• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Ëndrra në Paris

June 21, 2022 by s p

Fatmir Terziu/

Treni u ngadalësua. Dhe kjo ndodhi papritmas, ndërsa trupi i tij i metaltë u tërhoq në la Gare de l’Est. Vagonat paliteshin dhe rrotat bluanin metal me dhëmbë derisa ai ndaloi. Ishte vonë. Do të më duhej të lëvizja shpejt për të kapur metronë e fundit pas atij takimi për në hotelin ku më priste ime shoqe. Nuk kisha energji. Isha i lodhur. Ndjehesha i ftohtë dhe i uritur, gjë që më bënte të mërzitur. Vura çantën time rreth gjoksit, kapa bagazhin tim dhe u nisa për në dalje. Ndërsa iu afrova derës, ndjeva ajrin e freskët të majit që vërshonte në hapësirë. E ngjesha më shumë trikon rreth meje ndërsa zbrita shkallët në kalatë, duke peshuar më shumë në dorën e djathtë.

Duke kërkuar për daljen më të afërt, u ktheva majtas, pa parë, dhe u përplasa me një vajzë. Trupat tanë u përplasën, koha u ngadalësua, ndërsa ne u ngjeshëm thuajse me njëri-tjetrin. Flokët e saj rrodhën në fytyrën time si një valë oqeani. Mund të nuhasja flokët e saj, aromën e saj, feminilitetin e saj. Ajo bërtiti e habitur, me zërin e saj plot rini dhe nubilitet. Bota u kthye në kohë reale dhe unë e pashë drithmazi atë. Sytë e mi u hapën gjerësisht nga frika dhe mosbesimi se një vajzë mund të ishte kaq e bukur. Më kujtohen sytë e saj, blu të mbinatyrshme, thuajse një blu safiri, sikur të shkëlqenin nga një fuqi mitike brenda atyre gropëzave të fryra. Lëkura e saj, e bardhë, qumështore, alabastri, sikur të ishte një statujë mitologjike e marrë hua nga Musée du Louvre, që kisha parë dy ditë më parë dhe që ishte vënë me metodat më të avancuara shkencore në jetë. Flokët e saj, të zinj, me shkëlqim, si puplat e korbit të vendlindjes sime.

Sytë na u mbyllën. Vështrimi i saj i deleguar me finesë më përshkoi tej e tej. U ndjeva i ekspozuar dhe në rrezik të dështoja me burrërinë time. Shikova poshtë si i zënë në faj të madh dhe kërkova falje. „Excusez-moi mademoiselle,“ – i thashë, duke vënë dorën time të djathtë në zemër dhe duke u përkulur pak, sikur t’i drejtohesha një mbretëreshe. Shikova përsëri lart. Sytë tanë pikëtakoheshin ende në atë pikë delikate të rrezatimit. Ajo më kishte peshuar tërë ndjesinë time, sa hap e mbyll sytë. Pastaj mori drejtqëndrimin e saj. Trupi i saj u relaksua. Më pas më preku krahun dhe më tha, “false-moi, je ne regardais pas où j’allais”, gjë që e ndjeva se ishte e pavërtetë.

Unë u largova mënjanë. Ajo kaloi nga ana tjetër. Ktheu kokën, më pa si të shikonte një të vdekur në sy. Më bëri një buzëqeshje të lehtë dhe u zhduk në rrjedhën e turmës që po dilte si lumë i tërbuar. Isha i hutuar dhe i tromaksur. Nuk kisha pasur kurrë një shkëmbim të tillë me një vajzë të atillë më parë. Nuk dija çfarë të bëja me të. Ishte mirë, keq apo diku në mes?

Turma ishte rralluar. Fillova të ecja drejt stacionit të metrosë, duke kërkuar për Port d’ Orleans, duke rritur ritmin para se të humbisja trenin e fundit të metrosë. Unë ndoqa tabelat dhe zbrita shkallët për në kalatë. Kishte pak veta dhe ishin thuajse disa grupe-grupe njerëzish në qejf të vetë, lart e poshtë në kalatë, që prisnin qetësisht. U mbështeta në një shtyllë të madhe betoni, tepër i lodhur për t’i kushtuar vëmendje mjedisit të atij stacioni të metrosë, duke pritur trenin, duke nuhatur ajrin e mbushur me shter nga motorët elektrikë. Mund të dëgjoja zhurmën e trenit që po afrohej. Në një çast ishte para meje, duke u ngadalësuar, duke u ndalur, dyert fërshëllyen dhe u hapën. Prita pak, që grupet e njerëzve të dehur e gjysmë të dehur të hipnin në tren. I lodhur dhe me auto-pilot, u përkula, mora bagazhin tim, hipa dhe u ula në një ndenjëse të palosshme pranë derës, duke e vendosur bagazhin midis këmbëve.

Treni u përshpejtua ngadalë, duke gumëzhitur, duke u lëkundur, mbrapa dhe mbrapa melodikisht. Ngrita sytë nga kurioziteti për të parë se kush ishte tjetër në trenin e fundit dhe e pashë atë, ulur në këndin e parë të stolit, përballë meje. I befasuar dhe i zënë në befasi, se do ta shihja më, hodha menjëherë i lëshova sytë poshtë, duke mos dashur të më kapnin atë, isha tashmë thjesht duke e parë me bisht të syve.

Nuk mund ta bluaja më shumë se sa e bukur ishte. E seleksionuar prej natyrës më të bukur, sikur të mos ishte një frymore prej nesh, disi jo njerëzore. Ajo po lexonte një Kindle, me iPod në veshët e saj. Fustani i saj ishte Parisienne, i zi në të errët të butë, ngjyra e vetme, bluja në sytë e saj dhe e kuqe gjaku në buzët e saj. Ajo nxirrte sensualitet, sofistikim dhe besim. Si mund të ishte kjo për një vajzë kaq të re, një vajzë në fillim të të 20-ave?

Ajo lexonte në heshtje, vetëm gishti i madh i lëvizte, gjithnjë kaq pak, teksa hapte përpara përmes Kindle-it të saj. Sytë e saj nuk u ngritën kurrë lart, as për të parë se kush hyri në vagon, e as kush doli nga vagoni, ndërsa treni ndalonte në stacionet e reja. Herë pas here shikoja lart për ta parë atë. Ajo ishte magjepsëse për mua, jo vetëm për shkak të bukurisë së saj, por edhe për shkak të elokuencës së saj. Nuk mund ta shpjegoja, nuk mund ta kuptoja. Pse isha kaq i tërhequr pas saj, si tenja në flakë?

Treni u fut në Île de la Cité, duke u ngadalësuar me shpejtësi, pasagjerët u balancuan në mënyrë që të mos rrëzoheshin. Dyert u hapën. Në cep të syve të mi, e pashë të ngrihej në këmbë dhe filloi të ecte në korridor drejt dyerve, thuajse drejt meje. Ngrita kokën ngadalë, sytë tanë u takuan sërrish, u mbyllën më pas. Aty koha ndaloi. Ajo buzëqeshi, me delikatesë, por mjaftueshëm që unë ta shoh. Sytë e saj, të butë, të urtë, ftues më vunë flakën nga brenda. Unë buzëqesha, një buzëqeshje e lehtë e tradhëtuar, sytë e mi duket se dëshironin të thoshin gjithçka, e që ajo donte të dëgjonte.

Ajo u kthye dhe doli nga treni. E shikova me gojë hapur nga habia. Tingëlloi klaksoni, dera filloi të mbyllej. Paniku u rrit brenda meje, pasi kisha frikë se nuk do ta shihja më. U ngrita nga vendi, u drejtova drejt derës, duke lënë gjithçka pas meje. Dyert u mbyllën me zhurmë, unë tërhoqa poshtë dorezën, ato ishin të kyçura. Treni filloi të lëvizë, unë nuk e pashë më atë. Ajo po ikte diku në thellësi. Ishte një pasnajë ftilluese. Sytë m’u mbyllën më shumë, ndërsa ashtu duke shtrënguar fort tavolinën e drunjtë m’u duk se yjet u larguan me shpejtësi në errësirën e natës. Ishte një e lehur qeni në katet përballë që bëri të kundërtën e asaj që isha duke parë. Pastaj u dëgjua një britmë e madhe. Një britmë therrëse. Sytë e tromaksuar u gjendën në shoqërinë e dritave parisiene dhe të lehjes papushim të qenit në apartamentin përballë.

Në apartamentin ku ai ishte banor i zakonshëm në krahët e një zonje të veshur me të gjumit, ndoshta kishte kohën të freskohej në atë orë të vonë të natës. Ose ndoshta …

„Ndoshta kafshët kanë një intuitë për rrezikun“. – po mundohesha ta kujtoja se ku e kisha lexuar.

„Burrat kanë ndjenja të brendshme“ – më tha ime shoqe, ndërsa përthithte meditimin tim dhe bashkë me mua u bë palë në shikimin rrezatues të Parisit.

„Nuk duhet të kisha dëgjuar ndjenjat e mia“ – i bëra vërejtje të heshtur vetes. Herën e parë që e pashë, e dija se ishte e rrezikshme. E ndjeja dhe më emocionoi. Ajo m’u duke se ishte një grabitqare, një tigreshë, një joshëse në gjueti, një femër e egër. Mjaft e egër. Thuajse krejt e paprekshme, aq sa që i shkatërronte burrat vetëm me atë shikimin në kalatë. Eh, e ndjeva… e ndjeva. Ajo do të më shkatërronte edhe mua. E pashë në sytë e saj. Dhe që herën e parë që e pashë m’u duk e atillë. Ajo po kalonte me të njohurat e saj, duke qeshur dhe duke lëvizur këmbë e duar papushim. Ajo ngriti sytë, më tërhoqi vështrimin dhe ndjesia ime u ngri papritmas. Një mijë ndjenja u shprehën sa hapa e mbylla sytë. Ajo më tha se isha tashmë pre e saj. Ajo më tha se do të vdisja. Ajo buzëqeshi duke më lëshuar shikimin e saj tipologjik. Bota ime u kthye në fokus me ashpërsinë e papritur të një shuplake në fytyrë.

Po djersitja. Kisha frikë. Isha i emocionuar teksa e pashë të zhdukej në turmë. Ishte hera e parë që e pashë. Si mund t’a harroja. Fundja kush më dëgjonte? Kujt po i interesonte ëndërra ime, ndërsa Parisi ishte bërë gati të rikthehej në lëvizjen e tij maramendëse të ditës së re. Në hotelin ku ishim ne ishte qetësi absolute…E gjitha dukej si në ëndërra. Teksa kisha folur me veten, ndoshta padashje kisha shkëputur me zë fjalën ëndërra. E në atë çast ime shoqe m’a ktheu menjëherë. Eh, nuk e sheh, kushedi se çfarë, ëndërra në Paris, thjesht për ti parë me çmimin parisien.

Filed Under: LETERSI Tagged With: Fatmir Terziu

Krimi me shkrimin

October 15, 2021 by s p

Fatmir Terziu

Dhe ndodh të ndjehemi kështu me shkrimin. Me shkrimin, që e lexojmë nga kënde të ndryshme. Të ndryshme?! Hera-herës edhe të ndryshme dhe të pa-arsyeshme! Të lexueshme sipas arsyeve dhe jo-arsyeve, sipas shijeve. Shijeve tona. Shijeve që na dalin mes dritës, dhe hera-herës edhe si pjesë e errësirrës. Si pjesë e dukshme dhe e padukshme. Si pjesë e gjendjes së brendshme. Por, edhe si errësirë e nëndheshme. Edhe, edhe pos zbrazëtisë dhe hapësirës, mes dritësisë së errësirës. E logjikshme! E gjitha në një mur që shemb dhe përthyen gjërat, dritërat, emocionet, zërat. E gjitha …në një mur që shembet përditë e më shumë. Një mur që e paskemi ngritur me zor. Një mur që rezulton si gur mbi gur dhe vetëm me zhavorr. Në një mur…. Në një mur, pa nur, që ka mbetur i lidhur ende krijimtarisht me ushkur. Në një mur vrasës nëpër errësirën e ditë-natës! Në një mur të tillë që na ndan, na cfilit, na bën të kthejmë kokën vetëm ndanë, pas, në kohën që na lë në fraq. Dhe bëjmë ende paq. Paq me shkrimin e shkruar dhe të harruar! Tronditje! Gjendje alarmante. Fjalë pikante?! Fjalë që të shkulin mendtë …, edhe sot, edhe për nesër, edhe mes nesh, ende përshesh, fjalë pa vend edhe atje në parlament. Tronditje dhe çapitje të turpshme, të ngutshme, të palogjikshme, të frikshme. Tronditje të mundimshme, të zbritura nga koka tek këmbët që dridhen pa ekuilibër, duke kërcyer me fjalën lart e poshtë, e duke sharë me libër. Dhe pastaj vazhdojmë të pranojmë se na hedhin hi syve, sikurse ndodh jashtë kësaj hamendësije në vallëzimin binjak të tyre. Ne mbetëm një shkëndijë përcëllyese në sy. Eh, or mik, or vëlla, or …Njeri i shkrimit të lirë, moj shoqe, moj zonjë… hej, a je ti i zgjuar për të vazhduar, për të ndryshuar? Më kot e zgjata. Dhe ndoshta kaq e pata. Nuk gjeta përgjigje. Nuk gjeta ligje? Të gjithë ishin për ofiqe. Që nga koha kur e dëgjuan këtë fjalë, askush më pas nuk u bë më i gjallë. Madje dhe kur e kishin me bindje e shkruan nga jashtë tërë atë Rilindje. E atëherë? Prit dimër të dalë pranverë… si përherë. Doni të dini kush ishte më e sakta, më e qarta? Thjesht një rrjetosje nga një merimangë me këmbë të gjata. Në të vërtetë një merimangë e dashurisë së dashurive të përhumbura bëhej pe dhe pre. Vetë rrjetosja e mburrte, e ajo vazhdonte të thurrte. Thurrje, thurrje në dritë-errrësirën jetike me rrjetën e saj. E rrjetosja ndiqje modele, variante dhe yrniqe të huaja. E, Unë? Unë vazhdoja vetëm të shkruaja? Ende me leximin e Klubit të Selanikut…, ende me shenjën e turpit të bërë letërsi të lexueshme prej Çajupit. E merimanga ende rrjetos. Nakatos. Ajo zbret mes alfabetit të germave të Gjuhës Shqipe dhe godet, duke u përpjekur për të udhëzuar forma të reja, për të zhvendosur, apo arratisur diku larg shkrimin e tjetërsuar mendërisht nga ky makth. Në fakt, ky makth ndjehet në këtë rast mjaft. Zhubroset si një modul i butë, i ngjeshur mes shkrimit dhe kësaj ndjesie shumëkëmbore të zvarritjes shkrimore, i jepet një përqafim i helmët i qelqurinës së kapakosur të dy syve. Kështu ndodh para një gazete. Kështu ndodh para një libri. Kështu sillet dhe në ekranin e ndonjë filmi. Dhe koha transferohet në tashmëri. E tashme?! Dashurisht dashuritë nisën përshpëritjet. Dashurisht nuk mund të kuptohej shkrimi, aq thjesht sa vetë krimi. Dashurisht shkrimtaritë reflektoheshin sikur kilikoseshin nga shkrimi. Ishte një klishe dyfishe. Ndjesia ishte ndryshe. Zbehej vegimi. Aty kishte zbritur frymëzimi. Frymëzimi pëshpëriti heshtazi dhe paksa fjalorthazi lëshoi një mesazh për të zgjuar: “Shkrimi zbret dhe ngjizet vetëm dashurisht mes dashurive!” Dhe tutje nguci zvarritjen e ikjes. Zvarritjen e ikjes së një kohe të shkrimit të sakatuar, aq kaq nga një kohë e zymtë, thjesht në një të kaluar. Një hije e gjatë, e harruar në humnerën e ngarkesave të kohës, zbriti dhe zhveshi merimangën lakuriq. Ishte bruto. S’kisha parë një të tilllë nudo. Qoftë dashurisht? E shkruar në letrën zyrtare të pa shpirt, që errësirës i thoshte dritë. Ishte hapi i nxituar i shkrimit intim. Nuk kishte pushim. Kishte vetëm pasion. Pushimi nuk ishte opsion. Ishte shkrim intim. Ishte një përkushtim. Ishte i urritur. Një përkushtim i përgjakshëm i errësirës së zhuritur, që ngadalë po bëhej fantazmë në shkrim. Fantazma shkruhej dashurisht prej dashurisë së urdhëruar për të. Ah, fantazma! Fantazma të shkrimit. Dhe kuptohej…, koha na rrëfente. Po të gjithë heshtnim, të gjithë heshtim. Merimangat, mblidhen në një natë të errët të caktuar pas krimit. Bëhen një rrjetë e pagrisshme. E pagrisshme…Tarantula. Një tarantula e tillë tejkaloi idenë time, pa ndonjë qëllim për të kafshuar, por la pas hijen e kafshimeve, atë më të frikshmen, më të rrezikshmen. Ajo ishte vërtet hija. Ishte hija …, por nuk ishte hija me të cilën po rrjetëthurrej. Nuk ishte …, nuk ishte aty afër. Ajo jargavitej djersërisht me kalorësit e Fjalës. Dhe vetëm mburrej. Kalorësit, si të mpirë, kalorësit e mi të dashuruar, më saktë, thirrën përreth meje të gjitha dashuritë, dhe vazhduan gjatë gjithë dritë-errësirës të shmangin kilivitjet. Ata mbetën duke kërcyer në tokë me këmbët e tyre në vallëzimin e tyre shkrimor. Ishte realizimi më i errët i syve. Realizimi përmbyti mendjen time. U bë i pamëshirshëm, duke mpirë të gjitha shqisat e mia. E aty mbeti e veja e zezë e tij. Kërkoi ti hidhte hi syve. E veja e zezë e urrejtjes u duk në një tërbim të pastër, në dorë mbante zambakë të synimit vrasës. Nuk isha unë! Ishte shkrimi! Ishte krimi me shkrimin …, me shkrimin më vrasëtar se krimi. Ndaj vrapoja të ikja. Të ikja nga ky lloj shkrimi. Të ikja nga krimi. Ikja dhe vetëm ikja. Ikja nga vetja ishte ajo që unë e bëra në të gjitha këto vite, por jo më si një ikje nga e vërteta. E vërteta më ka folur ndryshe. Ende më flet ndryshe. Ndryshe dhe në poret e lëkurës, ndryshe dhe në timbrin e lëvizjet dhe dëgjimet muzikale. Është kërcimi dhe vallëzimi më i mirë kur shkrimi është vërtet jeta dhe ëndrra. Ishte më mirë të jem kështu. Sepse më duhej baza fantastike, përjetësia e kësaj fushe të fantazisë. Në fund të fundit, ne të gjithë kemi kohë të pafundme që fantazojmë dhe jetojmë mes fantazisë edhe në ëndrrat tona. Pastaj u zgjova, u hodha ujë syve dhe rikujtova: “Shkrimi zbret dhe ngjizet vetëm dashurisht mes dashurive!” Dhe ndodhi… Dhe ndodh të ndjehemi kështu me shkrimin. Me shkrimin, që e lexuam, na detyruan ta lexojmë, dhe që lirisht vazhdojmë ta lexojmë nga kënde të ndryshme. Ende sot… përloten vetvetiu arkivat, kur rilexojnë qëllimisht direktivat. Direktiva në shkrim, thjesht një krim!

Filed Under: LETERSI Tagged With: Fatmir Terziu

“ETJA PËR NJI DELIR TË BLERTË”

June 13, 2016 by dgreca

Nga Fatmir Terziu/

Kur në qiell të andrrës sime prek/

Me duer të brishta,/

Zgjohen vegime të ylberta mallesh./

 

Engjuj me brerore drite zbresin/

Mbi meloditë e dhimbjes/

Qi s’ ka të sosun./

E duer akordesh të çuditshme/

Ndalojnë flutrim’n e kohës./

 Etja më merr për nji delir të blertë./

Perceptimi gjeometrik i hapësirës së prodhuar si produkt i ndjesisë dhe recencës mendore, jo pak herë ka qenë dhe mbetet një postulat indjeshëm poetik. Në këtë perceptim gjeometrik frymëzimi i autorit Anton Çefa, shihet si një sferë më vete. Them kështu pasi mjaft krijime të tij ngjajnë me traditën e krijimtarisë poetike bashkëkohore, por që në thelb kanë gjuhën popullore dhe të folurën e thjeshtë. Poezi si grupi i poezive nën titullin “Tubëz lirike” natyrshëm flasin për një gërshetim të tillë dhe një frymëzim që autori gjen në këtë perceptim. Hapësira, pikëlidhja, trysnia përditësore, argumenti dhe koha janë elemëntë që vijnë si një bosht tematik në këtë perceptim gjeometrik.

Në larminë fakt-detaj, ku “etja për nji delir të blertë” vjen si një model në këtë perceptim, natyrshëm kalon në disa hapësira poetike të shkelura e të pashkelura më parë. Në pamje të parë, dhe pikërisht nga gjuha këto poezi ngjajnë me një ‘juctapozicion’ thurës dhe tematik të mbrusur nga krijimtaria e hershme shqiptare, sidomos tipikja e zonës ku autori ka jetuar dhe punuar për një kohë të gjatë. Por në pamjen kryesore dhe në atë që vjen si shkak dytësor më pas, figuracioni është kryengritës dhe shënon diferencën ose tiparin vecues. Autori ka një lajtmotiv frymëzues të lidhur në mjedisin e aspekteve jetike, nëse na lejohet të shprehemi për figuracionin që ai e shkëput për të baraspeshuar ‘vegime të ylberta mallesh’ duke sfiduar ‘me duer të brishta’ pikërisht atë veprim që ne e shijojmë teksa ‘teksa engjuj me brerore drite zbresin’.

Në këtë perceptim unë e lexoj ngjashëm autorin. Poezinë e tij e shoh si një akt mitik dhe si një alteracion kohësh, vendesh dhe aspektesh të ndërlidhura me njëra-tjetrën. Këtu kjo ndërlidhje gërshetohet edhe me sintaksën poetike që siglohet nën peshë fjalish poetike të sistemuara bukur. Poetika e Cefajt natyrshëm në këtë ndërlidhje funksionon si një etje, tamam sic edhe vetë autori poetikisht e shpreh: “Etja më merr për nji delir të blertë”.

Duke parë ndërlidhjen funksionuese në detaj, bie në sy edhe koloriti poetik. Ky kolorit shpeshherë merr pamjen e tij reale dhe shpesh ngjyrohet me nocione të përafërta. Përshembul ‘delir i blertë’ është një përdorim i tillë. Në anën tjetër koloriti poetik i autorit fsheh disi ngjyrimin real për të stigmuar me figuracion, si ‘mendimi n’ballë’, ‘fjala n’buzë’, ‘dritë që troket’ etj, ku ngjyra reale nuk është vënë në pah, por ngjyrimi figurative kryen rolin kryesor.

* Botuar ne librin e ri te Anton Cefes” Bardhesi me Zdritje Bore”

Filed Under: ESSE Tagged With: “ETJA, Fatmir Terziu, PËR NJI DELIR, TË BLERTË”

“Tulipani i Koresë”, misteret e Kristaq Turtullit

March 10, 2016 by dgreca

NGA FATMIR TERZIU/

Shenime mbi romanin: TULIPANI I KORESE Pjesa e dyte e trilogjisë ‘HIDHESIA E PUTHJES’ te shkrimtarit Kristaq Turtulli/

Trilogjia “Hidhësia e Puthjes”, të cilën shkrimtari Kristaq Turtulli e vendos në pjesën e dytë të prozës së tij nën këtë tematikë, romani “Tulipani i Koresë” është vazhda e gjatë kërkimore që ka bërë shkrimtari për të prurë për herë të parë në vëmendjen tonë ngjarje, të cilat janë dhe mbeten ende mister dhe utopi. E largëta e trajtuar në spektrin e utopisë fiktive në roman, mbetet një distancë, sa për vetë të largtën, aq edhe për vetë distancën që krijon në të hapësira, vendi dhe koha. Është një ‘largësi’ që më së shumti pikëtakon memorje të fragmentuara, por edhe detaje të superizoluara, për fakte, fate, frymëmarrje, apo edhe dihatje frymëmarësish nën diktaturë, se sa aspekte që lidhin e stërlidhin këto fate dhe fakte të pasqyrta në një kënd me të cilin Lakani do të na shpinte ndoshta më afër tek kumti i ‘pasqyrave’, pak më larg ndoshta ‘pasqyrave të Afërditës’, jo për të lexuar vetëm të pathënën, por për të lakonizuar të shkuarën për të sotmen, e për të kanonizuar atë për të ardhmen. Ky kanonizim ‘pasqyrues’ vjen mes një gjuhe tipike, mes asaj në fakt që vetë kjo gjuhë tipike prodhohet si metaforë në të gjitha gjuhët, si një kod me të cilin nuk komunikojnë vetëm fjalët por edhe tërë mimikëria e fytyrës dhe e trupit. Kështu ngjan në fakt në mjaft raste, por më e ndihshme është në këtë rast kjo gjuhë në komunikimin në vend tjetër. Shkrimtari këtë ‘pasqyrëzim’ e shfaq në gojën e heshtur të protagonistëve dhe dikton për lexuesin mirëkuptimin e thellë e të qetë të saj edhe kur ajo vjen nga e shara: “e shara ka një kod të vetëm, të njëjtë, paçka se thuhet në të gjitha gjuhët e botës.” Kjo ndodh edhe për vetë faktin që shkrimtari dikton në morinë e germave të gjuhës së tjetrit si një përmbushje të ardhur nga ‘zvaranikët e germave’. Mes kësaj asfiksie fiktive, pasqyrimi vjen mes të turbulltës si një kthjelltësi për të parashtruar vetë ‘pasqyrimin’ e gjërave që lidhen me fatin e njeriut në roman.

E turbullta si kthjelltësi në pasqyrim

Romani më i ri i shkrimtarit Kristaq Turtulli, “Tulipani i Koresë” na shpie në atë ‘pjesë të largët të botës’ për të cilën përfytyrimi ‘është i turbullt’. Në këtë udhëtim mes turbullsisë së kësaj bote që në fillim dialogu perceptues i emrave të tillë si Vironi Delishurdhi e Mirili, që gatuajnë herë monologun dhe herë dialogun për lexuesin, mbesin analogjia e një pranie jetike, ku zjarri është mjeti që intrigon tërë prezencën dhe gjendjen e njeriut për të cilin kjo ‘turbullsi’ është një grimë. Kjo ‘turbullsi’ është pikërisht ajo grimë mes së cilës kalon fati i studentit Vironi, përpos një arsyeje e përpos ‘drithmave’ që fitohen nga shfaqja e emrit në listën e studentëve që do të studionin jashtë shtetit, pikërisht aty ku zakonisht liheshin gjurmë në qelq. Dhe jo shumëkush e kishte në atë kohë fatin e këtij ‘qelqi’. Sidoqoftë, teksa ‘emrat në qelq’ ishin edhe përzgjedhje, edhe emocion, Turtulli ndjehet në kapjen e të ftohtës së këtij emocioni, që pikërisht e qelqta të difuzojë më tej turbullinë e shfaqur që në hyrje në bisedën prindërore me të birin. E qelqta e emrit të tij si fabulë shënohet pikërisht në atë listë, por edhe në fatin e tij për të studiuar në Korenë e Veriut. Por, kjo e qelqtë shfaqet akoma më e ndjeshme teksa prekja në shpatull e shokut të klasës së Vironit, Bardhi Spahiut, sqaron të ftohtën e saj. Ishte e ftohta që vinte nga skutëria e zyrave që varnin jo vetëm thjesht emra listash, por rivarnin fate njerëzish. E qelqta e ftohtësisë për Bardhi Spahiun ishte diku larg, por e ftohta dhe e acarta e saj vinte mes pëshpërtitjeve të pashuara për xhaxhain e tij të arratisur.

Sakaq romani na ka udhëtuar ndjeshëm në mizinskenën e tij. Na lidh më tej me emra të tjerë si Marina, që percepton për ‘shkollarët e shkollës së lartë’, na lidh dhe na zgjidh edhe ‘fatin’ e vetëvarjes së Bardhit, që mbeti një acar mbi acarët e një jete nën zaptimë. Por na çorodit edhe atë mori përhamendjesh rreth ikjes së Vironit në vendin e largët. Në këtë mes është nënë Vera ajo që perceptohet më dinamike. Kështu i biri i një këngëtari të një grupi që kishte emër dhe me këngë të pëlqyera nga mjaft të tjerë, ishte në një rrugë tashmë të hapur. Mes kësaj rruge të largët për Vironin, nis edhe alarmimi për dhimbjet e nënës, koncertin e Mirilit dhe më tej me tërë ato pritje për shëndetin e saj. Sakaq pas mjaft ditësh Vironi nuk ishte më ai punonjës i ofiçinës…, ai ishte në rrugën e tij me të cilën Turtulli e bën më të prekshme në thënien e Konfucit: “Nuk ka rëndësi se sa ngadalë shkoni, rëndësi ka të mos ndaloni...”. Dhe në këtë udhëtim drejt Koresë së Veriut është avioni një arsye në perceptimin e studentit, por është edhe ajo mori njerëzish që nga lartësia në zbritje e sipër i ngjajnë si kukulla. Ajo pamje pas udhëtimit dhe shfaqja e punonjëses së Ambasadës, me përshkrimin tipik dhe emri i saj Dorina Sulçe, kuadratohen në atë pakprekje të gishtave në takimin e parë. Ndoshta është edhe jolinearja e gjërave që ndërrojnë gjeografi, ajo pasqyrë e autorit për të rikthyer fate njerëzish si Nasi Xela që janë produkt i faktorëve ‘agjitacion e propagandë’ dhe i prangave të katilit Bëzi Kule. Më tej pjesa e romanit është vetë elementi prozaik që udhëton mes elementëve të shumtë për të dhënë fabulën e tij.

Dhuna, elementi mes ‘turbulltisë’ dhe ‘dëshpërimit’

Shfaqja e premisave tipike në roman, emërzimi i njerëzve protagonsitë në kulturën dhe identitetin e tjetrit, natyrshëm janë vetë kurreshtja që prodhojnë dhunë në memorjen e lexuesit. Emra të tillë si Xin Hua, që lidhen me fate të trysnuar nën lidhje anatemike të ‘përbindëshit’ Lymn Walsh dhe gruas ‘së marë në mbrojtje’ natyrshëm janë vetë agonia e citimit të Budës se “dhuna është fryt i dëshirës…”. Xin Hua, ajo femër e bukur, e përshkruar nga autori si një model në vëzhgimin e lexuesit, është vetë perceptimi i dhunës që krijohet si element mes ‘turbulltisë’ dhe ‘dëshpërimit’. Këto faktorë shfaqen në kornizën e leximit të mëtejshëm të Haeji Koo, por edhe në dialogun e krijuar mes studentëve për të saktësuar atë lidhje mes thënieve të Çurçillit për Leninin se “lindja e rusit Lenin ishte kobsjellëse, por vdekja e bolshevikut Lenin ishte shumë më tronditëse’. Këto lidhje që duken disi e turbullta e romanit, janë kapërcime mes dëshpërimit për të lexuar historinë në fragmentizëm mes vetë ‘dëshpërimit’.

Dëshpërimi në faqe të tëra të romanit pikëtakohet më pas nën kulme e kulminacione të rrënqethura fatesh, që përmblidhen mes dhjetra e dhjetra emrave të lëvizshëm. Kulmi është vetë thënia e Konfucit të cilën Turtulli e citon “përpara se të marrësh rrugën e hakmarrjes gërmo dy varre…”.

Dhe aty nga fundi është ‘përsëri pa titull’ ku Konfuci na vjen në ndihmë: “të shikosh çfarë është e drejtë dhe të mos e bësh atë, është mungesë guximi dhe parimesh…”. por ndërsa avioni hyn mes reve pulpëlore të bardha është rishfaqja e vegimit të Vironit dhe fluturës May Lee që vallëzonte në një fushë të bukur me tulipanë… Romani ka nisur një udhë të guximshme, të cilën shkrimtari, do ta riemocionojë për lexuesit në pjesën e tij të tretë. Le të presim katin e tretë të kësaj ‘ndërtese letraro-artistike’ tipike.

 

 

Filed Under: LETERSI Tagged With: e Kristaq Turtullit, Fatmir Terziu, MISTERET, Tulipani i Korese

Refleksion : PËR NËNTË MALET E DIBRËS

November 7, 2015 by dgreca

Poezi e Fatmir Terziut/
Pa fjalë ngel njeriu, kur lexon vargje si poezinë “Nëntë Malet e Dibres” të Fatmir Terziut./
Shkruan:Hasan Muzli Selimi/
Pa fjalë krejt i pakun ngela unë deri sa lexova këto vargje. Nëntë malet e Dibrës, i hëngra gati menjëherë. I thashë vetes, vjen nga se unë e dua traditën. Ndoshta se jam pak nostalgjik në të bukurën odë. Ndoshta se e dua shumë institucionin e Teqes. Ndoshta se kam qef të jam mal, e në shpinën time të lodrojnë e të fshihen gjithfarë gjanash, të fshihet ujku i natës deri tek sorkadhja, të fshihet miu deri tek luani, të dalin për gjah gjahtari sportiv edhe gjahtari i pangopun. Të mësojnë fluturimin skifteri, pëllumbi dhe shqipja, të gjejnë jatak edhe lypsari, edhe zëngjini, të shetitin ylberi dhe dashuria, të zbardhet hana e të skuqet dielli, yjet të lodrojnë në mua si lodrojnë qengjat në fund të majit. Burrat të fshehin fjalën edhe ndorexhin, nuset të heqin duvakin dhe të rrokin bajrakun. Të bahet be në mua mal dhe mallkimi të përzhitet. Të luten në mua mal si dikur perënditë dhe lutja të kthehet në gëzim.
E kështu poeti nisi rrugën e rinisë së vet nga qyteti në kërthiz të Shqipërisë për të lënë djalërinë dhe për fillim burrninë në shtat malet. Male që qyteti i djaloshit, sikur i mban në shpatullat e veta dhe sikur ju ndërron edhe stinët. Ja kanë borxh njëri-tjetrit se komshinj janë edhe Dibra edhe Elbasani i mimozave dhe i selvive..
E kështu nisi rrugëtimi im i vrazhdë në vargjet e Fatmirit edhe mal, edhe poet, edhe Elbasanli, edhe Dibran. E nuk ka mbetë kot thënia e hershme “Kam qënë tek Terziu”. Pra, kjo për një mendim, punë dhe fjalë të kualifikuar. E ja tek “Nëntë malet e Dibrës “ të Fatmirit jemi duke u ngjitë si alpinistat, Fatmiri në rini e unë në pleqëri. Nuk rri dot në fund se ban hije ky lloj mali dhe nuk sheh diell kurrë. E poeti në rininë e tij qëndroi për shumë kohë në malet e Dibrës dhe u ba maje. Në ngjitje urojmë mos të ketë shumë as borë, as bar se mund të rrëshqasish dhe këput qafen njëherë e përgjithmonë.
Me këput qafën në malet e Dibrës nuk ka as Teqe, as oxhak që të rikoperon për tu bërë për një dhjetë minutësh, sa me u përshëndet me dikënd të zakonshëm. Me u përshendet në këmbë pa u ul para burrnimit e mendjes hollë dibrane.
Nëntë malet e Fatmirit Dibran të ri, vijnë në këtë poezi si kapak historie të hapur dhe kurrë të mbyllur, jo se nuk ka kush i mbyll, por i kanë hapur për të mos i mbyllur kurrë. Kështu që ajo ditë krejt e zakontë si dita, kur Poeti Fatmir Terziu ndërtoi poezinë e vet me temë dhe shtjellim për nga tradita, burrnina dhe mendja dibrane, që kur burrat ndertuan edhe malet, edhe teqet, edhe odat. I ndertuan aso kohe për të kënduar poeti dikund nga anët e botës, me ndjesinë dhe mallin e kushtëzuar tek rinia e tij. I mësuar atje me mjegullën e dendur, gati gjithmonë pa diell i erdhi në përfytyrimin e qënies, diçka e kohës më të ëmbël që tronditi edhe sistemin tim nostalgjik.
“Retë krihen e rrufetë rendin macallug / llovrak tërhiqet qielli mbi fushë /
kanë zbritur yjet, kanë dalë në rrugë”/
Gjithnjë rrufetë pa bari kanë kullotë në ato male. E ato male jo të shkreta për kuaj të verbuar. Por në ato male janë ngjitur burrat deri tek retë dhe kanë marrë rrezet e nxime dhe i kanë nëpërkëmb si kanë deshtë. Rrufetë e nxime e plot zhurmim e kanë munduar këtë kombin tonë, bile edhe janë ba të merzitshmë dhe nga përplasja me ne dhe me Dibranin, janë ba maçarung me plagët e motit. Hala të pa sherume plagët e para nga përplasja e rradhës janë hapur plagë të reja. Plagë pas plage e prapë plagë, gjithmonë të paharrueme lavrek të vjetrat janë ba të rejat. Kaq afër kanë qënë në kohë plagët sa të gjitha të reja quhen.
Nga plaga e parë tek e dyta kanë detyruar të tërhiqen edhe qiejt. Të tërhiqen qiejt llavrek si kafshë e plagosur nga një pritë në mbrojtje. E tash kanë lind yjet dhe në rrugëtim të historisë kanë lënë mbrapa epopen e lavdisë dhe sakrificës, jo vetëm fizike, por më e çmuara ishte ajo mendorja Dibrane. Kaq shumë e ka frymëzuar birin e Dibrës historia sa ka detyruar përenditë të krihen në pasqyrën e historisë Dibrane e asaj Shqiptare..
Ja çfarë i banë autori hanës sa e llucit me një furkë. E ta detyrosh hanën furkë dhe të tjerrish lesh reshë në qiellin e trazuar të një krahine si ajo, ku poeti shtrinë frymëzimin nuk është punë fëmijësh, por punë e tjerrun në oda si ato të asaj krahine. Eh, odë e burrave të gjithkah Shipërisë që ditën të ndërtojnë epokë e të mos individualizojnë unin. Kjo ka ndodh, kur është fryrë Drini breg në breg e tmerron edhe malet, pa lere ma njerëzit, por kurrë odat, kurrë teqet. Në këtë moment poeti i ka nxe aq shumë burrat e maleve sa i ka ba prush. E me prushin e burrave ka tha Drinin e ka ba të pa kënun e dukej hakubet krejt cullak. Në kohën, kur burrat nxehen në oda si dikur me fletët e historisë pa mbyllun, ka ditë me e nda qimen në dyshë për së gjati. Ku ka me shkue Drini pa u tha në këtë moment,të peshës mendore.

“Llurbë e fjalës pluskon ngjeshur në boshllëk, hiçi i hiçtë frymon gjallërisht në plotësi, çdo metaforë sjell pas një kallabëllëk, kënga e trishtë blirët ka nxirë, ‘s’po i dilet me këtë soj arnautllëk, bërtet Pashai barkfryrë’ “
Në tërë historinë me kapak të mbyllun e me histori me kapak të hapun gjënë llurbë fjalësh, që bien edhe në boshllëk. Gjënë njerëz që e kuptojnë dhe nuk e kuptojnë, se çka flitet. Në odën e Dibrës ku poeti ka shtrirë ndjesinë dhe frymëzimin e vet nuk ka shumë llafe. Aty flitet jo në kallabllëk. Në atë trevë dhe gati në tërë Shqipërinë nuk flitet, kur nuk të dëgjojnë. Por ka edhe që të detyrojnë të dëgjosh e për këtë është e normuar në të drejtën zakonore të maleve. Ka që edhe hiç do të jetë dikushi, por vjen nga hiçi dhe mbetet hiç. Ka edhe, kur vlon Drini e mbushet deri në gushë të gjithë janë gati të bahen hiç me një fjalë. Fjalë që rradhitet nga më të mençurat dhe është përzgjedh për të fol e pri. Të diskutohet nën drejtimin e të parit dhe të konkludohet nga i pari. Bile edhe të anullohet nga i pari. E për këtë thotë Fishta “zhyt e mytë e ten zall”. Për këtë konkludon kanuni “ Si i miri edhe i keqi “. Pra, të gjithë jemi tokësor, mendojmë, veprojmë e jetojmë në bashkësi.
Autori ka parasysh edhe metaforat shpesh ju themi sllogane që janë dalë si domosdoshmëri e kohës në shërbim të çeshtjës, siç është Atdheu. Kur pasha ka mbingarkesën delirante të pushtetit e shprehet se nuk i delet me këtë lloj arnautllëku. Këto janë ngjarje që e kanë kalitur popullin tonë në fushat e mbrojtjes së vetvetës. Ja edhe pasha dhe kabineti i tij nuk i dilet as me malet, as me odat, as me teqet shqiptare. Gjendja e poetit këtu ka parasysh edhe historinë kapak hapur. Po është historia vetëm historia si shkencë që vazhdon të shkruhet çdo ditë. Harrojnë se shkruhen edhe ngjarjet e sotme bile me saktësi. E tash fitimtari ndërron pozitë e nuk mund të shënohet si po don.
“Të nënta ngrihen në këmbë / shkrihen një / shtatë Teqe, katër Oxhaqe, bëhen pale / mes vargut vërtet janë të heshtura / pa zë, kapakëve të historisë mbetesh pa fjalë / Nëntë Malet e Dibrës s’i nxë, as edhe muzeumi më i madh” /.
Në hirarkinë zakonore të bajraqeve ka qënë, se cili bajrak ishte numërikisht më i madh duhej të jetë i parë në çfarëdo lloj takimi si paqësor edhe agresioni nga jashtë. Këtu bahet fjalë për të thirrë kushtrimin në mbrojtjen e interesave të mbijetesës. E nuk ka problem se cili e thërret kushtrimin. Ka rëndësi të thirret dhe të jemi të gjithë aty. Në Dibër, kjo ndryshon pasi edhe e drejta zakonore ndryshon nga e drejta zakonore e pjesëve të tjera të vendit tonë. Kanuni i Dibrës nuk ka norma që janë të fiksueme si në kanunin e maleve që ne i themi kanunit të Lekë Dukagjinit. Ky kanuni i Dibrës është lloj i preçidentit, siç është ajo norma juridike anglosaksone. Në këtë zonë ka ndodhë ngjarja, kjo ngjarje është gjykuar nga burrat e oxhaqeve, është vendos zgjidhja dhe më këtë lloj zgjidhje janë zgjidhë të gjitha ngjarjet anologe të mëvonshme . Pastaj kjo është bërë normë e detyruar. Në këso rastesh dhe në të gjitha rastet burrat e oxhaqeve janë të bashkuar dhe kanë një marrëveshje aleance të heshtur. Piqen,shkrihen në mendime, në mistik dhe në luftë tok.
Nisur nga se thotë poeti se historinë e Dibrës nuk e nxënë asnjë muzeum ka të drejtë, kur shpërthen nga ofuria e kësaj arritje të oxhaqeve, që në gjithçka e gjithmonë mendja e dibranëve ka qënë bashkë dhe e heshtur. Gati gjithmonë e gati për çdo gjë heshtja është më e vlefshme se gjithçka. Burrat në odat e tyre, që ka qënë protokolli më i rëndësishëm për fjalën dhe veprimin burrëror, burrat kanë ditë të flasin me heshtje, kanë ditur të bajnë një histori të tërë me një fjalë, me një lëvizje, me pozicionin e mbajtjes së cigares së duhanit, të mbajtjes së pushkës, të lëvizjes së qeleshes. me dhënien e kutisë së duhanit dhe se si jua ka kthyer mirseardhjen. Këtu është marrë përgjigja në mes të mençurve. E thotë populli, lum ai që ndodhe aty, kur zihen burrat.
“Madem i gjallë është krejt mjedisi / e shenjtë është fjala / e artë besa / kur flet burri, nuk flet mexhlisi / nga e shkuara ndoshta ka pak kthesa / se modën ka ndërruar edhe lisi / por kush i pa e s’i lanë mbresa”/.
Mbijetesa kombin tonë e ka detyruar të mësoj dhe të organizojë vehten në mënyra të ndryshme. Nuk po ka as datë fikse, as mendim kolegjial se, kur populli ynë bani para e mbrapa. Këto zbatica pa batica e kanë ngatërrue popullin tonë që mua nuk më pëlqen të them gjymtuar. Edhe poeti kështu shpërthen me dallgë,më mendore,me dallgë njerëzore, me dallgë e dallgë.
Historinë e popullit tonë e ka paraprirë besa si fjalë e dhënë. E ka ndjek ky akt besimi, e ka ndjek ky virtyt i cili u ba institucion i paprekur në rrugën e mundimshme të historisë. Ky akt besimi në mes njerzëve u nënshkrue verbalisht dhe nuk pati kurrë nevojë të shkruhet as të nënshkruhet nga palët, as të bahet një i tretë garantë për mbajtjen e fjalës së dhënë që është quajtur besë. Ka shumë llafe dhe shumë ngjarje që janë ndodhi të kohërave dhe ne nga pesimizmi ose dëshpërimi shpesh themi se shqiptari pra, ne jemi të pabesë. Këtu numërojmë edhe kalanë e Rozofatit edhe Hamzan të nipin e Gjergj Kastriotit edhe deri në ditët tona.
Në shkojmë edhe më larg se paskemi pas qënë të pabesë dhe është detyruar Lekë Dukagjini të investohet dhe ta kodifikoi në kanun që ky lloj akti të bahet pjesë e popullit tonë si virtyt. Ndodh gjithçka dhe ky mendimi i fundit se qenka detyruar Leka ta bajnë normë kanunore, mendoj që nuk i qëndron, sepse besa e Shqiptarit është shumë kohë para se Leka të vendoset në krye të principatës së Dukagjinasve. Se Shqiptari në virtytin e lindur ka në themel bamirësinë dashurinë atërore dhe humanitetin, ka në pronësi të vet besimin dhe besimin në një zot edhe, pse ka shumë rite pagane, por nuk e kanë larguar nga besimi në një zot.
E nisur nga gjithë kjo, ne duhet t’i japim të drejtë poetit që thotë se fjala dhe besa janë të arta. Në mexhlic kanë fol burrat dhe, kur në një numër burrash të mbledhur që ka fol dikush nuk ka patur nevojë që të flas dikush tjetër, pasi fjala ka qënë e pjekur dhe e patolerueshme. Përgjithësimi me negativet nuk ka shumë peshë në historinë brilante të atij vendi ku shkruhet në këtë poezi.
Ne jemi të prirur të anojmë nga negativja, jo për tu ba palë me të, por për ta demaskuar atë. Për ta demaskuar si shembull të keq në mënyrë që të nxjerrim mësime për të ardhmen,por jo të individualizojmë gjithë qënien tonë me një rast në njëmijë vjet.Autori ka të drejtëse historia traditore e maleve lenë mbresa gjithkund e për gjithkund.
“E struka mes vargut bukurinë e tyre, shoh si ngrihen në bedena mrekullitë, janë si nëntë gonxhe trëndafili para syve, dhe kur ‘kursehen’ të flasin poezitë, Nëntë Malet e Dibrës janë copëza pasqyre, ku krihen ditënatë edhe Perënditë”.
Poeti i struk malet në poezi.Por flet të vërtetën, kur thotë se kursehen të flasin poezitë. Poeti i dha jetë këtij vendi, i shtoj bukurinë dhe unë gjatë kohës si po shkruaj dhe gjatë kohës që kam lexuar këto vargje të mësuara përmendsh mbajta parasysh atë vend bjeshkë të pa krahasuar për nga bukuria e dhënë prej Zotit, atë pozitë gjeografike krejt të ashpër dhe të devotshme me ba histori, me ba burra, me rritë e ngritë male e mendje të pa llogaritshme, atë odë me emër burrnimi që ka rritë burra dhe ka ba emër në të gjitha kthesat e historisë, ata burra, burra që nuk maten as me malet male, e ato gra që kanë lindur e rritë male.
Nuk gjënë fjalë as nga eposi, as nga folklori, as tek Iljada, as tek Sadiu, as tek britmat e fëmijës së lindur tani, as tek gërhama e dekës që ta zgjidhish njëherë me një fjalë poetike. Ta quash më të pamundurën, por mund t’i bien për shtat çfarëdo llafi e figure letrare, apo artistike që mund të quhet i pa kapërcyem për nga mjeshtria, leksiku dhe fjalori i poetit që përdor në këtë poezi.
Poeti Fatmir Terziu i ka detyruar perënditë që, kur ka le njeri e deri sot të shkoj e të krihen dhe të bajnë paradë mode në pasqyrën Dibër. Ai ka dhënë secilës perëndi nga një pasqyrë. Nuk ke besë për fjalë goje se si është krijuar ngjarja. Duhet ta kishe pa si Fatmiri, se si kriheshin dhe banin kopje perënditë. Banin kopje malet e Dibrës që të dalin të bukura ose tu ngjanin atyre.
E cili muzeum e nxënë historinë e popullit tonë në përgjithësi dhe të Dibrës në veçanti. Po, ja cili libër mund të përfundoj më poezinë e Fatmir Terziut si atëherë në Dibër, i ri. Jo asnjëherë nuk ka mundësi të mbyllen kapakët e shkrimit në zbërthim të kësaj poezie.
Të kësaj poezie me shumë pak fjalë, të kësaj poezie më figura pedente, të kësaj poezie me një stabilitet kreativ, të kësaj poezie me një ndjesi të pakufishme, të kësaj poezie thirrje, të kësaj poezie mall, të kësaj poezie që gjithnjë troket tradita, troket kërkesa për kah e mbara dhe e mira.
Këtu është nisur dhe vazhdon filozofia e popullit dhe e poetit.

Filed Under: LETERSI Tagged With: Fatmir Terziu, Muzli Selimi, Nente Malet e Dibres

  • 1
  • 2
  • 3
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!
  • Veprimtaria atdhetare e Isa Boletinit në shërbim të çështjes kombëtare
  • FLAMURI I SKËNDERBEUT
  • Këngët e dasmës dhe rituali i tyre te “Bleta shqiptare” e Thimi Mitkos
  • Trashëgimia shqiptare meriton më shumë se sa emërtimet simbolike të rrugëve në New York
  • “Unbreakable and other short stories”
  • ÇËSHTJA SHQIPTARE NË MAQEDONINË E VERIUT NUK TRAJTOHET SI PARTNERITET KONSTITUIV, POR SI PROBLEM PËR T’U ADMINISTRUAR
  • Dr. Evia Nano hosts Albanian American author, Dearta Logu Fusaro
  • DR IBRAHIM RUGOVA – PRESIDENTI I PARË HISTORIK I DARDANISË
  • Krijohet Albanian American Gastrointestinal Association (AAGA)
  • Prof. Rifat Latifi zgjidhet drejtor i Qendrës për Kërkime, Simulime dhe Trajnime të Avancuara Kirurgjike dhe Mjekësore të Kosovës (QKSTK) në Universitetin e Prishtinës

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT