kontrolluara tërësisht nga UDB-ja dhe KOS-i,vërtetuan edhe një herë si shum herë fytyrën e tyre të pafytyrë kriminale,duke hyrë e dhunuar edhe votrat e qindra qytetarëve e veprimtarëve shqiptarë.Kuptohet lehtë pse kahu kryesor i goditjes ishte pikërisht Gostivari.Prej vitesh ka qenë dhe mbetet qyteti më krenar shqiptar në kreaturën FYROM,si në pikëpamje të rrjedhava demokratike ashtu edhe në rrafsh të vlerave të nacionalizmit të pastër shqiptar.Mbase nuk duhet harruar fakti që në Gostivar,në vitet 1941-1944,krejt rendin qetësinë,ngritjen e shkollave etj,i siguronte pushteti i cili ishte plotësisht në duart e nacionalistëve të ndershëm shqiptar.Në ato vite,falë pikërisht autoritetit dhe largëpamësisë të atyre burrave,flamuri ynë kuqezi valonte krenarisht në çdo shtëpi e shkollë në Gostivar e rrethina.Nacionalshovenizmi sllavomaqedonas,pra i një “populli” që nuk ka ende historinë dhe flamurin e tij,në vend që t’i shtyje këta në kërkim të simbolikës së humbur të tyre,i nxit për masa të tilla bizantine ndaj shqiptarëve me ç’rast kanë patur një histori,një gjuhë të folur e të shkruar,një flamur-simbol,së paku 6 shekuj më parë.Dita e dhjetë korrikut,do të vinte me përcjelljen në varr të viktimeve të para,të burrave të parë të Gostivarit që dhanë jetën për flamurin tonë kuqezi,për ate simbol të shenjtë i cili përmbledh në vetvehte aspiratën shekullore të shqiptarëve për liri,prosperite,demokraci e bashkim kombëtar.

Vrasjet e tre shqiptarëve të cilët demonstruan hapur dashurinë e tyre për mbrojtjen e simboleve arbërore, e rritën tepërimi revoltën e banorëve të krejt Maqedonisë shqiptare.Përballë kësaj revolte në shpërthim,policia e fshehtë sllavomaqedonase,ndërmori hapa të tjera kirminale duke montuar reparte të tjera nëpër udhëkryqet kryesore të Gostivarit,të gatshëm për reprezalje të tjera.Ndërkaq,në mbramjen e datës 9 korrik,parlamentarët shqiptarë në parllamentin sllavomaqedonas,kërkuan që qeveria në mënyrrë urgjente të japë spjegime mbi terrorin dhe vrasjet e kyrera,por spjegimet veç ishin shum kohë ma parë të përgaditura në sirtaret e shovenizmit sllavoortodoks.

KOMPONENTE ANTISHQIPTARE NË VEPRIM

Mendoj se ka influencuar së tepërimi,propagnada e Shkupit shoven e cila duke u rrekur t’i fshehë e minimizojë masat represive të qevrisë sllavomaqedonase,arritiu së paku një objektiv në arenën ndërkombëtare,natyrisht duke pasur në krah të vetin diplomacia sllavomaqedonase edhe disa politikan shqiptarë nostalgjik të ish mbeturinës komuniste jugosllave.Kështu u caktua të shkojë në Shkup,komisioneri i lartë i OSBE-së,për minoritetet,Van der Shtul,i cili do të mundësonte edhe një fare “zgjidhjeje të problemit”,këtë lëvizjeje të politikës mafioze të qeverisë sllavomaqedonase, e mbështeti edhe lobi sllavoortodoks në ballakn me elemntin e tyre në zyrat e OSBE-es.Misioni i Van der Shtulit,do të menodeh i gabuar që në fillim prej disa analistëve përëndimorë.Dy-tri gazeta gjermane të atyre ditëve e quajtën madje qesharake këtë misioner i cili ishte i mirë informuar dhe me predispozitën për interesim ndaj minoriteteve dhe jo ndaj rastit në fjalë,ku shqiptarët janë më shumë se 40% e popullsisë së këtij shteti të ngjitur me pështyme disa decenie më parë.Van der Shtul do të dështonte ashtu sikundër në Shqipëri e më pas edhe në Bosnjë ndaj krimeve shovene serbosllave.Në bisedën që Rufi Osmani,ka bërë me të,në mjediset e paraburgimit,ia ka spjeguar me hollësi ç’kish ndodhur,duke u ndaluar sidomos në ato plane çka fshiheshin prapa heqjes së flamujve.Por mesa duket për Evropën “e qytetëruar” çështja e flamurit të shqiptarëve,mund të jetë edhe si çështje e kaluar,që nuk ja vlen të rimeresh.Përkundër kësaj,kryeministri gjakatar sllavomaqedonas Cërvenkovski,vetëm dy ditë pas dhunës së Gostivarit,përgëzoi pjestarët e policisë kriminale që sipas tij:”Kanë kryer më së miri detyrën që u ishte besuar”.Në unison me këtë deklaratë,mund të merret edhe kërcënimi në po ate ditë i kryekriminelit dhe antishqiptarit të tërbuar Gligorov,i cili u shpreh tekstualisht ndaj shqiptarëve se “Do të jetë me rrezik vazhdimi i rezistencës së tyre”.Më pas situata e tillë e rrezikshme u përcuall edhe në Dibër,Strugë dhe Kumanovë.Pas këtyre ngjarjeve ishin me dhjetra letra e telegrame që arritën në Shkup,në qendër të misioneve diplomatike të huaja,sidoqoftë,protestat shqiptare binin në vesh të shurdhër,qëndrimi i ftohtë i këtyre misioneve në Shkup e gjetkë,dëshmonte trajtën e palëvizshme të qëndrimit ndaj shtetit amë,përndryshe detyrimin që këta shtete kishin ndaj boshtit Beograd – Shkup.

SHTETI AMË… APO NJERKË ?

Ngjarjet e Gostivarit,nuk mund të kalonin heshturazi në Shqipëri.Në shtetin tonë amë,mijëra shqiptarë marshuan drejt ambasadës së FYROM-it,duke protestuar zëshëm si “Shkupi-kryeqytet i Dardanisë” mandej “Shkodra,Tirana e Vlora janë në Gostivar” edhe parrula si “Shkupi,Tirana, Prishtina,Janina” mbulonin pankartat demonstruesit,duke rënë në sy edhe këngët patriotike të shoqatës “Dardania”,ndërsa në protestën e lexuar pos të tjerave thuhej se “Gjaku i derdhur në Gostivar,çjerr përpara botës perden e krimit të kuazidemokacisë së shtetit tuaj, e cila është demokraci e tankeve dhe e automatikëve.Ju bëjmë me dije se gjaku i derdhur në Gostivar,në mbrojtje të flamurit kombëtar nuk mund të shlyhet dot,asnjëherë”.E vërteta është se këto tubime,protesta,deklarime e qëndrimeve nacionale,ishin njëra anë e medaljes,Ana tjetër ajo më e turpshmja,më paradoksalja,më ogurzeza është qëndrimi socialisto-komunist i Tiranës,në një deklaratë e cila ende sot dallon prej njollash turpi,ku asnjë nuancë dhimbjeje për të rënët e Gostivarit,asnjë fjalë humane për qindra të plagosur e maltretuar,por vetëm disa fraza të ftohta të cilat Shkupi shoven i ka dëgjuar duke qeshur.Duam apo s’duam,kjo butafori politike më jep të drejtën tju kujtoj vitin 1945,atëherë kur sllavomaqedonasit kryenin masakra të përgjithshme në Maqedoninë shqiptare ndërsa klika e Tiranës së kuqe,u binte borive të miqësisë vëllezërore me popujt e ballkanit.Po ato ditë Paskal Milo (minoritar grek),i cili në përgaditje për postin e ministrit të jashtëm,pat bërë një deklaratë të shëmtuar ( jo pa qëllim) në të cilën popullsinë shqiptare mbi 40% të Maqedonisë perëndimore e pat quajtur minoritet.Kjo deklaratë turpi u përshëndet nga Shkupi shoven,por u denoncua ashpër nga partitë politike shqiptare të spektrit të Djathtë.,si një deklaratë antishqiptare që sinkronizohet me qëndrimet më të ndyra të shovenizmit sllavo-maqedonas.

Ultranacionalistët e Shkupit shoven,ata që i vunë flakën Gostivarit,ata që vranë e maltretuan mbrojtësit e flamurit tonë kombëtar,ata që më pas legjitimuan këtë gjakderdhje,në fundkorrikun e vitit 1997 do të vazhdonin gjyqet farse ndaj atdhetarëve shqiptarë,pikërisht duke parë se Shqipëria nuk sillej si shteti amë por si njerkë e jona.Shovenistët sllavoortodoks përsëri u liheshin duart e lira për të vazhduar krimet dhe proceset e montuara politike ndaj shqiptarëve,prona dhe votra shqiptare rrezikohej deri në skajshmëri,ndërsa qytetari gostivaras humbte vlerën përballë krimit ditorë.

SIMBOLIKAT SI KUNDËRVËNIE

Simbolikat kombëtare përfaqsojnë një histori të tërë me epikën dhe tragjizmin e tyre.Anipse ato janë ngjizur me një moment të caktuar të historisë,bashkëjetesa me fatet e popujve ka qenë e mbetet shekullore e palujtshme.Parë në këtë rrafsh,unë them se lufta antishqiptare për flamur,asesi nuk mund të jetë shprehje e një nacionalizmi romantik të vonuar.Por ajo luftë ka qenë dhe është,betejë për të drejtat themelore për liritë e harruara,për prosperitetin dhe tek e mbramja për vetë egzistencën e shqiptarëve etnikë.Se sa e rrezikuar është kjo egzistencë prej sulmeve të verbërta shovene,mund ta rrëfejnë dhjetra ngjarje në këto shtatë decenie të triumfit të internacionalizmit proletar në ballkan dhe Evropën Lindore.Në FYROM nuk pati asnjë precedent të djegjes së “flamurit maqedonas” për të vënë flamurin shqiptar.Por me djegjen e flamurëve shqiptar,me vrasjet e njerëzve që e mbajtën ate,policia kriminale e Shkupit shoven kërkonte të vriste në radhë të parë historinë tonë,në përpjekje për ta mbuluar ate me një histori të shkurtër në kohë krejt të sajuar nga të tjerët.Të pretendosh paskëtej,të fshish nga kujtesa e një kombi,një flamur lavdie disa shekullore duket tepër donkishotesk dhe e rrezikshme.Kjo ngase duhet të varrosësh një etni të tërë,me kontinuitetin psiko-moral,me vlerat e fituara përmes sakrificave sublime.Në rastin më konkret,synimet e gostivarasve që mbajtën me gjak flamurin tonë kombëtar,ata e vunë jetën e tyre,jo vetëm në mbrojtje të historisë shumshekullore tonën por edhe të egzistencës fizike e morale të kombit tonë,duke u dëshmuar segmenteve kriminale të shtetit sllavomaqedonas se shqiptarët në asnjë rast nuk do të konsiderohen si qytetarë të dorës së dytë,në vatrat tona,në trojet autoktone shqiptare.

Tek e mbramja,une do të thosha se ngjarjet e Gostivarit,në 9-të korrikun e vitit 1997,shërbyen si prologu i një stuhie të madhe që afronte.Brenda zemrave të gostivarasve të mij,jetonte jo vetëm dëshira për flamur e shkollë shqipe,por krejt dimensioni njerzor që të fal liria.Ndaj në horizontet e Maqedonisë shqiptare nuk do të vononin krismat e pushkëve të Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare,të cilat paralajmëronin rizgjimin e shpresave për qëllimin emblematik të shqiptarëve,liri,bashkim, prosperitet e ardhmërinë kombëtare,në tokat ku zoti ua ka falur shqiptarëve.Dhe amanetet e dëshmorëve të kombit,le të jenë të shenjta për gostivarasit e mij.

Bern-Zvicër

ZËRI I SHQIPTARIZMËS

July 4, 2013 by dgreca

Shkruan:Eugen Shehu/ Bern -Zvicër/

Shqiptarizma s’ka nevojë për Partitë,ndërsa një Parti e mirëfilltë shqiptare nuk ndërtohet dot pa Shqiptarizëm,asnjë Parti nuk mund të ndërtojë dot një program më të bukur se IDEALI që ngërthen shqiptarizma !Në emër të saj Skenderbeu tentoi të bashkonte princat arbërorë,në emër të këtij Ideali Abdyl Frashëri ballë ndritur mbushi malet me dasmorë lirie për ringjalljen e Shqipërisë,sa gjqe u pajtuan,sa interesa vetjake u hedhën poshtë,sa krenari të kota u braktisën,sa marrira u shuan,sa sedra u gjaskosën se ishte aty Zëri i Shqiptarizmës që gjëmonte në zemrat e rebeluara dhe mblidhte atje shpirtin e dashurisë midis Racës Arbërore ! Ishte ajo fryma e shenjtë e nevojës së bashkimit,drita e qiellit,bekimi i Zotit,që këndohej në djepat e drujtë të përkundura nga Zanat ! Bijtë e Shqipes krijuan Kanune me të cilën mbrojtën jetën dhe nderin,pa haruar të shtrejtëin ATDHE ! Ata respektuan personalitetin e individit deri në imazhet e kohrave moderne dhe u treguan të ashpër vetëm ndaj sakrilegjit të Shqiptarizmës ! Kush shkeli mbi këte besim,nuk vuri në kokën e tij veçse kurororën e turpit

Hapeni dyert e Shqiptarizmës dhe do të shihni se atje ka vetëm burra që i dhuruan kësaj toke jo vetëm hovet fisnike të zemrave të tyre bujare,jo vetëm pasionet e shpirtërave të tyre të etur për liri e prosperim,por dhe jetën dhe dinjitetin e tyre !Po,PO ! dhe dinjitetin e tyre kur ka ndëgjuar lëngimet nga zëri i dheut të Atdheut ! Historiografia komuniste e jonë nuk është mësuar të vlersojë ende ato figura që i kanë falur Atdheut personalitetin e tyre,sepse përpara Shqiptarizmës të gjithë ambiciozët dhe egoistët e mëdhenj e krenarë në vetvehten e kanë provuar mbi vehte funin e maskaradës së tyre.

Mjerë ai që kërkon lavdi duke mos iu ulur në gjujnë Shqiptarizmës ! Mjerë ajo Parti që mohon Shqiptarizmën ! Mjerë ai udhëheqë politik që kërkon ti shkojë përmbrapa Shqiptarizma ! Pa këtë Ideal në kombin shqiptar nuk ka mirëkuptim,s’ka progres,s’ka dritë lirije,ndaj as në thellësitë e shekujve nuk ka patur turma që të vraponin pürapa egoistëve,mendjemëdhenjë dhe shpritprishurve,prapa atyre që nuk i përuleshin shpresës së shpëtimit kombëtar.

Ky Ideal që aspironte vetëm vlerat e identitetit të vet nacional,që aspironte vetëm Lirinë e prosperimin që mbi gjithshka vënte Kombin dhe Atdheun,bëri që shqiptarët të uronin njëri tjetrin“Paç vdekjen nga plumbi“! Dhe në legjendat epike heronjtë e Shqiptarizmës u soditën me lakmi edhe prej atyre që ishin zhytur në luks e mirëqenie e s’kishin çtë kërkonin më prej jetës.Asnjëri prej këtyre heronjëve legjendarë s’ju imponua të tjerëve,meqë madhështia e secilit u ngrit mbi piedestalin e thjeshtë dhe fisnikërisë me të cilin iu përkushtua çështjes kombëtare dhe të tjerët iu nënshtruan vullneteve të hekurta,vetëm kur u bindën se ishin pjesë e Idealit të tyre dhe kishin mohuar vehten,meqë vullnetet e hekurta nuk iu imponohen të tjerëve,ata të rrëmbejnë vetëm me magjinë e përkushtimit të Idealit të përbashkët,ata fitojnë lavdinë jo nga forca e tyre,por nga ndikimi që ushtrojnë për të çliruar vullnetet e tjerë të ndrydhura ! Mjerë ai që Shqiptarizmën e bën Flamur të egoizmit dhe amoralitetit personal,të mjerë ata që nuk e fitojnë ate me dashurinë e saj !

Ato janër lulëzim i mediokritetit që tenton ti imponohet aristokracisë s¨üe mendimit,ata janë baticat e të pa zotëve që synojnë pasurinë prej të tjerëvë që zgjojnë ambicien e befasishme për tu hakmarë ndaj krenarisë.Synimi i tyre asht përdhunimi i Atdheut dhe shuarja e personalitetit të njeriut.

Nacionalistët e betuar janë mishërim i Shqiptarizmës,ata i thurin Hymnin Atdheut dhe garantojnë lirinë e individit,ata janë përfaqsues të fisnikërisë shpirtërore të Kombit,nacionalistët kur bashkohen,nuk njohin kufitë e vetë sakrifikimit të tyre për hirë të çështjes kombëtare,lumturia bie mbi ta që i gëzohen këtij deti të madh me plot Ideal Patriotik.

Kombi ynë asht fatlum që ka Nacionalistë,sepse ata janë krenaria e saj,vetëm ata janë shpresa për shpëtim të Kombit dhe Atdheut,ata janë në harmoni të plotë me gjithçka që ka të bëjë me Shqiptarizmën,ata përpiqen ti veshin Shqiptarizmës fustanin e pajës së tyre të flijimit,ata do të dinë ti përulen gjithmonë me veneracion para vetë Shqiptarizmës,sepse atëherë vjen harmonia dhe mirëkuptimi i vërtetë dhe ato kthehen në një „fllad“ përsëritës për Kombin dhe Atdheun.Atëherë ai „Fllad“ kombëtar i thëret emrit dhe vë në krye të Kuvendit.A sishte i tillë Mid‘hat Frashëri .

MID’HAT FRASHËRI – BALLI I KOMBIT

Apostul i vëllezërimit kombëtar.i urriturm për dije nga dashuria për Atdhenë.Fisniku që të mposhte me anë të së mires.Shqiptari që të bënte ta çuaje vëlla.Mësues i madh me sjellje nxënësi.Baba i fukarenjëve dhe mik i djalërisë. Mishërim i tolerances dhe kalorës krenar I Shqiptarizmës.ishte armik i egoizmit dhe i mendjemadhësisë.I lavdëruar me hak nga Shqiptarizmi i urryer pa shka nga Komuizmi,”armik” pse mbolli patriotizmin,”tradhëtar” pse deshi fort Atdhenë.I lig pse sdinte të urrente,”tiran” pse donte intelegjencën

Përçarës pse kërkonte Shqipërinë me kosovë e çamërinë.Kain pse predikoi vëllezërimin, sektar pse çmonte shumë dhe Fetë,I pasuri që blente vetëm libra,I dituri që kërkonte vetëm diturinë,I lodhuri që su lodh kurrë,I vujaturi që se pa njëri të qahej,I heshturi që fliste vetëm me pendëndën Shqiptari që vuri kurorë me Shqipërinë.Predikatori i mirë,studjues i thellë i mendimit ndryshe .Mid’hat Frashëri u bë “pasqyra” ku komunizmi pa ligësinë e vet.

Kush e lavdëroi e nuk i mbeti borxh ? Kush e qortoi e nuk u turpërua ? Kush e deshi e nuk u lartësua ? Kush e mohoi e nuk mbeti jetim ? Kush e vlersoi e nuk ndjeu gëzimin ?

Gurthemeli i Shqiptarizmës,ushtar i thjeshtë i Nacionalizmit,u bë udhëheqës shpirtëror I Kombit Shqiptar.Nuk lypi lavdi por mbeti i lavdishëm.Nuk doli në krye por mbeti në Ballë,nuk briti tribunave,ndaj zëri I tij sot buçet,nuk synoi të bënte historinë,ndaj historia sot kërkon veprën e tij.Kush nuk u magjeps nga thjeshtësia e tij ? Kujt nuk iu mor zëri,kur fliste para tij ? Kush qëndroi pranë e nuk iu bë mik ? Kush mendonte ti bëje keq e nuk u pendua? Nuk ka shqiptar që të kishte dialoguer me të e most ë bëhej dhe ma shqiptar ?

Përveç komunistëve fanatik,për të cilët edhe Krishti nuk do të kishte pranuar të kryqëzohej! Si kriminelë ordinerë,ata e urryen Mid?hatin për butësinë e tij.Si të pa Atdhe e përbuzën për Atdhedashurinë.Si arrogant e fodullë e shanë për modestinë tij.Këta shërbetorë të serbosllavëve e akuzuan pse i mallkoi për tradhëtinë.E dënuan me vdekje ( në mungesë) pse shpëtoi nderin dhe jetën Shqipërisë. Nacionalizmi ka të drejtë të krenohet me Mid’hat Frashërin . Ai mbeti gjysmëshekulli ëndër e gjallë e martirëve që rranë nga plumbat e pabesisë e tradhëtisë komunistePërmbi mallet me baltë që u hodh mbi Ballin Kombëtar “komunistët shqiptar të sllavizuar”,mbi kodrat e të vrarëvfe pa faj,mbi lumenjtë e lotëvfe dhe pellgjet e gjakut,përmbi rrë4nkimet e heshtura dhe privacionet e njohura dhe të panjohura nende,mbi martirizimin e Shqipërisë Etnike,do të ngihet si një Diell qe¨ngroh zemrat e shqiptarëve,përsëri figura madhore e Mid’hat Abdyl Frashëriot më 1939,me themelimin e Ballit Kombëtar, e cila do të të vërbojë të gjithä ata që,duke dashur të ruanin kultin e urrejtjes,tentojnë që të fusin përsër iregjimin e diktaturës hakmarëse jo vetëm ndaj sistemit dem9okratik por rrezikohet të rivendoset dhe mekanizmi qeveritar hakmarës që mund popullin ta rivendosë në pozicione vëllavrasjeje të radhës pas asaj të 1943-shit.Ndaj dhe Nacionalizmi shqiptar në nderim të figures madhore ngriti një martir të kombit shqiptar,ate të;

BALLIT T KOMBËTAR

Që ishte një martir i komplotit të koministëve shqiptaro-sllav.

Balli Kombëtar,është indinjata e pare antikomunite,I pari që dha kushtrimin e Lirisë kur Atdheun e mbuloi zija e rrobërisë.I pari që ngriti pushkën e Lirisë.I pari që kërkoi bashkimin e trojeve etnike shqiptare.I pari që doli maleve për larine e Atdheut.I pari që e kuptoi rrezikun e fashizmit dhe i dha të kuptojë Viktor Emanuelit se Shqipëria as ishte,as mund të ishte pjesë e Italisë.I pari që hodhi parrullën “Shqipëria e Shqiptarëve” dhe sanksionoi këtë thirrje me pjesën e dyte “Vdekje e Tradhëtarëve”.

Në Ballin Kombëtar hyri fshatri që gëzohej kasollës prej kashte e ndërtuar me duart e tija por krenohej me nderin e familjes së tij dhe që ruante Flamurin në sepetet e nusërisë. Hyri bujku që e kishte një cope toke për të ushqyer fëmijët,por mbante dyert hapur për mikun,hyri ai që kish besë nderë,fisnikëri e patriotizëm.Hyri tregëtari që shiste sheqerin dhe fitonte vetëm thasët,Hyri fukarai që mbronte moralin dhe nderin e shtëpisë.Hyri I pasuri që I vinte mturp që ishte I pasur kur tjerët skishin kafshatë buke.Hynë tërë shqiptarët që u dhimbsej Atdheu më shumë se jeta dhe ngritnin lartë flamurin madje duke e vendosur shqiponjë4n dykrenore dhe në plis të bardhë.Hynë pjesa më fisnike e Kombit Shqiptar,më patriotja më e ndershmja më e përkushtuesmja e kombit shqiptar,hynë ata që krenoheshin me emrin SHQIPTAR.

Balli Kombëtar u bë apostul I vëllezërimit ! Për Flamur kishte ate ntë Skenderbeut për Atdhe ILIRINË,për ideologji basshkimin,për synim çlirimin,për udhëheqës shqiptarizmin,për Parti Shqipërinë.! Nzhodhi rrugën e drejtë e të ndershme të luftës pa kompromis ndaj pushtimi fashist,kërkoi me gjdo kusht shuarjen e vëllavrasjes an ipse vritej pas shpine,kërkoi bashkimin e gjitha energjive të Kombit për ta bërë edhe një here Shqipërinë si ajo e para 1913-ës,kërkoi shkëputjen nga alenca skomuniste llavoortodokse, dhe I qëndroi besnik këtij IDEALi deri në vetësakrifikimin sublime. Ai ra dhe viktimë e tradhëtisë komuniste,por nuk tradhëtoi kënd,u vra nga pabesia e tyre,por vetë nuk u tregua I pabesë,u poshtrua nga komunistët,por ai kurrë si poshtroi kënd dhe këtë e bëri vetëm se edhe ata ishin shqiptarë port ë shiotur tek moska e beogradi,se Balli Kombëtar luftonte me parrullën “Shqipëria e Shqiptarëve”.

Por ç’far shqiptarësh ishin komunistët ? Shqiptarë që shisnin Atdheun,që mohonin Zotin,që tradhëtonin mikun ? Që shanin të Jatin dhe vrisnin të Vëllaun për Lavdin e Beogradit e Moskës ? çfar shqiptarësh ishin ata që e zhveshën shqiptarin nga të gjitha virtytet për të cilat e ka pas çmuar dhe bota ? Që s’lanë mjet për ta bërë shqiptarin të pabesë,mosmirënjohes spiun e hajdut ? Që e lane pa Fe,pa dashuri ndaj vendlindjes,pa respect ndaj të diturve dhe moshatarve,jo mbrojtës i moralit familjar? Që e bënë shqiptarin Hipokrit e servile,spiun e dembel pa shpirtë e dallkauk,aq sat ë humbi dhe kuptimin e jetës ? çfar shqiptarësh ishin komunistët që e vrisnin nacionalistin e ndershëm dhe i zhduknin dhe varrin,më pas duke mos lënë gjë pa shpifur ? O Zot…

Balli Kombëtar nuk ishte aq naiv që të mos e kuptonte se kush ishin komunistët,por ideja për vëllezërim dhe bashkim për çështjen Kombëtare ishte imperative I kohës në ato moment të histories shqiptare,prandaj ai e zgjodhi dhe rrugën e martirizimiz.

Ne brezat që nuk e përjetuam dramën e Ballit Kombëtar të asaj periudhe,por që koha na dha mundësinë të gjykojmë veprën e tij nga një lartësi plot dritë e shohim se ai asht sakrifikuar për çështjen Kombëtare,andaj e kuptojmë sot se sa elumtur e ndershmërisht kanë vdekur Nacionalistët Shqiptarë,që Kominizmi I vrau në pabesi vetëm e vetëm pse edeshën Shqipërinë Etnike,tani më mire se kurrë e kuptojmë soleminitetin e tyre para pushkës sllavokomuniste

Balli Kombëtar i cili edhe sot pas gjithë atyre tmereve që I përjetoi gjatë diktaturës komuniste,po tregon tolerance demokratike megfjithë format e frenimit dhe izolimit të saj ajo padyshim se do ngadhnjejë.Ai me vetëdije të plotë ka larguar çdo kompleks hakmarrjeje dhe ia ka dhuruar Kombi dhe Atdheut vetëflijimin e tij. Pas asj “balte historike” nga historishkruesit komunist,të hedhur mbi Naciionalizmin Shqiptar,vetëm tek ndjenja e thellë e vëllezëruese dhe shqiptarizmit të kulluar,tek ideja e bashkimit kombëtar që ruan egzistencën në jetëgjatsi të Kombit Shqiptar më shumë se kurrë gjendet sot arsyeja e respektit ndaj Ballit Kombëtar.